Infrastruktura logistyczna
Magazynowanie
Infrastruktura logistyczna
Magazynowanie
Infrastruktura
•
układ i wzajemne powiązania wewnątrz jakiejś instytucji lub
organizacji,
•
Podstawowe urządzenie, budynki użyteczności publicznej,
•
Wspomagające urządzenia i instytucje,
•
Zaplecze,
•
Baza.
Infrastruktura
•
Definicje pojęcia „infrastruktury” w literaturze przedmiotu nie są
tożsame ani nawet jednoznaczne. Najbardziej ogólne
sformułowanie w języku polskim (zaczerpnięte z języka
angielskiego ) określa infrastrukturę jako „synonim urządzeń
użyteczności publicznej”, lub "podbudowę bazy, tj. konieczną
podstawę gospodarki".
Infrastruktura
•
Według polskiego leksykonu naukowo – technicznego
„infrastruktura – to podstawowe urządzenia i instytucje
niezbędne do właściwego funkcjonowania zarówno działów
gospodarki (infrastruktura techniczna) jak i społeczeństwa jako
całości (infrastruktura społeczna) świadcząca usługi w dziedzinie
prawa, bezpieczeństwa, oświaty, opieki zdrowotnej itd.”.
Infrastruktura
•
Słowo infrastruktura wywodzi się z łaciny i oznacza: infra – pod,
poniżej, niższy, dolny, oraz struktura – budowa, konstrukcja,
organizacja, układ. Łącząc te dwa człony, można otrzymać
termin: podbudowa, podstruktura
Infrastruktura
•
Infrastruktura, służba komunalna – podstawowe urządzenia, budynki
użyteczności publicznej i instytucje usługowe, których istnienie jest
niezbędne do prawidłowego funkcjonowania gospodarki i społeczeństwa.
•
Infrastruktura wspiera działalność produkcyjną, służy rozwojowi produkcji,
choć sama nie bierze bezpośredniego udziału w produkcji. Oznacza układ i
wzajemne relacje elementów (części) stanowiących całość np. budowy,
ustroju, struktura kryształu, struktura społeczna, agrarna itp.
Infrastruktura
•
W literaturze polskiej pojęciem infrastruktury w najogólniejszym ujęciu
przyjęto określać ogół podstawowych urządzeń i instytucji koniecznych do
prawidłowego funkcjonowania gospodarki . Urządzenia te obejmują
stworzone przez człowieka, trwale zlokalizowane, liniowe i punktowe
obiekty użytku publicznego, stanowiące podbudowę życia społeczno-
gospodarczego, z uwagi na ich funkcje przemieszczania osób i ładunków
(transport), wiadomości (łączność), energii elektrycznej (energetyka) i wody
(gospodarka wodna).
Infrastruktura
•
Obiekty infrastrukturalne posiadają typowe cechy takie jak:
niepodzielność techniczna i ekonomiczna,
wysoka kapitałochłonność, długi okres żywotności oraz
ewentualnie długi okres powstawania, występowanie znacznych
efektów zewnętrznych, z których wiele ma charakter odroczony.
Podział infrastruktury
•
W klasycznym podziale infrastruktury wyróżnia się:
1.
infrastrukturę techniczną (gospodarczą, ekonomiczną),
2.
infrastrukturę społeczną.
Infrastruktura techniczna
•
Infrastruktura techniczna umożliwia świadczenie usług komunikacyjnych i
transportowych i obejmuje drogi kolejowe, lądowe, wodne, lotnicze,
mosty. Umożliwia świadczenie usług z dziedziny łączności (np. sieć
telefoniczna), energetyki i dostarczania ciepła i wody (np. wodociągi, sieci
ciepłownicze i gazowe), oraz usuwanie ścieków i odpadów (kanalizacje,
oczyszczalnie ścieków, urządzenia i instalacje redukujące zanieczyszczenia
gazowe i pyłowe).
Infrastruktura społeczna
•
Infrastruktura społeczna służy zaspokojeniu potrzeb społecznych i
kulturalnych. W skład infrastruktury społecznej wchodzą różnego rodzaju
placówki oświatowe (np. przedszkola, szkoły)oraz instytucje należące do
służby zdrowia (np. ośrodki zdrowia, szpitale) i zapewniające dostęp do
szeroko rozumianej kultury (np. teatry, biblioteki).
•
Infrastruktura społeczna to także instytucje służące ochronie prawa i
bezpieczeństwu jak sądy, policja i wojsko.
Cechy infrastruktury
1.
służebny charakter – świadczy usługi dotyczące obsługi sfery produkcyjnej bądź
konsumpcyjnej;
2.
bryłowatość urządzeń – oznacza, iż istnieje konieczność tworzenia całych
obiektów od razu ze względu na kwestie ekonomiczne oraz technologiczne, nie
da się ich budować etapami;
3.
wysoka kapitałochłonność – tworzenie urządzeń infrastruktury pociąga za sobą
konieczność ponoszenia znacznych kosztów, które ze względu na bryłowatość
zwracają się dopiero w długim okresie;
Cechy infrastruktury
4.
skokowy sposób powstawania kosztów – oznacza, iż koszty infrastruktury rosną
co pewien czas jako konsekwencja niepodzielności urządzeń infrastruktury
5.
długowieczność – czas użytkowania urządzeń infrastruktury jest bardzo długi;
6.
im mobilność – nie da się przenosić urządzeń infrastruktury, zaś usługi
świadczone przez urządzenia infrastruktury mogą być konsumowane na miejscu;
7.
urządzenia infrastruktury są względem siebie komplementarne a nie
substytucyjne.
Funkcje infrastruktury
•
transferowa – stwarza warunki przepływu w przestrzeni dóbr, energii oraz
ludzi;
•
usługowa – zaspokaja popyt na usługi zgłaszany poprzez sferę produkcyjną
oraz konsumpcyjną;
•
integracyjna – kształtuje więź społeczną, ekonomiczną i informacyjną w
układach regionalnych;
Funkcje infrastruktury
•
lokalizacyjna – poziom rozwoju infrastruktury na danym terenie świadczy o
poziomie jego atrakcyjności (dostępność sieci transportowej, energii,
zasobów wodnych itp.);
•
akceleracyjna – poziom zagospodarowania infrastrukturalnego stanowi
przesłankę rozwoju gospodarczego określonych regionów; rezerwa
potencjału infrastruktury stanowi istotny czynnik rozwoju gospodarczego
danego obszaru.
Podział infrastruktury 1/3
•
Społeczna
1.
Budynki publiczne
•
Techniczna
1.
Zaopatrzenie w:
a.
Prąd,
b.
Gaz,
c.
Ogrzewanie,
d.
Wodę.
2.
Usuwanie
e.
Śmieci,
f.
Ścieków, kanalizacja, oczyszczanie ścieków.
g.
Odzyskiwanie wartościowych materiałów.
Podział infrastruktury 2/3
•
Komunikacja
1.
Infrastruktura telefoniczna
2.
Infrastruktura radiowa
3.
Infrastruktura telewizyjna
4.
Internet
5.
Inne usługi radiowe
Podział infrastruktury 3/3
•
Infrastruktura transportowa
1.
Transport zbiorowy
•
Transport po wodach terytorialnych (po rzekach i jeziorach)
•
Transport morski (i oceaniczny)
•
Transport kolejowy (infrastruktura kolejowa)
•
Transport drogowy
•
Transport lotniczy
•
Lotniska
•
Radiowe systemy nawigacyjne dla potrzeb transportu lotniczego i morskiego
2.
Transport indywidualny
•
Ulice
•
Drogi rowerowe
•
Chodniki
Infrastruktura
•
Zadaniem infrastruktury jest zapewnienie podstawowych warunków
rozwoju systemu społeczno-gospodarczego jako całości oraz pozostałych
elementów gospodarki.
Infrastruktura
•
W związku z powyższym, infrastruktura transportowa obejmuje stworzone
przez człowieka, trwale zlokalizowane podstawowe urządzenia dróg
(infrastruktura liniowa) i punktów transportowych (infrastruktura
punktowa).
•
Oddziałuje ona na gospodarkę i społeczeństwo stwarzając dogodne warunki
przemieszczania osób i towarów (ładunków) w formie pośredniej i
bezpośredniej. Z ekonomicznego punktu widzenia najważniejszą cechą
infrastruktury transportowej jest publiczny charakter świadczonych przez
nią usług. Istnieją oczywiście wyjątki, czyli usługi infrastruktury
transportowej o charakterze dóbr prywatnych
Transport
1.
Transport - rozumiemy jako zespół czynności polegających na przemieszczaniu m.in. dóbr
materialnych w czasie i przestrzeni przy użyciu odpowiednich środków technicznych.
•
Infrastrukturę transportu tworzą w głównej mierze trzy podstawowe grupy:
a.
Drogi wszystkich gałęzi transportu;
b.
Punkty transportowe (lotniska, porty, dworce itp.);
c.
Urządzenia pomocnicze służące do bezpośredniej obsługi dróg i punktów
transportowych.
Transport
•
Infrastrukturę transportową tworzy pięć głównych gałęzi transportu:
a.
Kolejowy;
b.
Samochodowy;
c.
Rurociągowy;
d.
Żegluga śródlądowa i morska;
e.
Lotniczy.
Magazyn jako ogniwo łańcucha dostaw
•
Magazyn stanowi węzeł w logistycznej sieci zależności, w
którym towary są tymczaso0wo przechowywane lub
przekazywane na inną drogę, prowadzącą przez sieć zależności.
Pozwala to na ilościowo – czasowe wyrównanie przepływu
materiałowego w łańcuchu logistycznym.
Magazyn jako ogniwo łańcucha dostaw
•
Magazyn jest ważnym ogniwem łączącym:
1.
Zaopatrzenie z produkcją i zbytem (należy dążyć do takiego
ukształtowania przepływu materiałów, który zapewni racjonalną
organizację procesów w magazynie)
2.
Zaopatrzenie z rynkiem – możliwe jest przezwyciężenie niekorzystnych
okresów dostaw, długich dróg transportu i niepewnej sytuacji na rynku,
Czas a magazyn jako ogniwo łańcucha dostaw
•
Przechowywanie dóbr materialnych wiąże się z dwoma procesami:
1.
Składowaniem (zatrzymywaniem dóbr w ruchu) czyli umiejscowieniem ich w
sposób usystematyzowany w przeznaczonej do tego celu przestrzeni, przy
zachowaniu odpowiednich warunków i metod przechowywania w zależności od
cech fizykochemicznych dóbr,
2.
Magazynowaniem, czyli działalnością polegającą na gromadzeniu,
przechowywaniu i obsłudze zapasów. Magazynowanie wiąże się z
przygotowaniem odpowiedniego miejsca, co wymaga zaangażowania kapitału,
środków technicznych oraz odpowiedniej obsługi.
Magazyn jako ogniwo łańcucha dostaw
•
Zadania w obszarze magazynowania można podzielić na dwie grupy:
1.
Związane z infrastrukturą magazynową (wyodrębniona przestrzeń i
wyposażenie)
2.
Związane z przepływem dóbr przez magazyn.
Infrastruktura magazynowa i manipulacyjna
•
Prawidłowe funkcjonowanie magazynu czy systemów magazynów w
przedsiębiorstwach wymaga odpowiedniego wyposażenia w środki
techniczne. Infrastrukturę magazynowania i manipulacji tworzą:
1.
Obiekty magazynowe,
2.
Urządzenia do przemieszczania,
3.
Urządzenia do składowania,
4.
Pomocnicze urządzenia magazynowe (pomiarowo – kontrolne, p. poż.).
Magazyn jako ogniwo łańcucha dostaw
•
Klasyfikacja magazynów:
1.
Według typów przedsiębiorstwa,
2.
Według funkcji magazynu,
3.
Według rodzaju budowli.
Magazyn jako ogniwo łańcucha dostaw
•
Według typu przedsiębiorstwa:
1.
Magazyny przemysłowe,
2.
Magazyny handlowe,
3.
Magazyny usługowe,
4.
Magazyny transportowe.
Magazyn jako ogniwo łańcucha dostaw
•
Według funkcji magazynów
1.
Otwarte (place składowe, baseny, doły),
2.
Półotwarte (wiaty),
3.
Zamknięte (niskie, piętrowe, wysokiego składowania, pneumatyczne),
4.
Specjalne (silosy, cysterny, chłodnie).
Magazyn jako ogniwo łańcucha dostaw
•
Według rodzaju budowli
1.
Magazyny zapasów,
2.
Magazyny przeładunkowe,
3.
Magazyny dystrybucji.
Urządzenia magazynowe
•
Techniczne wyposażenie magazynu uzależnione jest od:
1.
Wielkości i funkcji, jaką spełnia magazyn,
2.
Rodzaju magazynowanych towarów oraz ich podatności transportowej i magazynowej,
3.
Rodzaj opakowań,
4.
Metod składowania,
5.
Sposobu przemieszczania materiałów,
6.
Sposobu i rodzaju przeprowadzonych operacji (konfekcjonowanie, zabiegi konserwacyjne)
7.
Rodzaju zabezpieczeń przed uszkodzeniem ładunku.
Urządzenia magazynowe
•
Urządzenia magazynowe:
1.
Urządzenia do składowania
2.
Urządzenia do przemieszczania
3.
Urządzenia pomocnicze.
Urządzenia magazynowe
•
Urządzenia do składowania:
1.
Składowanie bez urządzeń do składowania,
2.
Składowanie (buforowe) na urządzeniach do transportu ciągłego i przerywanego),
3.
Składowanie na regałach:
Regały półkowe,
Regały paletowe,
Regały wyjezdne,
Regały przepływowe,
Regały przesuwne,
Regały wysokiego składowania,
Inne.
Urządzenia magazynowe
•
Urządzenia do przemieszczania
1.
Obsługa ręczna,
2.
Przenośniki,
3.
Urządzenia do transportu przerywanego:
Układnice,
Suwnice,
Wózki widłowe,
Wózki podnośnikowe do obsługi regałów wysokich,
Wózki widłowe kompletacyjne.
Urządzenia magazynowe
•
Urządzenia pomocnicze:
1.
Wagi,
2.
Automaty liczące,
3.
Etykieciarki,
4.
Urządzenia do paletowania i do rozładunku palet,
5.
Urządzenia do opasywania ładunków i pakowania w folię termokurczliwą.
Urządzenia magazynowe
•
Współzależność czynników przy wyborze wyposażenia magazynu
(wybierając odpowiednie wyposażenie należy uwzględnić wiele aspektów):
L
Koszt siły roboczej
Koszt urządzeń
Przestrzeń
Wydajność urządzeń
Automatyzacja
procesu – system
informacyjny
Organizacja przepływu materiałów przez magazyn
•
Realizacja procesu przepływu materiałów przez magazyn wymaga
zastosowania odpowiednich rozwiązań przestrzenno – funkcjonalnych,
które winny spełniać określone warunki elastyczności.
Organizacja przepływu materiałów przez
magazyn
•
Do organizacji procesu przepływu materiałów można wykorzystać podejście
systemowe. Zależność między elementami systemu można zinterpretować
jako proces transformacji obejmujący ciąg czynności, począwszy od wejść
magazynowych, a skończywszy na ich wyjściach.
•
Przebieg procesu każdorazowo zależy od realizowanych funkcji
operacyjnych, przyjętych rozwiązań organizacyjnych, dostępnej bazy
infrastrukturalnej, informacyjnej i stosowanych metod zarządczych.
Organizacja przepływu materiałów przez magazyn
•
Strukturę systemu magazynowego w stosunku do infrastruktury obiektu
tworzą:
1.
Strefa przyjęć – wejście,
2.
Strefa składowania - właściwe magazynowanie,
3.
Strefa wydań – wyjście.
Strefa przyjęć
•
W strefie tej wykonuje się zadania związane z przyjmowaniem materiałów
od dostawców i przygotowaniem materiałów do magazynowania. Na
pierwszym miejscu znajdują się czynności przemieszczania: materiał w
sferze przyjęć powinien znajdować się jak najkrócej.
•
Infrastrukturę procesu tworzą miejsca postojowe środków transportu
zaopatrzeniowego i rampa przeładunkowa lub rejon przeładunków w
przypadku, gdy nie ma rampy oraz pomieszczenia przyjęć magazynowych.
Strefa składowania
•
Obszar ten służy do czasowego przechowywania materiałów, które są
przyjmowane do magazynu i składowane indywidualnie. Infrastrukturę
tworzy podstawowa powierzchnia magazynowa, zabezpieczająca właściwe
składowanie, kompletację i transport wewnętrzny ładunków.
Strefa wydań
•
W przypadku tej strefy najistotniejszą rolę odgrywa przemieszczanie
materiałów. Dłuższy pobyt materiałów w obszarze wyjścia może mieć
miejsce tylko w przypadkach szczególnych. Infrastrukturę tworzą miejsca
wydań magazynowych i miejsca postojowe środków transportowych.
Organizacja przepływu materiałów przez magazyn
•
Problem rozplanowania sfer w magazynie można rozważać w aspektach:
1.
Przepływu towarów przez magazyn
2.
Identyfikacji i umiejscowienia magazynowych towarów oraz wykorzystania
przestrzeni magazynowej.
•
Ważnymi czynnikami wpływającymi na rozplanowanie przestrzeni
magazynowej są: kształt obiektu magazynowego oraz sposób organizacji
przepływu towarów przez magazyn.
Organizacja przepływu materiałów przez magazyn
•
Sposoby organizacji przepływu towarów przez magazyn:
1.
Przepływ prosty,
2.
Przepływ w kształcie liter U
3.
Przepływ w kształcie odwróconej litery T.
Przepływ prosty
•
Przepływ prosty stosowany jest w sytuacji, gdy strefa przyjęć i wydań
znajdują się po przeciwnych stronach magazynu.
Przepływ prosty - schemat
Strefa przyjęć
Strefa składowania
Strefa wydań
Materiały o wolnej rotacji
Materiały o średniej rotacji
Materiały o dużej rotacji
Materiały o średniej rotacji
Materiały o wolnej rotacji
Przepływ prosty
•
Zorganizowanie takiego przepływu materiałów jest przydatne wtedy, kiedy
przy przyjmowaniu i wydawaniu zachodzi konieczność wykorzystania
różnych środków transportowych lub kiedy cechy jednostek ładunkowych
wymagają rozdzielenia stref przyjęć i wydań.
•
Wadą takiego rozwiązania są natomiast ograniczone możliwości w zakresie
przyszłej rozbudowy magazynu.
Przepływ w kształcie litery U
•
Przepływ w kształcie litery U występuje wtedy gdy strefa przyjęć i wydań
znajdują się z jednej strony obiektu magazynowego.
Przepływ w kształcie litery U - schemat
Strefa składowania
Strefa wejścia
Materiały o małej rotacji
Materiały o średniej rotacji
Materiały o dużej rotacji
Strefa wyjścia
Przepływ w kształcie litery U
•
Ten sposób przepływu materiałów zapewnia lepsze wykorzystanie
infrastruktury oraz ułatwia kontrolę. Dużą zaletą jest możliwość rozbudowy
obiektu magazynowego z trzech stron. Z punktu widzenia zarządzania
zapasami pewne trudności mogą wystąpić przy zróżnicowanych
wielkościach utrzymywanych zapasów.
Przepływ materiałów w kształcie odwróconej
litery T
•
W przypadku tego sposobu przepływu materiałów strefy wejścia i wyjścia
znajdują się po tej samej stronie obiektu magazynowego. Wydzielone są
jednak odrębne strefy składowania dla materiałów masowych i pozostałych
materiałów.
Przepływ materiałów w kształcie odwróconej
litery T – schemat
Strefa składowania –
materiały masowe
Strefa składowania –
materiały drobnica
Strefa wejścia
Strefa wyjścia
Przepływ materiałów w kształcie odwróconej
litery T
•
W tym przypadku w strefie składowania następuje rozdział materiałów w
zależno0sći od szybkości rotacji zapasów, przy czym materiały o dużej
szybkości rotacji składuje się najbliżej stref wyjścia i wyjścia, a o wolnej
rotacji najdalej od wejścia i wyjścia.
•
Pozwala to zminimalizować liczbę manipulacji materiałów o szybkiej rotacji.
Sposób ten posiada takie same zalety jak przepływ U.
•
Minusem takiego układu magazynu jest możliwość wystąpienia „wąskiego
gardła” w sytuacji zintensyfikowanego przepływu materiałów.
Przepływ materiałów
•
Podstawową zasadą przy projektowaniu strefy składowania w magazynie
jest pełne wykorzystywanie jej pojemności. Aby osiągnąć ten cel, projekt
rozplanowania przestrzeni w tej strefie powinien zakładać wykorzystanie
większych miejsc składowania kosztem ograniczenia szerokości przejść.
•
Na faktyczną wielkość miejsc składowania będzie miała wpływ rotacja
zapasów lub ich wymagana przepustowość.
Przepływ materiałów
•
W przypadku niskiej rotacji zapasów można zwiększyć powierzchnię
składowania, a przejścia mogą być wąskie. Natomiast większa rotacja
zapasów wymaga mniejszych miejsc składowania a szerszych przejść.
•
Przy rozmieszczeni materiałów w magazynie należy wziąć pod uwagę
właściwości fizykochemiczne przechowywanych materiałów i zapewnić
odpowiedni stopień bezpieczeństwa.
Charakterystyka procesu magazynowania
•
Proces magazynowania składa się z następujących faz:
1.
Przyjmowanie materiałów,
2.
Rozmieszczanie materiałów w magazynie,
3.
Składowanie materiałów,
4.
Konfekcjonowanie (formowanie zamówień),
5.
Wydawanie materiałów.
Właściwa organizacja przebiegu procesu magazynowania we wszystkich jego fazach zapewnia
dopiero pożądany efekt końcowy. Decyduje o przepustowości magazynu i dyspozycyjności
zapasów.
Przyjmowanie materiałów
•
W fazie przyjmowania materiałów wykonuje się czynności związane z
rozładunkiem dostarczonych materiałów, odbiorem dostaw od
przewoźnika, kontrolą ilościową i jakościową oraz z przygotowaniem
jednostek ładunkowych do magazynowania (np. przeładowywanie).
Przyjmowanie materiałów - algorytm
•
MAGAZYN – przyjęcie materiałów – sprawdzenie zgodności dostawy
(dowód dostawy, zamówienie, specyfikacja materiałów, wykaz części,
warunki techniczne wykonania i odbioru) – przekazanie dokumentów do
odbioru jakościowego (odpowiednia ewidencja) – potwierdzenie przyjęcia i
ewidencja dostaw – odbiór jakościowy (np. atesty, świadectwo
pochodzenia).
Przyjmowanie materiałów - algorytm
•
MATERIAŁY NIE SPEŁNIAJĄCE WYMAGAŃ – sporządzenie karty
niezgodności – zwrot dokumentów – podjęcie odpowiednich działań
•
MATERIAŁY SPEŁNIAJĄCE WYMAGANIA – oznakowanie materiałów
(identyfikacja) – rejestrowanie materiałów – transport na pole składowania –
kartoteki atestów, kartoteka materiałowa – skanowanie ofert
materiałowych.
Rozmieszczenie materiałów w magazynie
•
Faza rozmieszczenia materiałów w miejscu składowania polega na przyjęciu
materiałów zakwalifikowanych w wyniku kontroli ilościowej i jakościowej
jako nadających się do składowania w magazynie, przemieszczaniu ich do
miejsca składowania oraz umieszczaniu ich w miejscu składowania.
•
Musi być opracowany plan efektywnego rozmieszczenia materiałów w
magazynie aby zminimalizować operacje magazynowe i uniknąć
nieracjonalnych rozwiązań w pracach magazynowych.
Rozmieszczenie materiałów w magazynie
•
Metody rozmieszczania (składowania) zapasów w magazynach:
1.
Metoda stałych miejsc
2.
Metoda wolnych miejsc składowanych
3.
Metoda mieszana
Metoda stałych miejsc
•
Jest stosowana dla towarów o stosunkowo stałym popycie, wymaga jednak
dużej powierzchni magazynowej. Zakłada się, że potrzebna przestrzeń ma
umożliwić składowanie maksymalnej ilości zapasów każdego towaru.
Przyczynia się to do niepełnego czyli nieefektywnego wykorzystania
magazynu.
Metoda wolnych miejsc składowanych
•
Stosowana jest gdy jednostki ładunkowe są umieszczone na którymkolwiek
z wolnych akurat miejsc. Przy popycie sezonowym metoda ta znacznie
zwiększa stopień wykorzystania powierzchni, jednak wymaga odpowiedniej
kontroli i organizacji.
Metoda mieszana
•
Metoda mieszana to wykorzystywanie powyższych rozwiązań
jednocześnie, np. w strefie składowania regałowego składuje się
metodą stałych miejsc, natomiast przy składowaniu blokowym
metodą wolnych miejsc.
Inne metody
•
Spotyka się też inne kryteria rozmieszczenia dóbr materialnych
w magazynie, np. według asortymentu materiałów, dostawców
lub dostaw, przynależności do konkretnego wyrobu,
zastosowania pomocniczych urządzeń magazynowych.
Składowanie materiałów
•
Składowanie to faza procesu magazynowego, w której określony materiał
zalega w wyznaczonym miejscu. Jest to jedno z podstawowych zadań
magazynowania i powinno ono zapewnić utrzymanie odpowiedniej jakości
materiałów oraz ułatwić ich dalsze przemieszczanie.
Składowanie materiałów
•
W przypadku surowców, materiałów lub półproduktów przedsiębiorstwo
często przechowuje je przez dłuższy czas (nawet kilkadziesiąt lub kilkaset
dni), gdyż wiąże się z nimi mniejsze ryzyko, wymagają mniej
zaawansowanych technologicznie obiektów magazynowych, a ponadto
możliwe jest uzyskanie rabatów ilościowych przy ich zakupie.
Konfekcjonowanie
•
Konfekcjonowanie to skompletowanie takiego zestawu materiałów, który
odpowiada zleceniu określonego odbiorcy. Konfekcjonowanie polega na
pobieraniu odpowiedniej liczby materiałów z miejsca składowania,
przemieszczenia ich do miejsca wydawania lub na stanowisko kompletacji i
skompletowania partii wydania.
•
Nie ma wspólnych rozwiązań dla czynności, związanych z formowaniem
zamówień. Każde zamówienie jest inne, chociaż kompletacja ma wspólny
cel spełnienia wymagań odbiorcy.
Wydawanie materiałów z magazynu
•
Magazynowy obszar wydawania materiałów to przekazanie
skompletowanych partii odbiorcom oraz związane z tym prace
przygotowawcze.
•
Wydawanie składa się z następujących czynności: odbiór towarów ze strefy
kompletacji, uporządkowanie według odbiorców lub rodzajów zleceń,
składowanie aż do momentu odbioru, załadunek na środek transportu.
Wydawanie materiałów z magazynu
•
W obszarze wydawania materiałów stosuje się dwie podstawowe zasady:
1.
FIFO (first in first on) – pierwsze weszło – pierwsze wyszło
2.
LIFO (last in first out) – ostatnie weszło – pierwsze wyszło).
Dokumentacja obrotów magazynowych
•
Wiedza o tym, jaki dokładnie materiał jest aktualnie dostępny jest niezbędna do
planowania i sterowania przebiegiem produkcji. Podstawowym źródłem informacji
są ewidencja przyjęcia i wydania materiałów oraz aktualny zapis stanów
magazynowych.
•
Przyjęcie i wydanie do i z magazynu są dokumentowane jako operacja gospodarcza
dowodami księgowymi. Liczba, rodzaj i sposób obiegu dokumentów zależą od
rozwiązań przyjętych w danym przedsiębiorstwie i świadczą o sprawności
organizacyjnej magazynów.
•
W magazynie można zidentyfikować dokumenty związane z przyjmowaniem
towarów do magazynu, wydawaniem i inwentaryzacją.
Dokumenty przyjęcia materiałów oraz
depozytów do magazynów
•
Przyjęcie do magazynu obywa się na podstawie następujących dokumentów:
1.
Dowód „Pz” przyjęcia z zewnątrz, który stanowi podstawę rozrachunku z dostawcą oraz wpisu do
ewidencji magazynowej i zaksięgowania dostawy,
2.
Dowód zwrotu „Zw”, który stosuje się przy zwrotach materiałów niewykorzystanych przez wydział
pobierający je z magazynu,
3.
Dowód „Mm” – stosuje się go przy przesunięciach międzymagazynowych wewnątrz przedsiębiorstwa,
4.
Dowód „Po” przyjęcia odpadu technologicznego – jest wystawiony przez wydział, w którym powstał
odpad,
5.
Dowód „Pz” z adnotacją depozyt – przyjęcie towarów, które zostały zakwalifikowane do depozytów,
6.
Dowód „Lm” karta limitowa rozchodu wewnętrznego.
Dokumenty wydania materiałów z magazynu
•
Zapasy są wydawane z magazynu na podstawie takich dokumentów, jak:
1.
Dowód „Rw” – rozchód wewnętrzny, wystawiony na wydanie materiałów do zużycia
wewnętrznego przedsiębiorstwa,
2.
Dowód „Wz” wystawiony na wydanie materiałów na zewnątrz przedsiębiorstwa (przy ich
sprzedaży) oraz na wydanie wyrobów gotowych, opakowań i depozytów,
3.
Zleceniofaktura – stosowana w jednostkach obrotu towarowego przy sprzedaży towarów,
4.
Dowód „Mm” – wystawiany w przypadku przesunięć międzymagazynowych zapasów.
Dokumentacja obrotów magazynowych
•
Ewidencja stanów prowadzona jest w kartotekach magazynowych. Obieg
dokumentów obrotu magazynowego powinien być uszczegółowiony w
ramach ogólnej instrukcji obiegu dokumentów, zatwierdzonej przez
dyrekcję przedsiębiorstwa. Dokumenty powinny być gromadzone w:
1.
W magazynie,
2.
W komórce dysponującej zapasami,
3.
W komórce finasowo – księgowej.
Dokumentacja obrotów magazynowych
•
Zapisy powinny być aktualne i rzetelnie prowadzone, w tym celu należy:
1.
Nadawać odpowiednie obowiązujące w przedsiębiorstwie kody (indeksy)
sprowadzonym materiałom.
2.
Wprowadzić system kodowania dokumentów, stanowisk pracy i komórek
organizacyjnych,
3.
Wykorzystać nowoczesne środki przepływu informacji.