Dietetyk_321[11].Z4.02

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Materiał nauczania

4.1. Identyfikacja firm z zakresu doradztwa żywieniowego działających na
lokalnym rynku

4.1.1. Materiał nauczania

4.1.2. Pytania sprawdzające

4.1.3. Ćwiczenia

4.1.4. Sprawdzian postępów

4.2. Podstawy prowadzenia działalności gospodarczej

4.2.1. Materiał nauczania

4.2.2. Pytania sprawdzające

4.2.3. Ćwiczenia

4.2.4. Sprawdzian postępów

4.3. Rejestracja i podejmowanie działalności gospodarczej w zakresie usług

doradczych

4.3.1. Materiał nauczania

4.3.2. Pytania sprawdzające

4.3.3. Ćwiczenia

4.3.4. Sprawdzian postępów

4.4. Wymagania związane z lokalizacją i standardem wyposażenia gabinetu

dietetycznego oraz ochroną środowiska

4.4.1. Materiał nauczania

4.4.2. Pytania sprawdzające

4.4.3. Ćwiczenia

4.4.4. Sprawdzian postępów

4.5. Zasady promocji usług

4.5.1. Materiał nauczania

4.5.2. Pytania sprawdzające

4.5.3. Ćwiczenia

4.5.4. Sprawdzian postępów

4.6. Procedury ustalania ceny

4.6.1. Materiał nauczania

4.6.2. Pytania sprawdzające

4.6.3. Ćwiczenia

4.6.4. Sprawdzian postępów

4.7. Doradztwo indywidualne i zbiorowe

4.7.1. Materiał nauczania

4.7.2. Pytania sprawdzające

4.7.3. Ćwiczenia

4.7.4. Sprawdzian postępów

4.8. Techniki ewidencji przychodów

4.8.1. Materiał nauczania

4.8.2. Pytania sprawdzające

4.8.3. Ćwiczenia

4.8.4. Sprawdzian postępów

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.9. Podstawy prawne regulujące obowiązki podatkowe małych firm: karta

podatkowa, podatek dochodowy, podatek od towarów i usług

4.9.1. Materiał nauczania

4.9.2. Pytania sprawdzające

4.9.3. Ćwiczenia

4.9.4. Sprawdzian postępów

4.10. Ubezpieczenia społeczne i zdrowotne

4.10.1. Materiał nauczania

4.10.2. Pytania sprawdzające

4.10.3. Ćwiczenia

4.10.4. Sprawdzian postępów

4.11. Jakość usług

4.11.1. Materiał nauczania

4.11.2. Pytania sprawdzające

4.11.3. Ćwiczenia

4.11.4. Sprawdzian postępów

5. Sprawdzian osiągnięć

6. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Poradnik ten będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy z zakresu prowadzenia gabinetu

dietetycznego, zwłaszcza na etapie zakładania i rejestrowania takiej działalności.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie powinieneś mieć już ukształtowane,
abyś bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,

−

materiał nauczania – wiadomości teoretyczne niezbędne do osiągnięcia założonych celów
kształcenia i opanowania umiejętności zawartych w jednostce modułowej,

−

zestawy pytań, abyś mógł sprawdzić, czy już opanowałeś określone treści,

−

ćwiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować
umiejętności praktyczne,

−

sprawdzian postępów,

−

sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań. Zaliczenie testu potwierdzi
opanowanie materiału całej jednostki modułowej,

−

literaturę uzupełniającą.
Jeżeli będziesz miał trudności ze zrozumieniem treści lub ćwiczenia, to poproś

nauczyciela o wyjaśnienie i ewentualne sprawdzenie, czy dobrze wykonujesz daną czynność.

Schemat układu jednostek modułowych

321[11].Z4

Poradnictwo żywieniowe

321[11].Z4.02

Prowadzenie

gabinetu dietetycznego

321[11].Z4.01

Prowadzenie edukacji żywieniowej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu prawa,

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

selekcjonować, porządkować i przechowywać informacje,

−

stosować zasady i techniki komunikacji werbalnej i niewerbalnej,

−

nawiązywać i utrzymywać kontakty międzyludzkie,

−

użytkować nowoczesny sprzęt biurowy,

−

obsługiwać komputer na poziomie podstawowym,

−

pracować w grupie,

−

charakteryzować istotę i rodzaje diet,

−

określać istotę doradztwa żywieniowego,

−

wyjaśnić znaczenie postawy przedsiębiorczości,

−

stosować zasady bezpieczeństwa i ergonomii pracy,

−

uczestniczyć w dyskusji, prezentacji,

−

oceniać własne możliwości sprostania wymaganiom wybranego zawodu,

−

identyfikować własne cechy osobowości, umiejętności,

−

wykazywać się znajomością podstawowych zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

charakteryzować rynek usług medycznych oraz prawa, które nim rządzą,

−

charakteryzować źródła prawa,

−

wskazywać prawa i obowiązki dietetyka,

−

wskazywać prawa i obowiązki pacjenta,

−

określać znaczenie przepisów ochrony środowiska i bhp w prowadzeniu działalności
gospodarczej,

−

określać zasady prowadzenia działalności gospodarczej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

zidentyfikować firmy poradnictwa żywieniowego działające na rynku lokalnym,

−

określić potencjalnych klientów przyszłej firmy,

−

dokonać analizy szans i zagrożeń związanych z prowadzeniem samodzielnego gabinetu
dietetycznego,

−

opracować ofertę świadczonych usług doradczych,

−

opracować prosty plan działalności,

−

określić wymagania dotyczące lokalizacji i wyposażenia gabinetu dietetycznego
oraz ochrony środowiska,

−

określić koszty związane z otwarciem gabinetu dietetycznego i wskazać źródła
finansowania,

−

opracować plan promocji oferowanych usług,

−

przygotować materiały promujące własną działalność gospodarczą,

−

przygotować dokumenty niezbędne do podjęcia działalności gospodarczej,

−

określić koszty porad indywidualnych oraz dla odbiorcy zorganizowanego,

−

skorzystać z przepisów kodeksu pracy dotyczących pracodawcy i pracownika,

−

zastosować uproszczone formy prowadzenia księgowości,

−

sporządzić dokumentację niezbędną do rozliczenia się z Urzędem Skarbowym
i Zakładem Ubezpieczeń Społecznych,

−

dokonać analizy jakości świadczonych usług,

−

skorzystać z różnych źródeł informacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Identyfikacja firm z zakresu doradztwa żywieniowego

działających na lokalnym rynku

4.1.1. Materiał nauczania

Identyfikacja firmy obejmuje zespół środków o charakterze wizualnym oraz szereg

elementów  takich,  jak  jakość  obsługi,  zasady  obsługi  klienta,  zachowanie  i  kwalifikacje
pracowników,  czy  organizację  działalności.  Wszystkie  one  mają  bezpośredni  wpływ
na kształtowanie tożsamości i wizerunku firmy na rynku, a tym samym wpływają na pozycję
firmy na danym rynku i w danej branży. Ta tożsamość wyróżnia firmę spośród innych o tym
samym  profilu  działania.  Ma  ona  wpływ  na  to  jak  firma  chce  być  postrzegana.
Natomiast  o  tym,  jak  ją  postrzegają  klienci  decyduje  jej  wizerunek,  na  który  bez  wątpienia
tożsamość  ma wpływ. Najbardziej pożądaną  sytuacją  na rynku jest taka, w której tożsamość
jest  wyrazista,  a  wizerunek  mocny.  Świadczy  to  o  ugruntowanej  pozycji  przedsiębiorstwa
na  rynku.  Głównym  motywem  skłaniającym  firmy  do  kształtowania  tożsamości
przedsiębiorstwa jest oczywiście zysk w sensie ekonomicznym. Wzrasta on wraz z rozwojem
pozytywnych  relacji  z  otoczeniem  firmy.  Nie  chodzi  tutaj  tylko  o  relacje
z  klientami,  równie  ważne  jest  utrzymanie  pozytywnych  relacji  z  własnymi  pracownikami.
Posiadanie  jednolitego  wizerunku  sprzyja  identyfikowaniu  się  pracownika  z  firmą,  wzrostu
morale załogi i zadowolenia z pracy, co prowadzi do zwiększenia wydajności. Ułatwia także
nabór nowych pracowników i utrzymanie starych.

Każda firma starając się o to, aby była rozpoznawana, identyfikowana korzysta z różnych

środków.  Używa  do  tego  wizualnych  i  niewizualnych  atrybutów  komunikowania  się
z  otoczeniem  i  własnymi  pracownikami.  Wszystkie  elementy  muszą  kojarzyć  się  z  danym
przedsiębiorstwem.  Pozwoli  to  na  łatwą  identyfikację  przedsiębiorstwa  na  rynku.  W  ten
sposób  powstaje  jednolity  system  identyfikacji.  Wymaga  to  pewnej  ewolucji  i  rozwoju,
bowiem  początkowo  firmy  mają  nijaką  tożsamość  i  dopiero  na  skutek  funkcjonowania
w  otoczeniu,  tożsamość  i  wizerunek  są  kształtowane.  Okres,  po  jakim  to  następuje  zależy
głównie  od  podejmowanych  działań  marketingowych  i  strategii  firmy.  Ważne,  aby
kształtowana  tożsamość  była  zgodna  z  oczekiwaniami  i  potrzebami  klientów.
Dlatego  konieczne  jest  przeprowadzanie  w  tym  zakresie  badań,  wywiadów  z  potencjalnymi
odbiorcami  produktów  i  usług  tak,  aby  poznać  ich  opinię.  Pozwoli  to  również
na  zredukowanie  niepotrzebnych  kosztów,  przy  jednoczesnym  zapewnieniu,  że  cały  system
identyfikacji będzie tworzył spójną całość odpowiadającą potrzebom otoczenia.

W ramach identyfikacji firmy powstaje tzw. identity mix, czyli zespół znaków

i  zachowań,  kojarzonych  z  daną  firmą.  Przedsiębiorstwa  świadczące  usługi  wyróżniają  się
właśnie  poprzez  unikalny  system  zachowań.  Niepowtarzalna  forma  obsługi  klienta  pozwoli
na łatwą ich identyfikację. Nie istnieją żadne reguły z ilu elementów musi się składać identity
mix,  a  jego  opracowanie  zleca  się  z  reguły  wyspecjalizowanym  firmom  zewnętrznym,
które  w  odpowiedni  sposób  dostosują  go  zarówno  do  oczekiwań  firmy,  jak  i  jej  klientów.
Na pewno jednak atrybuty składające się na identyfikację firmy muszą być:

−

łatwe do zauważenia,

−

przejrzyste i łatwe do zapamiętania,

−

oryginalne,

−

zgodne ze stylem firmy i jej specyfiką,

−

łatwe do wykonania w różnych technikach.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Do podstawowych wyznaczników identyfikacji firmy zaliczamy:

−

nazwę  firmy  –  jej  celem  jest  wyróżnienie  firmy  spośród  innych  działających  na  rynku.
Powinna  mówić  o  profilu  działalności  firmy,  jej  kompetencjach  i  prestiżu.  Powinna  być
też łatwa do wymówienia, zapamiętania i powinna się wyróżniać wśród innych na rynku.
Poza  tym  należy  ją  tak  dobrać,  aby  u  naszych  potencjalnych  klientów  wywoływała
pozytywne skojarzenia,

−

symbol firmowy (logo) – służy do podniesienia atrakcyjności wizualnej nazwy, nadaniu
jej charakteru i ułatwieniu identyfikacji. Wykorzystywany jest do uatrakcyjnienia
materiałów

reklamowych,

papeterii

firmowej

oznakowania

produktów.

Logo ma charakter graficzny. Dobre logo powinno wyrażać charakter firmy, jej tradycję
i prestiż,

−

kolor  firmowy  –  jest  elementem  najszybciej  zapamiętywanym  i  kojarzonym
ze  wszystkich  elementów  wizualizacji  firmy.  Stosuje  się  go  do  oznaczenia  produktów,
symboli  graficznych,  ekspozycji  towaru  w  miejscu  sprzedaży,  dekoracji  pomieszczeń
firmowych,  itd.  Przy  wyborze  koloru  decydującą  rolę  odgrywa  symbolika  koloru,
oraz przyjęte standardy. Kolory ciemne kojarzą się z powagą, jaskrawe z dynamiką, jasne
z otwartością i nowoczesnością, a pastelowe z finezją i delikatnością. Przyjęte standardy,
których  łamanie  prawdopodobnie  nie  przyniesie  pozytywnych  skutków  to  na  przykład
kolor biały dla produktów związanych z higieną i medycyną,

−

akcydensy  –  to  wszystkie  druki,  które  wspierają  działalność  firmy.  Można  do  nich
zaliczyć druki firmowe (wizytówki, koperty, papier faxowy, itd.), druki biurowe (faktury,
rachunki,  notatniki,  itd.),  druki  okazjonalne  (zaproszenia,  plakaty,  itd.)  oraz  druki
reklamowe  (ulotki,  foldery,  itd.).  Klient  obcując  z  tak  przygotowywanymi  drukami

łatwiej zapamiętuje atrybuty firmy wyróżniające ją spośród innych na rynku,

−

oznakowanie  i  wygląd  firmy  –  architektura  i  wystrój  wnętrza  w  firmie  powinny  być
jednolite  i  estetyczne  Połączenie  tych  elementów  z  kolorem  firmowym  i  odpowiednimi
strojami  pracowników  powinno  pozostawić  pozytywne  wrażenie  w  świadomości
kontrahenta.  Klient  powinien  móc  łatwo trafić  do siedziby  tak,  aby  nie  był  zniechęcony
szukaniem  i  błądzeniem.  Stosuje  się  tablice  plenerowe  wskazujące  kierunek,  w  którym
znajduje  się  firma  oraz  już  na  terenie  firmy,  wysokie  flagi  najlepiej  w  kolorze
dostosowanym do logo i materiałów reklamowych.
Natomiast do niewizualnych elementów kształtujących tożsamość firmy można zaliczyć:

−

zachowania pracowników,

−

reputację i historię firmy,

−

strategię i filozofię.
Ponadto na system identyfikacji firmy składa się umieszczanie informacji o zakresie jej

działalności,  siedzibie  i  godzinach  otwarcia  wszędzie  tam,  gdzie  klient  może  się  z  tym
zetknąć.  Firmy  umieszczają  swoje  dane  w  specjalnych  katalogach  (internetowych
lub  książkowych,  np.  Panorama  Firm),  prasie,  na  bilbordach  oraz  na  swoich  stronach
internetowych. Identyfikacja firmy powoduje bowiem, że firma jest zauważana, a tym samym
może funkcjonować na rynku.

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Co to jest identyfikacja firmy?
2.  Co to jest identity mix?
3.  Jakie jest znaczenie identyfikacji firmy?
4.  Czym się różni wizerunek od tożsamości?
5.  Jakie elementy wizualne mają wpływ na identyfikację firmy?
6.  Jakie czynniki niewizualne mają wpływ na identyfikację firmy?
7.  Czym firma powinna się kierować tworząc swój system identyfikacji?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wyszukaj w dostępnych Ci źródłach informacje na temat gabinetów dietetycznych

działających w Twojej okolicy. Wskaż i scharakteryzuj środki, z jakich korzystają one
tworząc swój system identyfikacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  wyszukać w literaturze, Internecie, prasie odpowiednie informacje,
2)  wypisać elementy systemu identyfikacji,
3)  dokonać charakterystyki elementów systemu identyfikacji,
4)  zaprezentować na forum grupy wyniki pracy,
5)  dokonać oceny własnych działań.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura dotycząca doradztwa żywieniowego,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

materiały piśmiennicze,

−

arkusze papieru formatu A1,

−

kolorowe kartki formatu A4.

Ćwiczenie 2

Opracuj logo gabinetu dietetycznego, uwzględniając odpowiednią nazwę oraz kolory

firmowe.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  dobrać nazwę do rodzaju działalności,
2)  dobrać odpowiednie kolory,
3)  zaprojektować znak firmowy,
4)  połączyć wszystkie elementy i dobrać formę graficzną,
5)  zaprezentować na forum grupy wyniki pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura dotycząca doradztwa żywieniowego,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

materiały piśmiennicze,

−

arkusze papieru formatu A1,

−

kolorowe kartki formatu A4.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 3

Dokonaj analizy ofert wybranych przez ciebie gabinetów dietetycznych w zakresie

rodzajów i warunków świadczonych przez nie usług i wybierz gabinet, którego propozycja
jest najbardziej interesująca. Swój wybór uzasadnij.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  wyszukać w Internecie i prasie, oferty gabinetów dietetycznych,
2)  wypisać zakres działania i katalog usług w poszczególnych gabinetach,
3)  wypisać zalety i wady przyjętych rozwiązań,
4)  dokonać analizy porównawczej wybranych ofert,
5)  wybrać ofertę najbardziej interesującą,
6)  dobrać argumenty uzasadniające wybór,
7)  przedstawić wyniki pracy na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura dotycząca doradztwa żywieniowego,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

materiały piśmiennicze,

−

arkusze papieru formatu A1,

−

kolorowe kartki formatu A4.

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) wyjaśnić pojęcie „identyfikacja firmy”?



2) określić podstawowe elementy tworzące system identyfikacji firmy?



3) wyjaśnić znaczenie kolorów dla identyfikacji firmy?



4) wskazać różnicę między tożsamością firmy a jej wizerunkiem?



5) określić zależność między pozycją firmy na rynku jej systemem

identyfikacji?



6) scharakteryzować niewizualne elementy tożsamości firmy?



7) wskazać zależność między pracownikami i historią firmy a jej

wizerunkiem?



8) wyjaśnić pojęcie i znaczenie znaku firmowego?



9) zidentyfikować firmy działające na rynku?



10) zaprojektować logo?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2. Podstawy prowadzenia działalności gospodarczej

4.2.1. Materiał nauczania

Definicja działalności gospodarczej zawarta jest w podstawowym akcie prawnym

regulującym prowadzenie działalności gospodarczej, czyli w ustawie z dnia 2 lipca 2004 roku
O swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2004 roku, Nr 173, poz. 1807).
W myśl jej przepisów działalność gospodarcza to zarobkowa działalność:
a) wytwórcza – inaczej nazywana jest produkcyjną, a jej celem jest wytwarzanie dóbr

nazywanych produktami lub wyrobami gotowymi,

b) budowlana – polega na budowie nowych obiektów lub rozbudowie, remontach

albo modernizacji już istniejących obiektów,

c) handlowa – polega na nabywaniu towarów w celu ich dalszej odsprzedaży,
d) usługowa – polega na wykonywaniu czynności w celu zaspokojenia potrzeb człowieka.

Te czynności charakteryzuje niepowtarzalność i niematerialność. Poza tym do cech usług

zaliczamy: komplementarność (usługa łączy się z danym dobrem, np. wymiana oleju
w samochodzie) i substytucyjność (usługa zastępuje kupno dobra, np. naprawa butów).

Ponadto do działalności gospodarczej zalicza się poszukiwanie, rozpoznawanie

i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodową wykonywaną w sposób
zorganizowany i ciągły. Zgodnie z przepisami tej ustawy podstawowymi cechami
działalności gospodarczej są:

−

ciągłość działania,

−

zorganizowanie podejmowanych czynności,

−

zarobkowy charakter.
Drugim ważnym aktem stanowiącym podstawę podejmowania działalności gospodarczej

jest  konstytucja  RP.  To  ona  gwarantuje  wolność  działalności  gospodarczej  oraz  chroni
własność  prywatną.  Wolność  (swoboda) działalności gospodarczej  nie  ma  jednak  charakteru
zasady  bezwzględnej,  bo  można  ją  ograniczyć,  choć  tylko  w  drodze  ustawy  i  tylko  ze
względu  na  ważny  interes  państwa.  Ograniczeniami  takimi  są:  przepisy  prawa,  zwłaszcza
dotyczące ochrony konsumenta i konkurencji, koncesje, zezwolenia.

Koncesja to akt administracyjny uprawniający do wykonywania określonego rodzaju

działalności  gospodarczej.  Uzyskania  koncesji  wymagają  rodzaje  działalności  określone
ustawą  i  mające  znaczenie  dla  interesu  państwa  m.in.  budowa  i  eksploatacja  płatnych
autostrad,  ochrona  osób  i  mienia,  obrót  paliwami,  czy  rozpowszechnianie  programów
radiowych  i  telewizyjnych.  Przed  podjęciem  decyzji  o  udzielenie  koncesji  właściwy  organ
sprawdza,  czy  starający  się  spełnia  wymogi  formalne,  a  po  jej  udzieleniu  może
przeprowadzać  okresowe  kontrole.  Koncesja  udzielana  jest  na  okres  nie  krótszy  niż  2  lata
i  nie  dłuższy,  niż  50  lat.  Zezwolenie  to  uchylenie  zakazu  prowadzenia  określonego  rodzaju
działalności  gospodarczej.  Jest  ono  wydawane  dla  konkretnego  przedsiębiorcy  i  tylko  on
może z niego korzystać.

Przedsiębiorcą jest podmiot prawa, który prowadzi we własnym imieniu działalność

gospodarczą. Może to być zarówno osoba fizyczna (człowiek), osoba prawna, jak i jednostka
organizacyjna  mająca  zdolność  prawną. Prowadzi  on  przedsiębiorstwo,  czyli  zorganizowany
zespół  składników  niematerialnych  i  materialnych,  stanowiący  podstawę  prowadzenia
działalności  gospodarczej.  Dla  klasyfikacji  rodzajów  przedsiębiorstw  oraz  przedsiębiorców
stosuje się następujące kryteria:
forma własności i forma organizacyjno-prawna,
rozmiar działalności,
rodzaj prowadzonej działalności gospodarczej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Bez  względu  jednak  na  stosowane  kryterium,  podstawowym  celem  każdej  działalności
gospodarczej  jest  wytwarzanie  dóbr  i  świadczenie  usług  zaspakajających  potrzeby
konsumenta oraz wypracowanie zysku z punktu widzenia rachunku ekonomicznego. Dlatego
zarówno  przed,  jak  i  w  trakcie  prowadzenia  działalności  gospodarczej  sporządza  się  analizę
działalności gospodarczej i działań podejmowanych w tym zakresie.

Analiza rynku to działania, które mają na celu uzyskanie informacji na temat potrzeb

i oczekiwań klientów na rynku. Podstawą analizy rynku są badania rynkowe, prowadzone
po to, aby:
1) ustalić istotę zjawisk i procesów rynkowych określonych ilościowo, np. ile można

sprzedać? za ile? kto, gdzie i kiedy kupuje?

2) ustalić istotę zjawisk, które mówią o motywach działania odbiorców na rynku

np. dlaczego klienci kupują dany produkt? daną usługę?

Analiza rynku obejmuje cztery główne dziedziny zjawisk rynkowych:

−

analizę popytu czyli zapotrzebowania – polega na ustaleniu poziomu zapotrzebowania
na dane dobro lub usługę oraz przyczyn wpływających na ten poziom,

−

ocenę konkurencji czyli podaży – polega na zebraniu informacji na temat oferty innych
firm tej samej branży i ich metod kontaktów z klientów,

−

kanały dystrybucji – polega na ustaleniu w jaki sposób produkt, usługa powinien trafiać
do klienta oraz w jaki sposób klient powinien być informowany o produkcie, usłudze,

−

ocenę stosowania reklamy – polega na ustaleniu, czy stosowane środki reklamy spełniają
swoje zadania.
Aby uzyskać jak najwięcej informacji płynących z rynku firmy korzystają z różnych

metod. Do podstawowych metod badań rynkowych zaliczamy:

−

analizę własnych materiałów źródłowych, np. sprawozdań finansowych, raportów
dotyczących wielkości sprzedaży, raportów dotyczących zatrudnienia,

−

ankiety,

−

materiały statystyczne publikowane, np. w rocznikach statystycznych,

−

informacje zawarte w literaturze fachowej dotyczące oceny firmy wśród konsumentów,
jej pozycji na rynku, pozycji firm konkurencyjnych.
Wyniki badań rynkowych uwzględnia się przy sporządzaniu oferty w zakresie sprzedaży

wyrobów  i  usług,  która  jest  odpowiedzią  na  potrzeby  i  oczekiwania  klienta.
Oferta to  propozycja  sprzedaży  wyrobów  na  określonych  w  niej  warunkach.  Podstawowymi
jej  elementami  są:  oznaczenie  przedmiotu  sprzedaży,  określenie  ceny,  warunków  płatności.
Elementy zawarte w ofercie  mogą być poddane  negocjacjom  i dostosowane ściśle do życzeń
klienta.  Na  podstawie  oferty  zawierana  jest  później  umowa  z  klientem,  która  uwzględnia
ewentualne  modyfikacje.  Szczegółowe  warunki  oferty  i  skutki  prawne,  jakie  wywołuje
określone są przepisami prawa w kodeksie cywilnym.

Potrzeby i oczekiwania klientów są również uwzględniane podczas ich obsługiwania,

ponieważ  jedną  powinien  podstawowych  zasad  biznesowych  jest  to,  że  klient  powinien
być  zadowolony  ze  współpracy  z  daną  firmą.  Zadowolenie  klienta  jest  gwarancją,
iż  skorzysta  on  ponownie  z  jej  oferty  oraz  przekaże  pozytywną  opinię  innym, co  korzystnie
wpłynie

kreowanie

wizerunku

firmy

jej

reklamę

otoczeniu.

W obsłudze klienta należy więc kierować się następującymi zasadami:

−

obsługuj tak, jak sam chciałbyś być obsłużony, kieruj się przy tym zasadą szczerości
i przejrzystości,

−

wyjdź poza standardową obsługę, bo klient lubi poczuć się wyjątkowo,

−

mów dobrze o klientach przy innych klientach i pracownikach,

−

słuchaj uwag i zażaleń klientów i pracowników, analizuj je, gdy tylko jest to możliwe,
załatwiaj uprzejmie, zawsze przeproś za pomyłkę lub usterkę,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

udziel klientowi szybkiej odpowiedzi lub kieruj go do osoby, która może sobie poradzić z
problemem,

−

daj klientowi alternatywę, gdy nie masz akurat towaru, o który prosi,

−

bądź miły, nie bądź nachalny, pamiętaj, że klient ma prawo do zastanowienia.
Przedsiębiorca musi dysponować kapitałem, który pozwoli mu na pozyskanie elementów

majątku. Może on być kapitałem własnym przedsiębiorcy albo kapitałem obcym. Kapitał
własny obejmuje zarówno środki finansowe, jak i rzeczowe, np. sprzęt komputerowy,
samochód, lokal. Natomiast do podstawowych źródeł kapitału obcego zalicza się:

−

kredyt  bankowy  –  warunkiem  jego  uzyskania  jest:  złożenie  stosowanego  wniosku,
posiadanie  zdolności  kredytowej,  czyli  możliwość  jego  spłaty,  przedstawienie
biznesplanu.  Musi  on  zawierać  opis  i  analizę  uruchamianego  przedsięwzięcia  tj.  stan
finansowy, perspektywy rozwoju i analizę marketingową,

−

leasing  –  polega  na  odpłatnym  udostępnieniu  do  użytkowania  dóbr  służących
do  prowadzenia  działalności  gospodarczej.  Najczęściej  dotyczy  maszyn,  urządzeń  oraz
innych  dóbr  długotrwałego  użytkowania.  Podmiot,  który  udostępnia  dobra
to leasingodawca, a korzystający to leasingobiorca, który uiszcza tzw. ratę leasingową,

−

pożyczkę – jest to operacja regulowana przepisami Kodeksu Cywilnego polegająca
na udzieleniu przez osobę fizyczną lub instytucję określonej kwoty środków pieniężnych
na czas oznaczony. Nie jest wymagane określenie celu, na jaki pieniądze zostaną
wydatkowane.

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Co to jest działalność gospodarcza?
2.  Jakie są podstawy prawne prowadzenia działalności gospodarczej?
3.  Jakie są ograniczenia zasady swobody i wolności gospodarczej?
4.  Kto może być przedsiębiorcą?
5.  Jakie są kryteria klasyfikowania przedsiębiorstw?
6.  Co to jest analiza rynku?
7.  Co to jest biznesplan i w jakim celu się go sporządza?
8.  Jakie są elementy i założenia oferty?
9.  Jakie są podstawowe źródła uzyskania informacji płynących z rynku?

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Opracuj ankietę, której celem będzie zbadanie wielkości popytu na usługi w zakresie

doradztwa dietetycznego w Twojej okolicy oraz ocena już działających gabinetów
dietetycznych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  wyszukać w literaturze i Internecie zasadnicze elementy ankiety,
2)  wypisać zagadnienia, jakie należy uwzględnić badając popyt,
3)  wypisać zagadnienia, jakie należy uwzględnić przy ocenie konkurencji,
4)  sformułować pytania,
5)  opracować stronę graficzną ankiety,
6)  zaprezentować na forum grupy wyniki pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura dotycząca prowadzenia działalności gospodarczej,

−

słownik ekonomiczny,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

materiały piśmiennicze,

−

arkusze papieru formatu A1,

−

kolorowe kartki formatu A4.

Ćwiczenie 2

Na podstawie przepisów kodeksu cywilnego oraz materiałów ekonomicznych dokonaj

analizy porównawczej kredytu i leasingu. Wskaż kryteria, jakimi przedsiębiorca powinien się
kierować przy wyborze jednej z tych form pozyskiwania kapitału oraz możliwości z nimi
związane.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  wyszukać w Internecie, literaturze oraz kodeksie cywilnym odpowiednie przepisy,
2)  wypisać cechy leasingu i kredytu,
3)  opracować zestawienie przedstawiające cechy wspólne i różnice,
4)  określić kryteria, jakie należy uwzględnić przy wyborze jednej z tych form,
5)  wskazać zalety i wady leasingu i kredytu,
6)  zaprezentować na forum grupy wyniki pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura dotycząca działalności gospodarczej,

−

kodeks cywilny, słownik ekonomiczny,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

materiały piśmiennicze,

−

arkusze papieru formatu A1,

−

kolorowe kartki formatu A4.

Ćwiczenie 3

Wskaż, w jakiej formie organizacyjno-prawnej może prowadzić gabinet dietetyczny

technik dietetyk, jeśli chce mieć wspólnika, który jest lekarzem, a posiadany kapitał
nie przekracza 50 000 zł. Dokonaj analizy dostępnych form i wybierz najkorzystniejszą.
Wybór uzasadnij.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  wyszukać w literaturze i Internecie informacje na temat form organizacyjno-prawnych,
2)  wypisać cechy poszczególnych form,
3)  wybrać formy spółek osobowych,
4)  dokonać analizy zalet i wad poszczególnych spółek w zakresie procedury ich zakładania

oraz odpowiedzialności wspólników,

5) wybrać odpowiednią formę spółki,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6) przedstawić argumenty uzasadniające wybór,
7) zaprezentować na forum grupy wyniki pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura dotycząca działalności gospodarczej,

−

słownik ekonomiczny, encyklopedia ekonomiczna,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

materiały piśmiennicze,

−

arkusze papieru formatu A1,

−

kolorowe kartki formatu A4.

Ćwiczenie 4

Wskaż, elementy, które należy uwzględnić przy tworzeniu biznesplanu oraz opracuj

biznesplan w podstawowej formie dla gabinetu dietetycznego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  wyszukać w Internecie i literaturze elementy biznesplanu,
2)  wypisać elementy, z jakich składa się biznesplan,
3)  opisać znaczenie poszczególnych elementów w planowaniu działalności gospodarczej,
4)  określić założenia związane z poszczególnymi elementami biznesplanu,
5)  dobrać odpowiednią formę graficzną,
6)  zaprezentować na forum grupy wyniki pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura dotycząca działalności gospodarczej,

−

kodeks cywilny, słownik ekonomiczny,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

materiały piśmiennicze,

−

arkusze papieru formatu A1,

−

kolorowe kartki formatu A4.

Ćwiczenie 5

Wypisz wady i zalety prowadzenia działalności gospodarczej w formie jednoosobowej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) wyszukać w literaturze i Internecie informacje na temat jednoosobowej działalności

gospodarczej,

2)  wypisać zalety i wady jednoosobowej działalności gospodarczej,
3)  wskazać warunki i możliwości prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej,
4)  ocenić przyjęte rozwiązania,
5)  zaprezentować na forum grupy wyniki pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura dotycząca działalności gospodarczej,

−

ustawa o swobodzie działalności gospodarczej,

−

słownik ekonomiczny,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

materiały piśmiennicze,

−

arkusze papieru formatu A1,

−

kolorowe kartki formatu A4.

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) zdefiniować działalność gospodarczą?



2) wyjaśnić zasadę swobody działalności gospodarczej?



3) wskazać podstawy prawne prowadzenia działalności gospodarczej?



4) wyjaśnić kiedy i w jaki sposób można ograniczyć swobodę

prowadzenia działalności gospodarczej?



5) scharakteryzować istotę analizy rynku?



6) wskazać elementy i istotę biznesplanu?



7) określić kto może być przedsiębiorcą?



8) wymienić formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw?



9) wskazać obszary działalności gospodarczej, na które wymagana jest

koncesja?



10) opracować ankietę do analizy rynku?



11) dokonać analizy porównawczej kredytu i leasingu?



12) wybrać formę organizacyjno-prawną do prowadzenia gabinetu

dietetycznego?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3. Rejestracja i podejmowanie działalności gospodarczej

w zakresie usług doradczych

4.3.1. Materiał nauczania

Prowadzenie działalności gospodarczej wymaga dokonania szeregu czynności, zwłaszcza

na etapie jej zakładania i rejestrowania. Cały proces rozpoczęcia działalności gospodarczej
obejmuje następujące etapy:
a) znalezienie pomysłu na przedsiębiorstwo – przedsiębiorca musi zastanowić się, jaki ma

być zakres działania przedsiębiorstwa i kto będzie odbiorcą oferowanych przez nie
produktów czy usług,

b) pozyskania kapitału – ilość środków finansowych, jaką musi dysponować przedsiębiorca

na starcie zależy od rodzaju działalności, którą zamierza on uruchomić,
bo będzie musiał ponosić szereg wydatków, np. wynajęcie lokalu, zakup urządzeń,
nabycie materiałów, płace pracowników, itp.,

c) wybór formy prawnej przedsiębiorstwa i jego rejestracja – forma organizacyjno-

-prawna  ma  wpływ  na  to,  jakie  koszty  należy  ponieść  w  związku  z  tworzeniem  własnej
firmy,  jakim  kapitałem  należy  dysponować  w  momencie  powstania  firmy,  jakie  podatki
należy  płacić  po  rozpoczęciu  działalności  oraz  jaka  będzie  skala  ryzyka  związana
z  funkcjonowaniem  przedsiębiorstwa.  Przedsiębiorcy  rejestrowani  są  w  rejestrze
przedsiębiorców  w  Krajowym  Rejestrze  Sądowym.  Osoby  fizyczne  prowadzące
indywidualną  działalność  gospodarczą  wpisywani  są  do  ewidencji  działalności
gospodarczej prowadzonej przez gminy,

d) uzyskanie numeru statystycznego REGON – podstawą jego uzyskania jest złożenia

wniosku na formularzu RG-1, wniosek rozpatruje i numer nadaje właściwy dla siedziby
firmy urząd statystyczny. Do wniosku należy dołączyć kserokopię wyciągu z rejestru
przedsiębiorców i uiścić stosowną opłatę skarbową. Złożenie wniosku powinno się odbyć
w terminie nie dłuższym niż 14 dni od zarejestrowania przedsiębiorstwa.

e) zamówienie pieczęci firmowej – będzie ona potrzebna przy załatwianiu kolejnych spraw

związanych z podjęciem działalności gospodarczej. Do jej zamówienia wymagany jest
dokument wyciąg z rejestru przedsiębiorców,

f) założenie rachunku bankowego – możemy tego dokonać w każdym banku, który

prowadzi  obsługę  podmiotów  gospodarczych.  Podstawą  założenia  i  prowadzenia
rachunku  bankowego  jest  stosowana  umowa.  Do  jej  podpisania  konieczne  jest:
zaświadczenie  o  rejestracji  działalności  gospodarczej,  wydruk  komputerowy  z  numerem
REGON,  karta  wzorów  podpisów  osób  upoważnionych  do  dysponowania  środkami
zgromadzonymi na rachunku, pieczątka firmowa,

g) wybór formy opodatkowania – dokonuje się tego we właściwym terytorialnie Urzędzie

Skarbowym.  W  urzędzie  tym  uzyskujemy  na  podstawie  złożonego  wniosku
Numer  Identyfikacji  Podatkowej,  czyli  NIP.  Dokonujemy  też  zgłoszenia  rejestracyjnego
w  zakresie  podatku  VAT  i  podatku  akcyzowego  oraz  dokonujemy  wyboru  formy
opodatkowania podatkiem dochodowym,

h) zgłoszenie do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych – podejmujący działalność jest

płatnikiem  składek  na  ubezpieczenie  społeczne  i  zdrowotne,  musi  więc  dokonać
zgłoszenia  płatnika  składek  i  osób  ubezpieczonych.  Zgłoszenia  płatnika  dokonuje  się
na  specjalnych  formularzach  ZUS  ZFA  lub  ZUS  ZPA,  a  osób  zatrudnionych
na formularzu ZUS ZUA w terminie 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczenia,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

i) prowadzenie dokumentacji związanej z zatrudnieniem pracowników – jeśli

przedsiębiorca  zatrudnia  pracowników  ma  obowiązek  powiadomić  inspektora  pracy
i  inspektora  sanitarnego  o  miejscu,  rodzaju  i  zakresie  prowadzonej  działalności  i  liczbie
zatrudnionych  osób.  Każdy  pracownik  powinien  mieć  swoją  teczkę  osobową,  w  której
znajduje  się  jego  kwestionariusz  osobowy,  dotychczasowe  świadectwa  pracy,
zaświadczenia  o  odbytych  kursach,  szkoleniach  i  kwalifikacjach,  umowa  o  pracę,
potwierdzenie zapoznania się z zasadami bhp i regulaminem pracy.

Ponadto do prowadzenia usług doradczych wymagane jest często uzyskania specjalnego

zaświadczenia  potwierdzającego  zdanie  egzaminu  i  nabycie  uprawnień  do  prowadzenia
danego  typu  działalności  o  charakterze  doradczym. Zaświadczenie to  może  nosić  też  nazwę
certyfikatu  albo  licencji  i  jest  wydawane  przez  właściwy  w  danej  dziedzinie  organ
np. Ministerstwo Finansów, Ministerstwo Zdrowia, Państwowy Urząd Nadzoru Ubezpieczeń.
Wówczas  na  etapie  rejestrowania  działalności  osoba  jest  zobowiązana  do  przedstawienia
stosownego zaświadczenia.

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Jakie elementy obejmuje proces zakładania działalności gospodarczej?
2.  Gdzie są rejestrowane podmioty gospodarcze?
3.  Jakie numery musi posiadać podmiot gospodarczy?
4.  Co jest wymagane przy zakładaniu rachunku bankowego?
5.  Co musi załatwić przedsiębiorca w Urzędzie Skarbowym?
6.  Na jakich drukach dokonuje się zgłoszeń do ZUS?
7.  Co obejmują akta osobowe pracownika?
8.  Czym się charakteryzuje prowadzenie usług doradczych?
9.  Jakie kryteria decydują o wyborze formy prawnej działalności gospodarczej?

4.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zgromadź i wypełnij druki dokumentów, które są potrzebne do zarejestrowania

i prowadzenia działalności gospodarczej w formie gabinetu dietetycznego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) wyszukać w literaturze oraz Internecie informacje na temat odpowiednich druków

dokumentów i sposobów ich wypełniania,

2)  zgromadzić odpowiednie druki,
3)  wypełnić druki zgodnie z instrukcją,
4)  uporządkować  druki  według  kolejności  ich  przedstawiania  w  procesie  rejestracji

działalności gospodarczej,

5) zaprezentować na forum grupy wyniki pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

formularze dokumentów,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

materiały piśmiennicze.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Na podstawie przepisów Kodeksu pracy sporządź zestawienie praw i obowiązków

pracownika i pracodawcy w zakresie nawiązania stosunku pracy oraz wykonywania.
W oparciu o to zestawienie oraz przepisy kodeksu sporządź projekt regulaminu pracy
obowiązującego w założonym przez Ciebie gabinecie dietetycznym.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  wyszukać w literaturze, Internecie i Kodeksie pracy odpowiednie informacje,
2)  wypisać prawa i obowiązki pracownika,
3)  wypisać prawa i obowiązki pracodawcy,
4)  określić formę i elementy regulaminu pracy,
5)  opracować zapisy regulaminu pracy,
6)  dobrać formę graficzną regulaminu,
7)  zaprezentować na forum grupy wyniki pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura dotycząca działalności gospodarczej,

−

Kodeks pracy,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

materiały piśmiennicze,

−

arkusze papieru formatu A1,

−

kolorowe kartki formatu A4.

Ćwiczenie 3

Planujesz z kolegą otworzyć gabinet dietetyczny. Dokonaj analizy przedsięwzięcia

uwzględniając szanse i zagrożenia z nim związane oraz Wasze mocne i słabe strony.

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  wyszukać w literaturze, Internecie odpowiednie informacje na temat analizy SWOT,
2)  wypisać swoje słabe i mocne strony,
3)  wypisać szanse i zagrożenia związane z prowadzeniem gabinetu dietetycznego,
4)  dokonać analizy zapisów,
5)  sformułować odpowiednie wnioski,
6)  zaprezentować na forum grupy wyniki pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura dotycząca działalności gospodarczej,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

materiały piśmiennicze,

−

arkusze papieru formatu A1,

−

kolorowe kartki formatu A4.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) scharakteryzować etapy zakładania działalności gospodarczej?



2) rozróżnić poszczególne numery nadawane w procesie zakładania

działalności gospodarczej?



3) wskazać podstawy prawne, które określają procedurę rejestracji?



4) wyjaśnić istotę numeru REGON?



5) wyjaśnić istotę numeru NIP?



6) dobrać odpowiednie formularze do zgłoszenia płatnika i pracownika?
7) wypełnić formularze zgodnie z instrukcją?



8) określić prawa i obowiązki pracodawcy wynikające z zatrudniania

pracowników?



9) określić prawa i obowiązki pracownika?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4. Wymagania

związane

lokalizacją

standardem

wyposażenia

gabinetu

dietetycznego

oraz

ochroną

środowiska

4.4.1. Materiał nauczania

Przy podejmowaniu decyzji o rozpoczęciu prowadzenia działalności gospodarczej bardzo

ważną rolę odgrywa właściwa lokalizacja miejsca, gdzie ta działalność będzie wykonywana.
Wybór lokalizacji uzależniony jest zazwyczaj od:

−

rodzaju działalności –, np. działalność hurtowni, czy wielkich sklepów usytuowana jest
zazwyczaj na obrzeżach miast lub tam, gdzie mogą swobodnie poruszać się samochody
dostawcze,

−

kategorii klientów – klienci wymagający zamożni, chętniej odwiedzają miejsca
ekskluzywne, galerie handlowe,

−

środków  finansowych  –  wynajęcie  pomieszczenia  na  działalność  w  galeriach
handlowych,  czy  też  przy  głównych  ulicach  wokół,  których  tętni  życie  miasta  jest
zazwyczaj droższe, niż w pozostałych miejscach.
W  przypadku  lokalizacji  gabinetu  dietetycznego  wyżej  wymienione  czynniki  też  będą

miały znaczenie. Przede wszystkim gabinet taki powinien się mieścić tam, gdzie usytuowane
są gabinety lekarskie. Pacjent, który ma problem z określonymi schorzeniami, w tym również
z  utrzymanie  prawidłowej  wagi  lub  przestrzeganiem  diety,  będzie  mógł  od  razu  skorzystać
z  pomocy  dietetyka.  Mogą  też  znajdować  się  obok  salonów  fitness,  spa,  czy  gabinetów
odnowy  biologicznej.  Często  gabinety  te  usytuowane  są  w  centrum  zdrowia  i  urody,
czyli  miejscach,  które  generalnie  kojarzą  się  ze  zdrowiem,  dbaniem  o  sylwetkę  i  zdrowym
trybem  życia.  Generalnie  powinny  to  być  miejsca  ogólnie  dostępne  z  odpowiednim
parkingiem.  W  miarę  możliwości  warto  je  także  dostosować  do  potrzeb  osób
niepełnosprawnych,  poruszających  się  na  wózkach  lub  niedowidzących  poprzez  likwidację
krawężników,  progów,  specjalne  podjazdy,  dostosowanie  ubikacji  i  warunków  sanitarnych
oraz  zapewnienie  miejsc  parkingowych.  Osoby  takie  również  mogą  korzystać  z  usług
gabinetu dietetycznego i wszelkie ułatwienia będą dla nich pomocą oraz sprawią, że wybiorą
właśnie  ten,  a  nie  inny  gabinet.  Przy  wyborze  lokalizacji  gabinetu warto  zwrócić też  uwagę
na  fakt,  czy  w  danej  miejscowości  będzie  zapotrzebowanie  na  tego  typu  działalność
i w  jakim rozmiarze. Z punktu widzenia rachunku ekonomicznego gabinet powinien  mieścić
się w takim mieście (miejscowości), do którego trafią ludzie z kilku rejonów. Konieczne przy
tym jest dostosowanie godzin jego otwarcia do możliwości komunikacyjnych mieszkańców.

Wyposażenie i wygląd gabinetu dietetycznego powinny odpowiadać ogólnym

standardom  przewidzianym  dla  miejsc,  w  których  świadczy  się  usługi  o  charakterze
medycznym. Przede wszystkim powinno być tam czysto i sterylnie. Pomieszczenie musi mieć
odpowiednią wielkość i wysokość, co najmniej 2,5 metra. Podłoga musi być łatwo zmywalna.
Poza  tym  w  gabinecie  musi  znajdować  się  umywalka  do  mycia  rąk  z  tzw.  kaftanem
ochronnym wykonanym z płytek ceramicznych. Rozmieszczenie mebli i potrzebnego sprzętu
musi  zapewnić  możliwość  prawidłowego  przemieszczania  się  po  gabinecie  oraz  komfort
obsługi  pacjenta.  Należy  zadbać  o  prawidłowe  oświetlenie,  wykorzystując  zarówno
oświetlenie naturalne, jak i sztuczne. Musi być również zapewniona wentylacja. Kolorystyka
oraz  dekoracje  powinny  być  dobrane  tak,  aby  wnętrze  miało  charakter  elegancki  oraz
stwarzało wrażenie bezpiecznego i profesjonalnego. Gabinet powinien mieć wydzielona część
do  przeprowadzenia  rozmowy  z  pacjentem  oraz  do  przeprowadzenia  stosownego  badania.
Zapewni  to  poczucie  intymności  u  pacjenta.  Konieczne  są  więc  parawany  i  wieszaki.
Do  standardowego  wyposażenia  gabinetu  dietetycznego  zalicza  się  meble,  kozetkę,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

urządzenia sanitarne, urządzenia biurowe. Komputer w gabinecie dietetycznym służy głównie
do prowadzenia ewidencji pacjentów, analizy danych, rejestracji zmian. W każdym gabinecie
dietetycznym  musi  znajdować  się  też  przyrząd  do  mierzenia  wzrostu  pacjenta
(wysokościomierz)  oraz  specjalna  waga  do  mierzenia  tłuszczu.  Pozwala  ona  na  dokładne
określenie  procentu  tkanki  tłuszczowej  u  pacjenta,  co  z  kolei  stanowi  podstawę  układania
diety.  W  gabinecie  powinna  funkcjonować  też  poczekalnia  oraz  recepcja,  w  której  pacjenci
mogą  czekać  na  wizytę  i  umówić  się  na  nią.  Meble  w  poczekalni,  jak  również  w  samym
gabinecie  muszą  spełniać  zasady  ergonomii,  czyli  być  odpowiednio  wygodne
i  wyprofilowane.  Poza  tym  powinna  też  znajdować  się  ubikacja  z  przedsionkiem,
czyli miejscem do mycia rąk i odpowiednią wentylacją.

Poza tym w prowadzeniu gabinetów dietetycznych ważne jest przestrzeganie wymogów

dotyczących ochrony środowiska. Wymogi te dotyczą zużywania wody, energii elektrycznej,
odprowadzania  ścieków  i  prawidłowego  gospodarowania  odpadami.  Wynikają  one  ze
standardów unijnych związanych z polityką ekologiczną. Gabinet dietetyczny musi mieć więc
podpisaną  umowę  o  wywóz  śmieci  i  nieczystości.  Jego  kanalizacja  sanitarna  musi  spełniać
określone wymogi, a woda używana w gabinecie musi mieć potwierdzenie o jej przydatności
do spożycia wydawane przez właściwą miejscowo stację sanitarno-epidemiologiczną.

4.4.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Jakie czynniki mają wpływ na dobór lokalizacji działalności?
2.  Co należy wziąć pod uwagę przy wyborze lokalizacji gabinetu dietetycznego?
3.  Jakie zasady obowiązują przy urządzaniu gabinetu dietetycznego?
4.  Na czym polega dostosowanie gabinetu do potrzeb osób niepełnosprawnych?
5.  Co powinno się znaleźć w gabinecie dietetycznym?
6.  Jakie wymogi związane z ochroną środowiska muszą spełniać gabinety dietetyczne?

4.4.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Opracuj projekt graficzny wnętrza gabinetu dietetycznego z opisem jego wyposażenia.

Określ czynniki, które uwzględniłeś realizując projekt.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  wyszukać w literaturze i Internecie zasady projektowania wnętrz,
2)  zapoznać się z ofertą producentów mebli do gabinetów lekarskich, dietetycznych, itp.,
3)  wyszukać elementy wyposażenia gabinetu dietetycznego,
4)  opracować koncepcję odpowiedniego połączenia mebli oraz wyposażenia,
5)  dobrać kolorystykę,
6)  opracować graficznie projekt wnętrza z uwzględnieniem odpowiednich zasad,
7)  sporządzić opis elementów wyposażenia,
8)  wskazać czynniki, mające wpływ na koncepcję projektu,
9)  zaprezentować na forum grupy wyniki pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura dotycząca przygotowania do świadczenia usług,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

materiały piśmiennicze,

−

arkusze papieru formatu A1,

−

kolorowe kartki formatu A4.

4.4.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) scharakteryzować czynniki mające wpływ na wybór lokalizacji

gabinetu dietetycznego?



2) wskazać zasady dotyczące doboru kolorów wnętrz?



3) wskazać zasady dotyczące rozmieszczenia mebli w gabinecie?



4) wyjaśnić na czym polega dostosowanie wnętrz do potrzeb osób

niepełnosprawnych?



5) okreslić urządzenia, jakie powinny się znaleźć w gabinecie

dietetycznym?



6) wymienić warunki związane z ochroną środowiska, jakie musi

spełnić gabinet dietetyczny?



7) wyjaśnić, w jaki sposób wygląd i lokalizacja gabinetu wpływa na

identyfikację firmy przez otoczenie?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.5. Zasady promocji usług

4.5.1. Materiał nauczania

Jednym z niezbędnych elementów prowadzenia działalności gospodarczej jest

prawidłowa komunikacja z nabywcami. Polega ona na wzajemnej wymianie informacji
między producentami, a konsumentami. Producenci informują o swoich wyrobach,
warunkach zakupu, a konsumenci o swoich oczekiwań i potrzebach. Dla producentów w tym
zakresie dużą rolę odgrywają działania promocyjne.

Promocja to szereg działań o charakterze informacyjnym prowadzonych w celu

pozyskania potencjalnych odbiorców dóbr lub usług. W jej skład wchodzą następujące
obszary:
a) reklama – jest to działalność podejmowana przez sprzedawcę lub producenta w celu

takiego  poinformowania  klienta  o  towarze  lub  usłudze,  aby  wzbudzić  jego
zainteresowanie  i  nakłonić  do  kupna.  Obejmuje  ona  różne  formy,  np.  reklama
telewizyjna,  prasowa,  radiowa,  bilboardy,  itp.  Reklama  pełni  przede  wszystkim  funkcje
informacyjne
i jest płatna, a reklamodawca ma bezpośredni wpływ na jej treść,

b) promocja sprzedaży - polega na podwyższaniu skłonności potencjalnego klienta

do zakupu określonego dobra lub usługi poprzez przyznanie mu dodatkowych korzyści
z tym związanych. W zakresie promocji sprzedaży można skorzystać z następujących
środków:

−

środki związane z manipulowaniem ceną produktu, np. sezonowe obniżki cen,

−

środki związane z produktem, które obejmują pokazy, wystawy, degustacje,
demonstracje,

−

środki związane z osiągnięciem przez konsumenta innych korzyści, np. gratis,
karnety, karty rabatowe, udział w konkursie, itp.,

c) sprzedaż osobista – polega na tym, że sprzedawca, producent lub usługodawca prowadzi

bezpośrednią rozmowę z zainteresowanym klientem, informując go o korzyściach
związanych z zakupem danego dobra, usługi.

d) public relations – są to stosunki przedsiębiorstwa z otoczeniem, czyli dostawcami,

odbiorcami,  organizacjami  i  instytucjami  państwowymi.  Celem  przedsiębiorstwa  jest
bowiem  kształtowanie  pozytywnych  opinii  o  przedsiębiorstwie.  Dlatego  wszelkie
działania  podejmowane  w  ramach  public  relations  powinny  być  starannie  planowane,
głównie poprzez określenie grupy odbiorców oraz środków oddziaływania,

e) sponsoring – polega na finansowaniu różnych przedsięwzięć po to, aby w czasie ich

trwania rozpowszechniać nazwę przedsiębiorstwa i informacje o zakresie jego działania.
Z reguły są to imprezy o charakterze masowym, często transmitowane lub opisywane
w prasie, np. zawody sportowe, koncerty, imprezy lokalne, wybory miss, itp.
Informacja o świadczonych usługach powinna być zawsze odpowiednio eksponowana,

tak, aby klient nie miał problemów z jej uzyskaniem. Powinna ona być umieszczana:

−

na zewnątrz zakładu na szyldzie i formie znaków informacyjnych z wykorzystaniem logo
firmy i innych symboli związanych z jej wizerunkiem i identyfikacją,

−

wewnątrz zakładu w postaci eksponowania podstawowych informacji w oknie
wystawowym i na wywieszkach na ścianie.
Wszystkie te informacje powinny zawierać czas pracy, ceny, terminy wykonywania

usług. Można też opracować informacje w formie ulotek, folderów i innych materiałów
promocyjnych z nazwą jednostki świadczącej usługi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.5.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Jaką rolę pełni komunikacja z nabywcami?
2.  Co to jest promocja?
3.  Jakie elementy obejmuje promocja?
4.  Na czym polega reklama?
5.  Z jakich środków korzysta promocja sprzedaży?
6.  Co to jest public relations?
7.  Na czym polega sponsoring?

4.5.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Opracuj ofertę usług świadczonych przez założony przez Ciebie gabinet dietetyczny,

z uwzględnieniem różnych potrzeb pacjentów.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  wyszukać w literaturze i Internecie informacje na temat zasad sporządzania oferty,
2)  wypisać zakres świadczonych usług,
3)  uwzględnić nazwę firmy, logo i kolory firmowe,
4)  opracować formę graficzną oferty,
5)  zaprezentować na forum grupy wyniki pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura dotycząca świadczenia usług,

−

słownik ekonomiczny, encyklopedia ekonomiczna,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

materiały piśmiennicze,

−

arkusze papieru formatu A1,

−

kolorowe kartki formatu A4.

Ćwiczenie 2

Zaprojektuj materiały promujące własny gabinet dietetyczny (ulotka, folder, wizytówka).

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  wyszukać w literaturze i Internecie charakterystyki materiałów promocyjnych,
2)  wypisać elementy, które należy uwzględnić przy tworzeniu materiałów promocyjnych,
3)  dopasować formę materiałów do potrzeb i wieku klientów,
4)  opracować formę graficzną materiałów,
5)  przygotować ulotkę, folder i wizytówkę,
6)  zaprezentować na forum grupy wyniki pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura dotycząca świadczenia usług,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

materiały piśmiennicze,

−

arkusze papieru formatu A1,

−

kolorowe kartki formatu A4.

Ćwiczenie 3

Przeprowadź rozmowę (inscenizację) z klientem, który jest zainteresowany zakresem

usług świadczonych w gabinecie dietetycznym oraz warunkami korzystania z tych usług.
Przekonaj go, że Twój gabinet jest najlepszy na lokalnym rynku.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać materiał nauczania z poradnika i literatury,
2) wyszukać w literaturze i Internecie informacje na temat promocji usług i sprzedaży

osobistej,

3)  wypisać zasady obowiązujące podczas sprzedaży osobistej,
4)  dobrać argumenty oraz odpowiednie sformułowania,
5)  dobrać właściwy styl komunikacji,
6)  przygotować odpowiednią rozmowę (inscenizację),
7)  zaprezentować na forum grupy wyniki pracy (przeprowadzić rozmowę).

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura dotycząca świadczenia usług,

−

materiały firm doradczych,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

materiały piśmiennicze.

4.5.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) określić podstawowe elementy promocji?



2) scharakteryzować znaczenie reklamy w procesie promocji?



3) określić istotę i zasady sprzedaży osobistej?



4) scharakteryzować public relations?



5) wyjaśnić wpływ działań marketingowych na pozycję firmy na rynku?



6) scharakteryzować sponsoring?



7) przeprowadzić rozmowę z klientem promującą usługi?



8) opracować materiały promocyjne?



9) opracować ofertę usług świadczonych przez gabinet dietetyczny?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.6. Procedury ustalania ceny

4.6.1. Materiał nauczania

Cena jest to ilość pieniędzy, jaką należy zapłacić za nabycie jednostki danego towaru,

dobra  lub  usługi.  Jest  to  wartość  towaru  lub  usługi  wyrażona  w  pieniądzu.  W  gospodarce
rynkowej  cena  najczęściej  kształtowana  jest  na  skutek  relacji  między  popytem  a  podażą,
czyli  między tym,  jakie  jest zapotrzebowanie na dane dobro lub usługę, a tym,  jaka  jest jego
produkcja.  Wraz  ze  wzrostem  ceny  popyt  na  dane  dobro  lub  usługę  maleje,  a  kiedy  cena
spada  popyt  wzrasta.  Natomiast  wielkość  podaży  wzrasta  wraz  ze  wzrostem  cen.  Ceny  są
więc  kształtowane  poprzez  informacje  płynące  z  rynku  (np.  o  cenach  paliwa),  zachowania
konsumenta  i  producentów.  Bardzo  rzadko  zdarza  się,  że  cena  jest  kształtowana  na  drodze
administracyjnej,  bowiem  ceny  urzędowe  charakteryzują  gospodarkę  centralnie  planowaną.
Generalnie więc cenę ustala się:

−

na podstawie kosztów, czyli nakładów związanych z produkcją lub świadczeniem usług,

−

w odniesieniu do popytu,

−

w relacji do cen konkurencji,

−

na podstawie obserwacji sytuacji rynkowej.
Należy mieć również na uwadze wynagrodzenie za pośrednictwo handlowe (marża,

prowizja) oraz podatki (VAT, akcyza).

Marża jest to stosunek zysku do ceny sprzedaży. Zysk to z kolei różnica między ceną

sprzedaży,  a  kosztem  pozyskania  towaru.  W  zależności  od  tego,  na  jakim  etapie  marża  jest
naliczana  wyróżniamy:  marżę  producenta,  marżę  hurtownika  i  marżę  detalisty,  czyli
podmiotu,  który  jako  ostatni  w  kanale  dystrybucji  sprzedaje  produkt  lub  usługę.  Dlatego też
rozróżnia

się

cenę

producenta,

cenę

hurtową

oraz

ceną

detaliczną.

Ta ostatnia jest najwyższa ze względu na to, że uwzględnia wszelkie możliwe obciążenia,
jakie występują w procesie przekazania produktu od producenta do odbiorcy (konsumenta).

Cena końcowa wraz ze wszystkimi jej obciążeniami nazywa się ceną brutto. Całość

działań związanych z ustalaniem ceny dla osiągnięcia celów biznesowych nazywa się polityką
cenową lub strategią cenową. Ważną rolę w tym zakresie odgrywa kalkulacja cen.

Kalkulację cen w formie narzutów na koszty rozpoczyna się od obliczenia kosztu

jednostkowego,  a  następnie  dodaje  się  określony  narzut.  Najczęściej  są  to  narzuty
standardowe, uproszczony narzut może przyjąć regułę: koszt jednostkowy pomnożony przez,
np.  trzy  daje  cenę  detaliczną  produktu.  Decyzje  oparcia  ceny  na  kosztach  przeciętnych
wpływają  w  sposób  bezpośredni  na  wielkość  sprzedaży  i  dochody.  Cena  detaliczna  jest
ustalana  na podstawie pożądanego przez producenta zysku  i przyznanej pośrednikom  marży.
Metoda  ta  jest  prosta  i  łatwa  w  zastosowaniu.  Stosowana  jest  przeważnie  wtedy,
gdy  produkcja  trwa  przez  długi  czas,  np.  produkcja  urządzeń  przemysłowych,  metoda
ta  stosowana  jest  także  podczas  gwałtownej  inflacji.  Jej  uzupełnieniem  jest  kalkulacja
kosztów.  Są  to  procedury  obliczeniowe  mające  na  celu  ustalenie  wielkości  jednostkowych
kosztów  wytworzenia  produktu  lub  usługi.  Kalkulacja  ułatwia  również  prowadzenie  analizy
poziomu  kosztów,  ich  kontrolę  oraz  umożliwia  prawidłowe  ustalenie  poziomu  cen  zbytu
na produkowane wyroby i usługi. Do podstawowych metod kalkulacji kosztów zaliczamy:

−

metodę wstępną,

−

wynikową,

−

podziałową,

−

doliczeniową.
Koszt to wyrażone wartościowo zużycie środków pracy, przedmiotów pracy, samej pracy

oraz usług obcych. Koszty są różnie klasyfikowane, ale do podstawowych rodzajów

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

zaliczamy: koszty stałe,  np. płace pracowników biurowych, czynsz,  itp. (nie zależą od  ilości
wyprodukowanych  wyrobów,  czy  świadczonych  usług)  oraz  koszty  zmienne,  np.  opłaty
za  energię,  zakup  materiałów,  itp.  (zależą  od  wielkości  produkcji  i  ilości  świadczonych
usług).

W przypadku usług ich ceny mają często inną nazwę, np. czynsz, czesne, prowizja,

abonament.  Ceny  usług  świadczonych  na  rynku  przez  wielu  różnych  usługodawców  mogą
być  porównywalne  (np.  przejazd  określonej  trasy  taksówką)  albo  nieporównywalne
(np.  porada  lekarska).  W  przypadku  usług  porównywalnych  klienci  większą  wagę
przywiązują przy wyborze usługodawcy do ceny.

Czynnikami, które mają wpływ na kształtowanie ceny usług są:

−

standard usługi,

−

miejsce świadczenia usługi,

−

czas wykonania usługi,

−

czas korzystania z usługi,

−

indywidualne cechy usługobiorcy,

−

kwalifikacje personelu,

−

stosowane materiały,

−

przedmiot usługi,

−

renoma i pozycja usługodawcy na rynku.

4.6.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Co to jest cena?
2.  Jaka jest zależność między ceną a popytem?
3.  Jaka jest zależność między ceną a podażą?
4.  Jakie czynniki ogólne mają znaczenie przy kształtowaniu się ceny?
5.  Co to jest marża?
6.  Od czego zależy wielkość ceny?
7.  Jakie czynniki kształtują ceny usług?
8.  Kiedy ceny są porównywalne?
9.  Na czym polega kalkulacja kosztów?
10.  Czym się różni koszt zmienny od stałego?

4.6.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Sporządź zamówienie ilościowe środków chemicznych potrzebnych do prowadzenia

gabinetu dietetycznego (np. mydło, ręczniki papierowe itp.). Wyszukaj w Internecie ceny, po
jakich takie środki można zakupić i dokonaj kalkulacji wartości zamówienia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  określić ilościowe zapotrzebowanie na wybrane środki,
2)  wyszukać w Internecie oferty cenowe wybranych środków,
3)  dokonać kalkulacji kosztu jednostkowego,
4)  określić wartość zamówienia dla poszczególnych rodzajów towarów,
5)  określić ogólną wartość zamówienia,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6) sporządzić zamówienie,
7) przedstawić wyniki pracy na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura dotycząca planowania działalności gospodarczej,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

materiały piśmiennicze.

Ćwiczenie 2

W oparciu o przyjęte przez Ciebie założenia w biznesplanie dotyczące prowadzenia

gabinetu dietetycznego oraz średnie ceny usług tego rodzaju, dokonaj kalkulacji dwóch
wybranych usług, jaki będziesz świadczyć.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) wyszukać w literaturze i Internecie informacje na temat czynników kształtujących ceny

usług,

2)  wyszukać w Internecie i ofertach gabinetów dietetycznych ceny usług,
3)  określić koszty, jakie są związane z prowadzeniem gabinetu dietetycznego,
4)  dokonać kalkulacji kosztu jednostkowego,
5)  ustalić wysokość marży,
6)  obliczyć cenę brutto,
7)  zaprezentować na forum grupy wyniki pracy,
8)  przeprowadzić ocenę własnych działań.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura dotycząca planowania działalności gospodarczej,

−

encyklopedia ekonomiczna,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

materiały piśmiennicze.

Ćwiczenie 3

Wykaż relację, jaka zachodzi między cenami usług a lokalizacją punktów usługowych

i materiałami, z których one korzystają oraz scharakteryzuj czynniki kształtujące ceny usług.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  dokonać analizy czynników kształtujących ceny usług,
2)  wykazać zależność między lokalizacją a ceną usługi,
3)  wykazać  zależność  między  materiałami  stosowanym  w  gabinecie  usługowym  a  ceną

usługi,

4)  podać odpowiednie przykłady,
5)  ocenić zjawisko,
6)  przedstawić wyniki pracy na forum grupy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura dotycząca planowania działalności gospodarczej,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

encyklopedia ekonomiczna,

−

materiały piśmiennicze.

4.6.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) określić czynniki wpływające na cenę usług?



2) rozróżnić cenę netto i cenę brutto?



3) wyjaśnić istotę kalkulacji cen?



4) scharakteryzować istotę kształtowania się cen w gospodarce

rynkowej?



5) scharakteryzować istotę i cel analizy kosztów?



6) dokonać kalkulacji kosztów zakupu materiałów?



7) wykazać zależność pomiędzy poszczególnymi czynnikami a ceną?



8) rozróżnić koszty stałe i zmienne?



9) obliczyć cenę brutto i netto?



10) wskazać zależność między ceną a długością kanału dystrybucji?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.7. Doradztwo indywidualne i zbiorowe

4.7.1. Materiał nauczania

Jednym z rodzajów działalności usługowej jest świadczenie usług o charakterze

doradczym. Obejmują one zespół czynności, który ma zaspokoić potrzeby danego klienta
w ustalonym przez niego zakresie. W zależności od ilości podmiotów, dla których usługa jest
świadczona rozróżnia się:
a) doradztwo indywidualne – skoncentrowane jest na rozwoju jednostki i polega

na indywidualnej pomocy klientowi, który znalazł się w trudnej sytuacji, lub ma problem,
z  którym  sam  nie  może  sobie  poradzić.  Problemy  te  mogą  mieć  różne  źródło
np.: gospodarcze, rodzinne, psychiczne, zdrowotne. W zależności od potrzeb i oczekiwań
pacjenta  dobierane  są  metody,  jakie  stosowane  będą  w  ramach  świadczenia  usługi.
Przede  wszystkim  podstawą  prowadzenia  doradztwa  indywidualnego  jest  bezpośrednia
rozmowa  z  osobą  zainteresowaną,  tak,  aby  jak  najlepiej  poznać  jej  potrzeby
i  oczekiwania.  Rozpoznanie  takie  jest  konieczne,  żeby  poprawnie  dobrać  środki
zapewniające  efektywne  zaspokojenie  potrzeb.  Czas  realizacji  takiej  usługi  jest  różny
w  zależności  od  problemu  i  może  obejmować  jedno  lub  kilka  spotkań,  albo  nawet  cały
ich  cykl.  W  ich  trakcie  doradca  oraz  klient  wspólnie  pracują  nad  znalezieniem
prawidłowego  rozwiązania.  Metodami,  jakie  stosuje  się  w  tym  zakresie  są,  np.:  testy
psychologiczne,  testy  osobowości,  wytrzymałości,  wywiady,  sprawdziany  kompetencji,
ćwiczenia.  Ich  przedmiot  oraz  zakres  są  dobierane  zawsze  indywidualnie
do  korzystającego  z  usługi,  a  wykonanie  ćwiczeń,  czy  testów  musi  być  dobrowolne.
Doradztwo indywidualne świadczone jest w różnych dziedzinach. Obejmuje poradnictwo
medyczne,  zawodowe,  finansowe,  prawne.  W  zakres  doradztwa  indywidualnego
wchodzą  też  wszelki  porady  związane  z  kreowaniem  wizerunku,  doborem  fryzury,
makijażu, stroju. Doradztwo musi być tak prowadzone, aby wzmocnić poczucie własnych
kompetencji  u  klienta,  określić  jego  predyspozycje,  możliwości,  no  i  zawsze  spełnić
oczekiwania  związane  z  usługą  w  zakresie  przedmiotu  jej  świadczenia,  jak  i  komfortu
oraz profesjonalizmu obsługi,

b) doradztwo zbiorowe (grupowe) – prowadzone jest dla określonych grup osób, które są

zainteresowane  określonym  tematem,  zagadnieniem,  czy  też  rozwiązaniem  podobnych
problemów.  Zajęcia  prowadzone  są  pod  kierunkiem  wykwalifikowanego  doradcy,
trenera,  który  poprzez  realizację  określonego  programu  stymuluje  grupę  w  działaniach
zmierzających  do  uzyskania  przyjętych  celów.  Mają  one  formę  warsztatów,
czyli  obejmują  zarówno  pogadankę,  jak  i  ćwiczenia,  pracę  własną,  itp.  Przedmiot  zajęć
jest  różny  w  zależności  od  potrzeb  danej  grupy  lub  jednostki  zlecającej  świadczenie
usług.  Z  doradztwa  grupowego  korzystają  bowiem,  np.  szkoły,  przedsiębiorstwa,
organizacje  pozarządowe.  Przeprowadzają  one  ankiety  wśród  osób,  które  mają  zostać
objęte  szkoleniem,  w  celu  rozpoznania  oczekiwań  i  potrzeb  danego  zespołu,  grupy.
Po ich przeanalizowaniu ustalają, jakie zagadnienie mają charakter priorytetowy i z tego
zakresu  jest  organizowane  szkolenie.  Mogą  to  być  jednak  potrzeby  samej  firmy,  która
ma  określone  zamierzenia  w  stosunku  do  swoich  pracowników.  Czas  trwania  usług
w  ramach  doradztwa  grupowego  uzależniony  jest  od  przyjętego  programu.  Usługi  te
mogą  być  realizowane  w  siedzibie  podmiotu  świadczącego  usługi,  w  siedzibie
zleceniodawcy lub w innym miejscu ustalonym przez strony.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Doradztwo indywidualne i zbiorowe może dotyczyć też porad medycznych, w tym

dietetycznych.  W  zakresie  indywidualnym  polegać  będzie  na  ustalaniu  dla  konkretnego
pacjenta  diety  w  odniesieniu  do  wyników  jego  badań,  zaleceń  lekarskich  i  oczekiwań.
Natomiast  w  zakresie  grupowym  może  wiązać  się  z  profilaktyką  i  promocją  zdrowia
dotyczącą zdrowego trybu życia i zapobieganiu chorobom.

4.7.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Co to jest doradztwo?
2.  Jakie są rodzaje doradztwa?
3.  Czym charakteryzuje się doradztwo indywidualne?
4.  Na czym polega doradztwo zbiorowe?
5.  Jaka jest rola firm doradczych w zaspakajaniu potrzeb klienta?
6.  Jakie metody i środki stosowane są w działalności doradczej?
7.  Jaki jest cel działalności doradczej?

4.7.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przygotuj listę pytań, które mogą być pomocne w rozpoznaniu potrzeb i oczekiwań

klienta, co do zakresu i rodzaju usługi.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  znaleźć w Internecie lub literaturze przykłady obsługi pacjenta,
2)  określić o co i w jaki sposób można zapytać pacjenta,
3)  sformułować pytania,
4)  przedstawić wyniki pracy na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura dotycząca doradztwa,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

materiały piśmiennicze,

−

arkusze papieru formatu A1,

−

kolorowe kartki formatu A4.

Ćwiczenie 2

Przygotuj propozycję przeprowadzenia warsztatów dla przedszkolaków oraz uczniów

szkoły średniej, których celem będzie przedstawienie zasad zdrowego odżywiania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) wyszukać informacje w literaturze i Internecie na temat metod nauczania stosowanych

w przedszkolach i szkołach średnich,

2) wypisać dopuszczalne i skuteczne metody nauczania,
3) dobrać metody i środki do wieku osób, które będą korzystać z warsztatów,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4)  określić cel główny i etapy jego osiągania,
5)  przygotować treści ćwiczeń, z jakich należy skorzystać,
6)  wskazać pomoce naukowe, jakie można wykorzystać,
7)  przedstawić wyniki pracy na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia, literatura dotycząca planowania warsztatów (szkoleń),

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

materiały piśmiennicze,

−

arkusze papieru formatu A1,

−

kolorowe kartki formatu A4.

4.7.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) zdefiniować pojęcie doradztwa?



2) określić cele doradztwa i usług doradczych?



3) określić formy świadczenia usług doradczych?



4) scharakteryzować poszczególne rodzaje doradztwa?



5) wyjaśnić rolę usług doradczych w kształtowaniu i zaspokajaniu

potrzeb klienta?



6) określić metody stosowane w poradnictwie indywidualnym?



7) określić metody stosowane w poradnictwie grupowym?



8) rozpoznać potrzeby i oczekiwania klienta, co do zakresu i rodzaju

usługi?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.8. Techniki ewidencji przychodów

4.8.1. Materiał nauczania

Przychód to uzyskany lub należny wpływ wartości, korzyści materialnych w ramach

prowadzonej działalności gospodarczej. W świetle obowiązujących przepisów prawa
podatkowego oraz zasad rachunkowości rozróżnia się:

−

przychody ze sprzedaży towarów lub usług – obejmują one wartość, którą stanowi suma
iloczynów ilości sprzedanych wyrobów, towarów, robót lub usług oraz właściwej
dla nich jednostkowej ceny sprzedaży,

−

przychody finansowe – obejmują wartość uzyskaną ze sprzedaży papierów
wartościowych, dywidendy otrzymywane z tytułu posiadanych akcji, odsetki uzyskiwane
od lokat bankowych, obligacji, weksli.

−

przychody operacyjne.
Przychód należy odróżnić od dochodu, bo dochód to przychody pomniejszone o koszty.

Z kolei dochód pomniejszony o podatek dochodowy to zysk:

PRZYCHÓD – KOSZTY UZYSKANIA PRZYCHODU = DOCHÓD (zysk brutto),
DOCHÓD – PODATEK DOCHODOWY = ZYSK NETTO.

Rodzaj kosztów uzależniony jest od rodzaju i wielkości działalności gospodarczej.

Do podstawowych należą:

−

składki na ubezpieczenie w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych,

−

koszty prowadzenia księgowości przez biuro rachunkowe,

−

zakup materiałów, surowców, towarów, narzędzi, itp.,

−

opłaty za energię elektryczną, gaz, telefon,

−

czynsz za wynajęcie lokalu,

−

koszty promocji i reklamy,

−

koszty użytkowania samochodu.
Jeżeli koszty przewyższą przychody to oznacza, że działalność przynosi straty. Dlatego

ważne jest przeprowadzenie ich kalkulacji.

Prowadzenie rejestru zmian zachodzących w zakresie przychodów nazywamy ewidencją

przychodów.  Warunki  oraz  zasady  jej  prowadzenia  określa  ustawa  o  rachunkowości
i  odpowiednie  rozporządzenia  ministerstwa  finansów.  Podstawą  tej  ewidencji  jest  księga
przychodów  i  rozchodów.  Techniki  jej  prowadzenie  są  różne.  Może  ona  być  prowadzona
ręcznie,  poprzez  dokonywanie  zapisów  na  specjalnych  formularzach,  gdzie  w  odpowiednie
kolumny  oznaczające  strony  kont  nanosi  się  dane  o  przychodzie  lub  rozchodzie.  Są  też
specjalne  programy  komputerowe,  pozwalające  na  prowadzenie  takiej  księgi  w  wersji
elektronicznej z możliwością wydruku odpowiedniej strony z odpowiednimi operacjami.

Jeżeli zdecydujemy się na prowadzenie księgi za pomocą programu komputerowego,

księga będzie uznana za prowadzoną prawidłowo, jeżeli będziemy:

−

posiadali pisemną instrukcję obsługi programu komputerowego,

−

w taki sposób wykorzystywać program komputerowy, który zapewni bezzwłoczny wgląd
w treść dokonywanych zapisów oraz wydrukowanie wszystkich danych w porządku
chronologicznym, zgodnie z wzorem księgi,

−

przechowywali zapisane dane na nośnikach informacji do czasu wydruku zawartych na
nich danych, w sposób chroniący przed zniszczeniem lub zniekształceniem tych danych
albo naruszeniem ustalonych zasad ich przetwarzania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Na koniec każdego miesiąca w czasie zapewniającym prawidłowe i terminowe

rozliczenia  z  budżetem,  lecz  nie  później  niż  do  20  dnia  każdego  miesiąca  za  miesiąc
poprzedni,  mamy  obowiązek  sporządzenia  wydruku  zapisów  dokonanych  za  dany  miesiąc.
Wydruk  powinien  być  zgodny  z  wzorem  księgi  określonym  w  załączniku  nr  1  do
rozporządzenia  Ministra  Finansów  w  tym  zakresie.  Jeżeli  program  komputerowy  nie
zapewnia  wydrukowania  księgi  według  wzoru  określonego  w  załączniku  nr  1  do
rozporządzenia,  mamy  obowiązek  założenia  księgi.  Po  zakończeniu  miesiąca  powinniśmy
sporządzić  wydruk  komputerowy  zawierający  podsumowanie  zapisów  za  ten  okres  i  wpisać
do odpowiednich kolumn księgi sumy miesięczne wynikające z tego wydruku.

Podstawą prowadzenia księgi przychodów i rozchodów jest podatek naliczany

od osiągniętego dochodu wg stawek 19%, 30% i 40% od nadwyżki. Rejestruje się (księguje)
wszystkie  operacje  finansowe,  czyli  zarówno  przychody,  jak  i  rozchody.  Od  przychodów
odejmuje  się  koszty  i  uzyskuje  się  podstawę  opodatkowania.  Od  podstawy  nalicza  się
podatek,  a  od  podatku  odejmuje  się  składkę  ZUS  na  ubezpieczenie  zdrowotne.  Ponieważ
odpowiedzialność  za właściwe obliczenia w tym  zakresie  spada  na przedsiębiorcę, a kary  są
wysokie,  zaleca  się  prowadzenie  tej  formy  ewidencji  przychodów  przez  biuro  rachunkowe.
Ważne  jest  także  przestrzeganie  terminów,  bo  do  dnia  20  każdego  miesiąca  należy  zapłacić
podatek  za  poprzedni  miesiąc.  Szczegółowe  zasady  prowadzenia  księgi  reguluje
rozporządzenie  Ministra  Finansów  z  dnia  26  sierpnia  2003  r.  w  sprawie  prowadzenia
podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. nr 152, poz. 1475 z późn. zm.). Z kolei
to,  jakie  podmioty  powinny  prowadzić  podatkową  księgę  przychodów  i  rozchodów,  zwaną
dalej  „księgą”,  wymienione  zostało  w  art.  24a  ustawy  z  dnia  26  lipca  1991  r.  o  podatku
dochodowym  od  osób  fizycznych  (tj.  Dz.  U.  z  2000  r.  nr  14,  poz.  176  z  późn.  zm.).
Obowiązek  prowadzenia  księgi  ciąży  przede  wszystkim  na  wykonujących  działalność
gospodarczą:

−

osobach fizycznych,

−

spółkach cywilnych osób fizycznych,

−

spółkach jawnych osób fizycznych,

−

spółkach partnerskich.
Jak stanowi § 10 rozporządzenia Ministra Finansów, księgę powinno się zakładać na

dzień  1  stycznia  roku  podatkowego  lub  na  dzień  rozpoczęcia  działalności  gospodarczej.
W przypadku, gdy jesteśmy obowiązani do prowadzenia ewidencji sprzedaży, również mamy
obowiązek założenia ewidencji sprzedaży na dzień 1 stycznia roku podatkowego lub na dzień
rozpoczęcia  działalności  gospodarczej.  Na  podatników  został  nałożony  obowiązek
zawiadomienia  w  formie  pisemnej  naczelnika  urzędu  skarbowego  o  prowadzeniu  księgi
w  ciągu  20  dni  od  dnia  jej  założenia.  W  praktyce  często  w  urzędach  przygotowane
są  specjalne  druki,  na  których  składamy  takie  zawiadomienie.  Jeżeli  rozpoczynamy
działalność  gospodarczą,  zawiadomienie  składamy  wraz  ze  wszystkimi  dokumentami,  które
należy  złożyć,  aby  zarejestrować  działalność  w  urzędzie  skarbowym,  np.  osoba  fizyczna
rozpoczynająca  działalność  gospodarczą  składa  NIP-1  aktualizacyjny,  VAT-R  (jeżeli  będzie
podatnikiem  VAT)  wraz  z  koniecznymi  załącznikami,  takimi  jak:  wpis  do  ewidencji
działalności  gospodarczej,  umowa  o  otwarcie  rachunku  bankowego,  umowa  najmu  lokalu,
umowa  o  prowadzenie  księgi,  itd.  Wszelkie  zmiany  związane  z  prowadzeniem  działalności
gospodarczej,  np.  zmiana  formy  opodatkowania,  zmiana  biura  prowadzącego  księgę
czy  zmiana  siedziby,  powinny  być  zgłaszane  do  Urzędu  Skarbowego  na  właściwych
formularzach aktualizacyjnych, np. NIP-1.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.8.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Co to jest przychód?
2.  Jakie są rodzaje przychodów?
3.  Jaka jest zależność między przychodem, dochodem a zyskiem?
4.  Jakie jest znaczenia kosztów dla przychodów?
5.  Co to jest ewidencja przychodów?
6.  W jakiej formie może być prowadzona księga przychodów i rozchodów?
7.  Jakie są wymogi dotyczące prowadzenia księgi komputerowo?
8.  Jakie  są  podstawy  prawne  określające  zasady  prowadzenia  księgi  przychodów

i rozchodów?

9. Jakie obowiązki dla przedsiębiorcy wynikają z tej formy opodatkowania?

4.8.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Sporządź schemat (wraz z opisem) przedstawiający, w jaki sposób powstaje zysk

przedsiębiorcy oraz wskaż, kto i na jakich zasadach może uczestniczyć w jego podziale.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) wyszukać w literaturze i Internecie informacje na temat zysku,
2) określić zależność między przychodem, kosztami, dochodem, podatkiem dochodowym,

a zyskiem,

3)  wskazać zasady dzielenia zysku,
4)  wskazać kryteria dzielenia zysku,
5)  wskazać podmioty uczestniczące w podziale zysku,
6)  sporządzić schemat,
7)  przedstawić wyniki pracy na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura dotycząca prowadzenia działalności gospodarczej,

−

słownik ekonomiczny,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

materiały piśmiennicze,

−

arkusze papieru,

−

kolorowe kartki formatu A4.

Ćwiczenie 2

Określ zasady prowadzenia księgi przychodów i rozchodów w formie tradycyjnej

i komputerowej. Wskaż zalety i wady poszczególnych form oraz warunki ich stosowania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) wyszukać w Internecie i literaturze informacje na temat księgi przychodów i rozchodów,
2) zapoznać się z układem księgi w formie tradycyjnej,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3)  zapoznać się z układem księgi w formie komputerowej,
4)  dokonać prostych operacji księgowych w obu formach,
5)  wskazać zalety i wady poszczególnych form,
6)  określić warunki ich stosowania,
7)  przedstawić wyniki pracy na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura dotycząca prowadzenia działalności gospodarczej,

−

akty prawne,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

księga przychodów i rozchodów,

−

program komputerowy dotyczący działalności małych firm,

−

materiały piśmiennicze,

−

arkusze papieru A4,

−

arkusze papieru A1.

4.8.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) zdefiniować pojęcie ewidencji przychodów?



2) zdefiniować pojęcie i źródła przychodów?



3) określić istotę przychodów w kształtowaniu się zysku?



4) rozróżnić formy prowadzenia ewidencji przychodów?



5) wskazać zalety i wady tradycyjnej księgi przychodów i rozchodów?



6) wskazać zalety i wady komputerowej księgi przychodów

i rozchodów?



7) dobrać druki związane z rozliczeniem się z Urzędem Skarbowym

oraz prowadzeniem ewidencji przychodów i rozchodów?



8) okreslić podmioty zobowiązane do prowadzenia ewidencji

przychodów i rozchodów?



9) wskazać podstawy prawne prowadzenia ewidencji przychodów

i rozchodów?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.9. Podstawy prawne regulujące obowiązki podatkowe małych

firm: karta podatkowa, podatek dochodowy, podatek
od towarów i usług

4.9.1. Materiał nauczania

Przedsiębiorca obowiązany jest do płacenia podatków i rozliczania się z Urzędem

Skarbowym  w  zakresie  wypracowanych  dochodów. Podatki  są  to przymusowe,  bezzwrotne
świadczenia pieniężne pobierane przez państwo od osób fizycznych i prawnych. Wybierając
formę  opodatkowania  należy  uwzględnić,  która  forma  jest  dozwolona  dla  danego  rodzaju
działalności  oraz  to,  która  jest  najbardziej  korzystna.  Do  najprostszych  form  opodatkowania
należy karta podatkowa i ryczałt.

Karta podatkowa ze względu na swoją uproszczoną formę dozwolona jest dla osób

prowadzących  działalność  gospodarczą  o  niewielkich  rozmiarach  (np.  lekarz,  dietetyk,
stomatolog,  mających  swoje  prywatne  gabinety).  Wysokość  podatku,  jaki  trzeba  zapłacić
określona  jest  przez  załącznik  do  ustawy  o  zryczałtowanym  podatku  dochodowym
od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Załącznik ma formę tabeli i jest
zmieniany  co  roku,  bo  zależy  od  rodzaju  działalności,  liczby  zatrudnianych  pracowników
i  liczby  mieszkańców  miejscowości,  w  której  prowadzona  jest  działalność.  Uzyskiwane
przychody  rejestruje  się  w  specjalnej  książce, którą można nabyć  w  sklepach  papierniczych,
a  od  comiesięcznej  stawki  podatku  wynikającej  z  tabeli  odejmuje  się  składki  ZUS
na  ubezpieczenie  zdrowotne.  Karta  podatkowa  z  jednej  strony  jest  zatem  niezwykle  prostą
i  mało  skomplikowaną  formą  opodatkowania.  Z  drugiej  jednak  strony  jest  niezwykle
sformalizowana.  Ustawodawca  wymaga  bowiem  od  podatników  płacących  podatek  w  tej
formie  określonego  zachowania.  Jeśli  tak  nie  jest  –  następuje  utrata  uprawnienia
do  korzystania  z  karty  podatkowej.  Podatnicy  opodatkowani  w  formie  karty  podatkowej
są  obowiązani  zawiadomić  naczelnika  Urzędu  Skarbowego  o  zmianach,  jakie  zaszły
w  stosunku  do  stanu  faktycznego  podanego  w  złożonym  wniosku  o  zastosowanie
opodatkowania  w  formie  karty  podatkowej.  Dotyczy  to  zmian,  które  powodują  utratę
warunków  do  opodatkowania  w  formie  karty  podatkowej  lub  też  mają  wpływ  na  wysokość
podatku  dochodowego  w  formie  karty  podatkowej.  Będzie  to  dotyczyło  w  szczególności
zmian  w  stanie  zatrudnienia,  miejsca  prowadzenia  działalności,  rodzaju  i  zakresu
prowadzonej  działalności,  liczby  godzin  przeznaczonych  na  wykonywanie  wolnego  zawodu
w zakresie ochrony zdrowia ludzkiego oraz wolnego zawodu w zakresie usług dietetycznych
czy  liczby  godzin  przeznaczonych  na  prowadzenie  szkoleń.  O  zmianach  tych  podatnik
powinien  powiadomić  w  formie  pisemnej  naczelnika  urzędu  skarbowego  najpóźniej  w
terminie siedmiu dni od dnia powstania okoliczności powodujących zmiany.

Ryczałt to uproszczona metoda naliczania podatku bez konieczności ustalania podstawy

wymiaru  podatku.  Wysokość  podatku  zależy  od  rodzaju  prowadzonej  działalności  i  może
wynosić  3%,  5,5%,  8,5%,  17%  albo  20%.  Przychody  rejestrowane  są  w  specjalnej  księdze
„Ewidencja  przychodów”.  Od  przychodu  miesięcznego  odejmuje  się  składkę  ZUS
na  ubezpieczenie  społeczne.  Różnica  stanowi  podstawę  opodatkowania.  Od  tej  podstawy
naliczamy  podatek,  a  następnie  od  należnego  podatku  odejmujemy  składkę  ZUS
na ubezpieczenie zdrowotne. Wynik tego działania to ostateczna kwota podatku, którą należy
zapłacić.  Limity  dla  wyboru  tej  formy  opodatkowania  nie  są  określone  dla  podmiotów
rozpoczynających  działalność.  Natomiast  dla  prowadzących  działalność  samodzielną
lub w  formie  spółki  cywilnej,  limit  na rok 2008 został ustalony  na poziomie równowartości
150 000  euro.  Limity  te  wynikają  z  właściwego  rozporządzenia  Ministra  Finansów
i są zmieniane co roku, z uwzględnieniem ogólnej sytuacji gospodarczej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Podstawową formą podatku jest podatek dochodowy. Należy on do grupy podatków

bezpośrednich, czyli pobieranych bezpośrednio od dochodów poszczególnych osób lub zysku
firm.  Podstawę  opodatkowania  stanowi  dochód,  czyli  różnica  między  przychodami
a kosztami  ich  uzyskania.  W  przypadku osób  fizycznych  podstawą  rozliczenia  tego  podatku
jest zeznanie podatkowe, czyli PIT, a stawki podatku wynoszą 19%, 30% i 40%, w zależności
od  wypracowanego  dochodu.  Jest  to  podatek  progresywny,  bo  jego  wysokość  wzrasta  wraz
ze  wzrostem  osiąganego  dochodu.  Natomiast  w  przypadku  osób  prawnych  podatek  ten
rozliczany  jest  na  formularzach  CIT.  Przedmiotem  opodatkowania  jest  zysk  osiągany  przez
firmę.  Starają  się  one  zmniejszać  ten  zysk  poprzez  zwiększanie  kosztów,  jakie  poniosły
w  związku  z  wypracowaniem  dochodu.  Podatek  CIT  jest  podatkiem  liniowym,  ponieważ
dla wszystkich podmiotów jest on ustalony na poziomie 19%.

Podatek VAT, czyli podatek od wartości dodanej, nazywany jest inaczej podatkiem

od  dóbr  i  usług.  Jest  to  podatek  pośredni,  czyli  wliczony  w  cenę  dobra  lub  usługi.  Stawki
wynoszą  0%,  3%,  5%,  7%  i  22%,  przy  czym  ta  ostania  stawka  jest  stawką  podstawową.
Stosowanie  tego  podatku  oraz  określenie  jego  wysokości  w  odniesieniu  do  poszczególnych
wyrobów  i usług  określa  ustawa  z  dnia 11  marca  2004  roku o  podatku od  towarów  i  usług,
uwzględniająca  wymagania  Unii  Europejskiej  w tym  zakresie  oraz  stosowne  rozporządzenia
Ministerstwa  Finansów.  Opodatkowaniu  podatkiem  od  towarów  i  usług  podlegają:  odpłatna
dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów, import
towarów,  wewnątrzwspólnotowe  nabycie  towarów  za  wynagrodzeniem  na  terytorium  kraju,
wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Podatnikami podatku od towarów i usług są:

−

osoby prawne,

−

jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej,

−

osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel
czy też rezultaty takiej działalności.
Podmioty te muszą składać stosowne deklaracje w Urzędzie Skarbowym związane

z rozliczeniem się z tytułu tego podatku.

4.9.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Co to jest podatek?
2.  Czym się różni podatek pośredni od bezpośredniego?
3.  Jakie zasady obowiązują przy prowadzeniu karty podatkowej?
4.  Co to jest ryczałt?
5.  Jaki podatek dochodowy płacą osoby fizyczne?
6.  Jaki podatek dochodowy płacą osoby prawne?
7.  Co to jest podatek VAT?
8.  Jakie zasady są związane z płaceniem podatku VAT?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.9.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wystaw odpowiednio fakturę VAT na zamówienie z gabinetu dietetycznego na zakup

środków chemicznych

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  wyszukać w literaturze i Internecie zasady wypełniania faktury VAT,
2)  przygotować druk faktury VAT,
3)  wyszukać stawki podatku VAT na określone artykuły,
4)  obliczyć cenę netto i cenę brutto,
5)  wypełnić fakturę zgodnie z instrukcją,
6)  zaprezentować na forum grupy wyniki pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura dotycząca obowiązków podatkowych,

−

druki faktury VAT,

−

wykaz stawek podatku VAT,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

materiały piśmiennicze.

Ćwiczenie 2

Wybierz formę opodatkowania odpowiednią dla działalności w formie gabinetu

dietetycznego. Wybór uzasadnij.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  wyszukać w literaturze i Internecie informacje na temat form opodatkowania,
2)  wypisać zalety i wady form opodatkowania oraz warunki ich stosowania,
3)  wybrać formę opodatkowania właściwą dla gabinetu dietetycznego,
4)  sformułować argumenty uzasadniające wybór,
5)  przedstawić wyniki pracy na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura dotycząca obowiązków podatkowych,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

materiały piśmiennicze,

−

arkusze papieru formatu A1,

−

kolorowe kartki formatu A4.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 3

Uzupełnij fragment zeznania podatkowego (przyjmij, że to Ty jako osoba fizyczna

składasz zeznanie podatkowe) wykorzystując następujące dane:

−

osiągnięty przychód – 35 000 zł,

−

koszty uzyskania dochodu – 4 000 zł,

−

zaliczka na poczet podatku – 2 973 zł,

−

składki na ubezpieczenie społeczne – 6 549 zł,

−

składka na ubezpieczenie zdrowotne – 2 276 zł.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  przygotować druk PIT - 37,
2)  ustalić, jakie stopy podatkowe obowiązują w roku, którego dotyczy rozliczenie,
3)  ustalić, jakie progi podatkowe obowiązują w roku, którego dotyczy rozliczenie,
4)  określić przyczyny powstania tych barier,
5)  wypełnić formularz zeznania podatkowego zgodnie z instrukcją,
6)  przedstawić wyniki pracy na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura dotycząca obowiązków podatkowych,

−

druki PIT – 37 wraz z instrukcją,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

materiały piśmiennicze.

4.9.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) określić formy opodatkowania?



2) rozróżnić ryczałt od karty podatkowej?



3) określić cechy karty podatkowej?



4) określić cechy ryczałtu?



5) rozróżnić podatek bezpośredni i pośredni?



6) określić podatki płacone przez przedsiębiorcę?



7) dobrać formularz rozliczenia podatkowego?



8) wypełnić formularz zeznania podatkowego?



9) obliczyć wartość podatku VAT?



10) wymienić stawki podatku VAT?



11) wymienić przykłady dóbr i usług opodatkowanych podatkiem VAT?



12) wskazać jakie obowiązki ma przedsiębiorca w zakresie rozliczania się

z podatku VAT ?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.10. Ubezpieczenia społeczne i zdrowotne

4.10.1. Materiał nauczania

Ubezpieczenia społeczne to instrumenty polityki socjalnej państwa, których celem jest

zabezpieczenie  ubezpieczonych,  w  tym  pracowników  i  ich  rodzin,  przed  konsekwencjami
zdarzeń  losowych  i  innych  zdarzeń  powodujących  utratę  lub  zmniejszenie  dochodów.
Podmiotami w zakresie ubezpieczeń społecznych są:
a)  ubezpieczeni  –  są  to  zarówno  pracownicy,  jak  i  osoby  prowadzące  działalność

gospodarczą na własny rachunek, zleceniobiorcy i inne osoby podlegające ubezpieczeniu.
Ubezpieczony to zawsze osoba fizyczna,

b) płatnicy składek – są to głównie pracodawcy i zleceniodawcy, ale mogą to być także

osoby, które opłacają składki wyłącznie za siebie. Płatnikiem mogą więc być osoby
fizyczne, osoby prawne oraz jednostki nie posiadające osobowości prawnej, zatrudniające
pracowników, np. spółki osobowe.
Podstawowym aktem prawnym dotyczącym ubezpieczeń społecznych jest ustawa z dnia

13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. nr 137, poz. 887 z późn.
zm.). Realizacją przepisów o ubezpieczeniach społecznych zajmuje się Zakład Ubezpieczeń
Społecznych (ZUS).

Ubezpieczenia społeczne dzielimy na:

6) ubezpieczenia emerytalne – w zamian za opłacaną składkę ubezpieczeni po osiągnięciu

określonego wieku (kobiety 60 lat, mężczyźni 65 lat) otrzymywać będą świadczenie
pieniężne nazywane emeryturą. Obecny system emerytalny obowiązuje od 1 stycznia
1999 roku i składa się z III filarów:

a) I filar – jest to zreformowany ZUS, a każdy zatrudniony musi w nim obowiązkowo

uczestniczyć,

b) II filar – tworzą go Otwarte Fundusze Emerytalne. Nie jest on obowiązkowy dla każdego,

a przynależność uzależniono od wieku danej osoby w dniu wejścia ustawy w życie,
czyli 1 stycznia 1999 roku. Zgodnie z przyjętymi założeniami przynależność do II filaru
przedstawia się następująco:

−

osoby, które ukończyły 50 lat nie mogą należeć do II filaru, a ich emerytura jest
naliczana na dotychczasowych zasadach,

−

osoby, które ukończyły lat 30, a nie ukończyły lat 50, mogą, ale nie muszą do niego
należeć,

−

osoby, które nie ukończyły lat 30 muszą do tego filaru należeć.

c) III filar – ma on charakter dobrowolny, jest formą dodatkowego gromadzenia kapitału

i oszczędzania, a środki na nim zgromadzone podlegają dziedziczeniu,

7) ubezpieczenia rentowe – w zamian za opłacaną składkę ubezpieczeni w razie utraty

zdolności do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu otrzymują
świadczenie pieniężne, czyli rentę. Z funduszu rentowego wypłacane są:

−

renty rodzinne,

−

renty z tytułu niezdolności do pracy,

−

renty szkoleniowe,

−

zasiłki pogrzebowe,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8) ubezpieczenia chorobowe – składki z tego tytułu są przeznaczane na zasiłki pieniężne

na wypadek choroby i macierzyństwa. Z funduszu chorobowego wypłacane są:

−

zasiłek chorobowy,

−

zasiłek porodowy,

−

zasiłek macierzyński,

−

świadczenie rehabilitacyjne,

9) ubezpieczenia wypadkowe – w zamian za opłacaną składkę wypłacane są świadczenia

z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.
Składki na poszczególne rodzaje ubezpieczeń oblicza się, jako iloczyn wymiaru składki i

stóp procentowych poszczególnych ubezpieczeń. Stopy te są określone w ustawie dla każdego
rodzaju ubezpieczeń osobno, ale są jednakowe dla wszystkich ubezpieczonych. Jedynym
wyjątkiem jest ubezpieczenie wypadkowe, bo jego wysokość zależy od ilości zatrudnionych
pracowników, poziomu zagrożeń zawodowych i skutków tych zagrożeń.

Podstawą wymiaru składki jest uzyskany przychód, określony jako suma wpływów

ze  wszystkich  źródeł  podlegających  opodatkowaniu  podatkiem  dochodowym  od  osób
fizycznych.  W  przypadku  pracowników  jest  to kwota  dochodów  brutto  uzyskiwanych przez
pracownika,  obejmująca  także  nagrody  i  premie.  Do  obliczania  składek,  potrącania  ich
i  przekazywania  do  ZUS  zobowiązani  są  płatnicy  składek.  Pracownik  powinien  otrzymać
od pracodawcy, co  miesiąc dokument, jakim  jest ZUS RMUA, a z ZUS raz w roku pisemną
informację o zgromadzonych na jego koncie środkach.

Ubezpieczenia zdrowotne tworzą system, który zapewnia ubezpieczonym i członkom

ich rodzin ochronę ich zdrowia z odprowadzanych przez nich składek. Do ubezpieczeń z tego
zakresu  ma  prawo  każda  osoba  posiadająca  obywatelstwo  polskie  i  zamieszkująca
na  terytorium  Polski,  która  płaci  składki,  jak  również  członkowie  jej  rodziny.  Podstawą
prawną  w  tym  zakresie  jest  Ustawa  o  powszechnym  ubezpieczeniu  zdrowotnym
(Dz.  U.  z  1997,  Nr  28,  poz.  153  z  późn.  zmianami)  oraz  Ustawa  z dnia  27  sierpnia  2004  r.
o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Ubezpieczenie zdrowotne może mieć charakter obowiązkowy lub dobrowolny.

Obowiązkowo ubezpieczeniu temu podlegają osoby, które podlegają też ubezpieczeniu
społecznemu (np. pracownicy). Obowiązek ubezpieczenia wymaga spełnienia następujących
warunków:

−

zgłoszenie osoby podlegającej temu obowiązkowi do Narodowego Funduszu Zdrowia
(NFZ),

−

opłacenie w terminie i zgodnie z przepisami składki.
Spełnienie tych przesłanek powoduje, że ubezpieczeni mogą korzystać bezpłatnie

lub częściowo bezpłatnie z porad lekarskich, badań specjalistycznych i leczenia szpitalnego.

Dobrowolnie mogą ubezpieczyć się te osoby, które nie podlegają obowiązkowi

ubezpieczenia  zdrowotnego.  Ich  lista  określona  jest  w  wymienionych  ustawach.  W  ustawie
określa  się  też  kwotę  składki  na  ubezpieczenie  zdrowotne,  a  jej  wysokość  zleży  od  założeń
programowych rządu. Zawsze jednak płatnikami są:
a)  pracodawcy – w przypadku pracowników,
b)  zleceniodawcy – w przypadku zleceniobiorców i agentów,
c)  przedsiębiorcy – opłacają składkę sami za siebie.

Płatnicy składek mają obowiązek odprowadzić składki na ubezpieczenia społeczne,

zdrowotne oraz składki na Fundusz Pracy i Gwarantowany Fundusz Świadczeń
Pracowniczych. To oni więc obliczają, rozliczają i przekazują odpowiednie kwoty do ZUS.

Podstawowe druki związane z odprowadzaniem składek na ubezpieczenia społeczne

i zdrowotne to:
1) ZUS ZUA i ZUS ZZA – służą do zgłoszenia rozpoczęcia działalności gospodarczej

i wynikającego z tego tytułu obowiązku odprowadzania składek,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2)  ZUS ZFA – zgłoszenie płatnika składek, będącego osobą fizyczną,
3)  ZUS ZPA – zgłoszenie płatnika składek, niebędącego osobą fizyczną (np. spółki),
4)  ZUS RCA – raport imienny o należnych składkach i wypłaconych świadczeniach,
5)  ZUS RZA – raport imienny o należnych składkach na ubezpieczenie zdrowotne,
6)  ZUS  RSA  –  raport  imienny  o  wypłaconych  świadczeniach  i  przerwach  w  opłacaniu

składek,

7) ZUS DRA – deklaracja rozliczeniowa.

4.10.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Co to jest system ubezpieczeń społecznych?
2.  Jakie rodzaje ubezpieczeń należą do ubezpieczeń społecznych?
3.  Kto to jest płatnik składek?
4.  Jakie są zasady naliczania składek na ubezpieczenie społeczne?
5.  Na jakich zasadach opiera się system emerytalny?
6.  Jakie świadczenie wypłacane są z ubezpieczenia rentowego?
7.  Od czego zależy składka na ubezpieczenie wypadkowe?
8.  Co to jest ubezpieczenie zdrowotne?
9.  Jaki charakter może mieć ubezpieczenie zdrowotne i od czego to zależy?
10.  Jakie warunki trzeba spełnić przy obowiązkowym ubezpieczeniu zdrowotnym?
11.  Jaką  rolę  pełni  ZUS  w  zakresie  funkcjonowania  systemu  ubezpieczeń  społecznych

w Polsce?

12. Jakie są podstawowe druki związane z odprowadzaniem i rozliczaniem składek

na ubezpieczenia?

4.10.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wyszukaj dane dotyczące wysokości składek na poszczególne ubezpieczenia społeczne

i ubezpieczenie zdrowotne. Oblicz, o ile odprowadzanie tych składek zmniejsza wysokość
otrzymywanego wynagrodzenia, jeżeli wynagrodzenie brutto wynosi 2500 zł. Skorzystaj
z formularza listy płac.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) wyszukać w literaturze i Internecie zasady ustalania wysokości składek na ubezpieczenia

zdrowotne i społeczne,

2)  wyszukać wysokości aktualnych stawek ubezpieczenia,
3)  przygotować formularz listy płac,
4)  obliczyć zgodnie z zasadami i instrukcją wysokość poszczególnych składek,
5)  uzupełnić formularz listy płac,
6)  obliczyć sumę wszystkich składek na ubezpieczenie,
7)  obliczyć wysokość wynagrodzenia po odliczeniu składek,
8)  przedstawić wyniki pracy na forum grupy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura dotycząca ubezpieczeń społecznych,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

formularz listy płac,

−

program komputerowy dotyczący prowadzenie małych firm,

−

materiały piśmiennicze.

Ćwiczenie 2

W związku z rozpoczęciem działalności gospodarczej i uzyskiwaniem dochodów musisz

wybrać Otwarty Fundusz Emerytalny. Dokonaj wyboru w oparciu o przeprowadzoną analizę
ofert największych OFE na rynku. Wybór uzasadnij.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) wyszukać w literaturze, Internecie, prasie fachowej informacje na temat sytuacji

poszczególnych OFE,

2)  wypisać kryteria, jakie należy wziąć pod uwagę przy wyborze OFE,
3)  zapoznać się z ofertą 3 największych OFE,
4)  wypisać wady i zalety poszczególnych ofert,
5)  wybrać ofertę najkorzystniejszą,
6)  przygotować argumenty uzasadniające wybór,
7)  przedstawić wyniki pracy na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura dotycząca ubezpieczeń społecznych,

−

rankingi Otwartych Funduszy Emerytalnych,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

materiały piśmiennicze,

−

arkusze papieru formatu A1,

−

kolorowe kartki formatu A4.

Ćwiczenie 3

Rozpoczynasz działalność gospodarczą i dokonujesz zgłoszenia do Zakładu Ubezpieczeń

Społecznych. Wypełnij odpowiednie druki w tym zakresie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) wyszukać w Internecie oraz literaturze, jakie obowiązki wobec ZUS ma osoba

zakładająca działalność gospodarczą,

2)  przygotować druki ZUS ZUA i ZUS ZZA,
3)  wypełnić druki zgodnie z instrukcją,
4)  zaprezentować wyniki pracy na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura dotycząca ubezpieczeń społecznych,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

druki ZUS,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

materiały piśmiennicze,

−

arkusze papieru formatu A1,

−

pisaki kolorowe,

−

kolorowe kartki formatu A4.

4.10.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) zdefiniować pojęcie ubezpieczania społecznego?



2) zdefiniować pojęcie ubezpieczenia zdrowotnego?



3) określić rodzaje ubezpieczeń społecznych?



4) scharakteryzować system emerytalny w Polsce?



5) określić świadczenia wypłacane z ubezpieczenia rentowego?



6) określić podmioty będące płatnikiem składek?



7) podać podstawy prawne regulujące ubezpieczenia społeczne

i zdrowotne?



8) rozróżnić ubezpieczenia obowiązkowe i dobrowolne?



9) scharakteryzować obowiązki płatnika składek względem ZUS?



10) scharakteryzować podstawę składki na ubezpieczenie społeczne?



11) określić czynniki mające wpływ na wysokość składki na

ubezpieczenie wypadkowe?



12) wypełnić formularze dotyczące zgłoszenia ubezpieczenia do ZUS?



13) wskazać, jakie formularze są niezbędne w zakresie ubezpieczeń

społecznych i zdrowotnych?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.11. Jakość usług

4.11.1. Materiał nauczania

Usługa to działanie podejmowane zwykle w celach zarobkowych w celu zaspokojenia

potrzeb innego człowieka lub organizacji. Jest ona wykonywana w ramach działalności
usługowej, która obejmuje czynności wykonywane w celu zaspokojenia potrzeb ludzkich.
Do podstawowych cech usług zaliczamy:
a) niematerialność – usługa to przede wszystkim czynności, w wyniku których może

powstać dopiero materialne dobro. Usług nie można gromadzić, przechowywać
i zazwyczaj są konsumowane w czasie i miejscu ich świadczenia,

b) niepowtarzalność – ta sama usługa ma zazwyczaj inny efekt, bo różny jest zakres

podejmowanych działań, czas wykonywania czynności, itp.,

c) substytucyjność – usługa zastępuje kupno nowego dobra, np. naprawa sprzętu AGD,
d) komplementarność – usługa jest związana z zakupem i posiadaniem danego dobra,

np. funkcjonowanie serwisów samochodowych.

Usługi dzieli się na:

−

produkcyjne – są to usługi świadczone przez jednego przedsiębiorcę na rzecz innego
przedsiębiorcy,

−

konsumpcyjne – są to usługi obejmujące wszelkie czynności związane z zaspokajaniem
potrzeb ludności,

−

ogólnospołeczne – usługi zaspakajające potrzeby gospodarki narodowej jako całości.
Jakość usług to zespół cech zapewniających satysfakcjonujące zaspokojenie potrzeby

nabywców. Do podstawowych cech wpływających na jakość świadczonych usług zaliczamy:
1)  niezawodność usługi zgodnie z oczekiwaniami klienta,
2)  szybkość działań i reakcji firmy usługowej,
3)  fachowość i uprzejmość pracowników stwarzające pewność nabycia wartościowej usługi,
4)  empatię, jako indywidualne podejście do potrzeb każdego klienta,
5)  namacalność, jako zapewnienie właściwego sprzętu, środków komunikacji.

Osiąganie wysokiej jakości usług wymaga nastawienia na zaspokajanie potrzeb klienta,

dbałości o jego satysfakcję, ustalenie wysokiego standardu wykonywanych usług,  szybkiego
reagowania  na  uwagi  i  opinie  klientów  oraz  dbałości  o  pracowników  jako  podstawy  ich
dbałości  o  klientów.  Dla  klienta  istotną  rolę  odgrywa  zawsze:  solidność,  dostępność,
dostosowanie  do  potrzeb  klienta,  kompetencje  i  zachowanie  personelu,  zrozumienie  jego
wymagań, wiarygodność, bezpieczeństwo, wygoda i komfort.

Jakością można i należy zarządzać, po to, aby zapewnić jak najwyższy jej poziom

i być konkurencyjnym w stosunku do pozostałych podmiotów działających w danej branży
i na danym rynku. Poza tym z odpowiedniej jakości wynikają wymierne korzyści
dla przedsiębiorstwa. Do korzyści tych zaliczamy:

−

lepszą reputację,

−

mniejszy wysiłek marketingowy,

−

poprawę sprzedaży usług,

−

większe zyski,

−

mniejsze niebezpieczeństwo reklamacji,

−

niższe koszty.
Klient wybierając usługodawcę ponosi zawsze pewne ryzyko. Ma ono charakter

wielowymiarowy i składa się na nie:
a) ryzyko fizyczne – ma ono miejsce, np. w przypadku usług osobistych. Wybór

najlepszego chirurga, czy okulisty ma bezpośredni wpływ na zdrowie klienta,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

b) ryzyko psychosocjologiczne (emocjonalne) – związane jest z akceptacją wyboru firmy

przez

środowisko zleceniodawcy. Nietrafny wybór poprzedzony dyskusjami

oraz posiadający wielu przeciwników w firmie klienta może wiązać się z nieprzyjemnymi
przeżyciami oraz zadowoleniem jego przeciwników,

c) ryzyko finansowe – jest szczególnie ważne w przypadku usług profesjonalnych,

gdzie koszt pojedynczego zlecenia jest znaczący,

d) ryzyko utraty czasu – w przypadku pomyłki przy wyborze firmy profesjonalnej,

zajmującej się, np. doradztwem, remontami, itp., problemy, które miała ona rozwiązać
pozostają nierozwiązane przez długi czas.
Minimalizacja ryzyka klienta powinna być realizowana poprzez zagwarantowanie mu

akceptowalnego poziomu jakości świadczenia oraz stworzenie przejrzystego i dostępnego
systemu reklamacji.

Reklamacja jest żądaniem klienta kierowanym do sprzedawcy lub wykonawcy usługi,

pozostającym  w  związku  z  niezadowalającą  jakością  towaru  lub  usługi-  przede  wszystkim
żądanie  wymiany,  naprawy  towaru  lub  poprawienia  usługi,  jak  również  żądanie  zwrotu
pieniędzy  za  towar  lub  usługę,  bądź  obniżenia  ceny.  Podstawowym  aktem  prawnym  w  tym
zakresie  jest  Kodeks  Cywilny,

oraz w zakresie sprzedaży konsumenckiej przez przepisy

Ustawy  z  dnia  27  lipca  2002  r.  o  szczególnych  warunkach  sprzedaży  konsumenckiej  oraz
zmianie  Kodeksu  Cywilnego  (Dz.  U.  z  2002  r.,  Nr  141,  poz.  1176).  Podstawą  do  składania
reklamacji  jest  dokument  potwierdzający  zawarcie  umowy  sprzedaży  towaru  lub  usługi,
jakim jest, np. paragon, umowa. Do podstawowych przyczyn składania reklamacji w zakresie
usług należą:

−

usługa nie odpowiada właściwościom, jakie powinny cechować usługę danego rodzaju,

−

usługa nie odpowiada właściwościom, jakie powinny wynikać z zapewnień usługodawcy,

−

usługa została wykonana niezgodnie z zasadami obowiązującymi przy wykonywaniu
usług danego rodzaju.
Gwarancja to zapewnienie dodatkowych uprawnień, jakie wiążą się z zakupem danej

rzeczy lub skorzystaniem z usługi. Zapewnienie może być złożone przez samego producenta
w przypadku sprzedaży towarów, jak i przez wykonawcę usługi. Podstawą żądania
skorzystania z dodatkowych uprawnień jest dokument nazywany kartą gwarancyjną.

4.11.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Co to jest usługa?
2.  Jakie cechy charakteryzują usługi?
3.  Co to jest jakość usług?
4.  Jakie elementy tworzą jakość usług?
5.  Na czym polega zarządzanie jakością?
6.  Jakie są korzyści związane z zarządzaniem jakością?
7.  Jakie ryzyko wiąże się ze świadczeniem usług?
8.  Co to jest reklamacja?
9.  Co to jest gwarancja?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.11.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dokonaj analizy porównawczej informacji na temat reklamacji i gwarancji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  wyszukać w literaturze i Internecie informacje na temat reklamacji i gwarancji,
2)  określić podstawy prawne regulacji reklamacji i gwarancji,
3)  wskazać zakres i możliwości stosowania reklamacji,
4)  wskazać zakres i możliwości stosowania gwarancji,
5)  określić uprawnienia związane z gwarancją i reklamacją,
6)  wypisać podobieństwa i różnice między reklamacją i gwarancją,
7)  opracować zestawienie w formie graficznej.
8)  przedstawić wyniki pracy na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura dotycząca jakości usług,

−

kodeks cywilny, ustawa o ochronie konkurencji i konsumenta,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

materiały piśmiennicze,

−

arkusze papieru formatu A1,

−

kolorowe kartki formatu A4.

Ćwiczenie 2

Zaplanuj rozwiązanie sytuacji, w której klient korzystający z Twoich usług jest

niezadowolony z jakości ich świadczenia. Krytykuje poziom obsługi, stosowane materiały
i nie chce uiścić opłaty za skorzystanie z usługi. Rozwiąż sytuację.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  wypisać zasady dotyczące reklamowania usług,
2)  przygotować odpowiednie argumenty merytoryczne,
3)  dobrać właściwą technikę komunikacji,
4)  poinformować klienta o przysługujących mu prawach,
5)  wskazać rozwiązanie satysfakcjonujące klienta,
6)  określić warunki złożenia reklamacji,
7)  przygotować symulację rozmowy,
8)  przedstawić wyniki pracy na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

materiały piśmiennicze,

−

arkusze papieru formatu A1,

−

kolorowe kartki formatu A4.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.11.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) zdefiniować pojęcie jakości?



2) scharakteryzować korzyści wynikające z jakości?



3) scharakteryzować czynniki wpływające na jakość świadczonych

usług?



4) określić ryzyko, z jakim klient spotyka się korzystając z usługi?



5) wyjaśnić jakie prawa ma niezadowolony klient?



6) określić istotę gwarancji?



7) określić istotę reklamacji?



8) wyjaśnić, jakie znaczenie ma prawidłowe rozpatrzenie reklamacji dla

wizerunku firmy?



9) rozpatrzyć reklamację?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

Przeczytaj uważnie instrukcję.
1.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
2.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
3.  Test  zawiera  20  zadań.  Wszystkie

zadania są wielokrotnego wyboru i tylko jedna

odpowiedź jest prawidłowa.

4. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej Karcie odpowiedzi.
5. Zaznacz prawidłową odpowiedź X (w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź

zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Do systemu identyfikacji firmy nie zalicza się

a)  nazwy.
b)  kwalifikacji pracowników.
c)  ilości pomieszczeń.
d)  logo.

2. Promocja to

a)  sposób prowadzenia ewidencji przychodów.
b)  działania informacyjne kierowane do klienta.
c)  element reklamacji.
d)  rodzaj reklamy.

3. Swoboda działalności gospodarczej wynika z tego, że

a)  w Polsce obowiązuje system gospodarki centralnie planowanej.
b)  państwo w żaden sposób nie ingeruje w gospodarkę.
c)  w Polsce działają mechanizmy gospodarki rynkowej.
d)  w Polsce nie ma przepisów regulujących zakres wolności gospodarczej.

4. Podatek dochodowy od osób fizycznych jest podatkiem

a)  progresywnym.
b)  liniowym.
c)  degresywnym.
d)  wyważonym.

5. W wyborze formy opodatkowania

a)  należy zawsze kierować się przepisami odpowiednich ustaw.
b)  nie ma znaczenia forma prawna prowadzonej działalności.
c)  zawsze należy czekać na propozycję Urzędu Skarbowego.
d)  nie ma znaczenia rodzaj prowadzonej działalności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. Cena usługi w gabinecie dietetycznym może zależeć od

a)  koloru wnętrza.
b)  ilości zatrudnionych pracowników.
c)  pory dnia.
d)  rodzaju mebli.

7. Pytania zadawane klientowi

a)  muszą być sformułowane w sposób ogólny.
b)  nie mogą być wykorzystywane do badania rynku.
c)  mogą dotyczyć jego prywatnych spraw.
d)  mają służyć poznaniu jego oczekiwań.

8. Podstawowe cechy podatków to

a)  dobrowolność, bezzwrotność, prywatny charakter.
b)  przymusowość, bezzwrotność, publiczny charakter.
c)  przymusowość, zwrotność, publiczny charakter.
d)  dobrowolność, bezzwrotność, publiczny charakter.

9. Jeżeli musimy uzyskać koncesję na prowadzenie działalności gospodarczej oznacza to, że

a)  działalność jest związana z interesem państwa.
b)  nie musimy rejestrować już działalności gospodarczej.
c)  w państwie nie obowiązuje zasada swobody działalności gospodarczej.
d)  musimy działalność prowadzić w formie spółki partnerskiej.

10. Biznesplan stosuje się

a)  tylko na etapie zakładania działalności gospodarczej.
b)  w celu uzyskania kredytu bankowego.
c)  aby uzyskać numer REGON i NIP.
d)  tylko wtedy, kiedy wymagają tego przepisy ustawy.

11. Podstawowa stawka podatku VAT wynosi

a)  22%.
b)  15%.
c)  7%.
d)  0%.

12. Do II filaru mogą należeć

a)  wszyscy pracujący w styczniu 1999 roku.
b)  tylko ci, którzy w styczniu 1999 roku podjęli pierwszą pracę.
c)  tylko ci, którzy w styczniu 1999 roku nie ukończyli 30 lat.
d)  wszyscy, którzy w styczniu 1999 roku ukończyli 30 lat.

13. Firmy zwracają uwagę na lokalizację, aby

a)  płacić niski czynsz.
b)  ich pracownicy mieli blisko do pracy.
c)  spełnić oczekiwania klientów.
d)  spełnić ustawowy obowiązek.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14. Zasiłek pogrzebowy wypłacany jest z ubezpieczenia

a)  chorobowego.
b)  wypadkowego.
c)  emerytalnego.
d)  rentowego.

15. Marżę nalicza się

a)  na początku kalkulacji ceny,
b)  na każdym etapie kalkulacji ceny,
c)  w zależności od rodzaju produktu na różnych etapach kalkulacji ceny,
d)  na zakończenie kalkulacji ceny.

16. Oferta jest to

a)  propozycja współpracy.
b)  propozycja sprzedaży produktów na ustalonych w niej warunkach.
c)  dokument wykorzystywany do badania oczekiwań klientów.
d)  element kampanii reklamowej.

17. Metody w zakresie doradztwa indywidualnego

a)  są takie same w każdym przypadku.
b)  zawsze muszą obejmować testy osobowości.
c)  opierają się tylko na rozmowie.
d)  muszą uwzględniać oczekiwania klienta.

18. Reklamację można stosować

a)  w każdej sytuacji.
b)  tylko na podstawie dowodu zakupu.
c)  tylko w terminie 7 dni od daty zakupu.
d)  zawsze zamiast gwarancji.

19. Dochód to

a)  przychód pomniejszony o koszty.
b)  przychód pomniejszony o zysk.
c)  zysk pomniejszony o podatek dochodowy.
d)  koszty pomniejszone o przychód.

20. Formularz CIT jest wymagany przy

a)  przy dokonywaniu zgłoszeń do ZUS.
b)  przy staraniu się o kredyt bankowy.
c)  przy dokonywaniu rozliczeń z Urzędem Skarbowym.
d)  przy rejestracji działalności gospodarczej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……..............................………………………………………………..

Prowadzenie gabinetu dietetycznego

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. LITERATURA

1. Bielan K., Pokora K.: Przygotowanie do działalności usługowej. WSiP, Warszawa 2003
2. Borowska G.: Przygotowanie do działalności usługowej. Podstawy rachunkowości.

WSiP, Warszawa 2003

3.  Chałek J.: Obsługa klienta. Jakość usług. WSiP, Warszawa 2003
4.  Dietl J., Gasparski W. (red.): Etyka biznesu w działaniu, Warszawa 2001
5.  Gregorczyk  S.,  Romanowska  M.,  Solińska  A.,  Wachowiak  P.:  Przedsiębiorczość  bez

tajemnic. WSiP, Warszawa 2002

6. Guzera K., Macherek-Mierzejewska J.: Ekonomika przedsiębiorstw – część 1.

Difin, Warszawa 2005

7. Kania J. (red.): Szkoła przedsiębiorczości, czyli jak zostać przedsiębiorcą. Materiały

szkoleniowe. Małopolskie Stowarzyszenie Doradztwa Rolniczego z siedzibą w Akademii
Rolniczej w Krakowie, Kraków 2003

8. Komosa A.: Funkcjonowanie przedsiębiorstwa w warunkach gospodarki rynkowej.

Część 1 – Planowanie działalności gospodarczej. Ekonomik, Warszawa 2003

9. Komosa A.: Funkcjonowanie przedsiębiorstwa w warunkach gospodarki rynkowej.

Część 2 – Zarządzanie przedsiębiorstwem. Ekonomik, Warszawa 2003

10. Korba J., Smutek Z.: Podstawy przedsiębiorczości. Operon, Gdynia 2003
11. Karczewska L.: Przygotowanie do działalności usługowej. Marketing usług.

WSiP, Warszawa 2004

12. Pacewicz A., Merta T.: Z ekonomią na ty. Centrum Edukacji Obywatelskiej,

Warszawa 2003

13.  Piaseczki B.: Ekonomika i zarządzanie małą firmą. PWN, Warszawa – Łódź 2001
14.  Sobczak G.: Ekonomika małych przedsiębiorstw. Difin, Warszawa 2004
15.  Szamanek K.: Sztuka argumentacji. Słownik terminologiczny. PWN, Warszawa 2001