Geologia morza
Idąc brzegiem morza na ogół nie pamiętamy, Ŝe Polska to nie tylko ląd, a linia brzegowa nie stanowi granicy
państwa. W rzeczywistości do naszego wybrzeŜa przylegają Obszary Morskie Rzeczpospolitej Polskiej. To spora część
kraju - aŜ 30600 km
2
, co odpowiada 10% naszego terytorium. W skład tych obszarów wchodzą wody wewnętrzne
Zalewów Szczecińskiego i Wiślanego oraz Zatoka Pucka, pas wód terytorialnych o szerokości ok. 12 mil morskich
oraz Wyłączna Strefa Ekonomiczna, rozciągająca się od wód terytorialnych po granice rozdzielające Bałtyk między
Polską i krajami sąsiadującymi. Na morzu graniczymy z Niemcami, Danią, Szwecją i Rosją
Pod dnem morskim kryje się wiele cennych surowców mineralnych, takich, jak: ropa naftowa, gaz ziemny, sole
potasowe, bursztyn. Inne surowce, równieŜ bardzo cenne: minerały cięŜkie, Ŝwiry i piaski, występują na powierzchni
dna. Cześć z nich jest eksploatowana, lub będzie eksploatowana w najbliŜszym czasie. Dno morskie jest miejscem
szeregu przedsięwzięć hydrotechnicznych. Na otwartym morzu kładzione są rurociągi, kable energetyczne i
telekomunikacyjne, budowane są elektrownie wiatrowe. Na wybrzeŜu budowane są porty , kolektory ściekowe, mola
spacerowe, przystanie rybackie.
Morze Bałtyckie o powierzchni 415.266 km2 i średniej głębokości 52 m, dzieli się ze względu na ukształtowanie linii
brzegowej i rzeźbę dna na siedem regionów: Zatokę Botnicką, Morze Botnickie, Zatokę Fińską, Zatokę Ryską, Bałtyk
Właściwy, Morze Bełtów (Cieśniny Duńskie) i Kattegat
Dla celów nawigacyjnych, rybołówstwa, a równieŜ i militarnych, potrzebna jest szczegółowa charakterystyka dna, a
zwłaszcza identyfikacja i lokalizacja wszelkich obiektów takich, jak np.głazy i wraki, mogące stanowić przeszkody w
wykorzystaniu dna morskiego. Na dnie morskim znaleźć moŜna równieŜ wiele niebezpiecznych odpadów; od
amunicji konwencjonalnej i chemicznej, zatopionej po II wojnie światowej, przez składowiska urobku z prac
pogłębiarskich, prowadzonych w portach i na torach podejściowych. Zanieczyszczenia, docierające do morza
rzekami, z powietrza, z portów i miast nadbrzeŜnych oraz ze statków, zmieniają wody ale gromadzą się ostatecznie
w osadach dennych.
KaŜda działalność na morzu, równieŜ ta związana z zagospodarowaniem dna, ma wpływ na organizmy Ŝyjące w
morzu, od tych najprymitywniejszych do ryb, które tak często goszczą na naszych stołach. Wydobycie surowców z
dna morskiego, czy zanieczyszczenie osadów moŜe niszczyć siedliska wielu organizmów.
Wszystkie rodzaje działalności gospodarczej na morzu, wymagają zebrania szczegółowej informacji o budowie dna
morskiego, charakterze osadów pokrywających dno oraz o budowie geologicznej i procesach niszczenia wybrzeŜy.
Dlatego sporządza się róŜnego rodzaju mapy i przekroje geologiczne, bada skład chemiczny osadów, prowadzi się
badania budowy geologicznej wybrzeŜy i monitoruje tempo zachodzących zmian. Aby prawidłowo projektować prace
poszukiwawcze, planistyczne oraz prognozować zmiany jakie zajdą w przyszłości, naleŜy poznać procesy, jakie
zachodziły w morzu w przeszłości. SłuŜą temu badania i rekonstrukcje historii rozwoju Bałtyku. Wszystkie te prace,
naleŜą do statutowych obowiązków Oddziału Geologii Morza Państwowego Instytutu Geologicznego.
Szymon Uścinowicz
Oddział Geologii Morza Państwowego Instytutu Geologicznego
Strona 1 z 2
PGI - Państwowy Instytut Geologiczny :: Geologia morza
2010-01-30
