10.10.2015 

Prawo Karne-ćwiczenia 

mgr. Ewelina Balchera 

PRAWO KARNE 
to zbiór przepisów, których celem jest  zwalczanie niepożądanych czynów  zwanych przestępstwami  za pomocą 
kar, środków karnych i środków zabezpieczających. 

Wyróżniamy: 

a)  Prawo Karne Materialne –zbiór norm regulujących zasady odpowiedzialności  karnej za czyny będące 

przestępstwami, a także kary za popełnienie przestępstw. 

b)  Prawo  Karne Procesowe-zbiór norm określających reguły postępowania organów państwowych  w 

procesie karnym, a także uprawnienia i obowiązki osób uczestniczących w procesie karnym. 

c)  Prawo  Karne Wykonawcze-zbiór norm które regulują tryb wykonywania kary. 

Kodeks Karny został uchwalony w 1997r. Dzieli się na: 

a)  część ogólna- ogólne zasady odpowiedzialności karnej .Zasady kar i jej wymierzenie. 
b)  część szczególna- każdy przepis składa się z dyspozycji i sankcji. 
c)  część wojskowa- odnoszą  sie do żołnierzy. 

KARA 
Konsekwencje popełnienia  przestępstwa, które zawiera określone przez to prawa dolegliwości i w której 
wyraża się dezaprobatą popełnienia czynu i jego sprawcy(kary kryminalne są najostrzejsze). 
Treścią kary kryminalnej jest pozostawienie lub umniejszenie dóbr osobistych skazanego. 

3 TEORIE KARY 

a)  bezwzględna (absolutna, retrospektywna) 

odpłata za popełnione przestępstwo wstecz(za to co zrobiło się) 

b)  względna(utalitarne, prospektywana)  

ma odstraszać od popełnienia danego przestępstwa na przyszłość 

c)  mieszane 

akcentuje względną równorządność  sprawiedliwego karania i ogólne  oraz szczególne oddziaływanie 
kary 

CEL KARY 
prewencja indywidualna- wyraża się w zapobieganiu czynu i wychowawczym wpływie na sprawcę. 
prewencja ogólna-to samo , ale dotyczy całego społeczeństwa 

ZASADY STOSOWANIA KAR: 
zasada humanitaryzmu –kary nie mogą być nie humanitarne. 
zasada humanizmu- stawianie człowieka jako najwyższą wartość, brak zagrożenia demoralizacją związane z 
uwięzieniem, łatwość wykonywania kary. 

GRZYWNA 
ma charakter ogólno-prewencyjny oraz indywidualno-prewencyjny. 
Grzywna może być wymierzona kwotowo lub stawkowo (stawki dzienne-min 10zł.-max. kilka tyś.; min liczba 
stawek 10, max. 540) 

Jak oblicza się grzywne? 

1)  sądy wymierza ilość stawek dziennych na podstawie czynów, których dokonał sprawca. 
2)  sąd ustala stawkę dzienną. 
3)  iloraz ptk.1 i 2 daje wysokość grzywnej  

OGRANICZENIE WOLNOŚCI 
środek nieizolacyjny. Może polegać  na:  

  nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne, 
   system dozoru elektronicznego,  
  powstrzymanie sie od nadużywania alkoholu i innych środków,  
  zobowiązanie do poddania się terapii, 
   powstrzymanie się od obecności w danym miejscach,  
  zakaz kontaktowania się z pokrzywdzonymi,   
  zobowiązanie do wykonania pracy zarobkowej, nauki lub zawodu, 
   potrącenie wynagrodzenia od 10 do 25% na wskazany cel społeczny. 

Kara trwa min. miesiąc, max. 2 lata. 

POZBAWIENIE WOLNOŚCI 
przymusowe umieszczenie skazanej osoby na czas określony  w zamkniętym i strzeżonym zakładzie karnym.  
System wykonywania kar pozbawienia wolności: 

a)  zwykły 
b)  programowe oddziaływanie(realizacja programy resocjalizacyjnego) 
c)  terapeutyczny(dla osób z problemami psychicznymi) 

Kara trwa min.miesiąc max. 15 lat. 

25 LAT POZBAWIENIA WOLNOŚCI 
po 15 latach można wyjść za dobre sprawowanie. 

DOZYWOTNIE POZBAWIENIE WOLNOŚCI  
grozi za: zabójstwo, zamach na życie prezydenta, zbrodnie przeciwko pokojowi, zbrodnie wojenne, zamach 
który grozi niepodległości i integralności państwa. 

KARA ŚMIERCI-zniesiona w 1988r 

 2 RODZAJE KARY: 

a)  samoistne-orzekane za przestępstwa niewielkiego stopnia 
b)  kumulatywne-orzekane obok innej kary (dodatkowo) 

 

 

07.11.2015 

Prawo Karne-ćwiczenia 

ŚRODEK KARNY 
to dodatkowa dolegliwość wymierzona sprawcy za przestępstwa lub  wykroczenia dodatkowo lub niekiedy 
obok kary. 

Czym sie różni przestępstwo od wykroczenia? 

PRZESTĘPSTWO 

WYKROCZENIE 

-Duża szkodliwość czynu 

-szkodliwość czynu jest mniejsza niż w 
przestępstwie 

-wynika z  Kodeksu Karnego 

-wynika z Kodeksu Wykroczeń 

-przestępstwem jest zbrodnia lub występek 

-kara za wykroczenia jest grzywna(20-5000) lub 
ograniczenie wolności (1 mies) lub areszt(5-30dni) 

- zbrodnia to czyn zabroniony zagrożony karą min 3 
lat, a występek jest zagrożony  2-12lat pozbawienia 
wolności  

-wykroczenie może być popełnione  umyślnie lub 
nieumyślnie 

-sąd za występek może orzec  karę ograniczenia 
wolności powyżej 1 miesiąca, grzywna pow. 30 
stawek dziennych  lub  5 tyś. 

-czyn popełniony jest nieumyślnie jeśli sprawca nie 
ma zamiaru jego popełnienia, ale w skutek nie 
zachowania ostrożności . Popełnia sie go mimo iż 
możliwość  jego popełnienia przewidywał lub mógł 
przewidzieć 

 

-czyn popełniony jest umyślnie  jeśli sprawca chce 
go popełnić i na to się godzi (jest świadom tego co 
robi)  

 

ŚRODEK KARNY  
jest stosowany w celu prewencji ogólnej i szczególniej. Mana celu wynagrodzenie szkody pokrzywdzonemu. 
Wyjątkowo środek karny może spełnić funkcje kary w sytuacji gdy nawet najniższy możliwy wymiar byłby zbyt 
surowy, a przez to niesprawiedliwy. 

KATALOG ŚRODKÓW KARNYCH ZASILAMY: 

a)  pozbawienie praw publicznych 
b)  zakaz zajmowania określonego stanowiska, wykonywania określonego zawodu lub prowadzenia  

określonej działalności gospodarczej 

c)  zakaz prowadzenia działalności  związanej z wychowaniem, edukacją, leczeniem małoletnich lub ich 

opieką 

d)  zakaz przebywania  w określonych środowiskach, miejscach, kontaktowanie się z określonymi osobami 

lub  zakaz zbliżania się do pokrzywdzonego 

e)  zakaz wstępu na imprezę masową 
f)  zakaz wstępu do ośrodków gier i uczestnictwa w grach hazardowych  
g)  zakaz prowadzenia pojazdów 

POZBAWIENIE  PRAW PUBLICZNYCH 
to utrata czynnego i biernego udziału w wyborach do Sejmu i Senatu lub organów samorządowych. Może  
powodować utratę praw do udziału w wymiarze sprawiedliwości  w charakterze sędziego, prokuratora, 
ławnika. 
Utrata  praw do pełnienia  funkcji w organach samorządowych i państwowych(od roku do 15lat). 

ZAKAZ ZAJMOWANIA OKRESLONEGO STANOWISKA , WYKONYWANIA OKREŚLONEGO ZAWODU LUB 
WYKONYWANIE OKRESLONEJ DZIAŁALNOŚCI 
Sąd może orzec jeśli: 
I. sprawca przy popełnieniu przestępstwa nadużył stanowiska lub zawodu 

II. okazał, że zajmowanie określonego stanowiska zagraża istotnym dobrom chronionym prawem 

ZAKAZ PROWADZENIA DZIAŁALNOSCI ZWIĄZANEJ Z WYCHOWANIEM, LECZENIEM, EDUKACJĄ MAŁOLETNICH 
LUB ICH OPIEKĄ 
Przesłanka orzeczenia  tego środka  jest skazanie sprawcy na kare pozbawienia wolności za przestępstwo 
przeciwko  wolności seksualnej i obyczajowości  popełnione na szkodę małoletniego(od roku do 15 lat). 
Dotyczy do zawodów: pediatra, terapeuta, nauczyciel. 

ZAKAZ  PRZEBYWANIA W OKREŚLONYCH ŚRODOWISKACH, MIEJSCACH , KONTKAKTOWANIA SIĘ Z 
OKREŚLONYMI OSOBAMI LUB ZAKAZ ZBLIŻANIA SIĘ DO POKRZYWDZONEGO  
(od roku do 15 lat) 

ZAKAZ WSTEPU NA IMPREZE MASOWĄ 
Sąd orzekając zakaz określa rodzaj imprez masowych w czasie których ukarany jest zobowiązany do osobistego 
wstawiennictwa  w jednostce policji.(nazwy dyscyplin sportowych, klubów sportowych, zakaz terytorialny 
obowiązywania tego ośrodka)  

ZAKAZ WSTĘPU DO OŚRODKÓW GIER I UCZESTNICTWA W GRACH HAZARDOWYCH 
Obejmuje również uczestnictwo w loteriach  promocyjnych. 
Sąd może orzec ten środek w razie skazania za przestępstwo popełnione w związku z urządzaniem gier 
hazardowych lub udziału w nich. 

ZAKAZ PROWADZENIA POJAZDÓW 
Pojazd-samochód, traktor, rower, łódź motorowa. 
Sąd może orzec tymczasowy zakaz prowadzenia pojazdów, który może być  fakultatywny lub obligatoryjny. 
Fakultatywny-(nieobowiązkowy)w sytuacji gdy, prowadzenie pojazdów zagraża bezpieczeństwu w komunikacji. 
Obligatoryjny-(obowiązkowy) gdy sprawca dopuścił się przestępstwa w komunikacji  w stanie nietrzeźwości, 
pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł. 

Orzeczenie stałego zakazu prowadzenia pojazdów  może być obligatoryjne lub fakultatywne. 
Fakultatywne-jest wtedy, gdy sprawca  w czasie popełnienia przestępstwa, którego następstwem jest śmierć 
innej osoby lub ciężki uszczerbek na zdrowiu albo w czasie popełnienia czynu był w stanie nietrzeźwym lub  
zbiegł z miejsca zdarzenia. 
Obligatoryjne-sąd orzeka zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych w razie ponownego skazania sprawcy. 
Orzekanie zakazu prowadzenia pojazdów  przewiduje kodeks wykroczeń, które orzeka  się za wykroczenia 
przeciwko bezpieczeństwu  w ruchu polegającym na  spowodowaniu zagrożenia przez nie  zachowanie 
należytej  ostrożności albo prowadzenia pojazdów pod wpływem alkoholu lub innego środka odurzającego. 
Niestosowanie się do  sygnałów ruchu drogowego w celu uniknięcia kontroli czy też nieudzielenie przez  
uczestnika wypadku pomocy innej ofiarze wypadku.  

Do środków karnych zaliczamy świadczenia  pieniężne i podanie wyroku do publicznej wiadomości. Świadczenie 
pieniężne może być orzeknięcie na rzecz  instytucji, stowarzyszenia, fundacji, organizacji społecznej wpisanej do 
wykazu prowadzonego przez ministra sprawiedliwości. 

 

 

21.11.2015 

Prawo Karne-ćwiczenia 

Środki zabezpieczające  
-stosujemy wobec  sprawcy czynu zabronionego, który nie ponosi odpowiedzialności karnej z powodu 
niepoczytalności lub znikomej szkodliwości czynu. 
-do środków zabezpieczających zaliczamy: pobyt w zakładzie psychiatrycznym,  terapia, terapia uzależnień, 
elektroniczna kontrola miejsca pobytu. 
-celem środków zabezpieczających jest zapobiegnięcie przez sprawcę danego czynu zabronionego w 
przyszłości. 
-sąd uchyla środek zabezpieczający gdy dalsze jego stosowanie jest niekonieczne. 
-czas trwania środka zabezpieczającego nie określa się z góry 
-elektroniczna kontrola miejsca pobytu-sprawca wobec którego oznaczono obowiązek poddania się 
nieprzerwanej kontroli miejsca swojego pobytu sprawowania za pomocą urządzeń technicznych. 
-sprawca wobec którego oznaczono terapie ma obowiązek wstawiennictwa się we wskazanej przez sąd  
placówce w terminach wyznaczonych przez lekarza psychiatrę. 

KARALNOŚĆ PRZESTĘPST USTAJE PO: 
30 lat-gdy chodzi o zbrodnie zabójstwa 
20 lat-gdy chodzi o inną zbrodnie 
15 lat-gdy chodzi o występek zagrożony karą pozbawienia wolności przekraczającej  5 lat 
10 lat-gdy czyn stanowi występek pozbawienia wolności przekraczający 3 lata 
5 lat-gdy chodzi o pozostałe występki 

ŚRODKI PROWACYJNE 
Prowacja- ogólna nazwa instytucji służy resocjalizacji i prewencji kryminalnej. 
Opiera się to na kontrolowanej wolności, pieczy nad sprawcą przestępstwa pozostającego pod opieką kuratora. 
Prowacja obejmuje: 

1)  uznanie sprawcy za winnego popełnionego przestępstwa  
2)  zawieszenie oznaczenia kary 
3)  nałożenie na sprawcę obowiązku próby i poddania sie dozorowi kuratora 

Środek prewencyjny  to instytucja prawa karnego  materialnego i wykonawczego realizująca wychowawcze i 
szczególne prewencyjne cele realizacji  prawno-karnej sprawcy przestępstwa. 
Instytucja umożliwia sprawcy poprawy w warunkach wolnościowych. Ogólnym warunkiem jest pozytywna 
prognoza kryminologiczna. 
W Kodeksie karnym mamy 3 rodzaje środków  prewencyjnych: 

1)  warunkowe umożenie postępowania 
2)  warunkowe zawieszenie wykonywania kary 
3)  warunkowe przedterminowe zwolnienie 

 

WARUNKOWE UMOZENIE POSTĘPOWANIA 
to instytucja polegająca na  warunkowym wstrzymaniu  reakcji karnej za przestępstwa. Polega na wstrzymaniu 
wobec sprawcy uznanego za winnego  popełnienia przestępstwa. 
Przesłanki warunkowego umożenia: 

a)  sprawca nie był karany za przestępstwo umyślne  
b)  wina sprawcy i stopień społecznej szkodliwości  nie są znaczne 
c)  występuje pozytywna prognoza wyrażająca się w przekonaniu, że pomimo warunkowego umożenia 

postępowania sprawca nie popełnił przestępstwa i będzie przestrzegał porządku prawnego. 

Następuje na okres od roku do 3 lat. Próbę możemy podzielić na obligatoryjną i fakultatywną. 
Fakultatywna: 

-informowanie sądu lun kuratora o przebiegu okresu próby 
-przeproszenie pokrzywdzonego 
-poddanie sie terapii uzależnień  
-opuszczenie lokalu zajmowanego z pokrzywdzonym 
Obligatoryjny- obowiązek naprawienia przez sprawcę wyrządzonej szkody w całości lub części. 

WARUNKOWE ZAWIESZENIE WYKONYWANEJ KARY 
Polega na wstrzymaniu realizacji oznaczonej represji prawno-karnej na ściśle oznaczony okres próby. 
Instytucja ta opiera sie na przekonaniu , że w stosunku do sprawców, które nie wykazują cech  głębokiej 
demoralizacji wykonawczy efekt może dać poddanie próbie w warunkach  wolności kontrolowanej. Natomiast 
izolacja w zakładzie karnym byłaby niecelowa. 

WARUNKOWE PRZEDTERMINOWE ZWOLNIENIE 
to nadzorowane zwolnienie  więźnia przed ukończeniem kary. 
Warunkowe przedterminowe zwolnienie  od amnestii różni się  tym, że wyrok  nadal jest ważny i może wrócić 
do więzienia w przypadku nieodpowiedniego zachowania w społeczeństwie. 
Przesłanki przedterminowego  zwolnienia 
Możemy podzielić je na merytoryczne i formalne.  
Formalne-przesłanką jest odbycie  co najmniej połowy kary. 
Merytoryczne-jest prognoza kryminologiczna  oparta na ocenie  właściwości i warunków osobistych skazanego 
w szczególności  jego zachowanie w toku odbywania kary. 
Sąd orzeka o przedterminowym zwolnieniu na wniosek skazanego, obrońcy lub kuratora sądowego. 
Warunkowe zwolnienie  podlega na okres próby 2-5 lat 
Orzekając warunkowe zwolnienie sąd może orzec : 
-informowanie sądu lub kuratora o okresie próby 
-przeproszenie pokrzywdzonego 
-wykonanie ciążącego na nim obowiązku  
-łożenie na utrzymanie innej osoby 
-powstrzymanie od nadużycia alkoholu lub środków odurzających 
-nakaz opuszczenia  lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym 
W warunkach przedterminowego zwolnienia ważny jest dozór kuratora sądowego.