Ochrona środowiska

Antropogeniczne przyczyny degradacji środowiska. 

Odwet, kryzys, katastrofa ekologiczna. 

Zjawiska wpływające na kryzys ekologiczny. 

Problemy środowiskowe Europy. 

Programy środowiskowe UE.

Polityka ochrony środowiska Unii Europejskiej

W traktacie o Unii Europejskiej, tzw. Traktacie z Maastricht

(zawartym w 1992 r.) i traktacie amsterdamskim (1997) ochrona
środowiska określona jest jako jeden z naczelnych celów
funkcjonowania Unii Europejskiej.

Polityka ochrony środowiska UE prowadzona jest na dwóch

poziomach:

 na poziomie wspólnotowym określane są ogólne cele i zasady

polityki

 na poziomie krajowym realizuje się polityki ochrony środowiska

zgodne z ogólnymi celami i zasadami

Cele polityki określone są w programach środowiskowych UE.

Określają one priorytetowe zagadnienia polityki ochrony
środowiska w okresie obowiązywania danego programu.

Programy środowiskowe Unii Europejskiej

Program (lata)

Priorytety

I Program Działań na 

Rzecz Środowiska 

(1973-1976)

• budowa strategii kontroli 
zanieczyszczeń,
• sprecyzowanie zasad wspólnej 
polityki ekologicznej,
• opracowanie  standardów i regulacji 
środowiskowych.

II Program Działań na 

Rzecz Środowiska 

(1977-1982)



określenie priorytetów w 

poszczególnych dziedzinach ochrony 
środowiska (głównie ochrony wód i 
powietrza),


określenie kierunków zmian w 

strukturze gospodarki i w technologii.

Programy środowiskowe Unii Europejskiej

Program (lata)

Priorytety

III Program Działań na 

Rzecz Środowiska 

(1983-1986)



dokładne określenie priorytetów w 

ochronie wód, powietrza, ochronie 
przed hałasem, odpadami, 
niebezpiecznymi materiałami 
chemicznymi,
 sprecyzowanie zasady 
międzypokoleniowej trwałości 
środowiska,


rozwój technologii ochrony 

środowiska.

Programy środowiskowe Unii Europejskiej

Program (lata)

Priorytety

IV Program Działań 

na Rzecz Środowiska 

(1987-1992)

•

integracja polityki ekologicznej z 

polityką społeczną i gospodarczą,
• rozwój instrumentów ochrony 
środowiska (wzmocnienie regulacji 
prawnych, wykorzystanie instrumentów 
ekonomicznych: opłat, dotacji i 
subwencji, ubezpieczeń),
• opracowanie  procedur ocen 
oddziaływania inwestycji na środowisko,
• zapewnienie dostępu opinii publicznej 
do informacji o środowisku,
• ochrona wód i powietrza przy 
wykorzystywaniu zasady zapobiegania

Programy środowiskowe Unii Europejskiej

Program (lata)

Priorytety

V Program Działań na 

Rzecz Środowiska 

(1993-2000)



rozwój zrównoważony,



zrównoważone gospodarowanie 

zasobami naturalnymi,
 zintegrowane zwalczanie 
zanieczyszczeń powietrza na 
terenach zurbanizowanych,


zmniejszenie zużycia energii z 

zasobów nieodnawialnych,


ekologizacja przemysłu, 

energetyki, transportu, rolnictwa i 
turystyki,


wsparcie krajów kandydujących do 

UE w ochronie środowiska.

Programy środowiskowe Unii Europejskiej

Program (lata)

Priorytety

VI Program Działań 

na Rzecz Środowiska 

(2001-2012)

„Nasza przyszłość, 

nasz wybór”

 powstrzymanie zmian klimatu,


ochrona przyrody i bioróżnorodności,



środowisko i zdrowie,



zrównoważone wykorzystywanie 

zasobów naturalnych,
 dematerializacja gospodarki,
 ekologiczna reforma podatkowa i 
bodźce finansowe,


udział przedsiębiorstw i konsumentów 

w ochronie środowiska (system 
zarządzania środowiskiem i system 
ekologicznych znaków towarowych)

Źródło: Dobrzańska i in. 2008

Siedem strategii tematycznych UE

Strategie tematyczne przyjęte przez Unię Europejską w 

celu skutecznego rozwiązania problemów 

środowiskowych:

1. Zanieczyszczenie powietrza
2. Zagospodarowanie odpadów i recykling
3. Ochrona środowiska morskiego
4. Ochrona gleby 
5. Zrównoważone wykorzystanie pestycydów
6. Zrównoważone wykorzystanie zasobów
7. Środowisko miejskie

Wszystkie strategie będą oparte na badaniach naukowych, a cele 

strategii powinny zostad osiągnięte do roku 2020.