ANATOMIA 

 
1. Nauczyciele (wykładowcy ) prowadzący przedmiot:  

a-wykłady: prof. nadzw. dr hab.Janusz Jerzemowski,  
b-ćwiczenia:  dr  Damian  JeŜyk,  dr  Barbara  Duda,  dr  Anna  Orkwiszewska,  dr  Ewa 
Wójtowicz 

 
2. Wymiar godzin: studia stacjonarne: wykłady-30 godz., ćwiczenia-30 godz. 
 

 

        

3. Rok i semestr studiów: rok pierwszy, semestr pierwszy i drugi. 
 
4. Cel przedmiotu:  
Celem  przedmiotu  jest  zdobycie  wiedzy  z  zakresu  anatomii  człowieka  niezbędnej  dla 
studentów  wychowania  fizycznego,  przyszłych  nauczycieli  wychowania  fizycznego, 
instruktorów  i  trenerów  sportowych,  a  szczególnie  poznanie  anatomii  narządu  ruchu  tzn. 
budowy  kości,  ich  połączeń  oraz  mięśni  ze  szczególnym  zwróceniem  uwagi  na  mechanikę 
stawów i analizę ruchów wykonywanych przez poszczególne mięśnie czy grupy mięśniowe. 
Opanowanie  wiadomości  z  układów  narządów  wewnętrznych  oraz  układu  nerwowego  i 
zrozumienie zaleŜności między nimi w funkcjonowaniu organizmu jako całości. 
 
5. Kompetencje:  
Wykorzystanie  znajomości  budowy  anatomicznej  narządu  ruchu,  układu  nerwowego  i 
pozostałych  trzew  w  kontekście  funkcjonowania  organizmu  jako  całości.  Wykorzystanie 
budowy  i  funkcjonowania  układu  narządu  ruchu  jako  podstawy  umiejętnego  kształtowania 
czynności ruchowych w wychowaniu fizycznym i praktyce sportowej. 
 
6. Treści przewidziane w minimum programowym:  
Poznanie  anatomii  narządu  ruchu  tzn.  ogólnej  i  szczegółowej  budowy  kości,  ich  połączeń 
oraz  mięsni  ze  szczególnym  zwróceniem  uwagi  na  mechanikę  stawów  i  analizę  ruchów 
wykonywanych przez poszczególne Mięśnie czy grupy mięśniowe. 
 
7. Tematy wykładów:  
Wprowadzenie do anatomii i budowa ogólna kości. Kości kończyny górnej. Kości kończyny 
dolnej.  Ogólna  budowa  połączeń  kości.  Połączenia  szkieletu  osiowego.  Połączenia  kości 
kończyny górnej. Połączenia kości kończyny dolnej. Ogólna budowa mięśni. Mięśnie głowy, 
szyi  i  grzbietu.  Mięśnie  klatki  piersiowej  i  brzucha.  Mięśnie  kończyny  górnej.  Mięśnie 
kończyny  górnej-cd.  Mięśnie  kończyny  dolnej.  Mięśnie  kończyny  dolnej-cd.  Pionowa 
postawa  ciała  i  równowaga.  Ośrodkowy  układ  nerwowy.  Autonomiczny  układ  nerwowy. 
Drogi nerwowe. Obwodowy układ nerwowy-nerwy czaszkowe. Obwodowy układ nerwowy-
nerwy  rdzeniowe.  Narządy  zmysłów.  Układ  wewnątrzwydzielniczy.  Układ  krwionośny. 
Układ  krwionośny-cd.  Układ  limfatyczny.  Układ  oddechowy.  Układ  pokarmowy.  Układ 
moczowo-płciowy. Układ moczowo-płciowy-cd. Wybrane zagadnienia egzaminacyjne. 
 
8. Tematy ćwiczeń:  
Szkielet  osiowy.  Kości  kończyny  górnej.  Kości  kończyny  dolnej.  Połączenia  szkieletu 
osiowego. Połączenia kości kończyny górnej. Połączenia kości kończyny dolnej. Kolokwium. 
Mięśnie głowy, szyi i grzbietu. Mięśnie klatki piersiowej i brzucha. Mięśnie kończyny górnej. 
Mięśnie  kończyny  dolnej.  Kolokwium.  Podsumowanie  narządu  ruchu.  Ośrodkowy  układ 
nerwowy.  Ośrodkowy  układ  nerwowy  -  cd.  Drogi  nerwowe.  Obwodowy  układ  nerwowy-
nerwy  czaszkowe.  Obwodowy  układ  nerwowy-nerwy  rdzeniowe.  Narządy  zmysłów. 

Kolokwium. Serce i tętnice. śyły. Układ limfatyczny. Układ oddechowy. Układ pokarmowy. 
Układ moczowo-płciowy. Kolokwium. Kolokwium poprawkowe. 
 
9. Forma zaliczenia: egzamin. 
 
10. Status przedmiotu: obligatoryjny. 
 
11. Zasady zaliczenia przedmiotu: 
a-  kryteria  uzyskania  zaliczenia:  Zaliczenie  semestru  –  warunkiem  zaliczenia  semestru  jest 
uzyskanie  pozytywnych  wyników  z  zaplanowanych  w  danym  semestrze  kolokwiów  (I 
semestr-dwa  kolokwia  i  II  semestr-dwa  kolokwia).  Egzamin-  warunkiem  dopuszczenia  do 
egzaminu jest zaliczenie obu semestrów na ocenę pozytywną ( min. dostateczną). 
b-  zagadnienia  egzaminacyjne:  Treści  omawiane  zgodnie  z  tematyką    wykładów  oraz 
ćwiczeń. 
 
12. Literatura: 
a-obowiązkowa:  

1.  Bochenek A., Reicher M. (1990). Anatomia człowieka. T. I - V, Warszawa: PZWL. 
2.  Gładykowska-Rzeczycka J. J. (1993). Anatomia człowieka. T. I – II, Gdańsk: 

Wydawnictwo Uczelniane AWF.  

3.  Duda B., Orkwiszewska A. (2001). Zeszyt do ćwiczeń z anatomii człowieka. Część 

pierwsza. Gdańsk : Wydawnictwo Uczelniane AWF.  

4.  Duda B., Orkwiszewska A. (2000). Zeszyt do ćwiczeń z anatomii człowieka. Część 

druga. Gdańsk: Wydawnictwo Uczelniane AWF.  

5.  Ignasiak Z. (2007). Anatomia układu ruchu, Wrocław 
6.  Ignasiak Z. (2008). Anatomia układów wewnętrznych i układu nerwowego, Wrocław 

b-uzupełniająca: 

1.  Kahle W., Leonhardt H., Plater W. (1998). Podręczny atlas anatomii człowieka. T. I – 

III, Brema: Wydawnictwo Medyczne Słowiński Verlag.  

2.  Kiss F., Szentágothai J. (1984). Atlas anatomii człowieka. T. I – III, Warszawa: 

PZWL.  

3.  Lippert H. (1998). Anatomia. T. I-II,  Wrocław: Wydawnictwo Medyczne Urban & 

Partner. 

4.  Marciniak T. (1991). Anatomia prawidłowa człowieka. T. I.  Wrocław: RU ZSP AM.  
5.  Sokołowska-Pituchowa J. (1988). Anatomia człowieka. Warszawa: PZWL.  
6.  Sylwanowicz W. (1977). Anatomia człowieka. Warszawa: PZWL. 

 
 
 
 

3nadzw. dr hab. Jerzemowski Janusz