Podstawy socjologii

Socjologia  (socjo – to, co społeczne i logos – słowo, nauka) – nauka o tym, co społeczne.
Nauka o społeczeństwie. Socjologia pojawiła się w XVIII w.
Socjologia  (def.   Jana   Szczepańskiego)   –   to   nauka   o   zbiorowościach   ludzkich,   której
przedmiotem badania są:
- zjawiska i procesy tworzenia się różnych form życia zbiorowości ludzi
- struktury tych zbiorowości
-   zjawiska   i   procesy   zachodzące   w   tych   zbiorowościach,   a   wynikające   ze   wzajemnego
oddziaływania na siebie siły skupiającej i rozbijającej tę zbiorowość
- zmiany i przekształcenia w nich zachodzące.

Podstawą   wiedzy   społecznej   jest  obserwacja.  Socjolog   musi   przestrzegać   kilka    zasad
obserwacji naukowych:
- ścisła obserwacja – obserwator musi być pewny, że zjawiska przebiegają tak, jak mówimy
- dokładność – mówi o stopniu lub mierze, należy znaleźć metodę, którą można zmierzyć
zaobserwowane zjawisko
- systematyczność
- utrwalenie, zapisywanie wybranych danych – dokładne, rzetelne zapisywanie faktów
- obiektywizm – polega na tym, że precyzujemy pojęcia, które wykorzystujemy, dokładnie je
definiujemy.

Socjolog musi podjąć kilka kroków w naukowej metodzie badawczej:

1. Zdefiniowanie problemu – musimy określić merytoryczną zawartość problemu.
2. Przegląd literatury – zbieramy informacje o podobnych badaniach przeprowadzonych

już wcześniej.

3. Sformułowanie hipotezy – twierdzenia, które wydaje się badaczowi prawdziwe.
4. Opracowanie planu badań – czyli przedmiot, czas i miejsce badań.
5. Realizacja projektu badawczego zgodnie z planem.
6. Analiza danych i wyciągnięcie wniosków.

August   Comte  –   pierwszy   zrealizował   zanalizowanie,   stwierdził,   że   socjologia   jest
pełnoprawną nauką.

H. Spencer  – angielski myśliciel, opublikował „Zasady socjologii”, sformułował pierwszą
teorię rozwoju społecznego. Społeczeństwo to organizm, który podlega tym samym prawom,
co   organizm   ludzki.   Można   badać   społeczeństwo   metodami,   którymi   bada   się   organizm
ludzki.

E. Durkheim  – zadał sobie pytanie, jakimi metodami można badać społeczeństwo. Napisał
„Zasady..........”. Zasłynął z socjologizmu. Twierdził, że społeczeństwa nie można badać tak
jak organizm ludzki. Wskazał, jak badać społeczeństwo, pokazał metody.

METODY BADAWCZE:
1. Badania statystyczne
2. Kwestionariusze, ankiety:
- kwestionariusz wywiadu – bezpośrednie spotkanie, kontakt
- kwestionariusz   ankiety –  zestaw  pytań,   które  wypełnia  się  pośrednio  lub bezpośrednio.
Osobiste   spotkanie   może   być   ale     nie   musi.   Pytania   mogą   mieć   charakter   pytań
szczegółowych lub ogólnych, otwartych.

3.   Badania   uczestniczące   –   polegają   na   tym,   że   badacz   zostaje   członkiem   zbiorowości
badanej.
4. Badania oparte na dokumentach – pod względem treści, ilości, itp.
5. Badania biografii i autobiografii.
6. Badania terenowe.
7. Obserwacja jako metoda badawcza.

Socjolodzy  pracują   jako   doradcy   firm,   w   instytutach,   agencjach   opinii   społecznej,   są
konsultantami i doradcami, prowadzą badania naukowe, są nauczycielami.

Socjologia dzieli się na: ogólną, przemysłu, medycyny itd.

PROCES TWORZENIA SIĘ WIĘZI SPOŁECZNEJ

Styczność przestrzenna  – umiejscowienie na jednej przestrzeni grupy ludzi, spostrzeżenie
innych ludzi znajdujących się na tym samym terenie.

Styczność psychiczna – rejestracja pewnych cech zewnętrznych ludzi znajdujących się na tej
samej przestrzeni. Styczność ta może mieć charakter pośredni lub bezpośredni.

Styczność społeczna – to wzajemna relacja między dwoma osobami oraz pewna czynność,
która między tymi osobami zachodzi, np. zapytanie o pożyczenie długopisu. Styczność może
być   przelotna   lub   trwała.   Może   mieć   charakter   prywatny   (pożyczenie   długopisu)   lub
społeczny (wykład).
Może mieć charakter osobisty lub rzeczowy (np. pożyczenie książki).
Może mieć charakter pośredni lub bezpośredni.
Te czynności społeczne przeobrażają się we wzajemne oddziaływanie, czyli układ czynności,
który wpływa na modyfikację własnych zachowań. Wzajemne oddziaływania prowadzą do
zależności społecznej, czyli kto od kogo zależy. Rodzaje zależności:

1. Zależność   strukturalna   –   wynika   ze   struktury   grupy,   budowy,   uporządkowania,

wynikająca z rytmu studiów.

2. Zależność funkcjonalna – wynika z pewnych funkcji, które pełnimy.
3. Zależność przyczynowa – sytuacja A pociąga za sobą sytuację B.

Zależności prowadzą do powstania stosunków społecznych – czyli układu zawierającego
następujące elementy:
- przynajmniej dwóch partnerów, którym jest albo jednostka albo grupy
- łącznik (socjologia)
- sytuacja, w której zachodzi ten stosunek (Uczelnia)
- układ powinności i obowiązków (przystąpienie do egzaminów)
Stosunki społeczne –  prowadzą do powstania instytucji społecznej czyli zespołu urządzeń
materialnych i niematerialnych, które regulują stosunki społeczne.
Więź   społeczna  –  to   zorganizowany  system   stosunków,  instytucji   oraz  środków  kontroli
społecznej skupiającej jednostki i podgrupy w całość zdolną do trwania i rozwoju.

Edward Wilson – twórca socjobiologii
Socjobiologia  –   to   kierunek   w   socjologii,   który   zajmuje   się   systematycznym   badaniem
biologicznym.

Życie społeczne – to ogół zjawisk wynikających ze wzajemnego oddziaływania jednostek i
zbiorowości znajdujących się na pewnej ograniczonej przestrzeni.

Altruizm  –   odziedziczyliśmy   go   po   zwierzęcych   przodkach.   Mamy   go   zakodowany   w
genach. Altruizm to egoizm genów – najpierw ratujemy dzieci, żeby przetrwał gatunek.

Florian Znaniecki – cztery czynniki kształtują naszą osobowość:
1. Kulturowy ideał osobowości – utrwalony w społeczeństwie ideał, wzór do naśladowania
(np. biznesmen).
2. Role społeczne – to stały i spójny system zachowań, który jest reakcją na zachowanie
innych osób, a przebiegający wg ustalonego wzoru (np. rola studenta).
3. Jaźń subiektywna – to wyobrażenie, jakie jednostka ma sama o sobie.
4. Jaźń odzwierciedlona – to zespół wyobrażeń, jakie każdy człowiek wytwarza sobie na
podstawie  ocen   otoczenia  (np.  podchodzę  do  koleżanek,   koleżanek   one  nagle   umilkły  to
myślę, że mówiły coś o mnie)

KULTURA
Kultura – to ogół wytworów działalności ludzkiej, materialnych i  niematerialnych, wartości
i   uznawanych   sposobów   postępowania   zobiektywizowanych   i   przyjętych   w   dowolnych
zbiorowościach przekazywanych innym zbiorowością i następnym pokoleniom. 
Elementy struktury kultury:
- cecha kulturowa – są różne w różnych krajach.
- kompleksy kulturowe – np. taniec (muzyka, rytm, krok – dają całość, jaką jest taniec).
-   konfiguracja   kulturowa     (instytucja)   –   np.   rodzina   (małżeństwo,   ślub,   wesele,   miesiąc
miodowy, rodzenie dzieci, wychowanie dzieci, rozwód).
Funkcje kultury:
- funkcja socjalizacji – czyli uspołecznienie, to proces, w którym jednostka uczy się, co robić,
by być w tym społeczeństwie akceptowanym. Ten proces dzieje się poza nami.
- funkcja ustalania wzorów zachowania (funkcja normatywna) – reguły, które mówią, co nam
wolno, a czego nie wolno. Kultura tworzy, buduje te reguły, normy.
- funkcja ustalania kryteriów i systemów wartości – kultura wskazuje nam, co dzisiaj jest
wartościowe, a co nie.
- funkcja budowania modeli osobowości – np. jeżeli mówimy Ślązak, to widzimy pewne
cechy, które nie występują u innych.

Kultura jest systemem norm.
Norma – to pewna reguła, zasada, która mówi nam, jak mamy postępować. Rodzaje norm
socjologicznych:
- statystyczne – te reguły, które aktualnie funkcjonują (np. kwadrans studencki).
- kulturowe – to reguły, które mówią, jakich zachowań społeczeństwo oczekuje od swoich
członków.

Zbiór norm statystycznych – kultura realna.
Zbiór norm kulturowych – kultura idealna.

Kultura masowa –  związana  jest  ze środkiem  masowego  komunikowania  – to zjawisko
intelektualnej, estetycznej i ludyczno-rekreacyjnej działalności człowieka.
- kryterium ilościowe, masowe – bardzo dużo.
- kryterium standaryzacji – ujednoliconej treści.

http://notatek.pl/podstawy-socjologii-wyklady?notatka