background image

W okresie globalizacji ma miejsce:
Rosnąca konkurencja globalna

Rozwój nowoczesnych ICT (technologii informacyjnych i komunikacyjnych)

Rozwój zaawansowanych technologii, co w konsekwencji przyniosło narodziny tzw. nowej gospodarki 
opartej na wiedzy

MAKROEKONOMIA

Makroekonomia zajmuje się zachowaniem gospodarki jako całości. Przyczyny znaczenia makroekonomii:
Efektywność makroekonomiczna

Konieczność stosowania polityki gospodarczej (makroekonomicznej) przez rząd

Czyli ogólnie rzecz biorąc kształtowania wydatków z budżetu (C, NX, G, J) i podatków

Polityki gospodarcze
Polityka gospodarcza odnosi się do celów makroekonomicznych rządu oraz do sposobów ich realizacji.  
Różne partie polityczne mają odmienne poglądy na kwestie polityki gospodarczej. Mimo tego istnieje 
zasadnicza zgodność co do celów i zadań tej polityki. Tym co głównie różni partie polityczne, to 
odmienne oceny ważności różnych celów, a szczególnie sposobów osiągania tych celów, czyli narzędzi 
polityki gospodarczej. Narzędzia polityki gospodarczej są to pewne zmienne ekonomiczne pozostające 
pod bezpośrednią kontrolą rządu. 

Tablica 1.: Cele i narzędzia polityki gospodarczej

Cele

Narzędzia

Produkcja- wysoki poziom zarówno 
względny jak i w stosunku do 
rozporządzalnego potencjału (wysoka stopa 
wzrostu)

Polityka fiskalna (finansowa), podatki,
Wydatki publiczne, 

Zatrudnienie - wysoki poziom zatrudnienia, 
niski  poziom bezrobocia przymusowego

polityka monetarna- kontrola podaży pieniądz 
wywierająca wpływ na stopy procentowe

Stabilność poziomu cen przy swobodnej grze 
sił rynkowych (ceny nie są regulowane przez 
rząd), niska stopa inflacji

Polityka dochodowa-od swobodnego kształtowania płac 
i cen do środków kontroli (układy zbiorowe pracy, płaca 
minimalna, świadczenia socjalne, ceny okresowo 
regulowane

Bilanse zagraniczne-równowaga eksportu i 
importu (bilans handlowy), stabilność kursu 
waluty (bilans płatniczy)

Stosunki międzynarodowe- polityka handlu 
zagranicznego, interwencjonizm w odniesieniu do 
kursów walutowych

Cele po lewej stronie są wprowadzone w sposób formalny do ustawodawstwa państwowego. Ich 
realizacja prowadzi do wysokiej stopy życiowej.
Narzędzia, czyli dźwignie i stery (po prawej stronie) są to zmienne ekonomiczne pozostające pod 
bezpośrednią kontrolą rządu. Za ich pomocą politycy mogą próbować zmieniać tempo i kierunek 
działalności gospodarczej.
Zmieniając narzędzia polityki, oddziałujemy na jeden lub więcej celów makroekonomicznych. Możemy tu 
posłużyć się analogią. Celem podróży samochodowej może być np. bezpieczne dotarcie do Warszawy; 
narzędziami są: kierownica, hamulce, pedał gazu.

Podstawy rachunku dochodu narodowego.

Rolnictwo

Produkcja przemysłowa, szczególnie związana z eksploatacją i przerobem surowców (przemysł 

Bogactwo- każde społeczeństwo dąży do osiągnięcia bogactwa i to dążenie jest motorem wzrostu 
gospodarczego. Bogactwo to dobra (zasoby), które mogą być konsumowane, sprzedawane lub 
wykorzystywane do dalszego zwiększenia bogactwa. Wyróżniamy trzy sposoby zdobywania i 
pomnażania bogactwa:

14-12-2012

14 grudnia 2012

08:26

   

Ekonomia  i podstawy gosp. rynkowej Strona 1

   

background image

Produkcja przemysłowa, szczególnie związana z eksploatacją i przerobem surowców (przemysł 
przetwórczy)

Najważniejszym dobrem jest informacja i myśl, najszybciej rozwijają się dziedziny związane z 
tworzeniem i przesyłaniem informacji. Kraje bogate to te o największych zasobach ludzkich 
umiejętności/możliwości

Produkt krajowy brutto.

Najbardziej znanym miernikiem bogactwa kraju jest PKB. PKB to suma wszystkich dóbr i usług 
wytworzonych w danym kraju w ciągu roku. Wyróżniamy PKB nominalny i realny.
Nominalny-jest mierzony w jednostkach pieniężnych według cen rynkowych. Może być wskaźnikiem 
mylącym , gdyż jego wielkość zależy od: fizycznych rozmiarów produkcji i ogólnego poziomu cen, czyli 
inflacji. Aby wyeliminować wpływ zmian cen, stosujemy kategorię realnego PKB. Za podstawę rachunku 
przyjmujemy wtedy poziom cen z określonego roku, tzw. Bazowego. Np. przyjecie cen z 2005 roku 
oznacza, że np. w roku 2012  otrzymamy realną wartość PKB w cenach z 2005  roku (inaczej:  realny PKB 
w cenach stałych)

Realny PKB =nominalny PKB (w zł wartości bieżących)/stopa inflacji (deflator PKB)=3 mln/15%=
20.000.000

Sposoby obliczania PKB.
PKB jest obliczany na trzy sposoby:
Jako suma wszystkich wydatków na dobra i usługi

Jako suma wytworzonej przez jednostki gospodarki wartości dodanej (produkcji dodanej lub inaczej 
nowowytworzonej)

Jako suma dochodów bezpośrednich czynników wytwórczych (ziemia, praca, kapitał)

PKB jako suma wydatków

Gospodarstwa domowe

Firmy

Rząd

Zagranica

W rachunku PKB wyróżnia się cztery grupy odbiorców dóbr i usług

Pierwsza grupa wydatków to zakupy dokonywane przez gospodarstwa domowe nazywane konsumpcją 
indywidualną (C). Wyróżnia się wydatki na konsumpcję na zakup dóbr nietrwałych i usług oraz na zakup 
dóbr trwałego użytku.
Drugą grupę wydatków stanowią krajowe inwestycje prywatne brutto (I). Składają się z inwestycji 
prywatnych netto (I

n

) i amortyzacji (A). Inwestycje netto wyrażają przyrost zasobu dóbr kapitałowych.

Trzecią grupą są  państwowe wydatki na zakup dóbr i usług (na cele konsumpcyjne i inwestycje 
publiczne) z wyłączeniem płatności transferowych (emerytury, stypendia, zasiłki socjalne) (G)

   

Ekonomia  i podstawy gosp. rynkowej Strona 2