1
Metody badań jakościowych
OBSERWACJA
dr Beata Marciniak
Katedra Rynku, Marketingu i Jakości SGH
Metoda obserwacji - definicja
• celowa rejestracja autentycznych zachowań ludzi
w naturalnych warunkach
• prowadzona według ustalonego schematu badawczego
• badacz nawiązuje bezpośredni kontakt z osobami
poddanymi badaniu, biorąc aktywny udział
w obserwowanych sytuacjach
• obserwator zadaje pytania wynikające z danej
sytuacji, żeby zrozumieć przebieg procesu i motywy
postępowania osób badanych
Rodzaje obserwacji
• Obserwacja niekontrolowana (bierna) vs. kontrolowana
(uczestnicząca, czynna)
• Obserwacja jawna vs. ukryta
• Obserwacja standaryzowana vs. niestandaryzowana
• Obserwacja w warunkach naturalnych vs. w warunkach
laboratoryjnych
BADANIA MARKETINGOWE
INSPIROWANE ETNOGRAFIĄ
Metodyka badań etnograficznych
• metoda funkcjonalna (m. intensywnych obserwacji terenowych)
• przedstawiciele:
– B. Malinowski, Franz Boas, Ruth Benedict, Margaret Mead,
Derek Freeman
• specyficzna rola badacza:
– prowadzi badania samodzielnie
– posługuje się językiem badanej grupy
– dokonuje systematycznych obserwacji wszelkich ważniejszych
czynności ludzkich
– wchodzi w pogłębione relacje z osobami badanymi
„Badacz obserwuje szczegóły rodzinnego życia, porannej toalety, przyrządzania
i spożywania posiłków, sposobu organizowania pracy, sposobu docierania do
pracy i samej pracy.”
Metodyka badań etnograficznych
• elastyczność procesu pozyskiwania danych
• restrykcyjne reguły realizacyjne:
– wieloźródłowy charakter badań (źródła wywołane, źródła pisane)
– tworzenie systematycznej i szczegółowej dokumentacji
(dziennik obserwacji, t. dokumentacyjne, o. instrumentalna)
– korzystanie z ram teorii antropologii kultury
– korzystanie z twierdzeń innych nauk (m.in. psychologii,
socjologii, ekonomii, językoznawstwa, historii gospodarczej)
– wnioskowanie* nt. badanej rzeczywistości w oparciu
o całość zebranego materiału badawczego
