STARZENIE SIĘ
SPOŁECZEŃSTWA POLSKIEGO
W KONTEKSCIE OBECNYCH I
PROGNOZOWANYCH
TENDENCJI NA POLSKIM
RYNKU PRACY
Dr Grzegorz Baczewski,
Departament Dialogu Społecznego i
Stosunków Pracy, PKPP Lewiatan
STARZENIE SIĘ
SPOŁECZEŃSTWA POLSKIEGO
W KONTEKSCIE OBECNYCH I
PROGNOZOWANYCH
TENDENCJI NA POLSKIM
RYNKU PRACY
Dr Grzegorz Baczewski,
Departament Dialogu Społecznego i
Stosunków Pracy, PKPP Lewiatan
Struktura prezentacji
1. Prognozowane zmiany liczebności i struktury populacji
2. Wpływ zmian demograficznych na rynek pracy
3. Rezerwy siły roboczej
•
osoby bierne
•
osoby bezrobotne
4. Podsumowanie
•
główne rezerwy zasobów pracy
•
zmiana w zarządzaniu zasobami ludzkimi
www.pkpplewiatan.pl | str. 2
Tendencje w zakresie podaży pracy w Polsce
www.pkpplewiatan.pl | str. 3
37 830
37 438
36 796
35 993
38 016
38 092
35 000
35 500
36 000
36 500
37 000
37 500
38 000
38 500
2010
2015
2020
2025
2030
2035
Wykres 1. Prognoza ludności Polski do 2035 r. (w tys.)
Źródło: Obliczenia własne na podstawie GUS, BAEL
Tendencje w zakresie podaży pracy w Polsce
Wykres 2. Prognoza ludności według ekonomicznych grup wieku (w tys.)
www.pkpplewiatan.pl | str. 4
7 107
6 816
5 632
15 294
12 823
10 834
9 277
8 802
9 905
6 414
8 997
9 622
0
5 000
10 000
15 000
20 000
25 000
30 000
35 000
40 000
2010
2025
2035
0-17
18-44
45-59/64
60+/65+
Źródło: Obliczenia własne na podstawie GUS, BAEL
Tendencje w zakresie podaży pracy w Polsce
Wykres 3. Struktura ludności w wieku produkcyjnym według rodzaju aktywności zawodowej (II kw.
2011 r.)
www.pkpplewiatan.pl | str. 5
15 720
8 741
6 979
1 682
872
810
6 654
2 908
3 746
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
Ogółem
Mężczyźni
Kobiety
Pracujący
Bezrobotni
Bierni
Źródło: Obliczenia własne na podstawie GUS, BAEL
Tendencje w zakresie podaży pracy w Polsce
Wykres 4. Prognozowane zmiany struktury aktywności zawodowej przy założeniu zachowania
obecnego poziomu zatrudnienia (II kw. 2011 r. - w tys.)
www.pkpplewiatan.pl | str. 6
15 720
15 720
15 720
15 720
15 720
15 720
8 336
7 998
6 783
5 905
5 534
5 019
6 000
8 000
10 000
12 000
14 000
16 000
18 000
20 000
22 000
24 000
2010
2015
2020
2025
2030
2035
Pracujący
Niepracujący
Źródło: Obliczenia własne na podstawie GUS, BAEL
Tendencje w zakresie podaży pracy w Polsce
Źródło: Obliczenia własne na podstawie GUS, BAEL
www.pkpplewiatan.pl | str. 7
65%
66%
70%
73%
74%
76%
64%
66%
68%
70%
72%
74%
76%
2010
2015
2020
2025
2030
2035
78,7
76,8
76,1
75,4
74,9
74,9
73,6
73,0
70,7
70,5
70,4
70,3
69,1
68,6
67,6
66,7
65,4
65,0
64,9
64,6
64,6
64,4
64,0
63,3
62,5
61,1
60,4
60,1
40,0
45,0
50,0
55,0
60,0
65,0
70,0
75,0
80,0
Sw eden
Denmark
Austria
United Kingdom
Luxembourg
Czech Republic
France
Belgium
Bulgaria
Ireland
Poland
Greece
Spain
Hungary
Wykres 5. Prognozowane zmiany wskaźnika
zatrudnienia przy założeniu zachowania poziomu
zatrudnienia z II kw. 2011 r.
Wykres 6. Wskaźnik zatrudnienia w Polsce i w UE w
2010 r. (dla grupy wieku 20-64)
Wykorzystanie zasobów pracy w Polsce i w UE
Wykres 7. Wskaźniki zatrudnienia dla osób w wieku 15-64 (lewa oś) oraz stopy bezrobocia
(prawa oś) w Polsce i w UE27 w latach 2004 - 2011 (w %)
www.pkpplewiatan.pl | str. 8
Źródło: Eurostat, LFS
10,0
20,0
30,0
40,0
50,0
60,0
70,0
2
0
0
5
Q
1
2
0
0
5
Q
2
2
0
0
5
Q
3
2
0
0
5
Q
4
2
0
0
6
Q
1
2
0
0
6
Q
2
2
0
0
6
Q
3
2
0
0
6
Q
4
2
0
0
7
Q
1
2
0
0
7
Q
2
2
0
0
7
Q
3
2
0
0
7
Q
4
2
0
0
8
Q
1
2
0
0
8
Q
2
2
0
0
8
Q
3
2
0
0
8
Q
4
2
0
0
9
Q
1
2
0
0
9
Q
2
2
0
0
9
Q
3
2
0
0
9
Q
4
2
0
1
0
Q
1
2
0
1
0
Q
2
2
0
1
0
Q
3
2
0
1
0
Q
4
2
0
1
1
Q
1
2
0
1
1
Q
2
5,0
7,0
9,0
11,0
13,0
15,0
17,0
19,0
21,0
Wskaźnik zatrudnienia EU27
Wskaźnik zatrudnienia PL
Stopa bezrobocia EU27
Stopa bezrobocia PL
Wykorzystanie zasobów pracy w Polsce i w UE
Wykres 8. Wskaźniki zatrudnienia wg 5-letnich grup wieku w Polsce i w Niemczech w 2010 r. (w %)
www.pkpplewiatan.pl | str. 9
Źródło: Eurostat, LFS
10,0
20,0
30,0
40,0
50,0
60,0
70,0
80,0
90,0
20 - 24 25 - 29 30 - 34 35 - 39 40 - 44 45 - 49 50 - 54 55 - 59
60 - 64
PL Mężczyźni
PL Kobiety
DE Mężczyźni
DE Kobiety
Zatrudnienie młodszych i starszych pracowników
Wykres 9. Wskaźniki zatrudnienia dla grup wieku 20-24 i 55-64 w OECD w 2009 r. (w %)
www.pkpplewiatan.pl | str. 10
Źródło: OECD
Rezerwy zasobów pracy - bierni
Wykres 10. Struktura biernych zawodowo wg przyczyn bierności, płci i wieku w 2010 r.
www.pkpplewiatan.pl | str. 11
Źródło: GUS, BAEL
6%
29%
24%
17%
23%
zniechęceni
bezskutecznością
poszukiwań pracy
nauka, uzupełnianie
kwalifikacji
obowiązki rodzinne i
związane z
prowadzeniem
domu
emerytura
choroba,
niepełnosprawność
45-64
inne
zniechęceni
bezskutecznością
poszukiwań pracy
obowiązki rodzinne i
związane z
prowadzeniem domu
choroba,
niepełnosprawność
emerytura
Mężczyźni
Kobiety
Rezerwy zasobów pracy
www.pkpplewiatan.pl | str. 12
Grupa osób starszych nie jest jednorodna
Poszczególne osoby mogą napotykać na różne bariery mogą je cechować różne deficyty
Osoby starsze
Obciążone
obowiązkami
pozazawodow
ymi
Słabo
wykształcone
Kobiety
Chore i
niepełnospr
awne
Zniechęcon
e do pracy
Konsekwencje zmian podaży pracy dla przedsiębiorstw
www.pkpplewiatan.pl | str. 13
Znaczna podaż
pracy
Ograniczona podaż
pracy
Konkurowanie o
pracowników
„najbardziej
pożądanych”
Wpływ malejącej podaży pracy
na strategie zarządzania
zasobami ludzkimi
Wyszukiwanie
optymalnych
pracowników
Optymalne
wykorzystanie
dostępnych
zasobów
Konkurencja o
zasoby ma
charakter
cenowy. Żeby
pozyskać rzadkie
zasoby trzeba
zapłacić więcej
niż konkurencja.
To podwyższa
koszty.
Konsekwencje zmian podaży pracy dla przedsiębiorstw
www.pkpplewiatan.pl | str. 14
Standardowy pracownik
Standaryzacja zarządzania
Konsekwencje zmian podaży pracy dla przedsiębiorstw
www.pkpplewiatan.pl | str. 15
Różnorodność pracowników
Indywidualne podejście
Konsekwencje zmian podaży pracy dla przedsiębiorstw
www.pkpplewiatan.pl | str. 16
Urlopy, czas
wolny,
przerwy w
pracy
Organizacja
pracy
Nauka,
szkolenie,
rozwój
zawodowy
Elastyczne
formy
zatrudnienia
Zdrowie i
dobra
samopoczucie
Budowanie
przyjaznej
„włączającej”
kultury w
organizacji
Ergonomia
stanowiska
pracy
Organizacja
czasu pracy
Indywidualne
podejście
Kluczem jest odejście od stereotypów
www.pkpplewiatan.pl | str. 17
Osoby starsze
nie
muszą
być
• mniej efektywne
• mniej mobilne
• częściej chore
• gorzej przygotowane do zmian
• mniej dyspozycyjne
• bardziej kosztowne
• etc.
