1.WSTĘP TEORETYCZNY
Podstawową próbą badań własności mechanicznych metali jest próba statyczna
rozciągania metali, ujęta normą PN-80/H 04310. Dzięki takim próbom otrzymujemy
podstawowe informacje o własnościach wytrzymałościowych i plastycznych danych
metali. Próba taka realizuje najprostszy stan naprężeń, jaki powstaje przy prostym
rozciąganiu. Badanie wytrzymałościowe w trakcie tej próby polega na osiowym
rozciąganiu próbki odpowiednio ukształtowanej na maszynie wytrzymałościowej zwanej
zrywarką.
Próbki przeznaczone do badań mają część pomiarową o stałym przekroju, a
zakończone są obustronnie główkami o zwiększonym przekroju. Część pomiarowa o
długości L
0
przechodzi w sposób łagodny do główek, dzięki czemu możemy przyjąć, że
stan naprężenia i odkształcenia w każdym punkcie części pomiarowej jest jednakowy.
Przeprowadzając statyczną próbę rozciągania metali należy pamiętać, iż uzyskane wyniki
pochodzą z badań przeprowadzonych na próbkach, a zatem nie mogą odzwierciedlać
zachowania się gotowych konstrukcji pod obciążeniem.
2.CEL ĆWICZENIA
Naszym zadaniem jest określenie własności wytrzymałościowych i plastycznych
próbki metalu.
Własności wytrzymałościowe, to:
a) wyraźna granica plastyczności R
e
b) wytrzymałość na rozciąganie R
m
c) naprężenie rozrywające R
u
Własności plastyczne, to:
a) wydłużenie względne A
p
b) przewężenie względne Z
Uzyskane wyniki należy porównać z wartościami tabel porównawczych i określić z
czego był wykonany materiał badany. Porównanie to nie jest jednoznaczne, gdyż próba ta
nie służy do identyfikacji materiału badanej próbki.
3.TABELA POMIAROWA:
Wielkości dotyczące badanej próbki:
do=9,9[mm]
Lo=50[mm]
m
1
=40,5[mm]
m
2
=39,6[mm]
Lp
Fm
Fu
do
du
Lo
Lu
Rm
Ru
1
4530
3000
9,80
6,60
50,2
62,3
60,03
97,21
2
4530
2900
9,66
6,56
50,5
60,3
60,03
93,97
3
4250
2800
9,86
6,06
49,9
59,5
56,32
90,73
4
4410
2900
9,93
5,86
49,9
59,6
58,44
93,97
Średnia
4430
2900
9,81
6,27
50,12
60,42
58,7
93,97
4.OBLICZENIA
Próbka była 5-cio krotna. Złom nastąpił pomiędzy drugą a trzecią działką (dokładnie w samym środku).
-Granica plastyczności Re(materiał nie wykazał wyraźnej granicy plastyczności, a więc należałoby
wyliczyć umowną granicę plastyczności):
4
Re
2
0
0
0
d
S
S
Fe
-Wytrzymałość na rozciąganie Rm
]
[
4
,
586
]
/
[
64
,
58
54
,
75
4430
2
MPa
mm
daN
Rm
S
F
Rm
o
m
Wytrzymałość przy zerwaniu Ru
2
2
86
,
30
4
)
27
,
6
(
14
,
3
4
mm
d
S
S
F
Ru
núr
n
n
n
]
[
7
,
939
]
/
[
97
,
93
86
,
30
2900
2
MPa
mm
daN
Ru
Wydłużenie względne A
%
55
,
20
%
100
12
,
50
12
,
50
42
,
60
%
100
A
l
l
l
A
o
o
u
Przewężenie Z
%
20
,
59
%
100
5
,
75
8
,
30
5
,
75
%
100
1
Z
S
S
S
Z
o
o
5.RACHUNEK BŁĘDÓW.
A)Metodą różniczki zupełnej.
F
F
F
daN
e
m
u
10
- błąd, który wynika z użytego zakresu i dokładności podziałki
l
l
d
d
mm
m
u
0
0
0 1
,
-błąd wynikający z dokładności podziałki suwmiarki
S
S
d
d
d
d
mm
S
S
d
d
d
d
mm
n
n
n
n
n
n
0
0
0
0
0
0
2
2
2
1
2
0 98
.
;
.
,54
MPa
32
,
1
19
,
1
13
,
0
S
S
Fm
S
Fm
S
S
Rm
F
F
Rm
=
Rm
2
0
0
0
0
0
m
m
MPa
3
,
3
98
,
2
32
,
0
S
S
F
S
F
S
S
Ru
F
F
Ru
=
Ru
2
n
n
u
n
u
n
n
u
u
A =
A
l
l
A
l
l
l
l
l l
l
u
n
0
0
u
0
u
0
0
2
0 0019 0 0024 0 0043 100% 0 43%
,
,
,
,
Z =
Z
d
d
Z
d
d
2d
d
d
2d
d
d
0
0
n
n
n
2
0
0
3
n
n
0
2
0 0072 0 012 0 0192 100
1 92
,
,
,
%
, %
Obliczanie błędów względnych wartości Rm, Ru:
%
84
,
1
%
100
4
,
586
79
,
10
%
100
Rm
Rm
Rm
%
88
,
3
%
100
7
,
939
48
,
36
%
100
Ru
Ru
=
Ru
B)Obliczanie błędów statystycznych na podstawie rozkładu
t-Studenta:
wielkości, dla których obliczam błąd powyższą metodą:
Lp
Rm
Ru
1
60,03
97,21
2
60,03
93,97
3
56,32
90,73
4
58,44
93,97
Średnia
58,7
93,97
Obliczenia dla wartości:
=0,09 ;
P.=1-
=0,91,
n=4
k=n-1=3
182
,
3
,
k
t
- z tablic rozkładu t-Studenta
- dla Rm
7
,
58
4
82
,
234
x
757
,
1
267
,
9
3
1
S
878
,
0
4
757
,
1
r
S
)
49
,
61
9
,
55
(
)
878
,
0
*
182
,
3
7
,
58
878
,
0
*
182
,
3
7
,
58
(
Rm
P
Rm
P
- dla Ru
97
,
93
4
88
,
375
x
64
,
2
98
,
20
3
1
S
32
,
1
4
64
,
2
r
S
17
,
98
76
,
89
(
)
32
,
1
*
182
,
3
97
,
93
32
,
1
*
182
,
3
97
,
93
(
Ru
P
Ru
P
6.Zestawienie wyników. Wnioski
wielkość
wyliczona
bł. Bezwzględny bł. Względny
Wyniki po
zaokrągleniu
Rm
584,4[MPa}
1,32[MPa]
1,84%
584
]
[
3
,
1
MPa
Ru
939,7[MPa]
3,3[MPa]
3,88%
940
]
[
3
,
3
MPa
A
20,55%
0,43%
20,55
%
4
,
0
Z
59,20%
1,92%
59,20
%
9
,
1
Na podstawie wyników ćwiczenia można stwierdzić, że próbka była wykonana z
materiału kruchego, ponieważ nie wykazał on wyraźnej granicy plastyczności. Złom jest
typowym dla materiałów kruchych, jest matowy, powstał kołnierz ustawiony pod kątem
45
. Obliczenia wytrzymałości na rozciąganie Rm, wytrzymałości przy zerwaniu Ru oraz
wydłużenia względnego A i przewężenia Z - nie pozwoliy na jednoznaczne określenie
rodzaju stali, z której była wykonana próbka. Kierując się natomiast tylko porównaniem
wartości Ru, Rm, uwzględniając rachunek błędów można by stwierdzić, że próbka była
wykonana prawdopodobnie ze stali 35, lecz nie jest to możliwe do stwierdzenia z całkowitą
pewnością.