plik

Wszystkim skrzywdzonym i zgorszonym przez Kościół i ludzi Kościoła

Roman Jonasz - pseudonim literacki - absolwent Wyższego Seminarium Duchownego w

Łodzi, magister prawa kanonicznego. Opuścił stan duchowny w 1996 roku. Członek

nieformalnego Ruchu Odnowy Kościoła Katolickiego w Polsce.

Wszystkie wydarzenia opisane w tej książce są prawdziwe, choć niektórym mogą

wydawać się szokujące i niewiarygodne. Moje własne przeżycia i opinie uzupełniam

relacjami naocznych świadków oraz ich komentarzami. Wiem jednak, jak długie ręce

mają hierarchowie Kościoła. Stąd też niektóre z ich nazwisk (w tym moje własne) zostały

zmienione.

Autor

SPIS TREŚCI

Od Autora ...............................................................................................................9

I. Moja droga do kapłaństwa ...............................................................................11

II. Wyższe Seminarium Duchowne we Włocławku ..............................................17

III. Wyższe Seminarium Duchowne w Łodzi .......................................................56

IV. Święcenia i pierwsze kroki w kapłaństwie .....................................................73

V. Pierwsza parafia - zderzenie z rzeczywistością ................................................78

VI. Kapłański business w Aleksandrowie ...........................................................100

VII. Ozorków: trudna decyzja-dlaczego odszedłem?..........................................119

VIII. Konieczność zmian w Owczarni Chrystusa ...............................................127

„Jeżeli będziecie trwać w nauce mojej, będziecie prawdziwie moimi uczniami i poznacie

prawdę, a prawda was wyzwoli".

J.8, 31-32 Jezus Chrystus

Od Autora

W Polsce żyje i pracuje ponad 30 tysięcy księży. Ta armia dorosłych, wykształconych

mężczyzn, ćwiczona przez sześć lat w seminariach duchownych, tworzy hierarchiczną-

organizacyjną strukturę Kościoła Katolickiego w Polsce. Od kapłanów będących w

służbie Kościoła wymaga się bezwzględnego i ślepego posłuszeństwa wobec

przełożonych - proboszczów, biskupów, kardynałów, a przede wszystkim wobec papieża,

który posiada władzę absolutną. Władzy tej nie można porównać z żadnym innym

ludzkim panowaniem - wykracza ona bowiem poza świat stworzony(1). Papież w

doktrynie Kościoła Katolickiego jest nieomylny, gdy wypowiada się w sprawach

dotyczących wiary i moralności. Przez niego i biskupów działa ponadto Duch Święty, a

każdy z biskupów jest „alter Christus", tzn. zastępuje wiernym samego Chrystusa.

Powyższe tezy określane przez Kościół jako dogmaty wiary (pewne, nie podlegające

dyskusji), nawet wśród ludzi niewierzących rodzą postawy zażenowania, a nawet strachu

przed czymś tajemniczym, niewidzialnym. Któż oprze się władzy danej z Wysoka! Nawet

wysocy rangą mężowie stanu chylą głowy przed piuską i pastorałem. Nasuwa się tu

porównanie do szczepu Indian, którym przewodzi wódz, ale faktyczną władzę dzierży

czarownik.

Biskupi, którzy mówią o sobie, iż są „sługami" na czele z papieżem, będącym „sługą

sług" - w rzeczywistości podzielili pomiędzy siebie cały świat i ciągle naginają go do

wizji Kościoła, powołując się przy tym na autorytet samego Boga. Czy jednak nie

nadużywają tego autorytetu zbyt często? Na ile ich rząd dusz jest błogosławiony, a na ile

potępiany przez Tego, na którego się powołują? Jak daleko dzisiejsi hierarchowie

Kościoła odeszli od ideałów kapłaństwa służebnego? Czy mają prawo nakładać na ludzi

„ciężary nie do uniesienia", sami nie ruszywszy ich palcem?(2)

(1) Patrz Mt 16, 17-19.

(2) Patrz MT 23, 3-5.

Podobnie jak generałowie posługują się żołnierzami, tak biskupi kierują księżmi -

proboszczami i wikariuszami tworząc - przez sieć parafii - własne państwo w państwie.

Jeden z wiejskich proboszczów powiedział kiedyś do mnie - ,,Jak myślisz: kto rządzi w

tej dziurze? Ten, kto ma największą chatę" - tu wskazał na Kościół parafialny i

przylegającą doń plebanię.

Książka, którą wziąłeś do rąk, to historia młodego człowieka, który był jednym z tysięcy

polskich kapłanów. Wszedł do innego świata i po trzech latach postanowił go opuścić. Co

go do tego skłoniło? Dlaczego zdecydował się głośno o tym mówić?

JA JESTEM TYM CZŁOWIEKIEM!

Obecnie mężem i ojcem, głową rodziny. Minął już rok od opuszczenia przeze mnie

kapłańskich szeregów, a ja coraz bardziej utwierdzam się w swojej decyzji. Co więcej,

zdecydowałem się dać świadectwo prawdzie, bo tylko ona może wyzwolić człowieka tak,

jak wyzwoliła mnie. Niewielu z kapłanów, którzy rezygnują, decyduje się publicznie

mówić o motywach swojej decyzji. Obawiają się potępienia ze strony hierarchii i

większości wiernych. Ta książka, to pierwsze tego typu świadectwo w skali naszego

kraju. Jako autor tak nowatorskiej pozycji, nie jestem wolny od obaw co do jej przyjęcia.

Uważam jednak, że prawda, choćby najgorsza, lepsza jest od najbardziej

zakamuflowanego kłamstwa. Miliony katolików w Polsce są nieświadome tego, co dzieje

się - za ich pieniądze - za murami plebanii, seminariów i pałaców biskupich. Ci ludzie

mają prawo wiedzieć, ponieważ to oni są prawdziwym Kościołem - „ludem wybranym,

narodem świętym", a nie ciemną masą u progu trzeciego tysiąclecia.

Moim celem nie jest wkładanie kija w mrowisko. Jestem daleki od jakiejkolwiek formy

odwetu czy nienawiści. Nie pragnę jątrzyć, wzywać do rewolucji, potępiać. Słabości ludzi

Kościoła, które opisuję, są udziałem każdego człowieka. Nikt też nie jest wolny od

błędów, pomyłek i upadków. Ale jeśli choroba zaatakuje cały, zdrowy organizm, który

został powołany do czynienia dobra i służenia wszystkim ludziom, to trzeba z nią

walczyć, a żeby walczyć trzeba wpierw ją poznać. Misja Kościoła jest zbyt ważna, aby

jego dzieci były obojętne na to, co się w nim dzieje i jak spełnia on swoją posługę.

Moja książka spełni swoje zadanie jeśli skłoni do refleksji ludzi dobrej woli, którym na

sercu leży dobro Kościoła Katolickiego w Polsce i na świecie. Wokół mnie skupiło się

wielu takich ludzi. Są wśród nich byli i aktualnie pracujący księża oraz światli katolicy

świeccy. Chcemy mówić głośno - nie o wadach ludzkich - ale o wadach systemu; po to,

aby Owczarnia Jezusa Chrystusa mogła wejść oczyszczona w trzecie tysiąclecie

Chrześcijaństwa. Trzeba nam wszystkim - całemu Kościołowi - powrócić do źródeł,

korzeni naszej wiary. Chcemy, aby ona naprawdę przemieniała nasze życie; nadawała mu

sens i czyniła je piękniejszym. Chcemy trwać w nauce Jezusa, być Jego wiernymi

uczniami i poznać prawdę, a prawda nas wyzwoli(3).

(3) Por. J.8, 31-32.

ROZDZIAŁ I

Moja droga do kapłaństwa

Urodziłem się w rodzinie na wskroś katolickiej, wręcz purytańskiej. Od kiedy sięgnę

pamięcią, życie mojej rodziny było przeniknięte wiarą i przeplatane praktykami

religijnymi. Wyczuwając panującą w domu atmosferę, już jako dziecko starałem się

zaskarbić sobie uczucia i łaski rodziców - czynnie uczestnicząc w życiu naszej parafii.

Zaczęło się od czytania z lekcjonarza na Mszy Pierwszo-komunijnej. Po tygodniu od tego

debiutu, byłem już ministrantem i stałym lektorem. Służenie do Mszy Świętej stało się

pasją mojego młodego życia. Pamiętam, jak w wieku 8 - 9 lat biegałem przez śnieżne

zaspy czy kałuże błota do Kościoła na poranną Mszę, często gdy było jeszcze ciemno.

Gdybym tego samego dnia opuścił nabożeństwo wieczorne, na pewno nie zmrużyłbym

oka do rana. Konkursy biblijne, wycieczki ministranckie z księdzem opiekunem były

wtedy moją największą radością.

W czasie jednej z takich wycieczek do katedry i Seminarium Duchownego we

Włocławku, doznałem przedziwnego uczucia. Kiedy wraz z grupą naszych chłopców

wszedłem do seminarium, a chwilę później do zatłoczonej klerykami jadłodajni -

stanąłem jak wryty. Opanowało mnie przeświadczenie, że kiedyś będę siedział przy

którymś z tych stołów: jadł, rozmawiał, śmiał się, a za chwilę wstanę i pójdę na modlitwy

i do swojego pokoju. To przeświadczenie, iż będę kiedyś jednym z tych, na których wtedy

patrzyłem, zawładnęło moją młodzieńczą wyobraźnią. Teraz, po latach, odczytuję to

zdarzenie jako moment mojego powołania.

Ja i cała moja rodzina otaczaliśmy nabożnym szacunkiem wszystkich księży. Dla mnie

osobiście byli to nadludzie - nieomylni i wspaniali pod każdym względem. To byli ludzie

nie z tego świata. Coroczna kolęda w naszym domu była długo oczekiwanym świętem.

Jestem pewien, że gdybym wtedy znał ich ludzkie wady i słabości, tak jak znam je dziś -

na pewno nie zmąciłoby to mojego obrazu księdza pół-Boga. Bycie księdzem było dla

mnie czymś nieosiągalnym wręcz

nierealnym, a jednocześnie był to szczyt moich dziecięcych i młodzieńczych marzeń.

Pozbawieni ziemskich trosk i przywiązań, żyjący w bliskości Boga, przeznaczeni do

wyższych celów kapłani - byli dla mnie aniołami, którzy zstąpili na ziemię, aby uczynić

ją piękną. Tylko oni mogli sprawować tajemnicze obrzędy, rozgrzeszać, karmić Ciałem

Chrystusa. Do nich należało ganić lub chwalić; rozstrzygać o tym co jest dobre, a co złe.

Dla młodego chłopca, który wyrósł w atmosferze uwielbienia dla księży, perspektywa

zostania jednym z nich mogła być albo utopijną mrzonką, albo życiowym celem. Kiedy

sam zostałem kapłanem i opiekunem ministrantów, u wielu z nich widziałem te same

spojrzenia pełne szacunku i ufności. Właśnie tak w ich wieku patrzyłem na księży.

Niestety bardzo często księża nie uświadamiają sobie, jak wielki wpływ mają na dzieci i

młodzież zwłaszcza tę, która sama poszukuje oparcia w Kościele. Młody człowiek

potrzebuje autorytetu, wzorca osobowego. Zwłaszcza chłopcy poszukują takiego wzorca

w najróżniejszych środowiskach - począwszy od ulicznego gangu, a skończywszy na

grupie ministranckiej. Odpowiedzialność księży za powierzone im młode pokolenie jest

ogromna, tak przed Bogiem, jak i ludźmi. Bóg raczy wiedzieć, za ile dziecięcych

frustracji, a nawet przestępstw nieletnich, odpowiedzialni są ci księża, którzy świadomie

czy nieświadomie stali się powodem do zgorszenia.

Oczywiście jako dziecko nie byłem aniołkiem, ale też nie wychowywała mnie ulica. Poza

rodzicami najwięcej w tym względzie zawdzięczam księżom, co do których miałem

wtedy sporo szczęścia. Moje związki z parafią i serdeczne kontakty z księżmi trwały

przez cały okres szkoły podstawowej i liceum. Na pewno, zwłaszcza w tym ostatnim

czasie, coraz bardziej krytycznie zaczynałem patrzeć na świat, w tym również na moich

idoli w sutannach. Jednak w wieku, w którym młody chłopak ma tysiące pomysłów na to,

co będzie robił w przyszłości - ja ciągle nosiłem w sobie pragnienie bycia jednym z nich.

Ciągle żywe było we mnie uczucie sprzed lat, że będę klerykiem, a później księdzem.

Kilka dziewczyn, z którymi chodziłem w liceum, chyba wyczuwało to moje ukryte

powołanie, bo wszystkie uważały mnie za dziwaka i nawiedzonego. Tymczasem w mojej

świadomości dojrzewała ostateczna decyzja.

W 1986 r. obnoszenie się z pragnieniem pójścia do seminarium było jeszcze bardzo

niebezpieczne. Można było po prostu nie zdać matury. Uświadomiła mi to moja

polonistka, której potajemnie

zwierzyłem się z mojego postanowienia. Rodzice, jak nie trudno się domyśleć, byli

wniebowzięci; tak samo jak miejscowi księża, na czele z proboszczem. Czułem wyraźnie,

że wprawiłem całe swoje otoczenie w stan radosnego uniesienia. Członkowie najbliższej

rodziny wyrażali swoje uznanie dla mojej decyzji i odwagi. Nie kryli poglądu, że ksiądz

w rodzinie to - ni mniej, ni więcej - tylko swój człowiek w Sądzie Najwyższym. Oni już

czuli się zbawieni, nie mówiąc o innych korzyściach, które miałyby ich spotkać. Jedna z

ciotek wyraziła to aż nazbyt dosadnie - „kto ma księdza w rodzie, tego bieda nie

ubodzie". Byłem bohaterem, rodzinnym mesjaszem. To całe miłe zamieszanie wokół

mojej osoby utwierdzało mnie w podjętej decyzji. Jak by jej jednak nie oceniać i na nią

nie patrzeć - była to decyzja wynikająca ze szczerej intencji zostania świętym kapłanem -

uczniem Chrystusa. Było we mnie wielkie, szczere pragnienie służenia innym ludziom,

pomagania im. Obok tego pragnienia chwilami do głosu dochodziły też i inne, bardziej

prozaiczne i materialne. Wiedziałem, że księża nie cierpią biedy. Jeżdżą zachodnimi

samochodami. Mają komfortowo urządzone mieszkania. Sprzęt grający wysokiej klasy.

Dla dziewiętnastolatka takie sprawy nie są bez znaczenia. Nie zamierzałem wszak zostać

pustelnikiem czy żebrakiem. Rodzina i całe otoczenie utwierdzało mnie w

przeświadczeniu, że jestem kimś ważnym, wyjątkowym; że wiele rzeczy po prostu mi się

należy skoro tak się poświęcam dla Boga. Także wielu parafian osobiście wyrażało swoje

uznanie dla mojego postanowienia - wszak byłem pierwszym „odważnym" po czternastu

latach. Postawy adorowania księży i ciągłego przekonywania ich, iż są panami świata - są

powszechne. Wielokrotnie, każdego dnia doświadczałem tego sam ze strony wiernych i

moje otoczenie wcale w tym względzie się nie wyróżniało. Ksiądz, będąc sam (lub kilku)

w wielotysięcznej parafii jest hołubiony i adorowany, zwłaszcza przez starsze kobiety. To

przede wszystkim one, nieświadome tego co robią - rozpieszczają i psują swoich

„księżyków", a gdy ci obrastają w piórka i zaczynają wykręcać „numery", ich

dotychczasowe adoratorki przemieniają się w „świętą inkwizycję".

Mój proboszcz zaofiarował się zawieść mnie do Włocławskiego Seminarium, abym

złożył wszystkie potrzebne papiery: świadectwo maturalne, opinię proboszcza i

wikariuszy. Kiedy przekroczyliśmy próg i weszliśmy do obszernych pomieszczeń -

korytarzy, na których wisiały ogromne portrety biskupów, rektorów, profesorów -

odruchowo wstrzymałem oddech i poddałem się atmosferze dostojeństwa i surowej wręcz

powagi jaka tu panowała. Wysokie okna, potężne drzwi, łukowate sklepienia sufitów - to

wszystko sprawiało wrażenie bardziej naw kościelnych niż uczelni, czy też domu dla

męskiej młodzieży. Mały, szpakowaty człowieczek, który zaczął wyłaniać się z drugiego

końca korytarza, nie pasował do całości. Okazało się, że był to sam prefekt studiów (2-gi

wicerektor). Przywitał się z nami wesoło, po czym mój proboszcz oddalił się, a ja

podążyłem za moim nowym przełożonym. Chociaż byłem tam na własne życzenie,

poczułem się przez chwilę jak rzecz przekazana nowemu właścicielowi. Zrobiło mi się

nieprzyjemnie obco. Poczułem dziwny strach przed czymś nieznanym, a może tylko

przeniknął mnie chłód tych dwumetrowych murów i duch dawnych czasów, zamknięty w

potężnych ramach obrazów. Ksiądz prefekt Konecki zaprowadził mnie do swojego

mieszkania. Usiadł naprzeciwko mnie i przez dłuższą chwilę, która wydawała mi się

godziną, patrzył prosto w moje oczy, jakby chciał poznać moje myśli i intencje. „Po co tu

przyszedłeś" - zdawał się pytać przenikliwym wzrokiem - „czy dla kariery, czy na wierną

służbę Kościołowi"? Zrobiło mi się nieswojo. Zaczął w końcu pytać o rodzinę i moich

znajomych księży. Teraz wiem, że chodziło mu o to, który z nich mógłby mieć na mnie

zły wpływ. Na koniec musiałem napisać na kartce - dlaczego chcę zostać księdzem. Poza

obrzydliwym błędem ortograficznym, moja argumentacja najwidoczniej mu się

spodobała. Z szerokim uśmiechem podał mi rękę na pożegnanie - „do zobaczenia we

wrześniu" - powiedział. Kiedy wyszedłem z zimnych, surowych murów na czerwcowe

słońce poczułem ulgę i radość - zostałem przyjęty!

Warto tu wspomnieć, że w seminariach duchownych nie ma praktyki zdawania

egzaminów wstępnych. Warunkiem dopuszczenia do studiów, oprócz wspomnianych już

dokumentów, jest tzw. rozmowa kwalifikacyjna. Już w trakcie semestru ks. rektor

opowiadał nam, jak to pewnego razu przyjechała do uczelni mama ze swoim synem.

Kiedy upewniła się, że rozmawia z rektorem oświadczyła z całą powagą: „Jeśli już mój

syn ma być księdzem to chcę żebyście wykształcili go na biskupa. On się zresztą i tak do

niczego innego nie nadaje. Uczy się słabo, jest chorowity i nic go nie interesuje". O tym,

jaką w seminarium trzeba mieć głowę do nauki, zdrowie i siłę woli, aby się nie załamać

już po pierwszych miesiącach - każdy kto spróbował tego chleba wie najlepiej.

A tymczasem przede mną były długie wakacje. Postanowiłem, że będą zupełnie

zwariowane. Wybraliśmy się z kolegą „na stopa", po północnej Polsce. Kiedy skończyła

się gotówka, zamiast wracać do domu, wyruszyliśmy nad Mazury. Żywiąc się złapanymi

rybami i resztką konserw, przez cztery dni płynęliśmy dmuchanym kajakiem po

najpiękniejszych zakątkach. Sielanka skończyła się wraz z potężną burzą, która zastała

nas daleko od brzegu jeziora. Wypełniony bagażami kajak zaczął nabierać wody.

Wzburzone bałwany przelewały się ponad naszymi głowami. Jakimś cudem, trzymając

się kurczowo kajaka, dobrnęliśmy do brzegu, a raczej zostaliśmy wyrzuceni przez

ogromne fale. Jak przystało na rozbitków, zbudowaliśmy prowizoryczny szałas i trzęsąc

się z zimna siedzieliśmy w nim skuleni i głodni przez trzy dni i noce. Przez cały ten czas

padał deszcz, wiał porywisty wiatr, a temperatura spadła chyba do zera. Kiedy tylko

wyjrzało słońce zebraliśmy to, co z nas zostało i wsiedliśmy do kajaka, aby dotrzeć jakoś

w cywilizowane strony. Pierwszym autobusem, bez biletu (nie mieliśmy już żadnych

pieniędzy), pojechaliśmy do Giżycka, a stamtąd - nie bez przygód, pierwszym pociągiem

do domu. Było co wspominać za seminaryjnymi murami!

Przyszedł wreszcie dzień poprzedzający mój wyjazd do seminarium. Od rana napięta

atmosfera, pakowanie, a później wspólna modlitwa z rodzicami. Tego dnia byłem u

spowiedzi i Komunii Świętej. Po Mszy Świętej wieczornej długo modliłem się przed

Najświętszym Sakramentem. Postanowiłem w głębi serca skończyć seminarium i być

świętym kapłanem. Dzień odjazdu powitał mnie załzawionymi oczami mamy. Płakała tak

do ostatniej chwili, kiedy zniknęła mi z oczu machając na pożegnanie ręką za

odjeżdżającym samochodem. Oddając syna Kościołowi myślała zapewne, że go straci.

Tego też dnia, chyba po raz pierwszy w życiu, widziałem jak płacze mój ojciec. Tak

bardzo mnie wzruszył ten widok, że i mnie poleciały łzy. Zarówno jednak dla mnie, jak i

dla moich rodziców były to łzy szczęścia, że oto spełnia się moje i ich pragnienie.

Smutkiem napawało nas jedynie samo rozstanie i niepewność. Nigdy was nie opuszczę

kochani rodzice! Zawsze możecie na mnie liczyć! Obierając dla siebie nową drogę życia

wiedziałem, że jeśli na niej nie wytrwam, sprawię rodzicom wielki zawód. Przez kilka

wcześniejszych lat ciężko borykali się z moim, o jedenaście lat starszym bratem, który -

choć bardzo zdolny i pilny- nie potrafił znaleźć sobie miejsca - najpierw w szkole, a

później w życiu. Dobrze rozumiałem ich obawy. Kiedy głośno je wyrażali powiedziałem

rezolutnie, ale i z głębokim przekonaniem, że mogą mi napluć w twarz, gdyby się

okazało, iż nie wytrwam i zrezygnuję. Głupio wtedy powiedziałem. Tłumaczę to sobie

tym, że chciałem ich wtedy uspokoić, pocieszyć. Nigdy nie skorzystali z danego im

prawa.

ROZDZIAŁ II

Wyższe Seminarium Duchowne we Włocławku

Włocławek to miasto, w którym jeszcze przed wojną krzyżowały się wpływy komunistów

z wpływami władz kościelnych. Po wojnie naturalnie proces ten się zaostrzył.

Widocznym tego symbolem było usytuowanie wojewódzkiej komendy milicji (w

dawnym budynku należącym do Kościoła) - na przeciwko seminarium duchownego i

katedry. Parę kilometrów od tego miejsca, rok wcześniej, został zamordowany ksiądz

Jerzy Popiełuszko. Miasto to należało do pierwszych ostoi chrześcijaństwa. XV-to

wieczna katedra, kościółek w seminarium z XIII-go wieku, a sam gmach - niewiele

młodszy. To dziedzictwo przeszłości zobowiązywało młodych kandydatów do

kapłaństwa, ale też mobilizowało.

Było ciepłe, wrześniowe popołudnie 1986 r. kiedy, obładowany walizkami,

przekroczyłem seminaryjną furtę. Po raz drugi w życiu (pierwszy raz podczas wycieczki

ministranckiej) zobaczyłem seminarium tętniące życiem. Młodzi chłopcy nadawali tym

wiekowym murom zupełnie innego wyrazu. Wszędzie panowała atmosfera radosnego

podniecenia. Uściskom, przywitaniom, spontanicznym wybuchom radości nie było końca.

To byli normalni, weseli młodzi ludzie, tak inni od utartego wizerunku kleryka - mruka z

nosem w Biblii. Biegali po schodach unosząc do góry sutanny, ślizgali się po korytarzach

zjeżdżali na poręczach. Opaleni, pełni życia i radości opowiadali o wakacyjnych

przeżyciach. Wszędzie było ich pełno, bo i liczba pokaźna - bez mała dwustu. Tylko

czasami, pomiędzy nimi przeszedł kontemplacyjnie schylony tzw. „duchacz" lub

„nawiedzony". Fajne chłopaki - pomyślałem, nabrałem otuchy i poszedłem z tobołami do

wyznaczonego pokoju. Mieliśmy tam mieszkać we czterech: starszy (superior)(4) z III -

roku i trzej „pierwszoklasiści".

(4) Superior - najstarszy kleryk w pokoju, odpowiedzialny za pozostałych

współmieszkańców.

Moi współmieszkańcy od początku wydawali się być „w dechę". Każdy z nas miał swoje

łóżko i biurko, aż dziwne, że pomieściliśmy się w pokoiku nie większym niż 25 m.

Wkrótce poznałem wszystkich kolegów z mojego rocznika. Było nas trzydziestu sześciu.

Później dowiedziałem się, że do święceń dotrwało trzynastu. We Włocławku nigdy nie

było to więcej niż połowa pierwotnego składu.

Stopniowo wciągałem się w wir seminaryjnego życia: pobudka o 5.30, pół godziny tzw.

rozmyślania w ciszy, Msza Święta, śniadanie, pięć godzin wykładów, obiad. Po obiedzie,

w zależności od dnia tygodnia, w różny sposób spędzaliśmy czas wolny tzw. rekreację. W

czwartki było święto - długi, 4-godzinny spacer po mieście. Zawsze, nawet w nagłych

przypadkach innego dnia tygodnia, można było wychodzić tylko po dwóch. Przełożeni

tłumaczyli to względami bezpieczeństwa, ale wszyscy wiedzieliśmy, że chodzi o

wzajemną opiekę lub jeśli kto woli szpiegowanie. Najczęściej w czwartki wychodziłem

na basen, a później na duże lody w kawiarni obok. Krótki - godzinny spacer mieliśmy

również w soboty. W inne dni pozostawały przechadzki po małym seminaryjnym parku,

otoczonym wysokimi murami z drutem kolczastym; gra w bilard albo czytelnia.

Seminarium posiadało także dwa ceglaste korty tenisowe - niestety na zapisy i dla

nielicznych. Po rekreacji była nauka modo privato w pokojach, z półgodzinną przerwą na

wspólne nieszpory. Kolacja o 18-tej, prywatne czytanie Pisma Świętego, modlitwy

wieczorne, mycie i cisza nocna o 21.30.

Praktycznie wszędzie na terenie seminarium, oprócz łazienek i jadłodajni, towarzyszyli

nam przełożeni. Mieli swoje dyżury na korytarzach i w kaplicy. O każdej porze dnia i

nocy każdy z nich mógł wejść do dowolnego pokoju, aby sprawdzić co się dzieje. Jeśli

ktoś, np. w czasie nauki prywatnej, spał lub robił cokolwiek innego - zawsze „zaliczał

dywanik" i ostrą reprymendę. Regulamin był w seminarium najważniejszy. Zgodnie z

nim toczyło się całe nasze życie. Na poszczególne zajęcia wzywał nas przenikliwy

dźwięk dzwonka. Regulamin był uciążliwy, ale konieczny. Trudno byłoby inaczej

wyobrazić sobie wspólne życie dwustu mężczyzn pod jednym dachem, zwłaszcza jeśli to

życie tutaj miało czemuś służyć. Szybko przyzwyczaiłem się robić wszystko „na

dzwonek". Najbardziej o_ie szło mi tylko ranne wstawanie, zwłaszcza zimą.

Naszymi przełożonymi byli: profesorowie, z którymi praktycznie spotykaliśmy się tylko

na wykładach oraz tzw. moderatorzy, od których zależało nasze być albo nie być w

seminarium. Do nich należały ewentualne zmiany uświęconego porządku określonego

regulaminem. Moderatorami byli: rektor Marian Gołębiewski, prorektor Stanisław

Gębicki i wspomniany wcześniej prefekt Krzysztof Konecki. Zwłaszcza ci dwaj ostatni

niestrudzenie przemierzali seminaryjne korytarze i pokoje, a przede wszystkim

wyznaczali kary dla tych, którzy zaliczyli wpadkę. Do najcięższych przewinień należało:

posiadanie w pokoju radia lub magnetofonu, nieobecność na modlitwach i wykładach,

wandalizm, spożywanie posiłków w pokoju. Karalne było również spóźnienie ze spaceru,

zakłócenie ciszy nocnej , wyjście do miasta bez koloratki itd. Gdy byłem na pierwszym

roku, w seminarium obowiązywał bezwzględny zakaz palenia papierosów. Nieliczni

nałogowcy odpalali się w najbardziej niedostępnych zakamarkach. Po roku zakaz ten

formalnie zniesiono. Przeznaczono jedno pomieszczenie piwniczne na palarnię. Palacze

musieli jednak zapisywać się na listę „słabych ludzi" w gabinecie rektora. Ja osobiście

wtedy jeszcze nie paliłem. Osobną kategorią przewinień były te, które popełniało się poza

uczelnią, podczas spacerów lub też nielicznych przepustek do rodzinnych parafii. O

nadużyciach sygnalizowali księża albo usłużni parafianie. Dotyczyły one najczęściej

kontaktów z płcią odmienną.

Seminarium było przepełnione. Diecezja Włocławska pozbawiona dużych aglomeracji

(poza samym Włocławkiem, Koninem i Kaliszem), nie potrzebowała aż tylu księży. W

związku z tym cała machina ciała profesorskiego i moderatorów pod patronatem biskupa

ordynariusza była nastawiona na duży przesiew i odstrzał mniej wartościowej

„zwierzyny". Niemal każde zebranie profesorów po sesji egzaminacyjnej albo spotkanie

moderatorów - kończyło się wieścią o kolejnych ofiarach. Wylecieć z seminarium można

było najczęściej za „całokształt", gdy delikwentowi zebrało się więcej grzechów lekkich.

Nieraz w takich wypadkach odsyłano studenta do domu na urlop roczny lub

nieograniczony - bez gwarancji powrotu. Starsi - sutannowi byli często w czasie urlopu

zatrudniani jako katecheci, wtedy jeszcze przy parafiach. Kiedy jednak w grę wchodziła

sprawa gardłowa typu: udowodniona znajomość z dziewczyną, kradzież, picie alkoholu

czy też współpraca ze Służbą Bezpieczeństwa - decyzja była zawsze taka sama -

dwadzieścia cztery godziny na opuszczenie seminarium.

Przełożeni wychodzili z założenia, że wina jest udowodniona jeśli potwierdził ją

osobiście naoczny świadek. Podobnie traktowano podpisane donosy. Niestety dość często

dochodziło przy tym do nadużyć, pomówień i oszczerstw. Osobiście znam kilka

przypadków zwykłej ludzkiej zawiści, której konsekwencją była wizyta w seminarium np.

sąsiada, który złożył fałszywy donos na syna znienawidzonych ziomków.

Kiedy byłem na drugim roku studiów wstrząsnęła mną sprawa mojego bliskiego kolegi

Tomka. Uczestniczył on czynnie w spotkaniach z niepełnosprawnymi dziećmi, które

odbywały się w diecezjalnym caritas. Oprócz kleryków, dziećmi opiekowało się także

kilka dziewcząt ze szkoły średniej - sprawdzonych, udzielających się oazowiczek. Jedna z

nich na zabój zakochała się w Tomku. Ten jednak, jak sam mi opowiadał, nie dawał jej

żadnych nadziei. Dziewczyna mimo to nie rezygnowała. Pisała do niego namiętne listy,

śledziła go w czasie spacerów, wystawała wieczorami pod seminarium. Kiedy spotkała

się z ostrą odprawą i reprymendą z jego strony, jej miłość przerodziła się w nienawiść.

Któregoś dnia poszła wprost do rektora i oświadczyła, że Tomek z nią spał. Decyzja -

dwadzieścia cztery godziny na odebranie papierów i opuszczenie gmachu! Chłopak był

kompletnie załamany, ale jego wyjaśnień nikt nawet nie chciał słuchać. Gdy pojechał do

domu - rodziców, jak w większości takich przypadków, ogarnęła rozpacz. Tomek kończył

niedługo czwarty rok. Nie wyobrażał sobie innego życia poza kapłaństwem. Z pomocą

rodziców odnalazł dom dziewczyny. Jej rodzina była wstrząśnięta. Pod ogólnym

naciskiem córka zdecydowała się natychmiast odwołać kłamstwa. Ksiądz rektor

cierpliwie i ze zrozumieniem ją wysłuchał. Kiedy jednak Tomek przyjechał po

rehabilitację do przełożonego okazało się, że nie może być z powrotem przyjęty.

W tym miejscu należy wspomnieć o teorii nieomylności przełożonych, która w

seminariach funkcjonuje w praktyce. Każdy hierarcha w Kościele, na czele z papieżem,

jest ex ofitio nieomylny w swoich decyzjach. Wychodzi się tu z założenia, że Duch

Święty działając w Kościele udziela jego dostojnikom daru rozumu. Dar ten posiadany

jest wprost proporcjonalnie do rangi zajmowanego urzędu. Innymi słowy - im wyższy

stołek, tym więcej rozumu, a co za tym idzie - mniejsze prawdopodobieństwo popełnienia

błędu. Można sobie wyobrazić, jak bardzo by ucierpiał autorytet księdza rektora, gdyby

ten przyznał się do oczywistej przecież pomyłki. Dobre imię Kościoła jeszcze raz zostało

„uratowane", a chłopak poszedł na bruk.

Przełożeni nie kryli wobec nas doktryny, która im przyświecała, a którą można by

zdefiniować następująco: lepiej wyrzucić kilkunastu podejrzanych jeśli wśród nich jest

choć jeden winny, aniżeli wszystkich dopuścić do święceń. Jeden Pan Bóg wie ile

ludzkich nieszczęść i dramatów, zmarnowanych młodych lat spowodowało powyższe

założenie. Zrozumiała jest troska przełożonych o dobro Kościoła. Jest ono wartością

nadrzędną nie tylko dla nich. Jedna czarna owca w stadzie może zwieźć inne na

manowce. Ale czy na tej drodze do nieskazitelnego wizerunku Kościoła warto deptać

ludzkie losy? Czy dążenie do doskonałości, która i tak jest nieosiągalnym celem, ma

uświęcać środki? Gdybyż to rzeczywiście pozostała mała trzódka wiernych uczniów

Pana! Niestety - rzeczywistość wyglądała inaczej.

Podczas gdy bezpardonowo dokonywano przesiewów, niszcząc przy tym autentyczne

powołania, promowano jednocześnie tych, którzy nigdy się nie narażali i nie wychylali -

posłusznych i bezwolnych. Nade wszystko jednak doceniano, a nawet po cichu hołubiono

takich, którzy dobrowolnie szli na współpracę. Oprócz nich byli i tacy, których do tego

nakłaniano różnymi formami nacisku. Przeważnie oni sami mieli wcześniej nóż na gardle

i wybrali podwójne życie agentów. Kilku, choćby najbardziej aktywnych przełożonych,

nie mogło upilnować dwustu chłopa. Stąd też wypracowano system siatki szpiegowskiej,

który funkcjonował bez zarzutu, poza tym, że wszyscy o nim wiedzieli. Jakże podła była

to deprawacja sumień młodych ludzi - przyszłych kapłanów. Kim byli ci, którzy w tak

ohydny sposób manipulowali innymi ludźmi - często pełnymi ideałów i szczerych

intencji. Wypracowany przez pokolenia system w przewrotny, faryzejski sposób

zaprzęgał prawa Boskie do ludzkich intryg i machinacji. Napuszczano jednych na

drugich, tolerowano nawet dewiacje seksualne w zamian za zasługi na polu

wywiadowczym, a wszystko to w imię dobra Kościoła. Z pewnością ogromna większość

wszystkich usunięć z seminarium była wynikiem działalności donosicieli. Miało to może

jedną dobrą stronę. Psychoza strachu przed ewentualnym donosicielem, którym mógł

okazać się najbliższy przyjaciel, czyniła życie wielu prawdziwych wywijasów istnym

koszmarem. Ci, którzy mieli cokolwiek na sumieniu, mogli się liczyć z wyrzuceniem

nawet po 4 - 5 latach, chociażby przed samymi święceniami, kiedy podsumowanie

wypadło dla nich niekorzystnie. Z reguły nie informowano nikogo na bieżąco o stanie

jego konta. Zresztą, obciążone konto nie zawsze było powodem usunięcia, czasami

wystarczyło mrukliwe usposobienie, które (zdaniem przełożonych) jednoznacznie

świadczyło o braku powołania - gość nie był po prostu na swoim miejscu. Perspektywa

spędzenia kilku lat pod kluczem i wylądowania na przysłowiowym lodzie nie była

pociągająca. W efekcie wielu rezygnowało dobrowolnie. Byli i tacy, którzy sami zabierali

papiery, gdy tylko zorientowali się na czym opiera się „formacja seminaryjna" przyszłych

duszpasterzy. Tak więc przesiew był solidny, ściśle według założeń władzy duchownej.

Warto w tym miejscu wspomnieć o tym, czego doświadczał kleryk - niedoszły ksiądz - po

powrocie do domu. Zwłaszcza w środowisku wiejskim taki delikwent jest naznaczony do

końca życia. Niezależnie z jakiego powodu nie ukończył studiów - zawsze będzie tym,

który był w seminarium, księżykiem. W małej, wiejskiej parafii, gdzie wszyscy doskonale

się znają i są ze sobą zżyci, a życie toczy się wokół sklepu z piwem i proboszcza - decyzja

któregoś z chłopców o pójściu do seminarium jest wydarzeniem numer jeden przez wiele

lat.

Może sposób w jaki opisuję usunięcia z seminarium wydaje się dla kogoś zbyt

drastyczny. Ostatecznie każdy wiedział już po krótkim czasie co tam jest grane i w każdej

chwili mógł się spakować i wyjechać. Problem tkwił jednak w tym, że ogromna

większość z nas, w chwili rozpoczęcia studiów, miała autentyczne, żywe powołania. Ci

młodzi ludzie zmagali się ciągle z wieloma dylematami. Dwudziestoletniemu

człowiekowi, pełnemu ideałów, trudno jest pogodzić się z jawną niesprawiedliwością.

Większość z nas pochodziła z tzw. porządnych domów, gdzie oprócz wiary w Boga

wpajano nam szacunek dla autorytetów, zaufanie do przełożonych, umiłowanie prawdy.

Tak jak inni, tak i ja próbowałem tłumaczyć sobie na różne sposoby niektóre posunięcia

władz seminaryjnych, szczególnie te związane z przymusowym wydalaniem z uczelni.

Jeśli już jestem przy tym bolesnym temacie pragnę przytoczyć jeszcze jedną autentyczną

historię. Ocenę pozostawiam Tobie czytelniku!

W następnym roczniku, który przyszedł po mnie, jednym z nowych nabytków

włocławskiej alma mater był niejaki Arek. Arek był chłopcem zdolnym o dość pogodnym

usposobieniu. Wyróżniał się niezwykłą życzliwością i taktem. Z tymi pozytywnymi

cechami charakteru nie szła jednak w parze jego uroda. Miał twarz całą w bruzdach po

przebytej ospie, a do tego trądzik różowaty z ropnymi wykwitami. Nie było chyba kleryka

w seminarium, który na widok Arka nie obruszyłby się. Prawo kanoniczne, wg. którego

funkcjonuje Kościół, zabrania wyświęcania na kapłanów „mężczyzn o odstręczającym

wyglądzie". Jeśli tak, to na zdrowy rozum, nie powinni oni w ogóle być przyjmowani do

seminarium. Tymczasem Arek został przyjęty. Przy bliższym poznaniu okazał się

wspaniałym człowiekiem. Powołanie wprost z niego emanowało. Był pilny w nauce,

rozmodlony, a mimo to zawsze znajdował czas dla innych. Spędził w seminarium dwa

długie lata - najcięższy okres przed otrzymaniem sutanny, co miało miejsce na początku

trzeciego roku. Jak wszyscy jego kursowi koledzy, tak i Arek przed wakacjami miał już

uszytą szatę duchowną. Fakt ten nie jest bez znaczenia, ponieważ uszycie sutanny wraz z

materiałem to wydatek nie mały (ponad tysiąc złotych), a Arek pochodził z biednej

rodziny. Właśnie zaliczył ostatni egzamin w sesji letniej i szykował się, jak wszyscy, na

wakacje - gdy otrzymał wezwanie do księdza rektora. Ten ni mniej, ni więcej tylko

oświadczył mu, że władze seminaryjne są z niego bardzo zadowolone. Pod względem

nauki i moralności wyróżnia się spośród swoich kolegów. Jednak odstręczający wygląd

twarzy wyklucza jego dalsze dążenie do kapłaństwa. Arek został usunięty.

Seminarium utrzymywało się z czesnego, które płacił każdy z nas oraz z ofiar zebranych

przez nas w parafiach. Sam budynek uczelni był ogromny a przy tym wiekowy. Kilka lat

przed moim przybyciem ukończono budowę nowoczesnego skrzydła obiektu, który, jak

mówiono, pochłonął dziesiątki miliardów starych złotych . Nigdy nie widziałem tak

bogatego wystroju wnętrza. W nowym budynku znajdowała się aula ze sceną, a powyżej

wielki hol i apartamenty profesorów. W starym gmachu oprócz kleryków mieszkali

również moderatorzy i siostry zakonne, które wykonywały różne posługi, m.in. gotowały

nam posiłki, prowadziły bibliotekę, pielęgnowały ogród itp. Tygodnik „Ład Boży"

rozprowadzany we wszystkich parafiach diecezji włocławskiej, również miał swoją

siedzibę w seminarium. Był tam również: szpitalik dla chorych, świetlice, sale

wykładowe, rozmównice dla przyjezdnych gości (nikogo z zewnątrz nie wolno było

przyjmować w pokoju). Uczelnia kształcąca przyszłych duchownych, z zewnątrz cicha i

majestatyczna, w środku zawsze tętniła życiem i kryła w sobie wysiłek wielu ludzi.

Najważniejszym miejscem w całym kompleksie

seminaryjnym był mały, starodawny kościółek świętego Witalisa, w którym odbywały się

modlitwy starszych - sutannowych roczników. „Portugalczycy" (od noszonych portek)

modlili się osobno w kaplicy na piętrze. Obowiązkowe modlitwy zajmowały nam ponad

dwie godziny dziennie. Dla jednych było to mało, dla innych - zbyt wiele. Czynnikiem

decydującym zdawał się być tu temperament. Cholerycy w czasie dłuższych modlitw

wiercili się, rozmawiali, bawili zegarkami itp. Co bardziej praktyczni, zwłaszcza w czasie

sesji, czytali skrypty. Flegmatycy w tym czasie często „zaliczali" drzemki. Podczas

porannych rozmyślań spali prawie wszyscy. Dochodziło przy tej okazji do śmiesznych

sytuacji. Niektórzy głośno pochrapywali, mówili przez sen, a nawet spadali z krzeseł.

Przypomnę, że pobudka była o 5.30 (jak mawialiśmy „w nocy").

Jednakże przyczyna ciągłego niedospania a raczej „przymulenia" była zupełnie inna.

Popęd seksualny nie zanikał wraz z powołaniem czy też z chwilą przestąpienia progu

seminarium. Wiedzieli o tym dobrze nasi przełożeni, chyba dlatego, że sami mieli kiedyś

po dwadzieścia kilka lat. Aby więc uśmierzyć grzeszny popęd młodzieńczych ciał -

siostry dodawały nam do posiłków solidne dawki bromu. Kilka razy siostrzyczki nie

dysponujące odpowiednimi miarkami, przechrzciły zdrowo jedzenie. Skutek był taki, że

klerycy „chodzili po ścianach", a wychowawcy wytężali nozdrza - czy to aby nie

zbiorowe pijaństwo! Reakcje na brom były różne - w zależności od organizmu. Niektórzy

ratowali się nielegalną drzemką w ciągu dnia. Inni zaliczali po kilkanaście kaw tzw.

siekier. Ja osobiście znalazłem inny sposób, w wolnych chwilach chwytałem za hantelki i

sprężyny. Przezwyciężałem senność i miałem świetne samopoczucie, a przy tym

zagłuszałem naturalny popęd. Jeśli już jesteśmy przy doprawianiu posiłków, to warto

wspomieć o tym jak one wyglądały.

Lata 1986 - 88 były przednówkiem wielkiego boomu w zaopatrzeniu, ale wtedy nic tego

jeszcze nie zapowiadało. My klerycy odczuwaliśmy dotkliwie ten kryzys. W dodatku

siostry, które przyrządzały nam posiłki zdawały się nie mieć o tym zielonego pojęcia (w

tym temacie wszyscy byliśmy zgodni). Dość powiedzieć, że na śniadanie był prawie

zawsze chleb ze smalcem tzw. tawotem - bez smaku i zapachu oraz herbata z bromem. Na

obiad - bliżej niezidentyfikowana zupa bez zapachu (czasami niestety z zapachem), a

także kilka stałych potraw typu: smażone kluski z tłuszczem, ryż, placki

ziemniaczane itp. Najbardziej niebezpieczne były jednak tzw. dania mięsne, które

przypadały dwa razy w tygodniu. W czwartki jedliśmy kotlety mielone - „granaty", a w

niedziele schabowe (czyt. cienkie, spieczone skorupy nasiąknięte tłuszczem). Kolacja

była zazwyczaj odwzorowaniem śniadania. Czasami tylko dochodziła marmolada, żółty

lub biały ser. Tłusta kiełbasa w wydzielonych - reglamentowanych plasterkach bywała w

niedziele i święta. Niedoświadczeni „pierwszoklasiści" rzucali się nieświadomi podstępu

na wszystkie te specjały po prostu z głodu, ponieważ ilość była ograniczona, a chłopaki

zjeść potrafią. Kiedy do późnego wieczora okupowali potem ubikacje, nauczyli się w

końcu odżywiania selektywnego.

Jak wspomniałem, przełożeni towarzyszyli nam ciągle przy najróżniejszych zajęciach, ale

uznali widocznie, że wspólne spożywanie posiłków to już drobna przesada. Mieli zatem

własną kuchnię, kucharki; własne lodówki i zaopatrzenie; stoły przykryte obrusami,

herbatę w szklankach, a o tym co jedli dowiadywaliśmy się dzięki unoszącym się

ponętnym zapachom. Ratowały nas dary z żywnością, które przychodziły wtedy masowo

z zachodu. Zapełniały one wszelkie piwnice i magazyny. Duża część z nich psuła się tam

a te, które trafiały na nasze stoły były przeważnie przeterminowane, ponieważ siostry

brały zawsze te, które wcześniej przyszły. Mimo tak katastrofalnego wyżywienia nikt

nigdy nie ośmielił się protestować. Kilku śmiałków, którzy w przeszłości zdobyli się na

krytykę tej lub innych bolesnych spraw, uznano za „wichrzycieli bez powołania" i z

czasem usunięto. Skutek tego wszystkiego jest taki, że obecnie większość księży w

diecezji ma wrzody lub inne kłopoty żołądkowo - wątrobowe. Moderatorzy i

profesorowie wielokrotnie i bez ogródek mówili nam, że - „ten kto ma prawdziwe

powołanie przetrwa wszelkie kłopoty i przeciwności". Niewątpliwie było w tym wiele

prawdy. Często, kiedy wieczorem kładłem się z pustym żołądkiem do łóżka - różaniec

czy odmawiane z pamięci litanie - pozwalały zapomnieć o uczuciu głodu. Z utęsknieniem

oczekiwaliśmy czwartkowych i sobotnich spacerów, podczas których można było najeść

się do syta w restauracji lub barze. Gorzej było z paczkami przywożonymi przez rodzinę.

Oficjalnie było to zakazane, ale kulinarne podziemie kwitło. Latem, z trudem przemycane

wałówki, jeszcze trudniej było przechowywać, aby się nie popsuły. Królowały więc

konserwy, podsuszana kiełbasa i ciasto. Zimą, torby z żywnością wkładaliśmy pomiędzy

okna albo wiązaliśmy za sznurki, po czym cały pakunek umieszczało się na zewnętrznym

parapecie.

Kiedy byłem na drugim roku, mieszkałem z chłopakiem ze wsi (taki współmieszkaniec

był na wagę złota), do którego wyjątkowo często przychodziły „zrzuty". Kiedyś po

większym świniobiciu „zrzut" był rekordowo duży. Przyszedł w piątek, więc na sobotę

rano zaplanowaliśmy solidną ucztę. Zapach świeżych, wiejskich wyrobów nie pozwalał

zasnąć w nocy, mimo, że dwie wypchane torby umieściliśmy za oknem. Rano po Mszy,

jako pierwszy wpadłem do pokoju, żeby wszystko poszykować na przyjście kolegów,

którzy mieli przynieść świeży chleb ze stołówki. Jakież było moje przerażenie, gdy za

oknem zobaczyłem rozerwane reklamówki i stado gołębi wydziobujących resztki

jedzenia!

Może zbyt szeroko rozpisuję się na tematy kulinarne, ale zrozumcie młodych facetów,

którzy autentycznie przez 6 lat nie mieli innych ziemskich przyjemności poza dobrą

wyżerką. Dziwić się księżom? - ich apetytom i brzuchom, które niemal stały się ich

atrybutem? Niektórzy wytrawniejsi kuchmistrze posiadali skrzętnie poukrywane całe

komplety: garnek, patelnię, kuchnię elektryczną, zdarzały się nawet prodiże i piekarniki.

Przyrządzaniu posiłków, zwłaszcza tych „na gorąco" towarzyszył cały ceremoniał i

podział obowiązków. Zazwyczaj jeden organizował pieczywo, inny rozgrzewał sprzęt, a

najbardziej wprawny przyrządzał jadło. Ze względów bezpieczeństwa konieczna była

również funkcja stojącego na czatach. Do tego ostatniego należało wykonanie czynności

myląco - maskujących, które zazwyczaj sprowadzały się do rozpylania na korytarzu

dezodorantu „Derby". Przełożeni w takich wypadkach byli zdezorientowani. Biegali od

pokoju do pokoju. Był zatem czas na zwinięcie sprzętu, a często na dokończenie uczty. O

dziwo nawet konfidenci nie wykazywali się na tym polu. W końcu sami z tego korzystali.

Seminarium duchowne to miejsce jedyne w swoim rodzaju. Honorowane przez państwo -

ma status wyższej uczelni. Jednakże formacja seminaryjna idzie w dwóch kierunkach:

intelektualnym i moralnym z akcentem na ten drugi. Nie znaczy to wcale, że zaniedbuje

się wykształcenie - wręcz przeciwnie. Trudno byłoby wyliczyć wszystkie przedmioty

wykładowe, z których przez 6 lat zdawaliśmy egzaminy, zaliczenia i kolokwia. W każdej

sesji letniej lub zimowej zdawaliśmy po kilkanaście egzaminów i tyleż zaliczeń. W czasie

6-cio letnich studiów poruszana jest praktycznie każda dziedzina wiedzy ogólnej (poza

filozofią, teologią i przedmiotami stricte kościelnymi). Studiowaliśmy więc: astrologię,

psychologię, literaturę, elementy medycyny i wiele innych. Wśród języków królowała

oczywiście łacina, ale też greka i język hebrajski. Spośród nowożytnych, do wyboru:

angielski, niemiecki lub francuski. Wszystkie te przedmioty poza nielicznymi wyjątkami,

stały na wysokim poziomie. Profesorowie, zazwyczaj księża, byli absolwentami

najlepszych uczelni europejskich: Sorbony, Oxfordu, rzymskiego „Gregorianum", a także

KUL-u i warszawskiego ATK. Kluczowe stanowiska moderatorów oraz wśród kadry

profesorskiej zajmowali zawsze absolwenci Akademii Papieskiej. Większość polskich

biskupów rekrutuje się właśnie z tzw. „Gregorianum". Każdy profesor wykładający w

seminarium musiał mieć co najmniej tytuł doktora. Wykłady były oczywiście

obowiązkowe. Obowiązkowy był także kilkugodzinny czas przeznaczony na naukę

prywatną w pokojach. Śmiem twierdzić, że nie ma w naszym kraju bardziej ciężkich i

wszechstronnych studiów. Prawdą jest, że w seminariach nie obowiązują egzaminy

wstępne, ale analogiczną funkcję spełniają pierwsze dwa lata studiów, po których odpada

około połowa adeptów. Prawdziwą zmorą dla kleryków, zwłaszcza na pierwszym i

drugim roku, jest łacina. Z książką do łaciny chodzi się wtedy wszędzie, nawet do

ubikacji. Niektórzy zdesperowani, nie mogąc sprostać wymaganiom, uczyli się nocami

zaciemniając szyby w drzwiach i oknach lub też pod kołdrą przy latarce.

Maksymalne wypełnienie każdego dnia nauką (łącznie z niedzielą), przeplataną

modlitwami, miało swój sens. Dni mijały szybko, nie było czasu na sprośne myśli, a na

tych, którym się taki styl życia nie podobał, zawsze czekała otwarta furta. Każdy z nas

miał być małym trybikiem w wielkiej, seminaryjnej maszynie - zawsze gotowy,

dyspozycyjny, pokorny, pracowity, rozmodlony, a przy tym radosny i zadowolony z

życia. Jeśli choćby jeden z tych atrybutów zawodził, mogło dojść do przykrej

niespodzianki podczas rozmowy z przełożonym, która miała miejsce po zakończeniu

każdego semestru. Dla przykładu - jednemu z diakonów (po pierwszych święceniach)

wstrzymano na cały rok świecenia kapłańskie, gdyż prefektowi studiów nie podobało się,

że chłopak chodzi zbyt dumnie po korytarzach, trzymając przy tym za wysoko głowę.

Inny o mały włos nie wyleciał z piątego roku za „mrukowate usposobienie". Stary,

wypracowany przez wieki system wychowania w seminarium duchownym był prawie

niezawodny. Łatwiej było kierować dużą grupą mężczyzn urabiając wszystkich na jedno

kopyto a tych, którzy nie pasowali do ustalonych ramek - po prostu eliminować. Nie było

praktycznie miejsca na żadne indywidualności, a na tym mogły cierpieć tylko parafie -

pozbawione na zawsze niekonwencjonalnych, charyzmatycznych głosicieli Królestwa

Bożego. Czyż to nie sam Chrystus łamał utarte ludzkie reguły i schematy? To na Jego

widok pukano się w głowę. To właśnie On został wyrzucony z pewnego miasta, aby nie

burzył tam ustalonych od wieków tradycji. Tymczasem seminaria duchowne nastawione

były i są na kształcenie posłusznych urzędników Kościoła, bezpłciowych i bezwolnych

robotów, ślepo wykonujących rozkazy biskupów w zamian za godziwy szmal. Na

szczęście nie wszyscy poddają się temu praniu mózgu.

Duża część braci kleryckiej podchodziła z dystansem do, jakże często, smutnej

seminaryjnej rzeczywistości. Ludzie z charakterem, którzy wiedzieli czego chcą od życia,

potrafili urządzić się tak, aby żyć po ludzku w często nieludzkich układach i warunkach.

Z drugiej zaś strony umieli oni zdrowo, po męsku podchodzić do zjawisk chorych, rzadko

występujących gdzie indziej. Mówiąc o urządzeniu się w seminarium, myślę przede

wszystkim o zawieraniu szczerych, prawdziwych przyjaźni. Takie pary czy też grupy

zaufanych przyjaciół i kumpli były jedynym środowiskiem, w którym można było poczuć

się na luzie i chociaż przez chwilę być sobą. Człowiek może grać, udawać tylko do

pewnej granicy. Jeśli od czasu do czasu nie otworzy się przed kimś bliskim - może

zdziwaczeć, a nawet zbzikować. Za mojej bytności w Seminarium Włocławskim, w ciągu

trzech lat, były cztery takie przypadki. Czterej faceci, którzy nigdy wcześniej nie mieli

kłopotów z głową, popadli nagle w choroby psychiczne. Jeden, jak obłąkany biegał po

parku i wykrzykiwał niezrozumiałe słowa, po czym musiano założyć mu kaftan

bezpieczeństwa. Inny znowu, w środku nocy budził kolegów w pokoju, pytał się czy

może zapalić lampkę albo na cały głos śpiewał „godzinki". Dwaj następni, w tym jeden

po pierwszych święceniach, kładli się krzyżem w kaplicy na całe noce, a diakon - kiedy

odesłano go w rodzinne strony - położył się tak przed przydrożną kapliczką.

To były bardzo skrajne przypadki. O wiele więcej było przypadków frustracji, depresji i

przygnębienia. Spotykało się chłopaków,

którzy daję głowę, że w liceum czy technikum biegali roześmiani po boiskach, błyskali

oczami do dziewczyn, mieli radość i nadzieję w sercu - teraz chodzili zamknięci w sobie,

mrukliwi, niedostępni, zastraszeni. Antidotum na takie przeżycie seminarium było jedno:

zgrana, pewna paka przyjaciół, gdzie zawsze było wesoło, wszyscy się dobrze rozumieli,

nie było tematów tabu. Wszystkich łączył przecież jeden los, te same problemy, radości i

smutki. Studia były ciężkie, ale laska powołania dodawała sił. Czuliśmy również nad sobą

presję naszych rodzin, najbliższych, którzy się za nas modlili i na nas liczyli.

Paradoksalnie, po kilku latach spędzonych w seminarium, moje powołanie wcale nie

słabło, a nawet się w nim utwierdziłem. Zawsze pociągało mnie w życiu to co przychodzi

z trudem i wysiłkiem. Wcześnie, jeszcze jako dziecko, nauczyłem się czerpać radość i

satysfakcję z przezwyciężania różnych przeszkód. Przeciwności losu tylko mnie

mobilizowały i dodawały sił. Ale to głównie Jezus, który mnie powołał, On Był Źródłem

pociechy i umocnienia. Wielokrotnie, każdego dnia na kolanach dziękowałem Mu i

prosiłem o wytrwanie na drodze do Jego kapłaństwa. Wierzyłem, tak jak moi

współbracia, że kiedy wyjdę z tych murów jako ksiądz - duszpasterz wszystko się zmieni

na lepsze i tylko ode mnie będzie zależało jak będę Mu służył, a pragnąłem służyć

wiernie.

Wspomniałem wcześniej o zjawiskach chorych i bolesnych, występujących w niewielu

środowiskach, z którymi zetknąłem się w seminarium. Myślę tutaj szczególnie o

wszelkiego rodzaju dewiacjach seksualnych , a także o homoseksualizmie. Właściwie z

tym ostatnim miałem do czynienia już wcześniej, przed wstąpieniem do seminarium. W

czasie gdy chodziłem do liceum, do naszej parafii przyszedł nowy ksiądz wikariusz -

Gustaw Dobieralski. Już od pierwszych dni okazał się wspaniałym pedagogiem i

duszpasterzem. Był bardzo zdolny, a przy tym serdeczny i wylewny, szczególnie dla

chłopców. Ksiądz Gustaw miał czas dla wszystkich. Prowadził otwarty dom z zawsze

pełną i otwartą lodówką. W jego mieszkaniu na plebanii było prawdziwe schronisko.

Chłopcy, niekoniecznie związani z Kościołem czy też uczęszczający na katechezę,

przebywali tam niemal zawsze, ilekroć sam go odwiedzałem. Na pierwszy rzut oka ks.

Gustaw prowadził męską ewangelizację. Tak też wówczas o tym myślałem. Co prawda

dziwiło mnie to, a nawet gorszyło, że towarzyski kapłan częstuje winem i piwem

nastolatków. Jednego z nich widziałem kiedyś wcześnie rano, jak wychodził z mieszkania

księdza. „Na pewno ma jakieś kłopoty rodzinne" - pomyślałem. To właśnie księdzu

Gustawowi jako pierwszemu zwierzyłem się ze swoich planów zostania kapłanem.

Rozmawialiśmy na ten temat bardzo długo. Od tamtej pory stałem się jego stałym

gościem. Wydawało mi się nawet, że ograniczył swoje spotkania z innymi chłopcami. Był

dla mnie jak przyjaciel, starszy brat. Nasze drogi jednak dość szybko się rozeszły. Jego

przeniesiono nagle do innej parafii, a ja poszedłem do seminarium. Zaraz po jego

przeniesieniu, ksiądz proboszcz zabrał mnie na dziwną rozmowę, której tematem była

moja znajomość z ks. Gustawem. Byłem wtedy jeszcze na tyle naiwny i bezkrytyczny

względem księży, że nawet przez chwilę nie domyśliłem się w czym tkwi problem. Na

początku pierwszych seminaryjnych wakacji otrzymałem przemiłą kartkę od „mojego

przyjaciela Gucia", który został proboszczem, urządza się właśnie w swojej parafii i prosi

o odwiedziny z ewentualną pomocą. Na miejscu zastałem zaprzyjaźnioną z księdzem

starszą kobietę, która przyjechała do niego z córką. Większość dnia zeszła nam na

wspólnej pracy: malowaniu, sprzątaniu itp. Wieczorem mój „przyjaciel" wyjaśnił mi, że

ma tylko dwa łóżka. Nie wypadało, żebym spał z nastoletnią dziewczyną, a tym bardziej

jej matką. Oczywiste więc było, że śpimy razem z Guciem. Po rocznym pobycie w

seminarium nie byłem może tak naiwny jak wcześniej, ale wiara w kapłana, który w

dodatku mienił się być moim przyjacielem, pozwalała mi bez obaw położyć się obok

niego. Bardzo szybko zacząłem tego żałować. Ksiądz Gustaw zrazu delikatnie zaczął się

do mnie przytulać, a potem coraz natarczywiej obłapywał mnie, chwytając przy tym za

genitalia. Byłem zszokowany. Wyskoczyłem z łóżka jak oparzony. Przeprosił mnie i

obiecał, że więcej nie będzie, a ja zdecydowałem się położyć ponownie. Niemal

natychmiast poczułem rękę na swoim członku. Sytuacja jednak powtórzyła się. Zacząłem

się ubierać i pośpiesznie pakować. Ubłagał mnie abym został. Położyliśmy się po raz

trzeci. Tym razem jednak Gustaw tylko drżał na całym ciele, a później zonanizował się i

zasnął.

Osobiście nigdy nie potępiałem i nie potępiam homoseksualizmu. Ci, którzy uprawiają

ten rodzaj seksu chyba sami najlepiej wiedzą, że jest to niezgodne z naturą i

ustanowieniem Bożym. Czy jednak można piętnować ludzi, dla których właśnie taki

sposób zaspokajania, chyba największej ludzkiej potrzeby, jest jedynie naturalny? Myślę

tu szczególnie o mężczyznach z homoseksualizmem niejako wrodzonym, grupujących się

w dobrowolnych związkach. Nierzadko konfiguracje wewnątrz rodziny ukierunkowują w

inny sposób zainteresowania seksualne dzieci, np. apodyktyczna, dominująca w

małżeństwie żona i matka może wywołać u swojego syna podświadomą niechęć, a nawet

strach przed kobietami. W naturalny sposób lgnie on wówczas bardziej do kolegów niż do

koleżanek. Istnieją jednak środowiska zamknięte, wyizolowane, gdzie przedstawiciele tej

samej płci są na siebie skazani. Są to przede wszystkim zakłady karne, zakony i seminaria

duchowne. Z własnych, sześcioletnich obserwacji wiem, że seminaria są prawdziwymi

wylęgarniami homoseksualistów. Jest to, przynajmniej dla mnie, proces zupełnie

zrozumiały i naturalny. Jeśli zamyka się pod jednym dachem dwie setki

dwudziestoparolatków, to nawet „Święty Boże nie pomoże". Popęd dany przez Stwórcę

musi znaleźć jakieś ujście. Tylko niektóre organizmy mogą przyzwyczaić się do zupełnej

abstynencji. Przełożeni i tzw. ojcowie duchowni mówili, że cała rzecz polega na

wykształceniu w sobie uczuć wyższych - miłości do Boga i wszystkich ludzi, dzieci

Bożych. Co do samego popędu konieczne jest wg. nich przetransponowanie potrzeb

seksualnych na energię do pracy dla Kościoła. Innymi słowy ksiądz może kochać kobietę

widząc w niej tylko dzieło stworzenia. Kiedy jednak przyszło by mu do głowy dotknąć

lub co gorsze zdobyć obiekt miłości, musi zamiast tego oddać swoją wybrankę Bogu (tak

jakby jedno drugie wykluczało).

To co tak pięknie brzmiało w teorii okazywało się bardzo trudne w praktyce. O tym, jak

bardzo brakowało nam obecności czy choćby widoku płci odmiennej można było

przekonać się obserwując kleryków na spacerach. Po całym tygodniu spędzonym nad

książkami, skryptami i modlitewnikami - watahy kleryckie wychodziły na ulice

Włocławka. Biedne były dziewczyny, które w tym czasie znalazły się na ich drodze,

zwłaszcza latem. Chłopcy dawali upust młodzieńczej wyobraźni tłumionej przez kilka

dni. Rozszerzone szeroko źrenice, przyspieszone oddechy i napięte spodnie mówiły same

za siebie. Dziewczęta rozbierano wzrokiem, gwałcono i zniewalano myślami. Dochodziło

do komicznych sytuacji, np. w sklepach. Wiele razy widziałem, jak klerycy oniemiali na

widok ładnych ekspedientek zaczynali się jąkać, czerwienić i drżeć. Oni po prostu nie

widzieli przez cały tydzień żadnej dziewczyny! Bardziej odważni próbowali niewinnych

flirtów, ale było to bardzo niebezpieczne. Kleryka wyczuwali wszyscy na kilometr. Nie

brakowało zgorszonych, usłużnych informatorów, a i towarzysz spaceru nigdy nie był

pewny. Wielu takich, którzy poczuli się za bardzo na luzie, nigdy nie doczekało święceń.

Nie musiało nawet chodzić o kontakty z dziewczynami. Wystarczało małe piwo wypite w

kawiarni.

Czy można się zatem dziwić, że klerycy, zwłaszcza z kilkuletnim stażem, po prostu

dawali sobie spokój. Woleli się niepotrzebnie nie napalać, a towarzystwa szukać wśród

swoich. Kiedy ma się pod ręką miłego kolegę, a perspektywa kontaktu z dziewczyną jest

tyleż zabroniona co nierealna - na skutki nie trzeba długo czekać. Efektem takiego

narzuconego stylu życia były związki koleżeńsko-uczuciowe, a także seksualne.

Zazwyczaj zaczynało się to niewinną znajomością, zaproszeniem na spacer, rozmową

(często na zbożne tematy). Jak w każdym związku uczuciowym dwojga ludzi - jeśli

zawiązywała się ta niewidzialna nić porozumienia - związek się rozwijał. Ugruntowywało

go wzajemne zaufanie - bardzo ważna rzecz w seminarium. Barierą był pierwszy kontakt

fizyczny - dotknięcie ręki, przytulenie, niewinny, przyjacielski pocałunek. Później

wszystko szybko wymykało się spod kontroli, a zakamarków w seminarium nie

brakowało.

Może to co piszę wydaje się komuś nieprawdopodobne lub wręcz kłamliwe. Oświadczam

zatem otwarcie, że mam prawo pisać prawdę o zjawiskach, które miały miejsce i o

rzeczywistości w której sam uczestniczyłem! Tak, mnie również to nie ominęło. Mogę

złożyć własne świadectwo, że normalny chłopak, który jako nastolatek zakochiwał się

dziesiątki razy w dziesiątkach dziewczyn, który miał marzenia erotyczne i właściwie

ukierunkowany popęd, że ten chłopak tzn. ja sam stałem się niemal homoseksualistą.

Wycofałem się (dosłownie!) w ostatniej chwili i wiem, że zawdzięczam to Łasce Bożej.

Nie dziwię się jednak zupełnie tym, którzy poddali się podobnym uczuciom i zabrnęli o

wiele dalej niż ja. Śmiem twierdzić, iż większość z nas, przynajmniej przez jakiś okres

czasu, czuła pociąg seksualny skierowany do własnej płci. Wielu żyło w stałych,

homoseksualnych związkach, które przetrwały lata. Niektórzy byli pederastami jeszcze

zanim wstąpili do seminarium, dokąd przyciągnęło ich zamknięte, męskie grono.

Zakochani w sobie chłopcy łączyli się w pary. Wychodzili razem na wszystkie spacery,

odwiedzali się ciągle w swoich pokojach, wykorzystywali każdy moment aby być sam na

sam. W seminaryjnym parku, tzw. wirydarzu była alejka zakochanych, gęsto zarośnięta

wysokim żywopłotem. Widziałem kiedyś, jak jeden z pupilków prorektora całował i

obmacywał tam innego chłopca. Słyszałem jęki kąpiących się wspólnie w maleńkich,

prysznicowych kabinach.

Zadziwiający był dla mnie brak reakcji ze strony przełożonych na tego typu zjawiska.

Musieli przecież o wszystkim dobrze wiedzieć, a przy odrobinie szczęścia nawet to i owo

zobaczyć. Wytłumaczenie może być tylko jedno - skala problemu była tak wielka, że nie

warto było z nim w ogóle walczyć. Być może biskupi i przełożeni zdawali sobie sprawę,

iż takie zachowania są konsekwencją ich własnych wymogów i działań. Poza tym

zjawisko to dotyczyło wielu księży pracujących w parafiach. Lepiej więc było nie ruszać

problemu żeby nie śmierdziało. Naturalnie, obok przyjaźni erotycznych istniały również

te zdrowe, męskie, które jak już wcześniej wspomniałem, dawały nam wiele radości i

pozwalały przetrwać w trudnych chwilach. Takie kleryckie, a potem kapłańskie

przyjaźnie trwają często do samej śmierci. O wiele łatwiej jest dźwigać swój krzyż, gdy

ktoś mający podobny ciężar potrafi na czas podać pomocną dłoń.

Powrócę jednak do moich losów za murami Seminarium Włocławskiego. Przyznać

muszę, że mimo wielu niedostatków i dylematów, życie kleryka - alumna odpowiadało

mi. Wypracowałem swój własny sposób na przetrwanie i chociaż sztuką było nie stracić

powołania w seminarium - moje nie słabło. Tłumaczyłem sobie niedoskonałości systemu

słabościami ludzkimi i na odwrót. Sam byłem grzesznym, słabym człowiekiem i może

właśnie najbardziej irytowało mnie to, że inni słabi ludzie robili z siebie aniołów. W

wyuczony, przewrotny sposób, często kosztem innych - swoje własne słabości

kamuflowali nabożną retoryką albo pseudomistycznymi zachowaniami. Tacy klerycy -

mistycy tworzyli w seminarium odrębne grupy i koła wzajemnej adoracji, manifestując w

ten sposób swoją wyższość nad innymi. Nauczyłem się podchodzić do nich z

pobłażaniem i dystansem. Nauka szła mi bardzo dobrze. Starałem się być towarzyski i żyć

na względnym luzie. Bardzo pomagało mi poczucie humoru. Coraz częściej uprawiałem

ćwiczenia kulturystyczne, co pomagało w utrzymaniu kondycji ciała i równowagi ducha.

W wolnych chwilach uczyłem się również języka angielskiego i odwiedzałem czytelnię.

Tak, jak chyba większość kolegów odmierzałem czas do kolejnego wyjazdu w rodzinne

strony. Tych wyjazdów nie było wiele. Najbardziej oczywiście cieszyły dwumiesięczne

wakacje. Wolne mieliśmy również kilka dni po sesji zimowej oraz Święta Bożego

Narodzenia i Wielkanocy.

Kiedy nastał nowy biskup ordynariusz - Henryk Muszyński - w kleryckie serca wstąpiła

nadzieja na poprawę losu - lepsze jedzenie, częstsze spacery, wyjazdy do domu itp.

Zmiany rzeczywiście nastąpiły. Biskup Henryk na spotkaniu z przełożonymi i klerykami

powiedział m.in, że Wielkanoc i Boże Narodzenie to Święta bardzo rodzinne, a zatem

należy je spędzać w gronie najbliższych. „Dla was najbliższą rodziną są teraz współbracia

z seminarium" - powiedział. Podwyższono również czesne i zaostrzono wymagania na

egzaminach. W taki oto sposób po raz pierwszy w życiu nie byłem w domu na Wigilii i

obu Świętach. Nawiasem mówiąc, wizyty w parafiach rodzinnych nie różniły się na ogół

aż tak bardzo od seminaryjnej rzeczywistości. Kuratelę od przełożonych przejmowali nasi

proboszczowie, którzy często wysługiwali się klerykami w zamian za dobrą opinię. Takie

sprawozdania z pobytu alumna w parafii przychodziły regularnie do uczelni po każdych

wakacjach. Niektórzy klerycy przebywali na plebaniach i w swoich świątyniach od rana

do wieczora. Układali kwiaty w wazonach, zmywali posadzki, przycinali żywopłoty,

trzepali dywany itp. Nie muszę chyba wspominać, że codziennie przychodziliśmy na

Mszę Świętą i adorację, a w niedzielę na kilka Mszy. Ewentualne wyjazdy poza parafię

musiały być uzgadniane z proboszczem, który mógł na nie nie wyrazić zgody. Te i inne

wymogi dotyczyły wszystkich alumnów. Mnie osobiście najbardziej doskwierał ciągły

„obstrzał", zwłaszcza ze strony leciwych parafianek. Wychodząc w wolnych chwilach do

miasta czułem na sobie spojrzenia dziesiątków par oczu, śledzących każdy mój krok. Nie

mogłem wejść do sklepu monopolowego, chociaż właśnie tam sprzedawano moje

ulubione ciastka. Nie wolno mi było porozmawiać z koleżanką z liceum, kupić papierosy

dla ojca itd. Czułem się napiętnowany, trędowaty, wręcz nienormalny, ale takie

ograniczenia dobijały mnie dopiero w kapłaństwie. W czasie moich pobytów w domu,

atmosfera ciepła rodzinnego i życzliwość rodziców, były dla mnie najlepszym ukojeniem

i źródłem radości. Jako jeden z nielicznych lubiłem także powroty do seminarium - do

kolegów i regulaminu. Zdawałem sobie sprawę, że tam jest moje miejsce i moja droga do

kapłaństwa.

Wspomniałem już o nowym włocławskim ordynariuszu - dzisiejszym arcybiskupie

Gnieźnieńskim - Henryku Muszyńskim. Zetknąłem się z nim osobiście w czasie wakacji,

po drugim roku studiów. Był to mój pierwszy tak osobisty kontakt z biskupem. W

Diecezji Włocławskiej, która nigdy nie była zbyt postępowa, biskupa ordynariusza

otaczano wprost boską czcią. Każdy biskup to „alter Christus" - zastępca Jezusa wśród

diecezjalnej owczarni. Zawsze jednak miałem wielkie trudności (i to nie tylko ja), z

odróżnieniem kultu Chrystusa, którego reprezentował biskup - od kultu samego biskupa.

Ordynariusz mieszkający w pałacu był niedostępny dla zwykłych śmiertelników, a

jednocześnie sprawował wobec nich władzę absolutną (oczywiście tylko duchowną).

Biskup ordynariusz mógł zrobić wszystko z podległymi mu kapłanami, zakonnikami,

siostrami, klerykami itp. Znam przypadek, kiedy biskup mając złość na jednego księdza -

co miesiąc kazał mu zmieniać parafie. Przez pół roku biedak wpadł w nerwicę, zniszczył

przez przeprowadzki wszystkie meble i stał się pośmiewiskiem całej diecezji. Kiedy

biskup ze swoją świtą miał przyjść do seminarium wyznaczano jednego z kleryków, który

miał przed ekscelencją otwierać wszystkie drzwi. O fanaberiach biskupów można by

napisać trylogię. Powrócę jednak do ówczesnego, nowego „ojca" Diecezji Włocławskiej.

Podczas dwumiesięcznych wakacji obowiązywał nas dwutygodniowy dyżur w

seminarium. W czasie takiego dyżuru kiedyś rano zadzwonił telefon. Dzwonił kapelan

samego ordynariusza. Okazało się, że ksiądz biskup wprowadza się do pałacu i potrzebuje

natychmiast dwóch kleryków do pomocy przy układaniu książek. Poszedłem na

ochotnika z bliskim kolegą. Zostaliśmy zaprowadzeni do salonu o bardzo wysokich

ścianach, całych zabudowanych regałami na książki, na środku pokoju, na stylowym

fotelu siedział sam książę Kościoła. Przywitał się z nami podając dłoń do ucałowania, po

czym wydał rozkazy. Nasza praca polegała na tym, że braliśmy do ręki książkę z

ogromnej sterty leżącej w drugim pokoju. Z tą książką biegliśmy do biskupa, a on palcem

wskazywał dla niej miejsce. Cały czas siedział przy tym na fotelu i popędzał nas. Po kilku

godzinach takiej bieganiny nadeszła pora obiadowa. Pech chciał, że w tej samej chwili

nastąpiło oberwanie chmury. Biskup kazał nam biec do seminarium i wrócić za pół

godziny. Zanim wyszliśmy, zasiadł przy wielkim stole, a dwie siostry zakonne zaczęły

mu usługiwać, nakładając potrawy na srebrną zastawę! W tym samym czasie rodzona

siostra biskupa - która przyjechała mu pomóc - jadła w kuchni. Głodni pobiegliśmy do

seminarium, ale zdążyliśmy zjeść tylko cienką zupę. Biegiem w potokach deszczu

wróciliśmy do pałacu. „Spóźniliście się trzy minuty" - przywitał nas biskup. Bieganina

przy książkach trwała prawie do wieczora. Byliśmy u kresu sił, bowiem prawie za

każdym razem, kiedy kładliśmy książkę na miejsce, trzeba było także przytaszczyć tam

wcześniej drewniane schodki. Przez cały dzień pracy we „trójkę" nasz chlebodawca ani

razu nie zaszczycił nas uśmiechem, nie wdawał się w żadną rozmowę. Raz tylko zapytał,

czy uczymy się języków obcych i jakie mamy oceny. Jak żyję nie widziałem większego

bufona. Nie zdziwiło nas, że na koniec zamiast słowa „dziękuję" usłyszeliśmy - "macie

chłopcy". Dostaliśmy dwa snikersy.

Jak już wspomniałem takie i temu podobne sytuacje nie załamywały mnie na tyle, abym

zaczął wątpić w sens mojego pobytu w seminarium. Pewnego razu zdarzyło się jednak

coś, co wstrząsnęło mną do głębi. Wśród kleryków zaczęła kursować fama o

niewyjaśnionej śmierci młodego księdza. Był nim wikariusz mojej rodzinnej parafii - ks.

Mariusz Fatalski. To było niewiarygodne! Parę miesięcy wcześniej prowadziłem

wspólnie z nim pielgrzymkę. Grał świetnie na gitarze i pięknie, donośnie śpiewał. Był

pełen życia i energii. W ogóle wyglądał na okaz zdrowia i siły - wzrost ok. 190 cm,

atletyczna budowa ciała; miał 36 lat. Kiedy wspominałem wspólnie spędzone z nim

chwile przypomniałem sobie jednak, że mimo pogodnego usposobienia bywał coraz

częściej przygnębiony. Widać było, że coś go gryzło, dręczyło. Po jakimś czasie

pojechałem do swojego miasteczka i dowiedziałem się o wszystkim. Historia, którą

usłyszałem brzmiała jak koszmarny scenariusz dreszczowca. Niestety była prawdziwa.

Potwierdził ją proboszcz w rozmowie z moimi rodzicami, a później dość szeroko pisała o

tym jedna z lokalnych gazet.

Mariusz miał powodzenie już w szkole średniej. Wesoły, zdolny, a przede wszystkim

super przystojny chłopak był obiektem westchnień wielu dziewcząt. On wybrał tę jedną,

jedyną. Młodzieńcza miłość kwitła, ale równocześnie z miłością zakwitło w Mariuszu

powołanie do kapłaństwa. Chłopak, jak wielu jego rówieśników w podobnych sytuacjach,

stanął przed wielkim, życiowym dylematem. Poszedł w końcu za głosem powołania i

wstąpił do seminarium. Ale czy można wyrzucić z serca prawdziwą miłość? Długo nie

wytrzymał bez ukochanej dziewczyny, a i ona czekała na jego powrót. Nie mogli żyć bez

siebie, a on nie mógł żyć poza drogą powołania. Przez sześć lat nauki w seminarium,

przerwanych służbą wojskową, spotykali się w tajemnicy przed wszystkimi. Dotrwali tak

do jego święceń kapłańskich. Dziewczyna pozostała mu wierna - nie założyła własnej

rodziny. Pogodziła się z życiem „utrzymanki księdza". On sam od początku żył w

konflikcie z własnym sumieniem. Próbował wielokrotnie zerwać z podwójnym życiem,

ale uczucie do kobiety było zbyt głębokie. Pojawiło się dziecko. Sprawy zaszły za daleko,

aby można było cokolwiek zmienić. Ksiądz Mariusz borykał się samotnie ze swoim

bólem przez 10 lat kapłaństwa. Według przepisów prawa kanonicznego - niegodnie,

świętokradzko każdego dnia odprawiał Mszę Świętą, spowiadał, udzielał Komunii

Świętej itp. Perspektywa spędzenia całego życia w zakłamaniu okazała się dla niego nie

do zniesienia. Popełnił okrutne samobójstwo. W swoim mieszkaniu na plebanii zranił się

nożem kuchennym w pierś. Nie mógł jednak skonać, gdyż nóż przeszedł tuż obok mięśnia

sercowego. Brocząc obficie krwią przeczołgał się z sypialni do kuchni. Wziął większy

nóż i tym razem skutecznie przebił sobie serce. Całe mieszkanie było zalane kałużami

krwi. Proboszcz, który przyszedł do niego z pretensjami, że nie zjawił się na rannej Mszy

- doznał szoku. Urzędnicy kurii biskupiej w porozumieniu z biurem śledczym milicji

zatuszowali skutecznie całą sprawę. Przed plebanią, dzień po dramacie, zebrał się wielki

tłum ludzi, którzy chcieli dowiedzieć się prawdy. Większość była przekonana, że to

kolejna zbrodnia komunistów na niewinnym kapłanie. Nie minęły jeszcze dwa lata od

zabójstwa ks. Popiełuszki. Bolesna prawda o tym, co się stało dotarła jakoś do ludzi,

złagodziła nastroje, ale do dziś mieszkańcy miasta wspominają to z przerażeniem.

Osobiście jestem przekonany, że ks. Mariusz Fatalski był może jedną z najstraszliwszych,

ale na pewno nie jedyną ofiarą celibatu. Wcale nie musiał zginąć młody człowiek, oddany

sprawie Kościoła kapłan. Zabił go chory, wynaturzony, anachroniczny system. Długo nie

mogłem dojść do siebie po tej niesamowitej historii. Brewiarz, z którego nadal się modlę,

a który ksiądz Mariusz ofiarował mi na kilka miesięcy przed swoją śmiercią, ciągle

przypomina mi o tym dramacie.

Chociaż nigdy nie byłem w wojsku, z tego co słyszałem, życie w seminarium jest do

niego podobne. Mam na myśli wojsko sprzed ok. dziesięciu lat. Zamiast ćwiczeń

fizycznych i strzelania są ćwiczenia duchowe. Grzanie „lufy" zastępuje grzanie „czachy".

Rytm życia dyktuje regulamin, a okresowe manewry to seminaryjne rekolekcje. Tak w

wojsku, jak i w seminarium stosowane są kary i rygory (często bardzo podobne, np.

cofnięcie przepustki - spaceru). Mówiąc o podobieństwach, nie myślę oczywiście o samej

idei przebywania w tych dwóch odmiennych przecież środowiskach. Przede wszystkim

jednak seminarium wybiera się z własnej woli. Zawsze będę uważał, że to nie jest

zwyczajna ludzka wola i droga, ale droga Bożego powołania. To, jaką ją uczynili ludzie -

jakie znaki i zakręty na niej postawili - to druga sprawa. Wracając jednak do samego

rytmu życia wojska i seminarium - patrząc od strony ludzkiej - jest tu bardzo wiele

podobieństw. Żartobliwie można by stwierdzić, że jedną z niewielu różnic jest

niekonwencjonalny sposób opuszczania tych dwóch środowisk - w wojsku „za karę"

można posiedzieć dłużej, zaś w seminarium - krócej. Niewątpliwie do podobieństw

należy zaliczyć traktowanie tzw. kotów. W przypadku moim i moich kolegów, ten

przykry okres trwał przez całe dwa pierwsze lata tj. do chwili otrzymania szaty

duchownej - sutanny. Szczególnie pierwszy rocznik kotów jest dotkliwie tępiony, tym

dotkliwiej, że praktycznie przez wszystkich, łącznie z siostrami zakonnymi.

Okres moich studiów we Włocławku to czas chyba największego poboru do seminarium.

Pierwsze roczniki liczyły po 40 i 50-ciu alumnów. Nie bez wpływu na to był fakt, że we

Włocławku i całej diecezji nie było żadnej wyższej uczelni. Tak duża ilość „narybku"

musiała być nękana i tępiona. Pamiętam dokładnie pierwszy wykład z logiki u księdza

prof. Jana Nowaczyka, nazywanego „pogromcą kotów". Niewysoki, korpulentny

jegomość z grymasem niezadowolenia na twarzy i wiecznie zmarszczonymi brwiami - już

na pierwsze wrażenie wydawał się niezbyt przyjaźnie nastawiony. Wszedł na katedrę,

spojrzał na długą listę pierwszaków i z niedowierzaniem niemal krzyknął - „ilu was tu

jest! Połowa wystarczy!" Po tych słowach pokiwał znacząco głową, skrzywił się i zaczął

grzebać w grubej teczce. Wyjął z niej kilka najnowszych gazet i ku naszemu zdumieniu

zaczął czytać ogłoszenia z rubryki pod hasłem: oferta pracy - „potrzeba ślusarzy, tokarzy,

murarzy itp. itd." Szeryf z Chabielic (to jego druga ksywa), jak się później okazało, nie

żartował. Spośród wszystkich profesorów robił na egzaminach największe spustoszenie.

Na jego wykładach czuliśmy się dużo młodsi, zupełnie jak w czasach podstawówki.

Zazwyczaj bowiem po modlitwie i sprawdzeniu obecności następowało ostre,

sakramentalne polecenie, np. „Kowalski do tablicy!"- Szeryf jednak stawiał dwóje

znacznie częściej niż pani od matematyki.

Wszyscy profesorowie zwracali się do nas bezosobowo lub po imieniu, bez względu na

naszą wysługę lat w seminarium. Nieraz po tonie ich wypowiedzi miało się wrażenie, że

jest się w terminie u szewca, a nie w uczelni duchownej. Z większym szacunkiem

podchodzono jedynie do diakonów, którzy też jako jedyni mieszkali po dwóch w

pokojach. Tylko pani od polskiego czuła przed nami niewielki, ale wyczuwalny respekt, a

może była to słabość. Była to jedyna kobieta wśród profesorów. Wykładała literaturę

polską i fonetykę - niestety - niedługo. Wkrótce wyszła za mąż za jednego

z ...diecezjalnych księży.

Tak zwana wysługa lat, o której już wspomniałem, liczyła się najbardziej wśród samych

kleryków. Większość alumnów ze starszych roczników nękała i poniżała młodszych

kolegów. Przejawiało się to na ogół w bardzo przykrym lekceważeniu. Niektórzy

dotkliwie to przeżywali. Czuli się psychicznie upodleni. Nie budowało to wcale

wspólnoty, o której mówili przełożeni, ale skutecznie ją niszczyło. Samo określenie -

wspólnota seminaryjna - było chyba najczęściej w użyciu. Wspólnotę - jedność mieli

tworzyć wszyscy seminarzyści i profesorowie. Seminarium miało być „szkołą miłości

chrześcijańskiej". Tymczasem rzeczywistość wyglądała o wiele inaczej. Klerycy dzielili

się na samotników, tzw. zajętych, czyli żyjących w parach oraz na „zrzeszonych" w

hermetycznie zamkniętych paczkach i klikach. Takie rozbicie seminaryjnej wspólnoty

było naturalną konsekwencją stylu kleryckiego życia i warunków panujących w

seminarium. Czy niemal zupełna izolacja od świata i płci przeciwnej albo podżeganie do

donosicielstwa mogło rodzić inne postawy?

Jednym z podstawowych celów wychowawczych w formacji moralnej było wychowanie

kleryka - przyszłego księdza - do ubóstwa. W dzisiejszym, zmaterializowanym świecie,

ubóstwo - jako cel sam w sobie - nie ma racji bytu. Jednak dla idei kapłaństwa służebnego

i zdecydowanego pójścia za Chrystusem, ubóstwo materialne ma swój sens i co

najważniejsze - jest osiągalne, jak nam ukazują konkretne przykłady. Oczywiście trudno

jest przekonać dwudziestolatka, choćby nie wiem jakie miał powołanie, że ma chodzić w

podartych spodniach czy dziurawych butach. Nie o to zresztą chodzi. Ksiądz nie powinien

(i tu wszyscy są zgodni) przywiązywać się zbytnio do dóbr materialnych. Nie wolno mu

traktować swojej parafii jak dochodowego folwarku, a parafian jak dojne krowy. Niestety,

często tak to właśnie wygląda w praktyce. Do tego tematu jeszcze powrócę. Tymczasem

chciałbym sięgnąć do przyczyn takich postaw wśród kleru. Źródeł takiego stanu rzeczy

trzeba upatrywać właśnie w błędach wychowania seminaryjnego. Jeśli chodzi o tzw.

wychowanie do ubóstwa to funkcjonuje tutaj, jak w niemal całej formacji przyszłych

kapłanów, ciągła rozbieżność słów z czynami, oczekiwań z efektami, a wszystko w końcu

sprowadza się do pobożnych życzeń. Pustosłowie i brak „żywych przykładów dla stada" -

o czym mówił Jezus, nie może owocować.

Seminarium to szkoła życia, to miejsce gdzie kształtują się sumienia, serca i charaktery

młodych ludzi, którzy po kilku latach staną się autorytetami moralnymi dla rzesz

wiernych. Dla wielu z nich kapłan jest wciąż niemal wyrocznią. Ludzie tracąc zaufanie do

zgniłego, zmaterializowanego świata; pełnego nienawiści, kłamstwa i wyzysku - zwracają

się w stronę Boga i Jego sług, księży. Chcą usłyszeć, że życie jest więcej warte niż dom

ich marzeń, którego nigdy nie wybudują; najnowszy mercedes, którego nigdy nie kupią.

Ludzie chcą to usłyszeć, ale w rzeczywistości chodzi im o to, aby zobaczyć na własne

oczy, że można żyć inaczej - bez chciwości, zdzierstwa i oszustwa. Chcą się przekonać,

że są inni ludzie, którzy znajdują radość w dawaniu, a nie w braniu; szczęście - w

służeniu potrzebującym i pokrzywdzonym; sens życia - w miłości Boga i bliźniego.

Wierni Kościoła mają prawo oczekiwać takiej postawy od swoich kapłanów! Nie mogą

wymagać od nich świętości, nieomylności, skrajnego ubóstwa, biczowania się czy innych

umartwień, a tym bardziej życia niezgodnego z ludzką naturą - czystości, celibatu,

bezdzietności. Mają jednak prawo i powinni żądać od uczniów Chrystusa - uczciwego

życia, w którym dominują wyższe wartości. Cały dylemat polega jednak na tym, że

młody człowiek przychodząc do seminarium i poznając stopniowo realia panujące w

kręgach duchowieństwa - nie znajduje dla siebie wzorców godnych naśladowania, a żywy

przykład ma w tym przypadku znaczenie decydujące. Biskupi, księża w parafiach, a

zwłaszcza przełożeni i profesorowie w seminarium, na których spoczywa największa

odpowiedzialność - swoim postępowaniem udowadniają coś wręcz odwrotnego. Ich

zachowania demaskujące filozofię życiową, wskazują na to, że oni - w odróżnieniu od

Jezusa - nie przyszli do biednych i potrzebujących, ale do bogatych i wpływowych.

Współcześni uczniowie Pana wolą politykować i rządzić niż duszpasterzować swoim

owczarniom. Zastrzegam, iż ta bardzo negatywna opinia nie dotyczy wszystkich księży w

Polsce, ale z całą pewnością - większości z nich.

W każdym seminarium duchownym (tak było również we Włocławku) jest przynajmniej

kilkunastu kleryków pochodzących z innych diecezji oraz przeniesionych z innych

seminariów. Wymiana poglądów na powyższe tematy była więc nieunikniona i

przekonywała nas o tym, że Kościół jest rzeczywiście powszechny i wszędzie dzieje się

podobnie. Nie każdy znajduje w sobie dość siły aby wyrwać się z obowiązujących

schematów i zwyczajów. Księża żyjący skromnie pod względem materialnym uważani są

za dziwaków i traktowani przez swoich współbraci z przymrużeniem oka. W czasie 6-ciu

lat studiów klerycy wysłuchują setki konferencji moderatorów, ojców duchownych i

rekolekcjonistów na temat konieczności życia w ubóstwie.

Kiedy byłem na drugim roku, nasz ksiądz rektor - Marian Gołębiewski (dzisiejszy biskup)

wygłosił przez parę miesięcy cały cykl wykładów na ten temat. Każdego wtorku całe

seminarium zbierało się w ogromnej auli aby słuchać, przez co najmniej godzinę -

naprawdę mądrych, przemyślanych i popartych przykładami wywodów księdza rektora.

Nasz zacny, jak go nazywaliśmy - Ezechiel, nie ustrzegł się jednak od pewnych

niedorzeczności. Jedna z takich „wpadek" została skwitowana salwą śmiechu.

Mianowicie ksiądz rektor, jedną ze swoich dłuższych wypowiedzi, skonkludował tym, że

księdzu - zwłaszcza wikariuszowi - w ogóle nie potrzebny jest samochód (sam jeździł

wtedy peugeotem). Polecał natomiast kupno roweru - bo trzeba jednak, zwłaszcza w

wiejskich parafiach kolędować i dość często spieszyć z posługą kapłańską do chorych

oddalonych o wiele kilometrów czy też do sal katechetycznych. Pieniądze, za które księża

kupują „zachodnie wozy" radził przeznaczyć na porządny, długi kożuch - aby przetrwać

ciężkie zimy w nieopalanych kościołach i zimowe kolędy. Przed naszymi oczami pojawił

się obraz księdza przemierzającego na rowerze śnieżne zaspy, ubranego w długi, ciężki

kożuch. Ta rewolucyjna wizja, jakże odmienna od realiów panujących w tzw. terenie -

tyleż samo utopijna i nierealna co komiczna - wywołała niepohamowany ogólny śmiech.

Po niespełna tygodniu od wspomnianej konferencji, ksiądz rektor przyprowadził prosto z

salonu najnowszy model nissana w kolorze srebrny metalik. Zakończył tym faktem swój

kilkumiesięczny cykl konferencji na temat ubóstwa. Może doszedł do wniosku, że jest za

stary na jazdę rowerem, choć miał dopiero 50 lat, albo że rower mu się nie przyda - bo nie

pracuje na wiejskiej parafii. Obawiam się jednak że nie zastanawiał się nad tym co zrobił.

Obchodził niedawno 25-cio lecie kapłaństwa. Miał więc bardzo dużo czasu aby

przyzwyczaić się, że w Kościele - jak w życiu: mówi się swoje i robi się swoje. W

każdym razie w kożuchu nigdy go nie widziałem.

Mógłbym mnożyć podobne przykłady na to, jak faktycznie przebiegała formacja duchowa

kleryków i ich wychowanie do ubóstwa. Nasi przełożeni zdawali się o tym nie wiedzieć,

ale do nas przemawiały tylko żywe przykłady - to one formowały i wychowywały;

niestety - najczęściej gorszyły i zniechęcały. Różne były nasze reakcje na takie podwójne

wychowanie. Większość przejęła w końcu filozofię przełożonych i uznała dwulicowość

za konieczny atrybut kapłańskiego życia. Inni, po cichu się buntowali. Jeszcze inni

próbowali usprawiedliwiać nasze „wzory życia kapłańskiego". Bardzo rzadko ktoś

odważył się na jakąś formę sprzeciwu. Osobiście pamiętam tylko jeden taki drastyczny

przypadek. Dotyczył on właśnie przedstawionej wcześniej historii. Otóż jeden z

kleryków, po tym jak ksiądz rektor sprawił sobie nowego nissana, uznał to zapewne za

przegięcie i w nocy na garażu Ezechiela napisał wielkimi literami - „UBÓSTWO"!!!

Były jeszcze dwie inne sprawy, o których chciałbym wspomnieć, a które miały również

negatywny wpływ na szerzenie ubóstwa wśród braci kleryckiej. Jak już wcześniej

zaznaczyłem, seminarium utrzymywało się z czesnego, które płacił każdy z nas, a także z

ofiar zbieranych przez nas w parafiach. Kilka razy w roku, w wyznaczone niedziele

przydzielano nam parafie do których jechaliśmy z pomocą i po pomoc. Diakoni z 6-tego

roku głosili kazania, akolici - rozdzielali Komunię, a wszyscy mieli obowiązek zebrać

tacę na seminarium. Po wszystkich niedzielnych Mszach zebrało się tych ofiar, w

zależności od wielkości parafii, od kilkuset złotych do kilku tysięcy (nowych złotych).

Bardzo rzadko pieniądze te były liczone w obecności proboszcza parafii. Zazwyczaj cały

worek „moniaków" dawano nam do ręki. Było w tym z pewnością wiele, godnego

podziwu, zaufania. Jednak w konsekwencji ta praktyka przyczyniła się do mimowolnej, z

pewnością niezamierzonej, deprawacji wielu z nas. Ci zwłaszcza, którzy mieli w domu

trudną sytuację finansową, „odbijali sobie" przy tej okazji płacone czesne i ...nie tylko.

Podejrzewam, że w mniejszym lub większym zakresie, brali niemal wszyscy. Kilku

przyznało mi się do tego w zaufaniu, a wielu mówiło o tym, już na luzie, po święceniach.

Drugim, podobnym problemem były dary z zachodu, które w latach 80-tych przychodziły

masowo do kurii biskupich, oddziałów caritasu, seminariów i parafii. Niewielu ludzi w

Polsce, chyba oprócz celników, zdaje sobie sprawę jak ogromne ilości różnych produktów

zalewały wtedy wszystkie instytucje Kościoła. Ubrania, lekarstwa, sprzęt medyczny, a

przede wszystkim produkty żywnościowe wypełniały wszystkie magazyny, piwnice, sale

katechetyczne, garaże itd. W seminarium, niemal każdego dnia rozładowywaliśmy po

parę kontenerów najróżniejszych towarów. Księża diecezjalni, przyjeżdżający z parafii,

nabijali po dachy swoje samochody. Niektórzy nawracali po kilka razy dziennie. Aż

prosiło się, żeby nadwyżki towarów od razu kierować do domów dziecka, szpitali czy

szkół (dużą część darów stanowiły słodycze, ubranka dziecięce i lekarstwa), jednak

„władza duchowna" postanowiła inaczej. Zapewne nie chciano ujawniać skali zjawiska.

Rozprowadzano jedynie niewielką część leków do miejskiego szpitala i nadwyżki

żywności do punktów caritasu. To, czego nie mogły pomieścić żadne pomieszczenia

parafii zostawało w seminarium. W czasach, kiedy półki w sklepach spożywczych

zajmował ocet i musztarda, a mamy robiły swoim dzieciom słodycze z palonego na

patelniach cukru - w magazynach naszego gmachu psuły się rarytasy, o których wszyscy

mogli tylko marzyć. Podstawowe produkty spożywcze, takie jak: mąka, kasza, cukier,

ryż, masło, zupy i mleko w proszku - stanowiły podstawę naszego wyżywienia. Nie

wiadomo tylko gdzie podziewały się wielkie szynki i inne konserwy mięsne, których

przychodziły całe kartony. Większość z zachodnich produktów, które trafiały na nasze

stoły, była niestety nieświeża, gdyż trzymano je zbyt długo, często w nieodpowiednich

warunkach. Mieliśmy swoje własne określenia na różne przeleżałe specjały, np. żółty,

cuchnący już ser ochrzciliśmy „reganem", choć dawno rządził już Bush itp. Duża część

żywności psuła się bezpowrotnie. Wywożono ją wieczorami do lasów i zakopywano. Żal

było patrzeć na ciężarówki wypełnione zepsutym, deficytowym towarem. Klerycy

pracujący przy rozładunku kontenerów otrzymywali zwykle jakieś „podziękowanie".

Najczęściej był to karton batonów lub czekolad. Dziekani - najważniejsi klerycy na

poszczególnych rocznikach, wyznaczali takich tragarzy, niestety często „po znajomości".

Pamiętam, że kiedyś w czasie wakacji, podczas dyżuru pełnionego w seminarium,

rozładowałem z kolegami kontener twixów. Jeden z przełożonych, który nadzorował

rozładunek, miał tego dnia wyjątkowo dobry humor. Kazał po wszystkim wziąć tyle, ile

każdy z nas może udźwignąć. Kartony miały po ok. trzydzieści kilogramów. Każdy z nas

(było nas 6-ciu) zabrał po jednym. Ksiądz prefekt aby w pełni nas uszczęśliwić pożyczył

nam wieczorem telewizor, video i kilkanaście filmów. Zamontowaliśmy to wszystko w

jednym z pomieszczeń. Każdy przyniósł swój zapas twixów i rozpoczął się maraton

filmowy, który trwał do świtu. Po zjedzeniu kilkudziesięciu batonów, zanim trafiłem do

swojego pokoju, miałem mdłości i zwymiotowałem wszystko w ubikacji. Od nadmiaru

luzu tej nocy wszystkim nam odbiło.

Oprócz żywności w kontenerach z darami były całe sterty odzieży, często zupełnie nowej,

zapakowanej w oryginalne opakowania. Zdarzały się także magnetofony, kasety,

zabawki, długopisy, a nawet krzesła i niewielkie szafki. Obok zużytych bubli można było

spotkać rzeczy cenne i piękne np. zupełnie nowe futra, płaszcze ze skóry, videa. W

czasach wielkiego kryzysu zaopatrzenia i zamknięcia na zachód, kiedy posiadanie np.

magnetowidu nobilitowało do „wyższej" sfery - obracanie się wokół tego całego

bogactwa przyprawiało niejednego o zawrót głowy i popychało do uszczuplenia tego rogu

obfitości. Kilku kleryków nakrytych na kradzieży w magazynie musiało obrać inną drogę

życia. Powszechną była zazdrość gdy np. ktoś z rozładunku „wycyganił" od przełożonego

jakieś cenne cacko. Zazwyczaj nad rozładunkiem czuwał tzw. ksiądz dyrektor (mój

późniejszy proboszcz), który zajmował się sprawami gospodarczymi i finansowymi w

seminarium. Najbardziej oczekiwaną formą zaopatrzenia były tzw. zrzuty. Kiedy

przyjechał większy transport odzieży i butów, a magazyny były nie opróżnione, całą

zawartość kontenerów wrzucano ,jak popadło" do sali gimnastycznej pod aulą. Czasami

poziom towaru sięgał wysokości człowieka. Do takiego „eldorado" wchodzili najpierw

profesorowie, później siostry zakonne, następnie klerycy a na końcu seminaryjne

sprzątaczki. Każdy mógł wynieść tyle, ile tylko udźwignął, i tak zwykle połowa zostawała

na spalenie w kotłowni. Największym powodzeniem cieszyły się transporty ze Szwajcarii

i Włoch. Trzeba było widzieć słynących z pobożności braci, którzy nawzajem wyrywali

sobie co lepsze rzeczy. Niemal każdy wychodził na chwiejących się nogach, obładowany

po czubek głowy. Ja sam nie pozostawałem w tyle. Cała najbliższa rodzina cieszyła się na

takie „zrzuty". Obdarowywałem nawet starych przyjaciół i byłe koleżanki. Normalne

było, że przy „zrzutach" i innych formach rozdawnictwa darów - każdy chciał zabrać

najwięcej i najlepsze. Jednak takie niezdrowe współzawodnictwo nie budowało nas

duchowo, a na pewno nie wychowywało do życia w ubóstwie.

Kilka razy już wspomniałem o osobie ojca duchownego. W każdym seminarium powinno

ich być co najmniej dwóch. Ojciec duchowny to niezwykle ważna osoba. To jak gdyby

duchowny rektor całej uczelni. Przede wszystkim zaś powiernik, spowiednik, zaufany

przewodnik duchowy, któremu można zwierzyć się ze wszystkiego, pod tajemnicą równą

niemal tajemnicy spowiedzi. Tak przynajmniej brzmiała oficjalna wersja. Nigdy nie

doświadczyłem osobiście zdrady ze strony ojczaszka, ale podobno były takie przypadki.

Wszyscy natomiast wiedzieli o nadużyciach prorektora - byłego ojca duchownego, a

wielu doświadczyło tego na własnej skórze. Być może po to aby zrobić czystkę w

przepełnionym seminarium - biskup Zaręba mianował wicerektorem człowieka, który

przez kilka lat spowiadał wszystkich kleryków i znał każdy zakamarek ich duszy, a przy

tym posiadał fenomenalną pamięć. Niedługo po jego nominacji posypało się wiele głów.

Te fakty znam jednak jedynie z opowiadań starszych kolegów. Ojcowie duchowni,

których ja zastałem w uczelni byli przez wszystkich bardzo lubiani. Grali z nami w piłkę,

chodzili na basen. Szczerzy i otwarci, byli bardziej naszymi starszymi braćmi niż ojcami.

Ich duchowość była naturalna i niekłamana.

W każdym seminarium sprawy związane z codziennym życiem i obowiązkami były w

gestii samych kleryków. Na tym polegała tzw. klerycka samorządność. Oprócz

cotygodniowych dyżurów sprzątania łazienek i korytarzy - były oficja stałe,

jednoosobowe - jednoroczne lub kilkuletnie. Dotyczyły one dozoru i opieki nad

wszystkimi niemal sferami życia w uczelni. Byli zatem opiekunowie: dwóch kaplic, sali

gimnastycznej, kortów tenisowych, biblioteki i czytelni, palarni, szpitalika, świetlicy itd.

Funkcjonowały także stanowiska: ogrodnika, kolportera prasy, tzw. dysk jokeja -

nagrywającego konferencje oraz stanowisko higienisty - starszego i młodszego. Mnie

przypadła w udziale właśnie ta ostatnia funkcja. Po pierwszym semestrze drugiego roku

zacząłem swoją karierę w systemie oczyszczania seminarium. Do moich obowiązków

należało wspomaganie starszego higienisty m.in. w rozdzielaniu narzędzi i środków

czystości. Mój kolega-przełożony z 3-go roku układał ponadto cotygodniowe grafiki

sprzątań dla mieszkańców poszczególnych pokojów i jak każdy funkcyjny odpowiadał za

całość. Moja praca nie była nazbyt zajmująca, a przy okazji mogłem zorganizować dla

siebie i moich współmieszkańców więcej papieru toaletowego, który roznosiłem po

pokojach lub pastę do konserwacji podłogi. Na trzecim roku awansowałem na starszego

higienistę i opiekuna łaźni. Ta kumulacja pracy i obowiązków trochę nadwerężyła wtedy

moje siły i wolny czas. Najbardziej jednak przypłaciłem ten awans swoimi nerwami. Nad

sobą miałem samego prorektora, który osobiście sprawdzał stan czystości w całym

gmachu, a był pod tym względem bardzo skrupulatny. Ja również starałem się jak

najlepiej wykonywać powierzone sobie obowiązki i mogę z dumą powiedzieć, że za

mojej kadencji wiele pod tym względem zmieniło się na lepsze. Mój problem tkwił

jednak w tym, iż ze sprzątania rozliczałem kolegów zazwyczaj starszych od siebie - bo to

właśnie oni byli superiorami pokoików. Niektórzy z nich w ogóle nie przyjmowali do

wiadomości moich uwag i zastrzeżeń, a jeden z diakonów - w odpowiedzi na nie - o mało

mnie nie pobił. Miałem prawo zarządzić powtórne sprzątanie w wypadku rażących

uchybień. Moi poprzednicy nigdy z niego nie korzystali, ale ja postanowiłem nie dawać

za wygraną. Początkowo byłem ignorowany albo obrzucany obelgami, jednak groźba

oparcia sprawy o wicerek-tora zawsze skutkowała. W ten sposób nauczyłem porządku i

pokory niektórych moich starszych kolegów. Nie zabiegałem przy tym o względy

przełożonych, zwłaszcza prorektora, ale przyznam, że miło mnie połechtało uznanie z

jego strony. Rzeczywiście, w czasie gdy sprawowałem swoją funkcję, seminarium lśniło

czystością.

Przy końcu moich wspomnień dotyczących Seminarium Włocławskiego chciałbym

poruszyć jeszcze jeden, chyba najbardziej delikatny problem. Dotyczył on wszystkich

kleryków, a także innych osób mieszkających z nami pod jednym dachem - sióstr

zakonnych, przełożonych i profesorów (ci ostatni jednak w większości dochodzili tu tylko

do pracy i wiedli zupełnie inny tryb życia). Problemem tym było zachowanie czystości -

wstrzemięźliwości - seksualnej. Jak wiadomo, w myśl doktryny Kościoła, praktyki

seksualne pozamałżeńskie, takie jak: stosunek płciowy, podniecające pieszczoty, onanizm

i jakakolwiek inna forma rozładowania popędu seksualnego - jest grzechem ciężkim, tj.

śmiertelnym. Z drugiej strony trzeba pamiętać, że każda diecezja posiada seminarium, w

którym żyje „pod kluczem" zazwyczaj paruset młodych mężczyzn. Wiek ogromnej

większości z nich mieści się w granicy 19-25 lat, a więc w apogeum możliwości

seksualnych i rozrodczych. W tym wieku młodzi ludzie zazwyczaj zakładają rodziny i

płodzą dzieci. Ten wielki żywioł nie ma praktycznie „ujścia" na zewnątrz. Trwa więc jak

bomba, nad którą czuwają saperzy - przełożeni, aby nie wybuchła. Bezs_y fakt, że

zakazany owoc kusi podwójnie - dodaje całej sprawie jeszcze większego dramatyzmu.

Oczywiście faktem jest również to, że taki tryb życia każdy z nas wybrał dobrowolnie.

Problem był tylko ten, iż wraz z powołaniem do służby Bożej naturalny popęd wcale nie

chciał zanikać. Czy winić tu należy samego Pana Boga, który nie chciał pozbawiać swoje

sługi daru ofiarowanego wszystkim ludziom? Czy winni są tu raczej ludzie, którzy

naginają prawa Boskie do swoich własnych, wydumanych założeń i praw?

W każdym razie w seminarium radziliśmy sobie z tym problemem na różne sposoby. Na

pewno „najłatwiej" mieli ci, którzy pogodzili się z samogwałtem oraz żyjący w parach.

Tych ostatnich niewątpliwie dobijało ciągłe ukrywanie się ze swoimi uczuciami. Te dwie

grupy najczęściej „dogadzały" sobie w łaźni seminaryjnej. Kiedy wieczorami przed

zamknięciem gasiłem tam światło widziałem zawsze strugi spermy na ściankach kabin

prysznicowych, a w powietrzu unosił się mdły zapach męskiego nasienia zmieszany z

unoszącą się parą. Z pewnością większość z nas starała się przynajmniej ograniczać te

praktyki. Ojcowie duchowni grzmieli na konferencjach, że najczęściej wyznawanym

grzechem na kleryckich spowiedziach jest grzech samogwałtu. Wielu (w tym również ja

sam) próbowało przytłumić jakoś popęd natury przez ćwiczenia fizyczne - kulturystykę,

grę w tenisa, siatkówkę, biegi itp. Okazywało się to jednak na dłuższą metę niemożliwe.

Być może byli i tacy, którzy - czy to siłą woli, czy też Przez wejście na wyżyny życia

duchowego - potrafili niejako złożyć ofiarę z siebie, ze swojego seksu i wytrwać przez

lata w czystości.

Podobno nie ma takiego, który by ani razu nie upadł, ale na pewno wielu próbowało.

Biskupi i nasi przełożeni mieli również inne, wspólne problemy. Jednym z nich była

ciągła obawa o inwigilację seminarium ze strony władz komunistycznych. Obawiano się

zwłaszcza agentów wśród samych kleryków. Były to obawy w pełni uzasadnione. Znane

są udokumentowane przypadki działania takich agentów, którzy byli celowo kierowani na

studia seminaryjne, a także takich, których werbowano spośród alumnów. Nasi przełożeni

często ostrzegali nas przed Judaszami" - wilkami w kleryckiej skórze. Nierzadko

przypisywano im różne numery ciężkiego kalibru, np. wspomniany napis na drzwiach

garażu rektora. Faktem jest, że służba bezpieczeństwa dysponowała w tym czasie

teczkami na każdego biskupa, profesorów seminarium, wielu księży i kleryków. Z tych

kleryckich teczek czerpano później dane tworząc tzw. hak. Często była to znajomość z

dziewczyną, jakaś wpadka na spacerze, a nawet obecność na wiejskiej zabawie, np. w

czasie wakacji. Agenci bezpieki śledzili po prostu kleryków, zwłaszcza tych bardziej

podejrzanych. Kiedy wyśledzili już coś, ich zdaniem niestosownego, zgłaszali się z takim

hakiem do delikwenta proponując pójście na współpracę. Oczywiście w przypadku

odmowy istniała realna groźba ujawnienia kleryckich grzechów władzom uczelni. Tak też

nie raz się zdarzało. Podobną praktykę haków stosowano również w odniesieniu do księży

diecezjalnych. Odmowa współpracy miała wówczas swój finał u biskupa ordynariusza,

który otrzymywał stosowny donos. Nasi przełożeni dobrze wiedzieli o pozyskiwaniu

informatorów dla S.B. spośród kleryków. Stąd też zapewniali nas, że jeśli nie damy się

zwerbować, to nawet ciężkie przewinienia ujawnione przez bezpiekę będą nam darowane.

Ja sam również miałem rozmowę z funkcjonariuszem służby bezpieczeństwa i poczułem

smak jego agitacji.

W czasie wakacji, po pierwszym roku studiów, pewnego dnia do domu rodziców

przyszedł pan „po cywilnemu". Przedstawił się, że jest z milicji i chciałby ze mną

porozmawiać. Zaprosił mnie na spacer do pobliskiego parku. Już na samym początku

zaczął przechwalać się swoją znajomością środowiska seminaryjnego, regulaminu,

wreszcie samych przełożonych i profesorów. Powoli przechodził przy tym od

informowania do zasięgania informacji. Interesowali go zwłaszcza moderatorzy i

profesorowie - czy nie wzywają do postaw i zachowań antypaństwowych? - czy nie

szkalują władzy ludowej? itp. Już po kilku minutach zapytałem o sens rozmowy na takie

tematy, a później odmówiłem udzielania jakichkolwiek informacji i chciałem wracać do

domu. Na to on rozpoczął rozmowę na mój temat. Pytał, czy chcę naprawdę zostać

księdzem. Okazało się, że życzy mi tego z całego serca, ale obawia się, iż mogę nie

dotrwać do końca studiów gdyż obracam się w złym towarzystwie. I to był właśnie jego

hak. Chodziło mu o to, że odwiedzam czasami, będąc w rodzinnej parafii, swojego

dawnego kolegę (tego, z którym byłem na Mazurach i omal się nie utopiłem). Jacek

wyraźnie nie podobał się mojemu rozmówcy. Był dla niego tzw. niebieskim ptakiem - nie

pracował, nie uczył się; miał opinię lekkoducha i podrywacza. Wszystko to było prawdą.

Prawdą jednak było i to, że ja miałem do chłopaka słabość. Znaliśmy się od dziecka.

Razem jeździliśmy zawsze na ryby, jeszcze w podstawówce. Odpoczywałem w jego

towarzystwie, wspominając dawne, zwariowane eskapady. Wysłuchałem więc cierpliwie

milicjanta i oznajmiłem mu twardo, że nie ma się czego obawiać. Ja, dzięki Bogu, uczę

się i to nieźle, a na randce z dziewczyną nie byłem już parę lat. Mój rozmówca wydawał

się nie być zaskoczony taką reakcją. Prosił mnie tylko na wszystko, żebym podpisał mu

chociaż jedno zdanie - że przeprowadził ze mną rozmowę. „To dla moich przełożonych,

formalność" - zapewniał. Nieopatrznie podpisałem, ale nie miałem nigdy z tego powodu

żadnych nieprzyjemności. Było mi trochę żal tego milicjanta, który z tak żałosnym

hakiem postanowił zwerbować agenta.

Bez wątpienia moim największym przeżyciem w Seminarium Włocławskim było

przywdzianie szaty duchownej czyli tzw. obłóczyny. Niektórzy nazywają nawet to

wydarzenie pierwszymi święceniami. To szumne określenie tłumaczyć może imponująca

oprawa zewnętrzna samej uroczystości obłóczyn, a także to wszystko, co niesie ze sobą

zmiana wizerunku kandydata na księdza. Uroczyste, pierwsze założenie sutanny następuje

na samym początku trzeciego roku i kończy tym samym dwuletni okres prób i

przygotowań intelektualnych i duchowych. Jest to również pewne uwieńczenie studiów z

zakresu wiedzy filozoficznej. W praktyce wygląda to tak, że kończą się wykłady z

dziedzin filozofii - historia filozofii, metafizyka, teoria poznania i in., a zaczyna się cała

teologia (nauka o Bogu), czyli podstawa Wykształcenia każdego księdza. Student teologii

powinien chodzić w szacie duchownej, która czyni go osobą duchowną. Zmienia się

radykalnie jego pozycja w środowisku kleryckim, a zwłaszcza w rodzinnej parafii, gdzie

pierwszy „występ" w sutannie przeżywany jest szczególnie głęboko.

Na uroczystą Mszę Świętą z obłóczynami zjeżdżają do katedry rodziny i znajomi.

Delegacje parafian, zwłaszcza z południowych stron kraju, zajmują często kilka

autokarów. Od rana - poruszenie i bieganina w całym seminarium - mycie, golenie,

czyszczenie butów i garniturów, oczekiwanie na najbliższych. Wreszcie formuje się przed

gmachem dwurzędowy orszak jeszcze portugalczyków - wychuchanych, wypachnionych,

wbitych w ciemne garnitury. Każdy z nich trzyma przed sobą na wyciągniętych rękach

specjalnie złożoną, nowiutką, czarną sutannę. Niejedni rodzice wydali ostatnie

zaskórniaki żeby ich syn mógł chodzić od dzisiaj w „nowej kreacji". Materiał, oryginalne

guziki z końskiego włosia, a zwłaszcza samo uszycie u specjalnego krawca - to wydatek

grubo ponad tysiąca złotych. Orszak rusza wreszcie w stronę katedry. Przechodzi przez

główną nawę przy blasku fotograficznych fleszy i szumie kamer video. Wielka, gotycka

katedra jest tego dnia wypełniona po same brzegi, ale dla nich - dzisiejszych bohaterów

jest przygotowane miejsce przy samym ołtarzu. Oni sami są podekscytowani i głęboko

wzruszeni. Szukają wzrokiem, nie mniej wzruszonych rodziców i bliskich. Dźwięk

dzwonka oznajmia, że z zakrystii wyrusza procesyjnie sam biskup ordynariusz w

otoczeniu asysty. Na początku kleryk z kadzielnicą, następny z krzyżem, akolici ze

świecami, lektorzy, kantorzy, ceremoniarze, a na końcu błyszczy złota, wysoka mitra

biskupa w otoczeniu dwóch diakonów. Przechodzą przez całą katedrę. Biskup po drodze

błogosławi zgromadzony lud, a gdy dochodzą do ołtarza - całuje go wraz z diakonami,

okadza i rozpoczyna uroczystą Mszę Świętą. Wszystko tego dnia jest podniosłe i

uroczyste. Wzruszają słowa w kazaniu pasterza diecezji i łzy matek, gdy zaraz potem ich

synowie wypowiadają wspólnie tekst ślubowania. Zobowiązują się w nim do godnego

noszenia szaty duchownej i obrony dobrego imienia Kościoła. Następnie biskup kropi

sutanny wodą święconą, a ich właściciele nakładają je na siebie przy pomocy starszych

kolegów.

Msza kończy się podziękowaniem i kwiatami dla biskupa. Dziękują rodzice i sami

obłóczeni. Przed katedrą życzeniom i kwiatom, tym razem już dla nich, nie ma końca.

Ustawiają się długie kolejki członków rodziny, przyjaciół, kolegów i znajomych. Są

również księża rodzinnych parafii, a czasami gdzieś z boku podchodzi ... zapłakana

dziewczyna. Później zazwyczaj - poczęstunek na słodko w seminarium, który każdy

przygotowuje we własnym zakresie. Na pierwszym miejscu przy stole siedzi w nowej

sutannie duma rodziny, nadzieja Kościoła - zwyczajny dwudziestoletni chłopak. Jest

dumny podekscytowany, zmęczony ale szczęśliwy - bo dzisiaj jest jego dzień! A kiedy

już wszyscy odjadą zostaje sam ze sobą. Patrzy długo w lustro. Widzi w nim innego

człowieka. Jest naznaczony i przeznaczony. Czuje nagle wielkie zobowiązanie i

odpowiedzialność. Tak właśnie ja sam czułem się w czasie i po obłóczynach. Nie ma

chyba kleryka, który tak jak ja, nie pobiegłby później do kaplicy i nie modlił się długo i

żarliwie.

Po raz drugi obłóczyny przeżywa się w swojej własnej parafii, zazwyczaj miesiąc po

uroczystości w katedrze. Ma to miejsce w Uroczystość Wszystkich Świętych na

cmentarzu, gdzie zbiera się ofiary na seminarium. Część wiernych zwłaszcza w dużych

środowiskach po raz pierwszy dowiaduje się, że parafia ma kleryka, który „uczy się na

księdza". Są i tacy, którzy od razu tytułują „księdzem". Jednak chyba dla wszystkich -

tych mniej i więcej wtajemniczonych - jasne jest, że to już nie ten sam Józio, Stasiu czy

Wiesiu! Toż to „prawie ksiądz"! Kiedy będąc kilka miesięcy po obłóczynach zbierałem

ofiary w małej wiejskiej parafii, leciwe parafianki „na wyścigi" chciały całować mnie po

rękach.

W sutannie trzeba było nauczyć się chodzić, zwłaszcza po schodach. Po kilku tygodniach

nabiera się wprawy w zgrabnym podnoszeniu „kiecki" na nierównościach terenu. W

dobrze skrojonej sutannie wygląda się zawsze elegancko i dostojnie. Potrafi ona

doskonale maskować nawet rażące wady figury czy postawy, np. krzywe nogi, zapadłą

klatkę piersiową czy wydatny brzuszek. Wiele dzieci, a nawet dorosłych zastanawia się -

co też ksiądz ma pod sutanną? Odpowiedź jest prosta - prawie zawsze spodnie, no chyba,

że jest bardzo gorąco... Po kilku miesiącach człowiek przyzwyczaja się do nowego ciucha

i poświęconą przez biskupa szatę duchowną rzuca się, po przyjściu do pokoiku, na hak.

Trzeci rok studiów był moim ostatnim w Seminarium Włocławskim. Po otrzymaniu

sutanny, trwał okres „miłego poruszenia" wokół mojej osoby, związany z nowym

postrzeganiem i traktowaniem mnie przez wszystkich. Nagle wszyscy zaczęli się ze mną

bardziej liczyć, doceniać, podziwiać. Dotyczyło to oczywiście wszystkich moich kolegów

z roku. To, że jednego dnia rano byliśmy jeszcze klerykami, tylko i wyłącznie z nazwy i

wysługi dwóch lat, a po południu nagle staliśmy się prawie księżmi (wizualnie niczym się

od nich nie różniąc) - rzeczywiście na jakiś czas odmienił życie każdego z nas. Każdy

człowiek jest z natury trochę zarozumiały i egoistyczny, chciałby wybić się choć trochę

ponad przeciętność. Tak też i my chodziliśmy przez jakiś czas po obłóczynach z nieco

podniesionymi głowami. Z pewnością żaden z nas nie uważał się z tego powodu

(chodzenia w sutannie) ważniejszy czy też lepszy od innych, ale po dwóch latach

„poniżenia" w seminarium, nieco pewności siebie przydało się każdemu z nas.

Podobno nie ma kleryka, a tym bardziej księdza, który nie przeżyłby chociaż raz w życiu

kryzysu swojego powołania. Przyczyn takich kryzysów wśród kleryków można

upatrywać w bardzo wielu źródłach: młodym wieku, niezrealizowanym popędzie

seksualnym, zamknięciu na świat, kłopotach przystosowawczych w grupie, trudach

samego studiowania, dwulicowym systemie, czy też wreszcie w samym kryzysie wiary.

Nie wiem co najbardziej dotknęło mnie. Faktem jest, że mniej więcej w połowie trzeciego

roku poczułem się nagle dziwnie zniechęcony i osłabiony. Wiele rzeczy po prostu mnie

nużyło. Na pewno miało to ścisły związek z moimi obowiązkami starszego higienisty,

które traktowałem bardzo serio. Męczyły mnie ciągłe utarczki z kolegami o źle

posprzątaną łazienkę, niedoglancowany korytarz itp. W związku z nawałem obowiązków

i pewnym wyczerpaniem nerwowym, które zacząłem odczuwać - zaniedbałem modlitwę

prywatną. Wspólne modlitwy nigdy nie dawały mi takiej siły i otuchy, jak osobiste

zwrócenie się w ciszy serca do Boga. Dawniej mogłem trwać na modlitwie zatracając

przy tym zupełnie poczucie czasu i przestrzeni. Czułem ścisłe zjednoczenie z Chrystusem,

który mnie powołał. Teraz wydaje mi się, że to właśnie chwilowa utrata tej ścisłej z Nim

więzi była początkiem kryzysu. Żyjąc przez dwa i pół roku w środowisku takim jak

seminarium duchowne - w utartych, ściśle określonych szablonach; w ciągłej walce o

przetrwanie, o prawo głosu, trzeba ciągle kontrolować się - czy regulamin nie zrobił ze

mnie robota, a treścią życia nie stała się rutyna. Jeśli ma ktoś w sobie choć trochę

indywidualności i instynktu samozachowawczego, to prędzej czy później musi wejść w

konflikt z prawem i schematami, które go ograniczają.

Tak stało się również ze mną. Zupełnie nieświadomie dla samego siebie, zacząłem

bardziej „urządzać się" w seminarium, a mniej w nim żyć. Myślę jednak, że było w tym

więcej samoobrony organizmu niż cwaniactwa. Osłabła też moja silna dotąd wola, a co za

tym idzie - postanowienia i zasady. Widocznym tego przykładem było to, że zacząłem

popalać papierosy i to bez złożenia stosownej deklaracji u księdza rektora. Paliłem

zazwyczaj tylko na spacerach poza miastem, np. w lesie za Wisłą. Dobrałem sobie do

towarzystwa innego kryptopalacza, który zresztą później mnie zdradził. Nowa wiedza

teologiczna, aczkolwiek wzbudziła moje zainteresowanie, to jednak podejście do

wykładów niektórych profesorów irytowało mnie coraz bardziej. Otóż część naszego ciała

pedagogicznego traktowała wykład niczym 45-cio minutową dyktowkę kilkunastu stron

maszynopisu. Zamienialiśmy się wtedy w maszyny do pisania. Dla przykładu ksiądz

profesor Hanc na teologii dogmatycznej dyktował tak szybko, że nie sposób było nawet

pomyśleć o czym się pisze. Pióra dosłownie się grzały, a jakiekolwiek pytania w trakcie

wykładu były niemile widziane. Kiedyś jeden z kolegów, aby opanować na chwilę

drżenie prawej ręki, wymyślił na poczekaniu jakieś pytanie, które w sposób oczywisty

miało niewiele wspólnego z tematem. Został grubiańsko zrugany przez profesora za to, że

zabiera czas i nie uważa na lekcji.

Ponieważ nasz kurs był dość liczny, a nigdy nie było wiadomo kto akurat jest chory i leży

w szpitaliku, niektórzy z nas zaczęli opuszczać zbyt męczące wykłady. Zwykle nadrabiało

się wtedy w łóżku wczesne wstawanie. Chociaż obecność na wykładach (na równi z

innymi zajęciami) była bezwzględnie obowiązkowa - postępowała w ten sposób niemała

część braci kleryckiej. Co bardziej odważni i zmęczeni opuszczali posiłki, a nawet

poranne modlitwy i Mszę Świętą, ale to była już gardłowa sprawa. Każdy z nas miał

swoje wyznaczone miejsce w stołówce i kaplicy, a ksiądz wicerektor miał wyjątkową

pamięć wzrokową. Potrafił wstać nagle z ławki w czasie rannego rozmyślania i iść prosto

do pokoju „dekownika". Parę takich wpadek na koncie gwarantowało zmianę życiorysu.

Nie miało sensu tłumaczenie o złym samopoczuciu czy zaspaniu. Ewentualną, wyjątkową

absencję trzeba było zgłosić wcześniej... Niektórym jednak się udawało. Zachęcony ich

powodzeniem, ja również zacząłem odpuszczać sobie, ale tylko i wyłącznie, „dyktowane"

wykłady. Wolałem pożyczyć od kolegi skrypt; odbić go na ksero przed egzaminem, niż

nabawić się nerwicy i odcisków na palcach od ściskania pióra. W taki oto sposób

zacząłem wchodzić w konflikt z prawem, którym był regulamin. Tak też minął mi drugi

semestr trzeciego roku w seminarium. W tym czasie opuściłem też pogrzeb wieloletniego

proboszcza katedry, w którym uczestniczyło całe seminarium. To były wszystkie moje

grzechy, z których miałem być wkrótce dokładnie rozliczony.

Zdałem pozytywnie wszystkie egzaminy w sesji letniej i zacząłem pakować się do domu

na wakacje. W przeddzień wyjazdu, po obiedzie - jako jeden z pierwszych wszedłem na

korytarz gdzie miałem swój pokój. Na każdym piętrze pośrodku korytarza był

wewnętrzny aparat telefoniczny, z którego można było zadzwonić „na furtę", do ojców

duchownych lub któregoś z przełożonych. Kiedy wchodziłem wtedy na korytarz telefon

zaczął dzwonić, a ja wiedziałem, że dzwoni do mnie. Jakaś przedziwna intuicja kazała mi

podbiec do aparatu i wypowiedzieć rutynowe: „kleryk X Y, słucham". Siostra, która

dzwoniła z furty była wyraźnie zbita z tropu - ,,ja właśnie do księdza, ma się ksiądz zaraz

stawić u rektora"- wyksztusiła i położyła słuchawkę. Mogłem być wezwany w jednej z

tysiąca spraw, ale coś mi mówiło, że nie będzie to miła rozmowa. Z bijącym sercem

zapukałem do rektorskich drzwi. Otworzył mi sam Ezechiel (czasami otwierała

pokojówka). Zasiadł za wielkim, stylowym biurkiem i kazał mi usiąść naprzeciw siebie.

Zapytał jak się czuję w seminarium. Odpowiedziałem, że dobrze, ale jestem nieco

zmęczony. Później poszło już bardzo szybko. Okazało się, że Ezechiel wie o moich

nieobecnościach na wykładach (operował dokładnymi datami) i pogrzebie. Wiedział

również, że palę papierosy na spacerach. Spytał, czy to wszystko ma przypisać mojemu

zmęczeniu. Odparłem, że owszem, a poza zmęczeniem bywam czasem zdenerwowany -

dlatego zacząłem palić. Ponieważ palę bardzo mało i to poza seminarium, nie uważałem

za konieczne informować o tym przełożonych. Powiedziałem również co myślę o

niektórych wykładach i profesorach traktujących nas niepoważnie i lekceważąco. Ksiądz

rektor najpierw zbladł, a potem poczerwieniał na tę - jego zdaniem - „bezczelną

wypowiedź". Oświadczył zdecydowanie, że nie mam powołania i do jutra muszę

postanowić o swojej dalszej przyszłości. Wyszedłem od niego z tysiącem myśli w głowie.

Byłem zdenerwowany, ale też zadowolony - zdobyłem się na odwagę powiedzieć parę

słów prawdy samemu Ezechielowi. Wiedziałem, że chcę dalej iść drogą powołania i dalej

studiować w seminarium. Może nie akurat w takim , jak włocławskie, ale na pewno

zostać, nie odchodzić! Moje cele pozostawały niezmienne.

Nie wiedziałem co sądzić o oświadczeniu rektora. Na zdrowy rozum nie powinienem być

usunięty, bo nie było po temu dostatecznych powodów, ale doświadczenie uczyło, że nie

było to wykluczone. To że dobrze się uczyłem, miałem zawsze nienaganną opinię z

parafii i przykładnie spełniałem swoje obowiązki higienisty - mogło nie mieć żadnego

znaczenia. Stwierdzenie rektora, że „nie mam powołania" - wróżyło najgorsze. Nie

chciałem zamykać sobie drogi do kapłaństwa. Postanowiłem za wszelką cenę się bronić.

Poszedłem do prorektora. Miałem z nim wiele kontaktów każdego dnia i sądziłem, że

nawet mnie lubi. Był zdziwiony moją wizytą - „czy ksiądz rektor nie powiedział ci

wszystkiego"? - zapytał znudzonym głosem. Następnie zaczął użalać się nad swoimi

problemami z trawieniem (był chyba grubszy niż wyższy). Zapytał również o sprzątanie

przed wakacjami. „Proszę o moje papiery" - usłyszałem własne słowa. Miałem już dość

tych samolubnych ludzi, dla których własny brzuch był ważniejszy od losu drugiego

człowieka. „Masz czas do jutra" - zdziwił się prorektor- „...myśleliśmy zresztą najwyżej o

rocznym urlopie dla ciebie".

Ja jednak byłem już zdecydowany. Przyszło mi do głowy chyba jedyne słuszne

rozwiązanie. Postanowiłem dalej iść drogą powołania, ale już w innym środowisku.

Pomyślałem o Łodzi. W tamtejszym seminarium miałem kolegę, który znalazł się tam w

podobny sposób, przenosząc się na własną prośbę. Z tą nową myślą odebrałem swoje

dokumenty, życząc wicerektorowi „dużo zdrowia". Przed wyjazdem chciałem jednak

spotkać się jeszcze z ojcem duchownym, który był zarazem moim spowiednikiem.

Musiałem koniecznie dowiedzieć się czy i on uważa, że nie mam powołania. Okazało się,

iż wie wszystko o moich przewinieniach. Było to niedopuszczalne! - zgodnie z prawem,

ojcowie duchowni i moderatorzy nie mogli wymieniać między sobą informacji na temat

kleryków. Ojciec jednak wiedział o wszystkim. Znał mnie i moje wnętrze, jak nikt inny.

Na moje pytanie - czy mam powołanie - odpowiedział zdecydowanie: „TAK".

ROZDZIAŁ III

Wyższe Seminarium Duchowne w Łodzi

Kiedy przyjechałem do domu z papierami, rodzice nie byli zachwyceni, ale szybko

przekonałem ich do moich planów dotyczących Łodzi. Postanowiłem działać

natychmiast. Sądziłem, że nie będzie większych problemów z przyjęciem mnie do

Łódzkiego Seminarium. Takie przeniesienia z różnych powodów zdarzały się dość często.

Diecezje, w których brakowało księży, chętnie przyjmowały tzw. spadochroniarzy.

Niektórzy z nich zostawali potem nawet biskupami Do takich diecezji o zwiększonym

zapotrzebowaniu należała także diecezja łódzka. Ma ona dwukrotnie więcej wiernych niż

włocławska, jednak liczba rodzimych kleryków i kapłanów jest w niej kilkukrotnie

niższa. Miałem zapewnienie z Włocławka, że moja opinia będzie „względnie dobra".

Biorąc to wszystko pod uwagę byłem niemal pewien swego. Niestety, okazało się, iż nie

miałem racji. Kiedy następnego dnia pojechałem do biskupa Adama Lepy, który był

jednocześnie rektorem Łódzkiego Seminarium - spotkałem się z odmową co do przyjęcia

mnie po wakacjach na czwarty rok (jak liczyłem). Biskup zdecydował, że rok przerwy

dobrze mi zrobi, a poza tym - jego zdaniem - powinienem powtarzać trzeci rok studiów.

Było to, jak się później okazało, klasyczne zagranie „pod włos". Formalnie rzecz biorąc,

nie powinienem powtarzać roku, który już zaliczyłem, ale skąd ja znałem to podejście -

Jak ma powołanie, to się zgodzi na wszystko i wszystko przetrzyma". Oczywiście

zgodziłem się.

Miałem przed sobą rok zawieszenia w próżni - bez żadnych planów i możliwości. Ze

względów finansowych nie chciałem być ciężarem dla rodziców, toteż gdy pojawiła się

możliwość wyjazdu do Niemiec, m.in. w celach zarobkowych, nie wahałem się ani

chwili. Mieszkała tam rodzina kolegi z seminarium. Zaproponowano mi dach nad głową i

możliwość pracy. Nie będę się rozwodził nad moimi losami w Niemczech. Byłem tam

kilka miesięcy i nie żałuję tego. Zarobiłem na dalsze studia i poznałem trochę inne życie

od tego, które dotąd wiodłem. Do niedawna jeszcze podtrzymywałem przyjacielskie

kontakty z kilkoma księżmi pracującymi na stałe za zachodnią granicą. Wróciłem

wczesnym latem i żyłem do września na łonie rodziny i parafii. To dziwne jak bardzo

cieszyłem się, że niedługo zamknie się za mną kolejna seminaryjna furta. Byłem

szczęśliwy i zdecydowany ponieść każdą ofiarę na drodze do kapłaństwa.

Seminarium Łódzkie różni się pod wieloma względami od włocławskiego. Środowisko

niemal milionowej Łodzi - miasta uniwersyteckiego o tradycjach robotniczych - wyraźnie

oddziaływuje na seminarium i cały Kościół Łódzki. Moja nowa uczelnia, wraz z katedrą i

pałacem biskupim, usytuowana była w samym centrum Łodzi, przy ul. Piotrkowskiej. To

nie był prowincjonalny Włocławek z kilkoma uliczkami w centrum. Tutaj czuło się

powiew świata, a zarazem wielkie wyzwanie dla Kościoła i jego kapłanów. Seminarium,

podobnie jak włocławskie, składało się z dwóch kompleksów budynków - starych i

nowych. W nowej kondygnacji, na górze, mieszkała część kleryków. Pokoiki były tam

przytulne, z osobnymi łazienkami i prysznicami. Cały gmach wydawał się być bardziej

widny i przestronny, a może to po prostu mniejsza liczba alumnów (150-ciu) zajmowała

mniej miejsca niż we Włocławku.

Zostałem przyjęty na czwarty rok; było nas dwudziestu czterech, a wraz ze mną przybył

jeszcze jeden kleryk z Katowic. Już od pierwszych godzin mojego pobytu w nowym

środowisku wiedziałem, że czegoś mi tam brakowało; coś mi nie pasowało. Wspólny

posiłek, spotkanie na sali kursowej, wieczorne modlitwy - tak minął pierwszy dzień, jakże

inny od moich oczekiwań. Kiedy wieczorem leżałem w swoim nowym łóżku olśniło mnie

to, co chodziło za mną od chwili przekroczenia progu tego gmachu. Przychodząc do

Łodzi nastawiony byłem na realia włocławskie, a tym czasem po pierwszym dniu prawie

nie czułem, że byłem w seminarium duchownym. Wszystko tu było takie normalne, a

ludzie tacy naturalni, że nie czuło się tej specyficznej atmosfery z Włocławka - pełnej

nieufności, udawania i dystansu. Tutaj wszyscy żyli na względnym luzie. Śmiech

wydawał się bardziej szczery, rozmowy nie męczyły niedomówieniami. Takie było moje

pierwsze wrażenie. Oczywiście czas je zweryfikował, ale tylko po części.

Zawsze będę uważał, iż Seminarium Łódzkie było wspaniałym miejscem gdzie

urzeczywistniało się w praktyce wiele ideałów: wspólnoty, miłości chrześcijańskiej i

braterstwa. Najprościej można by powiedzieć, że prawie wszystko było tu lepsze w

porównaniu z Włocławkiem - począwszy od wyżywienia i warunków mieszkaniowych, a

skończywszy na ogólnym poziomie intelektualnym i duchowym przełożonych,

profesorów i samych kleryków. Było to seminarium małych wspólnot i jeszcze

mniejszych „paczek", ale czuło się też chwilami ducha prawdziwego braterstwa. W

każdym razie, nie było tu takich przepaści i antagonizmów pomiędzy starszymi a

młodszymi, profesorami a studentami, przełożeni, a zwłaszcza prorektor ks. dr Ireneusz

Pękalski (obecnie rektor) i prefekt studiów ks. dr Andrzej Perzyński (obecnie prorektor)

byli wspaniałymi pedagogami i ludźmi o wielkich sercach. Nawet z biskupem każdy mógł

tu pogadać, np. spotykając go na korytarzu. W Łodzi nie zdarzało się nigdy żeby

przełożony czy profesor zrugał studenta, wyzwał go albo kazał sobie umyć samochód -

tak, jak to było na porządku dziennym we Włocławku. Z pewnością mieli tu większy

szacunek dla kleryków, a przynajmniej traktowano ich jak normalnych ludzi, którzy mają

swoją godność. Wiązało się to niewątpliwie z ciągłym niedoborem kapłanów w Diecezji

Łódzkiej. Absolwenci łódzkich szkół średnich mieli do wyboru kilkanaście kierunków na

wielu wyższych uczelniach. Wielka aglomeracja stwarza większe szansę startu

życiowego. Ci więc nieliczni, którzy zdecydowali się „pójść na księdza", przeważnie

wiedzieli czego chcieli i mieli autentyczne powołania. Jednak większość kleryckiej

społeczności stanowili napływowi „spadochroniarze", wyrzucani za często śmieszne

przewinienia z macierzystych seminariów - szczególnie z południa Polski. Niemal połowa

składu osobowego naszej uczelni rekrutowała się spośród alumnów pochodzących z

Przemyśla, Tarnowa, Sandomierza, Opola i Katowic. W tamtejszych seminariach działo

się podobno jeszcze gorzej niż we Włocławku. Oczywiście byli i tacy, którzy przenieśli

się dobrowolnie - na własną prośbę (tak jak ja) lub byli tutaj od pierwszego roku. Ta

zbieranina młodych ludzi odnalazła w Łodzi swoją „ziemię obiecaną". Na pierwszy rzut

oka, Seminarium Łódzkie niczym szczególnym się nie wyróżniało. Regulamin był tu

niemal identyczny jak wszędzie, ale atmosfera o wiele zdrowsza. Jak przystało na miasto

uniwersyteckie, poziom nauczania w Łodzi był wyższy w porównaniu np. z

Włocławkiem, a profesorowie - bardziej utytułowani.

Usuwano najczęściej za oblanie kilku egzaminów, a żeby wylecieć z powodów

moralnych trzeba się było nieźle „zasłużyć". Oczywiście takie przypadki zdarzały się, ale

były to już sprawy bardzo drastyczne, np. kradzież i na ogół wszyscy zgadzaliśmy się

wtedy z decyzją przełożonych. Ogólnie rzecz biorąc - większa część rezygnowała

dobrowolnie aniżeli była usuwana. Każdego roku uczelnię zasilał „desant" kilkunastu

spadochroniarzy. Właśnie oni najbardziej skwapliwie korzystali ze swobody panującej w

Łódzkiej Uczelni. Ta swoboda polegała również na tym, że nikt z przełożonych nie robił

obchodów po pokoikach; można było wychodzić pojedynczo do miasta i zginąć w nim

dokładnie, a Święta spędzało się w domu rodzinnym. Byli oczywiście i tacy, którzy

przeginali i to ostro. Byłem tym, zwłaszcza na początku, autentycznie zgorszony. Nie

mogłem zrozumieć, jak można było np. niemal notorycznie nie chodzić na modlitwy,

wracać ze spaceru następnego dnia albo pić w pokoju alkohol. Na ogół jednak, do

regulaminu było tu podejście bardziej zdrowe i naturalne - tak ze strony kleryków, jak i

przełożonych.

To co mnie urzekło już na początku mojego pobytu, to brak atmosfery nerwowości i

ciągłego niepokoju, tak dobrze znanej mi z Włocławka. Poczucie spokoju i stabilizacji o

wiele bardziej odpowiadało charakterowi tego miejsca, a przede wszystkim - samym

alumnom. W takiej atmosferze łatwiej było pracować nad swoją duchowością, uczyć się i

żyć. Uczelnia gwarantowała wszechstronny rozwój. Często wychodziliśmy wspólnie do

kina czy teatru. Mogliśmy korzystać z bogato wyposażonej biblioteki, czytelni, kursów

komputerowych, atlasu do ćwiczeń itp. Ksiądz biskup Lepa, który zajmował się w

episkopacie środkami masowego przekazu, wykorzystywał swoje szerokie znajomości i

koneksje. Zapraszał do nas ludzi kultury i sztuki, a przede wszystkim polityków prawicy -

szlifujących nam światopoglądy.

W Seminarium Łódzkim odnalazłem swoje miejsce na ziemi. Każdego dnia dziękowałem

Bogu, że mnie tam sprowadził. Na początku zamieszkałem w dużym, czteroosobowym

pokoju, w starym skrzydle. Moim superiorem był mój rówieśnik z roku. Mieszkało tam

jeszcze dwóch braci z kursu trzeciego, z których jeden - Jarek pochodził tak jak ja z

Włocławka i po roku przerwy przeniósł się do Łodzi. Żyliśmy zgodnie i wesoło. Po

jakimś czasie jednak zaczęła mnie martwić postawa Jarka, który coraz częściej opuszczał

poranne modlitwy i spóźniał się notorycznie ze spacerów. Wkrótce Jarek zrezygnował -

sam lub z pomocą przełożonych (tego nigdy do końca nie było wiadomo). Podobno

poznał jakąś kelnerkę. Nie sądzę, żeby mój ziomek padł ofiarą jakiegoś donosiciela (nie

czuło się tutaj ich obecności). Nasz superior Darek odszedł po roku. Po jakimś czasie

okazało się, iż wraz z dwoma innymi kolegami przeniósł się do polskiego seminarium w

Ocherlake (U.S.A.). Zrobili to w tajemnicy przed naszymi przełożonymi i biskupem,

kontaktując się tylko ze Stanami, co wywołało trochę zamieszania.

W drugim semestrze sam zostałem superiorem. Miałem pod sobą dwóch młodszych

kolegów z 1-go roku. Jednym z nich był Stasiu Kmiotek, który zafascynował mnie i

wszystkich, którzy choć trochę go poznali. Był on bez wątpienia niezwykłą osobowością -

genialny umysł (m.in. kilka opanowanych biegle języków) i wszechstronna wiedza,

wielka kultura osobista i prawność charakteru - rzadko spotykana, nawet w takim miejscu

jak seminarium. Stasiu stanowił żywe zaprzeczenie teorii, iż nie ma ludzi doskonałych, a

przy tym cechowała go autentyczna skromność. W czasie gdy mieszkaliśmy razem tj.

przez pół roku nasz pokoikowy geniusz opanował język hiszpański. Nie krył, że fascynuje

go ten kraj i bardzo chciałby tam kiedyś pojechać. Tak się szczęśliwie złożyło, iż

zapoznał się wkrótce z hiszpańskim księdzem, który przyjechał do Łodzi, a Stasiu był

jego tłumaczem podczas spotkania z biskupem Ziółkiem. Chłopak przypadł do gustu

Hiszpanowi, który po niedługim czasie zaprosił go do swojej parafii. Wizyta miała dojść

do skutku podczas najbliższych wakacji. Jednak wcześniej zdarzyło się coś, co

kompletnie zdruzgotało naszego Stasia, a w konsekwencji doprowadziło do jego rychłego

odejścia z seminarium. Ktoś z bliskiej rodziny obdarował go większą kwotą pieniędzy;

było tego coś około 100 DM. Dla chłopca, który pochodził z biednej, wiejskiej rodziny

była to niemal fortuna. Kwota ta była ponadto rozwiązaniem jego największego wówczas

problemu - sfinansowania wyprawy do wyśnionej Hiszpanii. Stasiu był szczęśliwy jak

nigdy dotąd i swoim zwyczajem zaczął dzielić się swoim szczęściem z innymi. Skutek

tego był taki, że ktoś go bezczelnie okradł. Podobne wypadki zdarzały się i niestety wcale

nie należały do rzadkości. Pokoje na długich korytarzach były zazwyczaj otwarte. Na

posiłki i modlitwy chodzili zazwyczaj wszyscy, ale złodziej mógł się łatwo zadekować i

buszować po wyludnionych mieszkaniach. Potwór- nie żal nam było kolegi. Zebraliśmy

większą część pieniędzy które stracił, ale nikt nie potrafił zwrócić mu utraconej wiary w

drugiego człowieka i podkopanych ideałów, którymi wcześniej wprost emanował W

rozmowie ze mną, z niezwykłą szczerością wyznał, ze on po prostu nie rozumie, jak ktoś

mógł zrobić coś podobnego i to w takim miejscu Nie myślał przy tym o swojej stracie,

ubolewał tylko nad sumieniem tego, który to zrobił. Przykład Stasia był jednym z wielu

klasycznych przykładów niszczenia najbardziej wartościowych jedno-stek przez samą

wspólnotę. Faktem było, iż niektórzy jej członkowie mogli być równie dobrze członkami

gangu czy mafii, a chwilowe zaniedbania w tej dziedzinie nadrabiali pospolitym

złodziejstwem.

W ciągu trzech lat pobytu w Łodzi spotkałem kilku byłych kolegów z Włocławka. Od

jednego z nich dowiedziałem się o tym, że po 4-tym roku studiów zrezygnował mój

przyjaciel Tomek. Ożenił się ze wspaniałą dziewczyną i wspólnie zamieszkali we

Włocławku. Kiedy nadeszły wakacje pojechałem do nich w odwiedziny. Byli bardzo

zakochani i szczęśliwi. Żona Tomka urzekła mnie mądrością życiową i wróżbami na mój

temat, które spełniają się jedna po drugiej. Niestety Tomek który pochodził ze wsi,

„stracił" (oby nie na zawsze) rodziców. Nie mogli pogodzić się z decyzją syna.

Część moich pierwszych „łódzkich wakacji spędziłem na koloniach organizowanych

przez Caritas. Kolonie przeznaczone dla dzieci z najbiedniejszych i patologicznych

domów, odbywały się w pięknej wsi Nagórzyce, nad Zalewem Sulejowskim. Byłem tam

wspólnie z innym klerykiem z 2-go roku. Wychowawczyniami poszczególnych grup

dziecięcych były studentki. Szczególnie dwie z nich przyprawiły mnie i mojego kolegę o

szybsze bicie serca. Z satysfakcją stwierdziłem jednak że nie zdziczałem w seminarium.

Potrafiłem spokojnie, na luzie rozmawiać z piękną dziewczyną. Nie miałem przy tym

sprośnych myśli ani spoconych rąk. W pełni kontrolowałem sytuację. Mój jasno

wyznaczony cel - kapłaństwo - przewyższał wszystko inne, cokolwiek by to nie było.

Może byłem przy tym niezbyt pokorny, ale często powtarzałem słowa św. Franciszka:

„Do wyższych celów jestem stworzony".

Podobnie jak we Włocławku, co jakiś czas wyjeżdżaliśmy po wsparcie finansowe do

parafii. Takich wyjazdów w teren było kijka w ciągu roku. W odróżnieniu jednak od

Włocławka, tutaj mogliśmy sami prosić o odpowiadające nam parafie. W związku z tym

kilka razy z rzędu odwiedziłem małą, wiejską placówkę, leżącą najbliżej mojej rodzinnej

- aby po ostatniej Mszy móc pojechać do domu. Tak robili wszyscy klerycy. Proboszcz

parafii był bardzo miły, ale wyczuwałem w nim coś, co go gdzieś od wewnątrz gryzło.

Zauważyłem, iż zachowuje się nerwowo i dziwnie - jakby coś lub kogoś ukrywał. Moje

przypuszczenia zamieniły się w pewność, gdy przyszliśmy z „sumy" na obiad. Proboszcz

twierdził, że mieszka zupełnie sam na plebanii. Mnie wpuszczał tylko do jednego pokoju

- przy wejściu więc nie mogłem tego sprawdzić, zresztą wcale mnie to nie obchodziło. Po

co jednak składał pierwszy taką deklarację skoro prawda musiała wyjść na jaw? Otóż,

gdy przyszliśmy z Kościoła okazało się, że obiad jest już ugotowany, a szklanki po

porannej kawie gdzieś zniknęły. Będąc kolejny raz w tej samej parafii znowu usłyszałem,

już na wstępie, że jesteśmy sami. Kiedy jednak przyszliśmy na obiad, a ten stał już

przygotowany na stole - nie wytrzymałem i wyraziłem naturalne w takiej sytuacji

zdziwienie. Proboszcz poczerwieniał, zjadł w milczeniu obiad, a później powiedział

wzruszony, że oddał Kościołowi wszystko - całe swoje życie, ale - „trudno jest być

człowiekowi samemu" - spuentował. Żałowałem, że ta „niewidzialna ręka" od razu się nie

pokazała. Nie męczyłbym wówczas tego poczciwego człowieka. Swoją drogą, biedna to

była kobieta, która musiała ukrywać się przed całym światem i biedny mężczyzna, który

ją ukrywał. Pytam się - do jakiego wieku może jeszcze bawić człowieka zabawa w

chowanego?

Na piątym roku otrzymałem z rąk biskupa posługę akolitatu. To jedna z najwspanialszych

funkcji kapłańskich - rozdzielanie Ciała Chrystusa! Jakże byłem szczęśliwy i wzruszony,

gdy po raz pierwszy udzielałem Komunii swoim rodzicom!

Rozpocząłem również równolegle studia na Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie,

korzystając z jej filii łódzkiej. Czas piątego roku wspominam jako doskonałą harmonię

pracy intelektualnej, pogłębiania duchowości oraz... ćwiczeniach ciała. Już w liceum z

pasją podnosiłem ciężary, a tu miałem pod bokiem nowy atlas.

Mieliśmy w tym czasie kilka „afer". Najbardziej przykrą była historia, która wydarzyła

się w Tomaszowie, a odbiła szerokim echem w całej diecezji. Tamtejszy proboszcz -

Ryszard Falski - napastował seksualnie młodego ministranta. Stary świntuch dość

poważnie nadwyrężył odbytnicę chłopca.

Podobne bolesne wydarzenia zdarzały się co jakiś czas, ale zawsze budziły w nas

niezrozumienie i trwogę. Fakty te skrzętnie tuszowano i ukrywano - załatwiając sprawę

(jak w przypadku tomaszowskim) większą sumą pieniędzy za milczenie. Kościół przez

setki lat opanował do perfekcji sztukę kamuflażu.

Dotarła do nas również wieść o powieszeniu się zakonnicy w Parafii p.w. Św. Franciszka

w Łodzi. Według późniejszych relacji jej spowiednika - siostra miała duży temperatent

seksualny, z którym nie mogła sobie poradzić. Ciągłe pokusy i grzeszne myśli zamieniły

jej życie w koszmar, pomieszały zmysły i pchnęły do samobójczej śmierci.

Druga afera rozegrała się w samym seminarium, a właściwie tam miała swój finał. Otóż

na jednym ze wschodnich przejść granicznych przechwycono kradziony samochód,

bardzo dobrej marki - przeprowadzany przez jednego Ł naszych braci kleryków.

Zdarzenie to doprowadziło do zdemaskowania grupy kilku alumnów naszej uczelni,

którzy w sutannach szmuglowali przez granicę kradzione samochody dla jednej z grup

przestępczych. Mafiosów, tworzących w seminarium jedną z zamkniętych „paczek",

usunięto dyscyplinarnie. Sprawa jak zwykle nie ujrzała światła dziennego - „dla dobra

Kościoła".

Będąc w seminarium, ja i moi koledzy, doskonale wiedzieliśmy o tym, co się działo w

terenie. Słyszeliśmy i znaliśmy z naszych własnych, parafialnych podwórek, konkretne

przykłady łamania przez księży celibatu, a raczej czystości - na wszystkie możliwe

sposoby- życia w konkubinacie, rozbijania małżeństw, uwodzenia nieletnich (często są to

uczniowie i uczennice szkół średnich, a nawet podstawowych), związków i romansów z

zakonnicami, nakłaniania do współżycia kobiet i mężczyzn podczas spowiedzi

(korzystając z jej tajemnicy) itd.

Dla niektórych z nas takie i podobne przypadki były zdecydowanie gorszące; nieliczni do

końca, tzn. do momentu wyjścia z seminarium, szczerze w nie powątpiewali. Jestem

jednak przekonany, że wielu przyjmowało takie wieści z cichą nadzieją, w stylu - Jakoś to

będzie" albo „na szczęście można będzie pokombinować, skoro innym się udaje".

Znamienne, a czasem zachęcające było to, iż hierarchowie Kościoła bardzo pobłażliwie

podchodzili do nadużyć kleru, związanych z pogwałceniem szóstego przykazania. Jeśli

już wyskok stał się głośny i doszedł, zwykle za sprawą „kolegi"-księdza, do uszu biskupa

- w najgorszym wypadku delikwenta przenoszono na inną placówkę.

W przypadku proboszczów, nawet to nie zawsze wchodziło w grę. Kto nie wierzy może

sprawdzić w Parafii M.B. Królowej Polski w Tomaszowie, gdzie do dzisiaj urząd

przewielebnego, czcigodnego proboszcza sprawuje stary pedofil vel ks. prałat Ryszard

Falski. Zaiste, tacy jak on nie łamią żadnego ze ślubów (celibat = bezżenność, a nie

czystość). Biskupi, wiedząc o rozmiarach zjawiska zdają sobie sprawę, że jakiekolwiek

reakcje z ich strony byłyby walką z wiatrakami i odsłoniłyby ogromny problem (także

ludziom świeckim), a to jest ostatnia rzecz, której chce Kościół. Jednocześnie ci sami

biskupii, na czele z papieżem, potępiają księży zawierających związki małżeńskie. Biblia,

która w żadnym miejscu nie mówi o bezżenności kapłanów (wręcz przeciwnie),

wielokrotnie podkreśla naturalne, tj. dane przez Boga, prawo każdego człowieka do

posiadania rodziny.

Nadeszły kolejne wakacje dla mnie pod znakiem pieszej pielgrzymki do Częstochowy i

kolejnych kolonii Caritasu. Po wakacjach wydarzenie, na które czekałem od lat -

Święcenia diakonatu. W Diecezji Łódzkiej organizowaniem święceń diakonatu wyróżnia

się co roku inną parafię. Nasza uroczystość wypadła w Pabianicach. Ogromny nowy

Kościół p.w. Św. M. Kolbego pomieścił wszystkich zaproszonych gości. Moja bliska

rodzina stawiła się w komplecie. Oprawa uroczystości była, jak zwykle imponująca.

Święceń udzielał nam rektor - ks. bp. Adam Lepa. Tydzień wcześniej przeżyliśmy

wspólnie rekolekcje, które chyba każdy z nas będzie długo wspominał. Prowadził je, w

klasztorze - pustelni pod Częstochową, wspaniały człowiek - kapłan - ojciec Winfrid ze

Zgromadzenia Krwi Chrystusa. Biskup po raz pierwszy nałożył na mnie ręce, tak jak

Jezus na apostołów. Ja natomiast po raz pierwszy zostałem poświęcony Bogu, wobec

którego ślubowałem celibat - bezżenność, posłuszeństwo bikupowi ordynariuszowi oraz

odmawianie brewiarza. Po święceniach diakonatu - ksiądz diakon mógł prowadzić

nabożeństwa oprócz Mszy Świętej, a także asystować przy pogrzebach i ślubach. Ja i moi

koledzy byliśmy wprost zauroczeni nowymi obowiązkami i możliwościami. Dumnie

paradowaliśmy po seminaryjnym ogrodzie z brewiarzem w rękach - jak poważni

duszpasterze. A ile było emocji przy pierwszym ślubie! Jeden z naszych kolegów nie

przyjął święceń. Wiedzieliśmy, że ma dziewczynę i czeka tylko na obronę pracy, aby z

tytułem magistra odejść w inne życie.

Nie wiem jak moi koledzy z roku, ale ja ślubując celibat uczyniłem to w jakimś sensie w

sposób nie do końca świadomy (a więc zgodnie z nauką Kościoła - nieważny). Żyjąc od

19-tego roku życia w zamkniętym środowisku i obracając się niemal wyłącznie w kręgu

spraw związanych z Kościołem - nie miałem okazji doszukiwać się u siebie pragnień

związanych z małżeństwem czy założeniem rodziny.

Patrząc po latach na zdjęcia z uroczystości w Pabianicach widzę twarze i oczy moich

braci - tak samo ufne i nieświadome jak moje.

Wspomniałem już wcześniej o stanowisku dziekana ogólnego. Funkcję tę dzierżył diakon

wybrany w tajnych wyborach przez wszystkich kleryków i zatwierdzony przez

przełożonych. Na tych samych wyborach, które odbywały się przed wakacjami,

(kandydaci byli wtedy na 5-tym roku) wybierano również dziekana ogólnego

gospodarczego i sacelana tj. opiekuna kaplicy. O ile funkcja dziekana ogólnego miała

charakter reprezentacyjny i sprowadzała się zazwyczaj do odczytania kilku zdań „w

imieniu kleryków", to dwa pozostałe stanowiska łączyły się z konkretną pracą,

obowiązkami i odpowiedzialnością. W czasie wyborów kilku kleryków zgłosiło moją

kandydaturę na dziekana ogólnego gospodarczego, podając w uzasadnieniu moją rzekomą

operatywność, zdolności organizacyjne i umiłowanie czystości. Wybrano mnie niemal

jednogłośnie na to stanowisko, a przełożeni wybór zaaprobowali.

Miałem więc, oprócz pisania pracy magisterskiej, sporo zajęć przez ostatni rok studiów.

Do moich obowiązków należał m.in. - ogólny nadzór nad czystością i porządkiem w

seminarium oraz organizowanie ludzi do prac, np. liczenia i układania pieniędzy po

zbiórkach itp. Na każdym roku był tzw. kursowy dziekan gospodarczy. Wszyscy oni

podlegali mnie i na moje polecenie wyznaczali kleryków na swoim roku. Pod

nieobecność lub w przypadku niedyspozycji dziekana ogólnego, zastępowałem go na

różnego rodzaju imprezach. Co do prac fizycznych wykonywanych przez kleryków w

seminarium i poza nim - miały one rozmaity charakter i były na porządku dziennym. We

Włocławku klerycy przede wszystkim rozładowywali kontenery z darami oraz pracowali

na seminaryjnych areałach przy pracach polowych. Przy ich ogromnej pomocy

wybudowano także nowy gmach uczelni. W Łodzi na szczęście nie było już problemów z

darami, które w latach 90-tych przestały prawie przychodzić. Najwięcej pracy było przy

zwożeniu plonów, którymi wiejskie parafie obdarowywały seminarium, a także przy

rozładunku cegieł na dom księży emerytów i ogromne łódzkie świątynie. Moja funkcja

dziekana gospodarczego łączyła się też z przywilejem, otóż wspólnie z sacelanem

mieszkaliśmy w dość dużym pokoju na uboczu. Mieliśmy swoją łazienkę z prysznicem i

wc. Poza „ustawowymi" obowiązkami miałem też inny, który był najbardziej

wyczerpujący, ale dawał też dużo satysfakcji.

Naprzeciwko naszego pokoju było mieszkanie byłego wieloletniego rektora seminarium,

który od kilku lat leżał sparaliżowany w łóżku. Ksiądz Infułat Woroniecki mimo

podeszłego wieku (ponad 80 lat) i nieuleczalnej choroby zachował dobry humor i był

prawdziwą skarbnicą wiedzy o Łódzkim Kościele. Od jego łóżka do naszego pokoju był

przeciągnięty przewód, który u nas kończył się elektrycznym dzwonkiem. Ksiądz rektor

miewał okropne bóle o różnych porach dnia i nocy i często korzystał z dzwonka.

Konsekwencją mojego ciągłego zabiegania było zaniedbanie pracy naukowej. Od

czwartego roku studiów uczęszczałem na seminarium z prawa kanonicznego.

Promotorem mojej pracy magisterskiej był obecny rektor - ksiądz dr. Pękalski - wspaniały

człowiek i kapłan z wielkim poczuciem humoru. Tematem mojej pracy był katechumenat

- instytucja pierwotnego Kościoła, przygotowująca kandydatów do przyjęcia chrztu.

Mniej więcej w połowie szóstego roku ogłosiłem wszem i wobec obłożną chorobę.

Zamknąłem się na miesiąc w pokoju (wychodziłem tylko do ks. Infułata). Jedzenie

donosił mi współmieszkaniec. Po miesiącu praca magisterska była już gotowa, a niedługo

potem obroniłem ją na 4 + w Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie.

Będąc po pierwszych święceniach w Seminarium Łódzkim można było pozwolić sobie na

głęboki oddech. Byliśmy jedną nogą w kapłaństwie, a wielu traktowało nas już jak

pełnoprawnych księży. Mogliśmy pozwolić sobie np. na wykłady połączone z luźną

dyskusją i wymianą zdań. Powszechnie wiadomo, jak wielu wiernych nie zgadza się z

pewnymi naukami Kościoła dot. antykoncepcji, zapłodnienia in vitro czy rozwodów.

Mało kto wie natomiast, że jeszcze w większym stopniu nie zgadzają się z nimi sami

księża (choć je przekazują). Niektóre fragmenty doktryny napotykają na oponentów już w

seminarium, wśród kleryków. Osobiście nie zgadzam się z kilkoma naukami

odnoszącymi się do moralności chrześcijańskiej i mam zastrzeżenia co do uzasadnienia

kilku innych. Dla przykładu, jednym z podstawowych uzasadnień dogmatu mówiącego o

Jezusie jako o jedynym Synu Maryi jest stwierdzenie, iż gdyby miała Ona więcej dzieci

uwłaczałoby to Jej godności, a także godności samego Jezusa. Nie sądzę, że dla Jezusa

byłoby poniżające to, iż urodził by się jako pierworodny, ale nie jedyny z prawowiernego

małżeństwa. Często w węższym gronie dyskutowaliśmy o naszych różnych

wątpliwościach co do wpajanej nam doktryny. Nie było jednak wielu odważnych, którzy

chcieliby polemizować z profesorami. Ja zdobyłem się na taką polemikę będąc już

diakonem.

Była to dyskusja z wykładowcą świeckim, występującym czasami w telewizji,

utytułowanym prof. seksuologii p. Włodzimierzem Fijałkowskim, który zawsze

reprezentuje linię ściśle kościelną. Profesor miał wykłady z naszym kursem na temat

naturalnych metod zapobiegania ciąży oraz płciowości w ogóle. Mówiliśmy o metodach

antykoncepcji niedopuszczalnych z punktu widzenia moralności chrześcijańskiej.

Wszyscy są zgodni co do tego, że antykoncepcja w niektórych przypadkach jest wręcz

konieczna. Zrozumiałe jest również negatywne stanowisko wobec metod

antykoncepcyjnych polegających na zniszczeniu zapłodnionej komórki jajowej, nie

mówiąc już o samej aborcji. Mnie i moim kolegom nie trafiło jednak do przekonania

postawienie znaku równości pomiędzy wszystkimi środkami zapobiegania ciąży

odrzucanymi przez Kościół. Ja wziąłem w obronę prezerwatywę, która nie dopuszcza do

samego zapłodnienia. Biorąc pod uwagę jej niską cenę i zawodność metod naturalnych

wydaje się być ona jakimś rozwiązaniem, tym bardziej, że zapobiega przed AIDS.

Profesor Fijałkowski był oburzony moją nieprawomyślnością. Jedynym jego argumentem

było jednak tylko to, że prezerwatywa jest czymś „sztucznym i nienaturalnym" oraz że -

„zabrania tego Kościół". Może nie wiedział, iż Kościół to ludzie, a ludzie się zmieniają

tak, jak warunki w których żyją. Ciekawe co by powiedział ten naukowiec, gdyby był

ojcem wielodzietnej rodziny, a połowa z jego niedożywionych i niechcianych dzieci

pochodziłaby ze stosowania naturalnych metod zapobiegania ciąży zalecanych przez

Kościół. Zgodnie z argumentacją profesora należałoby również potępić wszelkie

„sztuczne" substancje i „nienaturalne" metody ratujące ludzi, np. lekarstwa, sztuczne

zęby, zastawki serca, nerki, protezy itp.

Ktoś mógłby powiedzieć, że nie dziwi go stanowisko byłego księdza. Zapewniam Was

jednak, iż ogromna większość waszych duszpasterzy (w tym moi kursowi koledzy) jest

podobnego zdania.

W Kościele hierarchicznym nie ma niestety miejsca na indywidualne interpretacje i

przemyślenia, a tym bardziej na dyskusje o dogmatach, które są niepodważalne. Jest

bardzo uciążliwe i bolesne - głosić przez całe życie to, z czym się człowiek nie zgadza i

co chciałby zmienić, a tego zrobić nie może. Równie uciążliwa i bolesna jest bezsilność

kapłanów wobec celibatu, który negują, a w którym muszą żyć jeśli chcą być kapłanami.

Gdyby ktoś szukał w tej książce powodów mojego odejścia z kapłaństwa to właśnie

znalazł aż dwa z nich.

Seminarium Łódzkie, mimo iż było o wiele bardziej normalne od włocławskiego, nie

mogło ustrzec kleryków przed zachowaniami typowymi dla zamkniętego środowiska

męskiego. Myślę tu o zachowaniach homoseksualnych. W ciągu trzech lat pobytu w

Łodzi miałem okazję obserwować rozwój klasycznego, w warunkach seminaryjnych,

homo - uczucia, które miało swój epilog za ścianą mojego pokoju. Jeden z moich

kolegów z roku - Stasiu zaprzyjaźnił się z młodszym o dwa lata Marcinem, który

pochodził z samej Łodzi. Początki przyjaźni chłopców były, jak to bywa w takich

przypadkach - bardzo niewinne. Ponieważ rodzice Staszka mieszkali na drugim końcu

Polski - chłopak bywał częstym gościem w domu Marcina, tym bardziej, że ten ciągle go

zapraszał. Staszek przez kilka lat przywiązał się do młodszego kolegi i jego rodziny, ale

zachowywał się powściągliwie do samego końca. Tymczasem Marcin nie widział świata

poza Staszkiem. Chciał przebywać ciągle i tylko z nim. Kupował mu drogie prezenty,

kwiaty, fundował bilety do kina i teatru. Wyręczał Staszka we wszystkich obowiązkach:

sprzątał mu pokój, pomagał zbierać materiały do pracy magisterskiej itd. Mój kolega

chyba zbyt późno zauważył, że sprawy zaszły za daleko albo po prostu była mu na rękę

taka pomoc i „opieka". W końcu jednak zaczął stopniowo odsuwać się od Marcina, co ten

strasznie przeżywał. Pewnego wieczoru zelektryzował mnie łomot rzucanych

przedmiotów i dźwięk tłukącego się szkła, dobiegający zza ściany. Pobiegłem sprawdzić

co się dzieje. Zobaczyłem Marcina, który demolował pokój Staszka - łamał krzesła,

rozbijał wazony, rzucał książkami. Staszek próbował go powstrzymać, ale Marcin dostał

szału. Wykrzykiwał przy tym, że Staszek go odtrąca i ignoruje, podczas gdy on gotów jest

zrobić dla niego wszystko. Próbowałem uspokoić desperata, chociaż było mi go bardzo

żal. W tym czasie Stanisław wybiegł z pokoju, a za chwilę wrócił z prorektorem. Marcin

był załamany i zrezygnowany.

Łamiącym się głosem, ze łzami w oczach powiedział przełożonemu, że jest mu wszystko

jedno i że nie ma po co żyć bo Stasiu go już nie chce, a on Stasia kocha. Sytuacja była

tragikomiczna. Ksiądz wicerektor zachował jednak stoicki spokój. Zaprowadził Marcina

do siebie na rozmowę. Wkrótce chłopak musiał opuścić seminarium.

Świecenia kapłańskie zbliżały się wielkimi krokami. Po obronie pracy magisterskiej

pozostało mi tylko drukowanie zaproszeń. W tym czasie bardzo dużo się modliłem i

mobilizowałem do zadań, które miały mi zostać niedługo powierzone. Przed święceniami

czekały nas jeszcze prywatne rozmowy z arcybiskupem (odkąd Diecezja Łódzka stała się

archidiecezją), przełożonymi i ojcem duchownym odpowiedzialnym za naszą formację

wewnętrzną. Pierwsza kolejka ustawiła się przed mieszkaniem „ojczaszka". Był to

dobroduszny, trochę flegmatyczny człowiek ok. sześćdziesiątki. Podobno wewnątrz miał

naturę choleryka, ale nigdy tego nie doświadczyłem. Rozmowa z ojcem była objęta

tajemnicą. Tematem jej, jak się później zorientowaliśmy, była pokora i posłuszeństwo.

Czekając na swoją kolej, widziałem posępne i załamane oblicza wychodzących kolegów.

Ojciec Świątek znany był ze swojego radykalizmu i ortodoksyjnej postawy. Rozmowa z

nim była jedną z tzw. rozmów dopuszczających do święceń. Wszedłem więc do środka z

duszą na ramieniu. Wyszedłem po kilkudziesięciu minutach posępny i załamany jak inni.

Okazało się, że żaden z nas nie został dopuszczony do święceń, ale „ojczaszek" dał nam

kilka dni na przemyślenia, po czym mieliśmy przystąpić do poprawki. Ponieważ rozmowę

nie obejmowała tajemnica spowiedzi, przedstawię pokrótce jej treść i wymowę. Ojciec

dał każdemu z nas pod rozwagę kilka takich samych przykładów. Pierwszy z nich

dotyczył prywatnego objawienia. „Załóżmy - mówił ojciec Świątek - że objawiła ci się

Matka Boska albo Pan Jezus. Otrzymałeś jakieś posłanie czy misję do spełnienia.

Oczywiście jedziesz z tym od razu do swojego biskupa, a on mówi ci, że to wszystko jest

przewidzeniem i nakazuje nikomu nic nie mówić - co robisz?" Druga historia była już

bardziej realna. „Przypuśćmy, że założyłeś (oczywiście za zgodą biskupa) jakieś

stowarzyszenie modlitewne czy charytatywne, które w krótkim czasie wydało wspaniałe

owoce. Widzisz na własne oczy ludzkie przemiany i nawrócenia. Nagle biskup odwołuje

swoją zgodę, każąc ci zaprzestać działalności - co robisz?" Inny przykład dotyczył

posłuszeństwa proboszczowi. „Dajmy na to, że w swojej parafii skupiłeś wokół Kościoła

masę młodzieży. Zorganizowałeś ją w oazę, czy też inną organizację kościelną. Młodzież

staję się lepsza, nawraca się, jest rozmodlona. W tym momencie wkracza proboszcz

zakazując np. jakichkolwiek zgromadzeń młodych ludzi - co robisz?"

W każdym powyższym przypadku należało bezwzględnie i natychmiast, bez prawa do

polemiki, podporządkować się woli przełożonego. Takie ślepe posłuszeństwo wobec

wyższego w hierarchii odnosi się do każdej bez wyjątku sprawy i problemu. Jest to

główne spoiwo trzymające Kościół Katolicki w jedności. Przez sześć lat słyszeliśmy

wszystko o posłuszeństwie i pokorze, ale gdzie w tym wszystkim miejsce dla własnej

inicjatywy i postępu? Po kilku dniach wyniki - 3:0 i 2:1 dla ojca - poprawiliśmy na naszą

korzyść.

Ostatnie rekolekcje poprzedzające święcenia kapłańskie nasz rocznik odbył w Szczawinie

- małej wiosce pod Zgierzem, gdzie Siostry Służebniczki miały swój dom zakonny.

Rekolekcje prowadził redaktor naczelny „Niedzieli" - ks. dr Ireneusz Skubiś. Byliśmy już

wtedy podekscytowani święceniami. Myślę, że wielu spośród nas dopiero tam zaczęło na

poważnie myśleć o tym, co się wydarzy za parę dni. Wynikało to z naszej długiej i

szczerej rozmowy przy ognisku, ostatniego wieczoru. Mieliśmy po 25 - 26 lat, ale ciągłe

przebywanie w „szkole" sprawiło, że nasze zachowanie i sposób myślenia był ciągłe

niepoważny, a chwilami wręcz dziecinny. Jednak tego jednego wieczoru wszyscy byli

skupieni; nic dziwnego - następnego dnia mieliśmy przyjąć z rąk arcybiskupa święcenia

czyniące nas kapłanami na wieki! Nasza rozmowa szybko zeszła na temat życia, które nas

czeka - celibat, samotność, niezrealizowane ojcostwo. Dopiero wszystkich naraz

zatrwożyła ta wizja, z którą każdy z osobna zdawał się zgadzać już od dawna. Jeden z

kolegów, znany kawalarz, powiedział: „wiecie, od sześciu lat nie pocałowałem żadnej

dziewczyny i to wydaje się oczywiste - byłem klerykiem zamkniętym w seminarium. Ale

kiedy uświadomię sobie, że nie mogę tego zrobić do końca życia - wydaje mi się to głupie

i nierealne. W imię czego?! Czy Jezus rzeczywiście wymaga od nas aż takich ofiar?!"

Zapewne wielu ludzi zastanawia się - kim są ci młodzi chłopcy decydujący się na sześć

lat odosobnienia, a później na życie w samotności - bez żony, potomstwa, własnego

domu? Co nimi kieruje? Jakie idee i cele im przyświecają? Czy ich intencje są zawsze

szczere? Na takie pytania nie sposób jest odpowiedzieć jednoznacznie i schematycznie.

Niemożliwe jest przeniknięcie ludzkich myśli, nie mówiąc już o tym, że każdy człowiek

jest niepowtarzalny. Ocena innego człowieka, w celu zaszufladkowania go (bo tak jest

najłatwiej), jest zawsze - mniej lub bardziej chybiona. Ja jestem jednak w tej dobrej

sytuacji, iż mogę próbować odpowiedzieć na powyższe pytania w oparciu o własne,

sześcioletnie doświadczenie. Są to spostrzeżenia i przemyślenia zebrane w dwóch

seminariach - dwóch środowiskach kleryckich, z których każde miało swoją specyfikę,

choć wiele miały ze sobą wspólnego. Być może moje oceny wydadzą się komuś nazbyt

przejaskrawione i tendencyjne. Zapewniam jednak, że nie występuję w roli tego, który

patrząc wstecz na swoje najpiękniejsze lata życia, spędzone za kościelnymi murami -

pragnie odwetu. Uważam, że okres seminaryjny jest w moim życiu, z jednej strony - jak

gdyby - wyjściem na pustynię, aby spotkać tam Boga, a z drugiej strony - bardziej

ludzkiej - oceniam te sześć lat jako wspaniałą przygodę, która dużo mnie nauczyła. Nie

patrzę na ten czas, jak na ofiarę z kawałka życia albo jak na okres wyrzeczeń.

Paradoksalne jest to, że będąc w izolacji od świata nauczyłem się lepiej rozumieć ludzi - i

to nie tylko tych w czarnych sutannach. Jeśli zaś chodzi o nich - to widziałem ich

przychodzących i wychodzących. Wielu zmienił ten czas i życie jakie wiedli. Wielu

jednak pozostało takimi, jakimi byli w dniu złożenia papierów. Wydaje się więc, że o

wartości wychodzących decyduje w dużym stopniu intencja, z jaką po raz pierwszy

przekroczyli seminaryjne progi.

Tak, jak już wspomniałem, nie sposób jednoznacznie ocenić wszystkich kandydatów do

kapłaństwa. Każdy z nich jest innym człowiekiem. Nie wolno zapomnieć o tym, że

pochodzą ze świata, a jaki jest świat i jego namiętności wszyscy dobrze wiemy. Są więc

klerycy - złodzieje i klerycy - cwaniacy. Jednak ogromna większość braci kleryckiej,

jestem o tym przekonany, idzie do seminarium za głosem Bożego powołania. Jeśli

wychodzą po sześciu latach gorsi niż przyszli i (co często bywa) po drodze zgubili drogę,

którą chcieli iść - to winien jest chory system, który ich wypaczył, a nie oni sami.

Seminarium duchowne jest środowiskiem jedynym w swoim rodzaju. Ścierają się w nim

dwa światy, krzyżują się dwa sposoby na życie. Ciągle walczy ze sobą to co ludzkie, ze

świata z tym co boskie - i jest to naturalne. Najgorsze jest to, że to co kościelne rzadko

pomaga temu co boskie, a często wręcz przeszkadza. Hermetyczność seminarium,

wyizolowanie od świata zewnętrznego sprawia, że jego mieszkańcy pozbawieni trosk i

problemów normalnego życia, tworzą często swoje własne prawa i obyczaje.

Powszechnym zjawiskiem w seminarium jest zatem tzw. zmanierowanie. Klerycy żyjący

pod kloszem, w inkubatorze ochronnym są nienaturalnie wyczuleni na punkcie swego -

„ego". Przysłowiowe nadepnięcie na odcisk może czasami urosnąć do rangi wielkiej

zniewagi, wręcz tragedii. Konkludując, muszę jasno i obiektywnie stwierdzić, że ci

młodzi ludzie, których spotkałem na swojej drodze do kapłaństwa byli normalnymi

chłopakami, żyjącymi w niezbyt normalnym środowisku. Powołanie, które otrzymali nie

uczyniło ich świętymi, ale system wychowawczy - panujący w seminarium - niejednego

wykoleił.

ROZDZIAŁ IV

Święcenia i pierwsze kroki w kapłaństwie

Sobotni poranek 12 czerwca 1993r. Dzień naszych święceń kapłańskich wstał gorący i

parny. Katedra Łódzka już od rana wypełniała się rodzinami tych trzynastu wybranych i

powołanych, którzy w ich obecności będą uświęceni i posłani. Pisząc te słowa oglądam

film video z naszych święceń. Widzę procesję, a w niej całe seminarium - wszystkich

kleryków od l-go do 6-go roku, idących w stronę ołtarza. Za nimi księża, którzy rok

wcześniej otrzymali święcenia. Wreszcie nasza trzynastka w białych albach, z

kapłańskimi ornatami złożonymi na wyciągniętych rękach. Następnie przechodzą jeden

po drugim nasi profesorowie, przełożeni, czterech biskupów i arcypasterz w otoczeniu

asysty. Nasza grupa ustawia się naprzeciwko ołtarza. Już niedługo staniemy z jego drugiej

strony. Kamera przesuwa się wolno po twarzy każdego z nas. Wszyscy jesteśmy skupieni

i wzruszeni - kamienne twarze, wyostrzone zmysły, patrzące gdzieś przed siebie oczy.

Kiedy widzę, jak arcybiskup nakłada ręce na moją głowę, a ja ślubuję mu posłuszeństwo.

Kiedy patrzę na siebie leżącego krzyżem na katedralnej posadzce, wśród moich braci.

Próbuję przywołać w sobie te myśli i uczucia, które wówczas przepełniały moje serce.

Pamiętam, iż mocno prosiłem Boga o siły i wytrwanie. Obiecałem Mu szczerą i oddaną

służbę. Wierzyłem wtedy, że udźwignę i poniosę ten krzyż, który brałem na swoje barki.

Panie, Boże mój! Ty wiesz najlepiej, że miałem wielkie pragnienie służenia Tobie i

Twoim wiernym! Ty Wiesz, że na dnie serca zachowałem nadzieję „która zawieść nie

może" - kiedyś znowu stanę przy Twoim ołtarzu!

Po tygodniu od tamtych wydarzeń, które zakończyły się oberwaniem chmury i powodzią

na ulicach Łodzi, czekała mnie ostatnia już uroczystość. Wtajemniczeni wiedzą zapewne,

iż nowowyświecony ksiądz, swoją pierwszą - uroczystą Mszę Świętą, tzw. prymicję,

sprawuje w rodzinnej parafii. Na takie wydarzenie niektóre wspólnoty parafialne czekają

nieraz dziesiątki lat. Nic wiec dziwnego, iż skupia ono uwagę, oprócz całej rodziny i

kręgu znajomych neoprezbitera (5), niemal wszystkich w okolicy. Byłem w dobrej

sytuacji, ponieważ kilka tygodni wcześniej moja parafia (ok.10 tyś. mieszkańców)

przeżyła już prymicję mojego kolegi. Nie będę opisywał po kolei wszystkich punktów

samej uroczystości. Nie muszę także nadmieniać, że wszyscy tego dnia są wzruszeni;

składają „swojemu księdzu" cudowne życzenia i obsypują go kwiatami. Dzieci mówią

wierszyki, proboszcz wygłasza mowę okolicznościową, a zaproszony kaznodzieja

wychwala pod niebiosa bohatera parafii. Stałym punktem każdej prymicji jest również

tzw. podziękowanie prymicjanta, w którym zazwyczaj kreśli on drogę swojego powołania

i dziękuje wszystkim (zwłaszcza rodzicom), którzy na tej drodze stanęli. Na koniec

błogosławi wszystkich zgromadzonych, kładąc każdemu ręce na głowę. Z tym

błogosławieństwem połączona jest szczególna Łaska Boża. Jako pierwsi dostępują tej

Łaski kapłani; następnie siostry zakonne, klerycy, rodzice, rodzina bliższa i dalsza - aż do

ostatniej głowy w świątyni. Ja osobiście odebrałem swoje prymicje jako jedno wielkie

dziękczynienie. Dziękowałem przede wszystkim Bogu za to, iż mogłem sprawować Jego

Ofiarę przy tym samym ołtarzu, przy którym służyłem do Mszy jako ministrant.

Dziękowałem, iż Był ze mną i Prowadził mnie przez te wszystkie lata. Dla mnie

prawdziwymi bohaterami tej prymicji byli moi rodzice. To im należały się wszystkie

kwiaty i życzenia. Wiedziałem jednak, że dla nich - najlepszą nagrodą i podziękowaniem

za 25-letnie trudy mojego wychowania - było widzieć mnie sprawującego Najświętszą

Ofiarę. Nie zapomnę nigdy - Kochani Rodzice - Waszej miłości, troski i Waszego ...

przebaczenia.

(5) Neoprezbiter - ksiądz w czasie I-go roku kapłaństwa.

Każde prymicje, po części liturgicznej, mają swoją kontynuację przy suto zastawionym

stole. Rodzina i znajomi mogą wtedy do woli nacieszyć się swoim pupilkiem. Oczywiście

nigdy nie podaje się alkoholu, ale muzyka i taniec są praktykowane - zwłaszcza w górach.

Utartym zwyczajem - prymicjanta obdarowuje się prezentami i kopertkami. Święcenia

kapłańskie i następujące po nich prymicje często przyrównuje się do ślubu i wesela.

Biorąc pod uwagę fakt, iż wydarzenia te łączą się z dwoma równorzędnymi sakramentami

- nie jest to pozbawione sensu. Biesiadowanie i zabawa prymicyjna trwają zwykle do

wieczora. Kiedy pojadą już ostatni goście, a zmęczeni rodzice położą się spać, zostają

sami zaślubieni - on i jego Bóg. Po prymicjach zostało mi kilka dni odpoczynku.

Pojechałem z rodzicami do Lichenia. To było i jest dla nas prawdziwe, rodzinne

sanktuarium. Matka Boża Bolesna znała wszystkie nasze radości i smutki. Oddałem się w

Jej matczyną opiekę.

Zgodnie z nowym dekretem arcybiskupa - nowowyświęceni kapłani mieli w czasie

wakacyjnych miesięcy, zastępować księży będących na urlopach. Wszystkie parafie

objęte zastępstwami były na terenie samej Łodzi. Każdy z nas miał przydzielone dwa lub

trzy punkty, w ciągu dwóch miesięcy.

Kiedy zjechałem na swoją pierwszą placówkę akurat kończyła się wieczorna Msza Św.

Ksiądz Wiesław przywitał się ze mną wesoło. Powiedział, że zastępuję samego

proboszcza, bo to on jest właśnie na urlopie. Stojąc w zakrystii, kątem oka dostrzegłem

kolejkę ludzi przy konfesjonale. Poczułem, że zbliża się moja pierwsza spowiedź. „Czy to

na nas czekają"? - spytałem niepewnie. „A, tak, tak lecimy" - odparł mój starszy kolega i

już go przy mnie nie było. Ja poszedłem do drugiego konfesjonału na drewnianych

nogach. Gorączkowo powtarzałem w myślach formułkę rozgrzeszenia. Dziewczyna, którą

spowiadałem spytała mnie - czy dobrze się czuję. Nic dziwnego - sam nie mogłem poznać

swojego głosu, a w dodatku zacząłem się jąkać. W czasie następnych spowiedzi

stopniowo się opanowałem. Pamiętam, iż moim pierwszym i największym wrażeniem

było uczucie wielkiego zażenowania. Czułem się niegodny wysłuchiwania i odpuszczania

cudzych grzechów. Chociaż później nabrałem pewnej rutyny w spowiadaniu, to właśnie

wrażenie towarzyszyło mi i pozostało do mojej ostatniej spowiedzi. Niestety, wielu księży

traktuje spowiedź nieodpowiedzialnie, spłycając ją do kilku zdawkowych pouczeń i

„odpukania". Dziwią się później ludziom, iż ci spowiadają się całe życie jak dzieci

pierwszokomunijne.

Ksiądz Wiesiu zaprowadził mnie do swojego mieszkania w ogromnej - nowej plebanii,

którą wcześniej wziąłem za jeden z bloków. W porównaniu z małą, obskurną kaplicą -

budynek parafialny był naprawdę imponujący. Podobno proboszczowi zabrakło już

pomysłów na to, co w nim urządzić - tym bardziej, że on i drugi wikariusz mieli

mieszkania gdzie indziej. Wiesiu zajmował niewielką część najwyższej kondygnacji, a

mnie przypadł jeden z jego pokojów. Wspólnie zrobiliśmy sobie kawalerską kolację, do

której mój kolega wyciągnął „połówkę". Był szczerze zdziwiony i zawiedziony kiedy

usłyszał, że nie będę z nim pił. Po chwili, tym razem ja zbaraniałem gdy zobaczyłem jak

Wiesiu stawia przed sobą butelkę i raz za razem sobie polewa. Tak było każdego

wieczoru. Wiesław często zasypiał pijany przy stole i spał tak w ubraniu aż do rana. Mój

starszy brat w kapłaństwie, mimo swojej miłej powierzchowności i sumienności w

wykonywaniu obowiązków - cierpiał już wtedy na chorobę alkoholową. Na szczęście pił

tylko wieczorami, kiedy go nikt nie widział. Nie zdobyłem się na rozmowę z nim na ten

temat. Zapewne i tak nie odniosła by żadnego skutku. Jeszcze jako diakon brałem udział

w odpuście parafialnym, w którym uczestniczył biskup Bohdan Bejze. Był on wtedy na

przyjęciu, w gronie księży, mocno wstawiony. Brakowało mu jednak do stanu w jakim,

każdego wieczoru, widywałem Wiesia. Wkrótce miałem się dowiedzieć i przekonać na

własne oczy, jak wielkie spustoszenie wśród kleru robi alkohol.

Cała moja praca w parafii polegała na odprawianiu jednej Mszy dziennie, spowiadaniu w

czasie drugiej Mszy oraz dyżurze w kancelarii. Wolny czas przeznaczałem na czytanie

książek i wycieczki po Łodzi. Obiady gotowała nam miła, starsza kobieta, która później

została moją dojeżdżającą (od czasu do czasu) gospodynią. W taki oto beztroski sposób

spędziłem trzy tygodnie w Parafii Najświętszej

Eucharystii w Łodzi.

Na kolejną placówkę zawiózł mnie Wiesiu swoim maluchem. Tym razem miałem

zastępować wikariusza. Parafia M.B.Nieustającej Po-mocy była o tyle ciekawa, że

połowę jej mieszkańców stanowili chorzy umysłowo - pacjenci pobliskiego szpitala.

Jednego z nich widziałem każdego ranka, jak przychodził pod plebanię i całował z

namaszczeniem opony proboszczowego Opla Kadeta. Wielu pacjentów uczęszczało

systematycznie do Kościoła, wykręcając przy okazji różne numery, np. jedna kobieta

rozebrała się do naga przed ołtarzem, w czasie Mszy wykrzykując przy tym, że jest Matką

Boską. Podziwiałem spokój i opanowanie proboszcza, który zawsze wiedział jak z

humorem wybrnąć z niezręcznej sytuacji. Filią parafii była kaplica na cmentarzu, gdzie w

niedzielę odprawialiśmy Msze Święte. W tym czasie prowadziłem dwa pogrzeby na tzw.

„Dołach". Jest to jeden z największych cmentarzy w Europie. W jednej kaplicy, od rana

do wieczora chowa się zmarłych dosłownie „maszynowo". Na cały pogrzeb jest ok. 20

min.! Kiedy przeciągnąłem o kilka minut swoją ceremonię oberwało mi się od starszego

kolegi Faktycznie - pod kaplicą czekała już kolejka „dwóch pogrzebów".

Trzecia parafia była w samym centrum miasta. Młody proboszcz przymierzał się właśnie

do budowy nowego Kościoła. Był to człowiek pełen serdeczności i entuzjazmu. Bardzo

go polubiłem. Praca - jak wszędzie - Msza, kancelaria, spowiedź. Znalazłem czas, aby

kupić sobie mój pierwszy w życiu samochód - używany Volkswagen Golf. Chciałem

mieć samochód, który po prostu by mi się nie psuł. Do dzisiaj nie umiem nic zrobić przy

aucie. Przydały się marki przywiezione z Niemiec i koperty z prymicji.

Przy końcu lipca ja i moi koledzy z roku mieliśmy spotkanie w kaplicy seminaryjnej z

arcybiskupem, który wręczył każdemu z nas dekret na pierwszą, stałą placówkę

duszpasterską. Podczas głośnego odczytywania przez pasterza nazwy miejscowości

przyporządkowanej poszczególnemu kandydatowi - po reszcie przechodził pomruk

zazdrości, westchnienie ulgi albo współczucia. Kiedy, wręczając mi dekret, arcybiskup

powiedział - „parafia Rusiec" - wszyscy wybuchnęli tłumionym śmiechem. Kilku

pokazało niedwuznacznie jaką część ciała mam sobie zakorkować. Po zakończeniu

ceremonii, już na poważnie, składali mi wyrazy ubolewania i współczucia. Wkrótce

miałem się przekonać na własnej skórze, co to wszystko miało znaczyć.

ROZDZIAŁ V

Pierwsza parafia - zderzenie z rzeczywistością

Po otrzymaniu dekretu - mojego pierwszego, kapłańskiego posłania - zostałem na długo

sam w kaplicy. Dziękowałem Bogu za to, że mnie posłał do swojej owczarni. Na ten

dzień czekałem przecież tak długo! Moja pierwsza parafia śniła mi się po nocach przez

wszystkie lata studiów. Można powiedzieć, iż moich pierwszych parafian pokochałem już

w seminarium. Modliłem się za nich. Klęcząc w kaplicy prosiłem Wszechmogącego, aby

dał mi siłę i wytrwanie w służbie Jemu i Jego rusieckim wiernym. Pytałem się Jezusa - co

mam zabrać na tę pierwszą misję? Co najbardziej mi się przyda? Odpowiedź nasunęła się

natychmiast - Wiara, Nadzieja, Miłość. Zrozumiałem, nie po raz pierwszy, że te Trzy

Cnoty Boskie są najważniejsze. Uświadomiłem sobie ich głębię i moc. Wiedziałem, iż

czeka mnie niełatwe zadanie. Nie na próżno mówi się, że klerycy wiedzą pierwsi i

najlepiej o tym, co dzieje się w diecezji. Każda parafia ma swoją łatkę, a każdy proboszcz

- wyrobioną opinię. Zawsze mnie to plotkarstwo denerwowało. Sam postanowiłem nigdy

nie uprzedzać się do nikogo, a tym bardziej do całej społeczności. Być może dlatego tak

mało wiedziałem o tym, co i za co może mnie spotkać w tzw. terenie. To i owo jednak

docierało także do moich uszu.

Parafia Rusiec nie miała najlepszej opinii w diecezji. Wiązało się to zarówno z jej

historią, jak i teraźniejszością. Sama nazwa Rusiec kojarzyła się wtajemniczonym przede

wszystkim z buntem parafian przeciw proboszczowi i kurii biskupiej, który miał miejsce

na początku lat 70-tych. O prawdziwych „zamieszkach w Ruścu" informowały nawet

ówczesne środki masowego przekazu z TV włącznie. Te wydarzenia opiszę nieco później

na podstawie kroniki parafialnej.

Drugim skojarzeniem w odbiorze parafii była osoba jej aktualnego proboszcza ks. Jana

Dupczyckiego, który miał opinię „panienki" i to w dodatku zmanierowanej. Żaden z jego

wikariuszy (miał ich sześciu) nie zagrzał w Ruścu miejsca dłużej niż jeden rok, podczas

gdy na innych parafiach ich koledzy „siedzieli" po trzy lata i dłużej. To był fakt, który

mógł niepokoić, ale ja byłem pełen ufności. Rusiec był przecież placówką

neoprezbiterską, tzn. że kierowano tam księży zaraz po święceniach. W sąsiednim

Szczercowie neoprezbiterzy pracowali co prawda po kilka lat; co do Ruśca jednak - nie

wierzyłem, że arcybiskup kierowałby co rok młodego księdza do parafii, gdyby ta

faktycznie była tak trudna do przeżycia. Stawiając się w roli pasterza diecezji na pewno

nie posyłałbym nowo-upieczonych, ideowych i pełnych zapału księży do proboszcza

gorszyciela czy tyrana. „Ileż to nieprawdziwych, krzywdzących opinii krąży o Kościele i

jego kapłanach" - powtórzyłem w myślach utarte, księżowskie powiedzenie i z otuchą w

sercu wyszedłem z seminarium.

Ksiądz proboszcz Glapiński u którego miałem pozostać jeszcze przez kilka dni na

zastępstwie, zaproponował mi wyjazd rozpoznawczy. Pojechaliśmy jego trabantem

następnego dnia rano. Rusiec to duża wieś położona przy trasie z Łodzi do Wrocławia.

Zbliżając się do celu podróży mijaliśmy urocze lasy i łąki z wielkimi stawami.

Zobaczyłem z daleka piękny, gotycki Kościół z czerwonej cegły. Wydawał mi się bardzo

duży jak na taką miejscowość. Zaparkowaliśmy przed plebanią w samo gorące, lipcowe

południe. Drzwi otworzył nam mężczyzna koło 50-tki z wydatnym brzuszkiem, ale nie

grubas. Był ubrany „po cywilnemu" - ciemne spodnie z ostrym kancikiem i jasną koszulę

na krótki rękaw. Uwagę zwracała jego miła i gładka jak u dziecka twarz. Ksiądz

proboszcz (bo on to właśnie był) dostrzegłszy zapewne koloratki w naszych koszulach -

szczerze się ucieszył i przymilnie zaprosił do środka. Usiedliśmy w małym saloniku z

kominkiem. Od momentu mojego przedstawienia się jako przyszłego wikariusza - ksiądz

Jan nie odrywał ode mnie wzroku. Oczy mu się wprost śmiały na mój widok, ale było w

nich też coś pożądliwego i drapieżnego, co wówczas odebrałem jako objaw

zainteresowania nowym podopiecznym. Ja również nie mogłem napatrzeć się na Jasia

(jak go w myślach nazwałem). Wydawał mi się uroczy, a jednocześnie komiczny. Kiedy

szedł ruszał przy tym biodrami i ramionami, zupełnie jak kobieta. Również sposób w jaki

siedział, rozmawiał, gestykulował rękami, a przede wszystkim jego cieniutki głosik

upodabniał go raczej do starszawej panny niż do czcigodnego proboszcza parafii. Jednak

trzeba mu oddać to, iż był ujmująco miły i gościnny. Po wielu uprzejmościach,

oczopląsach i ukazaniu wszystkich odmian uśmiechu, ks. Jasiu zmienił nagle wyraz

twarzy na pogardliwy, skrzywił się jak po dwóch cytrynach i z nieskrywaną niechęcią

zaczął wyrażać się o swoich parafianach - jakie to z nich wiejskie chamy, nieroby i

chytrusy. Uważał swoją parafię za, bez wątpienia, najtrudniejszą w całej archidiecezji.

„Zresztą sami na pewno o niej słyszeliście" - skwitował. Ożywił się i rozpromienił

dopiero na koniec, kiedy oprowadzał nas po swojej plebanii tłumacząc, ile włożył w nią

„zdrowia i pieniędzy". Potrafił przez pół godziny mówić o dwóch kredensach, które kazał

wstawić w grube ściany dużego salonu i drugie pół godziny - o niechlujstwie,

niesłowności i zdzierstwie ludzi, którzy przy tym pracowali. Przy pożegnaniu był znowu

uroczy. Uścisnął mi znacząco obie ręce, patrząc przy tym głęboko w oczy.

Po wyjściu z plebanii postanowiłem, że porozmawiam także z urzędującym jeszcze

wikariuszem, a przy okazji obejrzę moje przyszłe mieszkanie. „Wikariatka" mieściła się

w zupełnie innym budynku, około 30 metrów od plebanii proboszcza. Była to duża,

nieotynkowana „piętrówka". Cały parter stał pusty, niewykończony i brudny. Mieściła się

tam sala pimpongowa dla ministrantów, sala katechetyczna, łazienki i magazynki. Połowę

piętra zajmował organista z rodziną, a drugą połowę - wikariusz. Ks. Sławek akurat

wrócił ze spaceru. Wszedłem z nim do mieszkania, w którym miałem spędzić najbliższy

rok. Składało się z dwóch pokoi, kuchni, łazienki i małego przedpokoju. Jeden pokój był

maleńki, za to drugi - przestronny i jasny, z dużym balkonem. Zauważyłem, że w całym

budynku brak było jakiegokolwiek ogrzewania. Sławek nie krył swojej radości z powodu

opuszczania parafii. Nie chciał wiele mówić na temat proboszcza. Powiedział tylko, że

„było ciężko". Jego opinia na temat mieszkańców parafii różniła się zupełnie od opinii

proboszcza. Cóż, każdy ma prawo do swojego zdania.

Muszę powiedzieć, iż wyjeżdżając z Ruśca miałem więcej pozytywnych myśli i otuchy w

sercu jak przed przyjazdem. Przede wszystkim zauroczyła mnie sama miejscowość, w

której łączyły się pejzaże miejskie z wiejskimi. Rusiec miał swoje centrum z ryneczkiem,

przystankiem PKS i parkiem przylegającym do samego Kościoła, ale sięgając dalej

wzrokiem - widać już było łąki, pola i las. Miejscowość słynęła z bogatej, wręcz

wystawnej zabudowy. Ludzie byli tu gospodarni i przedsiębiorczy. Za to „przy Kościele

żaden cham nie chciał pomagać" - jak mówił proboszcz. Sam Kościół, który na koniec

wizyty pokazał mi ks. Sławek, z zewnątrz imponujący - w środku był zaniedbany i

brudny. Robił wrażenie nieuczęszczanego. Miał jednak w sobie swoisty nastrój i

atmosferę gotyckiej świątyni. Na tym zakończył się mój rekonesans w Ruścu.

30-tego lipca zajechałem powtórnie na „moją" parafię, tym razem już z rodzicami,

meblami i dekretem w ręku. Była sobota. Proboszcz szykował się na ślub. Chociaż

oficjalnie zaczynałem pracę następnego dnia, jednak Jasiu zażądał stanowczo, abym szedł

z nim na uroczystość, a później na wesele. Nie chciałem go drażnić na samym początku.

Musiałem zostawić rodziców przy przeprowadzce i podążyć za szefem. Moja pierwsza

niedziela w Ruścu była przemiła. Parafianie tłumnie przybyli do Kościoła. Po każdej

Mszy spontanicznie podchodzili do mnie i serdecznie witali. Starym, parafialnym

zwyczajem, po sumie okrążyła mnie orkiestra i zagrała kilka powitalnych marszów.

Proboszcz przy obiedzie sprowadził mnie na ziemię - „to wszystko wredne i fałszywe,

zobaczy ksiądz!".

Następnego dnia było rozpoczęcie roku szkolnego w miejscowej podstawówce. Miałem

niewiele katechezy, tylko 12 godzin tygodniowo. Przydzielono mi VII i VIII klasy, resztę

uczyła katechetka Agata - nawiasem mówiąc piękna dziewczyna. Ciało pedagogiczne -

ogólnie bardzo przychylnie nastawione do religii w szkole i do mnie osobiście. Trochę

problemów wychowawczych miałem natomiast z dziećmi. Czekały mnie również dojazdy

do innej szkoły w maleńkiej wiosce. Była to 3 - klasowa szkółka, za to dzieci były tam

urocze - grzeczne i pilne.

Jak już wspomniałem, od pierwszego wejrzenia zauroczył mnie zewnętrzny wizerunek

Ruśca - jego otoczenie i zabudowa. Wszędzie kapało wprost od zieleni. Liczne lasy i łąki

przynosiły ożywcze powiewy wiatru. Sama świątynia rusiecka otoczona była ogromnymi

drzewami tak, jakby wśród nich wyrosła. Okoliczne wioski obfitowały w stawy na

rozłożystych łąkach. Niemal z każdej strony wieś otoczona była lasem, a jedna wioska

cała była w nim ukryta. Przez parafię przepływały dwie urocze i rybne rzeczki. Co

prawda ludzie pośród tej sielankowej scenerii musieli ciężko pracować (ziemie były tu nie

najlepsze), jednak przyroda wynagradzała im poniesione trudy - spokojem, świeżym

powietrzem i pięknymi pejzażami. Dla księży, zwłaszcza tych spokojnych duchem, taka

parafia jest wymarzonym miejscem na ziemi. Ci, którzy nie lubią zgiełku miasta i nie boją

się być na świeczniku - żyją na wiejskich placówkach jak u Pana Boga za piecem.

Zwłaszcza proboszczowie z jednym wikarym, którego można posłać do szkoły, zatrudnić

przy robieniu grobu i żłobka, powierzyć mu ministrantów itp. Oczywiście są to wszystko

wspaniałe i ciekawe zajęcia, związane z misją każdego kapłana i dające zazwyczaj dużo

satysfakcji. Jeśli jednak widzi się, że jedynemu, najbliższemu autorytetowi takie prace

obmierzły, a ogranicza się on tylko do półgodzinnej Mszy dziennie i udzielaniu

sakramentów - co bardziej godnym, tzn. mniej więcej raz na dwa miesiące - można się

trochę zniechęcić. Oprócz niewątpliwych plusów księżowskiego życia na wsi, trzeba

powiedzieć również o paru minusach. Pierwszy z nich to brak jakiejkolwiek

anonimowości. Daję głowę, że gdyby przeprowadzić stosowną ankietę wśród

mieszkańców polskiej wsi i próbować dociec jakie tematy najczęściej porusza się w

wiejskich rozmowach (z wyjątkiem spraw bytowych i rodzinnych) - wynik będzie zawsze

ten sam: 1-sze miejsce proboszcz, 2-gie miejsce wikary. Ksiądz na wsi był od wieków i

jest ciągle tematem nr 1. Spacerując po Ruścu za każdym razem czułem na sobie

(dosłownie!) setki par oczu. Niektórzy wręcz mnie śledzili! Do dzisiaj nie mam pojęcia

jakim cudem niektórzy parafianie dowiedzieli się o kilku faktach z mojego życia. Do tego

wszystkiego dochodzi wprost fenomenalna, ponaddźwiękowa szyb-kość z jaką

rozchodziły się wszystkie informacje. Jeśli wierzyć słowom księdza proboszcza -

mieszkańcy Ruśca mogli w powyższych konkurencjach wygrywać olimpiady. To wielkie

zainteresowanie sprawami Kościoła, a te w ich mniemaniu sprowadzały się do

prywatnego życia duszpasterzy, nie zawsze miało dla nich pozytywne skutki i wychodziło

im na dobre. Myślę tutaj o wypadkach sprzed dwudziestu lat, które odbiły się szerokim

echem niemal w całym kraju. Korciło mnie od początku, aby sprawdzić co na ten temat

mówiła kronika parafialna. Było to najbardziej wiarygodne źródło, ponieważ pisali ją

proboszczowie, którzy rezydowali w parafii bezpośrednio po tamtych wydarzeniach.

Sami parafianie rzadko poruszali temat rusieckiej rebelii. Odniosłem wrażenie, że

wstydzili się stylu w jakim zabłysnęli wobec świata. „Kronikę Parafii Rusiec"

przeczytałem w trakcie kilku pierwszych dyżurów w kancelarii. O dziwo, już sam wstęp

księgi zdawał się potwierdzać teorię proboszcza o (delikatnie mówiąc) trudnym

charakterze tubylców. Mianowicie przodkami dzisiejszych mieszkańców wsi byli

zbuntowani chłopi z majątku hrabiego Koniec-polskiego. Po stłumionym krwawo buncie

kazał on przesiedlić krnąbrnych poddanych z Rusi w centrum Rzeczpospolitej.

Poprzednia ojczyzna na trwałe wpisała się w nazwę ich nowego siedliska. Dzisiaj, jedna z

głównych ulic Ruśca nosi nazwę - „hrabiego Koniecpolskiego". Nie będę opisywał

szczegółowych losów Rusinów z Ruśca. Przechodząc do opisu wydarzeń z lat 70-tych

naszego stulecia pragnę zaznaczyć, że ich chronologia może nie być dokładnie

zachowana. Kronikarski opis czytałem tylko raz i to kilka lat temu.

Cała zadyma w parafii zaczęła się w sposób niemal klasyczny tzn. konfliktem między

proboszczem a wikariuszem. Niestety, biskup przy doborze składu osobowego księży na

poszczególnych parafiach nie kieruje się ich charakterami, temperamentem czy innymi

cechami osobowymi. Po prostu utyka „dziury" kim się da. Ludzie są tylko ludźmi albo

jeśli kto woli - są ludzie-kosy i ludzie-kamienie. W opisywanym przypadku nie ma

żadnych wątpliwości, że „trafiła kosa na kamień". Przysłowiową „kosą" można śmiało

nazwać ówczesnego rusieckiego proboszcza ks. Kaletę - byłego, długoletniego żołnierza,

który przeszedł szlak bojowy od kampanii wrześniowej po służbę w armii Andersa. Nie

wiadomo co bardziej ukształtowało charakter ks. Kalety - czy twardy, żołnierski żywot;

czy też wy-chowanie wyniesione z domu rodzinnego. Faktem bezs_ym jest, iż był to

człowiek bardzo surowy, wręcz szorstki. Wymagał wiele od siebie i od innych. Wśród

większości wiernych miał poza tym opinię człowieka uczciwego i sprawiedliwego.

Ludzie bali się go, ale otaczali szacunkiem. Ks. Kałuziak, który został przydzielony do

Ruśca w charakterze wikariusza był kompletnym zaprzeczeniem swojego przełożonego -

lekkoduch i lawirant; ceniący nade wszystko alkohol i damskie towarzystwo. Nowy

wikary był bardzo towarzyski i szczery. Lubił nocne popijawy z chłopami, którym coraz

częściej użalał się na surowość proboszcza. Szybko zjednał sobie wielu popleczników i

obrońców, którym nie w smak była osoba plebana. Sytuacja między nim a proboszczem

stawała się coraz bardziej napięta i groziła w każdej chwili wybuchem.

Nastąpiło to pewnej nocy, kiedy to ks. Kałuziak „podcięty" jak zwykle słuszną dawką

alkoholu, dotarł do plebanijnej furtki. Należy zaznaczyć, iż obaj duchowni mieszkali

wówczas razem w jednym, ogrodzonym budynku. Jakież było jednak zdziwienie i

wściekłość wikarego gdy, otwarta zazwyczaj furtka, okazała się zamknięta na klucz.

Trudno skrobać się przez ogrodzenie mając parę promilli alkoholu we krwi. Kiedy młody

kapłan powrócił do kompanów „od kielicha" i opowiedział o jawnym zamachu na jego

wolność i księżowskie prawo do kilku godzin snu przed ranną Mszą, w swoim łóżku na

plebanii - wśród podchmielonych chłopów zawrzało. Jeszcze tej samej nocy urządzili

głośną pikietę przed rezydencją proboszcza. Rankiem dołączyli do nich inni stronnicy

wikarego. Proboszcza wywleczono siłą z plebanii i na taczkach wywieziono do granic

parafii. Ks. Kałuziak został zgodnie okrzyknięty jego następcą. Przez kilka lat sprawował

rząd dusz w Ruścu. W tym czasie na plebanii urządzał pijackie imprezy i orgie. Miał

swoich „żołnierzy", którzy mieszkali razem z nim w budynku, aby pilnować swojego

guru i dotrzymywać mu towarzystwa. Wybrał też sobie jedną z wiejskich dziewczyn „na

gosposię", która wkrótce zaszła w ciążę i urodziła mu udanego syna. Emisariusze kurii

biskupiej przyjeżdżali aby załagodzić sytuację (m.in. biskup i kanclerz). Byli jednak

znieważani, obrzucani jajami i siłą wyrzucani z parafii. Stopniowo, z upływem lat, wielu

ludziom zaczęły otwierać się oczy. Zrozumieli wreszcie, że ich nowy, samozwańczy

proboszcz to zwykły pijak i rozpustnik. Przy całym tym bałaganie jakoś umknęła mu

praca duszpasterska: odprawianie Mszy, sprawowanie Sakramentów itp. Ludzie rusieccy

zaczęli dzielić się na „prawicę" tj. prawowiernych i „lewicę" - popierającą ciągle

Kałuziaka. Na tle tego rozdwojenia doszło nawet do regularnych bitew i potyczek,

podczas których interweniowała milicja. W końcu jednak „prawica" zwyciężyła, a

samozwańczy proboszcz podzielił los obalonego poprzednika. Podobno wyjechał później

do Stanów Zjednoczonych i do dziś pracuje jako... taksówkarz w Nowym Yorku.

Zdegradowany proboszcz Kaleta zmarł wkrótce pod brzemieniem doznanych upokorzeń.

W Ruścu długo jeszcze lewica walczyła z prawicą. Wyrzucono siłą kilku proboszczów

przysłanych przez kurię. Jednego z nich więziono przez kilka dni w piwnicy. Innemu,

który sprowadził się pod osłoną nocy - zrzucono z piętra plebanii wszystkie meble. W

tym czasie prawica modliła się przed drzwiami zamkniętego Kościoła. Dopiero kilka

tragicznych, śmiertelnych przypadków, które dotknęły lewicowych prowodyrów,

przyniosły strach i opamiętanie. Jednego zabił piorun, inny się utopił, a jeszcze inny

pochował syna. Uznano to za palec Boży i zaprzestano buntu. Do dzisiaj jednak istnieją

nienawiści i spory, mające swoje źródło w tamtych wydarzeniach. Tylko syn ks.

Kałuziaka, mieszkający ciągle z matką we wsi, wydaje się nie przejmować swoim

rodowodem. Jego ciotka jest gospodynią u ks. Jasia, ale od niego nic jej nie grozi.

Powrócę teraz do moich kontaktów z proboszczem. Przez kilka pierwszych dni po moim

przyjeździe był on najwspanialszym człowiekiem na świecie. Widać było, że naprawdę

cieszy się z nowego wikariusza. Sam wcale tego nie ukrywał. Przy każdej okazji wyrażał

się niepochlebnie o moim poprzedniku, a także o wszystkich swoich byłych

podopiecznych. Zaczynało mnie powoli denerwować to jego ciągłe narzekanie i

obwinianie innych ludzi Wśród jego byłych wikariuszy był jeden, który miał

nieposzlakowaną opinię i „żył w opinii świętości". Miałem coraz mniej wątpliwości, że i

na mnie będzie „kiedyś wieszał psy", choćbym nie wiem jak się starał. Tymczasem w

pierwszym tygodniu naszej znajomości nic na to nie wskazywało. Wręcz przeciwnie.

Jasiu był troskliwy, opiekuńczy i nad wyraz serdeczny. Łudziłem się, że tak pozostanie,

niestety - to była tylko gra wstępna przed mającym nastąpić rozstrzygnięciem.

Stało się to pod koniec pierwszego tygodnia mojego pobytu w Ruścu. Ponieważ nie

miałem jeszcze swojego telewizora - Jasiu zapraszał mnie na dzienniki i filmy do siebie.

Pamiętnego wieczoru, od razu kazał mi usiąść obok siebie na kanapie, a nie jak zwykle -

w osobnym fotelu. Wyczułem, iż jest tym razem wyraźnie czymś podekscytowany.

Odsuwałem od siebie myśl, że to podniecenie. Niestety - Jasiu wyraźnie miał na mnie

chęć. Mówił coś nerwowo i nieskładnie, jednocześnie przysuwając się coraz bardziej w

moją stronę. Kiedy dotknął mnie swoim biodrem, zadrżał na całym ciele i chwycił moją

rękę. Odsunąłem się gwałtownie, ale on otoczył mnie drugim ramieniem i mocno

przytrzymał. Wiedziałem o co mu chodzi, postanowiłem jednak na chwilę spasować i

wyrwać się natychmiast, gdy Jasiu posunie się o krok dalej. Tymczasem on również

spasował. Zaczął natomiast z pasją mówić o mojej urodzie i inteligencji. Zapewniał, że

będzie mi cudownie w jego parafii, a wszystkie moje pragnienia spełni właśnie on. „Będę

księdzu ojcem i bratem"... i kochankiem - dodałem w myślach. Byłem wstrząśnięty,

zrozpaczony! Łudziłem się do tej pory, iż to co o nim mówiono to nieprawda. Może ma

taki sposób bycia - pocieszałem sam siebie. Nagle przyszło mi na myśl przykazanie ojca

Świątka - o pokorze i bezwzględnym posłuszeństwie wobec swojego proboszcza!!!??? W

tym samym momencie ręka Jasia zacisnęła się na moim udzie i szybko przesuwała w

kierunku krocza. Zebrałem się w sobie i z całych sił wyrwałem z objęć napaleńca. On

zerwał się razem ze mną. Złapał mnie powtórnie za rękę przemawiając mi do serca i

rozsądku - „przecież musi to ksiądz jakoś robić; po co samemu... nie pozwolę na żadne

kurwy w mojej parafii!!!" Ze łzami w oczach zapewniałem go o mojej przyjaźni i

oddaniu, ale nie takim o jakie mu chodzi. „Chcę żyć w czystości!" - krzyczałem

zrozpaczony - „...nie minął jeszcze miesiąc od moich święceń!" Do rozpalonego Jasia nie

docierały żadne argumenty. Podążał za mną po całym pokoju, mając ciągle nadzieję, że

mu ustąpię. Rozpalony do czerwoności zaczął manipulować przy rozporku, a po chwili

wyciągnął z niego swoje genitalia - myśląc zapewne, że oczaruje mnie tym widokiem. To

było tragikomiczne! Widząc beznadziejność sytuacji wybiegłem z plebanii i wróciłem do

siebie.

Rozmyślałem długo w nocy o tym co się wydarzyło. Byłem załamany. Nie miałem

najmniejszych wątpliwości, że czeka mnie rok tępienia i poniżania przez tego

niezaspokojonego starego zboczeńca. Byłem wściekły na niego, na siebie, na biskupa

który mnie tu przysłał i na cały świat. „Cóż mam czynić Panie!" - wołałem z całej duszy

do Boga. W jednej chwili zrobiło mi się nawet żal tego człowieka, który przecież na swój

sposób pragnął miłości i kogoś bliskiego. Był samotny, tak jak ja, jak każdy ksiądz.

Wiedziałem jedno, że nigdy mu nie ulegnę, ale też nie będę go potępiał ani mścił się na

nim. Wstałem z łóżka i do rana modliłem się za swojego pierwszego proboszcza, mojego

brata w kapłaństwie. Rano przy śniadaniu Jasiu był bardziej niż zwykle powściągliwy, ale

po jego błysku w oczach wyczułem, że jeszcze do końca nie stracił nadziei.

Jednym z moich obowiązków była opieka nad ministrantami. Byli to przeważnie chłopcy

w wieku 8-14 lat - weseli i rozkrzyczani jak wszyscy. Wśród nich, a grupa liczyła ponad

dwudziestu, było kilku wspaniale ułożonych, o mocnych kręgosłupach moralnych.

Podobnych charakterów wśród tak młodych chłopców nigdy przedtem, ani potem nie

spotkałem. Uważam, że środowisko wiejskie bardziej sprzyja takim pozytywnym

indywidualnościom. W następną niedzielę miałem bardzo miłe odwiedziny. Po

niedzielnym obiedzie, kiedy każdy ksiądz marzy o odpoczynku, zadzwonił dzwonek. Na

progu stały trzy ładne, uśmiechnięte dziewczyny z wiązaneczką kwiatów. Powitały mnie

w swojej parafii i w swoim własnym imieniu. Rozmawialiśmy miło, aż do wieczornej

Mszy. Wszystkie trzy okazały się być studentkami: Kasia studiowała pedagogikę, Gosia

(jej siostra) - biologię, a Renia - teologię. Dziewczyny, jak same powiedziały, opiekowały

się każdym nowym wikariuszem w parafii i każdego broniły przed proboszczem.

Żachnąłem się oczywiście i powiedziałem, że nie ma przed kim bo proboszcz jest O.K.

Na to one tylko znacząco się uśmiechnęły. Dziewczyny były związane ze studenckimi

grupami kościelnymi, a w przeszłości połączyła je „oaza". Moje nowe przyjaciółki miały

jako jedyne legalny wstęp do mojego mieszkania. Mogłem z nimi trzema, albo z każdą z

osobna, w parze spacerować po Ruścu - nikt nigdy mi tego nie wypomniał, choć robiłem

to dość często. W Ruścu znano się nie tylko po nazwisku, ale też z życiorysu i

możliwości. Poza dziewczynami zaprzyjaźniłem się również z miłym rodzeństwem - Anią

i Piotrem Sikora - doktorami medycyny oraz z kilkoma nauczycielami. Moim

największym przyjacielem był jednak mój sąsiad z naprzeciwka - Kaziu Olczak i jego

rodzina. Po każdej awanturze z proboszczem szedłem do Kazia po to, żeby (jak sam mu

kiedyś powiedziałem) porozmawiać z normalnym człowiekiem. Kaziu miał przemiłą żonę

i czwórkę uroczych dzieci. Pracował, jak wielu mężczyzn z tamtych okolic, w Kopami

Bełchatów. Był wiecznym kawalarzem i szczerym, oddanym przyjacielem. Jako jedyny

wiedział o moich przeprawach z proboszczem i szczerze mi współczuł. Sam, jak

zapewniał, również był przez niego podrywany i to dość ostro. Niewykluczone, że

znajomość z Kaziem uchroniła mnie przed chorobą nerwową i zbzikowaniem.

Tymczasem Jasiu, po kilku jeszcze podchodach w moim kierunku, zaczynał być coraz

bardziej zniecierpliwiony. Myślał zapewne, że pójdę po rozum do głowy i dla świętego

spokoju dam mu dupy. Starałem się być dla niego miły i uczynny - wyręczałem go w

obowiązkach, których i tak prawie nie miał, a przede wszystkim wypełniałem niezwykle

starannie to, co do mnie należało. Mimo to proboszcz stawał się coraz gorszy -

niecierpliwy, nerwowy i bardzo wybuchowy. Powoli poznawałem jego drugie oblicze

zgorzkniałego malkontenta. Jasiu do złudzenia przypominał nieraz rozkapryszone

dziecko, które znudzone kolejną zabawką niszczy ją i chwyta następną. Niestety takie

było jego podejście do ludzi. Jego chimery i napady znosiły kolejne gospodynie (miał ich

podobno jedenaście) i jedyny parafianin, który musiał z nim współpracować - kościelny

Sarowski. Podziwiałem opanowanie tego człowieka, poniżanego na wszelkie możliwe

sposoby. Wielokrotnie, trzęsąc się, ze łzami w oczach powtarzał, że go (Jasia) zabije -

„zapierdolę skurwisyna, upierdolę mu łeb przy samej dupie" - cedził przez zęby

kościelny. Ciężka sytuacja materialna zmuszała go jednak do tej nieludzkiej pracy. Jasiu,

kiedy miał zły okres, potrafił zelżyć na cały Kościół Sarowskiego albo ministranta

podczas Mszy Św. Wyzywał od chamów i bezbożników ludzi przychodzących do

kancelarii. Kiedyś obrzucił inwektywami i wygnał za drzwi matkę, która z płaczem

przyszła załatwić pogrzeb swego kilkuletniego synka. Dziecko wpadło do głębokiego

rowu z wodą i utopiło się. Proboszcz kazał jej iść po męża i wspólnie wytłumaczyć się -

dlaczego żyją bez ślubu kościelnego.

Dla mnie, choć już praktycznie wszystko robiłem za niego, nie był wcale lepszy. Siłą

rzeczy stykałem się z nim kilka razy dziennie. Wszystkie posiłki jedliśmy razem - taki był

wymóg biskupa w parafiach z neoprezbiterami. Oczywiście za posiłki musiałem płacić i

to słono. Miewałem jak nigdy dotąd częste komplikacje żołądkowe - bynajmniej nie z

powodu jedzenia, które było znakomite, ale z uwagi na ciągły stres w czasie spożywania.

Kiedyś np. Jasiu wydarł się na mnie, ponieważ obrałem kiełbasę z flaka „za który też się

płaci!". Powoli mijała jesień. Z moimi dziewczynami nazbierałem i ususzyłem masę

grzybów dla rodziców na święta. Wraz z adwentem zaczęły się wyjazdy na spowiedzi do

okolicznych parafii w naszym dekanacie. Miałem okazję porównać mojego proboszcza z

innymi i dobrze poznać proboszczowską mentalność podczas długich, swobodnych

rozmów przy stole. Stwierdziłem, że chyba z każdym z nich mógłbym się dogadać. Byli

to mężczyźni w wieku 40-60 lat. Niemal każdy miał coś „na sumieniu", wielu było

dziwakami, ale przecież usprawiedliwiało ich życie jakie prowadzili. Ciężko było mi

przyznać - Jasiu był ich pajacem i nieustannym obiektem żartów. Drwili sobie za jego

plecami ze sposobu w jaki się poruszał czy mówił. Byłem raczej pewien (a miałem w tym

już pewne doświadczenie), że z wyjątkiem jednego, może dwóch - nie było wśród tej

grupy kilkunastu księży więcej homoseksualistów. Najbardziej szokowała mnie ich

cyniczna postawa wobec wszystkiego i wszystkich - wiernych, polityki, Kościoła i wobec

siebie nawzajem. To byli geniusze cynizmu! Zastanawiałem

się, co ich tak ukształtowało. Na pewno była to rutyna kilkunastu czy kilkudziesięciu lat

kapłaństwa. Przez te wszystkie lata (głównie z braku zajęcia i motywacji typu: rodzina,

dzieci) zdziwaczeli i wyostrzyli sobie dowcipy podczas sąsiedzkich spotkań. Niemal

wszyscy byli też materialistami, niektórzy wręcz chorobliwymi. Naturalnie każdy ksiądz

ma prawo być do pewnego stopnia materialistą. Większość ma jakieś drugie życie, a więc

inne osoby na utrzymaniu; niektórzy prowadzą różne prace przy świątyni albo plebanii.

Utrzymanie tych obiektów również kosztuje. Dziwiło mnie jednak zawsze to, iż pazerni

na pieniądze są zarówno ci, którzy prowadzą jakieś inwestycje, jak i ci, którzy nic nie

robią. Nie mogłem oprzeć się wrażeniu, iż większość tych mężczyzn zachowywała się

jakby była przed chwilą wypuszczona z seminarium. Ciągle niepoważni, pozbawieni

problemów bytowych; wiecznie, rozbrykani chłopcy. Szkoda tylko, że młodzieńczą

radość i entuzjazm zamienili na cynizm, a ideały na rutynę i pieniądze.

Wigilię Bożego Narodzenia spędziłem wraz z Jasiem u jego jedynych przyjaciół w

odległej wsi, gdzie poprzednio był proboszczem. Muszę przyznać, że tego dnia dał z

siebie wszystko i udało mu się stworzyć miłą, przedświąteczną atmosferę. Złożyliśmy

sobie życzenia, nie zabrakło również drobnych upominków. Nasi gospodarze również

byli przemili. Widywałem ich później kilka razy na plebanii. Nauczyli mnie jedynego

chyba rozsądnego sposobu postępowania z proboszczem - „najważniejsze to przeczekać,

jak ma taki zły okres i nie sprzeciwiać mu się w niczym" - powiedzieli mi kiedyś. Święta

upłynęły szybko i pracowicie.

Po Nowym Roku czekała na nas kolęda - moja pierwsza. Na parafii wiejskiej, zwłaszcza

dużej i rozczłonkowanej, kolęda jest dla księży największym wysiłkiem podczas całego

roku. Rusiec, zarówno gmina jak i parafia, oprócz samej miejscowości miał kilka satelit -

małych wiosek, zagubionych między lasami i łąkami. W samych tych wioskach jedno

zabudowanie od drugiego stało w odległości nieraz paru kilometrów. Zima była tego roku

mroźna i śnieżna. Chłopi dowozili mnie i proboszcza do wiosek, ale dalej musieliśmy

chodzić pieszo. Naturalnie ja miałem zawsze więcej rodzin do odwiedzenia i dalsze trasy

do przejścia, ale to było oczywiste - byłem młodszy i bardziej wytrzymały.

Kolęda, to bardzo ciekawa i pouczająca praca, zwłaszcza dla młodego kapłana. W ciągu,

np. jednego popołudnia trzeba odwiedzić od 30 do 50-ciu rodzin. Odliczając dojście, na

każdy dom pozostaje po kilka minut. Przez ten czas trzeba odmówić modlitwę,

porozmawiać na kilka stałych tematów - obecność na Mszach Św., zdrowie, praca,

problemy rodzinne, wątpliwości dotyczące prawd wiary itp. Każdy dom, rodzina ma

swoją specyficzną i niepowtarzalną atmosferę. Po pewnym czasie doszedłem do takiej

wprawy, iż po kilku zdaniach rozmowy odczytywałem niemal w oczach domowników co

ich cieszy, a co boli; czy są szczęśliwi, czy też nie. Nauczyłem się w ciągu kilku chwil

niejako wtopić w ich maleńki świat i spojrzeć na niego ich oczami. Wielu żaliło się na

proboszcza - jego obcesowość i brak ogłady. Ze smutkiem mówili o swojej świątyni,

która wygląda na opuszczoną tak, jakby nie miała gospodarza. Starałem się jak mogłem

usprawiedliwić Jasia, ale w duchu musiałem tym narzekaniom przyznać rację. Były one

tak częste i natarczywe, że chwilami odnosiłem wrażenie jakoby ci ludzie ciągle jeszcze

nosili w sobie ukryte pragnienie buntu.

Jeden dzień kolędowania poświęciłem na wioskę całą ukrytą w dużym lesie. Maleńkie

chatki na leśnych polanach wyglądały na żywcem wyjęte ze średniowiecznego pejzażu.

Nie mogłem wyjść z podziwu - z czego ci ludzie żyli. Nie było widać prawie żadnych pól

uprawnych. Małe obórki i szopki skrywały leśne siano, krowę lub kozę, parę kur.

Mieszkańcy tego skansenu sami przyznawali, że jest im ciężko bo, żyją przeważnie z

lasu, ale byli przy tym pogodni duchem i w większości zadowoleni z życia. Z największą

biedą zetknąłem się jednak w innej wiosce, na skraju lasu. Glinianki kryte słomą

sprawiały wrażenie niezamieszkanych. Klepisko zamiast podłogi było czymś normalnym.

Ziemie były tu nieurodzajne - piaszczyste. W jednej z takich glinianek natrafiłem na

matkę z pięciorgiem dzieci. Jedna izba zapewniała wszystkie „wygody" - kuchnia,

jadalnia, sypialnia i łazienka. Wszyscy grzali się przy starym, kaflowym piecu, w którym

palono chrustem z lasu. Dzieci były ubrane w stare, postrzępione, ale czyste ubranka.

Wyglądały na niedożywione i przybite swoją biedą. Okazało się, że mężczyzna - głowa

rodziny ciągle się upija i akurat wyszedł „na klina". Kobiecie z trudem udawało się

uchronić część z zasiłku, który otrzymywała rodzina. Ze wzruszeniem spostrzegłem

jednak, że trzyma w ręku niewielką kwotę, aby dać ją „na ofiarę". Postanowiłem zostawić

w tym domu wszystkie pieniądze jakie tego dnia zebrałem. Kobieta nie chciała o tym

nawet słyszeć. Powiedziała, że i tak przyniesie je do Kościoła. Kazałem więc na

odchodnym przyjść do siebie najstarszemu z chłopców. Zjawił się u mnie w najbliższą

niedzielę, po jednej z Mszy. Dałem mu dwie wypchane torby mięsa, szynek, kiełbas i jaj -

w większości tego, co sam dostałem od ludzi. Modliłem się, żeby dumna matka nie

zawróciła go do mnie, ale na szczęście nie przyszedł.

Mój genialny proboszcz, od czasu przybycia do Ruśca, na każdej kolędzie zbierał ofiary

na malowanie Kościoła. Jak sam mi się przyznał, nie miał najmniejszego zamiaru tego

robić - „chamy myślą, że to tak łatwo" - obruszał się na swoich parafian. Co roku ludzie z

nadzieją dawali na ten cel pieniądze i co roku pieniądze te znikały w niebycie. Jasiu

przykazał mi solennie (wcześniej ogłosił to z ambony) abym przyjmował ofiary na trzy

cele: utrzymanie Kościoła, malowanie i dla księży. Dla mnie była przeznaczona 1/3 z

ostatniej puli. Było to na pozór zgodne z prawem kanonicznym, w myśl którego

proboszcz z wikariuszem dzieli się ofiarami w stosunku 2:1 (oprócz ofiar za Msze Św. -

stosunek 1:1). Według prawa jednak podział ten ma dotyczyć wszystkich ofiar, natomiast

mój proboszcz sprytnie skierował dwa pierwsze źródełka do swojej kieszeni, a dzielił się

skwapliwie 1/3 ostatniego. Takie obejścia prawa nie są rzadkością wśród proboszczów.

Niewielu wikariuszy decyduje się w takich przypadkach upominać o swoje. Czasami

jednak takie sprawy opierają się o arcybiskupa, który i tak zawsze staje po stronie ojca

parafii w myśl zasady pokory i posłuszeństwa wobec wyższego rangą. Wszystko jest więc

zgodne z prawem, gdyż cały Kościół jest hierarchiczny, a nie demokratyczny.

Jasiu w czasie kolędy był bardziej spokojny. Całkiem możliwe, że nowa namiętność

(napływające pieniądze) przyćmiła na jakiś czas popędy zmysłowe, a przez to złagodziła

usposobienie. Muszę lojalnie stwierdzić, iż ks. Jan miewał również, obok złych, także

dobre dni. Jestem pewien, że ten człowiek jest z natury dobry i ludzki. Wielokrotnie

widziałem go wzruszonego ludzką krzywdą. Był serdeczny i gościnny dla wszystkich

gości zjeżdżających na plebanię, m.in. dla moich rodziców, za co jestem mu bardzo

wdzięczny. Gorzej natomiast traktował swoich podopiecznych. Czasem bywał nie do

zniesienia. Jego malkontenctwo przybierało chwilami wynaturzone rozmiary. Jednak pod

tą zrogowaciałą już skorupą - narosłą przez lata samotności, ośmieszania, zmagania z

innym popędem (który mógł mieć swoje korzenie w seminarium) - biło serce wrażliwego

człowieka. Ks. Jan był ciągle spragniony innych ludzi, towarzystwa, nowinek. Marzył na

przyszłość o parafii miejskiej, najlepiej w Łodzi. Bardzo doskwierało mu siedzenie w

Ruścu, chociaż sam pochodził z maleńkiej wioski. Często powtarzał, że jego przodkowie

(a zatem i on sam) byli szlachtą ziemiańską. Tym można by tłumaczyć jego pogardliwy

stosunek do chłopów... Ciągle chodziło mu po głowie - jak wyrwać się spośród tej

„hołoty". Jak nie trudno się domyśleć, ks. proboszcz uważał się za kogoś lepszego,

godnego szczególnej czci i szacunku. Wzruszał się szczerze, gdy ktoś wyrażał swoje

współczucie, iż tak wspaniały, inteligentny i kulturalny kapłan musi męczyć się na tej

wyjątkowo trudnej parafii. Sam uważał to za największy krzyż życia. Można było wiele

osiągnąć utwierdzając go w tym przeświadczeniu. W ogóle lubił, jak się nad nim użalano.

Ja osobiście byłem bardziej skłonny współczuć jego parafianom. Ciężki to los dla parafii -

proboszcz pedał i malkontent z manią wielkości. Według mnie, prawdziwym powodem

do tego aby mu współczuć był tragiczny wypadek samochodowy, któremu uległ kilka lat

wcześniej. W wypadku tym zginęła jego ówczesna gospodyni, a on sam miał złamaną

nogę. Wspominając tamto wydarzenie, ks. Jan najbardziej ubolewał nad jego dotkliwą

konsekwencją... zabraniem mu na kilka lat prawa jazdy. Ten „niesprawiedliwy wyrok" -

jak mówił - skazał go na siedzenie w parafii albo na łaskę wikariuszy. Nie bez powodu,

jednym z pierwszych pytań, jakie mi zadał w czasie mojej pierwszej wizyty w Ruścu,

było pytanie o samochód. Fakt, iż posiadałem auto ratował mnie nieraz i był to najlepszy

hak na proboszcza. Przy całej swojej apodyktyczności, nie mógł nakazać mi, abym go

zawiózł tam gdzie chciał i kiedy chciał. Zawsze mogłem się czymś wykręcić i robiłem to,

kiedy szczególnie dotkliwie „zalazł mi za skórę". Kiedy więc zaplanował sobie jakiś

wyjazd - poznawałem to zazwyczaj już dzień wcześniej, po jego nienaturalnie miłym i

kulturalnym zachowaniu. Zima 1993r. doskwierała mi bardzo w mojej nieogrzewanej

wikariatce. Po tym, jak na jesieni wyprowadził się organista z rodziną, moje mieszkanie

pozostało jedyną zamieszkaną częścią budynku. Już na jesieni kupiłem grzejnik na butlę z

gazem. Gdy jednak zacząłem nim grzać non stop, kiedy przyszły duże mrozy, całe

mieszkanie dosłownie przesiąknęło wilgocią. Woda spływała po oknach, drzwiach, a

nawet ścianach - tworząc kałuże, które ciągle musiałem ścierać. Pod łóżkiem i meblami

utworzyły się dywany z pleśni i grzyba. W końcu zmuszony byłem wyłączyć grzejnik i

kupić dwie farelki. Od tamtej pory zarabiałem na jedzenie i prąd. Na dodatek w styczniu

zamarzła woda w rurach. Fakt ten zbiegł się w czasie z końcem kolędy i tragicznym

wydarzeniem, które o mały włos nie przypłaciłem życiem. W połowie stycznia ks.

proboszcz dowiedział się o śmierci swojego szwagra, który mieszkał we Wrocławiu.

Dzień przed pogrzebem był u niego brat z rodziną, aby zabrać go na tę smutną

uroczystość. Ks. Jan postanowił jednak jechać następnego dnia, oczywiście ze mną. W

takich okolicznościach nie mogłem mu odmówić tym bardziej, że i mnie wypadało być na

tym pogrzebie. Wieczorem miałem niemiłe przeczucie, iż wydarzy się jakieś nieszczęście.

Wyjechaliśmy parę godzin przed świtem, aby zdążyć na czas. Był silny mróz, droga

oblodzona; tumany śniegu walące w przednią szybę ograniczały bardzo widoczność. W

samochodzie, oprócz mnie i proboszcza - na przednich siedzeniach - jechały również

dwie kobiety, przyjaciółka ks. Jana z poprzedniej parafii (o której już wspominałem) oraz

jego gospodyni. Jechałem bardzo wolno, ok. 40 km/h. Mniej więcej w połowie drogi do

Wrocławia jest ostry zakręt nad lasem, w obniżeniu terenu. W momencie wchodzenia w

łuk zakrętu straciłem kontrolę nad kierownicą i wpadłem w poślizg. Zniosło nas na drugi

pas jezdni. W ostatnim momencie zobaczyłem przed sobą dwa blisko siebie osadzone

światła - pomyślałem, że to „maluch". Mój głośny krzyk „O Jezu!", zlał się z

przeraźliwym hukiem zderzających się ze sobą czołowo samochodów. Na chwilę

straciłem przytomność, ale zaraz potem ją odzyskałem. Usłyszałem jęki moich pasażerów

- wszyscy żyli i mieli się nieźle. Najwięcej krzyczał ks. proboszcz, choć jemu zupełnie nic

się nie stało. Kiedy wyszedłem z samochodu przewróciłem się na lodzie, który pokrywał

całą jezdnię, pod cienką warstwą śniegu. Bardzo bolała mnie lewa noga i dolna część

kręgosłupa, a z rozciętego łuku brwiowego sączyła się krew. Fiat 126p, w którego

uderzyłem, leżał w rowie. Zawlokłem się do niego i zobaczyłem zszokowanego, ale

przytomnego kierowcę. Nikogo więcej tam nie było. Wkrótce nadjechała policja, a

karetki pogotowia zabrały nas do szpitala. Po kilku godzinach spędzonych w szpitalu i na

komendzie, gdzie składaliśmy zeznania, pozwolono nam wracać do domu. Wyjątek

stanowiła znajoma proboszcza, która miała złamaną rękę i musiała jakiś czas pozostać w

szpitalu. Ks. proboszcz zadzwonił po taksówkę, podjechał nią pod wrak mojego

samochodu, wyciągnął z niego wieniec i po paru godzinach był już na pogrzebie szwagra.

Ja natomiast z gospodynią wróciliśmy wynajętym samochodem do Ruśca. Tak skończyła

się ta tragiczna w skutkach wyprawa. Dzięki Bogu nikt (łącznie z kierowcą fiata) nie

odniósł poważniejszych obrażeń.

Proboszcz oczywiście obarczał mnie winą za wypadek, a na sprawie sądowej nie wstawił

się za mną ani jednym słowem. Kierowca „malucha" i jedyny świadek, jadący innym

samochodem zeznali, że „prawdopodobnie" wyprzedzałem na zakręcie i stąd czołowe

zderzenie z samochodem jadącym z przeciwka. Rzeczywiście mogło to tak wyglądać,

ponieważ przede mną jechał inny samochód, a mnie zniosło w ten sposób, iż znalazłem

się przez chwilę obok niego. Mimo zeznań moich i gospodyni, które zgodnie

potwierdzały to, że wpadłem w poślizg - otrzymałem wyrok skazujący mnie na 0,5 roku

pozbawienia wolności w zawieszeniu i ponad 20 min grzywny. Od tego

niesprawiedliwego wyroku sądu w Kępnie odwołałem się do Sądu Wojewódzkiego w

Kaliszu, gdzie wyrok z Kępna utrzymano w mocy. Jedyną pociechą był dla mnie fakt, iż

mój samochód nadawał się do generalnego (co prawda), ale remontu. Niestety z uwagi na

brak pieniędzy musiałem czekać na to ponad pół roku. Po wypadku stosunkowo szybko

doszedłem do siebie. Natomiast ks. Jan zafundował sobie kilka serii masaży klatki

piersiowej. Ze łzami w oczach opowiadał, jakie straszne męki przechodzi gdy ręce

masażysty zawadzają mu małe włoski rosnące na piersiach.

Kiedy człowiekowi wydaje się, że pokarał go los i sprzysięgły się przeciwko niemu

wszystkie siły na ziemi, a niebo pozostaje głuche na jego wołanie - warto czasami

spojrzeć na prawdziwe cierpienia innych ludzi Nie każdy potrafi wznieść się ponad

własne sprawy i problemy, aby tak jak mówił Jezus - „śmiać się z tymi, którzy się śmieją i

płakać z tymi, którzy płaczą". Człowiek, który żyje dla siebie i z myślą o sobie nigdy nie

będzie człowiekiem w pełnym tego słowa znaczeniu. Zwykle tragedie innych ludzi uczą

nas pokory i dystansu wobec naszych własnych rozterek, kompleksów czy

niezaspokojonych ambicji. Po wypadku i jego przykrych następstwach wpadłem w

pewnego rodzaju depresję. Jako kierowca byłem odpowiedzialny za to co się stało. Sam

byłem potłuczony, bez samochodu i pieniędzy; skazany niesłusznie przez sąd. Nie

mogłem nawet z nikim podzielić się swoim bólem. Nie mając wody w mieszkaniu

musiałem, kulejąc, nosić ją wiadrami z plebanii proboszcza.

Niedługo po tych wszystkich wydarzeniach, kiedy wróciłem już do normalnych zajęć,

byłem świadkiem tak wielkich cierpień ludzkich, że zawstydziłem się na myśl o tym, jak

bardzo przeżywałem swoje własne kłopoty. Były to dwa pogrzeby, które wstrząsnęły całą

parafią.

Pierwszą tragedią była śmierć młodej kobiety, matki dwójki małych dzieci. Dziewczyna

zmarła po paru latach chorowania na białaczkę. Była jedną z najbardziej lubianych istot w

całej okolicy - bardzo serdeczna i wesoła. Niedługo przed śmiercią, jej mąż ukończył

budowę ich nowego domu. Była szansa aby ją uratować. Potrzebne było bardzo drogie

lekarstwo, na które nie było stać jej, i tak już zadłużonej, rodziny. Zwrócono się o

pożyczkę do proboszcza, który jednak odmówił. Nigdy wcześniej, na żadnym pogrzebie

nie widziałem tak wielkiego żalu i rozpaczy. Stojąc nad grobem, obok małych sierot i

klęczącego na ziemi ich samotnego ojca - nie wytrzymałem i sam zaniosłem się płaczem.

Po raz pierwszy w życiu płakałem na pogrzebie, choć żegnałem już wcześniej swoich

dziadków.

…………………………………………………………

Następnym, wyjątkowo tragicznym wydarzeniem była śmierć 30-letniego mężczyzny -

męża i ojca dwóch kilkuletnich chłopców. Był on jedynym synem najbardziej zamożnego

człowieka we wsi. Parę m-cy przed śmiercią, ojciec przekazał mu cały majątek -

cegielnię, szwalnię i tartak, obok którego młode małżeństwo zamieszkało w pięknym,

nowym domu. Krytycznego dnia rano, ojciec odnalazł ciało syna w tartaku, przygniecione

małym ciągnikiem do betonowego filaru. Chłopak, ze zmiażdżoną klatką piersiową,

skonał ojcu na rękach. Zagadka tej dziwnej śmierci do dzisiaj jest nierozwikłana.

Najbliżsi zmarłego wpadli w obłęd rozpaczy. Jego matka dostała pomieszania zmysłów -

wchodziła do otwartej trumny syna, lizała go po twarzy i rękach prosząc aby wstał.

Wspomniałem już wcześniej, jak bardzo doskwierało mi ciągłe kontrolowanie każdego

mojego kroku. Miało to miejsce jeszcze w rodzinnej parafii, kiedy przyjeżdżałem na

wolne dni z seminarium. Trzeba jednak oddać Ruścowi, iż zainteresowanie wokół mojej

skromnej osoby przybierało tam formy obsesyjne. Wiąże się to oczywiście z ciągłym

postrzeganiem każdego księdza jako nad-człowieka albo ufoludka, któremu obce

powinny być normalne ludzkie zachowania i przypadłości. Niewielu jest kapłanów,

których nie męczy życie „na ławie oskarżonych". Małe, wiejskie środowisko naturalnie

sprzyja powstawaniu i rozchodzeniu się wszelkich sensacji na temat „czarnych".

Zbliżały się moje pierwsze imieniny w kapłaństwie. Oczekiwałem wielu gości - oprócz

rodziców mieli przyjechać koledzy neoprezbitarzy, znajomi księża (m.in. ks. Wiesiu z

Łodzi) i przyjaciele. Najważniejszym gościem miał być oczywiście mój proboszcz.

Wiedziałem, że większość zaproszonych nie była abstynentami, a lekkie - mszalne wino

nie było najbardziej pożądanym alkoholem. W kulturalnym domu powinny być różne

trunki, chociażby z uwagi na różne upodobania ewentualnych gości Musiałem więc jakoś

zaopatrzyć się w kilka butelek. Starym, księżowskim sposobem, powinienem zrobić to

przynajmniej w sąsiedniej parafii, a najlepiej jeszcze dalej. Był jednak poważny szkopuł -

nie miałem samochodu, a w Ruścu nie było taksówek. Postanowiłem więc dokonać

zakupu na własnym terenie, ale tak, by wtajemniczyć to tylko (znajomą zresztą)

sprzedawczynię. Około godziny zabrała mi obserwacja sklepu; jednak zawsze była w nim

przynajmniej jedna osoba. Dwukrotnie wchodziłem do środka, ale zawsze osoba kupująca

przede mną czekała wytrwale aby sprawdzić - co też kupi ksiądz? Przy trzecim razie nie

wytrzymałem; stanąłem w kolejce jako drugi i nie wyszedłem mimo, iż zaraz za mną

weszła druga kobieta, która widziała już moje wcześniejsze podchody przed sklepem.

Kobieta przede mną zrobiła swoje zakupy i czekała z ciekawością na moje. Drżącym

głosem poprosiłem czekoladę, ciastka, wino i ...pół litra wódki. Kątem oka zobaczyłem,

że niewiasty, które w międzyczasie zaczęły już symulować rozmowę - zaniemówiły, a

jedna z nich chwyciła się za serce. Tego było mi już za wiele. Zawrzało we mnie, a po

chwili zapytałem głośno i pewnie: „pani Marysiu, czy to prawda, że wódka ma zdrożeć?"

Pani Marysia zdumiona skinęła głową. „To niech mi pani da jeszcze dwie butelki" -

powiedziałem i tryumfalnie uśmiechnąłem się do przerażonych kobiet. Wkrótce jednak

pożałowałem tego wybryku. Nie minął nawet jeden dzień, a cała parafia miała mnie za

alkoholika. A może jednak ksiądz musi żyć jak trędowaty wśród swoich parafian?

Po srogiej zimie zawitała do Ruśca gorąca wiosna - z bujną zielenią lasów, łąk i

ogromnych przykościelnych lip. Bardzo lubiłem wiosenne spacery uroczymi, wiejskimi

drogami. Przydrożne ogródki przynosiły zapachy pierwszych kwiatów, a ptaki

prześcigały się w śpiewie. Dzięki kilku przemiłym parafianom, którzy pożyczali mi swoje

samochody - mogłem parę razy odwiedzić rodziców mieszkających prawie 200 km od

Ruśca. Cudowna wiosna na wsi tak mnie

rozanieliła, iż nie doskwierał mi tak bardzo, ani brak swojego auta, ani fochy proboszcza.

Katecheza z dziećmi, zwłaszcza w małej wiosce (gdzie teraz dojeżdżałem rowerem)

dawała mi dużo radości i satysfakcji. Z ministrantami grałem zacięte mecze piłkarskie, a

w ciepłe popołudnia paliliśmy ogniska w pobliskim lesie. Moje studentki odwiedzały

mnie od czasu do czasu, ale samotne wieczory przed telewizorem zaczęły mi coraz

bardziej doskwierać. Brewiarz i inne modlitwy wypełniały wielką pustkę i samotność, ale

nie do końca. Chyba po raz pierwszy pomyślałem, że mógłbym żyć inaczej - zasypiać i

budzić się przy ukochanej kobiecie; patrzeć na uśmiechnięte buzie dzieci - moich

własnych dzieci. C/asami odwiedzali mnie koledzy księża z pobliskich parafii. Niekiedy

przyjechała z Łodzi p. Halinka - moja dojeżdżająca gospodyni, aby upiec dla mnie moje

ulubione rogaliki z marmoladą. Mimo to jednak, tamtej wiosny poczułem po raz

pierwszy, że brakuje mi kogoś bliskiego, kto byłby zawsze obok mnie - cieszył się i

smucił razem ze mną.

Obok potrzeb cielesnych każdy człowiek ma potrzeby duchowe, które częściowo (na

płaszczyźnie transcendentalnej) zaspokaja poprzez ciągły kontakt z Bogiem. Istnieje

jednak w każdym z nas pragnienie oddania się, z całym zaufaniem, innemu człowiekowi i

czerpania z innego człowieka. Żyje w nas potrzeba zawierzenia komuś bezgranicznie i do

końca. Tak zostaliśmy wszyscy stworzeni, wszyscy - także księża.

W miarę jak zbliżało się lato, coraz częściej myślałem o zmianie parafii. Nie miałem

najmniejszych wątpliwości, że to nastąpi. Byłem pewien, że proboszcz wystąpi do

arcybiskupa o moje przeniesienie i będzie czekał z nadzieją na nowego „chłopca". Ja

również zawczasu, dla pewności, zgłosiłem chęć zmiany u ks. dziekana w Szczercowie.

Przyjął moją rezygnację ze zrozumieniem. Przez pięć lat, co roku na wiosnę przyjeżdżali

do niego wikariusze rusieccy w tej samej sprawie. Od kiedy nie miałem samochodu - ks.

Jan uznał, iż nie jestem mu już przydatny. Doczepiał się do mnie przy byle okazji.

Kiedyś spóźniłem się pięć minut na Mszę św. w niedzielę, której miałem przewodniczyć.

Stało się to po raz pierwszy i tylko częściowo z mojej winy. Wszedłem do Kościoła gdy

proboszcz akurat podchodził do ołtarza. Widząc mnie, nie rozpoczął Mszy tylko odwrócił

się na pięcie i wraz z ministrantami pomaszerował z powrotem do zakrystii. Kiedy

wszedłem za nimi proboszcz, czerwony na twarzy i z pianą na ustach, nie zdejmując

ornatu, rzucił się na mnie całym cielskiem. Zaczął mnie szarpać wyrywając guziki od

sutanny, bluźniąc przy tym i ubliżając mi jak nigdy dotąd. Ja myślałem wtedy tylko o

tym, jak bardzo musieli być zgorszeni moi ministranci, którzy na to wszystko patrzyli.

Wyrwałem się z uchwytu szaleńca, walnąłem nim o szafę aż się przewrócił i wybiegłem z

Kościoła. Proboszcza spotkała największa chyba dla niego kara - musiał po raz pierwszy

zrobić coś za mnie. Rad nie rad wrócił do ołtarza i odprawił Mszę św.

Od tamtego wydarzenia moje oziębłe kontakty z proboszczem stały się lodowate. Dla nas

obydwu było już jasne, że dłużej ze sobą nie wytrzymamy, wielokrotnie starałem się do

niego przełamać - niestety, bez wzajemności. Odkryłem, że od czasu do czasu

przyjeżdżało do niego paru księży. Jednego z nich rozpoznałem jako powszechnie

znanego wśród księży pederarastę. Po takich „cichych" wizytach swoich kolegów, ks. Jan

bywał przez jakiś czas spokojniejszy, a czasami nawet miły.

Z ważniejszych wydarzeń przy końcu mojego pobytu w Ruścu należałoby wspomnieć o

wizycie samego ks. arcybiskupa, który przybył na obchody 350-tej rocznicy utworzenia

parafii. Arcypasterz zaszczycił nawet wizytą moją wikariatkę, gdzie rozmawialiśmy

chwilę w cztery oczy. Dziwiłem się później sam sobie, iż nie potrafiłem przy tej okazji

powiedzieć ani jednego słowa skargi na mojego przełożonego. Ten natomiast przybiegł za

parę minut jakby obawiając się tej rozmowy. Miałem jednak chwilę satysfakcji, gdy w

mojej obecności arcybiskup ostro skrytykował proboszcza za to, że nic nie robi w parafii -

m.in. nie maluje świątyni i nie założył ogrzewania w wikariatce. „Jak można ciągle

wszystko zwalać na innych!?" - podniósł głos arcypasterz. Ksiądz Jan bowiem za

wszystko obarczał winą swoich poprzedników. Ja otrzymałem zapewnienie od szefa, że

przeniesie mnie bliżej rodzinnych stron.

Opisywałem już wiele razy moje podejście do ks. Jana Dupczyckiego oraz sposób w jaki

go odbierałem. Faktem jest, iż wiele razy doprowadzał mnie do białej gorączki, a czasami

wręcz do rozpaczy. Był moim pierwszym proboszczem i zaraz na początku mojej posługi

kapłańskiej podeptał wiele ideałów, które zachowałem w seminarium. Pokazał mi swoim

postępowaniem raczej ciemną stronę kapłaństwa, choć nie pozbawił nadziei, że jest

również ta jasna - pozytywna strona i jej muszę szukać. Mówiąc szczerze było mi go żal.

Był po prostu ulepiony z innej, niż większość ludzi, gliny. Ludzie go nie akceptowali, a

on stał się wobec nich nieufny i agresywny. Szukał, jak każdy człowiek, miłości (choć w

nieco innym wydaniu), a nie znajdując jej - popadł w przygnębienie i malkontenctwo.

Jeśli dodać do tego księżowski styl życia jaki prowadził, można próbować przynajmniej

częściowo go usprawiedliwić. Do dzisiaj mam przynajmniej czyste sumienie, iż każdego

wieczoru w Ruścu modliłem się za niego. Prosiłem najczęściej o rozum i nawrócenie - ale

się modliłem.

Tak oto upłynęło mi 11 miesięcy w parafii Rusiec. Do dzisiaj z wielką życzliwością

wspominam jego mieszkańców. Z pewnością nie zasługują oni na niepochlebne opinie,

które krążą na ich temat w łódzkim środowisku kościelnym. Kiedy po wakacjach

zastałem na plebanii dekret arcybiskupa, nominację na nową placówkę - obok uczucia

ulgi, a jednocześnie nadziei na przyszłość - odezwała się też we mnie nuta żalu i nostalgii

za tym uroczym miejscem, które miałem opuścić.

ROZDZIAŁ VI

Kapłański business w Aleksandrowie

Nową parafią, do której zostałem posłany był Aleksandrów

- jedno z miast-satelit Łodzi. Zgodnie z przyjętym zwyczajem pojechałem tam kilka dni

wcześniej, aby przedstawić się nowemu proboszczowi, a przy okazji zrobić zwiad

dotyczący mieszkania, okolicy itp. Okazało się, iż będę mieszkał w ogromnej plebanii,

wybudowanej niedawno przy innym Kościele i w innej parafii. Parafia ta pod wezwaniem

Świętego Rafała była tzw. parafią macierzystą, mnie zaś przydzielono do parafii Zesłania

Ducha Świętego, która wyodrębniła się z tej pierwszej. Od plebanii, w której mieszkało

jeszcze pięciu księży, miałem ok. 2 km do miejsca pracy - dużej kaplicy na ogromnym

placu między dwoma nowymi osiedlami bloków. Świątynia była w stanie surowym,

niedawno zadaszona. W ogóle cała parafia erygowana rok wcześniej, była w stanie

organizowania się. Młody kościelny z dumą mówił, jak dużo pracy włożyli razem z

proboszczem i ofiarnymi parafianami w budowę kaplicy, która powstała rzeczywiście w

rekordowym czasie. Przy wykańczaniu obiektu pracowało akurat kilku ludzi. Przywitałem

się z nimi, a przy okazji dowiedziałem się, iż kluczem do postępu wszelkich prac w

parafii jest ks. Proboszcz - młody wiekiem i pełen zapału góral z Podkarpacia. Niestety

ks. Jarema Trunkowski - mój nowy przełożony - przebywał akurat w Niemczech, dokąd

pojechał po samochód. Na plebanii, przy aleksandrowskim rynku nie zastałem także ks.

prałata Hedoniusza Bogackiego - proboszcza parafii Św. Rafała. Nie dostałem więc

kluczy do mojego przyszłego mieszkania, ale gospodyni prałata zapewniała mnie, że jest

ono piękne i czyste.

Odjechałem z Aleksandrowa co prawda niedoinformowany, ale pełen wiary i zapału

przed nowym wyzwaniem.

Ponieważ w Ruścu okupiłem się trochę w meble, musiałem wynająć ciężarowy samochód

i kilku ludzi do przeprowadzki. W dniu, w którym dokonują się zmiany w parafiach, tj. 30

sierpnia, proboszcz Jarema miał oczekiwać na mnie na plebanii z kluczami do mojego

mieszkania. Kiedy zajechałem na miejsce z całym majdanem okazało się, że proboszcz

dopiero co przyjechał z Niemiec i śpi po podróży. Gdy już zdołałem go dobudzić, przez

godzinę szukał kluczy, a gdy w końcu otworzył mi drzwi mieszkania ogarnęła mnie

czarna rozpacz. Ze środka buchnął odór zepsutego mięsa i stęchlizny. Po wejściu do

środka zobaczyliśmy stosy (od podłogi po sufit) gazet, które zajmowały - oprócz starych,

zepsutych mebli - większą część mieszkania. Wszystko przykrywała gruba warstwa

kurzu. W kuchni zepsute mięso i wędliny dosłownie wylewały się z lodówki. Proboszcz,

którego obowiązkiem było przygotowanie dla mnie mieszkania, wydawał się być tym

wszystkim wielce zdziwiony. Mieszkanie składające się z dwóch pokoi, łazienki i kuchni

- od ponad roku stało puste. Wcześniej zajmował je starszy kapłan - dziwak, będący

rezydentem w miejscowej parafii. Księża w podeszłym wieku, na emeryturze, czujący się

jeszcze na siłach - mogli pracować na parafiach jako rezydenci na przysłowiowe pół

etatu. Ten starszy kolekcjoner gazet po paru latach takiej rezydentury, któregoś pięknego

dnia wsiadł w pociąg i wyjechał „w świat" nie mówiąc nikomu ani słowa. Wracając do

niezręcznej sytuacji - jedno było pewne - nie mogłem wprowadzić się na plebanię, a więc

nie mogłem także pracować. Wynajęci ludzie znieśli z samochodu do piwnicy moje

rzeczy, a ja ustaliłem z ks. Jaremą, że wracam za trzy dni kiedy mieszkanie będzie puste i

czyste.

Ten pierwszy dzień w nowej parafii trochę podkopał moją, i tak zachwianą, wiarę w

proboszczów. Byłem podłamany tym bardziej, iż czekała mnie jeszcze przeprowadzka z

piwnicy na drugie piętro. Ks. Jarema był tak zauroczony swoim nowym Passatem

sprowadzonym bez cła - na parafię, że zdawał się nie zauważać żadnego problemu.

„Pierwsze koty za płoty" - pomyślałem i po kilku dniach wróciłem do Aleksandrowa

pełen otuchy. Wprowadziłem się w końcu do jednego pokoju (drugi był zagracony i

zamknięty na klucz) i zacząłem nowe, wielkomiejskie życie księdza.

Zanim przejdę do opisu swojej nowej placówki, chciałbym najpierw scharakteryzować

parafię w której mieszkałem i pozostałych lokatorów miejscowej plebanii. Macierzysta

parafia Św. Rafała była kilkakrotnie większa od naszej, a jej cechą szczególną było to, iż

miała dwie połączone ze sobą świątynie oraz proboszcza biznesmena - małego, grubego

człowieczka o przenikliwym spojrzeniu. Jedno z drugim zresztą poniekąd się łączyło.

Ksiądz prałat Hedoniusz Bogacki był prawdziwym człowiekiem czynu. Kiedy nastał w

Aleksandrowie po-stanowił jak najszybciej dać upust swojej inwencji i geniuszowi. W

krótkim czasie dostawił do boku już istniejącej świątyni - drugą większą. Tym sposobem

na Mszach Św. część ludzi stała twarzą do ołtarza, a część - bokiem. Równocześnie z

Kościołem, krewki proboszcz wybudował ogromną plebanię o wielkości dwóch

połączonych bloków mieszkalnych. Wnętrza obiektów wyłożył marmurami i drewnem; w

podziemiach wybudował garaże. Kupił sobie najnowszego mercedesa, a wszystkie te

dobra ogrodził wysokim murem.

W międzyczasie ks. prałat zajmował się interesami, tzn. odzyskał wszystkie dobra

kościelne, które były do odzyskania, a było ich niemało - niemal połowa centrum

Aleksandrowa należała kiedyś do Kościoła. Ks. Bogacki, ogłosił przetarg na wynajem

kilkunastu budynków, jednocześnie budując cały szereg nowych - również do wynajęcia.

Ubolewał często, że prawo kościelne zabrania księżom aktywnego prowadzenia

interesów, bo wtedy „wyciągnąłby" z tego wszystkiego o wiele więcej. Ktoś zapyta - z

czego finansował swoje przedsięwzięcia? Parafia, choć jedna z najbogatszych w diecezji

nie przyniosłaby w tak krótkim czasie, tak olbrzymich dochodów. Pomysłowy kapłan aby

zbudować swoje imperium w genialny wręcz sposób uwzględnił trudną sytuację

zaopatrzeniową w latach 80-tych i maksymalnie, na niespotykaną skalę, wykorzystał

ogromne ilości darów z zachodu, które wówczas zalewały wprost Kościół w Polsce.

Dzięki swoim plecom w kurii biskupiej miał do nich dostęp nieograniczony. Wielu

proboszczów zrobiło własne i kościelne interesy na darach, ale ks. Bogacki prześcignął

chyba wszystkich. Sam w swoich wypowiedziach nie ukrywał zaradności z jaką obracał

różnymi deficytowymi towarami. Za to, co wstawiał do hurtowni, sklepów i co przez

podstawionych ludzi sprzedawał na bazarach - kupił wszystkie materiały budowlane. Nie

wspominał jednak, iż równocześnie na wszelkie możliwe sposoby, na te same cele,

wyciągał pieniądze od wiernych. Parafianie, którzy pracowali na budowach, łącznie z

fachowcami, w formie wynagrodzenia dokarmiani byli z darów prałata. U niego nigdy nic

nie było za darmo i nic się nie marnowało. Cóż mogło go obchodzić to, że ofiarodawcy z

zagranicy przekazywali swoją pomoc ludziom biednym i chorym czyli najbardziej

potrzebującym, którzy nie zawsze mogli przyjść na „dniówkę" do prałata. Lokale

wynajmowane przez niego należały do najdroższych, a sam właściciel słynął z

bezwzględności przy zbieraniu czynszu; dzień zwłoki nie wchodził w rachubę. Kiedy

dary się skończyły, ks. Bogacki miał ich jeszcze na długo pod dostatkiem. Kiedy

skończyły się naprawdę - do prac wykończeniowych zatrudniał na czarno Rosjan, którzy

runęli wtedy do Polski przez otwartą granicę.

Ks. prałat, jak już wspomniałem, słynął z tego, iż nie przepuścił żadnej okazji aby dorobić

trochę do tacy. Kiedy już dokończył wszystkie inwestycje bez złotówki długu, zaczął

zarabiać ogromne pieniądze. Z moim proboszczem obliczyliśmy kiedyś, że prałat

wyciągał grubo ponad 400 min miesięcznie - z tego mniej więcej jedną czwartą z pensji

proboszcza, a pozostałą lwią część z tytułu dzierżawionych budynków. Do tego

dochodziło ok. 50 min miesięcznie, które zbierał na tacę, a drugie tyle dostawał z

wszelkich podatków cmentarnych, tj. od placów, pomników, ekshumacji; za haracze

pobierane od innowierców grzebiących swoich zmarłych na katolickim cmentarzu itp. W

przeszłości ten geniusz finansjery przebywał kilka lat na parafiach za granicą - w Anglii i

Holandii. Mając tam liczne znajomości i koneksje - przy każdej okazji odwiedzał swoich

dobroczyńców, zamożnych zachodnich duszpasterzy, którzy wspierali „biedującego

Hedoniusza". Nawet wyposażenie swoich Kościołów, łącznie z ławkami i komżami dla

ministrantów, ks. prałat kompletował za granicą. Jako biedny księżulo z biednej Polski,

wysyłał do różnych instytucji na całym świecie prośby: „o wsparcie duchowe i

MATERIA-LNE dla powstającego ośrodka duszpasterskiego w Aleksandrowie".

Pieniądze płynęły ze wszystkich stron, jednak w miarę, jak mnożyły się i rosły źródła

dochodów - rosła też chciwość kapłana. Na plebanii, którą wybudował, zajmował kilka

ogromnych salonów na dwóch kondygnacjach. W paru pokojach nikt nigdy nie był, nawet

jego gospodyni tam nie sprzątała. Oryginalne - antyczne meble, skórzane kanapy i fotele,

marmur, boazerie, najnowocześniejszy sprzęt elektroniczny - to tylko część ubóstwa,

którym otoczony był prałat. Podobno za same obrazy Kossaków i innych sławnych

malarzy, które sam widziałem w jego mieszkaniu - można by wybudować... kilka

Kościołów. Pozostałych pięciu księży (w tym dwóch proboszczów) ulokował w małych,

dwupokoikowych mieszkankach, a resztę plebanii wynajął na szwalnię i gabinet lekarski.

Według najnowszych wiadomości, jakie przychodzą do mnie z Aleksandrowa, ks. prałat

wynajął także na plebanii kilka mieszkań dla świeckich rodzin, m.in. na miejsce trzech

księży, którzy się wyprowadzili. Jest to przypadek nie mający chyba swojego precedensu

w polskich parafiach - aby rodziny z dziećmi mieszkały pomiędzy księżmi, a na

podwórzu plebanii suszyły się sznury pieluch - ale czego się nie robi dla pieniędzy! Ks.

Bogacki był gotów zrobić i zrobił znacznie więcej.

Całymi dniami i wieczorami myślał nad nowymi źródłami do-chodu. Jako jeden z

pierwszych księży w Polsce, zaczął sprowadzać samochody bez cła na parafię (swoją i

inne). Robił to, jak wszystko na skalę masową. Sprowadzał wozy warte nieraz parę

miliardów i po krótkim czasie - nielegalnie - sprzedawał z dużym zyskiem różnym

firmom i osobom prywatnym. Kiedy mieszkałem w jego parafii (w ciągu roku)

sprowadził i sprzedał w ten sposób kilka samochodów, w tym jeden autokar-mercedes -

dla prywatnej firmy przewozowej ze Zgierza. Dla siebie był znacznie „skromniejszy" - do

swojej stajni zakupił najnowszy model jeepa Opla Frontierę.

Według słów mojego proboszcza Trunkowskiego, ks. prałat nie poprzestawał na

wykpiwaniu urzędu celnego i fiskusa. Parę lat wcześniej sprowadził podobno luksusowe

BMW, ubezpieczył na ogromną sumę, po czym podstawił „do zabrania" braciom ze

wschodu, od których zgarnął pokaźną kwotę w dolarach. Odszkodowanie od PZU

oczywiście dostał swoją drogą, ale ponieważ samochód był sprowadzony i zarejestrowany

na parafię, zobowiązano go do oplakatowania połowy Aleksandrowa wiadomością o

kradzieży auta. Całą operację związaną z zaginięciem samochodu, wg. słów mojego

proboszcza, obmyślił i zrealizował wspólnie ze swoim pupilkiem - ks. Plackiem.

Ten młody kapłan, rodem z Aleksandrowa, to osobny temat w historii parafii Św. Rafała.

Pochodzący z jednej z najzamożniejszych rodzin w mieście chłopak, dość szybko zdobył

plecy u biskupów łódzkich. Po kilku latach „tułaczki" w terenie, wrócił do rodzinnej

parafii jako wikariusz - katecheta. Trzeba zaznaczyć, że praca w swojej parafii jest,

zgodnie z prawem kanonicznym, niedopuszczalna. Może właśnie dlatego ks. Placek

mimo, iż podlegał pod parafię w Aleksandrowie mieszkał w prywatnej willi w Łodzi, a

miejsce swojej pracy odwiedzał pro forma ok. raz na dwa tygodnie. Jego zamieszkanie w

Łodzi było zresztą zupełnie usprawiedliwione ponieważ prowadził tam wiele

zawoalowanych interesów. Jest m.in. właścicielem dużej księgarni w centrum Łodzi na

ul. Piotrkowskiej. Młody bogacz, jeżdżący na zmianę dwoma luksusowymi

samochodami, szybko zdobył uznanie i zaufanie starszego kolegi po fachu. Zapewne

wywiną razem jeszcze nie jeden numer.

Ksiądz prałat jako człowiek interesu nigdy nie tracił czasu. Wielokrotnie w ciągu

miesiąca wyjeżdżał na parę dni w nieznane, nie mówiąc nikomu o celu podróży.

Zostawiał bez żalu parafię pod opieką dwóch wikarych. Praca duszpasterska jakoś w

ogóle mu nie leżała. Bił rekordy szybkości w odprawianiu Mszy Świętych i nabożeństw,

a kazania na religijny temat nigdy z jego ust nie słyszałem.

Jak przystało na człowieka, który zdobył wysoką pozycję w świecie biznesu, ks. prałat

zajął się polityką. Był co prawda tylko radnym w mieście, ale kilka razy dał ostro do

zrozumienia burmistrzowi i jego zastępcy - kto naprawdę rządzi Aleksandrowem. Trzeba

przyznać, że wszyscy liczyli się z jego zdaniem, podziwiali go za przedsiębiorczość i

czuli przed nim respekt. Niestety tak naprawdę nikt go chyba nie lubił. Nie słyszałem o

nim nigdy pochlebnej opinii jako o człowieku czy księdzu, poza uznaniem dla jego głowy

do interesów. Był to również znany w okręgu łódzkim i nie tylko mecenas i poplecznik

wielu prawicowych polityków, m.in. Alicji Grześkowiak, Stefana Niesiołowskiego i

wielu innych. Byli oni częstymi gośćmi w jego rezydencji.

Tak więc ks. prałat Bogacki aspirował do miana człowieka sukcesu i był nim

rzeczywiście. Miał prywatnego goryla i kierowcę, który woził go na przemian

mercedesem-limuzyną i jeepem. Słynął z tego, że nie liczył się z niczym i z nikim. Kpił

publicznie nawet z biskupów, a w swoich politycznych kazaniach mieszał z błotem

większość polskich mężów stanu. Prywatnie był kpiarzem i cynikiem. Ci, którzy go bliżej

poznali mieli o nim opinię dwulicowca. Niemal każdy kiedyś się na nim zawiódł. Wiele

razy spowiadałem ludzi, którzy skarżyli się na jego obcesowe podejście zwłaszcza do

biedy i biedaków. Gardził ludźmi słabymi, ciężko pracującymi fizycznie - tymi, którym

się w życiu nie powiodło.

Jego parafianie autentycznie go nienawidzili, tak samo zresztą jak księża, może oprócz

jego pupila Placka. Czy można się dziwić wiernym skoro swoje owieczki ksiądz prałat

traktował jak jedno z wielu źródeł dochodu. Jako biznesmen z prawdziwego zdarzenia, w

swoim interesie kościelnym, z siedzibą w kancelarii parafialnej, wprowadził stałe opłaty

za wszystkie usługi. Wykorzystując monopol na te usługi na swoim terenie - ustalił ceny

na bardzo wysokim poziomie. Takie przecież są prawidła rynku. W interesach nie ma

sentymentów, nawet „Święty Boże nie pomoże". W jego kancelarii nie było targowania.

Dla przykładu podam, że w 1995 roku, kiedy tam przebywałem - stawka za usługę

pogrzebową u ks. prałata wynosiła 5 mln zł. Wyjątków od ustalonych stawek nie

zanotowano. Kiedy jedna kobieta z płaczem prosiła o spłatę w ratach ww. kwoty - ks.

Hedoniusz zapewniał ją, iż tego uczynić nie wolno bo „taka jest stawka". „Czy pani nie

może pożyczyć kilka milionów aby opłacić pogrzeb własnego męża?" - pytał zdziwiony.

Oprócz słabości do dużych pieniędzy (do czego sam się przyznawał) ks. prałat miał

naturalną słabość do płci przeciwnej. W całym mieście znana jest historia jego związku z

właścicielką baru, z którą miał się jakoby pewnej nocy „zakleszczyć". Pomocy namiętnej

parze udzielił wówczas miejscowy lekarz i stąd cała sprawa wyszła poza mury plebanii.

Przyznam się, iż trudno mi było uwierzyć w tę, moim zdaniem, grubymi nićmi szytą

opowieść. Słyszałem ją od wielu osób, w tym od swojego proboszcza, ale znając spryt

prałata nie podejrzewam go o tak głupią wpadkę. Mogę tylko powiedzieć, że widziałem

kilka eleganckich kobiet wychodzących od niego o różnych porach. Przekonałem się na

własnej skórze, że ten człowiek był na prawdę podły i dwulicowy, ale ludzie nienawidzili

go zbyt mocno, aby można było wierzyć wszystkiemu co mówili.

Niewiarygodnie brzmi dla mnie jeszcze inna historia również opowiedziana mi przez

proboszcza Jaremę. Ksiądz Bogacki już jako kleryk, a później młody ksiądz był bardzo

butny i zepsuty moralnie. Wielokrotnie ratowały go niezbadane bliżej „chody" u

ówczesnego biskupa ordynariusza Michała Klepacza. Jako młody wikariusz, zwykł nasz

bohater urządzać ostre popijawy z podobnymi jak on księżmi - „ascetami". Na takie

zamknięte „rekolekcje" często sprowadzano na pokuszenie parę dziewczyn niezbyt

ciężkiego prowadzenia. Jedna z takich orgii wg. słów księdza Jaremy, tak się rozwinęła,

że wikary

Bogacki aby uatrakcyjnić ją jeszcze bardziej wpadł na iście szatański pomysł. W trakcie

imprezy przeprosił na chwilę gości, poszedł do Kościoła, a po chwili wrócił niosąc kilka

kielichów mszalnych. Zdumionym biesiadnikom zaczął serwować w nich drinki.

Podobno jeden z nich - jego kolega ksiądz - wytrzeźwiał w jednej chwili, wstał i wyszedł

na zewnątrz, ale reszta ekipy świetnie się dalej bawiła. Ta historia brzmi niewiarygodnie

nawet dla mnie.

Choć poznałem setki różnych księży, uważam, że jedynym wśród nich człowiekiem,

który mógłby dopuścić się takiego świętokradztwa

- był ksiądz prałat Bogacki. Rzeczą niewiarygodną, ale prawdziwą jest jego majątek,

który (łącznie z prywatną posiadłością) można porównać z niewieloma współczesnymi

fortunami w Polsce. Nie siedzę w kieszeni księdzu prałatowi Jankowskiemu z Gdańska,

ale śmiem twierdzić, że trochę mu do Bogackiego brakuje. Łączy ich na pewno

przeświadczenie o magnackim pochodzeniu, czynne uprawianie polityki i zamiłowanie do

marki „mercedes benz".

Jak łatwo się domyśleć, mój proboszcz Jarema Trunkowski i inni księża zamieszkujący na

plebanii, nie darzyli prałata Bogackiego pozytywnymi uczuciami. Doskonale ich zresztą

rozumiałem. Wystarczającym powodem do braku takich uczuć, był fakt pobierania przez

prałata słonego czynszu za zajmowane przez nas mieszkania. Jak żyję nie słyszałem o

podobnym przypadku, aby księża płacili za mieszkanie na plebanii, którą wybudowali dla

nich parafianie!

Nie bez powodu zacząłem opowieść o swojej drugiej parafii charakterystyką prałata i

dziekana aleksandrowskiego w jednej osobie. Wszystko bowiem w tym mieście i obu

parafiach kręciło się wokół niego i od niego zależało. Nic dziwnego zatem, że księża z

całej archidiecezji mówiąc o Aleksandrowie używali zamiennie określeń - „łódzki" i

„Bogucki". Oprócz prałata, mojego proboszcza i mnie - plebanię zamieszkiwali jeszcze

trzej księża. Niewiele starszym ode mnie był ksiądz Piotr - zastraszony i lizusowaty

względem swojego wielkiego szefa. Pozwoliło mu to jednak pobić wszelkie rekordy

rezydowania w Aleksandrowie - był tu już od 3 lat. Jego kolegą, współpracownikiem był

kapłan około pięćdziesiątki, ale jeszcze na stanowisku wikariusza. Ksiądz Paweł, bo o

nim mówię, był ułożonym kapłanem, typem urzędnika. Ponieważ jako jedyny z wikarych

(nie licząc prałata) nie uczył religii w szkole - jako specjalność przypadła mu praca w

kancelarii i pogrzeby. Poza tym, że był służbistą (tak wyglądała praca u Św. Rafała)

wszyscy lubili go za miłą powierzchowność i wysoką kulturę osobistą. Miał chyba tylko

jedną, za to wielką słabość - ładne samochody. Całe swoje mieszkanie i garaż obwiesił

plakatami wozów najlepszych marek. Sam jeździł nowym oplem Astra, któremu

poświęcał większość swojego wolnego czasu. Kiedy patrzyłem z jakim namaszczeniem

pieścił swój samochód nie mogłem oprzeć się wrażeniu, że przelał na niego wszystkie

swoje niezaspokojone instynkty opiekuńcze i ojcowskie. Ksiądz Paweł np. mył swój

samo-chód tylko najdelikatniejszymi szamponami i wyłącznie w miękkiej wodzie, tzn. w

czasie deszczu. Kupił do tego celu długi płaszcz przeciwdeszczowy z kapturem. Sama

jazda już go tak nie rajcowała - wątpię aby w ciągu mojego pobytu zrobił więcej niż...200

kilometrów. Ostatnim z księży zamieszkujących plebanię w Aleksandrowie był proboszcz

niewielkiej - „budującej się" parafii - Rąbienia. Jego parafia przylegała do naszej, a

Kościół był oddalony nie więcej niż 2 km od naszej kaplicy. Ks. Mikołajczyk był moim

faworytem - bardzo oddany sprawie Kościoła, a przy tym stojący twardo na ziemi, ludzki

i z wielkim poczuciem humoru.

Aby zakończyć tę zbiorową - księżowską - charakterystykę, muszę powrócić jeszcze do

człowieka, o którym mogę najwięcej powiedzieć, bo najlepiej go poznałem. Mój

proboszcz, ks. Jarema Trunkowski był dość przystojnym rudym facetem o korzeniach, jak

już mówiłem - góralskich. Miał tzw. „spóźnione powołanie" - przed wstąpieniem do

seminarium pracował kilka lat po maturze. Uczelnię Łódzką skończył razem z moim

znajomym z Łodzi-Retkinii, ks. Wiesiem. Ks. Trunkowski nie miał lotnego umysłu, ani

inteligencji prałata, chociaż ciągle do niego aspirował. Miał za to gołębie, ludzkie serce

dla swoich parafian. Od samego początku zdobył sobie ich wielką sympatię. Widać było,

iż swoją pierwszą, własną parafię i jej mieszkańców traktował z wielkim oddaniem.

Leżały mu na sercu zarówno potrzeby duchowe, jak i materialne nowej placówki

duszpasterskiej. Do mnie odnosił się bardzo kulturalnie i poprawnie - wręcz

przyjacielsko. Czasami tylko był nieco mrukliwy, a także nieszczery - lubił grać „na dwa

fronty", krytykować kogoś za plecami i roznosić plotki. Od niego dowiedziałem się co kto

ma na koncie i na sumieniu. Po prostu lubił takie tematy. Poza tymi ludzkimi, a raczej

babskimi przypadłościami, był to naprawdę dusza - człowiek; często nawet zbyt

pobłażliwy. Wspomniałem o jego aspiracjach w stronę osoby

prałata, ale miało to odniesienie tylko do płaszczyzny finansowej. Większość księży

zazdrościła Bogackiemu interesów, ogromnych pieniędzy jakie posiadał, a w przypadku

ks. Trunkowskiego było to o tyle uzasadnione, ponieważ miał on rzeczywiście ciągłe,

niemałe wydatki związane z pracami przy kaplicy i przylegającej do niej plebanii - w

trakcie budowy.

Według zwyczaju, główny ciężar finansowy - przy wyodrębnianiu się nowej parafii ze

starej - spadał na tę macierzystą, ale w takich kwestiach nikt nawet nie marzył o pomocy

prałata. Przyznam się, że byłem i będę zawsze pełen podziwu dla zapału i samozaparcia

młodych proboszczów, takich jak Trunkowski czy Mikołajczyk - którzy budując nowe

świątynie, oddawali dosłownie Kościołowi całe swoje siły i zdolności. Inną sprawą jest

fakt, iż buduje się te obiekty zazwyczaj „bez głowy" i wyobraźni, ale to jest już wina

biskupów. Wymownym tego przykładem jest Łódź, gdzie odległość między Kościołami

można mierzyć w metrach, a są one takie olbrzymie, że pomieściłyby zarówno

wierzących, jak i niewierzących parafian, łącznie z tymi, którzy leżą na cmentarzach.

Jeszcze większą głupotą jest budowanie plebanii - bloków - niemożliwych do

zagospodarowania i ogrzania. Budowy takich kolosów powierza się księżom, którzy

często nie mają o tym zielonego pojęcia - przepłacają wykonawcom, marnują materiały

itp.

Stąd mój podziw dla ks. Jaremy, który wziął na siebie odpowiedzialność architekta i

budowlańca, a przy tym nie oszczędzał się jako duszpasterz. Być może właśnie tak duże

obciążenie różnymi obowiązkami, w połączeniu z kapłańską samotnością doprowadziły

go do ukrytego alkoholizmu. Tak, niestety i ten kapłan wpadł w szpony tego strasznego

nałogu, który można nie bez przesady nazwać chorobą zawodową kleru. Regularnie

każdego wieczoru mój proboszcz „zalewał sobie robaka", najczęściej samotnie, a czasami

w większym, zaufanym gronie. Mniej więcej pół godziny po wieczornej Mszy Św.

zawsze ilekroć się widzieliśmy, czuć było od niego alkohol. Kilka razy widziałem go

pijanego do nieprzytomności. Próbowałem delikatnie wpłynąć na niego, uświadomić mu,

że się stacza (słyszałem, że świadomość tego jest podstawą zwalczenia nałogu) - niestety

bez-skutecznie. Najbardziej bolało mnie, kiedy widziałem, jak po pijanemu odprawia

Mszę Świętą. Zdarzało mu się to po paru nocnych imprezach, które przeciągnęły się ...do

rannej Mszy, a także wówczas gdy nie wytrzymywał i wypił w ciągu dnia. Widziałem i

czułem ból tego człowieka, topiącego swoją samotność, stresy i kapłańskie rozterki w

butelce wódki. Z wielką życzliwością i troską myślę dziś o tym, jak ten człowiek

pokieruje swoją przyszłością.

Tak więc po roku samotnego zamieszkania w rusieckiej wikariatce przyszło mi mieszkać

na prawdziwej plebanii, wśród pięciu innych księży. Muszę powiedzieć , a wiem o tym z

autopsji oraz z opowiadań kolegów, że takie zbiorowe plebanie rządzą się swoimi

własnymi prawami. Poza ciągłym szpiegowaniem ze strony własnych proboszczów

istnieje tam niepisany zwyczaj nie wchodzenia sobie w drogę i nie interesowania się

sąsiadami. Uszanuję ten zwyczaj także teraz i nie będę wyliczał ile dziewczyn czy

chłopców widziałem wychodzących - z których drzwi i o jakich godzinach. Uważam, że

tego rodzaju kontakty są prywatną sprawą każdego człowieka o ile nie zdradza on np.

współmałżonka i bynajmniej nigdy ich nie potępiałem.

Przechodząc do tematu swojej parafii zaznaczę na wstępie, iż ks. prałat Bogacki bardzo

długo, bo kilkanaście lat, opierał się jej powstaniu. Pragnął w ten naturalny sposób

uchronić się przed odpływem części pieniędzy do innych kieszeni. W końcu jednak uległ,

pod naciskiem biskupów i opinii kleru, kiedy Aleksandrów stał się największą parafią w

archidiecezji. Sam wykroił najgorsze ochłapy ze swoich włości. W ten sposób nową

parafię utworzyły dwa osiedla nowych bloków mieszkalnych. Prałat doskonale wiedział,

że takie bloki zamieszkują na ogół młode małżeństwa - rzadko praktykujące i najmniej

skore do utrzymywania Kościoła. Wiadomą rzeczą jest, iż w takich parafiach jest niewiele

pogrzebów, ich mieszkańcy są już z reguły „po ślubie", a liczyć można tylko na przyrost

demograficzny i chrzty. Nie zdziwiło nas również (proboszcza i mnie), że prałat

zarezerwował dla siebie kontrolę nad całym miejskim cmentarzem, na którym nam nie

wolno było nawet czytać „wypominków" w Uroczystość Wszystkich Świętych.

Cmentarze to jeden z najlepszych kapłańskich businessów. Jeśli zatem chodzi o nasze

dochody - były one raczej mierne. Za to każdego dnia dziękowałem gorąco Bogu, że mam

normalnego proboszcza i mogę żyć bez ciągłego poniżania i nerwów, w normalnych

warunkach. Braki finansowe z tzw. akcydensu, na który składały się ofiary z pogrzebów,

ślubów i chrztów - wyrównywały nam codzienne Msze Św. zamawiane przez grupę

starszych parafian ściśle związanych ze swoim nowym Kościołem; szczęśliwych, że

oderwali się od prałata. Trzeba również przyznać, iż ludzie uwzględniali w „tacy" fakt

powstawania nowej placówki parafialnej. Wszakże wydatków z tym związanych było co

niemiara - począwszy od materiałów budowlanych poprzez ławki, meble kancelaryjne, a

skończywszy na szatach i precjozach liturgicznych. Kuria biskupia dysponująca

bajońskimi funduszami na cele reprezentacyjne m.in. na podróże pięciu biskupów po

całym świecie, nie kwapiła się z dotacjami dla nowych parafii, zwłaszcza, że akurat

wtedy zakupiła od Kościoła Ewangelickiego świątynię w centrum Łodzi za milion

dolarów. Sprawy finansowe były na szczęście problemem proboszczów. Ja miałem swoje

własne obowiązki i zmartwienia.

Rozpocząłem pracę jako ksiądz - katecheta w Zespole Szkół Zawodowych. To nowe

doświadczenie uświadomiło mi z jednej strony, jak znikomy procent młodzieży

identyfikuje się z wartościami chrześcijańskimi - które głosi Kościół Katolicki - a z

drugiej strony, jak bardzo młodzież łaknie tychże wartości. Ci młodzi ludzie z którymi

pracowałem widzieli głęboki sens w prowadzeniu życia zgodnego z Ewangelią.

Przekonywały ich nawet takie przesłania Nowego Testamentu jak: przebaczenie bez

granic, miłość nieprzyjaciół czy ubóstwo. Szybko zrozumiałem jednak, że do tych

młodych - gniewnych, ale jakże prostych i otwartych umysłów, nie docierała żadna teoria

nie poparta praktyką i żywym świadectwem. Oni potrzebowali prawdziwych autorytetów,

przewodników życiowych. Tylko ten, kto żył na co dzień zgodnie z tym co głosił -

zasługiwał na ich akceptację i szacunek. Za kimś takim gotowi byli pójść do piekła.

Czekali na kogoś takiego, ale... nikt się nie zjawiał.

Pracując wśród młodzieży zawodowej, której wszyscy katecheci boją się jak ognia,

dotarło do mnie jasno - jak ogromną, wręcz historyczną misję do spełnienia ma tu Kościół

i kapłani; kapłani, którzy nie zdają sobie na ogół sprawy jaka wielka odpowiedzialność na

nich spoczywa. Uświadomiłem sobie, jak słabe w ogóle jest oddziaływanie

wychowawcze księży. Dlaczego w kraju na wskroś katolickim, prawowiernym jest tyle

chamstwa, złodziejstwa i zbrodni? Gdzie są owoce nauczania Kościoła?! Odpowiedź jest

krótka i bolesna - nie ma ich, bo nie ma również świadectwa kapłanów. Kandydaci do

kapłaństwa już w seminarium kształceni są bardziej na teoretyków i urzędników, aniżeli

na świadków Chrystusa. Kiedy stykają się oni z realiami panującymi w terenie, kiedy

poznają cynizm swoich przełożonych, którzy do reszty ściągają ich na ziemię,

udowadniając im na wszelkie sposoby - że „Pan Bóg swoje, a życie swoje" - wtedy

dopiero następuje przewartościowanie w nich samych i zaczynają krakać tak samo, jak

reszta stada wron. Czy ja dzisiaj mam wstydzić się tego, iż odleciałem z tego stada, aby

nie krakać jak wszyscy inni?!

Ktoś mógłby zapytać - dlaczego ja sam nie stałem się wówczas wzorem dla swoich

wychowanków? Otóż, starałem się i mam nadzieję, iż byłem nim rzeczywiście! Mogę to

bez przesady powiedzieć, bo wiem że oni sami to potwierdzą. Postanowiłem być ich

starszym bratem, który doświadczył Boga w swoim życiu. W naszych rozmowach nie

było tematów tabu (uczyłem klasy męskie, żeńskie i koedukacyjne). Widziałem, że moi

młodzi przyjaciele byli mile zdziwieni moim szczerym i otwartym podejściem. Po raz

pierwszy ksiądz traktował ich jak dorosłych, odpowiedzialnych, wartościowych ludzi, a

nie jak bandę rozwydrzonych szczeniaków. Zwierzali mi się ze swoich najskrytszych

problemów. Kiedy przyprowadzałem swoje klasy do Kościoła na spowiedzi - adwentowe

i wielkopostne - choć w konfesjonałach było zawsze kilku księży, największe kolejki były

u mnie. Chodziłem z moimi chłopcami i dziewczętami na wycieczki, podczas których

prowadziliśmy nie kończące się rozmowy i dyskusje. Oglądaliśmy ich i moje ulubione

filmy video i analizowaliśmy rozterki moralne bohaterów. Żyłem z nimi ich życiem, bo

nie było też innej drogi, aby do nich dotrzeć i zdobyć ich dla Boga. Nie robiłem tego z

premedytacją czy wyrachowaniem. Wierzę, iż wielu młodym ludziom w Aleksandrowie

pomogłem przejść bezpiecznie przez trudny okres poszukiwania i odnaleźć właściwą

drogę. Kilkanaście razy, na ich prośbę, interweniowałem w najróżniejszych konfliktach

rodzinnych, a nawet sercowych. Jestem pewien, iż jedną z dziewcząt uratowałem od

samookaleczenia, jeśli nie od śmierci samobójczej.

Zdobycie zaufania młodych ludzi nie przyszło mi wcale łatwo. Faktem jest, że była to

100

młodzież sfrustrowana, często naznaczona piętnem nie najciekawszych środowisk

rodzinnych. Jednostki wśród chłopców były wręcz kryminogenne (jeden z uczniów

popełnił morderstwo na swoim koledze). Takie przypadki przekonywały mnie tylko i

utwierdzały w walce o przyszłość moich wychowanków. Byłem szczęśliwy, że wielu z

nich udało mi się zawrócić ze złej drogi, chociaż niejeden przy tym zalazł mi za skórę. W

mniemaniu moim i innych nauczycieli ze szkoły - klasy które uczyłem (po 2 godz.

tygodniowo)

stały się lepsze, bardziej komunikatywne i spokojniejsze. Wielu moich uczniów i

uczennic odwiedzało mnie w moim mieszkaniu na plebanii. Cieszyły mnie bardzo te

sukcesy. Dziękowałem Bogu za każdą zagubioną owcę, którą udało mi się sprowadzić na

nowo do Jego Owczarni. Moje osiągnięcia uważałem za szczególnie wartościowe,

ponieważ udało mi się w moich uczniach, wychowanych na opowieściach i

doświadczeniach związanych z prałatem - przezwyciężyć niechęć, a często nawet odrazę

do stanu kapłańskiego w ogóle.

Niestety, przy końcu roku szkolnego właśnie ksiądz prałat wezwał mnie na rozmowę, w

której zarzucił mi „wywołanie niezdrowego poruszenia wśród miejscowej młodzieży;

odejście od programu nauczania oraz skupienie młodzieży wokół siebie, a nie przy

Bogu". Prałata ponadto raził widok młodych na plebanii, gdzie powinien być spokój i

powaga (najwidoczniej czynsz pobierany obecnie od lokato-rów na plebanii

rekompensuje mu te niedogodności). Był przekonany, że któryś z moich podopiecznych

zarysował mu kilka dni wcześniej jego mercedesa. „Ksiądz ma kurwa mać za mało pracy,

postaram się wypełnić księdzu wolny czas!" - wykrzykiwał mi nad głową. Już wkrótce

okazało się, iż nie były to słowa rzucane na wiatr.

Przez kilka ostatnich miesięcy spędzonych w Aleksandrowie byłem praktycznie

wikariuszem na dwóch parafiach, z jedną pensją. Polemika z prałatem nie miała sensu -

on wiedział wszystko najlepiej. Wzorem innych należało mu przytaknąć, skulić uszy i

obiecać solennie poprawę. Ja powiedziałem tylko, że przemyślę to co mi powiedział.

Rzeczywiście miałem zamiar to rozważyć. W końcu byłem kapłanem w Kościele

hierarchicznym i choć wiedziałem, iż prałat się myli (a już na pewno nie przemawia przez

niego Duch Święty), to jednak kolejna przeprowadzka nie bardzo mi się uśmiechała. Ten,

kto sprzeciwił się prałatowi mógł tego samego dnia się pakować, choćby pracował w

101

zupełnie innej parafii. Ten człowiek trząsł całą archidiecezją, a na przywitanie

arcybiskupa mówił - „cześć Władek". Poza tym, żywo w pamięci miałem ojca Świątka i

jego przykazanie bezwzględnego posłuszeństwa. Jak mogłem mimo to odepchnąć od

siebie młodzież, która mnie potrzebowała. Wszystkie swoje obowiązki wykonywałem bez

zarzutu; czy miałem być jednak tylko urzędnikiem, kasjerem w kancelarii, technikiem od

kultu? Co miały znaczyć słowa, tak często słyszane w seminarium o „spalaniu się kapłana

dla Królestwa Boże-go?". Postanowiłem w jednej chwili, że się nie ugnę - nie zmarnuję

życia dla zbierania pieniędzy i hodowania brzucha do kolan. Nie po to poświęciłem swoje

młode życie, idąc do seminarium i rezygnując z takich wartości jak małżeństwo czy

ojcostwo, aby w dalszej kolejności poświęcić swój ideał kapłaństwa.

Swoją posługę księdza traktowałem zawsze jako służbę Bogu i ludziom. Nie myślałem o

żadnym męczeństwie albo wielkich umartwieniach, ale równie daleki byłem od uznania

swojej funkcji kapłana - duszpasterza za intratną, ciepłą posadkę, wolną od ziemskich

trosk i zmartwień. Z żalem i smutkiem patrzyłem na większość moich byłych kolegów z

seminarium, którzy przenieśli do kapłaństwa podstawową klerycką zasadę - „nie

wychylać się". Może po prostu mam inny charakter. Nie potrafię bezkrytycznie godzić się

ze złem i przechodzić do porządku dziennego nad jawną niesprawiedliwością. Wszak to

sam Pan Jezus, mój Mistrz i Nauczyciel powiedział, iż lepiej być gorącym lub zimnym -

byle nie letnim. Właśnie ta letniość, pogodzenie się z zastaną rzeczywistością -

najbardziej mnie raziła u moich pobratymców.

Przerażała mnie perspektywa zostania klechą - dusigroszem, który „odbija" sobie brak

żony i dzieci powiększaniem konta w __u. Zgodnie ze starym przysłowiem, że „apetyt

rośnie w miarę jedzenia", wielu księży właśnie dla pieniędzy pogrzebało swoje ideały

kapłaństwa, a nawet człowieczeństwa. Wiedziałem np. o powszechnej niemal praktyce

skubania na lewo proboszczów przez wikariuszy. Najczęściej miało to miejsce w czasie

kolędy, podczas której na boku można było dorobić sobie nawet kilka miesięcznych

pensji. Było to dziecinnie łatwe - wystarczyło nie zapisywać niektórych większych kwot

przy ofiarodawcach, a wpisać je dopiero później, np. w następnym domu, odpowiednio

pomniejszone. Nieco większe ryzyko niosło ze sobą zaniżanie wpływów w kancelarii.

Jeden z moich kolegów opowiadał mi, jak wpadł w ten sposób u swojego szefa. Otóż

pewna gorliwa parafianka, po opłaceniu u niego pogrzebu; jeszcze tego samego dnia nie

102

omieszkała zapytać proboszcza - „czy aby tyle wystarczy"?

Proboszczowie doskonale orientowali się w metodach swoich wikariuszy i bronili na

różne sposoby. Niektórzy wymagali podpisu ofiarodawcy przy kwocie; inni prosili

swoich zaufanych parafian, aby ci dali „na podpuchę" większą ofiarę. Ksiądz prałat

Bogacki znalazł jeszcze inne rozwiązanie. Załatwił sobie na czas kolędy sutannowych

kleryków z seminarium, którzy w jego mniemaniu byli bardziej uczciwi. Ja tylko jeden

raz uległem pokusie w Ruścu, u ks. Jana. W czasie kolędy przywłaszczyłem sobie

niewielką kwotę, ale po paru dniach wyrzutów sumienia - wrzuciłem ją do kościelnej

skarbonki. Czułem, że po pierwszym razie mogę wyrobić w sobie nawyk „dorabiania".

Taką praktykę można było sobie łatwo wytłumaczyć, bo przecież proboszcz skubał mnie

zupełnie jawnie. Wzajemne okradanie się księży w parafiach demoralizuje ich oraz rodzi

ciągłe podejrzenia i antagonizmy. Kiedy byłem kapłanem bardzo bolało mnie i gorszyło

takie zachowanie wielu moich kolegów. Teraz, z perspektywy czasu, ciężar ich winy

przelałbym raczej na wadliwy system. Uważam, iż dla dobra samych księży najwyższy

czas, na wzór krajów zachodnich, np. Niemiec - uporządkować wszystkie finanse

Kościoła i poddać je pod kontrolę rad parafialnych albo przekazać kontrolę państwu. To

samo dotyczy uposażenia księży, które powinno być jawne, jak każde inne. Jest to moim

zdaniem jedna z podstawowych dróg do ratowania Kościoła w Polsce.

Powrócę jednak do mojego postanowienia, które podjąłem po rozmowie z prałatem, aby

nie opuszczać mojej młodzieży i do drugiej decyzji, która zrodziła się w toku przemyśleń

nad pierwszą - nie ugnę się pod naporem złych obyczajów w Kościele. Postanowiłem

również nie drażnić zbytnio prałata i swoje spotkania z podopiecznymi przenieść poza

plebanię. Nie chciałem opuszczać Aleksandrowa. Po-znałem tu wielu wspaniałych ludzi,

a przede wszystkim miałem ludzkiego proboszcza. Chociaż pracy na dwóch parafiach

było więcej niż w Ruścu, a zarobki nie najlepsze, gotów byłem zostać tam jak najdłużej.

Samo życie w mieście różniło się bardzo od wiejskiego. Przede wszystkim była tu

większa anonimowość, a sąsiedztwo wielkiej Łodzi stwarzało większe możliwości

kulturalne i towarzyskie. To sąsiedztwo było mi osobiście bardzo na rękę, ponieważ po

przyjeździe do Aleksandrowa rozpocząłem zaoczne studia doktoranckie na Akademii

Teologii Katolickiej w Łodzi, na kierunku Katolicka Nauka Społeczna. Również praca

duszpasterska w mieście była o tyle łatwiejsza, że wszędzie było blisko - do szkoły,

103

chorego itp. Zupełnie inaczej wyglądała kolęda w blokach. Jak na złość jednak zimą

skradziono mi samochód i wszędzie, a przede wszystkim do swojej kaplicy, jeździłem na

rowerze.

Nasza świątynia pod czułym okiem proboszcza stawała się niemal z każdym dniem

piękniejsza. Bardzo budowało mnie zaangażowanie i entuzjazm dużej grupy parafian,

którzy sami, od podstaw tworzyli materialny i duchowy wizerunek nowej wspólnoty.

Kilku, niemłodych już mężczyzn - emerytów i rencistów - regularnie, każdego dnia

przychodziło nieodpłatnie do pracy przy kaplicy i plebanii. Zawstydzony ich

poświęceniem i ofiarnością sam zacząłem pomagać przy cięższych pracach, np. przy

zalewaniu stropu na plebanii. Nigdy nie zapomnę wspaniałej atmosfery, jaka

towarzyszyła naszym wspólnym spotkaniom i pracom. Oczywiście byli i tacy parafianie -

którzy przychodzili do kancelarii albo zakrystii, aby podokuczać księdzu lub skrytykować

to i owo. Niektórzy, a tych przybywało, byli nastawieni nieufnie i wrogo. Z roku na rok w

czasie kolędy, coraz mniej rodzin przyjmowało księży w swoich domach. Zjawisko to

obserwowano we wszystkich parafiach. Kiedy w Boże Ciało wczesnym rankiem

wykańczaliśmy ołtarze przylegające do bloków - w kilku przypadkach spotkaliśmy się z

inwektywami i agresywnym zachowaniem tych, którzy chcieli się tego dnia wyspać, a

hałas im przeszkadzał. W Uroczystość Wszystkich Świętych - zbierając z rozkazu prałata

ofiary na cmentarzu - o mało nie zostałem zlinczowany przez rodzinę stojącą przy grobie,

na który nieopatrznie nadepnąłem czubkiem buta. Słyszałem wielokrotnie o protestach

ludzi mieszkających w pobliżu świątyń, którym przeszkadzał odgłos kościelnych

dzwonów. Znamienne było to, że niemal wszystkie wrogie uczucia względem Kościoła, a

w szczególności wobec księży, wyrażali ludzie deklarujący się jako wierzący. Ksiądz

prałat jak zwykle i na nich miał wypróbowany sposób. Wszyscy księża pracujący w

Aleksandrowie mieli obowiązek zgłaszania mu podobnych incydentów, a przede

wszystkim ich autorów. Informacje były skrzętnie zapisywane w kartotece, a przy

najbliższej okazji - skwapliwie wykorzystywane. Prędzej czy później podpadnięta osoba

zjawiała się w kancelarii w związku z załatwieniem ślubu, chrztu czy pogrzebu.

Najczęściej większa kwota ratowała z opresji i była uznawana jako pewne

zadośćuczynienie za popełnione grzechy. Jedno, co trzeba oddać prałatowi, to jego

skrupulatność w połączeniu z praktycznym podejściem do życia, w tym także do

104

duszpasterstwa. W jego parafii niemal wszystko było „na kartki" - spowiedź, chrzest,

ślub, bierzmowanie, obecność na Mszach Świętych dla dzieci i młodzieży itp.

Niemożliwym było uzyskanie pozwolenia na ślub lub chrzest, jeśli brakowało choćby

jednego z kilku świstków. Przed kolędą prałat wysyłał do każdego domu listę

materialnych potrzeb i inwestycji, jakie prowadzi parafia. Dołączał do tego kopertę ze

swoją pieczątką. Był to jeszcze jeden sposób na nieuczciwych „kolędowników".

Podsumowując osobę ks. prałata Hedoniusza Bogackiego, który jawi się w tym rozdziale

jako postać kluczowa, trzeba powiedzieć, iż jest on typowym przykładem na to, jak

decydującą rolę w życiu i postawie kapłana odgrywa jego osobowość i cechy czysto

ludzkie. Uważam, że po to aby być dobrym księdzem, trzeba wpierw być dobrym

człowiekiem. Negatywne i pozytywne cechy charakteru kandydata do święceń są bez

ograniczeń przenoszone do kapłaństwa; same święcenia (pierwsze czy drugie) nie

spełniają funkcji oczyszczalni ścieków. Jeden z moich przełożonych w Seminarium

Włocławskim - ks. prefekt K. Konecki powiedział kiedyś w przypływie szczerości, że

wielkim sukcesem jest, jeśli ktoś przejdzie przez sześć lat uczelni duchownej i nie zepsuje

się, wychodząc gorszym niż przyszedł. Jakiż jednak szok czekałby takiego idealistę na

pierwszej parafii np. w Ruścu.

Jestem przekonany, że tacy kapłani jak ks. Bogacki, weszli na drogę powołania nie mając

go w ogóle lub też wypaczyli je bardzo wcześnie. Na domiar złego wnieśli do kapłaństwa

hedonistyczne i materialistyczne patrzenie na świat. Wielu z nich staje się z czasem

autentycznymi ateistami - gorszymi od innych - bo najczęściej nie do odratowania.

Prawdopodobnie ks. prałat chciał dobrze; nie posądzam go o zupełny brak dobrych

intencji. To właśnie jego i jemu podobnych w pewnym sensie usprawiedliwia, a

jednocześnie jest najbardziej tragiczne - że wierzą oni w swój własny „ideał" kapłaństwa.

Większość biskupów i wielu proboszczów wyrosłych na latach osiemdziesiątych - kiedy

to Kościół organizował Msze za Ojczyznę, heppeningi, manifestacje wiary i sprzeciwu

wobec komunistycznej władzy - chciała dalej kontynuować taki model duszpasterstwa,

oparty na pokazówkach, imprezach religijno-polityczno - patriotycznych i cieszyć oczy

wielotysięcznymi, wiwatującymi tłumami. Tymczasem w zdrowo myślących

środowiskach kościelnych panuje przekonanie, że właśnie lata osiemdziesiąte były dla

Kościoła w Polsce latami straconymi, ponieważ w masówkach Kościoła tryumfującego

105

brak było Boga i Ewangelii, a politykujący księża nie myśleli o dawaniu świadectwa

wiary. Biskupi oburzają się dzisiaj na Labudę, Bujaka, Frasyniuka i innych, którzy przez

lata stanu wojennego korzystali z opieki i pomocy księży, często nawet ukrywając się w

zakonach czy na plebaniach. Niestety, ci światli ludzie poznawszy wówczas Kościół „od

kuchni"- nie chcą mieć teraz z nim nic wspólnego.

Kiedy po powrocie z urlopu zastałem u proboszcza dekret kierujący mnie na inną parafię,

nie zmartwiłem się zbytnio. Aleksandrów, w którym kwitł kapłański biznes - nie był

najlepszym miejscem dla takich jak ja.

ROZDZIAŁ VII

Ozorków: trudna decyzja - dlaczego odszedłem?

Zanim rozpocznę swoją kolejną historię na kolejnej parafii, chciałbym przybliżyć nieco

stan ducha, w jakim znajdowałem się w tamtym czasie. Miałem już za sobą

doświadczenie sześciu lat pobytu w dwóch seminariach duchownych (z roczną przerwą)

oraz dwuletni staż pracy na dwóch różnych parafiach. Znałem od podszewki struktury i

metody działania Kościoła w Polsce, a przynajmniej w dwóch diecezjach: łódzkiej i

włocławskiej. Gdzie indziej było oczywiście tak samo albo bardzo podobnie. Przede

wszystkim w całym Kościele Rzymsko-Katolickim, kierowanym przez papieża, był ten

sam system, te same metody.

Właśnie tym wadliwym systemem, który wypaczał ludzkie charaktery i sumienia,

deprawował sługi Kościoła - byłem zrażony. Owoce tego systemu były wstrząsające, jak

na Owczarnię Jezusa Chrystusa. Pasterze Jego owiec dopuszczali się nagminnie ciężkich

grzechów, nie wyłączając: złodziejstwa, pijaństwa, wzajemnej zawiści, zemsty i dewiacji

seksualnych. Z tzw. terenu dobiegały wciąż wstrząsające wieści o bijatykach na

plebaniach, molestowaniu dzieci przez księży pedofilów, trójkątach małżeńskich z

udziałem duchownych, nakłanianiu „gospodyń" do usuwania nienarodzonych itp.

Powszechne było okradanie przez proboszczów całych parafii, często na wielkie kwoty,

poprzez wyprzedawanie dzieł sztuki sakralnej lub składanie obietnic bez pokrycia typu:

założę nowy dach na Kościele jak zbierzecie dość pieniędzy. Ludzie przynoszą duże i

małe sumy czasem przez kilka lat - bo ciągle brakuje. Kiedy uzbiera się z tego mała

106

fortuna, duszpasterz prosi biskupa o zmianę parafii i ...przekręt jest gotowy. Pieniądze

zniknęły, a złodzieja nie ma bo nie ma paragrafu który by go ścigał.

Prawidłowością wśród proboszczów jest to, iż w czasie trwania probostwa (zazwyczaj już

pierwszego) budują oni własne, często przepiękne domy - oczywiście na koszt parafian,

np. zamiast remontu Kościoła, na który zebrali kasę lub też kosztem wieloletniego

opóźnienia prac nad budową świątyni. W tych księżowskich domach najczęściej

mieszkają ich utrzymanki i dzieci, które widzą tatusia przy okazji, gdy uda mu się

„urwać" z pracy i dojechać często pareset kilometrów do domu. Nieliczni samotni fundują

takie domy swoim bliskim - bratu, siostrze lub ich dzieciom - w zamian za opiekę na

starsze lata. Starsi księża, przed pójściem na emeryturę, bywają często chorobliwie

chytrzy i zdzierscy, chcąc zapewnić sobie spokojną starość.

Mając to wszystko na uwadze - czy dziwić się ludziom, że krytykują, a czasem nawet

ubliżają księżom (najczęściej za ich plecami)?

Z perspektywy tego, co sam widziałem i o czym słyszałem z tzw. pierwszej ręki,

najczęściej od naocznych świadków - oświadczam, iż tak jak dawniej (przed wstąpieniem

do seminarium) dziwiło mnie i gorszyło, że nie wszyscy ludzie traktują księży z

należytym szacunkiem; tak obecnie dziwi mnie i gorszy całowanie kapłanów po rękach i

w ogóle wyróżnianie ich spośród innych osób. Najczęściej wierni są zupełnie

nieświadomi tego, co za ich plecami kombinuje duszpasterz. To nie jemu, a właśnie im -

zapracowanym, ofiarnym ojcom, matkom, samotnym i opuszczonym - należy się

szacunek i uznanie. Oczywiście są także wspaniali, a nawet świątobliwi kapłani, którzy

cierpią za swoich współbraci, gdyż na nich samych spada ciężar złej opinii kolegów. To

należy wytknąć wielu ludziom, iż zawiedzeni lub zgorszeni jednym księdzem,

automatycznie przekreślają wszystkich innych.

Dwa lata kapłaństwa przekonały mnie również o mojej bezsilności wobec wszelkiego zła,

które napotykałem na drodze powołania. Byłem i przez długie lata miałem być ciągle na

najniższych szczeblach drabiny hierarchicznej Kościoła. Na tym poziomie należało tylko

słuchać, wypełniać rozkazy i cieszyć się wygodnym, dostatnim życiem; które zapewnia

praca na „niwie Pańskiej". Prawdopodobieństwo, że zostanę biskupem lub papieżem aby

cokolwiek zmienić było niewielkie. Po raz pierwszy pomyślałem o odejściu, ale tylko po

to, aby z innej pozycji walczyć o przemianę litery i ducha Kościoła. Głos szeregowego

107

księdza nie jest w ogóle brany pod uwagę. Nie ma po prostu takich potrzeb jak:

demokracja, konsultacja, liczenie się z opinią wiernych - o wszystkim bowiem decyduje

góra i dogmaty ustalone przez górę. Wszystko jest dobre, pewne i prawdziwe - bo nad

wszystkim czuwa Duch Święty. On właśnie jest gwarancją świętości Kościoła,

nieomylności papieża i prawdziwości głoszonej nauki. Duch Święty, według nauczania

Kościoła, przemawia przez każdego przełożonego od proboszcza, aż do papieża.

Pytam się w związku z tym - czy Duch Święty przemawiał także przez księdza Jana

Dupczyckiego z Ruśca, kiedy wbrew mojej woli nakłaniał mnie do współżycia? A może

to ksiądz prałat Bogacki, dziekan aleksandrowski jest przekaźnikiem Trzeciej Osoby

Trójcy Świętej - szantażując ludzi, że nie pochowa zwłok jeśli nie dostanie wyznaczonej

opłaty (1995r - 5 mln st. zł.). Nie mam najmniejszych wątpliwości, iż Duch Święty działa

w Kościele, ale tylko przez ludzi, którzy się boją Boga, a takich - wg słów Jezusa - więcej

jest wśród „cudzołożnic i celników" aniżeli w gronie faryzeuszów (ówczesnych

kapłanów), których śmiało można przyrównać do dzisiejszych hierarchów Kościoła. To

nie Bóg działa przez ludzi popełniających grzechy ciężkie, lecz szatan. To nie Duch

Święty kierował poczynaniami świętej inkwizycji - skazującej na tortury i śmierć tysiące

niewinnych ludzi - ale szatan zawładnął umysłami i duszami papieży, którzy ją powołali i

przewodzili jej sądom.

Po raz pierwszy w życiu byłem w tak wielkiej rozterce. Z jednej strony wiedziałem o tym,

że nie wolno mi pogodzić się z wypaczonym, zakłamanym systemem machiny, której

byłem małym trybikiem. Pogodzenie się z zastaną rzeczywistością oznaczało stopniowe

równanie w dół. Oczywiste było dla mnie i to, iż aby być znakiem sprzeciwu - musiałem

odejść z kapłaństwa. Tylko wtedy mój głos dotarłby do ludzi jako prawdziwe świadectwo

człowieka; który mógł zostać, ale odszedł żeby dać świadectwo prawdzie i aby ta prawda

dotarła omijając kościelną cenzurę. Wielu było w historii Kościoła reformatorów

zatroskanych o jego dobro i autentyczność. Większość z nich zamęczyła inkwizycja, a

współczesnych uznaje się za chorych psychicznie, oczernia i wyklucza z Kościoła.

Pierwszemu Lutrowi udało się uniknąć śmierci. Jego zamiarem było zreformowanie, już

wówczas anachronicznych struktur kościelnych, a gdy to okazało się niemożliwe - założył

własny Kościół. Tak wiec już historia uczy, że Kościół Rzymsko-Katolicki jest

niereformowalny wewnątrz własnej struktury, a naprawić go można tylko poza nim

108

samym.

Takie i inne myśli nurtowały mnie podczas przeprowadzki do Ozorkowa - mojej trzeciej i

ostatniej placówki. Byłem wówczas o krok od opuszczenia kapłańskich szeregów.

Trzymała mnie tylko nadzieja, która towarzyszy zawsze zmianie środowiska - parafii oraz

względy praktyczne, a raczej materialne. Moją życiową pasją były i są podróże, na które

w ciągu ostatnich dwóch urlopów wydałem dosłownie wszystkie zarobione pieniądze.

Oprócz paru mebli i starego samochodu, który zmuszony byłem kupić - nie miałem

mieszkania ani żadnych środków do życia, nie mówiąc już o funduszach na reformowanie

Kościoła. Największą jednak przeszkodą byli moi rodzice. Nie chciałem nawet myśleć o

tym, jak wielkim ciosem byłoby dla nich moje odejście. Patrzyli we mnie niczym w

święty obraz. Jakże naiwni byli w swoim postrzeganiu Kościoła i księży; nie bardziej

zresztą niż większość gorliwych katolików. Postanowiłem stopniowo otwierać im oczy na

różne sprawy, ale było to bardzo bolesne i trudne dla nas trojga.

Tymczasem jednak osiadłem w Ozorkowie, jako drugi wikariusz Parafii Matki Boskiej

Królowej Polski. Proboszczem był ks. Józef Gryzik - kapłan ok. 50-tki, słusznej postury,

z gęstą czupryną szpakowatych włosów. Od samego początku zrobił na mnie miłe

wrażenie. Był to typ gawędziarza, przerośniętego chłopaka wychowanego na

opowieściach Marka Twaina i książkach Szklarskiego. Największą radością i szczęściem

był dla niego kontakt z przyrodą. Mógł być równie dobrze leśniczym czy gajowym, jak

księdzem. Potrafił godzinami opowiadać o swoich wyprawach wędkarskich i łowieckich.

Był to zresztą główny temat jego ... kazań. Niemal codziennie na parę godzin przepadał

gdzieś z wędkami, strzelbą lub koszem na grzyby. Ja, jako okazyjny, ale także wędkarz -

od razu przypadłem mu do gustu. Ks. Józef był człowiekiem łagodnego usposobienia,

choć przy pierwszym poznaniu mógł sprawiać wrażenie szorstkiego. Podziwiałem jego

wielkie zrozumienie dla spraw ludzkich, bytowych. Potrafił wytłumaczyć swoich parafian

dosłownie ze wszystkiego. Był pobłażliwy dla tych, którzy nie chodzą w niedzielę do

Kościoła bo, np. mają małe dzieci albo cały tydzień ciężko pracują. Rozumiał małżonków

żyjących bez ślubu kościelnego, bo może pochodzili z rodzin ateistycznych itp. Nigdy z

jego ust nie słyszałem żadnego przytyku ani wymówki pod adresem ludzi zgromadzonych

w świątyni czy też w kancelarii. Nigdy też, co należy bardzo mocno podkreślić, nie

dopominał się pieniędzy od parafian. Zachęcał co najwyżej do prac fizycznych przy

109

budowie plebanii i Kościoła. Często i szczerze dziękował za składane ofiary i pomoc.

Następną rzeczą wartą podkreślenia jest fakt, iż w parafii księdza Józefa nie było nigdy

ustalonych stawek za pogrzeby, śluby, chrzty i Msze. Zdarzało się nierzadko, że

odprawialiśmy pogrzeb za 50.00 zł, tj. 1/10 tego, co brał prałat. Bywały również posługi

darmowe. Takie podejście proboszcza do parafialnych finansów i księżowskiego

uposażenia było ewenementem w skali całej archidiecezji. Parafianie doskonale zdawali

sobie z tego sprawę i szanowali za to ks. Józefa i nas - jego dwóch wikariuszy. Mówiąc o

„nas" myślę o sobie i ks. Darku Płysie, który w Ozorkowie był już od trzech lat. Ks.

Darek był praktycznie proboszczem, a przede wszystkim - głównym duszpasterzem w

parafii. Działo się tak, ponieważ ks. Gryzika nie zajmowały zbytnio sprawy związane z

pracą duszpasterską - liturgia, kaznodziejstwo, kancelaria itp. Zdecydowanie wolał pracę

(nawet fizyczną) przy budowie domu parafialnego, odrzucanie zimą śniegu wokół

kaplicy, a nade wszystko swoje wyprawy w plener. Jedną z niewielu wad ks. proboszcza

było właśnie marginalne traktowanie duszpasterstwa. Bił on wszelkie rekordy w

szybkości odprawiania Mszy Świętych i w głoszeniu kazań, których tematyka była co

najmniej dziwna. Ks. Józef potrafił np. wygłosić homilię będącą streszczeniem artykułu z

Wiadomości Wędkarskich, który szczególnie go zaabsorbował. Ks. Płys był bardzo

koleżeński i serdeczny. Znałem go jeszcze z czasów seminaryjnych, kiedy razem byliśmy

na pielgrzymce w Częstochowie. Obaj księża byli ogólnie lubiani i szanowani. Ks. Darek

jako duszpasterz (m.in. głosił wspaniałe kazania), a proboszcz jako budowniczy. Ja

natomiast miałem dołączyć do tej grupy ze specjalizacją katechety. Uczyłem sześć klas

ósmych oraz drugie i trzecie klasy liceum ogólnokształcącego. Jak wcześniej

wspomniałem, parafia nie posiadała świątyni, która była w fazie projektowania, a jej

funkcję sprawowała tymczasowo niewielka kaplica. Przy kaplicy był jeszcze osobny

budynek, w którym mieściła się kancelaria i salonik - miejsce odpoczynku i naszych

zebrań. Na tyłach terenu przeznaczonego pod Kościół prowadzono budowę ogromnego

domu parafialnego i plebanii. Ksiądz proboszcz mieszkał na razie w małym, zaniedbanym

domku obok kaplicy. Mój starszy kolega miał mieszkanie w sąsiedniej parafii, w centrum

Ozorkowa, skąd dojeżdżał ok. 2 km. Ja natomiast mieszkałem... w bloku, naprzeciwko

kaplicy, w małym dwupokoikowym mieszkanku na czwartym piętrze. Mocnym punktem

parafii była silna obsada ministrantów na poziomie szkoły średniej.

110

Parafia Królowej Polski liczyła ok. 10 000 tyś. mieszkańców i była, jak dotychczas, moją

największą. Oprócz niej istniała w Ozorkowie druga, w której rezydował dziekan. W

parafii tej prowadzono tzw. duszpasterstwo tradycyjne, oparte na stałym cenniku „usług",

sobie-państwie i teorii wyższości stanu duchownego nad pospólstwem. Na tle wyraźnego

zróżnicowania w metodach duszpasterzowania pomiędzy naszymi parafiami dochodziło

między nami często do sporów i utarczek słownych, zwłaszcza między dziekanem i moim

proboszczem (wicedziekanem), a także księdzem Darkiem, który mieszkał na terenie

konkurencji. Ks. dziekan zarzucał nam zbytnią pobłażliwość w traktowaniu ludzi,

zwłaszcza interesantów w kancelarii. Tak naprawdę chodziło mu o dobrowolne ofiary, z

których słynęła nasza parafia. Nie mógł też przeżyć, że nasza kaplica pękała w szwach,

podczas gdy jego Kościół świecił pustkami. Nic dziwnego skoro połowa jego parafian

przychodziła do nas.

Praca w parafii nie była zbyt ciężka. Ministrantami opiekował się ks. Darek. Najwięcej

wysiłku, żeby nie powiedzieć zdrowia, kosztowała mnie katechizacja w ósmych klasach.

Wśród tej dorastającej młodzieży widać było aż nazbyt wyraźnie braki i zaniedbania

wychowawcze rodziców, zwłaszcza matek. Jest to powszechne zjawisko w środowisku

Łodzi i podłódzkich miast. Łódź słynąca z przemysłu lekkiego, którego siłą napędową

były i są kobiety, jest środowiskiem chyba najbardziej zaniedbanym wychowawczo.

Kobiety z Łodzi, Pabianic, Zgierza, i Ozorkowa - pracujące przy krosnach i maszynach

przędzal-nianych - widzą swoje pociechy zazwyczaj późnym wieczorem, gdy wracają z

pracy. Odbija się to wydatnie na wychowaniu dzieci i młodzieży. W porównaniu z

katorżniczą pracą w podstawówce, katecheza w liceum sprawiała mi prawdziwą

satysfakcję. Tutaj czułem się na swoim miejscu i na nowo zacząłem realizować „swój"

system wychowawczy, oparty na partnerstwie (sam ciągle czułem się licealistą) i

otwartości.

Wydawać by się mogło, że wreszcie znalazłem parafię dla siebie, księży

współpracowników niemal bez zarzutu, a w perspektywie roku - przeprowadzkę do

apartamentu w nowej plebanii. Bliskość rodzinnego miasta była kolejnym, ważnym

atutem. Stosunkowo niewielka odległość od Łodzi pozwalała mi bez przeszkód

kontynuować studia doktoranckie na akademii. Samo miasto, pomimo sąsiedztwa wielkiej

aglomeracji, było ciche i urokliwe. Ozorków nie był jednak bezludną wyspą. Często

111

odwiedzali mnie koledzy-księża, przywożąc nierzadko zatrważające wieści z terenu.

Opowiadali o swoich proboszczach, różnych nadużyciach i świństwach.

Mimo ustabilizowanego życia osobistego i zawodowego, coraz bardziej narastał we mnie

sprzeciw wobec zakłamań systemu, którego byłem częścią. Postanowiłem rozmawiać na

ten temat z innymi księżmi. Niemal w każdym przypadku spotykałem się z tą samą

sentencją - siedź cicho, jak ci dobrze! Swoimi wątpliwościami podzieliłem się z moim

byłym spowiednikiem - ojcem duchownym z seminarium. Ojciec wstrząśnięty moimi

uwagami zalecił mi ćwiczenia w pokorze i nadał ciężką pokutę. Niestety, wątpliwości

ciągle narastały; co więcej - zacząłem mieć pewność, że to jakiś wewnętrzny głos,

nadludzka moc popycha mnie do wielkiego dzieła. Dziełem tym miała być przemiana

Kościoła Rzymsko-Katolickiego. Postanowiłem, iż poświecę swoje życie tej właśnie

sprawie. Nie miałem właściwie wyboru - to postanowienie stało się moją obsesją.

Wiedziałem i wiem nadal, że zrodziło się to pod natchnieniem samego Boga i z Jego woli.

Równocześnie powstała we mnie idea napisania tej właśnie książki.

Po wielu godzinach modlitw, w których prosiłem Boga, abym mógł jak najlepiej rozeznać

Jego plany wobec mnie - powziąłem ostateczną decyzję o odejściu z kapłaństwa. W

rozmowie z moim proboszczem zwierzyłem się ze wszystkiego, co leżało mi na sercu i

powiedziałem o moim postanowieniu. Ksiądz Józef, którego również bolały ciemne

strony Kościoła, wyraził swoje zrozumienie dla mojej decyzji, a przede wszystkim

podziwiał odwagę i determinację, która mną kierowała. Osobiście miałem chwile

zwątpienia - czy rzeczywiście mogę zmienić coś, co skostniało i utrwaliło się przez setki

lat, a w dodatku ma tak możnych i wpływowych strażników. W tej samej chwili przyszły

mi na myśl słowa Jezusa mówiące o tym, iż to co u ludzi jest niemożliwe, jest możliwe u

Boga. Jeśli On mi pomoże, to nic nie powstrzyma Jego własnych planów.

Przed ostatecznym opuszczeniem parafii chciałem odbyć jeszcze jedną rozmowę.

Pragnąłem otworzyć się przed człowiekiem, któremu

ślubowałem życie w celibacie oraz cześć i posłuszeństwo; który w geście apostolskim

włożył ręce na moją głowę, pobłogosławił mnie i obdarzył swoim zaufaniem. Niestety,

ksiądz arycybiskup Władysław Ziółek był wtedy gdzieś na drugim końcu świata, a po

jego przyjeździe przez ponad miesiąc nie mogłem u niego uzyskać audiencji. Być może

tak właśnie miało się stać, żeby mój przełożony dowiedział się o wszystkim z tej książki -

112

jak wszyscy inni. Nie czułem się zobowiązany wobec tego człowieka. W końcu to nie on

mnie powołał i uczynił kapłanem, ale sam Jezus Chrystus. Tak naprawdę, to nie jemu

ślubowałem w czasie święceń, ale samemu Bogu. Co się zaś tyczy samych ślubów, które

uczyniłem - nie było to dla mnie żadną przeszkodą w odejściu od kapłaństwa, bo wiem,

że tak naprawdę wcale nie odszedłem. Nigdy nie przestanę być uczniem Chrystusa, który

zostawił wszystko i poszedł za Nim, aby głosić Jego naukę. Ciągle żywe jest we mnie

powołanie i pragnienie bycia pasterzem w Jego Owczarni. Wierzę głęboko, iż nadejdzie

taki dzień i stanę na nowo przy Jego ołtarzu, ale już w nowym, lepszym Kościele, w

którym kapłani i wierni będą czcili Boga „w Duchu i prawdzie".

ROZDZIAŁ VIII

Konieczność zmian w Owczarni Chrystusa

Aby uniknąć niepotrzebnego zamieszania związanego z moim odejściem, przeczekałem

okres urlopów. W przeddzień księżowskich przeprowadzek pożegnałem się serdecznie z

księdzem proboszczem i księdzem Darkiem. Do dzisiaj łączą mnie z nimi przyjacielskie

kontakty. W ciągu jednego dnia znalazłem i wynająłem niewielkie mieszkanie pod Łodzią

i tam zamieszkałem. Aby zarobić na utrzymanie założyłem niewielką firmę produkcyjną.

Od samego początku zacząłem jednak pisać tę książkę, bo wiedziałem, że ona musi

powstać. Jakaś wewnętrzna Siła kazała mi każdą wolną chwilę poświęcać jej powstaniu.

Teraz wydaje mi się to oczywiste - niemożliwa jest naprawa błędów i przemiana na

lepsze, bez uprzedniego ukazania tychże błędów oraz ich skutków. Aby pokazać komuś

właściwe rozwiązanie, należy wpierw odwieźć go od złych metod i dróg, które obrał.

Moja książka, jest pierwszym i jedynym w swoim rodzaju świadectwem byłego księdza z

kraju papieża. Nie piętnuje ona kapłańskich wad i słabości, ale zakłamanie systemu

kamuflującego te wady; systemu, który z góry niejako wyklucza istnienie takich wad i

słabości u „nadludzi". Tak naprawdę jednak, są oni na nie podatni jak wszyscy inni, a

nawet o wiele bardziej, gdyż ich postawa jest naturalną obroną przed nienormalnym i

nieludzkim sposobem życia, do którego są naginani. Niektóre wymogi Kościoła

względem księży, takie jak np. celibat i bezwzględne posłuszeństwo w głoszeniu nauk

całkowicie niezgodnych z ich wewnętrznym przekonaniem, wypaczają sumienia głosicieli

Słowa Bożego i są w konsekwencji powodem ich upadków. Poza tym, najzwyczajniej w

113

świecie, niezdolni są unieść „ciężarów nie do uniesienia"(6). Są bowiem tylko ludźmi -

jedni lepszymi, drudzy gorszymi.

(6) Patrz Ew. Mt. 23, 3-5.

Kapłan żyje w ciągłym konflikcie z samym sobą, a także w zakłamaniu - to demoralizuje

jego samego, a w konsekwencji także ludzi, którzy słusznie upatrują w nim wzoru do

naśladowania. Takie życie pociąga za sobą cały szereg następstw. Wielu księży cechuje:

egocentryzm i pycha. Samotność i postawy krytykanckie wobec nich są powodem

nieufności względem ludzi świeckich, ucieczki w alkoholizm, a często zupełnej izolacji i

wyobcowania ze środowiska. Jakże częstym obrazkiem jest proboszcz albo wikary

spieszący pędem na plebanię po skończonym nabożeństwie. W powszechnej praktyce jest

np. sztubacki zwyczaj kupowania przez księży nowych samochodów łudząco podobnych

do tych, którymi jeździli poprzednio po to, aby „nie spadła ofiarność".

Przytłoczeni z jednej strony nieograniczoną władzą biskupa, a z drugiej strony zaszczuci

przez własnych wiernych - słudzy Kościoła wykształcili w sobie postawę obrony,

dystansu wobec otoczenia oraz cynizmu - w czym są prawdziwymi mistrzami. Niestety

bywają na tym tle duże przegięcia. Księża, „otrzaskani" ze świętościami, szydzą nawet ze

swej sakramentalnej i duszpasterskiej posługi; z ludzi angażujących się do różnych prac

przy parafiach, wspierających Kościół ofiarami i modlitwą. Dla przykładu - starsze

kobiety najczęściej nawiedzające świątynie i członkinie kółek różańcowych nazywane są

przez księży „żabami kropielniczymi"; a starsi mężczyźni - „dziadami kościelnymi" itp.

Wzajemne stosunki między księżmi również pozostawiają wiele do życzenia.

Powszechna jest zazdrość o lepszą, bardziej dochodową parafię; donoszenie na kolegów

do biskupa itp. Proboszczowie, aby zjednać sobie przychylność „góry" prześcigają się w

dogadzaniu biskupom, ubóstwianiu ich i „rozpuszczaniu" na wszelkie możliwe sposoby.

Duża, niekontrolowana władza proboszczów (często starszych i zdziwaczałych) nad

wikariuszami, jest powodem wielu konfliktów, które nierzadko przybierają formy

drastyczne, a niekiedy wręcz tragiczne.

Osobnym tematem jest panujący wśród kleru kult pieniądza, traktowanego najczęściej

jako dobro zastępcze - na zasadzie - nie mogę mieć tego, co mają inni więc będę miał to,

czego inni nie mają lub co pragną mieć. Nie będzie wielką przesadą jeśli powiem, iż

dzisiejszym Kościołem rządzą pieniądze. Pomiędzy księżmi istnieje ciągła rywalizacja o

114

największe i najbogatsze parafie. Normalnym zjawiskiem jest kupowanie u biskupów

godności kościelnych - kanonika i prałata. Właśnie biskupi są prawdziwymi finansowymi

krezusa-mi. Mają oni nieograniczony dostęp do ogromnych pieniędzy napływających z

diecezji. Każda parafia jest opodatkowana na rzecz utrzymania kurii, biskupów, licznych

przedsięwzięć i fundacji kościelnych, m.in. budowy nowych świątyń, utrzymania

seminarium, diecezjalnego caritas, misji w krajach trzeciego świata oraz na potrzeby

papieża i funkcjonowanie Państwa Kościelnego - Watykanu. Kardynałowie i biskupi w

sposób zupełnie niekontrolowany mogą korzystać i faktycznie korzystają z tej góry

pieniędzy.

Książęta Kościoła, zajęci ciągłą troską o jego rozrost, potęgę i dobro - zagubili gdzieś po

drodze wskazania Jezusa o: ubóstwie, skromności, prawdziwej pokorze, trosce o

zagubione owce, dzieleniu się wszystkim z potrzebującymi, głoszeniu czystej Ewangelii,

nie mieszaniu się do spraw świata (czyt. polityki)(7), byciu „żywym przykładem dla

stada". Wynikiem tego - postawa dzisiejszych następców apostołów stanowi zadziwiającą

kwintesencję starotestamentowego faryzeizmu ze współczesnym konsumpcjonizmem

oraz pragnieniem władzy i dominacji. Koniecznym zatem krokiem w kierunku

uzdrowienia Kościoła, szczególnie w naszym kraju, jest uporządkowanie jego finansów -

poddanie ich wnikliwej kontroli. Na tej samej zasadzie należy poddać kontroli i ujawnić

(dziś skrzętnie ukrywane) faktyczne uposażenie księży, a zwłaszcza proboszczów i

biskupów, którzy sami regulują sobie własne wynagrodzenia. Najlepszym wyjściem

byłoby wypłacanie księżom pensji tak, jak to się dzieje np. w Niemczech lub też ustalenie

powszechnie obowiązujących, rozsądnych stawek za posługi duszpasterskie. Instytucja

tzw. rad parafialnych, tak powszechna na zachodzie - gdzie kierują one finansami i

inwestycjami niemal każdej parafii - w Polsce faktycznie nie istnieje. Trzeba koniecznie

dokonać rozróżnienia pomiędzy autonomicznym charakterem Kościoła i jego

czcigodnymi tradycjami, a zdroworozsądkowymi metodami funkcjonowania ogromnej

instytucji, która wchodzi w XXI wiek i jest kierowana przez ludzi, a nie przez aniołów.

(7) Patrz Ew. Mk. 12, 17.

Nie dziwi mnie postawa większości katolików w naszym kraju, którzy widząc

wynaturzenia systemu jaki panuje w Kościele Katolickim - po prostu go nie popierają;

poprzez, m.in. nieobecność na Mszach Świętych w niedziele i święta. Nie namawiam

115

tutaj do postaw areligijnych lub, co gorsza, do indyferencji moralnej czy religijnej - wręcz

przeciwnie! Oczywiste jest jednak, iż ludzie są dzisiaj bardziej świadomi i mają naturalne

prawo wyboru. Naturalnym, zdrowym odruchem człowieka, który widzi zło i fałsz jest

unik, nieufność, obrona, a często wrogość.

W ciągu trzech urlopów w kapłaństwie, odwiedziłem kilkanaście krajów Europy

Zachodniej i Południowej; Pomocną Afrykę oraz Kanadę. Wszędzie obracałem się w

środowisku Kościoła Katolickiego, a także wśród protestantów. Próbowałem poznać

dokładnie struktury tamtejszych Kościołów, zaangażowanie wiernych oraz wpływ jaki

wywiera na nich głoszona nauka.

Obserwowałem wnikliwie życie kapłanów. Po tych wszystkich doświadczeniach

doszedłem do kilku wniosków:

1. System panujący w całym Kościele Katolickim jest wadliwy (celibat księży, brak

struktur demokratycznych, błędy w nauce dotyczącej moralności seksualnej -

antykoncepcji, rozwodów itp.)

2. Kościół w Polsce jest najpotężniejszy ze wszystkich Kościołów na świecie (największa

ilość księży i biskupów, największy majątek, największe wpływy na życie społeczne i

polityczne w państwie).

Cały paradoks polega jednak na tym, że oddziaływanie naszych kapłanów na wiernych

jest znikome, porównywalne do takich krajów jak Albania czy Obwód Kaliningradzki.

Najbardziej na świecie wpływowy Kościół nie ma prawie żadnego wpływu na

kształtowanie sumień i morale swoich wiernych. Siła Kościoła i jego pasterzy - miast być

oparta na ewangelicznych radach (pokory, ubóstwa, przebaczenia, pracy u podstaw,

miłości i opieki nad najbardziej potrzebującymi) - jest sztucznie rozdmuchiwana przez

wysokich rangą dostojników i podsycana masówkami, które są coraz mniej masowe.

Zadufanie w swoją potęgę, ciągłe wiece i świętowania - przy jednoczesnym braku ascezy

i autentycznej niezbędnej przemiany - zgubiły już wielkie Cesarstwo Rzymskie.

Wszystko wskazuje na to, że zguba czeka też Kościół Rzymski, jeśli się w porę nie

opamięta. Odnowa Kościoła musi iść w kierunku zmian systemowych z jednoczesnym

podniesieniem wartości świadectwa życia kapłanów i świeckich. Ma to prowadzić do

rzeczywistych zmian w świadomości ludzi wierzących. Zasłyszane w świątyni Słowo

Boże, poparte przykładnym życiem kapłana, który je przekazuje - padnie wówczas na

116

podatny grunt ludzkich serc i wyda stokrotne plony w postaci nawróceń i dobrych

uczynków. Jezus Chrystus powiedział, że właśnie „po owocach" poznamy Jego

prawdziwych uczniów, a sama „wiara bez uczynków - martwą jest".

Kościół dzisiaj sili się na spektakularne, tanie efekty i działania, które mają roztoczyć

wokół niego przyjazną atmosferę i stworzyć wrażenie postępu. Myślę tu na przykład o

tzw. chrześcijańskim rocku, tęczowej barwie ornatów na paryskim spotkaniu papieża z

młodzieżą, nagłaśnianych akcjach pomocy Caritasu po powodzi, odcięciu się Glempa i

Pieronka od wypowiedzi Jankowskiego itp. Tak samo pozorne było odżegnywanie się

papieża od antysemityzmu, bo nie poparte autentyczną skruchą wobec autentycznych

rozmiarów winy Kościoła. Obok tych populistycznych zagrywek, można również

zaobserwować nieliczne próby naginania starej doktryny (której przecież zmienić nie

można) do nowych czasów i ciągle ewoluującej rzeczywistości. Jednym z przykładów

może być łaskawe przyzwolenie Kościoła na naturalne metody zapobiegania ciąży, choć

jeszcze niedawno wszelka ingerencja myśli ludzkiej w dziedzinę płodności była

niedopuszczalna.

Konieczne jest ujawnienie zjawisk, które w przeszłości i obecnie, na szeroką skalę

deprawują samych duchownych i gorszą rzesze wierzących. Zjawiska te są tylko

następstwami niehumanitarnych i nienormalnych praw, którymi kieruje się Kościół.

Łamanie tychże praw, np. celibatu, zakazu stosowania antykoncepcji, rozwodów,

zapłodnienia in vitro itp. - na skalę masową - stwarza zamknięty krąg deprawacji sumień i

zachowań ludzi, którzy noszą w sobie pragnienie życia zgodnego z wolą Bożą. Szukają

jej w Kościele, ale zamiast woli Bożej i wykładni Bożych przykazań, wtłacza się im tam

przepisy prawa ludzkiego pod etykietką „nadprzyrodzone". W konsekwencji wierni

szukający Boga znajdują nakazy hierarchów Kościoła; bardzo trudne do wykonania, a

często niewykonalne - gdyż sprzeczne z naturą ludzką (np. celibat). Kościelne nakazy

prawne najczęściej nie mają nic wspólnego z prawem Bożym. Są za to obwarowane

wieloma sankcjami (np. dla rozwodników) i karami grzechów ciężkich - śmiertelnych.

Spowiadałem osobiście, a także rozmawiałem z wieloma bardzo wartościowymi,

wierzącymi ludźmi, o wrażliwych sumieniach. Ci wspaniali katolicy, będąc ciągle w

konflikcie z własnym sumieniem, ulegają czemuś co mogę nazwać auto-deprawacją.

Chcą oni wierzyć nauce Kościoła i wypełniać ją, ale ponieważ przekracza to ich

117

możliwości - wybierają dwie drogi: albo trwają do końca życia w wyrzutach sumienia

popełniając „grzechy kościelne", albo też wybierają wyjście pod hasłem - skoro i tak nie

mogę, to nie będę się wysilał. Niestety, w tym drugim przypadku prawo ludzkie -

kościelne eliminuje się na równi z prawem Boskim. Obie te drogi są zabójcze dla

jednostek i dla całych społeczności. Mamy w tym miejscu jedną z prób odpowiedzi na

pytanie - dlaczego w krajach katolickich, np. w Polsce ludzie wierzący postępują wbrew

zasadom swojej wiary? Pan Jezus, jak zwykle przewidział taki obrót sprawy i przestrzegał

sobie współczesnych, a także nas wszystkich słowami: „strzeżcie się kwasu faryzeuszów i

saduceuszów"(8) i w innym miejscu - „czyńcie więc i zachowujcie wszystko, co wam

polecą (przyp. - o ile przekazują naukę otrzymaną od Boga), lecz uczynków ich nie

naśladujcie. Mówią bowiem, ale sami nie czynią. Wiążą ciężary wielkie i nie do

uniesienia i kładą je ludziom na ramiona, lecz sami palcem ruszyć ich nie chcą. Wszystkie

swe uczynki spełniają w tym celu, żeby się ludziom pokazać..."(9).

(8) Patrz Ew. Mt. 16, 11.

(9) Patrz Ew. Mt 23, 3-5 oraz 23, 13-36.

Te i inne słowa Jezusa odnoszące się do kapłanów i uczonych w piśmie - śmiało odnieść

możemy dzisiaj do papieża, biskupów i wszystkich hierarchów Kościoła Rzymsko-

Katolickiego, strzegących depozytu własnych nakazów i zakazów, a przede wszystkim

własnych interesów. Książęta Kościoła - jak sami siebie nazywają - sądzą, że

utrzymywanie człowieka w ciągłym konflikcie z własnym sumieniem ma go związać z

Kościołem i uczynić z niego pokorną owieczkę. Takie właśnie owieczki najłatwiej jest

omamić, uzależnić i wykorzystać finansowo. Nie należy bynajmniej winą za taki stan

rzeczy obarczać szeregowych kapłanów, którzy sami są w pewnym sensie ofiarami, będąc

bezwolnymi narzędziami w rękach swoich, wyższych rangą przełożonych.

Ogromne szkody Chrystusowej Owczarni przysparza dziś zamknięty krąg wzajemnych

powiązań - nie do rozwiązania na obecnym etapie, bez gruntownych zmian.

Pierwszym ogniwem są sami księża, których sumienia i charaktery wypaczane są przez

błędy systemu, jaki ich kształtuje. Mając na ogół świadomość głoszenia fałszu i obłudy,

trudno jest im zaangażować się w to, co robią. Nie są oni w związku z tym autorytetami

dla ludzi wierzących, a zwłaszcza dla młodzieży. Zamiast świadczyć swoim życiem o

Bogu kombinują, jak bezkarnie łamać śluby złożone w czasie święceń - organizując sobie

118

na boku drugie życie. Angażują się w politykę i wyciskają z ludzi, ile się da. Tymczasem

ludzie naprawdę potrzebują autorytetu i przykładu ze strony kapłana. Jednak to, co głoszą

księża, przechodzi nad głowami wierzących w Kościołach - gdyż księża nie żyją tak, jak

mówią. Zaklęty, szatański krąg się zamyka, a jego rezultatem jest brak pozytywnego

oddziaływania Kościoła Katolickiego na społeczeństwo.

Mówienie o przytłaczającej większości ludzi wierzących w Polsce jest nonsensem,

ponieważ w naszym kraju wytworzył się już zwyczaj, tradycja - uczestnictwa w

niedzielnej i świątecznej Mszy Świętej, Chrztu, I-szej Komunii, Bierzmowania czy też

ślubu kościelnego - która ma niewiele wspólnego z prawdziwym przeżywaniem tych

Sakramentów i samej wiary. Zwyczajowy Chrzest dziecka - wiąże je statystycznie z

Kościołem, aż do pogrzebu. Tymczasem ludzie w trakcie swego życia często tracą wiarę

albo nigdy do niej nie dochodzą i to głównie z winy Kościoła, który szczyci się milionami

„katolików z metryki". Widocznymi skutkami oddziaływania Kościoła na polski naród są:

szerzący się coraz bardziej indyferentyzm religijny, ateizm, postawy wrogie Religii

Katolickiej, gwałtowny spadek powołań w seminariach duchownych (notowany ostatnio

na całym świecie), ciągły spadek uczestnictwa wiernych w nabożeństwach; wzrost

przestępczości pod każdą postacią itp. Najbardziej katolicki kraj na świecie, jakim jest

Polska, ma jedną z najgorszych opinii. Polscy katolicy rozwodzą się i zdradzają na

potęgę, piją ponad miarę, okradają sklepy na zachodzie; przemycają narkotyki, kradzione

samochody i cokolwiek się da.

Wierni z kraju papieża, przyjeżdżający na pielgrzymki do Watykanu - ogołocili

największy tamtejszy sklep kradnąc: krzyżyki, medali-ki, święte obrazki i inne

dewocjonalia! Pielgrzymi z Polski, po niedzielnej audiencji u papieża, zapełniają

największe rzymskie targowiska handlując przeważnie wódką i papierosami. Znany jest

fakt emigracji setek, rdzennie polskich, katolickich rodzin i osób prywatnych do Izraela;

gdzie po przyznaniu się do Judaizmu - otrzymywały one mieszkania i dobrze płatną

pracę. Jeśliby zrobić sondaż w polskich więzieniach, okazałoby się, iż ogromna

większość skazanych morderców, złodziei, aferzystów - to wierzący, a nawet

praktykujący katolicy.

Niedawno opinię publiczną Pabianic poruszyło okrutne morderstwo popełnione na

starszym mężczyźnie. Zbrodniarzami okazali się dwaj nieletni chłopcy - gorliwi

119

ministranci jednej z miejscowych parafii.

Takie i podobne przykłady można by mnożyć w nieskończoność. To nie są ani wyjątki

potwierdzające regułę, ani też sporadyczne wybryki, ale wyraźny objaw ciężkiej choroby

„katolickiego społeczeństwa". Chory jest cały organizm Kościoła, a więc także my - jego

członki. Autokratywne rządy Kościoła Katolickiego zbierają wielkie żniwo w postaci

wypaczonych, zdeprawowanych sumień pokoleń Polaków, którzy „dzięki" nauce swoich

pasterzy wykształcili w sobie mentalność i postawy religijne, mające jednak niewiele

wspólnego z mentalnością i postawami ludzi prawdziwie wierzących. Doszło do tego, że

nieznajomość elementarnych prawd wiary i podstawowych chrześcijańskich modlitw

stała się niemal domeną Katolicyzmu. Młodzi ludzie, przystępujący do Bierzmowania czy

też zawierający związki małżeńskie, nie znają często Modlitwy Pańskiej i nigdy w swoim

życiu nie mieli w rękach Pisma Świętego! Nic dziwnego skoro większość księży, stosując

się do przepisów prawa kanonicznego, skłonna jest bardziej wymagać od nich

niezbędnych dokumentów i stosownej wpłaty, aniżeli wiedzy o Bogu i dowodów na

autentyczne przeżywanie własnej wiary. Czy dziwić nas mają postawy objętości, negacji,

a nawet wrogości wobec Kościoła?!

Trudno nie obarczać winą za taki, a nie inny stan rzeczy, samej głowy tego ogromnego

organizmu. To papież pociąga za wszystkie sznurki i on jest najwyższym prawodawcą w

Owczarni Jezusa. Myślę tu o każdym kolejnym następcy Św. Piotra. Nasz wielki rodak,

piastujący obecnie tę godność - obdarzany słusznie szacunkiem i uznaniem całego świata

za swoje nieocenione i liczne zasługi - sam przytłoczony jest skostniałą, narosłą przez

wieki tradycją. Przy najlepszej woli i ogromie dzierżonej władzy, trudno jest mu zapewne

wznieść się ponad struktury w których sam wyrósł. Samo skupienie tak ogromnej władzy

w ręku jednego, słabego człowieka, jest już poważnym błędem i anachronizmem. Władca

na ziemi posiada oficjalnie ukonstytuowaną, z mandatem nieomylności, władzę Boga na

Niebie. Już karty Pisma Świętego, nie mówiąc o historii Kościoła, dowodzą, że nawet

„pierwszy uczeń" - którego Jezus nazwał „opoką", ale też... „szatanem" może zaprzeć się

swego nauczyciela i mylić się - tak przed, jak i po ukrzyżowaniu.

Współcześni uczeni w Piśmie opierając się na sławnym dialogu Jezusa z Piotrem(10),

uważają każdego następcę Piotra za nieomylnego geniusza, w którym bez przerwy

przebywa Duch Boży, będący Źródłem nadprzyrodzonego oświecenia. Tymczasem

120

prawda jest taka, iż nigdy w historii Kościoła - aż do 1870 r. kiedy to Pius IX ogłosił

dogmat o papieskiej nieomylności - nie było w ogóle takiego przeświadczenia. Co więcej,

biskupi Rzymu - papieże we wczesnych wiekach nie byli uważani za następców Świętego

Piotra i sami siebie za takich nie uważali. Sam Piotr traktowany był co najwyżej jako

„pierwszy spośród równych", bez jakichkolwiek praw panowania nad pozostałymi. Nie

miał też żadnego następcy - jak zgodnie twierdzą Ojcowie Kościoła. Za sukcesorów

wszystkich apostołów uważano powszechnie wszystkich biskupów. Cała władza

ustawodawcza Chrystusowej Owczarni, aż do czasów współczesnych, spoczywała w

rękach Soborów i była oparta na świadomości i wierze wszystkich chrześcijan.

Tymczasem przez całe stulecia biskupi Rzymu byli często powodem zgorszenia dla

całego Chrześcijaństwa - głosili herezje, mordowali, kradli, pławili się w nieczystości

utrzymując prostytutki i całe haremy. Z racji swego urzędu kierowali Państwem

Kościelnym, nie wyróżniając się niczym od innych ówczesnych władców. Swoją

uprzywilejowaną pozycję w biskupim gremium zawdzięczali jedynie dwóm historycznym

faktom: Rzym przejął rangę stolicy świata po upadłym Cesarstwie; apostołowie Piotr i

Paweł zginęli i zostali w nim pochowani. Papieże błądzili i mylili się zbyt często, aby

komukolwiek przyszło do głowy doszukiwać się u nich jakichkolwiek szczególnych

przymiotów, a tym bardziej Światła Ducha Świętego, które oświecało dawniej apostołów

- po ich śmierci zaś wszystkich biskupów, jako pasterzy całej Owczarni Jezusa.

(10) Patrz Ew. J. 21, 15-19.

Dopiero kilku ostatnich papieży wykorzystało wzrost potęgi Kościoła, a tym samym

swojego urzędu - stosując czystki oraz metodę kija i marchewki - dokonało odwrotu od

uświęconych tradycji. Skupili oni w swych rękach pełnię władzy i nadali jej prymat

nieomylności. Na rezultaty nie trzeba było długo czekać. Papieże zaczęli sobie rościć

prawo do ustalania wszelkich norm i reguł dotyczących życia całego Kościoła,

wszystkich wiernych i każdego ochrzczonego z osobna.

Dwa ostatnie stulecia są również naznaczone ciągłą papieską ingerencją w wewnętrzne

sprawy państw i narodów. Sam Watykan oraz biskupi na czele z prymasami, wykonując

dyrektywy Watykanu, przez cały XIX wiek wywierali presję na parlamenty i rządy, aby te

ograniczyły wolności obywatelskie w swoich krajach. Atakowano konstytucje, które nie

zabezpieczały należycie interesów Kościoła, dawały ludziom prawo wyboru religii i

121

wyznania, gwarantowały wolność sumienia, przyznawały równe prawa Żydom itp.

Jeśli chodzi o tych ostatnich to mało kto wie, iż dopiero nasz papież położył kres

prześladowaniom, pogardzie i filozofii odwetu, która od niemal dwóch tysięcy lat

kierowała poczynaniami hierarchów katolickich w odniesieniu do tych, którzy byli „winni

śmierci Chrystusa". W naszym Kraju nadal wielu księży, wyrosłych na tej filozofii,

hołduje ideologiom skrajnie nacjonalistycznym i faszystowskim - w myśl zasady: Polak -

katolik, Żyd - morderca. Takie i podobne reakcyjne myśli zaszczepia się ludziom (w

sposób jawny bądź zakamuflowany) w kazaniach, homiliach oraz dzieciom na katechezie.

Jeden z proboszczów wykrzykiwał kiedyś na obiedzie odpustowym, w którym brałem

udział - „Żydostwo się panoszy! Potrzeba nam drugiego Hitlera!!!" Nie bez powodu

pomiędzy Państwem Kościelnym a III Rzeszą nigdy nie było rozdźwięku, istniał ścisły

związek ideowy i ... wspólnota interesów.

Papieże tytułujący się „Panami Świata" nieustannie próbują naginać ten świat do swoich

„nieomylnych" wyroków. Jak to wygląda u nas - nie muszę chyba opisywać. Wspomnę

tylko, że mój kolega-ksiądz pracujący w Niemczech, wielokrotnie w rozmowach ze mną,

określał Polskę mianem „drugiego Iranu" - mając na względzie fanatyzm religijny

hierarchów kościelnych i bezkrytyczną postawę dużej części społeczeństwa. Światłych

katolików denerwuje zwłaszcza (i słusznie) wtrącanie się Kościoła w politykę oraz

obsesyjna wręcz „dbałość" i kontrola najbardziej intymnych sfer życia ludzkiego. Biskupi

i księża, pod naciskiem doktryny Watykanu, skłonni są niemal wchodzić ludziom pod

pierzyny, a samym kobietom - wprost do

pochwy. Zawsze bardzo irytowało mnie kiedy słyszałem o kapłanach, którzy z lubością

prowokowali podczas spowiedzi swoich penitentów do wyjawiania najdrobniejszych

szczegółów z ich życia seksualnego, małżeńskiego czy rodzinnego; stawiając przy tym

jednoznaczne diagnozy i wymagania. Uważam, iż takie niesmaczne zachowania są

pogwałceniem podstawowego prawa prywatności i wolności jednostki. Dostojnicy

Kościoła oraz szeregowi księży nie powinni zajmować się czymś, na czym się nie znają i

pozostawić ludziom możliwość wyboru w takich kwestiach jak: ilość dzieci,

antykoncepcja, sposób zaspokajania popędu, masturbacja itp. Tymczasem postanowienia i

regulacje dotyczące życia świeckich nie są nawet z nimi konsultowane. Śmiem twierdzić,

iż nawet papieże nie mogą „zawiązywać i rozwiązywać" wszystkiego. Ponad ich

122

ustawami istnieje bowiem prawo naturalne, nienaruszalne - dane przez Boga i zapisane w

sercu każdego człowieka.

Jak papież, uważający się za stróża tegoż prawa, może go jednocześnie odmawiać

księżom, zakonnikom i siostrom zakonnym - nakazując im życie w celibacie i czystości,

wbrew Boskiemu przykazaniu: „bądźcie płodni i rozmnażajcie się"?(11) Jak Piotrowie

naszych czasów mogli usankcjonować życie w samotności i bezżenności (Św. Piotr miał

żonę i teściową)12, skoro sam Bóg powiedział, że - „nie jest dobrze, żeby mężczyzna był

sam" i... stworzył dla niego niewiastę?

(11) Patrz Rodz. l, 28. 12Patrz Ew. Mt. 8, 14-15

Celibat jest nie tylko pogwałceniem naturalnego prawa każdego człowieka do

małżeństwa, ale również w sposób znaczący uchybia godności związku mężczyzny i

kobiety, gdyż Kościół stawia bezżenność (jako doskonalszy stan życia) ponad tym

związkiem. Stanowi to naruszenie jednego z głównych przesłań Pisma Świętego, które

mówi o świętości i najwyższej randze małżeństwa. Powodem dla którego wprowadzono

celibat nie jest czystość, ponieważ nigdy nie potępiano księży za konkubinat. Chodzi tu

raczej o kontrolę nad nimi i ich pełną dyspozycyjność, a jednym ze źródeł jest odwieczne

deprecjonowanie kobiet przez Kościół.

Nie bierze się przy tym pod uwagę uczuć i pragnień księży, a tym bardziej tego co czują

ich konkubiny - nieszczęsne, poniżane; zmuszane często całymi latami do ukrywania

swojej miłości i swoich ukochanych. Kto jednak przejmuje się ich losem, skoro każda

kobieta, która odbiega od wzoru Matki Najświętszej dostaje do wzoru Ewy - pierwszej

grzesznicy i kusicielki. Według nauki Kościoła każde zbliżenie kobiety i mężczyzny, jak

również każde poczęcie dziecka (także w małżeństwie) jest grzeszne. Wolne od winy jest

jedynie „Dziewicze Poczęcie", ale to - z przyczyn zrozumiałych - jest już trudne do

naśladowania. Przy takim podejściu naturalne jest poniżanie kobiet i ciągłe obstawanie

Kościoła przy celibacie.

Czy takie stawianie sprawy przez papieża nie jest stawianiem się człowieka, zwierzchnika

instytucji, ponad Bogiem - Najwyższym Prawodawcą? Moje doświadczenia dowodzą, iż

życie w celibacie już w seminarium duchownym jest przyczyną wielu frustracji i dewiacji

seksualnych.

Dlaczego papieże potępiając zapłodnienie in vitro nie widzą cierpień małżonków, którzy

123

w inny sposób nie mogą mieć potomstwa? Czyż fakt, że mężczyzna musi się wcześniej

zonanizować w celu pobrania nasienia albo obumarcie kilku zapłodnionych komórek

(które same często giną w ciele kobiety) nie wynagradza po tysiąckroć inny fakt - cud

narodzin upragnionego dziecka, przyjście na świat człowieka?! Podczas gdy Królowa

Angielska w 1988 r. wyróżniła prekursorów metody sztucznego zapłodnienia Edwardsa i

Steptoe'a wielką noworoczną nagrodą - papież uznał metodę, dzięki której urodziło się już

kilkanaście tysięcy dzieci, za grzech ciężki i potępił uroczystym dokumentem Świętego

Oficjum.

Dlaczego papieże potępiając antykoncepcję, nawet w najbardziej łagodnej formie

(pigułki, prezerwatywy), nie widzą tragedii dziewcząt i kobiet, które po prostu „wpadły" i

wybierają pomiędzy aborcją a nie chcianym potomstwem? Czyżby nie słyszeli też o

milionach dzieci w krajach Trzeciego Świata, które rodzą się tylko po to, aby umrzeć z

głodu? Kiedy cały świat ucieszył się z pierwszej pigułki i innych metod antykoncepcji -

Kościół potępił je i uznał za grzech śmiertelny chyba tylko z przekory i w poczuciu

nieomylnej buty, gdyż takie stanowisko nie ma żadnego uzasadnienia w Biblii. Zgodnie

ze wszystkimi prognozami, większa część ludzkości przestałaby istnieć z powodu

ogromnego przeludnienia i głodu, gdyby nie „śmiertelne grzechy" zapobiegania ciąży i

stosunku przerywanego popełniane nagminnie na całym świecie. Niekwestionowane

dobrodziejstwo - antykoncepcja - została określona w doktrynie Kościoła jako

„permanentne zło, zawsze i w każdej sytuacji". Papieżowi bynajmniej nie przeszkadza

fakt, iż potępiając antykoncepcję w naturalny sposób sprzyja aborcji tak, jak sankcjonując

celibat faktycznie popycha duchownych do konkubinatu.

Dlaczego potępiane są kobiety, które w akcie rozpaczy usuwają ciążę będącą np.

następstwem gwałtu albo mając pewność, że dziecko urodzi się kaleką?!

Dlaczego rozwodnikom odmawia się prawa przystępowania do Sakramentów? Praktyka

pokazuje, iż brak tego dostępu jest często przyczyną ich prawdziwych rozterek moralnych

i upadków. Ludzie żyjący ze sobą bez ślubu kościelnego i rozwodnicy traktowani są przez

Kościół jak wyrzutki. Ale czyż Chrystus nie przyszedł przede wszystkim do odrzuconych

i grzeszników?!

Takie pytania można mnożyć?! Księża sami nie zgadzają się z wieloma naukami które

głoszą. Znam misjonarza, który z pobudek humanitarnych, po kryjomu rozdawał środki

124

antykoncepcyjne swoim parafianom w Środkowej Afryce. Niestety, w Kościele nie ma

miejsca dla demokracji i wymiany poglądów tak, jak to bywało za czasów pierwszych

chrześcijan. Ksiądz niesubordynowany, nieprawomyślny - nie może być księdzem.

Wydaje się, iż powodu takiego stanu rzeczy należy doszukiwać się przede wszystkim w

autokratywnych rządach papieży. Namiestnicy Chrystusa powinni - obok rządzenia i

reprezentowania Kościoła - wsłuchiwać się w głos Ludu Bożego, przyglądać znakom

czasu i zmieniającej się ciągle rzeczywistości. Kto sam nie słucha, nigdy nie będzie

słuchany! Papieże i biskupi muszą się zastanawiać - jak Kościół, którym kierują, może

lepiej pomagać w realizacji Bożych planów; jak je najlepiej rozeznać, zrozumieć i

wprowadzić w życie. Bez wątpienia trudno to czynić, gdy można wszystko rozstrzygnąć

jedną bullą czy encykliką. Takie autokratywne rządy mszczą się jednak w końcu na tych,

którzy je sprawują. Przez swoją nieomylną butę papieże sami popadają w pułapki - muszą

potwierdzać niedorzeczne wyroki swoich poprzedników.

Papieży należy również obarczyć winą za to, iż na obecnym etapie niemożliwe jest

zjednoczenie Kościołów Chrześcijańskich. Na drodze do tego zjednoczenia zawsze

będzie stał prymat ojca świętego, Boga - człowieka.

Jednym z podstawowych błędów, zadufanych w swoją potęgę kościelnych

ustawodawców, jest nakładanie kar, potępień i sankcji grzechów śmiertelnych na

wszystkich, którzy zgrzeszyli z mocy prawa. Potępia się ludzi bez uwzględnienia ich

indywidualnych sytuacji i uwarunkowań konkretnych przypadków.

Co powiedziałby Jezus, gdyby dziś przyszedł na ziemię i zobaczył swoją Owczarnię?

Ten, który był zawsze najbliżej ludzi niechcianych, ochraniał biednych i potrzebujących

przebaczenia? Dlaczego nie czynią tego Jego namiestnicy?

Kościół współczesny na obecnym etapie zdolny jest tylko do masówek, przesłań, apelów i

akcji - takich jak np. Akcja Katolicka. Ale Zbawiciel mówi do inicjatorów tych pustych,

bezdusznych imprez - „lud ten czci mnie tylko wargami, ale sercem swym daleko jest ode

mnie". Przekazywanie wiary w sposób powierzchowny i benefisowy - doprowadziło do

tego, że Kościół jest obecny w telewizji i radiu; ma swoje czasopisma, wpływ na ustawy

parlamentarne i politykę, ale równocześnie Boga nie ma w ludzkich sercach. Liczy się

jeszcze jeden wydany tygodnik katolicki, jeszcze jedna stacja radiowa, kolejna

wybudowana świątynia, liczba zgromadzonych na spotkaniu z papieżem. Najważniejsze

125

są wpływy, splendor, finanse, statystyki - tym dzisiaj żyje Kościół i do tego dąży. Stało

się to, przed czym tak bardzo przestrzegał Chrystus - Kościół upodobnił się do świata.

Papieże, kardynałowie, biskupi, prałaci i inni dostojnicy kościelni hołubieni i

rozpieszczani przez szeregowych kapłanów i ludzi świeckich - zbudowali potężną

instytucję materialną, zamiast duchownego Królestwa Bożego w sercach wiernych.

Ta instytucja oparta na ogromnych finansach i bezwzględnym posłuszeństwie księży,

otoczona zewnętrzną szatą świętości i nieomylności - skazana jest na rychły upadek!

Człowiek współczesny, zagubiony jak nigdy dotychczas w bezwzględnym, brutalnym

świecie, w którym rządzi ten kto ma wpływy, splendor, finanse i korzystne statystyki -

człowiek XXI wieku szuka Boga żywego! Pragnie potwierdzenia sensu swojego życia -

swoich starań, wysiłków, pracy nad sobą i codziennego zmagania ze złem. Zahukane,

samotne dzieci Boże pragną prawdy, sprawiedliwości i miłości, a nie pustosłowia i

obłudy!

Na szczęście oprócz władzy hierarchów Kościoła istnieje również władza Ludu Bożego,

stworzonego przez Boga i odkupionego Krwią Chrystusa. Ludu Bożego, wśród którego

przebywa Duch Święty. Ten Lud Boży może powiedzieć NIE!!!

Głos ludzi wierzących, zatroskanych o swój własny Kościół, z trudem przebija się przez

mury pałaców biskupich, kardynalskich i papieskich rezydencji. Nie pragnę, aby te mury

runęły, ale by ich lokatorzy wyszli wreszcie do swoich owiec i przygarnęli je tak, jak je

przygarniał Jezus Najlepszy Pasterz. Wierzę głęboko, że nadejdzie dzień w którym

wyznawcy Chrystusa połączą się w jedno Ciało Kościoła Świętego i będą czcili Jednego

Boga w Duchu i Prawdzie, a prowadzeni przez swoich gorliwych pasterzy - wprowadzą

swój Kościół w Nowe Tysiąclecie Chrześcijaństwa.

Najbardziej wstrząsającą, bardzo pouczająca i rozbijająca mity książka, w której były

ksiądz - Roman Jonasz, na kanwie własnych przeżyć, opisuje prozę kapłańskiego życia -

pełnego intryg, skandali, ludzkich słabości i upadków. Nie księża są tu jednak piętnowani,

ale błędny system który ich deprawuje.

„...Watahy kleryckie wychodziły na ulice Włocławka. Dziewczęta rozbierano wzrokiem,

gwałcono i zniewalano myślami."

„Ksiądz Mariusz brocząc obficie krwią przeczołgał się z sypialni do kuchni. Wziął

126

większy nóż i tym razem skutecznie przebił sobie serce."

„Tamtejszy proboszcz - Ryszard Falski napastował seksualnie młodego ministranta. Stary

świntuch dość poważnie nadwyrężył odbytnicę chłopca. Dotarła do nas również wieść o

powieszeniu się zakonnicy... Według późniejszych relacji jej spowiednika - siostra miała

duży temperament seksualny, z którym nie mogła sobie poradzić. Ciągłe pokusy i

grzeszne myśli zamieniały jej życie w koszmar, pomieszały zmysły i pchnęły do

samobójczej śmierci."

„Proboszcz dotknął mnie swoim biodrem, zadrżał na całym ciele i chwycił moją. rękę.

Wiedziałem o co mu chodzi... Przecież musi to ksiądz jakoś robić; po co samemu. Nie

pozwolę na żadne kurwy w mojej parafii!!!"

„Ksiądz prałat nie poprzestawał na wykpiwaniu Urzędu Celnego i fiskusa. Parę lat

wcześniej sprowadził podobno luksusowe BMW, ubezpieczył na ogromną sumę i

podstawił do zabrania braciom ze Wschodu...."

127