EKOLOGIA I OCHRONA ŚRODOWISKA
ŹRÓDŁA SUBSTANCJI SZKODLIWYCH
o
Źródła rolnicze
• powietrze: aerozole pestycydów, kurz z ptasich piór, NH3, H2S, gleba;
• woda: wycieki pestycydów, z silosów z kiszonką, azotany, fosforany, cząstki gleby, wycieki paliwa
(węglowodory);
• gleba: nawozy sztuczne (As, Cd, Mn, U, V, Zn), nawozy naturalne (Zn, As, Cu w nawozie trzody chlewnej i
drobiu), pestycydy (As, Cu, Mn, Pb, Zn, DDT), produkty korozji metali (ogrodzenia rynny), wycieki paliwa
(węglowodory), cmentarzyska padłych zwierząt (mikroorganizmy patogenne).
o
Elektrownie
• powietrze: COx, NOx, SOx, węglowodory aromatyczne, izotopy promieniotwórcze;
• woda: biocydy z wody chłodzącej, WWA z popiołów, związki As, B;
• gleba: popioły, pyły, metale ciężkie.
o
Instalacje gazowe
• powietrze: lotne związki organiczne, H2S, NH3 ;
• woda: WWA, fenole, siarczany i cyjanki metali (Cu, Cd, As);
• gleba: smoły (węglowodory, fenole, benzen, ksylen, naftalen, WWA), tlenki Fe, Cd, As, PB, Cu, siarczany,
siarczki.
o
Przemysł metalurgiczny
• powietrze: SOx, pyły (Pb, As, Cd, Cr, Cu, Mn, Sb, Tl, Zn, Hg, Ni), lotne związki organiczne, kwasy;
• woda: siarczany, cyjanki, jony metali, odpady kwasowe i rozpuszczalniki (czyszczenie metali), detergenty,
odpady rud;
• gleba: hałdy skały płonnej (zwietrzałe cząstki rudy, erozja wietrzna), odpady z rzek naniesione podczas
powodzi, cyjanki, metale, rozpuszczalniki, kwasy, aerozole z pieców.
o
Przemysł chemiczny i elektroniczny
• powietrze: lotne związki organiczne, Hg;
• woda: zrzut odpadów, substancje chemiczne w ściekach, rozpuszczalniki;
• gleba: opad pyłów z dymów kominowych, ścieki, złom (WWA, metale).
o
Wysypiska śmieci i niszczenie odpadów
• powietrze: spalarnie (dymy, aerozole, pyły, Cd, Hg, Pb, COx, NOx), wysypiska (metan, lotne związki
organiczne), odpady hodowlane (CH4, NH3, H2S),
• woda: wycieki z zakopanych odpadów, azotany, chlorki, sole amonu, mikroorganizmy;
• gleba: muł ze ścieków, chlorofenole, WWA, metale, hałdy złomu, popiół węglowy, odpady ze spalania
odpadów, hałdy odpadów przemysłowych, wycieki z zakopanych dpadów.
o
Transport
• powietrze: gazy spalinowe, aerozole, pyły (COx, NOx, SOx, dym, WWA), woda: wycieki paliwa,
transportowanych ładunków (np. pestycydy; węglowodory), skażenie morza (awarie tankowców), odpady z
usuwania lodu (glikole, sole), osady produktów spalania;
• gleba: osady kwasów, substancji chemicznych ze stacji przeładunkowych, produkty paliwa (dym, WWA,
guma, Pb).
o
Źródła przypadkowe
• powietrze: gazy w trakcie wybuchu wulkanów,
• woda: wycieki z podziemnych zbiorników (nafta);
• gleba: drewno impregnowane (kreozol, As, Cr, Cu), zużyte ogniwa (Hg, Cd, Ni, Zn, Pb), dachy i ogrodzenia
ocynkowane; sprzęt wojskowy, amunicja, korozja metali; opady promieniotwórcze (katastrofa w Czarnobylu).
MODEL SKAŻENIA ŚRODOWISKA
PODSTAWOWY MODEL: Holdgate, 1979, ścieżka skażenia – sposób badania i oceny skażenia środowiska.
Rozważa się: substancje szkodliwe, źródło substancji szkodliwej, ośrodek przenoszący
(woda, powietrze, gleba), obiekty na które działają substancje;
Gleba, w której znaleziono duże ilości substancji dioksynami
źródło: gleba z dioksynami, gleba przenawożona
Substancja: będzie konkretnie napisana np. rtęć, Kadm
Przenoszenie: np. gleba i woda, powietrze
Szybkość przenoszenia: może być odległość w zamian
Obiekt docelowy: np. człowiek
3. Str. 21 która literka oznacza najbardziej niebezpieczną (P)
KLASYFIKACJA ODPADÓW NIEBEZPIECZNYCH I SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNYCH
Dokument: ”Identyfikacja i Wykaz Kodów Niebezpiecznych Odpadów”:
Wprowadzono kod składający się z litery i trzech cyfr:
o
F (odpady ze źródeł niespecyficznych)
o
K (odpady ze źródeł specyficznych)
o
P (odpady szczególnie niebezpieczne)
o
U (odpady niebezpieczne)
Katalog odpadów, załączniki o ustawie o odpadach (nie pisać strony 25 w tym miejscu)
2 SPOSOBY KLASYFIKACJI
o
Rozporządzenie Ministra Ochrony Środowiska, zasobów naturalnych i Leśnictwa z dnia 27 września 2001 w sprawie
katalogu odpadów (Dz.U.Nr 112, poz. 1206) klasyfikuje w zależności od źródła powstawania na 20 grup (Pierwsze dwie
cyfry, to grupy, a grup jest tylko 20)
o
Ustawa o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 (Dz.U.2001.62.628)
* - substancja niebezpieczna, bez * - bezpieczna
Literka Q – do 16
Literka R - recykling
Literka H – właściwości
Literka D – co robić po recyklingu
PESTYCYDY
10 000 preparatów zawierających 450 związków,
Pestycydy są truciznami z natury i skutków działania,
W rolnictwie stosuje się je jako środki ochrony roślin;
o
Insektycydy
• chloropochodne organiczne, fosforany organiczne, karbaminiany,
o
Herbicydy
• kwasy fenoksyoctowe, toluidyny, tri azyny, fenylomoczniki, dipirydyle, glicyny, fenoksypropioniany, karbaminiany,
nitryle hydroksyarylowe
o
Fungicydy
• Fungicydy nie działające na cały organizm: związki nieorganiczne i metali ciężkich ditiokarbaminiany,
ftalimidy.
• Fungicydy ogólnoustrojowe: antybiotyki, benzimidazole, pirymidyny.
SUBSTANCJE SZKODLIWE W POMIESZCZENIACH
o
Formaldehynd NO2
o
CO
o
WWA
o
SO2
o
Cl2
o
O3
o
Lotne rozpuszczalniki organiczne
o
Dym i inne pyły
o
Pleśnie I gdzyby, wirusy radon
HIPOTEZA PROGOWA I LINIOWA
(50% przeżywa i 50% ginie)
o
Hipoteza liniowa – dla substancji trujących w większych dawkach
nie
istnieją dawki tak małe aby były całkowicie bezpieczne.
o
Hipoteza progowa – trujące działanie spada do zera poniżej
pewnej
dawki zwanej progową (przeciwieństwo hipotezy liniowej).
PRÓG DAWKI TRUJĄCEJ
TOKSYCZNOŚĆ
Toksyczność wyrażona jako LD50 jest wartością umowną; ważna przy porównywaniu związków.
o
Przyczyny zatruć u człowieka:
leki (narkomania, lekomania, doping),
żywność (substancje chemiczne, naturalne toksyny drobnoustrojowe
zatrucia zawodowe (produkcja przemysłowa, magazynowanie, obrót handlowy),
pestycydy (ochrona roślin, higiena ludzi i zwierząt, pozostałość w żywności),
zatrucia w gospodarstwie domowym (chemikalia, tworzywa sztuczne, kosmetyki, czad),
skażenie biosfery (powietrze, gleba, woda),
działalność rozmyślna (zabójstwa).
o
Czynniki decydujące o efekcie toksycznym:
Stężenie substancji toksycznej,
Rodzaj czynnika toksycznego i forma jego podania,
Warunki ekspozycji organizmu na trucizny,
Droga wprowadzenia czynnika toksycznego,
Typ organizmu poddanego działaniu szkodliwego ksenobiotyku.
PODZIAŁ HAŁASU
HAŁAS:
• dźwięk niepożądany, lub szkodliwy dla zdrowia; szkodliwość zależy od natężenia, częstotliwości, charakteru zmian w
czasie, długotrwałości działania
• wszelkie niepożądane, nieprzyjemne, dokuczliwe lub szkodliwe drgania ośrodka sprężystego, działające za
pośrednictwem powietrza na organ słuchu i inne zmysły oraz elementy organizmu człowieka
PODZIAŁ HAŁASU:
• Hałas środowiskowy – na zewnątrz budynków, zakładów pracy, środków transportu
• Hałas na stanowiskach pracy – emitowany przez maszyny, urządzenia, narzędzia, procesy technologiczne
DECYBEL
DECYBEL – (dB) – miara poziomu ciśnienia akustycznego
Po – ciśnienie odniesienia = 2 x
Pa = 20μPa
< 35 db - nieszkodliwe dla zdrowia,
35-70 dB - ujemny wpływ (zmęczenie układu nerwowego, obniżenie czułości wzroku, niekorzystny wpływ na sen i
odpoczynek,
70-85 dB - ujemny wpływ na wydajność pracy, bóle głowy, zaburzenia nerwowe,
85-130 dB -niebezpieczeństwo dla organizmu,
> 130 dB - choroby, drgania organów wewnętrznych, zaburzenia równowagi, mdłości, choroby psychiczne
0 - 30 dB – można porozumieć się szeptem,
30 - 55 dB – głos normalny,
60 - 75 dB – głos podniesiony,
80 - 95 dB – rozmowa utrudniona,
95 - 100 dB – krzyk.
granica 70dB
CZY PIES SŁYSZY ULTRADŹWIĘKI
Tak
SKUTKI FUNKCJONALE I ZDROWOTNE (HAŁAS)
o
Skutki funkcjonalne
• Poczucie niezależności
• Poczucie bezpieczeństwa
• Poczucie komfortu
• Porozumiewanie się
• Orientacja w środowisku
o
Skutki zdrowotne
• Narząd słuchu
• Sprawność psychomotoryczna
• Stan psychiczny (emocjonalny)
• Ogólny stan zdrowia
• Stan somatyczny
Skutki funkcjonalne wpływają na jakość wykonywanej pracy, która w połączeniu z wydajnością pracy ma wpływ na skutki
społeczne i ekonomiczne. Wpływ na to mają również skutki zdrowotne, które mają wpływ na choroby (schorzenia).
METODY OBNIŻANIA WIBRACJI I POZIOMU HAŁASU
• amortyzatory gumowe do wibroizolacji maszyn,
• korkowe płyty przymocowane do płyt metalowych,
• sprężyny pneumatyczne,
• tłumiki,
• materiały dźwiękochłonne w konstrukcji budynków,
• przegrody budowlane,
• obudowy dźwiękochłonno-izolacyjne,
• kabiny dźwiękoszczelne,
• ekrany akustyczne (na drogach) w przestrzeni otwartej i w budynkach,
• ekranowanie poprzez pas zieleni.
CO TO SĄ OKSY
odpady komunalne i stałe
POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI
Ograniczenie powstawania odpadów przez optymalne przetwórstwo surowców, materiałów, paliw, użytkowanie wyrobów,
• Zwiększenie stopnia wykorzystania odpadów, których nie da się uniknąć,
• Przetwarzanie odpadów nagromadzonych,
• Stosowanie technologii mało i bezodpadowych,
• Odzyskiwanie surowców i energii z odpadów – recycling chemiczny, surowcowy, materiałowy, termiczny, organiczny.
• Najlepszą strategią jest minimalizacja wytwarzania odpadów „u źródła” oraz recycling surowców.
RODZAJE RECYKLINGU
Recycling - koncentracja na odzyskiwaniu materiałów, których przerób jest opłacalny,
• Recycling chemiczny –przetworzenie odpadów na materiały o innych właściwościach fizykochemicznych (np.
wytworzenie materiału termoizolacyjnego z makulatury),
• Recycling surowcowy –przetwarzanie materiałów i wyrobów odpadowych do postaci surowców, z których zostały
wytworzone; pod wpływem temperatury następuje rozkład organicznych materiałów odpadowych (np. z butelki PET
można odzyskać kwas tereftalowy i glikol),
• Recycling materiałowy – odzyskiwanie z odpadów tworzyw sztucznych, które nadają się do ponownego przetworzenia
(reglanulaty),
• Recycling termiczny – spalanie odpadów z tworzyw sztucznych z odzyskaniem energii,
• Recycling organiczny – obróbka tlenowa (w tym kompostowanie) lub beztlenowa odpadów, które ulegają rozkładowi
biologicznemu w kontrolowanych warunkach przy wykorzystaniu mikroorganizmów (metan).
SCHEMAT KOMPOSTOWANIA
SPALANIE (WARUNKI DOBREGO SPALANIA)
Spalanie – przemieszczenie odpadów przez komorę o wysokiej temperaturze (~1200- 1400 0C) z dobrym dopływem tlenu i
odzyskiem ciepła;
• Termicznemu przekształceniu powinna być poddawana ta pozostałość, która straciła wartości użytkowe ale może być
wykorzystana jako surowiec energetyczny;
• Uzyskuje się:
- redukcję masy i objętości odpadów,
- termiczną destrukcję substancji szkodliwych
- neutralizację stałych i gazowych produktów spalania
- pozyskanie energii zawartej w odpadach.
O różnorodności wariantów spalania decydują rozwiązania węzła spalania.
SKŁADOWANIE
Składowiska odpadów obojętnych i niebezpiecznych;
• Składujemy to czego nie da się odzyskać aktualnie.
• Odpady gęsto upakowane w uszczelnionych kopcach, okopach ograniczają wyciek i emisję gazów (CH4, CO2),
• Wykorzystanie procesów mikrobiologicznych biegnących z wytworzeniem metanu jako bioreaktorów (wykorzystanie jako
paliwo),
• Niskie koszty składowania,
• Możliwość przeróbki w przyszłości,
• Nowoczesne składowiska odpadów powinny być zlokalizowane na podłożu nieprzepuszczalnym (bez wycieku),
uwzględniając warunki demograficzne, topograficzne, geologiczne, klimatyczne.
PODZIAŁ ODPADÓW KOMUNALNYCH
Odpady komunalne to odpady powstające w gospodarstwach domowych, a także odpady nie zawierające odpadów
niebezpiecznych, pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na charakter i skład są podobne do
odpadów powstających w gospodarstwach domowych (Dz.U. Z 2001, Nr 62, poz.628).
• Produkty niekonsumpcyjne (papier, tworzywa sztuczne, szkło, metale, tekstylia) - 30% masy odpadów,
• Rzadko traktowane jako surowce wtórne resztki pożywienia,
• odpady kuchenne – 50% masy odpadów,
• Odpady paleniskowe z ogrzewania sezonowego mieszkań (popiół, żużel) – 20% masy odpadów,
• Inne odpady o wątpliwej wartości surowcowej, nieprzydatne do recyclingu (chemikalia).
ODPADY PRZEMYSŁOWE
Największa masa odpadów powstaje z wydobycia i uzdatniania kopalin. Specyficzną grupę odpadów przemysłowych
stanowią odpady niebezpieczne;
o
GUS, 2005: na składowiskach jest 1,7 mld ton odpadów przemysłowych, w tym 317 mln ton odpadów niebezpiecznych,
z których ok.. 80% zostało poddanych recyclingowi.
o
Odzyskowi są poddawane:
• popioły lotne,
• odpady stałe z wapniowych metod odsiarczania spalin,
• odpady z wydobywania kopalin innych niż rudy metali,
• odpady powstające przy płukaniu i oczyszczaniu kopalin,
• żużle,
• popioły paleniskowe i pyły z kotłów.
W ramach R-14 (Inne działania polegające na wykorzystaniu odpadów w całości lub w części):
• wypełnianie terenów (zapadliska, nieeksploatowane odkrywkowe wyrobiska),
• wykorzystanie w podziemnych technikach górniczych (posadzka, wzmocnienia, stabilizacja wyrobisk);
W ramach R-15 (Przetwarzanie odpadów w celu ich przygotowania do odzysku, w tym recyclingu):
• zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny,
• termiczne przekształcenie.
Niewykorzystane odpady są składowane (13,4% w 2005r., przejściowo gromadzone (3,2% w 2005r.)
Najwięcej odpadów przemysłowych gromadzi się na terenie woj. katowickiego, legnickiego, wałbrzyskiego, krakowskiego;
Wybudowano stacje pras błota (Przeworsk),
Wykorzystano 2 mln ton odpadów poflotacyjnych do rekultywacji gruntów.
Największą ilość odpadów przemysłowych w Polsce stanowią odpady górnicze (43%) i odpady z energetyki (15%).
MINERALNE SUROWCE ODPADOWE
MSO - to odpady stałe powstające w procesach wydobycia, wzbogacania i przetwarzania kopalin.
o
MSO to około 90% wszystkich odpadów poprodukcyjnych, w przemyśle paliwowo – energetycznym to 58%.
o
Struktura odpadów przy wydobyciu surowców mineralnych:
• węgiel kamienny 50%
• rudy metali nieżelaznych 43%
• pozostałe surowce mineralne 7%.
o
MSO dzieli się na:
• odpady górnicze,
• odpady przeróbcze,
• odpady wtórne przeróbcze (energetyczne, żużle techniczne)
ODPADY ENERGETYCZNE
Nowoczesne elektrownie stosują paleniska płytowe gdzie spala się zmielony węgiel,
• Niepalne części mineralne przechodzą do komina, gdzie są wychwytywane przez filtry,
Popioły lotne przedostają się do atmosfery z kominów powodując szkody w środowisku:
• obniżenie intensywności asymilacji,
• powolny wzrost roślin,
• oddziaływanie na klimat (pyły są jądrami kondensacji pary wodnej w powietrzu, działają jako filtr zmieniając
intensywność i skład widma światła słonecznego.
• Podział odpadów energetycznych:
• popioły lotne – urządzenia odpylające,
• żużle z węgla kamiennego i brunatnego
• Skład chemiczny popiołów jest bardzo zróżnicowany w zależności od rodzaju węgla, technologii spalania, miejsca poboru
popiołu, rodzaju transportu, sposobu składowania:
• związki rozpuszczalne CaSO4, MgSO4, K2SO4, Na2SO4, CaO
• pierwiastki śladowe, promieniotwórcze: uran, tor, 40K
• Popioły lotne SiO2, Al2O3, CaO, MgO, FeO, C oraz metale Na, K, Mg, Zn i niemetal S i inne w mniejszych ilościach: Ni, Pb, Co,
Mn, -cechuje je brak azotu i fosforu
BIOGAZ I JEGO PRODUKCJA
Fermentacja metanowa jest podstawowym procesem stosowanym w przeróbce
osadów ściekowych.
• Cel: przemiana silnie uwodnionego, lepkiego, niebezpiecznego osadu surowego w łatwo odwadniający się, o małej lepkości
osad przefermentowany.
• Połowa substancji organicznych ulega rozkładowi z wytworzeniem biogazu;
• Biogaz - cenny surowiec do produkcji energii elektrycznej i cieplnej
• Fermentacja węglowodanów: CH4 1 : CO2 1
• Fermentacja białek, aminokwasów: CH4 7 : CO2 3
• Fermentacja tłuszczów: CH4 7 : CO2 3
Jeżeli wyrzucamy białka, tłuszcze, biogaz najlepszy z białek, proporcje
Co to jest biogaz czysty i zanieczyszczony. Białko i tłuszcz – biogaz czysty
GLEBA, CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA ROZKŁAD SUBSTANCJI SZKODLIWYCH
• pH,
• temperatura,
• zawartość w glebie tlenu i pożywek,
• budowa molekularna substancji skażającej i
• toksyczność,
• rozpuszczalność i zdolności adsorpcyjne
• substancji skażającej.
Organiczne substancje szkodliwe są rozkładane przez mikroorganizmy żyjące w glebie (trwałość niektórych substancji np. DDT).
Niektóre bakterie i grzyby mogą rozkładać chloropochodne organiczne – rekultywacja skażonych gruntów.
Enzymy oksygenazowe wydzielane przez mikroorganizmy mogą utleniać niektóre szkodliwe substancje organiczne.
WYMIEŃ SUBSTANCJE SZKODLIWE ORGANICZNE I NIEORGANICZNE
Źródła skażenia:
-przemysł wydobywczy (Cu, Hg, Pb), hutnictwo (Fe),
górnictwo,
-rolnictwo – nawozy mineralne, Cd, Cr, Mn, Pb,
-środki ochrony roślin – pestycydy, Cu, As, Hg, Pb, MN, Zn,
-środki konserwujące żywność - As, Cu,
-kompost, obornik - Cd, Cu, Ni, Pb, Zn, As,
-ścieki komunalne - Cd, Ni, Cu, Pb,
-zużyte ogniwa, farby, katalizatory, leki, dodatki do paliw.
Metale ciężkie
• Na terenach skażonych rośliny pobierają duże ilości
szkodliwych składników mineralnych.
• Akumulacja, nadmierna zawartość:
azotu (warzywa),
cynku (seler),
potasu (słonecznik),
manganu (sałata),
miedzi (perz, mniszek lekarski, buraki, sałata,
ziemniaki, marchew),
żelaza (sałata, kapusta, pomidory),
kadmu (rzodkiewka, sałata, burak),
ołowiu (seler, rzodkiewka, kalarepa),
inne metale toksyczne: arsen, rtęć, antymon, tal,
uran.
• Toksyny w roślinach mogą się odkładać w organizmie (np. choroba Alzheimera – kumulowanie się w mózgu metali ciężkich w
szczególności aluminium).
DIOKSYNY DDT
2 grupy związków - zanieczyszczenie powstające w trakcie produkcji niektórych chlorowanych związków organicznych lub
podczas spalania związków zawierających chlor:
polichlorowane dibenzo p – dioksyny, PCDD (75 związków),
polichlorowane dibenzofurany, PCDF (135 związków),
Działanie toksyczne objawia się zmianami skórnymi (trądzik chlorowy) oraz uszkodzeniem wątroby,
Okres połowicznego rozpadu wynosi 7 lat, w glebie 10 lat;
Dioksyny powstają w wielu procesach, w których jest stosowany chlor i jego związki (np. smażenie wędzenie),
Dioksyny powstają jako produkty pośrednie podczas wytwarzania papieru, farb, tkanin (przemysł celulozowo – papierniczy),
chlorowane herbicydy.
DDT - organiczny związek chemiczny z grupy chlorowanych węglowodorów. Stosowany jako środek owadobójczy.
Wykorzystywany był powszechnie od początku lat 40. do początku lat 60. XX wieku. Na większą skalę zastosowano go w czasie II
wojny światowej do ochrony wojsk sprzymierzonych przed tyfusem plamistym roznoszonym przez wszy. Wydawał się wprost
idealnym środkiem do ochrony roślin, w latach 60. XX w. stosowany na całym świecie w potężnych ilościach. Toksyczny
dla owadów – wnika w sposób kontaktowy przez przewód pokarmowy lub powłoki ciała i powoduje zaburzenia pracy systemu
nerwowego owadów.
• 1940r. – DDT wykazywał niską toksyczność w stosunku do ludzi i był bardzo efektywny na malarię, zabijał owady,
• 1960r. – niepokój z powodu trwałości DDT i kumulacji w tkance tłuszczowej,
• Wpływ na środowisko – duże stężenie w organizmach ptaków, zmiany w ich życiu;
• 1972r. – zabronione stosowanie w USA, stosują kraje biedne,
• Skutki: owady uodporniają się na DDT,
• DDT jest w wodach Arktyki.
PODZIAŁ ŚCIEKÓW
Ścieki - to wody wodociągowe lub opadowe zanieczyszczone wskutek działalności człowieka substancjami stałymi, płynnymi,
gazowymi lub drobnoustrojami,
Do ścieków zalicza się wody kopalniane i podgrzane
chłodnicze (powyżej 40oC);
• Zbiorcze systemy kanalizacyjne odprowadzające ścieki
z wielu punktów najskuteczniej zapewniają ochronę
środowiska,
• Kanalizacje indywidualne (przydomowe) – postęp w
higienizacji terenów wiejskich.
Podział ścieków ze względu na pochodzenie
• Ścieki bytowo-gospodarcze (gospodarstwa
domowe),
• Ścieki przemysłowe (procesy produkcyjne),
• Ścieki opadowe.
Odczyn (pH),
• Potencjał redox,
ChZT - chemiczne zapotrzebowanie na tlen
BZT - biochemiczne zapotrzebowanie na tlen
• TS (total solids) – całkowita zawartość ciał stałych,
• SS (suspended solids)– zawartość ciał stałych w
zawiesinie,
• TP (total phosphorus),
• TN (total nitrogen),
• Ilość ścieków,
• Ładunek zanieczyszczeń:
ŚCIEKI PRZEMYSŁOWE
W ściekach przemysłowych podlega normalizacji:
• temperatura (nie może być za wysoka),
• odczyn (powinien być w zakresie 6,0 – 9 pH),
• ilość zawiesin (zamulają przewody kanalizacyjne),
• substancje organiczne,
• azot amonowy (zaburzenie w procesie nitryfikacji),
• substancje rozpuszczone,
• żelazo,
• substancje niebezpieczne (cyjanki, siarczki, fenole, pestycydy, metale ciężkie).
METODY OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW
• Biologiczne
• Chemiczne
• Mechaniczne
OSAD CZYNNY
Osad czynny - to kłaczkowate zawiesiny o składzie zależnym od wielu czynników biotycznych i abiotycznych (stężenie BZT, czas
przebywania osadu w komorach wtórnych, stosunek C/N i zawartość siarczków);
• bakterie nitryfikacyjne utleniają azot amonowy do azotanów, zmniejsza się zasadowość ścieków,
• bakterie biokumulujące fosfor,
• bakterie nitkowate, zbyt mała liczba może powodować puchnięcie osadu.
USUWANIE OSADÓW
Zagęszczanie, osuszanie
Kondycjonowanie
Stabilizacja
Detoksykacja
higienizacja - niszczenie bakterii
SYSTEM OFS (SYSTEM SZCZEGÓLNEGO OCZYSZCZANIA)
produkty:
biogaz, olej
POWIETRZE
poziomy sfer Pionowa budowa atmosfera w stratosferze ozon dobry, w troposferze zły
EFEKT CIEPLARNIANY
Produkcja dóbr konsumpcyjnych, zużycie energii to wzrost stężenia śladowych gazów w atmosferze;
• Gazy cieplarniane to gazy o więcej niż 2 atomach, zdolne do pochłaniania charakterystycznych części
widma podczerwonego H2O, CO2, CH4, N2O, O3, ClFC;
• Cykle biochemiczne – stała ilość pierwiastków, związków: C, O2, H2O na Ziemi;
• CO2 w atmosferze:
ostoja życia na Ziemi gdyby nie było w atmosferze CO2 i H2O to temperatura na Ziemi by wynosiła – 190C,
asymilacja przez rośliny zielone,
wydzielany tlen w procesie asymilacji
Jak powstaje efekt?
Naturalny efekt cieplarniany – CO2 H2O i inne gazy w atmosferze absorbują znaczną część energii i emitują w
kierunku powierzchni Ziemi podgrzewając ją;
• Korelacja między zawartością CO2 a temperaturą Ziemi: badania tej korelacji przez ostatnie 160 tysięcy lat (rys);
POWSTAWANIE OZONU
Reakcje:
O
2
+ hv = O ● + O ●
O
2
+ O ● + katalizator -> O
3
+ katalizator
Dzięki konkurencyjnym reakcjom stężenie ozonu jest stałe
hv + O
3
-> O ● + O
2
O ● + O
3
-> 2O
2
Warstwa O3 redukuje ilość promieniowania UV docierającego do Ziemi.
GAZY NISZCZYCIELSKIE
Obecność w stratosferze związków niszczących ozon stratosferyczny:
ClFC (chlorofluorocarbons)
tlenki azotu
Związki ClFC są w aerozolach (freon) gaśnicach przeciwpożarowych; są one trwałe chemicznie, nietoksyczne, niepalne (rozkład
freonu 75lat);
CFCl
3
+ hv -> Cl ●
Cl ● + O
3 ->
ClO ● + O
2
2O
3
-> 2O
2
ClFC mają zły wpływ na stężenie stratosferycznego O3 (dziura ozonowa nad Antarktydą).
powstawanie rodników i usuwanie ozonu
SKUTKI ZANIKU WARSTWY OZONOWEJ
Agencja Ochrony Środowiska (EPA) szacuje:
-„10% zanik warstwy ozonowej w połowie następnego stulecia oznacza to 2 mln zachorowań na raka skóry w
ciągu roku”;
• Raport Narodowego Instytutu do walki z rakiem:
- „60% wzrostu czerniaka do końca 20 wieku”;
• 1986r. – stwierdzono znacznie większy zanik warstwy
ozonowej nad Antarktydą niż wcześniej sądzono: 1% rocznie.
• Grubość kolumny ozonu:
-314 DU w latach 1956-1966,
-<150 DU w 2003r.,
• Dziura ozonowa występuje najczęściej nad Chile, częścią Argentyny, Wyspami Falkandzkimi, nad Antarktydą.
NATURA2000
Unia europejska:
dyrektywa Rady 79/409/EWG – dyrektywa ptasia,
dyrektywa Rady 92/43/EWG – dyrektywa siedliskowa,
konwencje – Rio de Janeiro 1992, Berno 1980 ratyfikowane przez Polskę,