K18

Temat: Cukrzyca – objawy, przyczyny, profilaktyka.

Cel główny: promocja zdrowia, profilaktyka, pierwsza pomoc.

Cele szczegółowe:

•

ucze

wie, czym jest cukrzyca,

•

ucze

potrafi dokona

podziału cukrzycy i wie jakie s

jej przyczyny ,

•

ucze

wie, jakie s

czynniki ryzyka,

•

ucze

potrafi wymieni

objawy cukrzycy,

•

ucze

potrafi rozpozna

objawy cukrzycy,

•

ucze

wie, jak si

leczy cukrzyc

•

ucze

wie, jakie zapobiega

cukrzycy,

•

ucze

wie na czym polega pierwsza pomoc przy objawach cukrzycy,

•

ucze

wie, kiedy obchodzi si

wiatowy Dzie

Walki z Cukrzyc

1. Cukrzyca – definicja.

Cukrzyca to przewlekła choroba metaboliczna wywołana brakiem lub nieprawidłowym
działaniem insuliny. Schorzenie to charakteryzuje si

podwy

szonym st

ęż

eniem glukozy

(hiperglikemi

) we krwi. Insulina to wytwarzany w trzustce hormon, który bierze udział w regulacji

wszystkich procesów przemiany materii zachodz

cych w organizmie człowieka. Aby glukoza mogła

ródłem energii, niezb

dna jest odpowiednia ilo

ść

prawidłowo spełniaj

cej swoje funkcje insuliny.

Szacuje si

e w Polsce na cukrzyc

choruje około 1.5 miliona osób.

2. Cukrzyca – podział, przyczyny.

Obecnie wyró

nia si

dwa najbardziej rozpowszechnione rodzaje cukrzycy, nale

żą

do nich

cukrzyca typu 1 i 2. Przyczyny owego schorzenia s

ró

ne w zale

ci od typu choroby.

Cukrzyca typu 1, zwana równie

insulinozale

lub typu dzieci

cego jest powodowana

całkowitym brakiem insuliny na skutek uszkodzenia odpowiednich komórek trzustki. Wyst

puje ona

głównie u dzieci i młodzie

y, st

d jej nazwa. Proces powstawania choroby nie jest do ko

ca znany,

wiadomo jedynie, i

jest ona uwarunkowana genetycznie, co skutkuje zaburzeniami mechanizmu

odporno

ciowego i w efekcie uszkodzeniem komórek beta trzustki.

Cukrzyca typu 2, zwana tak

e insulinoniezale

to najbardziej rozpowszechniona posta

tej

choroby. Przyczyn

owej choroby jest zazwyczaj zaburzenie wydzielania insuliny przez komórki beta

trzustki lub wykorzystania insuliny przez tkanki. Cukrzyca tego typu wyst

puje najcz

ęś

ciej u osób

starszych, otyłych lub z innymi zaburzeniami metabolizmu. W pocz

tkowej fazie owej choroby insulina

wydzielana jest w zwi

kszonej ilo

ci, ale niewystarczaj

cej do jednocze

nie zwi

kszonych potrzeb

organizmu (insulinoodporno

ść

Wyst

puj

równie

inne typy cukrzycy, mniej rozpowszechnione takie jak np. specyficzna

odmiana tej choroby wyst

puj

ca tylko u kobiet w ci

ąż

y i ust

puj

ca po porodzie lub rodzaje cukrzycy

zwi

zane z przyjmowaniem niektórych leków albo z operacyjnym usuni

ciem trzustki.

3. Cukrzyca – czynniki ryzyka.

W zwi

zku z tym, i

zarówno cukrzyca typu pierwszego jak i drugiego ma podło

e genetyczne,

ryzyko wyst

pienia owej choroby jest znacznie wi

ksze u osób spokrewnionych z chorymi na

cukrzyc

Istotnym czynnikiem ryzyka jest równie

wiek. Ryzyko zachorowania na t

chorob

wzrasta z

wiekiem dlatego te

osoby powy

ej 45 roku

ycia powinny raz w roku bada

poziom cukru we krwi.

Niektóre

ródła podaj

równie

e szczególnie nara

grup

wiekow

osoby powy

ej 65 roku

ycia.

Rozwojowi choroby sprzyja tak

e otyło

ść

, nadci

nienie t

tnicze oraz pozbawiony ruchu,

siedz

cy tryb

ycia.

Cukrzyca wyst

puje równie

znacznie cz

ęś

ciej u osób, u których w przeszło

ci wyst

powały

zaburzenia tolerancji glukozy.

Inne czynniki ryzyka to: przewlekłe choroby trzustki i w

troby, wysoki poziom cholesterolu we

krwi lub nagła utrata wagi, osłabienie oraz wiele innych.

4. Cukrzyca – objawy.

Objawy:

Rozpoznanie objawów cukrzycy w zaawansowanej fazie nie powinno nastr

cza

kszych

trudno

ci zarówno dla samego chorego jak i dla jego bliskich. Do najcz

stszych symptomów nale

żą

senno

ść

, ogólne osłabienie, utrata wagi mimo prób zaspokojenia silnego głodu, zwi

kszone

pragnienie i zwi

zana z tym zwi

kszona ilo

ść

oddawanego moczu. Mog

wyst

powa

tak

e nudno

oraz zm

czenie. Chorzy na cukrzyc

mog

mie

równie

zaburzenia ostro

ci widzenia oraz cz

ste,

nawracaj

ce si

infekcje w okolicach narz

dów płciowych. W skrajnych przypadkach oznak

choroby

e by

równie

zapach acetonu wyczuwalny w wydychanym przez chorego powietrzu.

Podstawowym jednak symptomem choroby jest zwi

kszone st

ęż

enie glukozy we krwi.

Podwy

szenie ilo

ci cukru we krwi zale

y od rodzaju cukrzycy i w zale

ci od niego mo

wyst

powa

po spo

yciu w

glowodanów lub niezale

nie. Cukrzyca wyst

puje je

li st

ęż

enie glukozy

we krwi przekracza na czczo 126 mg/dl, za

w 2 godziny po posiłku przekracza 200 mg/dl.

5. Cukrzyca – diagnoza.

Rozpoznanie cukrzycy typu pierwszego nie jest trudne i opiera si

zazwyczaj na obserwacji

łatwo zauwa

alnych objawów takich jak wymienione powy

ej. Cukrzyca typu drugiego jest du

trudniejsza do zdiagnozowania. Objawy owej choroby s

trudniejsze do uchwycenia i mog

nie budzi

podejrze

przez długi czas. Szacuje si

e ponad połowa chorych na cukrzyc

typu drugiego nie jest

wiadoma swojej choroby. Typowe oznaki schorzenia to: utrata wagi, infekcje skórne takie jak np.

grzybica, uczucie sucho

ci w jamie ustnej,

d sromu lub kłopoty z widzeniem.

Potwierdzeniem prawidłowego rozpoznania cukrzycy jest pomiar glukozy we krwi. Nale

y te

podkre

, i

u niektórych chorych pomimo wysokich poziomów cukru nie zauwa

a si

adnych

objawów owej choroby.

6. Cukrzyca – leczenie.

Po zdiagnozowaniu cukrzycy typu 1 nale

y jak najszybciej rozpocz

ąć

leczenie przy pomocy

insuliny. Metoda oparta na insulinie czyli tzw. intensywna insulinoterapia jest najlepsz

metod

leczenia. Istot

owej terapii jest takie dobranie dawki insuliny aby poziom cukru we krwi był

odpowiedni, czyli zbli

ony do poziomu u ludzi zdrowych. Efekt ten osi

ga si

poprzez wstrzykiwanie

insuliny kilka razy w ci

gu doby. Oprócz intensywnej insulinoterapii, drugim cz

sto stosowanym

sposobem leczenia cukrzycy typu 1 jest ci

gła infuzja insuliny za pomoc

pompy insulinowej. Tego

typu terapia jest rzadko stosowana ze wzgl

du na koszty jak równie

fakt, i

wymagana jest silna

motywacja chorego do samokontroli. Infuzja za pomoc

pompy insulinowej najcz

ęś

ciej stosowana jest

u kobiet w ci

ąż

y choruj

cych na cukrzyc

Jak ju

zostało wspomniane, cukrzyca typu 2 ujawnia si

w bardziej dojrzałym wieku, zwykle u

osób starszych i jest najbardziej powszechnym typem tego schorzenia, gdy

odpowiada za około 90

proc. wszystkich przypadków zachorowa

. Podstaw

leczenia jest tutaj d

ąż

enie do obni

enia

podwy

szonego stanu cukru we krwi. Istotn

rol

jednak odgrywaj

tak

e powikłania, które mog

przykrym nast

pstwem owej choroby, a mowa tutaj o zawałach serca lub udarze mózgu. Dlatego te

kolejnymi elementami leczenia musz

cisła kontrolna ci

nienia t

tniczego oraz poziomu

cholesterolu we krwi. W leczeniu cukrzycy typu 2 wa

rol

odgrywaj

zarówno

rodki medyczne

takie jak leki doustne oraz insulina jak i

wiczenia fizyczne i odpowiednia dieta. Te ostatnie elementy

maj

szczególnie du

e znaczenie je

li chodzi o osoby otyłe, które poprzez zmniejszenie swojej wagi

przy pomocy dobrze dobranego zestawu

wicze

fizycznych i odpowiedniej diety mog

wcale nie

musie

przyjmowa

leków.

7. Cukrzyca – profilaktyka.

Profilaktyka jak w wi

kszo

ci chorób, równie

i w tym przypadku polega w znacznej mierze na

prowadzeniu zdrowego trybu

ycia. Przestrzeganie zdrowej i odpowiedniej diety oraz regularna

aktywno

ść

fizyczna to wła

nie te elementy, które w istotny sposób mog

przyczyni

zmniejszenia ryzyka wyst

pienia choroby, a s

one szczególnie wa

ne dla osób otyłych lub

prowadz

cych bardziej siedz

cy tryb

ycia.

8. Astma – pierwsza pomoc.

Udzielaj

c pierwszej pomocy poszkodowanemu, nale

y si

go wypyta

o typ cukrzycy i spyta

czy nie ma przy sobie leków, które za

ywa. W przypadku cukrzycy typu 1, b

dzie to insulina,

natomiast w przypadku, gdy poszkodowany jest chory na cukrzyc

typu 2, podanie jemu leków b

dzie

zale

ało od czasu trwania choroby. Pocz

tkowo przyjmuj

oni leki doustne hipoglikemizuj

(przeciwcukrzycowe), natomiast w pó

niejszym czasie choroby przyjmuj

oni insulin

9. Obchody

wiatowego Dnia Walki z Cukrzyc

Dnia 14-ego listopada obchodzi si

wiatowy Dzie

Walki z Cukrzyc