(Microsoft Word - czy\234ciec.doc)

Czy ciec i modlitwa za zmarłych

1/23

Wersja 01.12.2008 kontakt z autorem Marek Piotrowski, mrb@pl-net.pl

Czy ciec i modlitwa za zmarłych

Pisz c niniejsze opracowanie, posiłkowałem si wieloma ródłami. Oto najwa niejsze z

nich:

Biblia Tysi clecia

Katechizm Ko cioła Katolickiego

ksi ki o.Jacka Salija

Paweł VI - dokumenty o Czy cu

Włodzimierz Bednarski (gor co polecam ksi k W obronie wiary !)

Wypowiedzi i opracowania moich internetowych przyjaciół i adwersarzy, których

my lami si zachwycałem i je notowałem. Jest to o tyle kłopotliwe, e i moi

internetowi Przyjaciele cz sto podawali argumenty usłyszane lub wyczytane, nie

zawsze podaj c ródła. Pisz o tym, aby z góry przeprosi za ewentualne pomini cia

Internetowa strona p. Andrew Dalek (ps. Agrios)

Układ tre ci

WST P ......................................................................................................................................................... 2

NAUKA KO CIOŁA.................................................................................................................................. 3

WA NE FAKTY O CZY CU................................................................................................................. 4

3.1

O CO TEN

ZY CIEC

? ......................................................................................................................... 4

3.2

TO TRAFIA DO

? .................................................................................................................. 7

3.3

ATURA

................................................................................................................................ 7

3.4

YMBOLIKA OGNIA

............................................................................................................................... 8

3.5

ATURA

CA A NATURA

IEKŁA

.................................................................................................. 9

WIADECTWA HISTORYCZNE ...........................................................................................................10

4.1

TARY

ESTAMENT

.............................................................................................................................10

4.2

OWY

ESTAMENT

WANGELIE

........................................................................................................10

4.3

OWY

ESTAMENT

ISTY

POSTOLSKIE

...........................................................................................11

4.4

WIADECTWA WCZESNOCHRZE CIJA SKIE

..........................................................................................13

4.5

ULTURA YDÓW

................................................................................................................................14

4.5.1

Wiara..............................................................................................................................................14

4.5.2

Kadisz i inne modlitwy ...................................................................................................................15

CO DAJE MODLITWA ZA ZMARŁYCH ? ..........................................................................................16

ODPUSTY...................................................................................................................................................17

6.1

ZYM JEST ODPUST

? ...........................................................................................................................17

6.2

DPUSTY KIEDY

.................................................................................................................................17

6.2.1

Historia odpustów ..........................................................................................................................17

6.2.2

Kłopoty z odpustami .......................................................................................................................17

6.3

DPUSTY DZI

CZYLI

AŁY

ORADNIK

ZYSKIWANIA

DPUSTÓW

...................................................20

6.3.1

Warunki otrzymania odpustu zupełnego ........................................................................................20

6.3.2

Niektóre praktyki odpustowe ..........................................................................................................20

6.3.3

Odpust w godzinie mierci .............................................................................................................22

6.3.4

Odpusty cz stkowe .........................................................................................................................22

Czy ciec i modlitwa za zmarłych

3/23

Wersja 01.12.2008 kontakt z autorem Marek Piotrowski, mrb@pl-net.pl

2 Nauka Ko cioła

Aby my nie dyskutowali z Ko ciołem znaj c jego nauk na podstawie naszych własnych

wyobra e , si gnijmy do miarodajnego ródła: Katechizmu Ko cioła Katolickiego.

Na pocz tku pierwsze zaskoczenie: wydawałoby si , e Ko ciół ma jak gigantycznie

rozbudowan doktryn o Czy cu, tymczasem znajdujemy zaledwie trzy kanony cokolwiek

mówi ce na ten temat (KKK 1030-1032).

Katechizm o Czy cu

1030 Ci, którzy umieraj w łasce i przyja ni z Bogiem, ale nie s jeszcze całkowicie

oczyszczeni, chocia s ju pewni swego wiecznego zbawienia, przechodz po mierci

oczyszczenie, by uzyska wi to konieczn do wej cia do rado ci nieba.

1031 To ko cowe oczyszczenie wybranych, które jest czym całkowicie innym ni kara

pot pionych, Ko ciół nazywa czy cem. Nauk wiary dotycz c czy ca sformułował

Ko ciół przede wszystkim na Soborze Florenckim i na Soborze Trydenckim. Tradycja

Ko cioła, opieraj c si na niektórych tekstach Pisma wi tego, mówi o ogniu

oczyszczaj cym:

Co do pewnych win lekkich trzeba wierzy , e jeszcze przed s dem istnieje ogie

oczyszczaj cy, według słów Tego, który jest prawd . Powiedział On, e je li kto wypowie

blu nierstwo przeciw Duchowi wi temu, nie zostanie mu to odpuszczone ani w tym yciu,

ani w przyszłym (Mt 12, 32). Mo na z tego wnioskowa , e niektóre winy mog by

odpuszczone w tym yciu, a niektóre z nich w yciu przyszłym.

1032 Nauczanie to opiera si tak e na praktyce modlitwy za zmarłych, której mówi ju

Pismo wi te: "Dlatego wła nie (Juda Machabeusz) sprawił, e zło ono ofiar przebłagaln

za zabitych, aby zostali uwolnieni od grzechu" (2 Mch 12, 45). Ko ciół od pocz tku czcił

pami zmarłych i ofiarował im pomoce, a w szczególno ci Ofiar eucharystyczn , by po

oczyszczeniu mogli doj do uszcz liwiaj cej wizji Boga. Ko ciół zaleca tak e jałmu n ,

odpusty i dzieła pokutne za zmarłych:

Nie my im pomoc i pami tajmy o nich. Je li synowie Hioba zostali oczyszczeni przez ofiar

ich ojca, dlaczego mieliby my w tpi , e nasze ofiary za zmarłych przynosz im jak

pociech ? Nie wahajmy si nie pomocy tym, którzy odeszli, i ofiarujmy za nich nasze

modlitwy

Prosz zwróci uwag na dysproporcj pomi dzy miejscem, jakie zajmuje w katechizmie

sprawa Czy ca (zaledwie 3 kanony) a miejscem, jakie przypadło temu zagadnieniu w historii

Ko cioła.

Czy ciec i modlitwa za zmarłych

4/23

Wersja 01.12.2008 kontakt z autorem Marek Piotrowski, mrb@pl-net.pl

3 Wa ne fakty o Czy cu

Zanim zajmiemy si biblijnymi wiadectwami na temat Czy ca, warto powiedzie sobie

czym w ogóle on jest i jaka jest jego rola.

Je eli jest co , z czym zgadzaj si wszyscy chrze cijanie, to s tym poni sze stwierdzenia:

Cierpienia Jezusa Chrystusa czyni zado z nawi zk za wszystkie grzechy

wiata.

aden człowiek nie jest w stanie sam si zbawi za pomoc swoich czynów czy

pokuty

Nieuchronnie rodzi si wi c pytanie:

3.1 Po co ten Czy ciec ?

Zbawienie człowieka ma dwa aspekty: negatywny i pozytywny. Negatywny wyra a si w

uwolnieniu człowieka od kary wiecznej przez Ofiar Krzy ow Jezusa Chrystusa. Jest to

"zbawienie" w znaczeniu "uratowania od Piekła".

To jednak nie wszystko. Bóg, zbawiaj c człowieka idzie dalej; stawia nas w znacznie wy szej

i lepszej pozycji ni byli my przed Upadkiem Grzechu Pierworodnego. Mo na powiedzie , e

wykorzystuje nasz grzech, aby nas jeszcze mocniej obdarowa : zawiera z nami Przymierze

przyjmuj c nas do swej Rodziny, adoptuj c nas jako Jego dzieci:

"Sam Duch wspiera swym wiadectwem naszego ducha, e jeste my dzie mi Bo ymi.

Je eli za jeste my dzie mi, to i dziedzicami: dziedzicami Boga, a współdziedzicami

Chrystusa, skoro wspólnie z Nim cierpimy po to, by te wspólnie mie udział w chwale."

/Rz

8,16-17/

(Prosz si nie dziwi , e przytaczam ten werset przy ka dym niemal temacie: jest to jedna z

centralnych Prawd Ewangelii i bez niej nie sposób zrozumie nauki Ko cioła).

Ten drugi "relacyjny" czy "usynawiaj cy" aspekt zbawienia wymaga przemiany całej naszej

natury. Có nam bowiem byłoby po przebaczeniu grzechów i "zewn trznym przyj ciu

sprawiedliwo ci Jezusa" (jak chce protestantyzm) je li w rodku ci gle pozostawaliby my

tacy sami - pełni brudu i grzechu?

Dlatego immanentnym elementem zbawienia musi by przemiana (metanoia) całej naszej

natury.

Całkiem zwyczajnie, grzeszny człowiek nie mo e obcowa ze wi tym Bogiem.

W Starym Testamencie oddano t Prawd wymownymi opisami; gdy nieuprawniony Uzza

dotyka Arki (w dobrej wierze, chce j jedynie podtrzyma ) natychmiast pada martwy (1 Krn

13,9-10).

Na górze Synaj Bóg mówi do Moj esza:

"Nie b dziesz mógł ogl da mojego oblicza, gdy aden człowiek nie mo e ogl da mojego

oblicza i pozosta przy yciu.

I rzekł jeszcze Pan: Oto miejsce obok Mnie, sta przy skale.

Gdy przechodzi b dzie moja chwała, postawi ci w rozpadlinie skały i poło r k moj na

tobie, a przejd ."/

Wj 33,20b-22/

Paweł nawi e do tego wydarzenia w Li cie do Koryntian, pisz c:

" Lecz je li posługiwanie mierci, utrwalone literami w kamieniu, dokonywało si w chwale,

tak i synowie Izraela nie mogli spogl da na oblicze Moj esza z powodu jasno ci jego

oblicza, która miała przemin , to o ile bardziej pełne chwały b dzie posługiwanie

Ducha?"

/2 Kor 3,7-8/

Dlatego wła nie aby obcowa ze wi tym Bogiem, musimy nie tylko przyj Bo e

przebaczenie, ale te sami sta si wi ci:

Czy ciec i modlitwa za zmarłych

5/23

Wersja 01.12.2008 kontakt z autorem Marek Piotrowski, mrb@pl-net.pl

"(…) ale w całym post powaniu sta cie si wy równie wi tymi na wzór wi tego, który

was powołał, gdy jest napisane:

wi tymi b d cie, bo Ja jestem wi ty."/

1 Ptr 1,15-16/

Słowa te wydaj si niemal blu nierstwem - Piotr stawia wi to Boga obok naszej

wi to ci !

To jest to " ycie w obfito ci"(J 10,10) , "pełnia Bo a" o której czytamy:

"Niech Chrystus zamieszka przez wiar w waszych sercach; aby cie w miło ci wkorzenieni i

ugruntowani, wraz ze wszystkimi wi tymi zdołali ogarn duchem, czym jest Szeroko ,

Długo , Wysoko i Gł boko , i pozna miło Chrystusa, przewy szaj c wszelk wiedz ,

aby cie zostali napełnieni cał

Pełni Bo ."

/Ef 3,17-19/

Po tym przydługim wst pie (prosz wybaczy , jak rozwa am wspaniało Bo ych obietnic,

zawsze mnie troch ponosi) wró my do roli Czy ca. Człowiek najpierw si nawraca (je li

ma szcz cie urodzi si w wierz cej rodzinie przyjmuje wybaczenie ju jako niemowl ) a

potem ma cał reszt ycia na to by "stawa si wi tym" upodobniaj c si do Jezusa

Chrystusa.

Dobrze czyni c - jak Bóg - upodabniamy si do Niego, ale ka dy grzech zaciera w nas "obraz

i podobie stwo" Boga, czyni nas wewn trznie gorszymi.

Wybaczenie Bo e chroni nas przed najgorszym - wiecznym pot pieniem, ale skutki grzechu

pozostaj w naszej naturze. Owe skutki nie s jak "zemst " Boga - raczej zwykł

konsekwencj grzechu.

Jest tu pewne podobie stwo do nałogu - mo na porzuci alkoholizm po 10 czy 20 latach picia

- jednak skutki na zdrowiu pozostaj . Podobnie jest z duchowymi skutkami grzechu.

Je li grzesz , a nast pnie otrzymuj przebaczenie - moje sumienie jest czyste, ale ja jestem

taki jaki byłem.

Metanoia wymaga współpracy z Łask Bo nad wewn trzn przemian - a taka współpraca i

taka przemiana zawsze jest bolesna. Aby si zmienia , aby przełamywa nasz grzeszn

natur musimy nad sob pracowa - co jest zwi zane z pewnym cierpieniem. Nie darmo Jezus

mówił o "zapieraniu si samego siebie" i "braniu swojego krzy a" (Mt 16,24).Człowiek który

- zgodnie z zaleceniem Pisma - pokutuje, dokonuje przemiany za ycia. Je liby była ona

całkowita, proces zwany "Czy cem" nie byłby potrzebny.

Je li jednak za ycia doczesnego przemiana "grzesznika" w " wi te dziecko Bo e" si nie

zako czyła, musi si odby zanim człowiek b dzie mógł wej w społeczno ze wi tym

Bogiem, gdy nic nieczystego do Nieba nie wejdzie (Ap 21,27).

By mo e s w ród nas tacy, którzy ju podczas ycia doczesnego przejd ow metanoie,

poprzez prac nad sob ale i poprzez przeciwno ci jakie ich spotykaj . Wi kszo z nas

jednak zapewne nie zd y sta si wi tym (czyli podobnym do Boga) zanim umrze. Co

wi cej, Jezus nie pozostawia w tpliwo ci co do intepretacji słowa " wi ty", w innym miejscu

oznajmiaj c:

"B d cie wi c wy doskonali, jak doskonały jest Ojciec wasz niebieski."

/Mt 5,48/

W jakim zatem znajdziemy si stanie nie b d c doskonałymi, maj c jednak za sob Ofiar

Jezusa i Jego przebaczenie ? Przed Bogiem w tym stanie stan nie mo emy, cho Piekło nam

nie grozi…

Musimy przej

proces oczyszczenia (przez niektórych nazywany kar doczesn ). Ten

proces "stawania si wi tym bo On jest wi ty" Ko ciół nazywa

Czy cem.

Czy ciec i modlitwa za zmarłych

6/23

Wersja 01.12.2008 kontakt z autorem Marek Piotrowski, mrb@pl-net.pl

Nie mam wielkiego zaufania do s.Emmanuele jako do mistyczki - ale wydaje si e nie le, cho

bardzo "po ludzku" oddała istot Czy ca, pisz c :

"Wyobra sobie, e stajesz przed najukocha sz osob , na której ci zale y najbardziej na

wiecie. Cieknie ci z nosa, masz tłuste, nieumyte włosy, na twarzy ró ne wrzody, brudne

r ce, zaplamione podarte ubranie. Co czyni człowiek, który chce zbli y si do Ukochanej

Istoty? Najpierw si obmywa, czesze, wyciera nos a potem wyci ga ramiona eby si

przytuli . Z era go t sknota, ale czeka aby by godnym spotkania. I to wła nie jest

czy ciec".

Uwa am to podobie stwo za trafne, gdy kładzie nacisk na jedn niesłychanie wa n spraw :

Czy ciec to nie "wyrok zagniewanego Boga" -

to my b dziemy mieli potrzeb oczyszczenia

si przed spotkaniem ze wi tym wi tych.

To troch tak jak stan przed bliskim sobie człowiekiem, któremu zrobiło si jakie straszne

wi stwo - i wiedzie e on nam wybaczył. Niby wszystko dobrze, ale jak komu takiemu

spojrze w oczy ?

Jest jeszcze jeden aspekt sytuacji Czy ca - w chwili mierci

"poznam tak, jak i zostałem

poznany"

/1 Kor 13, 12/. Poznam - w zestawieniu z Bo Miło ci - cały ogrom zła jakie

wyrz dziłem, bólu jaki zadałem innym. B d znał skutki ka dego mojego grzechu, jak jego

skutki owocuj i ile czyni zła. I b d si musiał przemóc by prawdziwie i do ko ca

wybaczy moim winowajcom…

ZARZUT:

Czy idea Czy ca nie kłóci si z Bo ym wybaczeniem, które otrzymujemy ?

W adnym wypadku.

Mamy zreszt przykłady biblijne. Na przykład:

Dawid spowodował mier Uriasza by posi

jego on . Upomniany przez Samuela

ałował za grzech. Bóg o wiadczył e Dawidowi grzech wybacza - ale e zostanie

ukarany doczesn kar /2 Sm 12,13-14/

Bóg odpuszcza ydom szemranie na pustyni, ale jednocze nie karze szemraj cych

tym, i nie zobacz Ziemi Obiecanej (Lb 14,20-23)

W Ksi dze Wyj cia czytamy o Bogu e jest

"przebaczaj cy niegodziwo ,

niewierno , grzech, lecz nie pozostawiaj cy go bez ukarania"

(Wj 34,7).

W Ksi dze Liczb 14,18 czytamy

"Pan cierpliwy, bogaty w yczliwo , przebacza

niegodziwo i grzech, lecz nie pozostawia go bez ukarania".

Psalmista o wiadcza

"Panie, Bo e nasz, Ty ich wysłuchiwałe , byłe dla nich Bogiem

przebaczaj cym, ale brałe odwet za ich wyst pki."

/Ps 99,8/

Oczywi cie, prawdy te zostały wyra one w sposób starotestamentowy - człowiek yj cy w

Nowym Przymierzu, b d cy przyjacielem Boga

zdaje sobie spraw e kara doczesna

(zarówna ta na Ziemi, jak i w Czy cu) jest nie tyle "odwetem" Boga co narz dziem co

przemiany (oczyszczenia) grzesznika.

ZARZUT:

W opisie ukrzy owania Jezusa znajdujemy fragment o "dobrym łotrze":

"Jeden ze złoczy ców, których [tam] powieszono, ur gał Mu:

Czy Ty nie jeste Mesjaszem? Wybaw wi c siebie i nas.

Lecz drugi, karc c go, rzekł:

"Ju was nie nazywam sługami, bo sługa nie wie, co czyni pan jego, ale nazwałem was przyjaciółmi,

albowiem oznajmiłem wam wszystko, co usłyszałem od Ojca mego."

/J 15,15/

Czy ciec i modlitwa za zmarłych

7/23

Wersja 01.12.2008 kontakt z autorem Marek Piotrowski, mrb@pl-net.pl

Ty nawet Boga si nie boisz, chocia t sam kar ponosisz? My przecie - sprawiedliwie,

odbieramy bowiem słuszn kar za nasze uczynki, ale On nic złego nie uczynił.

I dodał:

Jezu, wspomnij na mnie, gdy przyjdziesz do swego królestwa.

Jezus mu odpowiedział:

Zaprawd , powiadam ci: Dzi ze Mn b dziesz w raju."

/Łk 23,39-43/

Jezus wyra nie mówi o zabraniu "dobrego łotra" do raju jeszcze tego samego dnia, nie

wspominaj c nic o Czy cu !

W odpowiedzi mo na by wskazywa uwagi o czasie trwania Czy ca (które to trwanie mo e

by tylko jedn chwil ) ale… w omawianym fragmencie takie wytłumaczenie nie jest wcale

konieczne. Całkiem zwyczajnie nie ma powodu aby w Czy cu "wyl dował" kto , kto umarł

natychmiast po nawróceniu. Nawrócenie

daje człowiekowi całkowicie "czyst kart ".

3.2 Kto trafia do Czy ca ?

Odpowied na tytułowe pytanie mo e by tylko jedna:

W Czy cu znajduj si jedynie Ci ludzie, którzy umieraj w

łasce i przyja ni z Bogiem (a wi c pewni zbawienia)

Nie jest on wi c miejscem odpuszczenia grzechów miertelnych.

Nie jest "awaryjnym wej ciem" do Nieba

Nasza modlitwa za przebywaj cych w Czy cu (bo tym jest modlitwa Ko cioła za zmarłych

)

nie jest wi c "modlitw o zbawienie" - chyba e rozumiemy "zbawienie" jako wybawienie z

Czy ca.

3.3 Natura Czy ca

By mo e niektórzy czytaj c to co dot d napisałem b d oburzeni i nie mówi o Czy cu

jako o miejscu. Faktycznie nie wiemy czy istnieje takie miejsce

i chyba nie jest to

szczególnie wa ne. Istotny jest sam proces dochodzenia do wi to ci, "umierania dla

grzechu".

w normalnych warunkach zwi zane z chrztem - patrz casus Etiopa w 8 rozdziale Dziejów

Apostolskich - w wypadku łotra chrzest oczywi cie nie był mo liwy

"Nale y u ci li , e stan oczyszczenia nie jest przedłu eniem sytuacji ziemskiej, tak jakby

po mierci istniała jeszcze dodatkowa mo liwo zmiany własnego losu."

/Jan Paweł II

Audiencja generalna 4 sierpnia 1999/

W istocie modl c si za zmarłych modlimy si

wył cznie za osoby przebywaj ce w Czy cu.

Modlitwa osobom przebywaj cym w Niebie nie jest potrzebna - za przebywaj cym w Piekle niestety

pomóc ju nie mo e.

"Oczyszczenie musi by całkowite i to wła nie wyra a nauka Ko cioła o czy cu.

Termin

ten nie oznacza miejsca, lecz form ycia. Ci, którzy po mierci yj w stanie oczyszczenia,

trwaj ju w miło ci Chrystusa, uwalniaj cego ich od resztek niedoskonało ci."/

Jan Paweł II

Audiencja generalna 4 sierpnia 1999/

Czy ciec i modlitwa za zmarłych

8/23

Wersja 01.12.2008 kontakt z autorem Marek Piotrowski, mrb@pl-net.pl

By mo e proces ten przebiega w czasie, by mo e poza czasem; mo liwe te e jest jedn

chwil

. Tak czy owak wi e si z gruntown przemian człowieka.

Nasz cel jest du o wspanialszy ni uchronienie si od Piekła - jest nim Wspólnota z Bogiem

(zwana Niebem). By y w tej wspólnocie musimy by do Boga podobni. Owo upodobnienie

si to cel naszego doczesnego ycia. Czymkolwiek jest Czy ciec, jest to tak e jego zadanie - o

ile nie upodobnili my si dostatecznie do Boga za ycia.

Je li racj maj Ci, którzy mówi o momentalno ci Czy ca

, mo emy t spraw opisa

jeszcze inaczej; w chwili naszej mierci Bóg przyjmuje nas do wspólnoty z sob (Nieba). Je li

nie jeste my dostatecznie do Niego podobni, nast puje błyskawiczne, momentalne

upodobnienie (uwolnienie od doczesnych przywi za ). Wielko wstrz su, szoku odpowiada

rozbie no ci pomi dzy tym kim jeste my, a tym kim mogli my si sta i kim si wła nie -

wchodz c do Nieba - stajemy. By mo e to wła nie miał na my li apostoł Paweł pisz c o

zbawieniu

"jakby przez ogie "

(1 Kor 3,15).

Tak czy owak Czy ciec- w sensie zada - mimo e nast puje po mierci, nale y raczej do

doczesno ci ni Wieczno ci.

ZARZUT:

Skoro dopuszczalna jest my l o krótkim trwaniu Czy ca (lub jego pozostawaniem poza

kategori czasu) to co oznaczaj (dzi ju co prawda rzadko u ywane) sformułowania

odwołuj ce si do czasu (np. "uzyska 30 dni odpustu") ?

Jest to cz ste nieporozumienie. Okre lenia te nie odnosz si do "czasu przebywania w

Czy cu". W minionych wiekach, kiedy pokuta zadawana przy spowiedzi była nieporównanie

surowsza, pomoc dla spowiedników były "katalogi grzechów". Okre lały one ile dni pokuty

"nale y" si za konkretny grzech.

Podobnie wszelkie czyny pokutne (np. pielgrzymk ) przeliczano na "standardowe" dni

pokutne. Odpust np. "30 dni" nie oznaczał "30 dni krócej w Czy cu" tylko odpust cz stkowy

równowa ny niegdysiejszej 30 dniowej pokucie.

Sama idea odpustów wywodzi si wła nie z pokuty zadawanej podczas spowiedzi. Odpust

pierwotnie oznaczał złagodzenie lub zwolnienie od "nale nej" za dany grzech pokuty.

3.4 Symbolika ognia

"sam wprawdzie ocaleje, lecz tak jakby przez ogie ."

/1 Kor 3,15/ - ten tekst w.Pawła skłania

do przyjrzenia si biblijnej symbolice ognia.

Wydaje si e wyst puj dwa rodzaje ognia : piekielny (np. Mt 25,41) oraz ogie

symbolizuj cy Boga, czysto , nieskazitelno lub oczyszczenie.

Aniołowie stoj cy tu przy Bogu nazywaj si "płon cymi" (serafini).

teologów przychyla si nawet do twierdzenia, e oczyszczenie czy cowe nast puje w

momencie mierci, kiedy człowiek ma mo no wgl du w całe swoje ycie i ałuje za to co zrobił; ten

wielki al z powodu grzechów ma mie moc przemieniaj c . W takim wypadku pewnym wsparciem

byłoby stwierdzenie z Ksi gi Syracha

"A dla Pana łatw jest rzecz w dzie mierci odda

człowiekowi według jego post powania."

/Syr 11,26/

Za "momentalnym" lub pozostaj cym poza porz dkiem doczesnego czasu Czy cem (tj.

oczyszczeniem w jednej chwili) powa nym argumentem wydaje si by cytat:

"Nie wszyscy

za niemy, ale wszyscy b dziemy przemienieni. W jednej chwili, w oka mgnieniu, na odgłos

tr by ostatecznej; bo tr ba zabrzmi i umarli wzbudzeni zostan , a my zostaniemy

przemienieni. Albowiem to co ska one musi przyoblec si w to co nieska one..."

(1 Kor. 15,

51-53)

Czy ciec i modlitwa za zmarłych

9/23

Wersja 01.12.2008 kontakt z autorem Marek Piotrowski, mrb@pl-net.pl

Gdy Abraham zawierał przymierze z Bogiem, obecno Jahwe przejawiła si w postaci ognia

(Rdz 15,17-18). Podobnie rzecz si b dzie miała przy składaniu ofiary przez Moj esza i

Aarona (Kpł 9,24) oraz Salomona (2 Krn 7,1-3). Moj esz spotyka Boga w postaci ognia

którym płonie krzew (ogie nie czyni ro linie szkody Wj 3,2-4). Gdy ydzi uciekali z Egiptu,

Bóg idzie przed nimi w słupie ognia (Wj 13,27). Gdy Bóg rozmawia z Moj eszem, ydzi

widz chwał Boga jak " jak ogie po eraj cy na szczycie góry"(Wj 24,17).

Szczególne miejsce zajmuj fragmenty, gdzie ogie jest symbolem oczyszczenia;

Izajasz w widzeniu opisywał oczyszczenie swoich ust przez dotkni cie roz arzonym

w glem z ołtarza (I 6,6-7).

Ksi dze Kapła skiej ogie pełni podobn rol (Kpł 31,23).

W Ksi dze Zachariasza Bóg mówi o reszcie Izraela "

I te trzecia cze poprowadz

przez ogie , oczyszcz j , jak oczyszcza si srebro, i wypróbuj tak, jak złoto próbuj .

I wzywa b dzie mego imienia - a Ja wysłucham, i b d mówił: Oto mój lud, a on

powie: Pan moim Bogiem."

/Za 13,9/

W Ksi dze Malachiasza 3,2 czytamy o Dniu Przyj cia Pana

" Ale kto przetrwa dzie

Jego nadej cia i kto si ostoi, gdy si uka e? Albowiem On jest jak ogie złotnika i jak

ług farbiarzy

Tak e w Nowym Testamencie ogie wyst puje w podobnej roli (np. 1 Kor 3,15)

O.Jacek Salij przytacza porównanie w.Jana od Krzy a: człowiek w arze Bo ej Miło ci

podobny jest do kawałka wilgotnego drewna wrzuconego w ogie . Najpierw drzewo "cierpi"

- ucieka z niego para, drewno si przyczernia i wydziela sw d. W miar jednak oczyszczania

w gor cu i pochłaniania przez ogie drewno si oczyszcza i rozjarza - tak e zaczyna wieci ,

ogrzewa - słowem, staje si podobne do ognia. Ogie jest sprawc przemiany drewna na

swoje podobie stwo.

3.5 Natura Czy ca a natura Piekła

My l e trzeba tu te koniecznie powiedzie e Czy ciec

nie jest "małym" czy

"tymczasowym" Piekłem. Charakter cierpienia czy cowego jest

zupełnie inny - człowiek

cierpi z powodu swojej niedoskonało ci, tego e nie mo e zjednoczy si z Miłuj cym

Bogiem mimo e tego pragnie.

Z Piekłem jest zupełnie inaczej; człowiek b d cy w Piekle odrzuca Boga, jest kim kto Boga

nienawidzi. Podobnie jak Szatan nie jest bez Boga szcz liwy (bez Boga adne stworzenie

szcz liwe by nie mo e) - ale nienawi nie pozwala mu cierpie obecno ci Stwórcy.

Czy ciec i modlitwa za zmarłych

10/23

Wersja 01.12.2008 kontakt z autorem Marek Piotrowski, mrb@pl-net.pl

4 wiadectwa historyczne

Ze wzgl du na fakt i praktycznie wszyscy chrze cijanie zgadzaj si co do tego i

człowiekowi w Piekle pomóc ju nie mo na, wiadectwa mówi ce o Czy cu i o modlitwie za

zmarłych s - w sensie dowodowym - to same.

4.1 Stary Testament

Najbardziej "klasycznym" fragmentem pochwalaj cym modlitw za umarłych jest fragment

pochodz cy z Drugiej Ksi gi Machabejskiej:

"Uczyniwszy za składk pomi dzy lud mi, posłał do Jerozolimy około dwu tysi cy

srebrnych drachm, aby zło ono ofiar za grzech. Bardzo pi knie i szlachetnie uczynił, my lał

bowiem o zmartwychwstaniu. Gdyby bowiem nie był przekonany, e ci zabici

zmartwychwstan , to modlitwa za zmarłych byłaby czym zb dnym i niedorzecznym, lecz

je li uwa ał, e dla tych, którzy pobo nie zasn li, jest przygotowana najwspanialsza nagroda -

była to my l wi ta i pobo na. "

/2 Mch 12,43-45/

Fragment jest tak "silny" e Marcin Luter (któremu przeciwstawiono te wersety podczas

dysputy o Czy cu w roku 1519) nie potrafił takiego argumentu odeprze . Nie maj c innego

wyj cia, Luter postanowił wył czy z kanonu 7 ksi g tzw. deuterokanonicznych Starego

Testamentu (pod pretekstem e nie uznawał ich równie w.Hieronim). Podobn operacj

usiłował zreszt przeprowadzi tak e na kilku ksi gach Nowego Testamentu nie pasuj cych

do jego doktryny "sola fidea" (tylko wiara). Z tej drugiej operacji po latach Luter si wycofał,

pozostawiaj c jednak protestantom niepełny kanon ST

Drugi bardzo wyra ny fragment ST wskazuj cy na egzystencj pomi dzy chwil mierci a

dniem Paruzji i na proces oczyszczenia czy cowego znajdujemy w Ksi dze M dro ci:

"A dusze sprawiedliwych s w r ku Boga i nie dosi gnie ich m ka. Zdało si oczom głupich,

e pomarli, zej cie ich poczytano za nieszcz cie i odej cie od nas za unicestwienie, a oni

trwaj w pokoju. Cho nawet w ludzkim rozumieniu doznali ka ni, nadzieja ich pełna jest

nie miertelno ci.

Po nieznacznym skarceniu dost pi dóbr wielkich, Bóg ich bowiem

do wiadczył i znalazł ich godnymi siebie."

/Mdr 3,1-5/

Poza tymi dobitnymi fragmentami, mamy tak e w Starym Testamencie aluzje do Czy ca i

modlitwy za zmarłych:

"Obdzielaj darem ka dego z yj cych, a miłosierdzia nie odmawiaj tak e umarłemu"

(Syr 7,

33 BP)

4.2 Nowy Testament - Ewangelie

Ewangelie czyni szereg aluzji do procesu oczyszczenia, zwłaszcza we fragmentach które

porównuj go do wi zienia (charakterystyczne jest jednak e jest to wi zienie czasowe, nigdy

wieczne - co uniemo liwia interpretacje fragmentów jako traktuj cych o Piekle):

"Pogód si ze swoim przeciwnikiem szybko, dopóki jeste z nim w drodze, by ci

przeciwnik nie podał s dziemu, a s dzia dozorcy, i aby nie wtr cono ci do wi zienia.

Zaprawd , powiadam ci: nie wyjdziesz stamt d, a zwrócisz ostatni grosz."

/Mt 5,25-26/

Wi cej na ten temat pisz w cz ci traktuj cej o zasadzie "sola scriptura"

Czy ciec i modlitwa za zmarłych

11/23

Wersja 01.12.2008 kontakt z autorem Marek Piotrowski, mrb@pl-net.pl

Warto zauwa y e zarówno u Mateusza, jak i w pararelnym tek cie Łukasza (12,58 i

nast pne) tekst ten nast puje w kontek cie poucze mówi cych o wchodzeniu do Królestwa

Niebieskiego; nie jest wi c zwykł "rad yciow ".

Inne fragmenty:

"I uniesiony gniewem pan jego kazał wyda go katom, dopóki mu całego długu nie odda.

Podobnie uczyni wam Ojciec Mój niebieski, je li ka dy z was nie przebaczy z serca swemu

bratu".

/Mt 18,34-35/

"Sługa, który zna wol swego pana, a nic nie przygotował i nie uczynił zgodnie z jego wol ,

otrzyma wielk chłost . Ten za , który nie zna jego woli i uczynił co godnego kary, otrzyma

mał chłost . Komu wiele dano, od tego wiele wymaga si b dzie; a komu wiele zlecono,

tym wi cej od niego da b d ."

/ Łk 12,47-48/

My l o odpłacie zale nej od obdarowania jest obecna ju u proroków np. gdy szło o kapłanów

w porównaniu z reszt (Oz 4,4-9) czy całego Narodu Wybranego w stosunku do pogan (Am

3,2).

Wzmianka o "odpuszczaniu grzechów w yciu przyszłym" (ale przecie nie w Niebie czy

Piekle !) znajduje si tak e w 12 rozdziale Ewangelii wg Mateusza:

"Je li kto powie słowo przeciw Synowi Człowieczemu, b dzie mu odpuszczone, lecz je li

powie przeciw Duchowi wi temu, nie b dzie mu odpuszczone ani w tym wieku, ani w

przyszłym."

/Mt 12, 32/

4.3 Nowy Testament - Listy Apostolskie

Wi cej wyra nych odniesie do Czy ca znajdujemy w Listach Apostolskich.

„Fundamentu bowiem nikt nie mo e poło y innego, jak ten, który jest poło ony, a którym

jest Jezus Chrystus.

I tak jak kto na tym fundamencie buduje: ze złota, ze srebra, z drogich kamieni, z drzewa, z

trawy lub ze słomy,tak te jawne si stanie dzieło ka dego: odsłoni je dzie /Pa ski/; oka e

si bowiem w ogniu, który je wypróbuje, jakie jest.

Ten, którego dzieło wzniesione na fundamencie przetrwa, otrzyma zapłat ; ten za , którego

dzieło spłonie, poniesie szkod : sam wprawdzie ocaleje, lecz tak jakby przez ogie .”

/ 1 Kor 3,11-15/

Zauwa my e przytoczony fragment mówi wył cznie o ludziach którzy zostan zbawieni

sam wprawdzie ocaleje

") – a mimo to mówi o tym e wierz cy, który le budował „

poniesie

szkod

” i jego zbawienie odb dzie si "jakby przez ogie ".

Oczywi cie "ognia" w tym fragmencie nie nale y rozumie dosłownie - jest on w Biblii

symbolem oczyszczenia - aluzj do procesu próbowania i oczyszczania złota

w. Augustyn w Mie cie Boga skomentował to nast puj co:

„Tego, e niektórym grzesznikom nie

przebacza si ani na tym wiecie, ani w nast pnym, nie mo na by prawdziwie stwierdzi , gdyby nie

było innych grzeszników, którym – chocia nie na tym wiecie – przebacza si w wiecie przyszłym”

Orygenes (+ 254) tak komentuje ten fragment:

"Bóg jak ogie - trawi zło oraz wszystko, co ze zła

pochodzi, a co grzesznik na postawionym ju fundamencie duchowym buduje -- mówi c symbolicznie

-- z drewna, siana i słomy"

Tej samej symboliki "oczyszczania w ogniu" u ywa w.Piotr

"Przez to warto waszej wiary oka e

si o wiele cenniejsza od zniszczalnego złota, które przecie próbuje si w ogniu, na sław , chwał i

cze przy objawieniu Jezusa Chrystusa."

(1 Ptr 1,7) oraz w.Jan

"Radz ci kupi u mnie złota w

ogniu oczyszczonego, aby si wzbogacił, i białe szaty, aby si oblókł, a nie ujawniła si haniebna

twa nago , i balsamu do namaszczenia twych oczu, by widział."

/Ap 3,18/

Czy ciec i modlitwa za zmarłych

12/23

Wersja 01.12.2008 kontakt z autorem Marek Piotrowski, mrb@pl-net.pl

Nast pny fragment pochodzi z 2 Listu do Koryntian:

„Wszyscy bowiem musimy stan przed trybunałem Chrystusa, aby ka dy otrzymał zapłat

za uczynki dokonane w ciele, złe lub dobre.”

/2 Kor 5,10/

Warto zwróci uwag na słowo „

ka dy

” – a wi c tak e człowiek zbawiony Ofiar Jezusa (co

jest jedyn mo liwo ci zbawienia) - a który przecie za ycia grzeszył - otrzyma zapłat za

swoje (tak e złe) uczynki. Fragmentów mówi cych na ten temat jest wi cej, cho mo e s

nieco mniej dobitne (np. Rz 2,6)

Chciałbym w tym kontek cie zwróci uwag na 3 rozdział Listu do Filipian (cytuj od

wiersza 8):

"I owszem, nawet wszystko uznaj za strat ze wzgl du na najwy sz warto poznania

Chrystusa Jezusa, Pana mojego. Dla Niego wyzułem si ze wszystkiego i uznaj to za mieci,

bylebym pozyskał Chrystusa i znalazł si w Nim - nie maj c mojej sprawiedliwo ci,

pochodz cej z Prawa, lecz Bo sprawiedliwo , otrzyman przez wiar w Chrystusa,

sprawiedliwo pochodz c od Boga, opart na wierze - przez poznanie Jego: zarówno mocy

Jego zmartwychwstania, jak i udziału w Jego cierpieniach - w nadziei, e upodabniaj c si do

Jego

mierci,

dojd

jako

pełnego

powstania

martwych."

Paweł, mimo e nawrócony i ochrzczony, wcale nie uwa a si za w pełni zbawionego -

przeciwnie mówi o tym e "

jako

" dojdzie do "

pełnego powstania z martwych

Czym zatem ró ni si "pełne" od "niepełnego" powstanie z martwych ?

Czytajmy dalej rozdział 8 w kontek cie "stani cia przed Panem":

"Nie [mówi ], e ju [to] osi gn łem i ju si stałem doskonałym, lecz p dz , abym te [to]

zdobył, bo i sam zostałem zdobyty przez Chrystusa Jezusa."

Czyli nawrócony, zbawiony Łask przez Wiar Pawł nie jest doskonały, ale do doskonało ci

d y i spodziewa si j osi gn !

Dalej :

"Bracia, ja nie s dz o sobie samym, e ju zdobyłem, ale to jedno [czyni ]: zapominaj c o

tym, co za mn , a wyt aj c siły ku temu, co przede mn , p dz ku wyznaczonej mecie, ku

nagrodzie, do jakiej Bóg wzywa w gór w Chrystusie Jezusie."

Paweł pisał równie o pokutowaniu za kogo . Słów:

„Teraz raduj si w cierpieniach za was i ze swej strony w moim ciele dopełniam braki udr k

Chrystusa dla dobra Jego Ciała, którym jest Ko ciół.”

/ Kol 1,24/

nie da si zrozumie inaczej jak tylko maj c na uwadze zado uczynienie (zarówno w czasie

czyjego ycia, jak i po mierci). W przeciwnym wypadku musieliby my przyj i Ofiara

Jezusa nie była wystarczaj ca do wybawienia nas wszystkich od wiecznego pot pienia !

Równie Piotr wspomina w swoim li cie o duszach osób potopionych w czasie Potopu,

przebywaj cych w Czy cu, które Jezus przyszedł pocieszy :

"Chrystus bowiem równie raz umarł za grzechy, sprawiedliwy za niesprawiedliwych, aby

was do Boga przyprowadzi ; zabity wprawdzie na ciele, ale powołany do ycia Duchem. W

nim poszedł ogłosi [zbawienie] nawet duchom zamkni tym w wi zieniu, niegdy

nieposłusznym, gdy za dni Noego cierpliwo Bo a oczekiwała, a budowana była arka, w

której niewielu, to jest osiem dusz, zostało uratowanych przez wod ."

/ 1P 3,18-20/

Szczególnie zaskakuj ce dla mniej uwa nych czytelników Biblii jest to, e w Drugim Li cie

do Tymoteusza znajdujemy przykład… modlitwy za zmarłego :

Czy ciec i modlitwa za zmarłych

13/23

Wersja 01.12.2008 kontakt z autorem Marek Piotrowski, mrb@pl-net.pl

"Niech e Pan u yczy miłosierdzia domowi Onezyfora za to, e cz sto mnie krzepił i ła cucha

mego si nie zawstydził, lecz skoro si znalazł w Rzymie, gorliwie mnie poszukał i odnalazł.

Niechaj mu da Pan w owym dniu znale miłosierdzie u Pana!".

/2 Tym 1, 16-18/

Ko cowe słowa tego fragmentu s jakby ywcem wyj te z ydowskiej modlitwy.

wstawienniczej za zmarłych. I nic dziwnego - wystarczy te słowa zestawi z pozdrowieniem

ko cowym tego listu: "Pozdrów Prysk i Akwil oraz dom Onezyfora!" (4, 19), by z braku

pozdrowie dla samego Onezyfora wysnu wniosek, e mowa o zmarłym.

4.4

wiadectwa wczesnochrze cija skie

Cho nauka o Czy cu formalnie znalazła swoj definicj na soborach: Florenckim (1439) i

Trydenckim (1545-63), to ju w najstarszym (prócz Pisma) dokumencie wczesnego

chrze cija stwa, Didache czyli nauka Dwunastu Apostołów znajdujemy aluzj do Czy ca

(prawdopodobnie inspirowan tekstem Mt 5,25-26):

"Daj ka demu, kto ci prosi i zwrotu si nie domagaj, poniewa Ojciec chce, eby my z

wszystkimi dzielili si naszymi własnymi darami.

Szcz liwy ten, kto daje według przykazania, gdy nic mu nie mo na zarzuci .

Biada temu, kto bierze!

Je li bowiem bierze dlatego, e potrzebuje, nic mu nie mo na zarzuci ; je li jednak nie

potrzebuje, zda spraw z tego, dlaczego wzi ł i po co.

Wsadzony do ciemnicy, odpowie za wszystkie swoje czyny i nie wyjdzie stamt d, a ostatni

grosz zwróci."

/ Didache 1,5/

A oto gar innych, wczesnych wiadectw chrze cija skich:

w. Justyn (ur.100) :

"Dusze ludzi pobo nych w lepszym miejscu przebywaj , w gorszym za

dusze niesprawiedliwych oczekuj c Dnia S du

(...) b d istnie i cierpie kar tak długo, jak

Bóg zechce".

/Dialog z ydem Tryfonem/

Arystydes (ok.140)

"A je li jaki sprawiedliwy spo ród nich umrze to si raduj i dzi ki czyni

i modl si za niego i odprowadzaj jak wyje d aj cego."

("Apologia" 10;5,11).

Tertulian (ur.155):

"Ofiary za zmarłych składamy w okre lonym dniu ich narodzin [dla nieba]."

"W ogóle, je li wi zienie owo, o którym wiadczy Ewangelia (Mt 18, 21-35) rozumiemy jako

otchła podziemn i wyja niamy, e w oczekiwaniu na zmartwychwstanie nale y równie

odpokutowa do ostatniego szel ka za najmniejszy wyst pek..."

Akta "M cze stwa w. Perpetuy i Felicyty" 7 (203)

"Dinokrates był moim rodzonym bratem.

Zmarł (...) za niego zatem si modliłam. Dzieliła nas jednak ogromna otchła i ani ja do

niego, ani on do mnie nie mogli my si przedosta (...) Wtedy oprzytomniałam i

u wiadomiłam sobie, e brat mój cierpi. Byłam jednak prze wiadczona o tym, e mog mu

ul y w jego cierpieniach".

Warto zwróci uwag , e wi ty mówi tu wyra nie o egzystencji duszy pomi dzy mierci a S dem

Ostatecznym i o cierpieniu które nie jest wieczne

Czy ciec i modlitwa za zmarłych

14/23

Wersja 01.12.2008 kontakt z autorem Marek Piotrowski, mrb@pl-net.pl

w. Cyprian (258):

"Czym innym jest oczekiwa na przebaczenie, a czym innym przej do

chwały - by wrzuconym do wi zienia i nie wyj stamt d, a si spłaci ostatni szel ek lub

natychmiast otrzyma nagrod za wiar cnot ".

w. Efrem (373):

"Zmarli s bowiem wspomagani ofiarami, które sprawuj ywi."

("O modlitwie" 29).

"Zanotujcie sobie dni tych, którzy ju odeszli, aby my mogli wspomina o nich, obchodz c

pami tk m czenników"

(List 12 por. List 1;2).

Tertulian, w.Cyprian, w.Cyryl jerozolimski, Orygenes, Grzegorz z Nyssy i w.Augustyn

wypowiadali si pozytywnie o idei Czy ca. Przeciw byli Akriusz (IV stulecie) oraz

w.Bernard (XI stulecie).

Najwcze niejszymi dowodami materialnymi dotycz cymi modlitwy za zmarłych, a wi c i

wiary w czy ciec s zachowane nagrobki chrze cija skie - najstarsze z II wieku - z napisami

o tre ci:

"Eucharis jest moj matk , Pius ojcem. Prosz was, o bracia kiedy tu przyjdziecie o modlitw .

Aby Wszechmog cy Bóg zachował Agap na wieki"

"To ja sam Abercjusz w mojej obecno ci kazałem tu wypisa : Niech ka dy, który te słowa

rozumie, pomodli si za Abercjusza".

Nagrobne napisy zawieraj tak e teksty skierowane do wiernych zwiedzaj cych katakumby.

S one niejako głosem zmarłego, który błaga przechodnia o modlitw . Epitafium znalezione

w Kumie ko czy si słowami:

„Qui legis, ora pro me“

(Ty, który czytasz, módl si za mnie), a

epitafium z Narbony:

„Tu, qui leges, ora pro me“

(Ty, który przeczytasz, pomódl si za

mnie).

Nigdy nie modlono si w intencjach m czenników, a tylko proszono ich o wstawiennictwo za

innych zmarłych, dlatego napisy na grobach m czenników s najkrótsze. Spotyka si tak e

napisy kieruj ce pro b o modlitw za zmarłego do wi tych m czenników, np.

„Dusz

Maksyma ochłód cie m czennicy, January, Agatop i Felicissimus “

4.5 Kultura ydów

4.5.1 Wiara

Czy ciec to stara tradycja ydowska. wiadectwa ST ju przytaczałem wcze niej (patrz

str.10).

Szkoła rabina Szammaja

(I w. przed Chr./ I w.po Chr.) nauczała o trzech rodzajach S du

Bo ego:

na ycie wieczne (dla pobo nych)

na ha b wieczn (dla niesprawiedliwych

na oczyszczenie (dla nie w pełni sprawiedliwych ale i nie całkiem bezbo nych, którzy

zst puj na pewien czas do Gehenny by si oczy ci "przez ogie " (Tos. Sanhedrin

13;3)

Tak e ydzi "Esse czycy" wierzyli w "piec" oczyszczaj cy dusze po mierci.

Gdyby te wszystkie nauki były fałszywe, powinni my znale przynajmniej jaki lad

polemiki Jezusa czy Jego uczniów z ydami (podobnie jak to si stało w przypadku

Za Włodzimierzem Bednarskim "W obronie wiary"

Czy ciec i modlitwa za zmarłych

15/23

Wersja 01.12.2008 kontakt z autorem Marek Piotrowski, mrb@pl-net.pl

kontrowersji wokół zmartwychwstania /Łk 20,27-38/, rozwodu /Mt 19,3-9/ czy innych

kontrowersyjnych tematów).

4.5.2 Kadisz i inne modlitwy

Sprawa Kadiszu (modlitwy odmawianej po mierci yda) jest do skomplikowana. W

zasadzie nie jest on modlitw za zmarłego, tylko modlitw sławi c Boga odprawian na

grobie krewnego - aby pokaza i nawet w tym poło eniu (niczym Hiob) wielbi si Boga.

Chciałbym jednak zatrzyma si nad jedn z odmian, zwan

Kadisz jatom (

) tj.

Kadisz sierocy.

Otó ałobnik odmawia go codziennie przez 11 miesi cy. Sam tekst modlitwy nie ma nic

wspólnego z Czy cem - ciekawe jest jednak uzasadnienie czasu odmawiania pacierza. Otó

ydzi wierz e po mierci dusza ulega oczyszczeniu i e dla wyj tkowo niegodziwych

grzeszników ów proces trwa 12 miesi cy.

Syn odmawia wi c modlitw jedynie przez 11 miesi cy aby nie sugerowa i jego Ojciec był

niegodziwcem.

Istnieje te modlitwa za zmarłych Hazkoras-neszomas, odprawiana w synagodze kilka razy

do roku. Wspomina si w niej imi zmarłego i błaga si o pokój dla jej duszy. Towarzyszy

temu jałmu na na cel dobroczynny.

Modlitwa Hazkara (wspomnienie) b d ca elementem najstarszej tradycji ydowskiej, zawiera

elementy modlitwy wstawienniczej podobnej do naszych modlitw za spokój duszy zmarłej

osoby.

Czy ciec i modlitwa za zmarłych

16/23

Wersja 01.12.2008 kontakt z autorem Marek Piotrowski, mrb@pl-net.pl

5 Co daje modlitwa za zmarłych ?

Modlitwa za zmarłych przynosi im ulg w cierpieniu (nawet gdyby to cierpienie miało by

momentalne). Jest to rodzaj modlitwy wstawienniczej która przekracza mier .

Nadto jest to wyraz jedno ci całego Ko cioła - tych, którzy jeszcze pielgrzymuj na Ziemi,

tych którzy s ju w Niebieskim Domu Ojca oraz tych, którzy wła nie s "w drodze".

Niestety, nie potrafimy naszymi modlitwami pomóc pot pionym - jednak mo emy wstawi

si za naszych braci i siostry, którzy cierpi m ki Przemiany.

Jan Paweł II w czasie Audiencji generalnej 4 sierpnia 1999 tak mówił o modlitwie w

kontek cie Czy ca:

"(…) pojawia si raz jeszcze ostatni wa ny aspekt, który Tradycja Ko cioła zawsze

podkre lała: jest to wymiar wspólnotowy. Ci, którzy znajduj si bowiem w sytuacji

oczyszczenia, zwi zani s zarówno z błogosławionymi, ciesz cymi si ju w pełni yciem

wiecznym, jak i z nami, zd aj cymi na tym wiecie do domu Ojca (por. KKK, 1032).

Podobnie jak w yciu ziemskim wierz cy s mi dzy sob zjednoczeni w jednym Ciele

Mistycznym, tak równie po mierci ci, którzy yj w stanie oczyszczenia, do wiadczaj tej

samej solidarno ci eklezjalnej, wyra aj cej si w modlitwie, sufragiach i miło ci innych braci

w wierze. Oczyszczenie prze ywane jest w podstawowej wi zi, jaka si tworzy mi dzy tymi,

którzy yj na tym wiecie, a tymi, którzy ciesz si szcz liwo ci wieczn ."

Czy ciec i modlitwa za zmarłych

17/23

Wersja 01.12.2008 kontakt z autorem Marek Piotrowski, mrb@pl-net.pl

6 Odpusty

6.1 Czym jest odpust ?

Na podstawie dokumentów watyka skich dotycz cych odpustów, w Polsce został

opracowany afisz. Zawiera on tak e definicj tego czym jest odpust:

Jest to darowanie człowiekowi wobec Boga wszystkich kar doczesnych,

nale nych za grzechy odpuszczone ju co do winy w Sakramencie Pokuty.

Kto uzyska odpust zupełny dla siebie - uniknie kar czy cowych.

Kto ofiaruje odpust zupełny za zmarłych - ratuje dusze z czy ca.

Papie Paweł VI dodaje:

“Cel, jaki sobie stawia władza ko cielna w udzielaniu odpustów,

tkwi nie tylko w tym, aby wspomóc wiernych w usuni ciu nale nych kar, lecz tak e w tym,

aby wiernych skłoni do wykonywania uczynków pobo no ci, pokuty i miło ci - zwłaszcza

takich, które przyczyniaj si do wzrostu wiary i dobra wspólnego (…). Je li wierni ofiaruj

odpusty za zmarłych, praktykuj w szczególniejszy sposób miło , a gdy my l o sprawach

niebieskich (nadprzyrodzonych) - lepiej układaj sprawy doczesne.”

Dlatego wła nie nawrócenie i całkowite odci cie od przywi zania do grzechu stanowi

zasadniczy wymóg, a zarazem zach t do uzyskania odpustu zupełnego.

6.2 Odpusty kiedy

6.2.1 Historia odpustów

Pocz tki idei odpustów (oczywi cie nie nazywanych wówczas w ten sposób) maj swe ródło

w czasach prze ladowa chrze cijan w III wieku. Osoby które z obawy przed

prze ladowaniami zaparły si wiary były wył czane z Ko cioła i musiały przej wieloletni

pokut by do niego wróci .

Osoby na które nało ono te wieloletnie pokuty, zwracały si z pro b o ich skrócenie do

biskupa lub nawet prosiły o wstawiennictwo chrze cijan przebywaj cych w wi zieniach i

oczekuj cych na mier . Ci pisali do biskupa tzw. listy pokoju.

Praktyka odbywania pokuty (i to wieloletniej, znacznie bardziej dotkliwej ni dzi )

przed

otrzymaniem rozgrzeszenia utrzymywała si a do X wieku. Nawet po jej zniesieniu była w

chrze cijanach ywa wiadomo (która dzi niestety jest rzadko ci ) e ka dy grzech b dzie

(niezale nie od rozgrzeszenia) odpokutowany - albo w yciu doczesnym, albo w Czy cu.

I - podobnie jak w przypadku listów pokoju - wierni pocz li si zwraca do spowiedników z

pro b o wstawiennictwo (tym razem bezpo rednio do Boga).

Papiestwo wprowadziło odpusty jako form wstawiennictwa Ko cioła za grzesznika.

6.2.2 Kłopoty z odpustami

Wyst pienie Lutra przeciw nadu yciom zwi zanym z odpustami nie było czym niezwykłym

ani obrazoburczym w Ko ciele. Hierarchia ju du o wcze niej walczyła z t plag (podobnie

jak z handlem fałszywymi relikwiami).

Nadu yciami w tej dziedzinie zajmował si ju Sobór Latera ski

(1215) i Wiede ski (1310).

Podobne praktyki obowi zywały wobec osób dopuszczaj cych si innych grzechów miertelnych

Sobór Latera ski IV:

„nierozwa ne i nadmierne odpusty, których nie wstydz si udziela niektórzy

zwierzchnicy ko ciołów, s lekcewa eniem władzy kluczy oraz osłabieniem pokutnego

zado uczynienia”

Czy ciec i modlitwa za zmarłych

18/23

Wersja 01.12.2008 kontakt z autorem Marek Piotrowski, mrb@pl-net.pl

Niemal dwa wieki przed wyst pieniem Lutra, w roku 1392, papie Bonifacy IX napisał do

biskupa Ferrary list zwracaj c mu uwag na to e w ród zakonników trafiaj si osobnicy

którzy pod pozorem udzielania odpustów pobieraj od prostych ludzi pieni dze przeznaczaj c

je na własne potrzeby.

Bywały te nadu ycia innego rodzaju. W 1420 roku arcybiskup Canterbury usiłował udziela

odpustów bez papieskiego upowa nienia. Z kolei w Niemczech niektórzy niedouczeni ksi a

udzielali odpustów "od winy i kary" (odpusty dotycz tylko kary). Nieprawidłowo ci te

wykrył słynny kardynał Mikołaj z Cuzy.

Natomiast od tych wszystkich bł dnych czy oszuka czych praktyk trzeba odró ni

wymagania jakie faktycznie bywaj nakładane na osoby pragn ce uzyska odpust.

Najcz ciej wi

si z nim jakie czyny pokutne:

modlitwa, nabo e stwa, niektóre celebracje liturgiczne

uczestnictwo w rekolekcjach

jałmu na lub inna ofiara

pielgrzymka

itd. itp.

W pewnym momencie zrobiła si moda na odpusty za działalno charytatywn -

obdarowywano sieroci ce, wspomagano budow ko ciołów itd. Wywołało to - w du ej

mierze słuszne - oburzenie osób których nie sta było na hojne datki.

Tu przed Reformacj Papie Leon X zarz dził zbiórk funduszy na budow m.in. tego co

dzisiaj znamy jako bazylik w. Piotra. Zrobił to zupełnie tak samo jak dzisiaj si robi zbiórk

na uchod ców, powodzian, Watyka ski Fundusz Pomocy, Fundacj JP2 dla zdolnych dzieci

czy budow wi tyni Opatrzno ci

Wszyscy ofiarodawcy otrzymali obietnice odpustu je eli spełnili jego warunki, tj.

•

- dokonali datku,

•

- po rachunku sumienia przyst pili do spowiedzi wi tej,

•

- w czasie tej spowiedzi otrzymali całkowite rozgrzeszenie,

I wszystko mo e byłoby dobrze, gdyby nie to e misj rozpowszechniania odpustów w

Niemczech arcybiskup Albrecht powierzył dominikaninowi Janowi Teclowi z Lipska, który

dopu cił si nadu y

. Podobno zakonnik ten stawiał w ko ciele szkatuł na pieni dze

wołaj c:

"Kupujcie, kupujcie odpusty! Z ka d monet co zad wi czy, jedna mniej dusza w czy cu

j czy!".

Nie było to niestety jedyne nadu ycie ani ostatnia niezr czno , nie tylko w ród

przedstawicieli Ko cioła. Cz

wieckich ziemian zacz ła ci ga pieni dze na jałmu n

odpustow jako podatek w swoich wło ciach.

Wszystko to stało si dla Lutra pretekstem do ataku na Ko ciół.

Niemniej były jakie podstawy do krytyki niektórych

praktyk - tyle e były to praktyki które

Ko ciół zwalczał ju od dawna i myl ce jest przedstawianie wyst pienia Lutra jako

"pionierskiego" czy "wyj tkowego". Na długo przed Lutrem podobne praktyki pot pił i

zwalczał w Hiszpanii jej prymas (a od 1507 roku Generalny Inkwizytor Kastylii) kardynał

Cisneros - i Ko ciół hiszpa ski sam si zreformował.

Zakonnik ten zamierzał cz

zebranych pieni dzy przeznaczy na spłat długów arcybiskupa

Czy ciec i modlitwa za zmarłych

19/23

Wersja 01.12.2008 kontakt z autorem Marek Piotrowski, mrb@pl-net.pl

Co wi cej, Ko ciół reformacyjne zarzuty wobec sprzeda y przyj ł, podj ł powa ne kroki - i

były one skuteczne. Nadu ycia zwi zane z odpustami praktycznie znikły po Soborze

Trydenckim.

Stosunek samego Lutra do odpustów zmieniał si w czasie:

do 1519 uwa ał, e istnienie Czy ca jest faktem niepodwa alnym

w latach 1519-1530 twierdził, e nie da si zaprzeczy istnieniu Czy ca

po roku 1530 głosił i Czy ciec nie istnieje, jednak uwa ał modlitw za zmarłych za

sensown (odrzucili j dopiero nast pcy Lutra)

Aby nie by gołosłownym, zajrzyjmy do słynnych 96 tez (które według legendy - raczej

nieprawdziwej – miał przybi na drzwiach ko cioła w Wittenberdze) :

O odpustach:

Teza 69.Biskupi i duszpasterze s obowi zani z nale nym uszanowaniem przyjmowa

delegatów apostolskiego odpustu.

Teza 71.Kto przeciw prawdzie apostolskiego odpustu mówi, niech b dzie przekl ty.

Teza 72.Kto przeciw samowolnym i kłamliwym słowom kaznodziei odpustowego wyst puje

niech b dzie błogosławiony!

Teza 73.Jak papie słusznie niełask i kl tw karze tych, którzy podst pnie działaj na

szkod odpustów.

Teza 74.Tak równie słusznie dotyka niełask i kl tw tych, którzy pod osłon odpustu

u ywaj swoich sztuczek na szkod wi tej miło ci i prawdy

Teza 91.Gdyby odpust głoszono zgodnie z my l i zapatrywaniem papie a, łatwo byłoby

zbija wszelkie zarzuty, a mo e by nawet wcale si nie zrodziły te zarzuty

Podobnie o Czy cu :

Teza 16.Piekło, czy ciec i niebo, s wzgl dem siebie tak ró ne, jak rozpacz, blisko

rozpaczy i pewno zbawienia.

Teza 17.Zdaje si by , e duszom w czy cu potrzeba zmniejszenia boja ni i pomno enia

miło ci.

Teza 18.Ani rozumem, ani z Pisma nie udowodniono, eby dusze w czy cu znajdowały si

w stanie niezdolnym do zasługi i do wzrostu miło ci.

Teza 19.I to zdaje si by niemo liwe do udowodnienia, jakoby dusze w czy cu,

przynajmniej niektóre, były pewne swego zbawienia i o nie si nie troszczyły, jakkolwiek my

pewni tego jeste my zupełnie.

Teza 25.Władza, jak ma papie w ogólno ci nad czy cem, przysługuje w szczególno ci

ka demu biskupowi i proboszczowi w jego diecezji lub parafii.

Teza 35.Nie jest to chrze cija ska nauka, e nie potrzeba pokuty i alu temu, kto z czy ca

wykupuje dusze, lub chce naby prawo wyboru spowiednika.

Niektóre z tych tez s kontrowersyjne (np. teza 19), jednak w zasadzie bazuj one na wierze

w Czy ciec.

Czy ciec i modlitwa za zmarłych

20/23

Wersja 01.12.2008 kontakt z autorem Marek Piotrowski, mrb@pl-net.pl

6.3 Odpusty dzi , czyli Mały Poradnik Uzyskiwania Odpustów

6.3.1 Warunki otrzymania odpustu zupełnego

Aby otrzyma odpust zupełny, niezb dne jest wypełnienie nast puj cych warunków:

Godne przyj cie Ciała Pa skiego (Komunii wi tej)

II.

Wolno od przywi zania do jakiegokolwiek grzechu, nawet lekkiego

Brak przywi zania do grzechu oznacza

i nie wolno u siebie tolerowa złych

przyzwyczaje lub dobrowolnie trwa w jakimkolwiek nałogu.

III.

Wypełnienie okre lonej czynno ci

Wi cej o tych czynno ciach napisz w rozdziale 6.3.2 Niektóre praktyki

odpustowe

IV.

Modlitwa w intencjach Ojca wi tego

Cz stym nieporozumieniem jest rozumienie tego punktu jako "modlitwa w intencji

papie a" - tymczasem chodzi tu o intencje modlitewne, jakie co jaki czas

wyznacza papie . Dla wypełnienia warunków odpustu wystarcza "Ojcze nasz" i

"Zdrowa Maryjo" lub jakakolwiek inna modlitwa.

6.3.2 Niektóre praktyki odpustowe

Dokument “Enchiridion indulgentiarum” definiuje czynno ci obdarowane odpustem.

Podzieliłem odpusty według rodzaju "okazji" ich otrzymania:

A. Odpusty które mo na otrzymywa codziennie

czytanie przez pół godziny dowolnego fragmentu Pisma wi tego;

odmówienie jednej cz ci Ró a ca wi tego (5 dziesi tek). Z modlitw ustn nale y

poł czy pobo ne rozwa anie tajemnic. Aby odpust był zupełny powinien by

odmawiany w rodzinie, we wspólnocie zakonnej, w pobo nym stowarzyszeniu lub

(samotnie) w ko ciele lub publicznej kaplicy.

adoracja Naj wi tszego Sakramentu przez pół godziny w ko ciele lub w kaplicy,

nawet gdy Pan Jezus nie jest wystawiony w monstrancji;

odprawienie Drogi Krzy owej

w ko ciele, w kaplicy lub na kalwarii.

B. Odpusty zwi zane z nawiedzeniem miejsc kultu

Nawiedzenie jednej z czterech patriarchalnych bazylik rzymskich i odmówienie tam

“Ojcze nasz” i “Wierz ” (w wi to tytułu, w jakiekolwiek wi to nakazane lub w

jeden dowolny dzie w roku)

Nawiedzenie ko cioła stacyjnego w Rzymie i pobo ny udział w nabo e stwie

stacyjnym

Nawiedzenie ko cioła (jednorazowo), w którym odbywa si synod diecezjalny i

odmówienie tam “Ojcze nasz” i “Wierz ”

Konieczne jest pobo ne rozmy lanie nad stacjami m ki i mierci Chrystusa jednak podczas

odprawiania nale y przechodzi pomi dzy wszystkimi stacjami. Chorzy mog uzyska taki sam

odpust, je eli przynajmniej przez pół godziny b d pobo nie czyta i rozwa a o m ce i mierci Pana

Jezusa.

Je eli do uzyskania odpustu zwi zanego z jakim dniem jest wymagane nawiedzenie

ko cioła lub kaplicy, to mo e ono mie miejsce od południa dnia poprzedzaj cego a do

północy ko cz cej dzie oznaczony

Czy ciec i modlitwa za zmarłych

21/23

Wersja 01.12.2008 kontakt z autorem Marek Piotrowski, mrb@pl-net.pl

Pobo ne nawiedzenie Bazyliki Mniejszej gdziekolwiek na wiecie (w Polsce jest ich

114) i odmówienie w niej Ojcze nasz i Wierz w uroczysto wi tych Apostołów

Piotra i Pawła, w wi to tytułu (Patrona) ko cioła, w wi to Porcjunkuli (2 sierpnia)

lub jeden raz w ci gu roku według własnego uznania.

C. Odpusty zwi zane z konkretnymi dniami lub okresami w roku

Publiczne odmówienie “Hymnu do Ducha wi tego” w Nowy Rok lub w Uroczysto

Zesłania Ducha wi tego

Pobo ne odmówienie w ka dy pi tek Wielkiego Postu po Komunii wi tej modlitwy

przed obrazem Jezusa Chrystusa ukrzy owanego: “Oto ja, o dobry i najsłodszy

Jezu...”

Pobo ne uczestniczenie w nabo e stwie Gorzkich ali” jeden raz w tygodniu w

okresie Wielkiego Postu (tylko na terenie Polski).

Odmówienie w sposób uroczysty “Przed tak wielkim Sakramentem...” w Wielki

Czwartek w czasie Wieczerzy Pa skiej lub w Bo e Ciało

Pobo na adoracja i ucałowanie krzy a w Wielki Pi tek w czasie uroczystego obrz du

liturgicznego

Odmówienie przyrzecze Chrztu wi tego w Wielk Sobot w czasie nabo e stwa lub

w rocznic własnego Chrztu wi tego

Publiczne odmówienie aktu wynagrodzenia Naj wi tszemu Sercu Jezusowemu w

Uroczysto Naj wi tszego Serca Pana Jezusa

Pobo ne ucałowanie przedmiotów kultu (krzy yki, szkaplerze, medaliki itp.) w

Uroczysto wi tych Apostołów Piotra i Pawła, je li te przedmioty s po wi cone

przez papie a lub biskupa. Trzeba tak e odmówi wyznanie wiary

Pobo ne nawiedzenie ko cioła parafialnego w dniu 2 sierpnia (tzw. odpust

Porcjunkuli) i odmówienie w nim “Ojcze nasz” i “Wierz ”

Nawiedzenie ko cioła w Dniu Zaduszny m lub w najbli sz niedziel , lub w

Uroczysto Wszystkich wi tych i odmówienie w nim “Ojcze nasz” i “Wierz ”

Pobo ne nawiedzenie cmentarza od dnia 1 do 8 listopada i modlitwa na cmentarzu za

zmarłych, cho by tylko w my li

Publiczne odmówienie aktu po wi cenia rodzaju ludzkiego Chrystusowi Królowi w

Uroczysto Chrystusa Króla

Publiczne odmówienie “Te Deum” w ostatnim dniu roku

Nawiedzenie ko cioła parafialnego w wi to tytułu (Patrona) i pobo ne odmówienie w

nim “Ojcze nasz” i “Wierz ”

Pobo ne nawiedzenie ko cioła lub kaplicy zakonnej w Uroczysto wi tego

Zało yciela i odmówienie w nim “Ojcze nasz” i “Wierz ”

D. Odpusty zwi zane ze szczególnymi okazjami

Pobo ne przyj cie błogosławie stwa papieskiego “Urbi et orbi”, cho by tylko przez

radio

Udział w wi tej czynno ci, w której przewodniczy wizytator (np. biskup) z okazji

wizytacji pasterskiej

Pobo ny udział w obrz dzie Eucharystycznym, jaki zwykle ma miejsce pod koniec

Kongresu Eucharystycznego

Przyj cie po raz pierwszy Ciała Pa skiego lub uczestniczenie w takiej pobo nej

ceremonii

Odprawienie pierwszej Mszy wi tej w poł czeniu z pewn uroczysto ci lub

pobo ny udział w tej Mszy wi tej

Czy ciec i modlitwa za zmarłych

22/23

Wersja 01.12.2008 kontakt z autorem Marek Piotrowski, mrb@pl-net.pl

Jubileusz kapła stwa (25, 50, 60-lecia) z postanowieniem wobec Boga wiernego

wypełniania obowi zków swojego powołania, a tak e udział w tej Mszy wi tej,

poł czonej z pewn ceremoni

Pobo ne nawiedzenie ko cioła lub ołtarza w samym dniu konsekracji i odmówienie w

nim “Ojcze nasz” i “Wierz ”

E. Odpusty przy okazji rekolekcji i wicze duchownych

Udział w wiczeniach duchowych przez trzy pełne dni

Pobo ny udział w kilku naukach misyjnych i uroczystym ich zako czeniu

Odpust w godzinie mierci

O tym wi cej w nast pnym rozdziale

Oprócz powy szych bywaj ogłaszane odpusty specjalne (np. Jan Paweł II ogłosił odpust z

okazji jubileuszu roku 2000).

6.3.3 Odpust w godzinie mierci

Warto wiedzie o tym, i Ko ciół ofiaruje wiernym odpust zupełny w godzinie mierci.

Papie Paweł VI ogłosił “ wi ta Matka Ko ciół łaskawie mu (konaj cemu) udziela,

o ile

jest odpowiednio dysponowany, odpustu zupełnego, który uzyskuje w momencie mierci,

byleby za ycia miał zwyczaj odmawiania jakichkolwiek modlitw. Do uzyskania tego odpustu

chwalebn jest rzecz posługiwa si krucyfiksem lub krzy em.

Tak odpowiedni

dyspozycj w godzinie mierci jest stan łaski u wi caj cej i wolno od przywi zania do

jakiegokolwiek grzechu, nawet lekkiego”.

Ko ciół zach ca wiernych, by ofiarowali wszystkie odpusty przez całe ycie za zmarłych,

poniewa taka cz sta praktyka wytwarza w człowieku t "odpowiedni dyspozycj ", dla

uzyskania odpustu dla siebie w godzinie mierci.

Gdy mowa o odpustach za zmarłych, warto powiedzie o Mszy wi tej, zwłaszcza e w

dokumencie watyka skim “Enchiridion indulgendarum” z dnia 29.06.1968 czytamy

“ wi ta

Matka Ko ciół wyra a jak najwi ksz trosk o zmarłych. Znosz c zatem jakikolwiek

przywilej w tej materii stwierdza, e zmarłym mo na przychodzi z pomoc najbardziej przez

ka d ofiar Mszy wi tej”.

6.3.4 Odpusty cz stkowe

Odpust cz stkowy polega na niecałkowitym anulowaniu kary doczesnej. Mo na go uzyska

jako nie w pełni dopełniony odpust zupełny lub stosuj c drobne praktyki pokutne.

Papie Paweł VI sformułował 3 zasady odnosz ce si do odpustów cz stkowych:

Wierny dost puje odpustu cz stkowego, je li w czasie spełniania swoich obowi zków

i w trudach ycia wznosi my li do Boga z pokor i ufno ci , dodaj c w my li jaki akt

strzelisty, np. "Jezu Chryste, zmiłuj si nad nami".

Je li wierny powodowany motywem wiary przyjdzie z pomoc potrzebuj cym

współbraciom, pomagaj c im osobi cie lub dziel c si z nimi swoimi dobrami,

uzyskuje odpust cz stkowy.

Gdy wierny w intencji umartwiania si , odmówi sobie czego godziwego, a

przyjemnego dla siebie, uzyskuje odpust cz stkowy. Warunek ten ma zach ci

wiernych do praktykowania dobrowolnych umartwie .

Listy modlitw, do których przywi zano odpusty cz stkowe jest bardzo długa - podam tu tylko

kilka najbardziej znanych: