Montaż wirników.          
 
Połączenia wpustowe mogą przenosić moment obrotowy lecz najczęściej mamy 
połączenie kombinowane: wciskowe + kształtowe. 
 
Połączenia kształtowe: 

•

 

wpustowe 

•

 

wielowpustowe 

•

 

klinowe 

 
Wpust 

 
Klin                                                                

w kierunku ↕ wcisk       luz w kierunku ↔     

luz w kierunku

wcisk w

kierunku

 
 
 
Znaczenie w funkcjonowaniu i zasadzie montażu: 
 
 
- luz we wpuście w kierunku↔ 
 
 
 

 
 
może nastąpić przekroczenie granicy plastyczności, odkształcenia, ścięcie 
wpustu 
 
 
 
 
 
 
- gdy nie ma luzu w kierunku ↕ 
                                                                                   

e

wpust działa  jak klin, przesunięcie pierścienia zew. względem wew., co 
powoduje mimośrodowe ustawienie pierścienia zew. względem wewnętrznego 
 
 
- klin:   połączenie jest prawidłowe gdy kąt klina jest róeny kątowi rowka w 
pierścieniu zewnętrznym 
 
 

gdy nie są jednakowe może dojść do niewspółosiowego ustawienia jednego 
elementu względem drugiego 
 
 
Wpust powinien być umieszczony w osi symetrii wałka oraz otworu 
 
 

                                                                    nie może być przesunięcia  osi 

 
 
 
 
 
 
 
W praktyce przesunięcia osi występują: 
 

•

 

wpust umieszczony jest w rowku prawidłowo, rowek jest przesunięty w 
pierścieniu zew., naciski boczne mogą być skoncentrowane na pewnych 
obszarach bocznych 

•

 

jeszcze większy problem jest przy dwóch wpustach, odchyłka 
niewspółosiowości rowków wpustowych jest o połowę mniejsza 

 
Oś wzdłużna wpustu musi być równoległa do osi pierścienia zewnętrznego i 
wewnętrznego 
 
Przed montażem należy kontrolować rowki wpustowe: 
 

•

 

kontrola równoległości ściany bocznej względem osi otworu lub wałka 

•

 

czy wpust jest wykonany w osi symetrii 

•

 

mierzymy głębokość wpustu 

•

 

mierzymy wysokość wpustu 

 
Nieprawidłowy montaż może powodować niewyważenie. Niewyważenie jest 
zbyt duże:  normy, które te sprawy regulują  PN-77/M=04000 (klasy 
dokładności wyważenia wirników) 
Wszystkie niewyważenia zostały podzielone na klasy (11 klas). Klasie 
przyporządkowana jest miara niewyważenia.  Miary niewyważenia określone są 
przez e (mimośrodowość). Diagramy są sporządzone w taki sposób, że dla 
każdej klasy jest linia prosta we współrzędnych prędkości obrotowej n i 
niewyważenie resztkowe µm (czyli mimośród).  
 
 
Dla danej prędkości można określić dopuszczalną mimośrodowość e  

[

]

kg

mm

g

⋅

 

 

                                          e = 

M

r

m

⋅

 

m – masa niewyważenia 
M – masa wirnika 
 
Im większa prędkość obrotowa tym większa siła odśrodkowa i mniejsza 
dopuszczalna mimośrodowość. 
 
 
Jeżeli do tarczy o idealnym kształcie i idealnym rozkładzie masy przyłożymy 
masę, to ta masa spowoduje powstanie siły odśrodkoej:           
 
                                                                                

2

ω

⋅

⋅

=

r

m

F

 

 
 
Możemy znaleźć przełożenie między niewyważeniem a siłą odśrodkową, która 
jest przez to niewyważenie wywołana. 
 
 

F

m

Niewyważenie występuje wtedy gdy środek masy nie pokrywa się ze środkiem 
obrotu. Możemy skupić całą masę w jednym punkcie, wyznacza się oś, gdy ta oś 
nie pokrywa się z osią środka masy powoduje powstawanie siły odśrodkowej 
powodującej drgania. 
Bicie jest to pojęcie geometryczne, suma odchyłek kształtu i położenia. Bicie 
informuje nas o kształcie wirnika. Bicie jest tożsame z niewyważeniem jeżeli 
materiały tarczy i wałka mają jednorodną strukturę. Mimo idealnego kształtu 
środek geometryczny może nie pokrywać się ze środkiem masy na skutek 
niejednorodnosci struktury.  
 
Bicie promieniowe wirnika: 
 

•

 

błąd tarczy wirnika:owal, odchyłka kształtu 

•

 

środek tarczy nie pokrywa się ze środkiem wałka, jest to odchyłka położenia