Program Ochrony
Środowiska dla Gminy
Miedziana Góra
Miedziana Góra 2005
Program Ochrony
Środowiska dla Gminy
Miedziana Góra
Miedziana Góra 2005
SPIS TREŚCI
Spis treści
str. 2
Podstawy prawne Gminnego Programu Ochrony Środowiska str. 4
I. Gmina Miedziana Góra
str. 5
1.1. Wprowadzenie
str. 5
1.2. Warunki geofizyczne
str. 5
1.2.1. Położenie i rzeźba terenu
str. 6
1.2.2. Warunki klimatyczne
str. 6
1.2.3. Hydrografia
str. 6
1.2.4. Obszary leśne
str. 7
1.2.5. Obszary chronione
str. 7
1.3. Ogólna charakterystyka Gminy Miedziana Góra
str. 8
1.3.1. Informacje ogólne
str. 8
1.3.2. Demografia
str. 8
1.3.3. Sfera społeczna
str. 11
1.3.4. Infrastruktura techniczna
str. 12
1.3.5. System komunikacyjny
str. 14
1.3.6. Gospodarka
str. 15
1.4. Działalność samorządu Gminy w latach 2000-2004
str. 17
II. Diagnoza aktualnego stanu środowiska
str. 18
2.1.
Powietrze atmosferyczne
str. 18
2.1.1. Przepisy prawne
str. 18
2.1.2. Pomiary zanieczyszczeń powietrza
str. 18
2.1.3. Źródła zanieczyszczeń powietrza
str. 19
2.1.4. Wnioski
str. 20
2.2.
Hałas
str. 21
2.2.1. Wprowadzenie
str. 21
2.2.2. Monitoring hałasu drogowego
str. 21
2.2.3. Wnioski
str. 23
2.3.
Zasoby wodne i gospodarka wodno-ściekowa
str. 23
2.3.1. Wprowadzenie
str. 23
2.3.2. Wody powierzchniowe
str. 23
2.3.3. Wody podziemne
str. 24
2.3.4. Gospodarka wodno-ściekowa
str. 25
2.3.4.1.
Regulacje prawne gospodarki wodno-ściekowej 25
2.3.4.2.
Sieć wodociągowa
str. 26
2.3.4.3.
Sieć kanalizacyjna
str. 26
2.3.4.4.
Główne źródła zanieczyszczeń
str. 27
2.3.5. Wnioski
str. 27
2.4.
Odpady
str. 27
2.4.1. Przepisy prawne
str. 27
2.4.2. Odpady niebezpieczne
str. 29
2.4.3. Odpady z sektora gospodarczego
str. 29
2.4.4. Odpady komunalne
str. 30
2.4.5. Wnioski
str. 31
2.5.
Gleby
str. 32
2.5.1. Wprowadzenie
str. 32
2.5.2. Typy gleb
str. 33
2.5.3.
Odczyn gleb
str. 34
2.5.4. Monitoring gleb
str. 34
2.5.5. Wnioski
str. 35
2.6.
Surowce mineralne
str. 35
2.6.1. Wprowadzenie
str. 35
2.6.2. Zasoby surowcowe
str. 35
2.6.3. Wnioski
str. 36
2.7.
Pola elektromagnetyczne
str. 37
2.8.
Przyroda
str. 37
2.8.1. Wprowadzenie
str. 37
2.8.2. Stan zasobów przyrody
str. 37
2.8.3. Wnioski
str. 37
2.9.
Nadzwyczajne zagrożenia środowiska
str. 38
III. Cele i zadania w zakresie ochrony środowiska w gminie
str. 39
3.1. Cele polityki ekologicznej państwa
str. 39
3.2. Cele wojewódzkiej polityki ekologicznej
str. 39
3.3. Cele polityki ekologicznej dla powiatu kieleckiego
str. 41
3.4. Harmonogram prac związanych z opracowaniem Gminnego
Programu Ochrony Środowiska
str. 42
3.5. Analiza SWOT dla środowiska w Gminie Miedziana Góra
str. 42
3.6. Konsultacje społeczne dotyczące oceny obecnego stanu
środowiska w Gminie Miedziana Góra oraz zadań, które powinny
być realizowane w latach 2005-2008 oraz 2009-2012
str. 44
3.7. Cele strategiczne, cele operacyjne i programy w zakresie
ochrony środowiska dla Gminy Miedziana Góra str. 46
IV.
Plan działań na lata 2005-2008 oraz zarys planu działań na
lata 2009-2012
str. 53
4.1. Założenia planu
str. 53
4.2. Poprawa jakości środowiska
str. 53
4.3. Zestawienie zadań priorytetowych na lata 2005-2008 i zadań na lata
2009-2012 w zakresie celów strategicznych i operacyjnych str. 54
V. Zarządzanie ochroną środowiska
str. 71
5.1. Ogólne zasady zarządzania środowiskiem
str. 71
5.2. Kompetencje organów gminy w zakresie ochrony
środowiska
str. 72
5.3. Instrumenty zarządzania środowiskiem
str. 75
VI. Wdrażanie programu
str. 76
6.1. Środki finansowe na realizacje programu
str. 76
6.2. Koszty realizacji przedsięwzięć str. 80
VII. Monitoring
str. 82
VIII. Streszczenie - Gminny Program Ochrony Środowiska
str. 83
Wykaz materiałów źródłowych
str. 85
Mapa Gminy Miedziana Góra
str. 86
Gminny Program Ochrony Środowiska
Podstawy prawne Gminnego Programu Ochrony Środowiska
Gminny Program Ochrony Środowiska opracowywany jest w oparciu o szereg przepisów
prawnych, z których najważniejsze to:
•
ustawa o samorządzie gminnym
•
ustawa „Prawo ochrony środowiska”
•
ustawa o odpadach
•
ustawa o wprowadzeniu ustawy – prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz
zmianie niektórych ustaw
•
ustawa o opakowaniach
•
ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków
•
ustawa „Prawo wodne”
•
ustawa o zagospodarowaniu przestrzennym
•
ustawa „Prawo budowlane”
•
ustawa „Prawo geologiczne i górnicze”
•
ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych
•
ustawa o lasach
•
i przepisy wykonawcze wydane na podstawie tych ustaw
oraz w oparciu o dokumenty:
•
II Polityka Ekologiczna Państwa – Ministerstwo Środowiska, 2000 r.
•
Krajowy Plan Gospodarki Odpadami – Ministerstwo Środowiska, 2002 r.
•
Narodowa Strategia Ochrony Środowiska na lata 2000-2006 – Ministerstwo Środowiska,
2000 r.
•
Narodowy Plan Rozwoju 2004-2006 – Rada Ministrów 2003 r.
•
Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektyw na lata
2007-2010
•
Polityka Leśna Państwa
•
Program Ochrony Środowiska Województwa Świętokrzyskiego
•
Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Świętokrzyskiego
•
Strategia Rozwoju Województwa Świętokrzyskiego
•
Program Ochrony Środowiska i Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Kieleckiego
•
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Miedziana
Góra
•
Opracowanie ekofizjograficzne do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego
Gminy Miedziana Góra
•
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego sołectw: Przyjmo, Porzecze, Ćmińsk
Rządowy i Ćmińsk Kościelny
•
Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Miedziana Góra
•
Strategia Rozwoju Gminy Miedziana Góra
•
Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Miedziana Góra na lata 2004-2006 z prognozą na lata
2007-2013
I GMINA MIEDZIANA GÓRA
1.1. Wprowadzenie
Program ochrony środowiska jest dokumentem określającym cele i zadania administracji
państwowej oraz samorządów w zakresie ochrony środowiska i racjonalnej gospodarki jego
zasobami. Jego opracowanie wynika z artykułu 17 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo
ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz.627), który zobowiązuje zarządy województw, powiatów i
wójtów gmin do opracowania programów ochrony środowiska, mających na celu realizację polityki
ekologicznej państwa.
Część programu ochrony środowiska stanowi plan gospodarki odpadami opracowany, jako odrębny
dokument, zgodnie z wymaganiami określonymi w artykule 14 i 15 ustawy z dnia 27 kwietnia
2001 roku o odpadach (Dz. U. Nr 62 poz. 628).
Dokument II Polityka Ekologiczna Państwa został opracowany zgodnie z ustawą z dnia
27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska w Ministerstwie Środowiska, a następnie
przyjęty uchwałą sejmu. Dokument ten określa cele średniookresowe (na lata 2002–2010)
i cele długookresowe (lata 2010–2025) w zakresie ochrony i wykorzystania środowiska
z zachowaniem zasad określonych w Długookresowej strategii trwałego i zrównoważonego
rozwoju POLSKA 2025 opracowanej przez Radę Ministrów zgodnie z rezolucją Sejmu RP
z dnia 2 marca 1999 roku.
Zasady, którymi rządzi się polityka ekologiczna mają na celu właściwe, z punktu widzenia
ludzkości, gospodarowanie zasobami środowiska, a w pierwszym rzędzie tymi ogólnie dostępnymi,
czyli powietrzem i wodą.
W konstytucji RP jest zapisana zasada zrównoważonego rozwoju przyjęta przez społeczeństwo
świata na szczycie ONZ w Rio de Janeiro w 1992 roku.
Zasada przezorności narzuca obowiązek przeciwdziałania zagrożeniom,
a więc działań
prewencyjnych. Zasada ta jest blisko związana z zasadą integracji polityki ekologicznej
z politykami sektorowymi, wymagającą – w warunkach zrównoważonego rozwoju – uwzględniania
celów ekologicznych na równi z celami gospodarczymi i społecznymi. Zasada równego dostępu do
środowiska, oznaczająca potrzebę zachowania sprawiedliwości międzyregionalnej,
międzygrupowej i międzypokoleniowej, a także zachowania stanu przyrody, wymaga racjonalnego
korzystania z zasobów nieodnawialnych, odtwarzania zasobów odnawialnych i rewitalizacji
ekosystemów.
Celem „Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Miedziana Góra” jest przeprowadzenie analizy
stanu obecnego środowiska naturalnego w gminie oraz określenie kierunków działań bieżących i
długofalowych samorządu w zakresie ochrony środowiska.
1.2. Warunki geofizyczne
Pod względem geologiczno-strukturalnym obszar gminy Miedziana Góra należy do Gór
Świętokrzyskich zbudowanych głównie z utworów staropaleozoicznych (południowa część gminy)
oraz do Przedgórza Świętokrzyskiego (północna część gminy), stanowiącego północne obrzeże
mezozoiczne Gór Świętokrzyskich.
Utwory paleozoiczne występują w postaci: piaskowców z wkładkami łupków (odsłonięte na północ
od wsi Kostomłoty I), łupków szarozielonych, piaskowców, szarogłazów (występujących w rejonie
Miedzianej Góry,
Ławeczna i Niewachlowa), piaskowców, zlepieńców, iłów wiśniowych,
mułowców i iłowców (występujących w okolicach Miedzianej Góry, Laskowej i Porzecza),
margli,
wapieni i dolomitów (występujące w rejonie Miedzianej Góry, Kostomłotów i Laskowej),
wapieni
z wkładkami łupków (rejon Kostomłotów), zlepieńców, piaskowców, margli i wapieni
(występujących w okolicach Kostomłotów, Miedzianej Góry i Tumlina). Rejon Tumlina, Bobrzy i
Ćmińska (północna część gminy) to obszar występowania utworów mezozoicznych
wykształconych w postaci piaskowców. Utwory czwartorzędowe, w postaci glin, piasków ze
żwirem, mułków, piasków i piasków z wkładkami mułków występują w północnej
części gminy głównie w dolinach i obniżeniach, natomiast w części południowej tworzą
bardziej zwartą pokrywę. Na bardzo niewielkim obszarze (na zachód od Porzecza i na wschodnim
stoku góry Kamień) występują na terenie gminy eoliczne lessy. Również bardzo niewielkie obszary
(w najbardziej południowej części gminy) zajmują piaski eoliczne i piaski eoliczne w wydmach. Do
osadów młodszych holoceńskich należą piaski i mułki rzeczne występujące w dnach dolin Bobrzy,
Sufragańca i ich dopływów. Torfy i namuły rzeczne występują jedynie w dolinie Bobrzy.
1.2.1. Położenie i rzeźba terenu
Obszar gminy Miedziana Góra położony jest w granicach Gór Świętokrzyskich i Płaskowyżu
Suchedniowskiego, wchodzących w skład makroregionu Wyżyny Kielecko-Sandomierskiej.
Niewielki, południowo-zachodni fragment obszaru gminy wchodzi w skład Wzgórz Łopuszańskich,
stanowiących część makroregionu Wyżyny Przedborskiej. Obszar charakteryzuje się zróżnicowaną
rzeźbą (występują tu wzniesienia na przemian z dolinami o przebiegu równoleżnikowym),
najbardziej zaznaczającym się elementem w rzeźbie terenu obszaru gminy są Wzgórza Tumlińskie,
dzielące gminę na część południową i północną. Północną część gminy stanowi wzniesienie
podłużne o wysokości dochodzącej do ponad 400 m. n.p.m., po którego południowej
stronie rozciąga się rozległa dolina rzeki Bobrzy. Południowo-zachodnią część gminy przecina
dolina rzeki Sufraganiec. Najniższy punkt obszaru gminy znajduje się w dolinie Bobrzy na
pograniczu z gminą Piekoszów i wynosi około 245 m. n.p.m.. Najwyżej położonym punktem gminy
jest Góra Kamieniec – ok. 402 m. n.p.m..
Na terenie gminy Miedziana Góra powierzchnie denudacyjne występują na wysokości od 280
m. n.p.m. do 400 m. n.p.m., a spadki w ich obrębie wynoszą w większości 5-8% i 8-12%.
1.2.2. Warunki klimatyczne
Gmina Miedziana Góra położona jest wg klasyfikacji R. Gumińskiego w „częstochowsko-kieleckiej
dzielnicy klimatycznej”, charakteryzującej się:
•
średnią roczną sumą opadów atmosferycznych – 626 mm,
•
średnią długością okresu wegetacyjnego – 210 dni,
•
średnią roczną temperaturą powietrza: +7-8
0
C,
•
długością trwania pokrywy śnieżnej: 4-60 dni,
•
średnią roczną częstością ciszy i słabego wiatru: 40-50%,
•
średnią roczna liczbą dni z wiatrem silnym: 40-50 dni,
•
przeważają wiatry z kierunków zachodnich, południowych i południowo-zachodnich o
średniej prędkości 3 m/s.
1.2.3. Hydrografia
Pod względem hydrograficznym gmina położona jest w zlewni rzeki Wisły. Teren gminy
Miedziana Góra odwadniany jest przez system rzek Bobrzy (dopływ Nidy) i Czarnej Koneckiej
(dopływ Pilicy) – obszar gminy stanowi dział wodny II rzędu. Niemal cała powierzchnia gminy
odwadniana jest przez rzekę Bobrzę z największymi jej dopływami rzeką Ciemnicą i Sufragańcem.
Północna część gminy odwadniana jest przez system rzeczny Czarnej Koneckiej – rzekę Krasną i
Czarną Teraskę, które posiadają na terenie gminy swoje tereny źródliskowe. Ponadto przez teren
gminy przepływają mniejsze bezimienne stałe
i okresowe cieki. Na terenie gminy nie
ma większych zbiorników wód powierzchniowych. Jedyny zbiornik o powierzchni 1,5 ha na rzece
Bobrzy zlokalizowany jest w pobliżu zabytkowego Muru Oporowego i pełni głównie funkcje
rekreacyjne.
Na obszarze gminy występują 3 zasadnicze poziomy wodonośne: triasowy, dewoński
i czwartorzędowy. Teren gminy położony jest w zasięgu Głównego Zbiornika Wód Podziemnych
Nr 414 „Zagnańsk” (północna część gminy) oraz Głównego Zbiornika Wód Podziemnych Nr 417
„Kielce” (południowa część gminy), częściowo objętej obszarem najwyższej ochrony (ONO).
1.2.4. Obszary leśne
Lasy i grunty leśne gminy Miedziana Góra zajmują powierzchnię ogólną 3071 ha, co stanowi
43,2% powierzchni gminy. Lesistość gminy jest dużo wyższa od lesistości województwa
świętokrzyskiego wynoszącej 27,3% i średniej lesistości kraju wynoszącej 28,5%. Przeważają
zwarte kompleksy leśne. W większości (około 91%) są to lasy państwowe administrowane przez
Nadleśnictwo Kielce Obręb Kielce i Nadleśnictwo Zagnańsk Obręb Samsonów. W składzie
gatunkowym dominują drzewostany sosny, świerku, jodły, dębu, buka, jesionu, olszy, brzozy,
topoli, osiki oraz wierzby. W przeważającej części lasy gminy znajdują się w obrębie
Suchedniowsko-Oblęgorskiego Parku Krajobrazowego lub jego otuliny.
1.2.5. Obszary chronione
Na terenie gminy znajdują się obszary i obiekty cenne przyrodniczo, które objęte zostały ochroną
prawną. Zaliczamy do nich:
•
Suchedniowsko-Oblęgorski Park Krajobrazowy wraz z otuliną, zajmujący ponad
2/3 powierzchni gminy (powierzchnia parku na terenie gminy – 920 ha, powierzchnia
otuliny – 4557 ha),
•
Podkielecki Obszar Chronionego Krajobrazu,
•
rezerwat krajobrazowy „Sufraganiec” obejmujący fragment doliny wraz z przyległymi
terenami, porośnięty naturalnym drzewostanem, położony na E od wsi Kostomłoty
(powierzchnia 17,31 ha),
•
rezerwat przyrody nieożywionej „Kręgi Kamienne”, położony w Tumlinie o
powierzchni 12,75 ha,
•
pomniki przyrody:
o urwisko skalne „Piekło” zbudowane ze skał dewonu dolnego, położone na
N od Miedzianej Góry,
o ściana skalna w nieczynnym kamieniołomie piaskowca dolnotriasowego
w pobliżu wsi Ciosowa,
o pozostałości dwóch szybów i hałd po eksploatacji rudy miedzi i żelaza
w Miedzianej Górze (pozostałości po kopalni rud miedzi i żelaza „Zygmunt”),
•
użytek ekologiczny – bagno o powierzchni 0,77 ha w Leśnictwie Węgle.
Obszar gminy Miedziana Góra w całości włączony został w obręb Krajowej Sieci Ekologicznej
ECONET-Polska, stanowiącej fragment Europejskiej Sieci Ekologicznej ECONET. Część obszaru
gminy, obejmująca Suchedniowsko-Oblęgorski Park Krajobrazowy proponowana została do
włączenia w europejską sieć NATURA 2000.
1.3. Ogólna charakterystyka Gminy Miedziana Góra
1.3.1. Informacje ogólne
Gmina Miedziana Góra położona jest w województwie świętokrzyskim, w północno-zachodniej
części powiatu kieleckiego (ziemskiego). Graniczy: od południowego zachodu z Gminą
Piekoszów, od zachodu z Gminą Strawczyn, od północnego zachodu z Gminą Mniów,
południowego wschodu z Gminą Masłów, od północnego wschodu z Gminą Zagnańsk i od
południa z miastem Kielce.
Powierzchnia ogólna gminy Miedziana Góra wynosi 71 km
2
i
podzielona jest na 10 sołectw. Gminę zamieszkuje 9822 mieszkańców (stan na 31.12. 2004 r. wg
danych Urzędu Gminy Miedziana Góra).
Gmina Miedziana Góra charakter mieszkaniowo – usługowo - rolniczy. Wiodącą funkcją jest
mieszkalnictwo i usługi, natomiast rolnictwo stanowi jej uzupełnienie. W strukturze użytkowania
dominują użytki rolne zajmujące powierzchnię 3290 ha (grunty orne – 2118 ha, sady – 53 ha, łąki –
845 ha, pastwiska – 274 ha), stanowiące 46% powierzchni ogólnej. Udział lasów i gruntów leśnych
z powierzchnią 3071 ha stanowi 43,2%.
Na terenie gminy funkcjonują: 2 Publiczne Gimnazja w miejscowościach Kostomłoty II
i Ćmińsk Rządowy, 3 Publiczne Szkoły Podstawowe w: Kostomłotach II, Ćmińsku Rządowym i
Porzeczu, Przedszkole Samorządowe w Kostomłotach II, Gminna Biblioteka Publiczna,
Samorządowe Zespoły Opieki Zdrowotnej w Miedzianej Górze i Ćmińsku, punkty apteczne
(Miedziana Góra i Ćmińsk), Urząd Pocztowy i Urząd Telekomunikacyjny, Oddział Banku
Spółdzielczego, Spółdzielnia Obsługi Rolnictwa oraz Posterunek Policji Lokalnej w
Miedzianej Górze.
1.3.2. Demografia
Gmina Miedziana Góra liczy 9822 mieszkańców. Średnia gęstość zaludnienia w gminie na
1 km
2
wynosi 138 osób, przy średniej gęstości zaludnienia powiatu kieleckiego –
87,4 osób/km
2
i województwa świętokrzyskiego – 110,5 osób/km
2
. Przyrost naturalny w
2003 roku (dane wg Rocznika Statystycznego Województwa Świętokrzyskiego 2004) wyniósł
+1,4
0
/
00
dla gminy Miedziana Góra (dla powiatu kieleckiego +0,8
0
/
00
,
dla województwa
świętokrzyskiego -1,6
0
/
00
).
Saldo migracji: +17
0
/
00
dla gminy (w 2002 roku),
+4,4
0
/
00
dla powiatu i -2,0
0
/
00
dla województwa.
Dane statystyczne dotyczące demografii i mieszkalnictwa przedstawiają poniższe zestawienia:
Liczba mieszkańców gminy w latach 1999–2004:
Rok
1999
2000
2001
2002
2003
2004
Miedziana Góra
9114
9171
9261
9444
9633
9822
* wg danych Urzędu Gminy Miedziana Góra
Liczba ludności w latach 1999-2004
8600
8800
9000
9200
9400
9600
9800
10000
1999
2000
2001
2002
2003
2004
* wg danych Urzędu Gminy Miedziana Góra
Przyrost naturalny w liczbach bezwzględnych (w nawiasie w
0
/
00
) w gminie Miedziana Góra:
Rok
2000
2001
2002
2003
Miedziana Góra
+39(+4,3)
+45(+4,8)
+31(+3,3) +13(+1,4)
*wg Rocznika Statystycznego Województwa Świętokrzyskiego
Saldo migracji w liczbach bezwzględnych (w nawiasie w
0
/
00
) w gminie Miedziana Góra:
Rok
2000
2001
2002
2003
Miedziana Góra +131(+14,3) +48(+5,2) +159(+17,0)
b.d.
* wg Rocznika Statystycznego Województwa Świętokrzyskiego
Liczba ludności w poszczególnych sołectwach (stan na 31.12.2004):
Lp.
Sołectwo
Liczba ludności
1
Ciosowa
381
2
Ćmińsk Kościelny
1016
3
Ćmińsk Rządowy
897
4
Bobrza
410
5
Kostomłoty I
1540
6
Kostomłoty II
1526
7
Miedziana Góra
2131
8
Tumlin Wykień
1113
9
Porzecze
312
10
Przyjmo
496
Razem
9822
* wg danych Urzędu Gminy Miedziana Góra
Liczba mieszkań i powierzchnia użytkowa mieszkań w gminie Miedziana Góra:
Rok
2000
2001
2002
2003
Gmina
Miedziana
Góra
Liczba
mieszkań
Powierzchnia
(tys. m
2
)
Liczba
mieszkań
Powierzchnia
(tys. m
2
)
Liczba
mieszkań
Powierzchnia
(tys. m
2
)
Liczba
mieszkań
Powierzchnia
(tys. m
2
)
1987
145,2
1998
146,7
2346
193,8
2766
244,9
* wg Rocznika Statystycznego Województwa Świętokrzyskiego
Wg danych Urzędu Statystycznego w Kielcach wskaźniki dotyczące zasobów mieszkaniowych
kształtują się następująco (2003 r.):
Przeciętna
Gmina
Miedziana
Góra
Powiat
Kielecki
Województwo
Świętokrzyskie
liczba izb w 1 mieszkaniu
4,22
3,87
3,62
liczba osób w 1 mieszkaniu
3,47
3,67
3,15
liczba osób na 1 izbę
0,82
0,95
0,87
powierzchnia użytkowa
1 mieszkania (m
2
)
88,6
81,8
70,3
powierzchnia użytkowa na
1 osobę (m
2
)
25,5
22,3
22,3
* wg Województwo Świętokrzyskie 2004 – Podregiony, Powiaty, Gminy
Wskaźnik procentowy (wg Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2002) liczby
mieszkań w gminie Miedziana Góra wyposażonych w:
•
wodociąg – 91,6 %
•
kanalizację – 83,4%, w tym:
o z odprowadzaniem do urządzenia lokalnego – 99,4%
o z odprowadzaniem do sieci – 0,6%
•
ustęp spłukiwany – 74,3%
•
łazienkę – 76,3%
•
ciepłą wodę bieżącą – 69,6%
•
gaz z butli – 88,8%
•
centralne ogrzewanie – 76,6%.
Według danych Urzędu Gminy na dzień 31.12.2004 r. wskaźnik procentowy liczby mieszkań
wyposażonych w: wodociąg z sieci – 92,4% oraz kanalizację z sieci – 18,6%.
1.3.3. Sfera społeczna
Oświata i kultura
Na terenie gminy funkcjonują 2 Gimnazja: w Kostomłotach II i Ćmińsku Rządowym, 3
Publiczne Szkoły Podstawowe: Kostomłoty II, Ćmińsk Rządowy, Porzecze oraz przedszkole
samorządowe w Kostomłotach II. W zakresie szkolnictwa podstawowego i
gimnazjalnego system uzupełniają Zespół Szkół w Tumlinie (Gmina Zagnańsk) – przedszkole,
szkoła podstawowa i gimnazjum publiczne oraz szkoły w Kielcach. Obsługę w zakresie
szkolnictwa średniego i wyższego pełni miasto Kielce. Funkcję upowszechniania kultury na terenie
gminy prowadzą biblioteki przyszkolne oraz Gminna Biblioteka Publiczna, której księgozbiór
wynosi około 21 tys. woluminów. W 2003 roku 990 czytelników wypożyczyło przeciętnie 38,3
wolumina/1 czytelnika, plasując gminę najwyżej z gmin powiatu kieleckiego.
Ochrona zdrowia
W gminie funkcjonują 2 Samorządowe Zespoły Opieki Zdrowotnej w Miedzianej Górze
i Ćmińsku, obsługujący mieszkańców gminy, w których mieści się poradnia ogólna, pediatryczna i
stomatologiczna. Specjalistyczna opiekę medyczną zapewniają szpitale i przychodnie
specjalistyczne znajdujące się na terenie Kielc oraz Kieleckiej Stacji Pogotowia Ratunkowego. Na
terenie gminy w Miedzianej Górze i Ćmińsku znajdują się punkty apteczne.
Bezpieczeństwo publiczne
Na terenie gminy znajduje się Posterunek Policji Lokalnej w Miedzianej Górze, działają również 4
jednostki Ochotniczej Straży Pożarnej w miejscowościach: Miedziana Góra, Kostomłoty, Ćmińsk i
Bobrza.
Statystykę działalności jednostek OSP przedstawia tabela:
Rok
Ilość zdarzeń
Miejscowe
zagrożenia
Pożary
1999
56
8
48
2000
49
4
45
2001
44
6
38
2002
46
12
34
2003
27
5
22
2004
26
6
20
* wg danych Urzędu Gminy Miedziana Góra
Sport, turystyka i rekreacja
Piękno krajobrazów oraz sąsiedztwo Kielc sprawia, iż teren gminy Miedziana Góra jest atrakcyjny
dla rozwoju turystyki i wypoczynku weekendowego. Wizytówką gminy jest Ośrodek Sportowo-
Turystyczny „Moto-raj” z kompleksem obiektów, m.in. Torem Wyścigowym „Kielce”, motelem,
restauracją, kempingiem, torem kartingowym, muzeum modeli samochodów, bazą szkoleniową dla
ratownictwa drogowego. Na terenie gminy organizowane są wysokiej rangi imprezy sportowe o
charakterze krajowym i międzynarodowym, m.in. Motocyklowe
Mistrzostwa Świata „Enduro”, Mistrzostwa Europy w Kolarstwie Szosowym, Samochodowe
Mistrzostwa Polski, Puchar „Alfa-Romeo”. Podstawową bazę noclegową stanowią:
•
Motel „Tor-Kielce”
•
Ośrodek Szkolno-Wypoczynkowy „Bobrza”
•
pokoje gościnne w świetlicy „Zdrowy Tumlin”
Ponadto w miejscowości Tumlin-Podgród w sezonie zimowym funkcjonuje oświetlony wyciąg
narciarski o dł. 300 m z jedną z najlepiej ukształtowanych zjazdowych tras narciarskich w Górach
Świętokrzyskich.
Na terenie gminy funkcjonują dwa kluby sportowe: „Wicher” Miedziana Góra i „Gród” Ćmińsk
oraz dwie pełnowymiarowe sale sportowe przy szkołach w Kostomłotach II i
Ćmińsku.
1.3.4. Infrastruktura techniczna
Zaopatrzenie w wodę
Gmina Miedziana Góra posiada pełną sieć wodociągową (91% mieszkańców gminy korzysta z
wodociągów, 9% nie korzysta z wody z sieci wodociągowej ze względów ekonomicznych –
wysoka cena zainstalowania przyłącza). Długość sieci wodociągowej (informacje na koniec 2004
roku wg danych UG) wynosi 90,6 km, do której przyłączonych jest 2200 gospodarstw i
posesji. Zaopatrzenie mieszkańców gminy w wodę odbywa się z wodociągu gminnego z
ujęciem w miejscowości Ćmińsk - Wyrowce zasilanego przez dwie studnie wiercone: nr 2
zasadniczą o wydajności eksploatacyjnej Q=110 m
3
/h oraz nr 1 awaryjną o wydajności
eksploatacyjnej Q=55 m
3
/h.
Gospodarka ściekowa
Na terenie gminy we wsi Kostomłoty II zlokalizowana jest mechaniczno-biologiczna czyszczalnia
ścieków o przepustowości 500 m
3
/dobę. Oczyszczalnia gminna poprzez sieć kanalizacji sanitarnej o
długości 12,5 km obsługuje miejscowości: Kostomłoty II, część Kostomłotów I oraz część
Miedzianej Góry. Ścieki z gospodarstw domowych w miejscowościach nie
objętych systemem kanalizacji sanitarnej gromadzone są w szambach i dowożone do oczyszczalni
wozami asenizacyjnymi. Gmina posiada opracowaną koncepcję skanalizowania całego obszaru.
Zaopatrzenie w ciepło
Na terenie gminy gospodarstwa domowe posiadają indywidualne źródła ciepła (piece lub kotłownie
domowe), bazujące głównie na paliwie węglowym. W obiektach użyteczności publicznej istniejące
kotłownie lokalne, bazują na paliwach ekologicznych tj. oleju opałowym lub gazie. Jedynie
Ośrodek Zdrowia w Ćmińsku ogrzewany jest węglem – w 2005 roku planowana jest
termomodernizacja budynku ośrodka wraz z wymianą systemu ogrzewania i kotła
grzewczego na paliwo ekologiczne - olej opałowy.
Instalacje grzewcze funkcjonujące w obiektach użyteczności publicznej na terenie gminy
Miedziana Góra przedstawia tabela:
Lp.
Lokalizacja obiektu
Rodzaj paliwa Moc (kW)
1
PSP w Kostomłotach
olej opałowy
620
2
PSP w Ćmińsku
gaz
225
3
PSP w Porzeczu
olej opałowy
82
4
Urząd Gminy, Bank Spółdzielczy, OSP,
Posterunek Policji, Ośrodek Zdrowia w
Miedzianej Górze
olej opałowy
157
5
Ośrodek Zdrowia w Ćmińsku
węgiel
60
* wg danych Urzędu Gminy w Miedzianej Górze
Zaopatrzenie w gaz
Obecnie na ternie gminy zgazyfikowane są jedynie miejscowości Kostomłoty I i Tumlin; długość
sieci wynosi 6,78 km. Mieszkańcy pozostałych miejscowości do celów bytowych korzystają z gazu
w butlach. Opracowana została „Koncepcja gazyfikacji Gminy Miedziana Góra”, która obejmuje
budowę sieci gazowej na terenie całej gminy. Gazyfikacja pozostałej części gminy wykonywana ma
być na bazie sieci gazowej średnioprężnej Gminy Zagnańsk i miasta Kielce.
Elektroenergetyka
Przez obszar gminy na kierunku wschód-zachód przebiegają dwie linie energetyczne przesyłowe
wysokiego napięcia 110 kV i 220 kV. Podstawowymi źródłami zaopatrzenia mieszkańców gminy w
energię elektryczną są podstacje 15/0,4 kV, które zasilane są liniami napowietrznymi średniego
napięcia 15 kV powiązanymi liniami z krajowym systemem energetycznym. W bezpośrednim
sąsiedztwie gminy zlokalizowane są następujące Główne Podstacje Zasilające:
•
Micigózd 220/110 kV (stacja systemowa),
•
GPZ Niewachlów 110/15 kV,
•
GPZ Piaski 110/30/15 kV,
•
GPZ Karczówka 110/15 kV,
•
GPZ Gnieździska 110/15 kV,
•
GPZ Końskie 110/15 kV,
•
GPZ Jędrzejów 110/15 kV.
Na terenie gminy Miedziana Góra znajduje się 58 stacji transformatorowych 15/0,4 kV, moc
zainstalowana w tych stacjach w pełni pokrywa obecne zapotrzebowanie odbiorców. Ze względu na
atrakcyjne położenie obszaru gminy oraz istnienie potencjalnych terenów inwestycyjnych należy
spodziewać się większego zapotrzebowania na energię elektryczną. W związku z tym trzeba
będzie na wielu stacjach zwiększyć moc, a dla nowo pozyskanych terenów budowlanych
wybudować nowe stacje transformatorowe 15/0,4 kV.
Telekomunikacja
Gminę Miedziana Góra charakteryzuje jeden z wyższych w grupie gmin wiejskich województwa
świętokrzyskiego wskaźnik telefonizacji, a wielkość ta stale się powiększa. Na terenie gminy
znajdują się ogólnodostępne aparaty telefoniczne. Na terenie gminy funkcjonuje szybkie radiowe
łącze internetowe (maszt nadawczy, odbiorniki indywidualne). Teren gminy obejmują swoim
zasięgiem operatorzy telefonii komórkowej (Plus GSM, Era i Idea).
1.3.5. System komunikacyjny
System komunikacyjny gminy Miedziana Góra tworzą drogi: dwa odcinki dróg
krajowych Nr 7 i
Nr 74 o łącznej długości 20,783 km, dwa odcinki dróg wojewódzkich Nr 748 i Nr 750 (o długości
5,586 km) oraz 12 odcinków dróg powiatowych (o łącznej dł. 38,738 km). Uzupełnieniem systemu
komunikacyjnego gminy są drogi gminne (o łącznej dł. 13,75 km) oraz drogi wewnętrzne - 17,20
km. Stan nawierzchni jest zróżnicowany – konieczność modernizacji i remontów dotyczy
szczególnie dróg powiatowych i gminnych.
Układ komunikacyjny gminy Miedziana Góra tworzą drogi:
•
krajowe:
Nr 7 Gdańsk – Warszawa – Kielce – Kraków - Chyżne
Nr 74 Kraśnik – Opatów – Kielce – Sulejów (Łódź)
•
wojewódzkie:
Nr 748 Miedziana Góra – Ruda Strawczyńska
Nr 750 Ćmińsk - Lekomin
•
powiatowe:
nr 0286T Bobrza – Szczukowice
nr 0287T Niewachlów II – Szczukowice
nr 0288T Laskowa-Kostomłoty I
nr 0289T Samsonów – Miedziana Góra
nr 0290T Ciosowa – Herby – Miedziana Góra
nr 0291T Ćmińsk
nr 0292T Tumlin – Podgród – Wykień
nr 0294T Ćmińsk – Umer – Tumlin
nr 0295T Ćmińsk – Wyręba
nr 0469T Przyjmo – Ćmińsk
nr 0469T Cieruchy – Przyjmo
nr 0490T Oblęgorek – Porzecze
•
gminne:
nr 002131T Kostomłoty II (ul. Kościelna)
nr 002132T Sosnówka – Wyręba
nr 002133T Ćmińsk – Światełek przez wieś
nr 002134T Ćmińsk Podglinie przez wieś
nr 002135T Miedziana Góra – Zagórze (ul. Zagórska)
nr 002136T Miedziana Góra – Kamienna Górka (ul. Kamienna)
nr 002137T Miedziana Góra – Kulasy (ul. Brzozowa)
nr 002138T Kostomłoty I – Maciejówka
nr 002139T Zagórze przez wieś (ul. Słoneczna)
nr 002140T Tumlińska – Kamienna Góra (ul. Śliska)
nr 002141T Wyrowce - Ślefarnia
nr 002142T Ćmińsk Podgród (przez wieś)
nr 002143T Kostomłoty II – Laskowa - Herby
Przez teren gminy przebiega wielotorowa linia kolejowa Warszawa-Skarżysko Kamienna-Kielce-
Kraków.
1.3.6. Gospodarka
Gmina Miedziana Góra pod względem gospodarczym ma charakter mieszkaniowo – usługowo -
rolniczy. Rozwój usług nastąpił w oparciu o licznie występujące na terenie gminy złoża surowców
mineralnych (przemysł wydobywczy) oraz w oparciu o istniejącą bazę surowcową i rynek zbytu
(przemysł rolno-spożywczy). Ze względu na występowanie na obszarze gminy gleb średniej
wartości produkcyjnej, wiodącą funkcją gminy jest mieszkalnictwo i usługi, natomiast rolnictwo
stanowi jej uzupełnienie. Mimo iż przeważającą część obszaru gminy zajmują użytki rolne
(stanowią 46,6% powierzchni gminy), gmina posiada niezbyt korzystne warunki do produkcji
rolniczej. Głównymi czynnikami przyrodniczymi ograniczającymi możliwości produkcyjne i
rozwój rolnictwa gminy jest jakość gruntów, rzeźba terenu a także warunki klimatyczne. W gminie
przeważają gospodarstwa indywidualne o powierzchni do 5 ha (stanowią 97,8%). Świadczy to o
bardzo dużym udziale gospodarstw małych. Gospodarstw powyżej 10 ha jest niewiele, zaledwie
2,2%. Na terenie gminy nie występują gospodarstwa indywidualne o powierzchni powyżej 15 ha.
Ze względu na warunki przyrodniczo-glebowe na terenie gminy dominują uprawy zbóż (pszenżyto,
żyto, owies), mieszanek zbożowych oraz ziemniaków. W gminie przeważa hodowla bydła i trzody
chlewnej (stan pogłowia zwierząt wg Narodowego Spisu Rolnego 2002 wynosi: bydło - 658 szt., w
tym 376 szt. krów oraz trzoda chlewna – 596 szt.), a także w niewielkim stopniu chów kóz i
królików. Ważną gałęzią gospodarki gminy jest również leśnictwo - lasy i grunty leśne z
powierzchnią 3071 ha stanowią 43,2% całej powierzchni.
Struktura indywidualnych gospodarstw rolnych w 2004 roku przedstawia tabela:
Lp.
Wielkość gospodarstwa (ha)
Liczba
gospodarstw
1
do 1 ha
1241
2
1 – 5
1046
3
5 – 10
43
4
10-15
7
5
powyżej 15 ha
-
Razem
2337
*wg danych Urzędu Gminy Miedziana Góra
Funkcjonujące na terenie gminy podmioty gospodarcze w ilości 612 (stan na
31.12.2003 roku) prowadzą działalność gospodarczą głównie w sektorze usługowym
i handlowo-produkcyjnym. Największą liczbę stanowią osoby fizyczne prowadzące działalność
gospodarczą – 601 podmiotów. Duże znaczenie mają również firmy zajmujące się handlem
obwoźnym.
Podmioty gospodarcze funkcjonujące na terenie gminy Miedziana Góra wg profilu działalności
przedstawia poniższe zestawienie (stan na 31.12.2003 r.):
Lp.
Wyszczególnienie
Liczba podmiotów
1
Firmy produkcyjno-
handlowe
motoryzacja
10
materiały budowlane
23
artykuły spożywcze
57
artykuły przemysłowe
33
2
Firmy usługowe
budowlane
131
stolarskie
33
transportowe
72
mechaniki pojazdowej
32
hydrauliczne, elektryczne
40
poligraficzne
5
różne (biurowo-księgowe,
fryzjerskie, marketingowe)
61
3
Lokale gastronomiczne
9
4
Handel obwoźny
95
Razem
601
* wg informacji w Planie Rozwoju Lokalnego dla Gminy Miedziana Góra na lata 2004-2006
1.4. Działalność Samorządu Gminy w latach 2000-2004
DOCHODY
Dochody budżetu gminy Miedziana Góra oraz strukturę tych dochodów w latach 2000–2004 (w zł)
przedstawia tabela:
* wg danych Urzędu Gminy Miedziana Góra
Struktura dochodów budżetu w 2004 roku
Dochody z majątku
Dotacje
Subwencje
Podatki i opłaty
WYDATKI
Wykonanie wydatków gminy i inwestycji w latach 2000-2004 (w zł) przedstawia tabela:
Rok
2000
2001
2002
2003
2004
Wydatki ogółem
9 479 156
11 005 263
13 632 226
17 606 037
12 487 676
Wydatki na
inwestycje
1 730 814
2 207 097
4 111 677
7 046 401
790 582
* wg danych Urzędu Gminy Miedziana Góra
Rok
2000
2001
2002
2003
2004
Dochody z
majątku
803 673
967 381
458 402
3 368 602
473 051
Dotacje
1 191 869
1 038 933
1 292 793
989 263
1 438 498
Subwencje
4 432 140
5 375 240
6 407 633
6 814 294
7 435 579
Podatki i opłaty
2 916 814
3 145 942
3 837 272
3 492 131
4 351 424
Dochody ogółem
9 344 496
10 527 496
11 966 100
14 664 290
13 752 450
Dochód na 1
mieszkańca
1 019
1 137
1 270
1 522
1 400
II DIAGNOZA AKTUALNEGO STANU ŚRODOWISKA
2.1. Powietrze atmosferyczne
2.1.1. Przepisy prawne
Czystość powietrza jest czynnikiem decydującym o jakości środowiska, w którym żyjemy,
a także w znacznym stopniu wpływającym na poziom życia ludzi. Zanieczyszczenie powietrza jest
to wprowadzanie do powietrza substancji stałych, ciekłych i gazowych w ilościach,
które powodują w konsekwencji niekorzystne zmiany w wodach, glebie, przyrodzie i mogą ujemnie
wpłynąć na zdrowie ludzi. Ze względu na mnogość zanieczyszczeń występujących w powietrzu
wyodrębniono grupę zanieczyszczeń charakterystycznych dla powietrza - pyły, tlenki węgla, tlenki
siarki i tlenki azotu. Wartości progowe - normy ustalono na podstawie Rozporządzenia Ministra
Środowiska z dnia 6 czerwca 2002 roku w sprawie dopuszczalnego poziomu
niektórych substancji w powietrzu oraz marginesów tolerancji dla dopuszczalnych poziomów
niektórych substancji (Dz. U. Nr 87, poz. 798).
Załącznik nr 1 do Rozporządzenia określa dopuszczalne poziomy niektórych substancji
w powietrzu dla terenu kraju, czas ich obowiązywania, oznaczenie numeryczne tych substancji,
okresy, dla których uśrednia się wyniki pomiarów, dopuszczalne częstości przekraczania tych
poziomów oraz marginesy tolerancji; załącznik nr 2 – dopuszczalne poziomy niektórych substancji
na obszarach ochrony uzdrowiskowej, załącznik nr 3 - dopuszczalne poziomy niektórych substancji
na obszarach parków narodowych, załącznik nr 4 – poziomy alarmowe dla niektórych
substancji.
Monitoring powietrza realizowany jest na mocy ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku „ Prawo
ochrony środowiska” (Dz. U. Nr 62 z 2001 r., poz. 627) oraz ustawy z dnia 20 lipca
1991 roku o Inspekcji Ochrony Środowiska (Dz. U. Nr 77, poz. 335 z 1991 roku z późn. zm. w tym
zm. Nr 106, poz. 668 z 1998 r.). Koordynatorem państwowego monitoringu powietrza (PMŚ),
podobnie jak innych komponentów środowiska jest Główny Inspektor Ochrony Środowiska.
2.1.2. Pomiary zanieczyszczenia powietrza
Na terenie gminy Miedziana Góra nie ma punktów pomiarowych dla zanieczyszczeń powietrza.
Zlokalizowane najbliżej stanowiska pomiarowe znajdują się w Kielcach:
•
ul. Jagiellońska 68
•
ul. Zakładowa 1
Wyniki pomiarów dla poszczególnych zanieczyszczeń przedstawiają tabele:
SO
2
Lp.
Lokalizacja
stanowiska
pomiarowego
Dopuszczalne
stężenie
Wynik
pomiaru
2000
Wynik
pomiaru
2001
Wyniki
pomiaru
2002
Wyniki
pomiaru
2003
1 ul. Jagiellońska
2 ul. Zakładowa
40 μg/m
3
6,6
7,3
7,1
7,3
14,2
12,1
b.d.
b.d.
NO
2
Lp.
Lokalizacja
Dopuszczalne
Wynik
Wynik
Wynik
Wynik
stanowiska
pomiarowego
stężenie
pomiaru
2000
pomiaru
2001
pomiaru
2002
pomiaru
2003
1 ul. Jagiellońska
2 ul. Zakładowa
40 μg/m
3
29,2
27,5
29,6
29,2
13,1
7,9
b.d.
b.d.
Pył zawieszony
Lp.
Lokalizacja
stanowiska
pomiarowego
Dopuszczalne
stężenie
Wynik
pomiaru
2000
Wynik
pomiaru
2001
Wynik
pomiaru
2002
Wynik
pomiaru
2003
1 ul. Jagiellońska
2 ul. Zakładowa
75 μg/m
3
19,4
17,2
29,4
27,7
58,4
56,1
b.d.
b.d.
Z badań prowadzonych w punktach zlokalizowanych najbliżej terenu gminy w ramach monitoringu
środowiska wynika, że średnie roczne stężenia głównych zanieczyszczeń powietrza w latach 2000-
2003 wykazują na ogół wartości dość niskie, czyli znacznie poniżej dopuszczalnych norm. Na
żadnym ze stanowisk pomiarowych, gdzie wykonywano pomiary w sposób dający pełną podstawę
oceny wyników, nie odnotowano przekroczenia średniorocznej wartości normatywnej pyłu
zawieszonego. Podobnie, stężenia średnie roczne w zakresie dwutlenku siarki i dwutlenku azotu
pozostają w latach 2000-2003 w granicach norm dopuszczalnych. W okresie kilku ostatnich lat
można zaobserwować na ogół korzystne tendencje zmian. Sytuacja ta jest wynikiem sukcesywnego
zmniejszania się wielkości emisji z dużych obiektów przemysłowych. Także w sektorze
komunalnym obserwuje się sukcesywny postęp związany z realizacją w coraz szerszym zakresie
takich przedsięwzięć, jak przebudowa kotłowni węglowych na opalane niskozasiarczonym olejem
lub gazem oraz racjonalizacja gospodarki cieplnej.
2.1.3. Źródła zanieczyszczeń powietrza
Głównymi źródłami zanieczyszczeń powietrza na terenie gminy Miedziana Góra są:
Emisje punktowe niskie (gospodarstwa domowe ogrzewane są z własnych pieców lub
kotłowni węglowych),
Emisja komunikacyjna liniowa (podstawowym źródłem zanieczyszczeń, ze względu na
znaczne natężenie ruchu są pojazdy przemieszczające się drogą krajową Nr 7 i 74),
Zanieczyszczenia pochodzące z sąsiednich gmin i województw, głównie
z Małogoszczy (cementownia) i Górnego Śląska (tzw. emisja wysoka); niekorzystnie
wpływają również Zakłady Przemysłu Wapienniczego Nordkalk Miedzianka S.A. w
Miedziance.
Wykaz obiektów mogących pogorszyć stan środowiska:
Rodzaj obiektu
Ilość
Drogi krajowe
2
Drogi wojewódzkie
2
Drogi powiatowe
12
Linie energetyczne przesyłowe wysokiego napięcia
2
Oczyszczalnia ścieków w Kostomłotach
1
Stacja paliw
1
Kopalnie surowców naturalnych
3
Kotłownie w gospodarstwach domowych
Obok negatywnych wpływów na środowisko, jakie związane są z produkcją przemysłową i
wytwarzaniem energii w procesach cieplnych – coraz poważniejsze zagrożenia dla środowiska
powoduje transport. Pomimo poprawiającego się stanu technicznego pojazdów uczestniczących w
ruchu drogowym oraz coraz powszechniej stosowanych przyjaznych środowisku rozwiązań
technologicznych barierą dla poprawy jakości powietrza jest zbyt mała przepustowość na drogach i
brak preferencji dla transportu publicznego.
Strefa kielecka została umieszczona – zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia
06.06.2002 – w następujących klasach:
Ze względu na ochronę zdrowia:
SO
2
– klasa II
NO
2
– klasa III b
Pył zawieszony PM10 – klasa I
CO – klasa III b
Pb – klasa III b
Benzen – klasa III b
Ozon – klasa I
Ze względu na ochronę roślin i ekosystemów:
SO
2
– klasa II
NO
x
– klasa III b
Ozon – klasa I
2.1.4. Wnioski
Na terenie gminy Miedziana Góra nie są prowadzone pomiary zanieczyszczeń powietrza, ale
analiza wyników pomiarów stężeń zanieczyszczeń gazowych oraz opadów pyłu w punktach
pomiarowych zlokalizowanych w sąsiedztwie gminy – Kielce (ul. Jagiellońska,
ul. Zakładowa) nie przekraczają dopuszczalnych norm. Na terenie gminy nie ma zakładów
szczególnie uciążliwych dla powietrza. Gmina położona jest w znacznej odległości od punktów
kontrolno-pomiarowych, należy więc przyjąć, że stężenia są tu niższe od odczytów w w/w
punktach.
2.2. Hałas
2.2.1. Wprowadzenie
Ustawa z 27 kwietnia 2001 roku - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627) oraz ustawa
z dnia 27 lipca 2001 roku o wprowadzeniu ustawy – Prawo ochrony środowiska, ustawy o
odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 100, poz. 1085), reguluje przepisy dotyczące
klimatu akustycznego. Przepisy tych ustaw są wyrazem nowej, spójnej z ustawodawstwem
Unii Europejskiej, polityki w zakresie ochrony środowiska. W odniesieniu do
zagadnień akustycznych, wspomniane akty prawne dostosowują przepisy polskie do regulacji UE,
w szczególności znajdującej podstawę prawną w regulacjach zawartych w Dyrektywie w sprawie
oceny i zarządzania hałasem w środowisku (2002/49/EC).
Hałas - dźwięk określany jako szkodliwy, uciążliwy lub przeszkadzający w danych warunkach
(zależy od fizycznych parametrów dźwięku, od nastawienia odbiorcy).
Ocena stanu środowiska w wyniku emisji hałasu dokonywana jest przy pomocy równoważnego
poziomu dźwięku A (jest to wartość poziomu ciśnienia akustycznego ciągłego ustalonego dźwięku,
skorygowanego według charakterystyki częstotliwościowej A, która w określonym
przedziale czasu odniesienia jest równa średniemu kwadratowi ciśnienia akustycznego
analizowanego dźwięku o zmiennym poziomie w czasie); zrównoważony poziom dźwięku A
określa się w dB. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 lipca 2004 roku w sprawie
dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 178, poz. 1841) określa
dopuszczalny poziom hałasu odrębnie dla pory dziennej (od 6
oo
- 22
oo
) i pory nocnej (od
22
oo
- 6
oo
).
Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku są określone w załączniku do w/w rozporządzenia.
2.2.2. Monitoring hałasu drogowego
Hałas wytwarzany przez środki komunikacji drogowej lub ulicznej, ujmowany w sposób
kompleksowy, nazywany jest hałasem komunikacyjnym. Jest to suma emisji hałasu wszystkich
pojazdów biorących udział w ruchu i tworzących strumienie ruchu.
O poziomie hałasu komunikacyjnego, zarówno w miastach, jak i przy trasach komunikacyjnych,
decyduje bardzo wiele różnego rodzaju czynników, takich jak:
•
natężenie ruchu pojazdów,
•
procentowy udział pojazdów ciężarowych w strumieniu pojazdów,
•
prędkość strumienia pojazdów,
•
położenie drogi oraz rodzaj nawierzchni,
•
płynność ruchu pojazdów,
•
ukształtowanie terenu, przez który przebiega trasa komunikacyjna,
•
charakter obudowy trasy,
•
rodzaj sąsiadującej z trasa zabudowy,
•
odległość pierwszej linii zabudowy od skraju jezdni,
•
rodzaj i szerokość drogi.
Na stan higieny gminy Miedziana Góra wpływa również hałas komunikacyjny, który najwyższy
poziom osiąga wzdłuż głównych dróg. Wartości ponad normatywne występują wzdłuż drogi
krajowej Nr 7 Gdańsk – Warszawa –Kraków - Chyżne i drogi krajowej Nr 74 Kraśnik – Opatów –
Kielce - Sulejów – (Łódź); mogą występować również wzdłuż dróg wojewódzkich w
miejscowościach gdzie kumuluje się ruch samochodowy.
Droga krajowa Nr 7
Wyniki pomiarów hałasu wykonanych w latach 2000-2003 na drodze krajowej Nr 7 przedstawia
poniższa tabela:
Lp.
Rok wykonania
pomiaru
Poziom dźwięku w dB
w bezpośrednim sąsiedztwie
drogi (1 m od jezdni)
na pierwszej linii zabudowy
1
2000
73,7
68,5
2
2001
74,5
68,4
3
2002
73,5
68,5
4
2003
73,4
68,4
* wg Stan środowiska w województwie świętokrzyskim -Raport
Pomiary hałasu na drodze krajowej Nr 7 wykonane w latach 2000-2003 wykazują przekroczenia
dopuszczalnych norm poziomu dźwięku. W 2003 roku w porównaniu do 2002 roku
średnia wartość hałasu, zarówno w bezpośrednim sąsiedztwie jezdni, jak i na pierwszej linii
zabudowy, zmniejszyła się o 0,1 dB.
Droga krajowa Nr 74
Wyniki pomiarów hałasu wykonanych w latach 1998-2003 na drodze krajowej Nr 74
w dwóch punktach pomiarowych: Mniów-Ćmińsk/Mniów-Raszówka (*) i Ćmińsk-
Kielce/Kostomłoty (**) przedstawia poniższa tabela:
Lp.
Rok wykonania
pomiaru
Poziom dźwięku w dB
w bezpośrednim sąsiedztwie
drogi (1 m od jezdni)
na pierwszej linii zabudowy
(*)
(**)
(*)
(**)
1
1998
73,0
73,6
67,7
71,6
2
1999
75,7
74,0
69,5
70,6
3
2000
76,1
74,5
70,0
71,0
4
2001
76,1
74,5
70,1
71,1
5
2002
76,0
75,9
69,5
72,0
6
2003
73,0
76,1
67,1
72,7
* wg Stan środowiska w województwie świętokrzyskim -Raport
Wykonane w latach 1998-2003 pomiary hałasu wykazały, że w każdym badanym roku poziom
dźwięku, zarówno w bezpośrednim sąsiedztwie jezdni, jak i na pierwszej linii zabudowy,
przekracza dopuszczalna normę wynoszącą 60 dB.
Ostatnie, przeprowadzone w 2003 roku, pomiary hałasu wykazały, że w punktach pomiarowych
zostały przekroczone wartości dopuszczalne: w bezpośrednim sąsiedztwie jezdni przekroczona
została wartość dopuszczalna o 13 dB w punkcie (*) i o 16,1 dB w punkcie (**).
Podobnie na pierwszej linii zabudowy zanotowano przekroczenia hałasu o 16,1 dB w
punkcie (*) i o 12,7 dB w punkcie (**). W porównaniu z rokiem 2002 wartość hałasu, w
bezpośrednim sąsiedztwie jezdni, jak i na pierwszej linii zabudowy w punkcie (*) zmniejszyła się
odpowiednio o 3,0 dB i o 2,4 dB. W punkcie pomiarowym (**) wartości hałasu w porównaniu do
roku 2002, zwiększyły się o 0,2 dB w bezpośrednim sąsiedztwie drogi i o 0,7 dB na pierwszej linii
zabudowy.
2.2.3 Wnioski
Na terenie gminy, ze względu na przebiegające przez jej teren główne trasy komunikacyjne,
występują uciążliwości, powodowane przez hałas drogowy. Największe natężenia hałasu dotyczą
tras komunikacyjnych, szczególnie drogi krajowej Nr 7 i Nr 74. Prowadzony monitoring hałasu na
terenie gminy przy drodze krajowej Nr 7 i Nr 74 wykazuje przekroczenia poziomu dźwięku w
odniesieniu do dopuszczalnej normy, zarówno w bezpośrednim sąsiedztwie trasy,
jak i na pierwszej linii zabudowy we wszystkich punktach pomiarowych. Zagrożenie środowiska
hałasem komunikacyjnym będzie wzrastało, co spowodowane jest przede wszystkim wzrostem
liczby pojazdów.
2.3. Zasoby wodne i gospodarka wodno – ściekowa
2.3.1 Wprowadzenie
Cały teren gminy Miedziana Góra odwadniany jest przez rzekę Bobrzę i Czarną Konecką. Bobrza
jest głównym prawobrzeżnym dopływem Czarnej Nidy, natomiast Czarna Konecka jest dopływem
Pilicy. Na terenie gminy nie ma większych zbiorników wód powierzchniowych. Niewielkie
zbiorniki wód stojących zlokalizowane są: na terenie ośrodka wczasowego Federacji Związków
Zawodowych Pracowników Automatyki i Telekomunikacji PKP oraz zbiornik „Gruchawka”
(osadnik szlamu) zlokalizowany w południowo-wschodniej części gminy. Gmina znajduje się w
obszarze Głównego Zbiornika Wód Podziemnych Nr 414 „Zagnańsk” oraz Głównego Zbiornika
Wód Podziemnych Nr 417 „Kielce”. Na terenie gminy można wyróżnić 3 piętra wodonośne:
triasowy, dewoński i czwartorzędowy. W części sołectw gminy Miedziana Góra utworzono obszary
najwyższej i wysokiej ochrony wód podziemnych (ONO i OWO dla GZWP).
2.3.2. Wody powierzchniowe
Główną rzeką gminy Miedziana Góra, która odwadnia niemal całą jej powierzchnię jest Bobrza z
dopływami: Sufraganiec i Ciemnica. Jedynie północna część gminy odwadniana jest przez system
rzeczny Czarnej Koneckiej – rzekę Krasnę i Czarna Teraskę, które posiadają na terenie gminy
swoje tereny źródliskowe. Rzeka Sufraganiec przepływa przez południowo-wschodnią część gminy
i jest lewobrzeżnym dopływem Bobrzy. Prawobrzeżnym dopływem Bobrzy jest rzeka Sufraganiec,
która odwadnia północno-zachodnią część gminy. Ponadto przez gminę przepływa wiele
mniejszych i większych bezimiennych cieków, często okresowych. „Program rozwoju małej
retencji dla województwa świętokrzyskiego” przewiduje budowę na terenie gminy zbiornika
„Wilcza Góra” na rzece Ciemnicy o powierzchni 62 ha.
MONITORING WÓD POWIERZCHNIOWYCH
Na rzekach Sufraganiec i Ciemnica nie prowadzone są pomiary przepływów
i systematycznych pomiarów stanu ich czystości. Obserwuje się stany wody i pomiary przepływów
na rzece Bobrzy. Na omawianym terenie notowane są dwa wysokie stany wód w ciągu
roku. Pierwszy jest związany z wiosennymi roztopami i występuje najczęściej pod koniec marca,
natomiast kolejny raz wysokie stany notowane są podczas obfitych opadów letnich w miesiącu
lipcu. Najniższe wody pojawiają się w drugiej połowie września. W związku z
występującymi anomaliami pogodowymi należy założyć, że w każdym miesiącu może pojawić się
wysoka woda.
Na terenie gminy badaniami jakości wód objęta jest rzeka Bobrza. Badania na odcinku od źródeł do
18,4 km wykazały III klasę czystości (dane WIOŚ w Kielcach 2003).
Klasę czystości rzeki Bobrzy oraz wskaźniki decydujące o klasie czystości w latach 2000-2003
przedstawia poniższa tabela:
Rok
2000
2001
2002
2003
Klasa czystości
III
Non
b.d.
III
Wskaźniki
decydujące o
klasie czystości
fosfor ogólny,
miano Coli
miano Coli
b.d.
miano Coli,
azotyny
*wg danych WIOŚ w Kielcach
Badania przeprowadzone były w oparciu o analizy cech fizyczno-chemicznych
i biologicznych, wykonalnych przez laboratoria Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska
w Kielcach. Kryterium porównawcze przy klasyfikacji wód rzeki stanowiły wartości dopuszczalne
poszczególnych wskaźników zanieczyszczeń dla trzech klas czystości. O przynależności do
odpowiedniej klasy czystości decydował najniekorzystniejszy wskaźnik.
2.3.3. Wody podziemne
Na terenie gminy można wyróżnić następujące piętra wodonośne:
•
triasowy, który ma największe znaczenie dla zaopatrywania ludności w wodę
i ujmowany jest wieloma studniami wierconymi w rejonie Ćmińska i Tumlina; warstwą
wodonośną są spękane piaskowce przewarstwione iłołupkami i mułowcami, woda znajduje
się na ogół pod dużym ciśnieniem;
•
dewoński, którego poziom jest zróżnicowany i zależy od litologicznego wykształcenia
osadów; wody te związane są z wapieniami i dolomitami oraz piaskowcami kwarcytowymi i
mułowcami; wody z tego poziomu ujmowane są studniami wierconymi w rejonie
Miedzianej Góry;
•
czwartorzędowe, których pierwszy poziom związany jest przede wszystkim
z dolinami rzek i uzależniony jest od stanu wody w rzece oraz ilości opadów
atmosferycznych; wody te ujmowane studniami gospodarczymi są złej jakości
i narażone są na zanieczyszczenia bakteriologiczne.
Wody podziemne na terenie gminy cechują się wysoką czystością oraz dużą zasobnością. Znaczne
zasoby posiadają zwłaszcza wody występujące w osadach interglacjalnych i
pochodzące z aluwiów rzecznych poziomów tarasowych.
MONITORING WÓD PODZIEMNYCH
W ramach monitoringu regionalnego wykonano badania wód podziemnych w ujęciu wiejskim w
miejscowości Ćmińsk Wyrowce.
Wyniki z regionalnego monitoringu wód podziemnych w gminie Miedziana Góra za rok 2000 i
2003:
Punkt pomiarowo –
kontrolny
2000
2003
Wodociąg wiejski Ćmińsk
Wyrowce
Ib
Ib
* wg danych WIOŚ w Kielcach
Klasyfikacji jakości wód podziemnych dla potrzeb monitoringu dokonano wg zaleceń GIOŚ:
•
Klasa Ia – wody najwyższej jakości bez przekroczeń dopuszczalnych wskaźników
zanieczyszczeń, nadających się do celów pitnych bez uzdatniania
•
Klasa Ib - wody wysokiej jakości, nieznacznie zanieczyszczone o naturalnym chemizmie,
odpowiadających wodom do celów pitnych i gospodarczych wymagających prostego
uzdatniania;
•
Klasa II - wody średniej jakości o naturalnym chemizmie, jak i zmienionych
antropogenicznie, wymagających złożonego uzdatniania;
•
Klasa III - wody niskiej jakości, w których cechy fizyczne i zawartość głównych
wskaźników zanieczyszczeń, znacznie przekraczają normy obowiązujące dla wód
pitnych.
O klasyfikacji wód decydowały wskaźniki toksyczne, w tym głównie azot azotanowy
i azotynowy oraz wskaźniki nietoksyczne (żelazo, siarczany, twardość ogólna).
W 2003 roku wody w ujęciu wiejskim Ćmińsk Wyrowce zaklasyfikowano jako Ib, czyli wody
wysokiej jakości, wymagających prostego uzdatniania. Stan czystości wód podziemnych na terenie
gminy w latach 1999-2003 jest na stałym poziomie (badania w tych latach wykazują klasę Ib).
2.3.4. Gospodarka wodno – ściekowa
2.3.4.1. Regulacje prawne gospodarki wodno – ściekowej
Gospodarka ściekowa regulowana jest Ustawą z dnia 7 czerwca 2001 roku o zbiorowym
zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. 2001 nr 72, poz.747; zm.: nr
115, poz.1229), Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 8 lipca 2004 roku w sprawie
warunków jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie
substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. 2004 Nr 168 poz.
1763), Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 1 sierpnia 2002 roku - w sprawie
komunalnych osadów ściekowych oraz Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia
20 lipca 2002 roku - w sprawie sposobu realizacji obowiązków dostawców ścieków przemysłowych
oraz warunków wprowadzania ścieków do urządzeń kanalizacyjnych (Dz. U. 2002 Nr 129, poz.
1108). Zgodnie z art. 3 ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska, ścieki (substancje ciekłe,
wprowadzone bezpośrednio lub za pomocą urządzeń kanalizacyjnych do wód) zmieniają stan
fizyczny, chemiczny lub biologiczny wód, działając niszcząco na świat roślinny lub zwierzęcy.
Ścieki powstają w wyniku bytowania człowieka oraz prowadzonej przez niego działalności
gospodarczej i rolniczej (ścieki bytowo – gospodarcze, ścieki przemysłowe,
ścieki komunalne,
wody opadowe, zanieczyszczenia, wody podgrzane, skażone promieniotwórczo i zasolone).
2.3.4.2. Sieć wodociągowa
Gmina posiada dobrze rozwinięty system wodociągowy, jest zwodociągowana w 100%. Długość
sieci wodociągowej wynosi 90,6 km, do której przyłączonych jest 2200 gospodarstw i posesji.
Głównym źródłem zaopatrzenia w wodę gospodarstw domowych jest wodociąg gminny z ujęciem
w miejscowości Ćmińsk Wyrowce, który zasilany jest z dwóch studni: zasadniczej i awaryjnej.
Wydajność eksploatacyjna studni zasadniczej nr 2 wynosi Q=110 m
3
/h, natomiast studni
awaryjnej nr 1 – Q=55 m
3
/h. Na pobór wody z w/w ujęcia Wójt Gminy posiada pozwolenie
wodno-prawne ważne do 1 stycznia 2015 roku. Zgodnie z decyzją pobór wody z ujęcia
przestawia się następująco: Q
śr. dobowe
= 2100 m
3
/d, Q
max. godz.
= 110 m
3
/d, Q
max. dobowe
=
2600 m
3
/d.
Wskaźniki zwodociągowania gminy Miedziana Góra (stan na koniec 2004 roku) przedstawia
tabela:
Gmina
Wskaźnik
km sieci / km
2
powierzchni
gminy
Wskaźnik
liczba przyłączy / liczba
mieszkań
Miedziana Góra
1,28
0,92
* wg danych Urzędu Gminy Miedziana Góra
2.3.4.3. Sieć kanalizacyjna
Od 2003 roku na terenie gminy w miejscowości Kostomłoty II funkcjonuje mechaniczno-
biologiczna oczyszczalnia ścieków typu SBR AQUA PRIM o przepustowości
Q
dmax
= 500 m
3
/dobę. Oczyszczone ścieki odprowadzane są do rowu melioracyjnego i dalej do rzeki
Bobrzy. Do w/w oczyszczalni doprowadzane są poprzez sieć kanalizacji sanitarnej ścieki z
miejscowości: Kostomłoty II, części Kostomłotów I i części Miedzianej Góry oraz dowożone
wozami asenizacyjnymi z przydomowych zbiorników - szamb z innych miejscowości. Długość
sieci kanalizacyjnej wynosi 12,5 km, ilość przyłączy – 442 szt. Ponadto na terenie gminy
funkcjonuje:
•
oczyszczalnia osiedlowa w Ćmińsku Kościelnym obsługująca zespół domków
jednorodzinnych (przepustowość 5 m
3
/dobę),
•
oczyszczalnia ścieków przy PSP w Ćmińsku Rządowym (przepustowość
10 m
3
/dobę),
•
lokalna oczyszczalnia ścieków przy Ośrodku Sportowo-Rekreacyjnym Tor Kielce
w Miedzianej Górze,
•
19 oczyszczalni przydomowych.
Ścieki bytowo-gospodarcze z większości budynków indywidualnych gromadzone są
w zbiornikach bezodpływowych (szambach). Ilość wywożonych ścieków jest znacznie mniejsza niż
ilość zużywanej wody. Oznacza to, że ścieki zagospodarowywane są na terenach rolnych
należących do danego właściciela. Istnieją także liczne przypadki niekontrolowanego wylewania
ścieków na pola, do rowów i cieków powierzchniowych.
Firmy prowadzące usługi na terenie gminy w zakresie wywozu ścieków:
•
Zakład Usług Transportowych i Wywóz Nieczystości Płynnych – Stanisław Durlik, Kielce
ul. Chopina 11/40,
•
Wywóz Nieczystości Płynnych – Zbigniew Góźdź, Tumlin Wykień 68,
26-085 Miedziana Góra.
2.3.4.4. Główne źródła zanieczyszczeń
Poważnym zagrożeniem dla stanu sanitarnego wód powierzchniowych jest nieuporządkowana
gospodarka ściekowa, czyli brak pełnego systemu zbiorowej kanalizacji i oczyszczania ścieków,
nieszczelne szamba, „dzikie” wysypiska śmieci, chemizacja rolnictwa oraz emisje gazów
pochodzące z motoryzacji.
Na terenie gminy przeważają teren pagórkowate. Dla tak ukształtowanej powierzchni zgodnie z
badaniami IMGW, Instytut Ekologii PAN, oszacował wielkość spływu powierzchniowego:
o dla gruntów ornych 10 -15 kg N całk./ha rok i 0,4 - 0,7 kg P całk /ha rok,
o dla zielonych użytków rolnych 8 -10 kg N całk /ha rok i 0,3 - 0,5 kg P całk /ha rok,
o dla lasów 5-6 kg N całk /ha rok i 0,1-0,2 kg P całk /ha rok
Z raportu GIOŚ wynika, że ponad 50% ładunku azotu ogólnego i ponad 25% fosforu ogólnego
wprowadzanych jest do wód powierzchniowych.
2.3.5. Wnioski
W celu poprawienia stanu sanitarnego gminy należy skoncentrować się na:
•
wykorzystaniu istniejącego układu kanalizacji sanitarnej z oczyszczalnią ścieków,
•
wyeliminowaniu niekontrolowanych odpływów wód deszczowych kanałami sanitarnymi,
•
wyeliminowaniu niekontrolowanego wylewania ścieków na pola, do rowów melioracyjnych
i cieków wodnych,
•
realizacji planowanych inwestycji związanych z rozbudową systemu kanalizacji i
oczyszczania ścieków,
•
na terenach trudnych do skanalizowania, z dość rozproszoną zabudową wykorzystanie
realizacji budowy przydomowych lub przyzagrodowych oczyszczalni ścieków.
2.4. Odpady
2.4.1. Przepisy prawne
Opracowanie planu gospodarki odpadami dla gminy jest realizacją przepisów uchwalonej przez
Sejm RP ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62/01, poz. 628 oraz z 2002 r.
Nr 41 , poz. 365 i Nr 113, poz. 984), która w rozdziale 3, art. 14-16 wprowadza obowiązek
opracowania planu na szczeblu gminnym. Określone w ustawie o odpadach w
rozdziale 2 art. 5 zasady postępowania z odpadami, stanowią podstawę do formułowania zadań w
planie gospodarki odpadami. Zasada gospodarowania odpadami brzmi: „Kto podejmuje działania
powodujące lub mogące powodować powstawanie odpadów, powinien takie działania planować,
projektować i prowadzić tak aby:
-
zapobiegać powstawaniu odpadów lub ograniczać ilość odpadów i ich negatywne
oddziaływanie na środowisko przy wytwarzaniu produktów, podczas i po zakończeniu
ich użytkowania,
-
zapewniać zgodny z zasadami ochrony środowiska odzysk, jeżeli nie udało się zapobiec
ich powstaniu,
-
zapewniać zgodne z zasadami ochrony środowiska unieszkodliwianie odpadów, których
powstaniu nie udało się zapobiec lub których nie udało się poddać odzyskowi”.
Gospodarka odpadami regulowana jest następującymi aktami prawnymi:
•
Ustawą o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628 z późn. zm.) z dnia 27 kwietnia
2001 roku,
•
Ustawą – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62. poz. 627 z późn. zm.) z dnia
27 kwietnia 2001 roku,
•
Ustawą o wprowadzeniu ustawy – Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o
zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 100, poz. 1085) z dnia 27 lipca 2001 roku,
•
Ustawą o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz. U. Nr 63, poz. 638)
z dnia 11 maja 2001 roku,
•
Ustawą o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 7
poz. 78 z 2003 roku) z dnia 19 grudnia 2002 roku,
•
Ustawą o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz.
U. Nr 72, poz. 747 z 2001 r. i Dz. U. Nr 113, poz. 984 z 2002 r.) z dnia 7
czerwca 2001 roku,
•
Ustawą o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 199, poz. 1671) z
dnia 28 października 2002 roku;
oraz szeregiem rozporządzeń wydanych do ustaw:
•
Rozporządzeniem Ministra Środowiska w sprawie sporządzania planów gospodarki
odpadami (Dz. U. 03.66.620 z dnia 17 kwietnia 2003 r.) z dnia 9 kwietnia 2003 roku,
•
Rozporządzeniem Ministra Środowiska w sprawie wzorów dokumentów stosowanych na
potrzeby ewidencji odpadów (Dz. U. Nr 152, poz. 1736) z 2001 roku,
•
Obwieszczenie Ministra Środowiska z dnia 15 października 2003 roku w sprawie wysokości
stawek opłat za korzystanie ze środowiska na rok 2004 (M.P. Nr.50 poz.782),
•
Rozporządzeniem Rady Ministrów w sprawie opłat za korzystanie ze środowiska
(Dz. U. Nr 55, poz. 477) z 18 marca 2003 roku,
•
Rozporządzeniem Ministra Gospodarki w sprawie rodzajów odpadów, które mogą być
składowane w sposób nieselektywny (Dz. U. Nr 191, poz. 1595) z dnia
30 października 2002 roku,
•
Rozporządzeniem Ministra Gospodarki w sprawie sposobów bezpiecznego użytkowania
oraz warunków usuwania wyrobów zawierających azbest (Dz. U. Nr 71, poz. 649) z 2004
roku,
•
Rozporządzeniem Ministra Środowiska w sprawie komunalnych osadów ściekowych (Dz.
U. Nr 134, poz. 1140) z 1 sierpnia 2002 roku,
•
Rozporządzeniem Ministra Środowiska w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz.
1206 z 2001 r.) z dnia 27 września 2001 roku.
W związku z wejściem Polski do struktur państw UE istnieje konieczność spełnienia jej wymagań
w zakresie ochrony środowiska, w tym dotyczących gospodarki odpadami. Dyrektywa UE nr
91/156 EEC zabrania od 2002 roku deponowania na składowiskach odpadów nie przetworzonych
(o zawartości substancji organicznych powyżej 5% i kaloryczności powyżej 6000
kJ/kg). Podstawowymi kierunkami działań będą: zmniejszanie ilości odpadów do wywiezienia
poprzez selektywną zbiórkę i zagospodarowanie odpadów oraz stworzenie nowoczesnych zakładów
wykorzystujących i unieszkodliwiających odpady. Odpady organiczne powinny być w całości
kompostowane. Długość okresu dostosowawczego dla spełnienia przez Polskę wszystkich
wymagań UE, dotyczących ochrony środowiska można optymistycznie szacować na 5 do 10 lat. Po
tym okresie będziemy musieli spełnić wszystkie wymogi prawa UE, a w tym również wymogi w/w
dyrektywy.
Ze względu na źródło powstawania odpadów można je podzielić na:
-
odpady komunalne, pochodzące w większości z gospodarstw domowych,
-
odpady przemysłowe, pochodzące z procesów technologicznych w przemyśle,
-
odpady niebezpieczne powstające w oczyszczalniach ścieków, w sektorze medycznym oraz
znajdujące się w strumieniu odpadów komunalnych i gospodarczych (akumulatory, baterie,
świetlówki, odpady zawierające azbest itp.).
2.4.2. Odpady niebezpieczne
Odpady niebezpieczne są to odpady, które ze względu na swoje pochodzenie, skład chemiczny,
biologiczny i inne właściwości stanowią zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi oraz dla
środowiska. Odpady te powstają zarówno w sektorze gospodarczym, jak i komunalnym. Głównymi
źródłami powstawania odpadów niebezpiecznych są: przemysł, działalność usługowa, medyczna i
weterynaryjna Odpady te powstają również w gospodarstwach domowych i szkolnictwie
(przeterminowane odczynniki chemiczne).
Odpady niebezpieczne powstające w gospodarstwach domowych trafiają ze strumieniem odpadów
komunalnych na składowisko w Promniku, gmina Strawczyn. Zakłady prowadzące działalność
gospodarczą i usługową składają odpady na własnym terenie, a następnie organizują we własnym
zakresie ich wywóz.
Istnieje możliwość bezpośredniego zawarcia umowy na odbiór odpadów przemysłowych przez
podmioty gospodarcze z odbiorcami, którzy mają stosowne decyzje na zbieranie, transport lub
unieszkodliwianie odpadów niebezpiecznych.
ODPADY MEDYCZNE I WETERYNARYJNE
Odpady medyczne z Ośrodków Zdrowia w Miedzianej Górze i Ćmińsku w ilości ok. 0,36 Mg są
odbierane i unieszkodliwiane przez specjalistyczne firmy. Przeterminowane leki z apteki w ilości
ok. 3 kg rocznie przekazywane są do unieszkodliwienia za pośrednictwem hurtowni
farmaceutycznych, które zaopatrują apteki w leki.
W gminie nie ma stałego punktu usług weterynaryjnych, usługi wykonywane są przede wszystkim
bezpośrednio w gospodarstwach domowych. Nie prowadzony jest monitoring gospodarki odpadami
weterynaryjnymi, należy przyjąć iż odpady te są zagospodarowywane we własnym zakresie przez
właścicieli posesji (spalane w piecach lub gromadzone z pozostałymi odpadami
zmieszanymi).
2.4.3. Odpady z sektora gospodarczego
Odpady z sektora gospodarczego (przemysłu, rolnictwa, rzemiosła, niektórych usług) stanowią
największy strumień odpadów wytwarzanych. W strumieniu odpadów z sektora gospodarczego
powstają również odpady niebezpieczne.
Zgodnie z zapisami Ustawy o odpadach wytwórca odpadów jest obowiązany do uzyskania decyzji
zatwierdzającej program gospodarki odpadami niebezpiecznymi, jeżeli wytwarza odpady
niebezpieczne w ilości powyżej 0,1 Mg rocznie, przedłożenia informacji o
wytwarzanych odpadach oraz o sposobach gospodarowania wytworzonymi odpadami, jeżeli
wytwarza odpady niebezpieczne w ilości do 0,1 Mg rocznie albo powyżej 5 Mg rocznie
odpadów
innych niż niebezpieczne. Wytwórca odpadów jest obowiązany do
uzyskania pozwolenia
na wytwarzanie odpadów, które powstają w związku z eksploatacją instalacji, jeżeli wytwarza
powyżej 1 Mg odpadów niebezpiecznych rocznie lub powyżej 5 tysięcy Mg odpadów innych niż
niebezpieczne rocznie.
Oszacowanie ilości wytwarzanych odpadów na podstawie informacji zawartych w wydanych
decyzjach zatwierdzających program gospodarki odpadami niebezpiecznymi, pozwoleniach na
wytwarzanie odpadów oraz złożonych informacjach może powodować błędne wnioski. Przy
składaniu w/w uzgodnień do jednostek administracyjnych określa się często górną granice
wytwarzania odpadów w ciągu roku (są to dane zawyżone).
Wg posiadanych decyzji na terenie gminy Miedziana Góra mogło zostać wytworzonych
ok. 80414 Mg odpadów przemysłowych.
Obecnie na terenie gminy nie wszystkie podmioty gospodarcze prowadzą zgodnie
z obowiązującymi przepisami ewidencję odpadów i bez przeprowadzenia monitoringu nie jest
możliwe ustalenie rzeczywistego stanu gospodarki odpadami przemysłowymi na terenie gminy.
2.4.4. Odpady komunalne
Źródłami wytwarzania odpadów komunalnych są gospodarstwa domowe oraz obiekty
infrastruktury takie jak: handel, usługi i rzemiosło, a także obiekty turystyczne i targowiska.
W wielu gospodarstwach domowych na terenach wiejskich odpady segregowane są
z przeznaczeniem na: kompost (odpady kuchenne, z uprawy polowej, przydomowych działek) i
do spalania w warunkach domowych (odpady z tworzyw sztucznych, tkaniny, papier itp.).
W grupie odpadów gospodarskich znajdują się również odpady niebezpieczne typu: opakowania po
lekach, środki medyczne, opatrunkowe, opakowania i resztki środków chemicznych i ochrony
roślin. Ich unieszkodliwianie w sposób gospodarski, w przydomowych kotłowniach, ma
degradujący wpływ na środowisko. Niewielka część odpadów komunalnych – gospodarskich
(puszki, metal, szkło itp.) około 10 – 15% jest wywożona na zbiorowe punkty deponowania.
Ilość odpadów komunalnych wytworzonych na terenie gminy Miedziana Góra (odpady komunalne
pochodzące z gospodarstw domowych) w 2003 roku – szacowane wg wskaźników i wg danych
firmy wywożącej (wg danych zawartych w Planie Gospodarki Odpadami dla Gminy Miedziana
Góra):
Gmina Miedziana Góra
Ilość odpadów (Mg/rok)
Liczona wskaźnikowo
1300,46*-2148**
Wg danych firmy wywożącej (odpady zmieszane z
terenu gospodarstw)
1196
Wg danych firmy wywożącej (odpady zmieszane z
410
kontenerów KP 7)
Ilość zebranych surowców wtórnych:
- szkło
- tworzywa sztuczne
- złom
- makulatura
20
7,1
1,8
0,9
* wg wskaźników w WPGO
** wg wskaźników w KPGO
Podstawową metodą unieszkodliwiania odpadów komunalnych jest ich składowanie na
składowisku w Promniku (Gmina Strawczyn). Organizacją i wykonaniem usług odbioru odpadów
komunalnych zmieszanych na terenie gminy Miedziana Góra zajmuje się Miejskie
Przedsiębiorstwo Oczyszczania w Kielcach – w ramach umów cywilno-prawnych zawartych
między mieszkańcami a firmą wywozową. Firma ta prowadzi działalność w zakresie odbioru,
transportu i unieszkodliwiania odpadów. W 2003 roku 1357 właścicieli posesji wyposażonych
zostało w pojemniki przydomowe 110 l, będące własnością firmy wywozowej, co stanowi 47,5%
wszystkich nieruchomości. Koszty za wywóz odpadów komunalnych zmieszanych ponosi
właściciel nieruchomości. W 2003 roku z terenu gminy z gospodarstw domowych zebrano 1196
Mg zmieszanych odpadów komunalnych. Od września 2004 roku na terenie gminy działa również
firma EKOM z Chęcin, która odbiera odpady komunalne zmieszane z terenu Miedzianej
Góry (13 mieszkańców) i Kostomłotów I (1 osoba).
Na terenie gminy rozmieszone są także w 12 punktach kontenery typu KP 7 na odpady komunalne
zmieszane, których opróżnianie odbywa się na zasadzie zgłoszenia w chwili przepełnienia do firmy
wywozowej. Koszty za wywóz i składowanie odpadów komunalnych z kontenerów KP 7 ponosi
gmina; obiekty użyteczności publicznej nie mają odrębnych pojemników i korzystają z kontenerów
ogólnie dostępnych KP 7. W 2003 roku z kontenerów KP 7 zebrano ok. 410 Mg odpadów
komunalnych zmieszanych.
Od lipca 2002 roku w gminie Miedziana Góra wdrażana jest selektywna zbiórka odpadów
opakowaniowych typu szkło i tworzywa sztuczne oraz metal. Zbiórkę szkła, tworzyw sztucznych i
metalu prowadzi firma EKO SAL. Odpady te składowane są w pojemnikach przeznaczonych do
gromadzenia poszczególnych rodzajów odpadów (23 zestawy do segregacji odpadów i 4 pojemniki
edukacyjne „Borowik” dla szkół). System opróżniania odbywa się ręcznie z równoczesnym
wstępnym doczyszczaniem odpadów. Odpady po oczyszczeniu gromadzone w workach foliowych,
pozostałość po doczyszczaniu - jako balast jest składana do najbliższego kontenera na odpady
komunalne zmieszane KP 7. Firma wywozowa nie prowadzi ewidencji dotyczącej częstotliwości
opróżniania pojemników i ilości zgromadzonych w poszczególnych pojemnikach odpadów.
Na podstawie informacji firmy EKO SAL szacunkowo przyjęto, że podczas jednorazowego
opróżniania pojemnika odbierane jest około 248,16 kg szkła i 31,9 kg tworzyw sztucznych.
W 2002 r wprowadzając selektywną zbiórkę odpadów komunalnych w gminie przeprowadzono
akcję informacyjno-edukacyjną. Mieszkańcy poza gromadzeniem odpadów selektywnie w centrach
zbiórki mogli przystąpić do zbiórki odpadów bezpośrednio z terenu nieruchomości – „u źródła”
systemem worowym. Mieszkańcy gromadzą w oddzielnych workach szkło, tworzywa sztuczne i
metal, jak również z własnej inicjatywy makulaturę. Firma EKO SAL podpisała umowy z 743
mieszkańcami na odbiór odpadów gromadzonych selektywnie, odbiór odbywa się 1 raz w miesiącu.
W wyniku selektywnej zbiórki w 2003 roku z terenu gminy Miedziana Góra zebrano 20 Mg szkła
(do recyklingu oddano 8,55 Mg), 7,1 Mg tworzyw sztucznych (do recyklingu oddano 3,29 Mg) oraz
1,8 Mg złomu, który w całości został oddany do recyklingu, jak również 0,9 Mg
makulatury (do recyklingu oddano 0,45 Mg).
2.4.5. Wnioski
Odpady stałe z terenu gminy w ramach umów indywidualnych z mieszkańcami, zakładami
użyteczności publicznej oraz zakładami prowadzącymi działalność gospodarczą są wywożone przez
Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania Kielce na składowisko w Promniku gm.
Strawczyn. Od września na terenie gminy działa również firma EKOM z Chęcin, która odbiera
odpady komunalne zmieszane z terenu miejscowości Miedziana Góra i Kostomłoty I. Od lipca 2002
roku gmina prowadzi selektywną zbiórkę odpadów w centrach (gniazdach) i
bezpośrednio w gospodarstwach „u źródła”. Zbiórką surowców wtórnych zajmuje się firma EKO
SAL. Gmina powinna skoncentrować się na
propagowaniu segregacji wstępnej odpadów już w
miejscu ich powstawania z podziałem na surowce szklane, papierowe, metalowe i odpady
organiczne, powiększając ciągle ilość kontenerowych punktów gromadzenia odpadów stałych
celem wyeliminowania „dzikich” wysypisk śmieci.
2.5. Gleby
2.5.1. Wprowadzenie
Urodzajność gleb kształtowana jest przez czynniki naturalne i antropogeniczne, które wpływają na
ich degradację, obniżając jakość i zawartość próchnicy. Zmiany w odczynie, zasobności i żyzności
gleb mają związek ze zmianami zachodzącymi w klimacie i szacie roślinnej. Procesy erozyjne,
emisja gazów i pyłów istotnie wpływają na środowisko glebowe.
Strukturę gruntów na terenie gminy Miedziana Góra przedstawia tabela:
Powierzchnia
ogólna (ha)
Użytki rolne (ha)
Razem
Grunty
orne
Sady
Łąki
Pastwiska
Lasy i
grunty
leśne
Pozostałe
grunty
7111
3290
2118
53
845
274
3071
750
* wg danych w Programie ochrony środowiska dla powiatu kieleckiego
Powierzchnia gruntów użytkowanych rolniczo wynosi 3290 ha, co stanowi 46,3% ogólnej
powierzchni gminy. Blisko 64% użytków rolnych zajmują grunty orne, lasy i grunty leśne stanowią
43,2% powierzchni gminy (3017 ha).
Struktura gruntów gminy Miedziana Góra
Po z o
s
t
a
ł
e
g
r
u
n
t
y
i n i e
u
ż
y
t
k
i
Pastwiska
Łą k
i
Lasy i grunty
le ś n
e
Sady
Grunty orne
2.5.2. Typy gleb
Na terenie gminy Miedziana Góra występują gleby zróżnicowane pod względem systematycznym
jak i pod względem przydatności dla rolnictwa; przeważają gleby słabe i bardzo słabe,
wykształcone głównie na piaskach. Na terenie gminy wyróżniamy następujące typy gleb:
•
pseudobielicowe
wytworzone z różnych piasków gliniastych występują na całym
obszarze gminy zarówno na gruntach ornych jak i użytkach zielonych; są to gleby
kwaśne lub lekko kwaśne;
•
brunatne wyługowane
wytworzone z piasków całkowitych i niecałkowitych często
zalegających na skale wapiennej, występują we wszystkich wsiach gminy na gruntach
ornych i użytkach zielonych;
•
brunatne kwaśne
wytworzone ze skał z natury kwaśnych zajmują dość znaczne
powierzchnie; część z nich wykształciła się z gleb bielicowych leśnych;
•
czarne ziemie właściwe i zdegradowane
wytworzone z piasków gliniastych lekkich,
gliniastych mocnych i pyłów zwykłych występują na terenach niżej położonych lub w
dolinach rzecznych na obszarach nie podlegających zalewom. Występują głównie na
użytkach zielonych na terenie wsi: Ciosowa, Ćmińsk Kościelny, Kostomłoty I,
Kostomłoty II, Miedziana Góra i Tumlin Wykień. Posiadają odczyn kwaśny lub słabo
kwaśny o średniej zawartości próchnicy;
•
rędziny brunatne
wytworzone ze zwietrzeliny wapieni dewońskich występują tylko we
wsiach Kostomłoty I i Kostomłoty II. Są to rędziny płytkie lub średniogłębokie;
•
mady
występują na terenach zalewowych dolin rzecznych pod gruntami ornymi
i użytkami zielonymi w miejscowościach: Ćmińsk Rządowy, Ćmińsk Kościelny
i Porzecze. Są to mady lekkie, bardzo lekkie i średnie o odczynie kwaśnym;
•
gleby mułowo-torfowe
występują wyłącznie na użytkach zielonych we wsiach Bobrza i
Kostomłoty I; powstały w wyniku procesu torfotwórczego i procesu namulania;
•
gleby murszowo-mineralne i murszowate
wykształcone w warunkach trwałego lub
okresowego nadmiernego uwilgotnienia występują pod użytkami zielonymi
w miejscowościach: Ciosowa, Ćmińsk Kościelny, Kostomłoty II i Porzecze.
•
gleby glejowe
występują na użytkach zielonych we wsiach: Ćmińsk Rządowy,
Kostomłoty I i Kostomłoty II, są to gleby mineralne o składzie mechanicznym piasków
gliniastych, pyłów zwykłych zalegających na piasku luźnym i glinie.
Gleby w gminie Miedziana Góra według klas bonitacyjnych:
Lp.
GRUNTY ORNE
UŻYTKI ZIELONE
klasa
%-owy udział w powierzchni
gruntów ornych
klasa
%-owy udział w powierzchni
użytków zielonych
l.
III b
0,5
III
0,2
2.
IV a
7,1
3.
IV b
23,5
IV
30,7
4.
V
42,8
V
49,6
5.
VI
26,1
VI
13,5
Razem
100
Razem
100
* wg „Studium uwarunkowań ...”
2.5.3. Odczyn gleb
Ocenę stopnia zakwaszenia gleb i potrzeb wapnowania oraz wycenę zawartości przyswajalnych
form makroelementów (P, K, Mg) i mikroelementów (B, Cu, Mn, Zn) wykonano na podstawie liczb
granicznych obowiązujących w Stacjach Chemiczno-Rolniczych, opracowanych przez Instytut
Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach.
Badania właściwości agrochemicznych gleb na terenie województwa świętokrzyskiego prowadzi
Okręgowa Stacja Chemiczno-Rolnicza w Kielcach.
W 2003 roku w Okręgowej Stacji Chemiczno-Rolniczej w Kielcach opracowano syntezę badań z
lat 1999-2003, są to najbardziej aktualne wyniki badań. Z przeprowadzonych badań wynika, że na
terenie województwa świętokrzyskiego przeważają gleby zakwaszone (52%), w tym o odczynie
bardzo kwaśnym (pH do 4,5) - 28%, o odczynie kwaśnym (pH 4,6-5,5) - 24%, lekko kwaśnym (pH
5,6-6,8) - 20%, obojętnym (pH 6,8-7,2) - 15% i zasadowym (pH od 7,2) - 13%.
Zakwaszenie gleb wpływa na zmniejszenie plonów, jak również sprzyja przyswajaniu przez rośliny
metali ciężkich. Wymagane jest więc wapnowanie zakwaszonej gleby, przestrzeganie dawek
stosowanych nawozów i środków ochrony roślin.
2.5.4. Monitoring gleb
Celem monitoringu gleb jest obserwowanie zmian jakości gleb zachodzących
w zróżnicowanych warunkach przyrodniczych i określonej działalności człowieka. Zadaniem
monitoringu gleb jest śledzenie długofalowych zmian chemizmu gleb i badanie zanieczyszczenia w
rejonach oddziaływania lokalnych źródeł zanieczyszczeń.
W ramach monitoringu regionalnego wykonuje się badania gleb położonych na obszarach
o znaczącym potencjalnym zagrożeniu zanieczyszczeniem. Badania te wykonywane są co pięć lat i
mają na celu dokumentowanie zmian zachodzących w glebach, sygnalizowanie zagrożeń i
umożliwienie wczesnego podejmowania działań ochronnych. Wojewódzki Inspektorat Ochrony
Środowiska w Kielcach badaniami takimi na terenie gminy Miedziana Góra objął gleby przy drodze
krajowej Nr 74 w punktach pomiarowych: Ciosowa, Miedziana Góra i Kostomłoty. Analizy
chemiczne określono w zakresie zawartości metali ciężkich: miedzi, niklu, cynku, ołowiu, chromu i
kadmu.
Wyniki badań wykonanych w roku 1996 i 2001 przedstawia poniższa tabela:
Rok
badania
Punkt
pomiarowy
(rodzaj
użytku)
Zakres stężeń w mg/kg
Stopień zanieczyszczenia
Cu
Ni
Zn
Pb
Cr
Cd
1996
2001
Ciosowa
(grunt orny)
2,7-3,8
0
0,2-1,2
0
17,0-18,3
0
3,8-7,6
0
2,3-2,9
0
0,2-0,3
0
5,4-5,7
0
1,3-1,5
0
37,0-47,2
0
17,8-19,3
0
3,9-5,2
0
0,6-0,7
I
1996
2001
Miedziana
Góra
(użytek
zielony)
15,7-23,0
0
5,1-5,2
0
55,9-77,0
0,I
28,5-30,7
0
8,9-9,0
0
0,7-1,0
I
7,4-7,7
0
3,6-4,9
0
42,6-116,3
0,I
15,8-28,7
0
6,1-7,6
0
0,4-1,3
0,I
1996
2001
Kostomłoty
(grunt orny)
12,8-39,3
0
4,5-1,1
0
31,9-72,9
0,I
13,9-48,8
0
3,1-6,7
0
0,4-0,9
0,I
11,3-15,0
0
3,4-3,5
0
70,8-90,5
I
58,8-118,2
I,II
5,8-6,7
0
0,6-0,8
I
* wg Stan środowiska w województwie świętokrzyskim - Raport
Analiza składu chemicznego wskazuje, iż zawartość metali ciężkich w glebach przy drodze
krajowej Nr 74 jest naturalna (0) lub podwyższona (I) – dotyczy stężeń cynku, ołowiu
i kadmu. Sporadycznie występuje słabe zanieczyszczenie (II), które dotyczy stężenia ołowiu (punkt
pomiarowy – Kostomłoty).
2.5.5. Wnioski
Na terenie gminy Miedziana Góra przeważają gleby słabe i bardzo słabe, wykształcone na piaskach.
Gleby te charakteryzują się słabą przydatnością dla rolniczego wykorzystania, świadczy o tym
ogólny wskaźnik jakości rolniczej przestrzeni produkcyjnej, wynoszący 50,2 pkt. Ze
względu na kwaśny odczyn gleb, konieczne jest nawożenie i wapnowanie. Wskazane są działania
w kierunku zwiększania lesistości na obszarach o niskich klasach bonitacyjnych gleb. Należy
prowadzić działania edukacyjne w zakresie prowadzonych prac agrotechnicznych, które zapobiegną
degradacji rolniczej (m.in. wapnowanie zakwaszonej ziemi, przestrzeganie dawek stosowanych
nawozów oraz środków ochrony roślin).
2.6. Surowce mineralne
2.6.1. Wprowadzenie
Gmina Miedziana Góra ze względu na swoje położenie i urozmaiconą budowę geologiczną
skalnego podłoża jest bogata w kopaliny minerale. Historycznie na terenach gminy wydobywano
rudy miedzi i żelaza. Intensywny rozwój górnictwa rudnego i miedzianego nastąpił już pod koniec
XVI wieku, kiedy to uruchomiono największą w rejonie kopalnię „Zygmunt”. Eksploatację rud
zakończono w 1923 roku z chwilą zamknięcia kopalni. Obecnie złoża nie nadają się do eksploatacji.
Na terenie gminy duże znaczenie gospodarcze mają kopaliny dolomitów, wapieni
i piaskowca, które są częściowo eksploatowane.
2.6.2. Zasoby surowcowe
Dolomity dewońskie
Złoża dolomitów dewońskich eksploatowana jest na wysoką skalę przez kopalnię „Laskowa”
Kieleckich Kopalni Surowców Mineralnych ze złoża „Laskowa Góra”. Zasoby wynoszące 9067
tys. ton wykorzystywane są do produkcji kruszyw łamanych dla budownictwa i
drogownictwa oraz wapna magnezowego do wyrobu mączek i nawozów wapniowo-magnezowych.
Pewne partie dolomitów mogą być wykorzystywane również w przemyśle szklarskim.
Wapienie dewońskie
Wapienie górnego dewonu, w złożach eksploatowanych na terenie gminy mają zastosowanie do
produkcji kruszyw drogowych (złoże „Kostomłoty” i „Mogiłki”) i budowlanych (złoże
„Krzemucha”). Złoża te mogą być również wykorzystywane w przemyśle hutniczym, chemicznym
i cukrowniczym.
•
Złoże „Kostomłoty”
o zasobach bilansowych 2369 tys. ton, użytkownikiem są Kopalnie
Odkrywkowe Surowców Drogowych w Kielcach;
•
Złoże „Mogiłki”
o zasobach zarejestrowanych w ilości 1300 tys. ton, wykorzystywane jako
kruszywo łamane drogowe i kolejowe, obecnie nie eksploatowane; użytkownikiem złoża
było Komunalne Przedsiębiorstwo Robót Drogowych w Kielcach;
•
Złoże „Krzemucha”
o zasobach udokumentowanych 1709 tys. ton, wykorzystywane było do
produkcji kruszywa łamanego dla budownictwa i drogownictwa; obecnie złoże jest
nieczynne, a wyrobisko po eksploatacji jest rekultywowane przez zasypywanie materiałem z
hałd; właścicielem terenu, na którym znajduje się wyrobisko są Kieleckie Kopalnie
Surowców Mineralnych.
Piaskowce
Najdłużej eksploatowanym surowcem skalnym na terenie gminy są piaskowce tumlińskie. Obecnie
eksploatacja odbywa się na niewielka skalę, piaskowce mogą mieć zastosowanie do wyrobów
budowlanych i ozdobnych elementów architektonicznych, kamieni młyńskich i osełek,
są także bardzo dobrym materiałem jako okładziny do pieców hutniczych. Odpady powstające przy
pozyskiwaniu bloków i płyt mogą być używane jako kamień łamany i kruszywo
drogowe.
•
Złoże „Ciosowa”
- o zasobach zarejestrowanych 982 tys. ton, z piaskowca wyrabiano płyty,
kształtki do żeliwiaków i kamień łamany, złoże jest obecnie nieczynne, wyrobisko
poeksploatacyjne jest zrekultywowane, część wyrobiska jest pomnikiem przyrody;
•
Złoże „Wykień”
- złoże położone na obszarze leśnym o zasobach zarejestrowanych
w ilości 148 tys. ton, surowiec wykorzystywany był do produkcji płyt, kamienia łamanego i
na kształtko do żeliwiaków, złoże jest obecnie nieczynne;
•
Złoże „Tumlin-Gród”
- złoże udokumentowane w ilości 586 tys. ton, surowiec
wykorzystywane jest do produkcji płyt i kamienia łamanego, złoże piaskowców
tumlińskich jest obecnie eksploatowane, a użytkownikiem złoża jest Spółdzielnia Pracy
„Kopaliny Mineralne”.
Piaski
Piaski stanowią kopalinę najpowszechniej występującą i wykorzystywaną na terenie gminy. Na
terenie gminy udokumentowane są jedynie złoża piasków „Szczukowskie Górki” (zasoby
zarejestrowane w ilości 13854 tys. ton), które po uszlachetnieniu przez płukanie i przesiew mogą
być stosowane są do produkcji betonów i zapraw budowlanych. Złoże nie jest eksploatowane,
jedynie wykorzystywane jest przez okoliczną ludność. Na terenie gminy Miedziana Góra istnieją
obszary, na których możliwe jest rozpoznanie i zagospodarowanie nowych złóż piasków.
2.6.3. Wnioski
Eksploatacja surowców mineralnych wywołuje ujemne skutki w środowisku przyrodniczym. W
rejonie złóż surowców wydobywanych utworzono obszary górnicze i tereny górnicze. Dalszą
eksploatację przewiduje się w złożach „Laskowa Góra”, „Kostomłoty” i „Tumlin-Gród”. Z uwagi
na położenie w obszarach leśnych i małe zasoby nie przewiduje się eksploatacji złóż „Ciosowa” i
„Wykień”. Eksploatacja surowców naturalnych powinna być prowadzona zgodnie z
obowiązującymi przepisami w oparciu o dokumentacje geologiczne i koncesje. Nieczynne
wyrobiska powinny być rekultywowane.
2.7 Pola elektromagnetyczne
Przez obszar gminy Miedziana Góra przebiegają elektroenergetyczne, napowietrzne linie
wysokiego napięcia 220 kV i 110 kV, wymagające stref ochronnych związanych z emisją pola
elektromagnetycznego. Linie napowietrzne średniego napięcia 15 kV nie posiadają takich stref
ochronnych, jednakże w pasach o szerokości nie mniejszej niż 15 m, wzdłuż ich przebiegów, nie
powinny być lokalizowane budynki, a ponadto instalowanie wszelkich urządzeń technicznych
należy wykonywać zgodnie ze szczególnymi przepisami prawa budowlanego. Na terenie gminy
zlokalizowane są punktowe źródła promieniowania elektromagnetycznego – maszty telefonii
komórkowej i radiowej (Kostomłoty I, Ćmińsk Wykień – na terenie Kieleckiego
Automobilklubu).
2.8. Przyroda
2.8.1. Wprowadzenie
Lasy jako najbardziej naturalna forma przyrodnicza związana jest z krajobrazem i życiem
społeczeństwa. Lasy pełnią wielorakie funkcje: dodatnio oddziałują na środowisko przyrodnicze,
dostarczają surowca drzewnego, owoców leśnych oraz są obszarem dla rekreacji i turystyki. Lasy
korzystnie wpływają na klimat, powietrze, wodę, glebę, warunki życia ludzi oraz równowagę
przyrodniczą.
2.8.2. Stan zasobów przyrody
Na terenie gminy Miedziana Góra lasy i grunty leśne zajmują 43,2% powierzchni ogólnej gminy –
3071 ha. W strukturze własnościowej przeważają lasy państwowe (91% powierzchni lasów gminy),
zarządzane przez Nadleśnictwo Kielce Obręb Kielce i Nadleśnictwo Zagnańsk Obręb Samsonów.
W przeważającej części lasy stanowią obszar Suchedniowsko - Oblęgorskiego Parku
Krajobrazowego. Są to atrakcyjne drzewostany iglaste i liściaste w wieku 40 i 80 lat na
siedliskach świeżych i żyznych. Na terenie gminy podstawowymi siedliskami są: las mieszany
świeży, las mieszany wyżynny, bór mieszany świeży, bór mieszany wyżynny, bór świeży, bór
wilgotny, bór mieszany wilgotny, las wilgotny, las mieszany wilgotny, bór bagienny oraz ols. W ich
składzie gatunkowym dominują drzewostany sosny, świerku, jodły, dębu, buka, jesionu, olszy,
brzozy topoli, osiki oraz wierzby. Z wymienionymi ekosystemami leśnymi związane są
występujące tu liczne gatunki roślin rzadkich i chronionych budujących bogato rozwinięte runo
leśne i podszyt. Charakterystyczną cechą roślinności gminy jest występowanie zakrzewień
śródpolnych porastających miedze oraz odłogowane pola uprawne i obrzeża lasów. Podobnie jak
szata roślinna również fauna gminy jest słabo zróżnicowana. Świat ssaków reprezentują jelenie,
sarny, lisy, dziki i zające,
a w dolinach rzek bobry. Z ptaków łowieckich licznie występują
kuropatwy i bażanty.
2.8.3. Wnioski
Stan środowiska leśnego ulega przemianom wskutek prowadzenia działalności przemysłowej i
urbanizacji, co prowadzi do zagrożenia zdrowotnego drzewostanów. Warunki atmosferyczne
panujące w ostatnich latach (zwłaszcza długotrwałe susze, ostre zimy i klęski huraganowe) jak
również pożary wpływają destabilizacyjnie na drzewostany leśne. Negatywny wpływ na stan
zdrowotny lasów obszaru gminy Miedziana Góra ma bliskość tras komunikacyjnych Nr
74 i Nr 7.
2.9. Nadzwyczajne zagrożenia środowiska
Na terenie gminy prawdopodobieństwo wystąpienia nadzwyczajnego zagrożenia dla środowiska
naturalnego wiąże się z możliwością awarii w transporcie drogowym (szczególnie trasa Nr 74 i Nr
7) i kolejowym. Awarie i katastrofy w transporcie mogą spowodować wydostanie się na zewnątrz
substancji toksycznych i niebezpiecznych o właściwościach palnych i wybuchowych (przewóz
amoniaku, kwasów, chloru, dwutlenku siarki, gazów płynnych, etyliny, olejów opałowych i
napędowych). Obiektem stacjonarnym jest stacja paliw płynnych. Również rzeki z dopływami i
ciekami stwarzają nadzwyczajne zagrożenia w formie podtopień i powodzi.
III. CELE I ZADANIA W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA W
GMINIE MIEDZIANA GÓRA
3.1. Cele polityki ekologicznej państwa
Główne cele polityki ekologicznej państwa dotyczą:
•
racjonalnego użytkowania zasobów naturalnych, w tym:
o racjonalizacja użytkowania wód,
o zmniejszenie materiałochłonności i odpadowości produkcji,
o zmniejszenia energochłonności gospodarki,
o ochrona gleb,
o wzbogacanie i racjonalna eksploatacja zasobów leśnych,
o ochrona zasobów kopalin,
•
poprawy jakości środowiska, w tym:
o racjonalna gospodarka odpadami,
o poprawa stosunków wodnych i jakości wód,
o ochrona powietrza przed zanieczyszczeniami,
o zmniejszenie hałasu i promieniowania,
o poprawa bezpieczeństwa chemicznego i biologicznego,
o eliminowanie nadzwyczajnych zagrożeń,
o utrzymanie różnorodności biologicznej i krajobrazowej.
3.2. Cele wojewódzkiej polityki ekologicznej
Program ochrony środowiska dla województwa świętokrzyskiego definiuje następujące priorytety
ekologiczne w zakresie:
Ochrony przyrody:
•
Utworzenie europejskiej sieci ekologicznej Natura 2000,
•
Zwiększanie powierzchni obszarów prawnie chronionych,
•
Renaturalizacja ekosystemów,
•
Odciążenie cennych przyrodniczo obszarów od nadmiernego ruchu turystycznego,
•
Likwidacja barier ekologicznych,
•
Wdrożenie krajowego programu rolno-środowiskowego,
Zasobów surowców mineralnych:
•
Dostosowanie wydobycia i przetwórstwa surowców mineralnych do obowiązujących
przepisów i wymagań ochrony środowiska,
•
Rekultywacja terenów poeksploatacyjnych, hałd i osadników oraz rehabilitacja
obszarów zagrożeń wielkoskalowych krajobrazu,
•
Likwidacja nielegalnego wydobycia na potrzeby lokalne,
Ochrony powietrza:
•
Zminimalizowanie emisji przemysłowej,
•
Zmiana nośników energii na bardziej ekologiczne,
•
Likwidacja źródeł niskiej emisji,
•
Termomodernizacja budynków,
•
Ograniczenie ruchu samochodowego,
•
Wzrost wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych,
Ochrony przed hałasem:
•
Ograniczenie uciążliwości hałasu poprzez obniżenie jego natężenia do poziomu
gwarantowanego prawem,
•
Opracowanie planów zagospodarowania przestrzennego dla terenów szczególnie
zagrożonych hałasem,
Ochrony przed niejonizującym promieniowaniem elektromagnetycznym:
•
Sporządzenie rejestrów terenów zagrożonych niejonizującym promieniowaniem
elektromagnetycznym,
Gospodarki wodno-ściekowej:
•
Wyrównanie dysproporcji pomiędzy długością sieci wodociągowej i
kanalizacyjnej,
•
Budowa oczyszczalni ścieków i kanalizacji spełniających standardy UE,
•
Likwidacja niezorganizowanych zrzutów ścieków,
•
Przywrócenie wysokiej jakości wód powierzchniowych,
•
Ochrona ilości i jakości wód podziemnych,
•
Zwiększenie stopnia retencji,
•
Ochrona przeciwpowodziowa,
•
Ograniczenie niezbędnego minimum stosowania nawozów naturalnych i
sztucznych oraz środków ochrony roślin,
•
Budowa oczyszczalni wraz z kanalizacją deszczową,
•
Ochrona wód mineralnych Buska i Solca Zdroju,
Gospodarki odpadami:
•
Zmniejszenie ilości wytwarzanych odpadów,
•
Wdrożenie regionalnego systemu gospodarki odpadami,
•
Wzrost udziału odpadów poddanych segregacji, odzyskowi i przetwarzaniu,
•
Zmniejszenie negatywnego oddziaływania składowisk odpadów na środowisko,
•
Likwidacja dzikich wysypisk,
•
Rekultywacja obszarów poprzemysłowych,
Ochrony przed skutkami poważnych awarii przemysłowych:
•
Opracowanie programów zapobiegania awariom, raportów, wewnętrznych i
zewnętrznych planów operacyjno-ratowniczych dla zakładów o dużym i
zwiększonym stopniu ryzyka,
Ochrony gleb i powierzchni ziemi:
•
Zapobieganie erozji gleb,
•
Zmiana sposobu użytkowania gleb w strefach najwyższego natężenia ruchu
samochodowego,
Ochrony i zwiększania zasobów leśnych:
•
Przebudowa drzewostanów wykazujących uszkodzenia przemysłowe,
•
Budowa infrastruktury turystycznej,
•
Zalesianie,
•
Określenie terenów do zalesiania w miejscowych planach zagospodarowania
przestrzennego,
Edukacji ekologiczna:
•
Włączenie samorządów terytorialnych w proces edukacji ekologicznej – podjęcie
dialogu ze społeczeństwem,
•
Dostosowanie form edukacji ekologicznej do potrzeb różnych grup społeczeństwa,
•
Włączenie środków masowego przekazu w proces edukacji ekologicznej i
propagowanie zdrowego stylu życia,
•
Dostosowanie polityki ochrony środowiska do obowiązującej w UE.
3.3.Cele polityki ekologicznej dla powiatu kieleckiego
Program ochrony środowiska dla powiatu kieleckiego definiuje następujące cele ekologiczne:
Ochrona i racjonalne wykorzystanie zasobów przyrody:
o Ochrona najcenniejszych obiektów przyrody żywej i nieożywionej,
o Ochrona i racjonalne wykorzystanie złóż kopalin i surowców:
-
Oszczędne i racjonalne korzystanie z zasobów oraz zminimalizowanie
niekorzystnych skutków eksploatacji,
-
Poprawa stanu środowiska zmienionego w wyniku działalności górniczej,
-
Ochrona obszarów perspektywicznych występowania surowców mineralnych
oraz kontynuacja i rozszerzanie prac poszukiwawczych,
o Wzrost atrakcyjności społeczno-gospodarczej na terenach chronionych:
-
Zwiększenie aktywności społecznej ludności,
-
Wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich,
-
Dążenie do zapewnienia dogodnych warunków mieszkaniowych,
-
Zapewnienie właściwego wyposażenia w usługi zdrowia, kultury i oświaty,
o Intensywny rozwój agroturystyki i turystyki w powiecie kieleckim,
Utrzymanie stanu czystości powietrza i ochrona przed hałasem:
o Ograniczenie emisji z procesów przemysłowych i energetyki,
o Ograniczenie zanieczyszczeń powietrza spowodowanych środkami transportu,
o Ograniczenie emisji z lokalnych kotłowni i indywidualnych palenisk domowych,
o Wykorzystywanie alternatywnych źródeł energii,
o Ograniczenie uciążliwości hałasu poprzez obniżenie jego natężenia do poziomu
gwarantowanego prawem,
o Wyznaczenie obszarów zagrożonych hałasem i promieniowaniem
elektromagnetycznym,
Ochrona i racjonalne wykorzystanie zasobów wodnych:
o Zmniejszenie zróżnicowania pomiędzy stopniem zwodociągowania
a skanalizowania terenu gmin poprzez rozbudowa kanalizacji istniejących lub budowę
zbiorczych systemów kanalizacji wraz z nowymi oczyszczalniami ścieków,
o Rozbudowa i modernizacja sieci wodociągowej,
o Ochrona wód przed zanieczyszczeniem, racjonalne i oszczędne gospodarowanie
zasobami oraz systematyczne zwiększanie retencji powierzchniowej i poprawa ochrony
przeciwpowodziowej,
Racjonalne wykorzystanie zasobów leśnych:
o Wzrost ilościowy i jakościowy zasobów leśnych,
o Zachowanie lasów i korzystnego ich wpływu na warunki życia ludzi oraz na równowagę
przyrodniczą,
o Ochrona różnorodności biologicznej środowiska leśnego,
o Szczególna ochrona lasów, które stanowią naturalne fragmenty rodzimej przyrody,
chronią środowisko przyrodnicze, pełnią funkcje krajobrazowe, glebochronne
i wodochronne, chronią tereny narażone na zanieczyszczenie i uszkodzenie, służą
potrzebom naukowym,
o Produkcja drewna oraz innych surowców i produktów, na zasadzie racjonalnej
gospodarki,
o Rozwój społecznych funkcji lasów z równoczesnym równoważeniem ich funkcjami
ekologicznymi,
Rekultywacja terenów zdegradowanych.
3.4. Harmonogram prac związanych z opracowaniem Programu Ochrony Środowiska
W ramach prac nad Gminnym Programem Ochrony Środowiska przeprowadzono szereg spotkań i
konsultacji.
Lp.
Data
Działanie
1
05.01.2005
Rozpoczęcie prac nad Gminnym Programem Ochrony Środowiska -
ustalenie harmonogramu prac
2
13.01.2005
Konsultacje w Urzędzie Gminy
3
23.02.2005
Konsultacje w Urzędzie Gminy
4
23.03.2005
Warsztaty Planowania Strategicznego
5
13.04.2005
Konsultacje w Urzędzie Gminy
6
25.04.2005
Konsultacje w Urzędzie Gminy
7
17.05.2005
Konsultacje z udziałem Komisji Rady Gminy
8
18.05.2005
Konsultacje w Urzędzie Gminy
9
01.06.2005
Konsultacje w Urzędzie Gminy
10
21.06.2005
Przekazanie wstępnej wersji Programu
3.5. Analiza SWOT dla środowiska w Gminie Miedziana Góra
W ramach Warsztatów Planowania Strategicznego przeprowadzono analizę SWOT w sferze
ekologicznej dla gminy Miedziana Góra. W wyniku dyskusji ustalono:
Mocne strony:
Lp.
TEMAT
1
Lokalizacja gminy w pobliżu miasta Kielce
2
Zwodociągowanie gminy
3
Lesistość (ponad 40% obszaru gminy)
4
Oczyszczalnia ścieków i częściowa kanalizacja gminy
5
Tor samochodowy „Kielce”
6
Czyste środowisko (powietrze, rzeki)
7
Selektywna zbiórka odpadów
Słabe strony:
Lp.
TEMAT
1
Zły stan nawierzchni dróg
2
Słabe gleby
3
Rozdrobnienie gospodarstw
4
Brak kanalizacji na całym terenie gminy
5
Wodociągi – część sieci z rur azbestowo-cementowych
6
Brak pełnej gazyfikacji gminy
Zagrożenia:
Lp.
TEMAT
1
Eternitowe pokrycia dachowe
2
„Dzikie” wysypiska w lasach i przydrożnych rowach – niska świadomość
ekologiczna mieszkańców
3
Wyrobiska poeksploatacyjne
4
Brak chodników (zagrożenie wypadkami)
5
Zanieczyszczenie powietrza i hałas (tor wyścigowy, droga ekspresowa, giełda
samochodowa)
Szanse:
Lp.
TEMAT
1
Rozwój turystyki
2
Tereny pod budownictwo jednorodzinne
3
Rozwój rekreacji i sportu
4
UE – pozyskanie środków na inwestycje ekologiczne
5
Rozbudowa sieci gazociągowej
6
Wyciąg narciarski – rozwój sportów zimowych
Główne zadania w zakresie:
∗
ochrony przyrody
zadania bieżące:
- ochrona istniejących zasobów leśnych
-
zalesienie terenów o niskich klasach bonitacyjnych
-
likwidacja „dzikich” wysypisk
-
edukacja ekologiczna (m.in. przeciwdziałanie wypalaniu traw)
-
wykorzystanie walorów przyrodniczych dla rozwoju bazy rekreacyjno-sportowej
-
rozwój turystyki i agroturystyki
zadania perspektywiczne:
-
wyeliminowanie zagrożenia azbestem (wymiana azbestowych części wodociągu, wymiana
eternitowych pokryć dachowych)
-
zalesianie nieużytków
-
budowa ścieżek rowerowych
-
rozwój przetwórstwa rolno-spożywczego
∗
ochrony powietrza
zadania bieżące:
-
modernizacja kotłowni węglowych na ekologiczne
-
edukacja ekologiczna (wyeliminowanie spalania odpadów komunalnych
w gospodarstwach domowych)
-
popularyzacja termomodernizacji budynków
zadania perspektywiczne:
-
gazyfikacja gminy
-
termomodernizacja budynków
∗
ochrony wód
zadania bieżące:
- rozbudowa systemu kanalizacji i oczyszczania ścieków
-
budowa zbiorników wodnych
zadania perspektywiczne:
- rozbudowa systemu kanalizacji i oczyszczania ścieków - kontynuacja
-
budowa zbiorników wodnych
∗
gospodarki odpadami
zadania bieżące:
-
podniesienie świadomości społecznej w zakresie gospodarki odpadami
-
kontynuacja selektywnej zbiórki odpadów
-
likwidacja „dzikich” wysypisk
zadania perspektywiczne:
-
wykorzystanie surowców pozyskanych z segregacji do różnych celów
np. energetycznych
∗
zmniejszenie hałasu
zadania bieżące:
-
poprawa stanu nawierzchni dróg
zadania perspektywiczne:
-
monitoring natężenia hałasu
∗
zmniejszenie zagrożeń komunikacyjnych
zadania bieżące:
-
poprawa stanu nawierzchni dróg
-
budowa chodników
zadania perspektywiczne:
-
budowa dróg dojazdowych do pól i lasów
-
budowa obwodnicy Miedzianej Góry
3.6. Konsultacje społeczne dotyczące oceny obecnego stanu środowiska w gminie
Miedziana Góra oraz zadań, które powinny być realizowane w latach 2005-2008 oraz 2009-
2012 - ankieta
Najważniejsze – zdaniem uczestników Warsztatów Planowania Strategicznego – zadania
z zakresu ochrony środowiska do zrealizowania w latach 2005–2008 oraz 2009–2012:
Ochrona przyrody
Zadania bieżące
(2005–2008)
- edukacja ekologiczna społeczeństwa,
- likwidacja „dzikich” wysypisk,
- objecie części terenów ochroną, np. dolina Sufragańca,
- prowadzenie kontroli wyrębu lasów,
- zalesianie nieużytków,
- rozbudowa systemu kanalizacji i oczyszczania ścieków,
- podnoszenie świadomości ekologicznej mieszkańców
(wypalanie traw, pożary lasów itp.),
- rozbudowa sieci gazociągowej,
- stworzenie warunków wykorzystania ekologicznych źródeł
energii
Zadania
perspektywiczne
(2009–2012)
- rozbudowa systemu kanalizacji i oczyszczania ścieków,
- zalesianie nieużytków,
- budowa elektrowni wiatrowych,
- gazyfikacja całego terenu gminy
Gospodarka surowcami naturalnymi
Zadania bieżące
(2005–2008)
- prawidłowa gospodarka leśna,
- zmiana systemu kruszenia i wydobycia kopalin,
- rekultywacja wyrobisk poeksploatacyjnych
Zadania
perspektywiczne
(2009–2012)
- zagospodarowanie terenów poeksploatacyjnych,
Ochrona powietrza
Zadania bieżące
(2005–2008)
- gazyfikacja,
- wymiana kotłowni węglowych na ekologiczne,
- termomodernizacja budynków,
- poprawa nawierzchni dróg,
- podnoszenie świadomości ekologicznej mieszkańców
(szkodliwość spalania plastiku)
Zadania
perspektywiczne
(2009–2012)
- popularyzacja paliw alternatywnych (wierzba, słoma itp.),
- wymiana kotłowni węglowych na ekologiczne – kontynuacja,
- budowa elektrowni wiatrowych,
- poprawa nawierzchni dróg,
- dążenie do zmniejszenia emisji spalin samochodowych
Ochrona wód
Zadania bieżące
(2005–2008)
- rozbudowa systemu kanalizacji i oczyszczania ścieków,
- ochrona wód rzek przed zanieczyszczeniami ściekowymi,
- uszczelnianie szamb,
- poprawa stanu czystości rzek,
- ograniczenie stosowania nawozów sztucznych w rolnictwie
Zadania
perspektywiczne
(2009–2012)
- melioracja gruntów,
- budowa zbiornika wodnego „Wilcza Góra”,
Gospodarka odpadami
Zadania bieżące
(2005–2008)
- kontynuacja selektywnej zbiórki odpadów,
- podnoszenie świadomości ekologicznej mieszkańców,
- zbiórka surowców wtórnych,
Zadania
perspektywiczne
(2009–2012)
- dążenie, aby wszystkie gospodarstwa objęte były selektywną
zbiórką odpadów,
- zbiórka odpadów opakowaniowych,
- podnoszenie świadomości ekologicznej mieszkańców
Inne
Zadania bieżące
(2005–2008)
- kontrola w zakresie wywozu odpadów stałych i płynnych,
- budowa ścieżek rowerowych,
- wykorzystanie naturalnych źródeł energii,
Zadania
perspektywiczne
(2009–2012)
- budowa krytej pływalni,
3.7. Cele strategiczne, cele operacyjne i programy w zakresie ochrony
środowiska w Gminie Miedziana Góra
Analiza stanu środowiska w gminie Miedziana Góra oraz wnioski wynikające z cyklu spotkań
warsztatowych organizowanych w ramach prac nad Gminnym Programem Ochrony Środowiska
umożliwiają sformułowanie Celów Strategicznych (głównych) gminy:
I.
Czyste środowisko
II.
Rozwój bazy turystyczno-rekreacyjnej i rolnictwa oparty na walorach
przyrodniczych gminy
Realizacja celów strategicznych polityki ekologicznej gminy wymaga zdefiniowania celów
operacyjnych oraz opracowania programów działania w poszczególnych obszarach. Programom
zostaną przyporządkowane szczegółowe zadania, planowane do realizacji jako zadania priorytetowe
(na lata 2005-2008) oraz zadania długofalowe (na lata 2009-2012).
CELE STRATEGICZNE
(Główne)
CELE OPERACYJNE
(Szczegółowe)
PROGRAMY
(Działania)
I
Czyste środowisko
II
Czyste środowisko
Podnoszenie świadomości
ekologicznej
społeczeństwa
•
Program informacyjno-edukacyjny
dla społeczeństwa
•
Popularyzacja inwestycji
proekologicznych i wspierania
lokalnych inicjatyw społecznych
Prawidłowy system
zbierania i
unieszkodliwiania
odpadów
•
Program prawidłowej gospodarki
odpadami zgodnej ze standardami
unijnymi
Zmniejszenie zagrożeń
wpływających na
czystość powietrza
•
Gazyfikacja gminy
•
Modernizacja systemów
elektroenergetycznych
•
Modernizacja systemów
grzewczych w budynkach
użyteczności publicznej
•
Promowanie termomodernizacji
budynków
•
Promowanie ekologicznych źródeł
energii
Ochrona wód
•
Rozbudowa systemów kanalizacji
i oczyszczania ścieków
•
Modernizacja sieci wodociągowej
Komunikacja drogowa –
zmniejszenie zagrożeń dla
środowiska
•
Program rozbudowy i
modernizacji systemu
komunikacyjnego gminy
II
Rozwój bazy turystyczno-
rekreacyjnej i rolnictwa
oparty na walorach
przyrodniczych gminy
Racjonalna gospodarka
leśna – ochrona
istniejących zasobów
•
Program zwiększenia lesistości
gminy
Gospodarka zgodna z
ekologią
•
Program racjonalnej gospodarki
surowcami naturalnymi
Rozwój turystyki i
agroturystyki
•
Program rozbudowy bazy
turystyczno-rekreacyjnej
•
Program rozwoju agroturystyki
Rozwój nowoczesnego
rolnictwa i przetwórstwa
rolno-spożywczego
•
Program promowania
ekologicznego rolnictwa
•
Program rozwoju przetwórstwa
rolno-spożywczego
Cele strategiczne (C.S.) i cele operacyjne(C.O.):
I C.S. Czyste środowisko
Cel strategiczny – „Czyste środowisko” wymaga działań w zakresie edukacji ekologicznej
społeczeństwa, a także działań powodujących ograniczenie powstawania zanieczyszczeń na terenie
gminy oraz minimalizujących oddziaływania na środowisko przyrodnicze funkcjonujących
instalacji i urządzeń. Cel strategiczny uwarunkowany jest realizacją następujących celów
operacyjnych:
•
podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa
•
prawidłowy system zbierania i unieszkodliwiania odpadów
•
zmniejszenie zagrożeń wpływających na czystość powietrza
•
ochrona wód
•
komunikacja drogowa – zmniejszenie zagrożeń dla środowiska
Realizacja celu strategicznego wymaga pozyskania dodatkowych środków z zewnątrz na
inwestycje.
C.O. Podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa
Cel operacyjny, jakim jest podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa wymaga działań
w zakresie edukacji ekologicznej dzieci i młodzieży w szkołach oraz dorosłych. Od poziomu
wiedzy ekologicznej mieszkańców gminy w znacznym stopniu zależy powodzenie realizacji
programu ochrony środowiska. Dla realizacji tego celu należy opracować i wdrażać
programy:
•
program informacyjno-edukacyjny dla społeczeństwa
•
program popularyzacji inwestycji proekologicznych i wspierania lokalnych inicjatyw
społecznych
Program informacyjno-edukacyjny dla społeczeństwa
W celu wdrożenia działań z zakresu ochrony środowiska i przebudowy systemu gospodarki
odpadami w gminie konieczne jest przeprowadzenie bardzo szeroko zakrojonej akcji edukacyjnej
skierowanej do społeczeństwa. Najłatwiej jest dotrzeć z informacją poprzez szkoły, dlatego też
ważna jest edukacja ekologiczna dzieci i młodzieży, którą można realizować poprzez:
wprowadzanie przedmiotów ekologicznych do szkolnych programów nauczania, organizowanie
obozów ekologicznych (np. „Zielona szkoła”), prowadzenie akcji proekologicznych (np.
„Sprzątanie świata”, sadzenie drzew i krzewów itp.). Programy edukacyjne opracowywane przez
placówki oświatowe we współpracy z jednostkami samorządowymi mają szansę uzyskania
wsparcia finansowego ze strony fundacji i funduszy ochrony środowiska oraz ze środków
pomocowych.
Program popularyzacji inwestycji proekologicznych i wspierania lokalnych inicjatyw
społecznych
Celem samorządu gminy przy realizacji programu popularyzacji inwestycji proekologicznych i
wspierania lokalnych inicjatyw społecznych jest udostępnienie mieszkańcom wszelkich informacji
dotyczących ich współudziału w realizowanych inwestycjach związanych z budową
sieci infrastrukturalnych (np. o możliwości pozyskania środków zewnętrznych, wyboru
optymalnych technologii). Współpraca organizacji, społeczeństwa z urzędem gminy zwiększa
szanse pozyskania wsparcia finansowego z zewnątrz na realizację programów proekologicznych.
C.O. Prawidłowy system zbierania i unieszkodliwiania odpadów
Zasadniczym celem gospodarki odpadami jest zmniejszenie ilości wytwarzanych odpadów oraz
zwiększenie stopnia ich wykorzystania (poprzez odzysk surowców wtórnych oraz przeróbkę
odpadów i recykling), czego wynikiem będzie to, iż mniejsza ilość odpadów trafi na docelowe
składowisko. Podstawowym celem gospodarki odpadami jest wdrożenie funkcjonowania
prawidłowych zasad gospodarowania odpadami oraz zapewnienie samowystarczalności w zakresie
gospodarki odpadami komunalnymi i dostosowanie jej do obecnych wymogów prawnych i
technologicznych.
Racjonalna gospodarka odpadami zgodna ze standardami unijnymi
Utrzymanie czystości gminy uzależnione jest od prawidłowo funkcjonującego systemu zbierania i
unieszkodliwiania odpadów. W związku z wprowadzeniem w 2003 roku na terenie gminy
selektywnej zbiórki odpadów zwiększa się szansa na poprawę stanu środowiska (znikną „dzikie”
wysypiska śmieci) oraz zmianę „złych” przyzwyczajeń społeczeństwa. Ważnym zadaniem gminy
jest kontynuacja i rozszerzanie selektywnej zbiórki odpadów oraz wprowadzenie zbiórki odpadów
niebezpiecznych, wielkogabarytowych oraz budowlanych.
C.O. Zmniejszenie zagrożeń wpływających na czystość powietrza
Realizacja tego celu powinna polegać na eliminacji (zmniejszeniu) emisji zanieczyszczeń gazowych
i pyłowych do powietrza. Podejmowane działania powinny umożliwiać odchodzenie od
przestarzałych, nieefektywnych i zanieczyszczających środowisko sposobów ogrzewania
budynków. Należy promować i wspierać termomodernizację budynków, modernizację systemów
grzewczych oraz korzystanie z alternatywnych źródeł energii. Cel wymaga opracowania i realizacji
następujących programów:
•
program gazyfikacji gminy
•
program modernizacji systemów elektroenergetycznych
•
program modernizacji systemów grzewczych w budynkach użyteczności publicznej
•
program promowania termomodernizacji budynków
•
program promowania ekologicznych źródeł energii
Program gazyfikacji gminy
Na terenie gminy z gazu ziemnego korzystają jedynie mieszkańcy miejscowości Kostomłoty I i
Tumlin. Program zakłada gazyfikację pozostałej części terenu gminy, która wykonywana ma być na
bazie sieci gazowej średnioprężnej Gminy Zagnańsk i Miasta Kielce. Urząd posiada opracowaną
„Koncepcję gazyfikacji Gminy Miedziana Góra”, która obejmuje budowę sieci gazowej na całym
jej obszarze.
Program modernizacji systemów elektroenergetycznych
Ustawa „Prawo energetyczne” nakłada na samorządy gminne obowiązek opracowania
wieloletniego planu zaopatrzenia w nośniki energii., m.in. w energię elektryczną. W ramach planu
określa się zadania, które zapewniają gminie bezpieczeństwo energetyczne oraz umożliwiają
rozwój nowych terenów inwestycyjnych (budownictwo mieszkaniowe, letniskowe, działalność
gospodarcza itp.).
Program modernizacji systemów grzewczych w budynkach użyteczności publicznej
Termomodernizacja (docieplanie budynków i wymiana stolarki okiennej) oraz modernizacja
systemów grzewczych w budynkach użyteczności publicznej ma na celu zmniejszenie strat ciepła
oraz zwiększenie opłacalności ogrzewania paliwami ekologicznymi. Realizacja tego zadania przez
jednostki samorządowe powinna być wzorem i źródłem informacji o
możliwościach korzystania ze wsparcia finansowego takich działań również dla mieszkańców
gminy.
Program promowania termomodernizacji budynków
Termomodernizacja budynków użyteczności publicznej stanowić pewien wzór dla mieszkańców
gminy. Ustawa o termomodernizacji budynków umożliwia korzystanie z kredytów
preferencyjnych na docieplanie budynków właścicielom domów prywatnych. Samorząd gminy
powinien upowszechniać informacje o możliwości korzystania z ustawy.
Program promowania ekologicznych źródeł energii
Strategia Rozwoju Energetyki Odnawialnej – dokument Ministerstwa Ochrony Środowiska –
zakłada zwiększenie udziału energii ze źródeł odnawialnych w bilansie paliwowo-energetycznym
kraju do 7,5% w roku 2010 i do 14% w roku 2020 (obecnie udział ten wynosi około 5%).
Samorządy lokalne powinny uczestniczyć w popularyzacji nowoczesnych rozwiązań technicznych w
tym zakresie.
C.O. Ochrona wód
Wody śródlądowe powierzchniowe i podziemne podlegają ochronie polegającej między innymi na
racjonalnym gospodarowaniu ich zasobami. Działania w zakresie ochrony wód na terenie gminy
powinny skupiać się na utrzymaniu dobrego stanu wód powierzchniowych i podziemnych.
Racjonalna gospodarka wodno-ściekowa wymaga opracowania i realizacji następujących
programów:
•
program rozbudowy systemów kanalizacji i oczyszczania ścieków
•
program modernizacji sieci wodociągowej
Program rozbudowy systemów kanalizacji i oczyszczania ścieków
Rozbudowa systemu kanalizacji i oczyszczania ścieków jest jednym z najważniejszych zadań
rozwojowych gminy. Realizacja inwestycji z zakresu systemu kanalizacji sanitarnej wymaga
pozyskania środków finansowych z zewnątrz.
Program modernizacji sieci wodociągowej
Gmina Miedziana Góra zwodociągowana jest w 100%. Celem programu jest modernizacja
istniejących wodociągów gminnych, polegająca na wymianie odcinków rur azbestowo-
cementowych i żeliwnych.
C.O. Komunikacja drogowa – zmniejszenie zagrożeń dla środowiska
Cel ten zakłada doprowadzenie do odpowiednich parametrów technicznych dróg na terenie gminy
oraz budowę (rozbudowę) niezbędnych elementów infrastruktury drogowej – chodników,
parkingów itp.
Program rozbudowy i modernizacji systemu komunikacyjnego gminy
Program zakłada doprowadzenie do odpowiednich parametrów technicznych dróg na terenie gminy
oraz budowę (rozbudowę) elementów infrastruktury drogowej – chodników, parkingów itp.
Poprawa stanu nawierzchni dróg oraz modernizacja systemu drogowego na terenie gminy
zmniejszy zagrożenia drogowe wynikające m.in. z przewożenia przez teren gminy materiałów
niebezpiecznych. Stan nawierzchni dróg wpływa także na natężenie hałasu i emisje zanieczyszczeń
do powietrza.
II C.S. Rozwój bazy turystyczno-rekreacyjnej i rolnictwa oparty na walorach przyrodniczych
gminy
Warunki środowiska naturalnego i położenie gminy dają możliwość rozwoju turystyki
i rekreacji. Zwiększenie lesistości gminy (zagospodarowanie nieużytków i gruntów rolnych
nieprzydatnych dla rolnictwa), utworzenie szlaków turystycznych i ścieżek rowerowych oraz pełna
infrastruktura techniczna zwiększy atrakcyjność gminy dla turystów.
Osiągnięcie celu strategicznego warunkowane jest realizacją celów operacyjnych, które zostały
zdefiniowane następująco:
•
racjonalna gospodarka leśna – ochrona istniejących zasobów
•
gospodarka zgodna z ekologią
•
rozwój turystyki i agroturystyki
•
rozwój nowoczesnego rolnictwa i przetwórstwa rolno-spożywczego
C.O. Racjonalna gospodarka leśna - ochrona istniejących zasobów
Zalesianie nieużytków zwiększy atrakcyjność turystyczno-rekreacyjną gminy oraz umożliwi w
przyszłości ich gospodarcze wykorzystanie. Działania w zakresie ochrony istniejących zasobów
leśnych (43,2 % powierzchni gminy Miedziana Góra stanowią lasy i grunty leśne) mają na celu
korzystanie z terenów o wysokich walorach przyrodniczych w sposób nie pogarszający ich stanu.
Program zwiększania lesistości gminy
Lasy pełnią funkcje produkcyjne i społeczne, a przede wszystkim mają znaczenie ekologiczne w
zakresie ochrony wód, gleb i poprawy jakości powietrza naturalnego. W ramach realizacji zadania
należy podjąć działania polegające na propagowaniu zalesiania nieużytków oraz gleb niskich klas
bonitacyjnych. Realizacja programu zwiększy atrakcyjność rekreacyjno-turystyczną gminy.
C.O. Gospodarka zgodna z ekologią
Cel operacyjny, jakim jest gospodarka zgodna z ekologią wymaga realizacji działań
w kierunku przyjaznego korzystania ze środowiska naturalnego. Dla osiągnięcia celu należy
prowadzić m.in. racjonalną gospodarkę surowcami naturalnymi, wdrażać nowe, ekologiczne
technologie, które nie wymagają ponoszenia wysokich kosztów korzystania ze środowiska.
Program racjonalnej gospodarki surowcami naturalnymi
Eksploatacja surowców naturalnych powinna odbywać się zgodnie z przepisami prawnymi
w tym zakresie. Służby kontrolujące działalność gospodarczą w zakresie pozyskiwania surowców
naturalnych powinny być wyposażone w odpowiednie środki dla skutecznej kontroli oraz
możliwościami przeciwdziałania „dzikiej” eksploatacji). Tereny po eksploatacyjne powinny być
rekultywowane.
C.O. Rozwój turystyki i agroturystyki
Położenie gminy na ważnych szlakach komunikacyjnych, bliskość Kielc oraz walory przyrodnicze
m.in.: rzeki, duże kompleksy leśne, rezerwaty i park krajobrazowy, wyciąg narciarski, baza
noclegowa, Tor Wyścigowy „Kielce”, czynią gminę Miedziana Góra atrakcyjną turystycznie.
Program rozbudowy bazy turystyczno-rekreacyjnej
W celu zwiększenia atrakcyjności terenów gminy dla turystów i mieszkańców planowany jest
remont torów narciarskich i skoczni narciarskiej oraz budowa obiektów sportowych przy szkołach.
Program rozwoju agroturystyki
Rozwój agroturystyki zwiększa atrakcyjność regionu, powinien być więc wspierany organizacyjnie
przez samorząd gminy (dostęp do informacji, pomoc organizacyjna). Bezpośrednim realizatorem
programu będą gospodarstwa rolne, mające odpowiednie warunki dla podjęcia takiej działalności.
C.O. Rozwój nowoczesnego rolnictwa i przetwórstwa rolno-spożywczego
Wiodącą gałęzią gospodarki jest rolnictwo, które jest źródłem utrzymania większości mieszkańców.
Samorząd gminy powinien podjąć działania organizacyjne w zakresie promowania i rozwoju
ekologicznego rolnictwa i przetwórstwa rolno-spożywczego.
•
Program promowania ekologicznego rolnictwa
Promowanie ekologicznego rolnictwa wśród rolników oraz pomoc organizacyjna
w działalności (tworzenie grup producenckich, promocja itp.) powinna być wpisana w strategię
rozwoju gminy. Samorząd gminy powinien podjąć działania organizacyjne w zakresie promowania
ekologicznego rolnictwa oraz agroturystyki, bezpośrednim realizatorem zadań niezbędnych dla
realizacji tego zadania są rolnicy.
•
Program rozwoju przetwórstwa rolno-spożywczego
W ramach realizacji tego zadania konieczne jest podjęcie działań zwiększających konkurencyjność
lokalnej produkcji, współpracy rolników w dziedzinie poszukiwania nowych rynków zbytu,
przetwarzanie lokalnych produktów i promocji zdrowej żywności.
IV PLAN DZIAŁAŃ NA LATA 2005-2008 ORAZ ZARYS PLANU DZIAŁAŃ
NA LATA 2009-2012
4.1. Założenia planu
Działania priorytetowe Gminnego Programu Ochrony Środowiska zostały zdefiniowane po
przeprowadzeniu:
-
analizy stanu obecnego środowiska naturalnego w gminie
-
analizy stanu infrastruktury technicznej wpływającej na środowisko
-
konsultacji z samorządem gminy
Gminne plany inwestycyjne obejmują szereg działań z zakresu gospodarki wodno-ściekowej,
gospodarki odpadami, termomodernizacji budynków – inwestycje te zostały uwzględnione
w programie. Skalę działań inwestycyjnych warunkują możliwości finansowe gminy, dlatego
konieczne jest podjęcie intensywnych starań o pozyskanie środków zewnętrznych na te zadania.
Priorytetowym zadaniem dla samorządu gminnego będzie podjęcie działań zwiększających
świadomość ekologiczną mieszkańców – działanie te powinny być podjęte niezwłocznie i
prowadzone w sposób ciągły.
Znaczna część zadań, przewidzianych do realizacji w latach 2005-2018 to faza wstępna inwestycji –
przygotowanie dokumentacji, niezbędnych pozwoleń oraz zabezpieczenie środków na realizację
(własnych i zewnętrznych). Plan działań na lata 2009-2012 zakłada kontynuację realizacji celów
strategicznych i celów operacyjnych, rozpoczętych w okresie 2005-2008.
4.2. Poprawa jakości środowiska
Działania poprawiające stan środowiska naturalnego na terenie gminy będą prowadzone jako:
-
działania inwestycyjne – realizowane przez samorząd gminy, dotyczące przede wszystkim
rozbudowy sieci infrastruktury technicznej,
-
działania organizacyjne – realizowane przez samorząd gminy we współpracy
z instytucjami działającymi w sektorze gospodarki komunalnej, placówkami oświatowymi,
organizacjami pozarządowymi.
4.3. Zestawienie zadań priorytetowych na lata 2005-2008 i zadań na lata 2009-2012
w zakresie celów strategicznych i celów operacyjnych.
I C.S. Miedziana Góra – gmina ekologiczna
C.O. Podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa
•
Program informacyjno-edukacyjny dla społeczeństwa
Zadania priorytetowe na lata 2005 – 2008
Lp.
Zadanie
Realizacja
Źródła
środków
Koszty
realizacji
1
Opracowanie programu
edukacyjno-informacyjnego dla
społeczeństwa
(edukacja dzieci, młodzieży i
dorosłych)
Wójt Gminy
Budżet gminy
Koszty zostaną
oszacowane w
czasie realizacji
zadania
2
Opracowanie programu
wdrażania prawidłowej
gospodarki osadami ściekowymi
Wójt Gminy
ZGK
Budżet gminy
Koszty zostaną
oszacowane w
czasie realizacji
zadania
3
Opracowanie programu
usuwania azbestu z terenu
gminy
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochr.
Środowiska
Środki UE
Koszty zostaną
oszacowane w
czasie realizacji
zadania
4
Nawiązanie współpracy z
firmami oraz organizacjami
zajmującymi się odzyskiem i
recyklingiem odpadów oraz
unieszkodliwianiem odpadów
niebezpiecznych
Wójt Gminy
ZGK
5
Kampania edukacyjno-
informacyjna dotycząca
prawidłowej gospodarki
odpadami, w tym odpadami
niebezpiecznymi i zawierającymi
azbest
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochr.
Środowiska
Środki UE
30 000/rok
6
Monitoring gospodarki
odpadami na terenie gminy
Wójt Gminy
ZGK
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochr.
Środowiska
Środki UE
5 000/rok
Zadania na lata 2009 – 2012
Lp.
Zadanie
Realizacja
Źródła
środków
Koszty
realizacji
1
Kontynuacja współpracy z
firmami oraz organizacjami
zajmującymi się odzyskiem i
recyklingiem odpadów oraz
unieszkodliwianiem odpadów
niebezpiecznych
Wójt Gminy
ZGK
2
Kampania edukacyjno-
informacyjna dotycząca
prawidłowej gospodarki
odpadami, w tym odpadami
niebezpiecznymi i zawierającymi
azbest
Wójt Gminy
ZGK
Przedsiębiorcy
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochr.
Środowiska
Środki UE
20 000/rok
3
Monitoring gospodarki odpadami
na terenie gminy
Wójt Gminy
ZGK
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochr.
Środowiska
Środki UE
Koszty zostaną
oszacowane w
czasie realizacji
zadania
•
Program popularyzacji inwestycji proekologicznych i wspierania lokalnych
inicjatyw społecznych
Zadania priorytetowe na lata 2005-2008
Lp.
Zadanie
Realizacja
Źródła
środków
1
Opracowanie i wdrażanie programu
przeciwdziałania wypalaniu traw
Zarząd Powiatu
Wójt Gminy
Budżet powiatu
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochr. Środowiska
Środki UE
2
Opracowanie i wdrażanie programu
popularyzacji inwestycji poprawiających
stan środowiska, realizowanych z
udziałem mieszkańców
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochr. Środowiska
Środki UE
3
Opracowanie i wdrażanie systemu ulg
podatkowych dla osób i firm
realizujących indywidualne inwestycje z
zakresu ochrony środowiska
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochr. Środowiska
Środki UE
Zadania na lata 2009-2012
Lp.
Zadanie
Realizacja
Źródła
środków
1
Realizacja programu przeciwdziałania
wypalaniu traw
Zarząd Powiatu
Wójt Gminy
Budżet powiatu
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochr. Środowiska
Środki UE
2
Realizacja programu popularyzacji
inwestycji poprawiających stan
środowiska, realizowanych z udziałem
mieszkańców
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochr. Środowiska
Środki UE
C.O. Prawidłowy system zbierania i unieszkodliwiania odpadów
•
Program prawidłowej gospodarki odpadami zgodnej ze standardami
unijnymi
Zadania priorytetowe na lata 2005 – 2008
Lp.
Zadanie
Realizacja
Źródła
środków
Koszty
realizacji
1
Zakup worków do segregacji
Wójt Gminy
Mieszkańcy
Przedsiębiorcy
Budżet gminy
Fundusze Ochr.
Środowiska
Śr. przedsiębiorców
Śr. mieszkańców
7 000/rok
2
Zakup zestawów worków na
stelażach w ramach
pilotażowego programu
(26 szt.)
Wójt Gminy
Budżet gminy
Fundusze Ochr.
Środowiska
4 500
3
Zakup kompostowników w
ramach pilotażowego
programu
Wójt Gminy
Budżet gminy
Fundusze Ochr.
Środowiska
2 500/rok
4
Organizacja punktów zbiórki
odpadów niebezpiecznych
Wójt Gminy ZGK
Przedsiębiorcy
Budżet gminy
Fundusze Ochr.
Środowiska
Śr. przedsiębiorców
2 000
5
Zakup pojemników na odpady
niebezpieczne
Wójt Gminy
Przedsiębiorcy
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochr.
Środowiska
Środki UE
6 000/rok
6
Zakup koszy ulicznych
(10 szt./rok)
Wójt Gminy
Przedsiębiorcy
Fundusze Ochr.
Środowiska
Środki UE
Śr. przedsiębiorców
2 500/rok
7
Rozbudowa potencjału ZGK na
potrzeby realizacji prawidłowej
gospodarki odpadam, w tym
GPZO i GPZON
Wójt Gminy
ZGK
Przedsiębiorcy
Budżet gminy
Fundusze Ochr.
Środowiska
Śr. przedsiębiorców
20 000/rok
Zadania na lata 2009 – 2012
Lp.
Zadanie
Realizacja
Źródła
środków
Koszty
realizacji
1
Zakup worków do segregacji –
kontynuacja
Wójt Gminy
Mieszkańcy
Przedsiębiorcy
Budżet gminy
Fundusze Ochr.
Środowiska
Śr. mieszkańców
Śr. przedsiębiorców
15 000/rok
2
Organizacja punktów zbiórki
odpadów niebezpiecznych –
kontynuacja
Wójt Gminy
Przedsiębiorcy
ZGK
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochr.
Środowiska
Środki UE
Śr. przedsiębiorców
2 000
3
Zakup zestawów wieszakowo-
workowych
(1000 szt.)
Wójt Gminy
Mieszkańcy
Przedsiębiorcy
Budżet gminy
Fundusze Ochr.
Środowiska
Śr. mieszkańców
Śr. przedsiębiorców
12 000
4
Zakup koszy ulicznych
(10 szt./rok)
Wójt Gminy
Przedsiębiorcy
Budżet gminy
Fundusze Ochr.
Środowiska
Śr. przedsiębiorców
2 500/rok
5
Kontynuacja rozbudowy
potencjału ZGK na potrzeby
realizacji prawidłowej gospodarki
odpadami, w tym GPZO i
GPZON
Wójt Gminy
ZGK
Budżet gminy
Fundusze Ochr.
Środowiska
Śr. przedsiębiorców
20 000/rok
6
Usuwanie wyrobów cementowo-
azbestowych (usunięcie i
unieszkodliwianie poza terenem
gminy)
Mieszkańcy
Wójt Gminy
Przedsiębiorcy
Budżet państwa
Fundusze Ochr.
Środowiska
Środki UE
Śr. mieszkańców
Śr. przedsiębiorców
1 200 000
C.O. Zmniejszenie zagrożeń wpływających na czystość powietrza
•
Program gazyfikacji gminy
Zadania priorytetowe na lata 2005-2008
Lp.
Zadanie
Realizacja
Źródła
środków
1
Budowa sieci gazociągowej w części
miejscowości Kostomłoty II i Miedziana
Góra
Wójt Gminy
Budżet gminy
Środki mieszkańców
Budżet państwa
Zakłady gazownicze
Fundusze Ochrony
Środowiska
Środki UE
2
Budowa sieci gazociągowej w części
miejscowości Miedziana Góra i Tumlin
Wójt Gminy
Budżet gminy
Środki mieszkańców
Budżet państwa
Zakłady gazownicze
Fundusze Ochrony
Środowiska
Środki UE
3
Budowa sieci gazociągowej w
pozostałej części miejscowości
miedziana Góra
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa
Zakłady gazownicze
Fundusze Ochrony
Środowiska
Środki UE
Zadania na lata 2009-2012
Lp.
Zadanie
Realizacja
Źródła
środków
1
Budowa sieci gazociągowej w
miejscowościach: Tumlin, Ćmińsk
Kościelny i Ćmińsk Rządowy
Wójt Gminy
Budżet gminy
Środki mieszkańców
Budżet państwa
Zakłady gazownicze
Fundusze Ochrony
Środowiska
Środki UE
2
Budowa sieci gazociągowej w
miejscowościach: Przyjmo, Bobrza,
Porzecze i Ciosowa
Wójt Gminy
Budżet gminy
Środki mieszkańców
Budżet państwa
Zakłady gazownicze
Fundusze Ochrony
Środowiska
Środki UE
•
Program modernizacji systemów elektroenergetycznych
Zadania priorytetowe na lata 2005-2008
Lp.
Zadanie
Realizacja
Źródła
Środków
1
Analiza stanu sieci
elektroenergetycznych w gminie
Wójt Gminy
Budżet gminy
Zakład energetyczny
Budżet państwa Fundusze
Ochrony Środowiska
Środki UE
2
Rozbudowa i modernizacja sieci
elektroenergetycznych
Wójt Gminy
Budżet gminy
Zakład energetyczny
Budżet państwa Fundusze
Ochrony Środowiska
Środki UE
Zadania na lata 2009-2012
Lp.
Zadanie
Realizacja
Źródła
Środków
1
Rozbudowa i modernizacja sieci
elektroenergetycznych
Wójt Gminy
Budżet gminy
Zakład energetyczny
Budżet państwa
Fundusze Ochrony
Środowiska
Środki UE
•
Program modernizacji systemów grzewczych w budynkach użyteczności publicznej
Zadania priorytetowe na lata 2005 – 2008
Lp.
Zadanie
Realizacja
Źródła
środków
Koszty
realizacji
1
Modernizacja ogrzewania wraz z
termomodernizacją budynku
Ośrodka Zdrowia w miejscowości
Ćmińsk Rządowy
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze
Ochrony
Środowiska
Środki UE
150 000
2
Modernizacja ogrzewania wraz z
wymianą okien w pokojach
gościnnych Świetlicy w
miejscowości Tumlin-Wykień
Stowarzyszenie
Przeciwdziałające
Patologiom
Społecznych
„Zdrowy Tumlin”
Fundusze
Ochrony
Środowiska
Środki UE
Inne
60 000
•
Program promowania termomodernizacji budynków
Zadania priorytetowe na lata 2005 – 2008
Lp.
Zadanie
Realizacja
Źródła
środków
Koszty
realizacji
1
Termomodernizacja budynku
świetlicy środowiskowej w
Kostomłotach II (stary dom
parafialny)
Stowarzyszenie
Przyjaciół
Dzieci i
Przeciwdziałania
Patologiom
Społecznym
„Pluski”
Fundusze
Ochrony
Środowiska
Środki UE
Inne
200 000
2
Promowanie termomodernizacji
budynków w indywidualnych
gospodarstwach
Wójt Gminy
Zadanie organizacyjne
3
Termomodernizacja budynków
prywatnych
Właściciele
Śr. właścicieli
Budżet państwa
Fundusze
Ochrony
Środowiska
Środki UE
Właściciele
Zadania na lata 2009-2012
Lp.
Zadanie
Realizacja
Źródła
środków
1
Termomodernizacja budynku Ośrodka
Zdrowia w miejscowości Kostomłoty II
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochrony
Środowiska
Środki UE
2
Termomodernizacja budynku Publicznej
Szkoły Podstawowej w miejscowości
Kostomłoty II
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochrony
Środowiska
Środki UE
3
Przebudowa (dobudowa piętra) i
termomodernizacja budynku OSP w
Miedzianej Górze
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochrony
Środowiska
Środki UE
4
Przebudowa i termomodernizacja
budynku OSP w Ćmińsku
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochrony
Środowiska
Środki UE
5
Termomodernizacja budynku OSP w
Kostomłotach
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochrony
Środowiska
Środki UE
6
Termomodernizacja budynku OSP w
Bobrzy
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochrony
Środowiska
Środki UE
7
Przebudowa i termomodernizacja
budynku Posterunku Policji w
Miedzianej Górze
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochrony
Środowiska
Środki UE
8
Promowanie termomodernizacji
budynków w indywidualnych
gospodarstwach
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochrony
Środowiska
Środki UE
9
Termomodernizacja budynków
prywatnych
Właściciele
Śr. właścicieli
Budżet państwa
Fundusze Ochrony
Środowiska
Środki UE
•
Program promowania ekologicznych źródeł energii
Zadania priorytetowe na lata 2005-2008
Lp.
Zadanie
Realizacja
Źródła
środków
1
Promowanie ekologicznych źródeł
energii
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa Fundusze
Ochrony Środowiska
Środki UE
Zadania na lata 2009-2012
Lp.
Zadanie
Realizacja
Źródła
środków
1
Promowanie ekologicznych źródeł
energii
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa Fundusze
Ochrony Środowiska
Środki UE
C.O. Ochrona wód
•
Program rozbudowy systemów kanalizacji i oczyszczania ścieków
Zadania priorytetowe na lata 2005 – 2008
Lp.
Zadanie
Realizacja
Źródła
środków
Koszty
realizacji
1
Budowa kanalizacji sanitarnej Kanał
„B” i „D” (dł. 7 km)
Etap II, zad.2
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochr.
Środowiska
Środki UE
4 254 000
3
Budowa kanalizacji sanitarnej Kanał
„Kostomłoty I”
Etap II, zad. 1
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochr.
Środowiska
Środki UE
3 610 000
3
Budowa kanalizacji sanitarnej z
przyłączami w miejscowości
Miedziana Góra ul. Tumlińska (dł.
sieci 10,2 km)
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochr.
Środowiska
Środki UE
9 000 000
4
Budowa kanalizacji sanitarnej z
przyłączami w miejscowości
Miedziana Góra Zagórze
(dł. sieci 5,4 km)
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochr.
Środowiska
Środki UE
4 700 000
Zadania na lata 2009 – 2012
Lp.
Zadanie
Realizacja
Źródła
środków
Koszty
realizacji
1
Budowa kanalizacji sanitarnej z
przyłączami w miejscowości
Kostomłoty I, Kostomłoty II –
Maciejówka
(dł. sieci 11,35 km)
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Och.
Środowiska
Środki UE
11 300 000
2
Rozbudowa oczyszczalni ścieków w
miejscowości Kostomłoty II -
Laskowa
o 500 m
3
/dobę
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochr.
Środowiska
Środki UE
3 000 000
3
Budowa kanalizacji sanitarnej z
przyłączami w miejscowości
Porzecze
(dł. sieci 8,7 km)
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochr.
Środowiska
Środki UE
7 700 000
4
Budowa kanalizacji sanitarnej z
przyłączami w miejscowości
Ciosowa i Ćmińsk Wyrowce
(dł. sieci 12,9 km)
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochr.
Środowiska
Środki UE
9 500 000
5
Budowa kanalizacji sanitarnej z
przyłączami w miejscowości Bobrza
i Przyjmo
(dł. sieci 3,6 km)
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochr.
Środowiska
Środki UE
5 700 000
6
Budowa kanalizacji sanitarnej z
przyłączami w miejscowości
Ćmińsk Wyręba i Ćmińsk Światełek
(dł. sieci 12,3 km)
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochr.
Środowiska
Środki UE
7 700 000
•
Program modernizacji sieci wodociągowej
Zadania priorytetowe na lata 2005 – 2008
Lp.
Zadanie
Realizacja
Źródła
środków
Koszty
realizacji
1
Modernizacja wodociągów
gminnych – wymiana odcinków rur
azbestowo-cementowych i
żeliwnych
(dł. 14,5 km)
Wójt
Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochr.
Środowiska
Środki UE
800 000
C.O. Komunikacja drogowa – zmniejszenie zagrożeń dla środowiska
•
Program rozbudowy i modernizacji systemu komunikacyjnego gminy
Zadania priorytetowe na lata 2005 – 2008
Lp.
Zadanie
Realizacja
Źródła
środków
Koszty
realizacji
1
Budowa chodnika przy drodze
krajowej nr 74 o dł. 1,5 km (odcinek
„Euro-Ogród”-Kostomłoty II)
Generalna
Dyrekcja Dróg
Krajowych i
Autostrad
Budżet GDDKiA
Budżet gminy
Środki UE
400 000
2
Budowa chodnika wraz z
modernizacją (poszerzeniem) drogi
– droga wojewódzka nr 748, dł.
0,8 km (Herby-droga krajowa nr 74)
Świętokrzyski
Urząd
Marszałkowski
Budżet ŚUM
Budżet gminy
Środki UE
800 000
3
Budowa chodnika wraz z
modernizacją (poszerzeniem) drogi
– droga powiatowa
nr 0292T, dł. 2,8 km (Tumlin-
Podgród-Ćmińsk-Wykień)
Starostwo
Powiatowe
Budżet powiatu
Budżet gminy
Budżet państwa
Środki UE
745 000
4
Budowa chodnika wraz z
modernizacją (poszerzeniem) drogi
– droga powiatowa
nr 0288T, dł. 2,0 km (Laskowa-
Kostomłoty I)
Starostwo
Powiatowe
Budżet powiatu
Budżet gminy
Budżet państwa
Środki UE
745 000
5
Budowa chodnika wraz z
modernizacją (poszerzeniem) drogi
gminnej nr 002131T Kostomłoty I
(przy kościele)
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa
Środki UE
400 000
6
Budowa drogi gminnej nr 002142T
Ćmińsk-Podgród
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa
Środki UE
300 000
7
Budowa drogi gminnej
nr 002133T Ćmińsk-Światełek
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa
Środki UE
400 000
8
Budowa drogi gminnej
nr 002138T Kostomłoty I-
Maciejówka
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa
Środki UE
400 000
Zadania na lata 2009-2012
Lp.
Zadanie
Realizacja
Źródła
środków
1
Budowa chodnika wraz z modernizacją
(poszerzeniem) drogi powiatowej
nr 0290T (Ciosowa-Herby-Miedziana
Góra)
Starostwo
Powiatowe
Budżet powiatu
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochrony
Środowiska
Środki UE
2
Budowa chodnika wraz z modernizacją
(poszerzeniem) drogi powiatowej
nr 0288T
(Laskowa-Kostomłoty I)
Starostwo
Powiatowe
Budżet powiatu
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochrony
Środowiska
Środki UE
3
Modernizacja drogi powiatowej
nr 0289T (Samsonów-Miedziana Góra)
Starostwo
Powiatowe
Budżet powiatu
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochrony
Środowiska
Środki UE
4
Budowa chodnika wraz z modernizacją
(poszerzeniem) drogi powiatowej
nr 0291T (Ćmińsk)
Starostwo
Powiatowe
Budżet powiatu
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochrony
Środowiska
Środki UE
5
Budowa chodnika przy drodze Bobrza-
Porzecze wraz z modernizacją drogi
nr 0286T
Starostwo
Powiatowe
Budżet powiatu
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochrony
Środowiska
Środki UE
6
Projekt i budowa drogi gminnej Tumlin-
Wykień-Sufraganiec
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochrony
Środowiska
Środki UE
7
Modernizacja drogi Bobrza-Wyrowce
wraz z przejazdem przez rzekę
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochrony
Środowiska
Środki UE
8
Projekt i budowa ul. Górniczej w
Miedzianej Górze
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochrony
Środowiska
Środki UE
9
Projekt i budowa ul. Pirytowej
w Miedzianej Górze
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochrony
Środowiska
Środki UE
10
Projekt i budowa ul. Kamiennej wraz
z zatoką dla zawracania pojazdów
w Miedzianej Górze
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochrony
Środowiska
Środki UE
11
Budowa drogi Maciejówka
w Kostomłotach I
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochrony
Środowiska
Środki UE
12
Budowa ul. Krowiej w Kostomłotach I
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochrony
Środowiska
Środki UE
13
Budowa drogi Ciosowa-Ślefarnia
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochrony
Środowiska
Środki UE
14
Budowa chodnika przy drodze krajowej
nr 74 na odcinku Wyręba-Cmentarz
w Ćmińsku
Generalna
Dyrekcja Dróg
Krajowych i
Autostrad
Budżet GDDKiA
Budżet gminy
Fundusze Ochrony
Środowiska
Środki UE
15
Budowa chodnika przy drodze krajowej
nr 74 na odcinku Tor Kielce-Ćmińsk
Wykień
Generalna
Dyrekcja Dróg
Krajowych i
Autostrad
Budżet GDDKiA
Budżet gminy
Fundusze Ochrony
Środowiska
Środki UE
16
Projekt i budowa drogi Ćmińsk-
Podglinie
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochrony
Środowiska
Środki UE
17
Projekt i budowa drogi Tumlin-
Podgród-Ćmińsk Podgród
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochrony
Środowiska
Środki UE
18
Projekt i budowa drogi w Przyjmie
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochrony
Środowiska
Środki UE
19
Budowa chodnika przy drodze Przyjmo-
Ćmińsk
Generalna
Dyrekcja Dróg
Krajowych i
Autostrad
Budżet GDDKiA
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochrony
Środowiska
Środki UE
II C.S. Rozwój bazy turystyczno-rekreacyjnej i rolnictwa oparty na walorach przyrodniczych
gminy
C.O. Racjonalna gospodarka leśna i wodna – ochrona istniejących zasobów
•
Program zwiększania lesistości gminy
Zadania priorytetowe na lata 2005 – 2008
Lp.
Zadanie
Realizacja
Źródła
środków
Koszty
realizacji
1
Zalesienia gruntów o niskich
klasach bonitacyjnych
Starosta
Wójt Gminy
ARiMR
Nadleśnictwa
Rolnicy
Budżet powiatu
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze
Ochrony
Środowiska
Środki UE
Koszty zostaną
oszacowane w
czasie realizacji
zadania
2
Wykup gruntów pod budowę
Parku Staroprzemysłowego
„Bobrza”
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa
Środki UE
300 000
Zadania na lata 2009-2012
Lp.
Zadanie
Realizacja
Źródła
środków
1
Zalesienia gruntów o niskich klasach
bonitacyjnych
Starosta
Wójt Gminy
ARiMR
Nadleśnictwa
Rolnicy
Budżet powiatu
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochrony
Środowiska
Środki UE
2
Budowa Parku Staroprzemysłowego
„Bobrza”
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochrony
Środowiska
Środki UE
C.O. Gospodarka zgodna z ekologią
•
Program racjonalnej gospodarki surowcami naturalnymi
Zadania priorytetowe na lata 2005-2008
Lp.
Zadanie
Realizacja
Źródła
środków
1
Ochrona wyrobisk przed
zanieczyszczeniami i niewłaściwą
eksploatacją
Właściciele
Budżet państwa
Fundusze Ochrony
Środowiska
Środki UE
Śr. właścicieli
2
Sporządzenie inwentaryzacji
istniejących wyrobisk
Właściciele
Budżet państwa
Fundusze Ochrony
Środowiska
Środki UE
Śr. właścicieli
3
Opracowanie harmonogramu
rekultywacji wyrobisk oraz pozyskanie
środków na rekultywację
Właściciele
Budżet państwa
Fundusze Ochrony
Środowiska
Środki UE
Śr. właścicieli
Zadania na lata 2009-2012
Lp.
Zadanie
Realizacja
Źródła
środków
1
Rekultywacja nieczynnych wyrobisk na
terenie gminy
Właściciele
Budżet państwa
Fundusze Ochrony
Środowiska
Środki UE
Śr. właścicieli
C.O. Rozwój turystyki i agroturystyki
•
Program rozbudowy bazy turystyczno-rekreacyjnej
Zadania priorytetowe na lata 2005 – 2008
Lp.
Zadanie
Realizacja
Źródła
środków
Koszty
realizacji
1
Remont torów narciarskich i skoczni
narciarskiej – ośrodek narciarstwa
klasycznego„Tumlin”
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa
Środki UE
300 000
2
Budowa sali gimnastycznej przy
PSP w Porzeczu
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa
Środki UE
500 000
3
Budowa stadionu wraz z
ogólnodostępnym zapleczem
sportowym – Ośrodek Sportowy
„Miedziana Góra”
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa
Środki UE
1 000 000
Zadania na lata 2009-2012
Lp.
Zadanie
Realizacja
Źródła
środków
1
Budowa krytej pływalni
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochrony
Środowiska
Środki UE
2
Budowa boisk wielofunkcyjnych przy
PSP w Ćmińsku
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochrony
Środowiska
Środki UE
3
Budowa boisk wielofunkcyjnych przy
PSP w Kostomłotach
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochrony
Środowiska
Środki UE
4
Budowa boisk wielofunkcyjnych przy
PSP w Porzeczu
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochrony
Środowiska
Środki UE
•
Program rozwoju agroturystyki
Zadania priorytetowe na lata 2005-2008
Lp.
Zadanie
Realizacja
Źródła
środków
1
Opracowanie gminnego programu
rozwoju agroturystyki
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochrony
Środowiska
Środki UE
2
Tworzenie baz agroturystyki w
gospodarstwach rolnych
Rolnicy
Środki rolników
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochrony
Środowiska
Środki UE
Zadania na lata 2009-2012
Lp.
Zadanie
Realizacja
Źródła
środków
1
Realizacja gminnego programu rozwoju
agroturystyki
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochrony
Środowiska
Środki UE
2
Tworzenie baz agroturystyki w
gospodarstwach rolnych
Rolnicy
Środki rolników
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochr. Środowiska
Środki UE
C.O. Rozwój nowoczesnego rolnictwa i przetwórstwa rolno-spożywczego
•
Program popularyzacji ekologicznego rolnictwa
Zadania priorytetowe na lata 2005-2008
Lp.
Zadanie
Realizacja
Źródła
środków
1
Promowanie ekologicznego rolnictwa,
promocja istniejących gospodarstw
Gmina Rolnicy
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochrony
Środowiska
Środki UE
2
Poprawa jakości produktów w
gospodarstwach ekologicznych –
uzyskanie odpowiednich certyfikatów
Gmina Rolnicy
Środki rolników
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochrony
Środowiska
Środki UE
Zadania na lata 2009-2012
Lp.
Zadanie
Realizacja
Źródła
środków
1
Poprawa jakości produktów w
gospodarstwach ekologicznych –
uzyskanie odpowiednich certyfikatów
Gmina Rolnicy
Środki rolników
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochrony
Środowiska
Środki UE
2
Popularyzacja walorów zdrowej
żywności, promocja gospodarstw
ekologicznych
Gmina Rolnicy
Środki rolników
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochrony
Środowiska
Środki UE
•
Program rozwoju przetwórstwa rolno-spożywczego
Zadania priorytetowe na lata 2005-2008
Lp.
Zadanie
Realizacja
Źródła
środków
1
Analiza możliwości rozwoju
przetwórstwa w gminie
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochrony
Środowiska
Środki UE
2
Opracowanie programu wspierania
przetwórstwa rolno-spożywczego
Wójt Gminy
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochrony
Środowiska
Środki UE
Zadania na lata 2009-2012
Lp.
Zadanie
Realizacja
Źródła
środków
1
Realizacja programu wspierania
przetwórstwa rolno-spożywczego
Wójt Gminy
Rolnicy
Środki rolników
Budżet gminy
Budżet państwa
Fundusze Ochrony
Środowiska
Środki UE
V ZARZĄDZANIE OCHRONĄ ŚRODOWISKA
5.1. Ogólne zasady zarządzania ochroną środowiska
Zarządzanie ochroną środowiska powinno opierać się na następujących zasadach, wynikających z
polityki ekologicznej Polski i Unii Europejskiej:
•
zasada przezorności,
•
zasada integracji polityki ekologicznej z politykami sektorowymi,
•
zasada równego dostępu do środowiska przyrodniczego,
•
zasada regionalizacji,
•
zasada uspołecznienia,
•
zasada „zanieczyszczający płaci”,
•
zasada prewencji,
•
zasada stosowania najlepszych dostępnych technik (BAT),
•
zasada subsydiarności,
•
zasada skuteczności ekologicznej i efektywności ekonomicznej.
Zarządzanie ochroną środowiska na szczeblu gminy dotyczy zadań własnych gminy oraz
koordynacji zadań realizowanych przez gminę, jednostki organizacyjne, podmioty gospodarcze -
uznanych za ważne dla stanu środowiska naturalnego w gminie.
W realizacji programu uczestniczą:
•
podmioty prowadzące działania organizacyjne i zarządzające programem,
•
podmioty uczestniczące w realizacji poszczególnych zadań,
•
jednostki kontrolujące realizację programu oraz efekty,
•
mieszkańcy gminy, jako końcowy beneficjent programu.
Organem odpowiedzialnym za realizację programu jest Wójt Gminy, zobowiązany do składania
cyklicznych raportów Radzie Gminy. Realizacja
programu wymaga współdziałania z organami
administracji rządowej i samorządowej (szczebla wojewódzkiego, powiatowego), administracji
specjalnej, w kompetencjach której znajdują się sprawy kontroli stanu środowiska.
Ogólny schemat zarządzania ochroną środowiska w gminie przedstawia schemat:
Rada Gminy
Starosta
Marszałek
Wójt (Burmistrz)
Wojewoda
Instytucje kontrolujące Jednostki realizujące Instytucje finansujące
5.2. Kompetencje organów gminy w zakresie ochrony środowiska
Ustawy regulujące sprawy związane z ochroną środowiska dają szczegółowe kompetencje organom
gminy. Ważniejsze uprawnienia Wójta (Burmistrza, Prezydenta) oraz Rady Gminy przedstawiono
poniżej:
Do zadań gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty. W szczególności zadania
własne obejmują sprawy (art. 7 ustawy):
1) ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz
gospodarki wodnej,
2) gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego,
3) wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków
komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i
unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz
gaz,
4) lokalnego transportu zbiorowego,
5) ochrony zdrowia,
6) pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych,
7) gminnego budownictwa mieszkaniowego,
8) edukacji publicznej,
9) kultury, w tym bibliotek gminnych i innych placówek upowszechniania kultury,
10) kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych,
11) targowisk i hal targowych,
12) zieleni gminnej i zadrzewień,
13) cmentarzy gminnych,
14) porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i
przeciwpowodziowej,
15) utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów
administracyjnych,
16) polityki prorodzinnej, w tym zapewnienia kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i
prawnej,
17) wspierania i upowszechniania idei samorządowej,
18) promocji gminy,
19) współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw.
Kompetencje Wójta (Burmistrza, Prezydenta):
Kompetencje wynikające z ustawy z dnia 8 marca 1990 r. Ustawa o samorządzie gminnym:
1) wójt przygotowuje projekty uchwał rady gminy i określa sposób ich realizacji,
2) wójt opracowuje plan operacyjny ochrony przed powodzią oraz ogłasza i odwołuje
pogotowie i alarm przeciwpowodziowy.
Kompetencje wynikające z ustawy z dnia 13 września 1996 r. Ustawa o utrzymaniu czystości i
porządku w gminach:
1) wydaje zezwolenia na prowadzenie przez przedsiębiorców działalności w zakresie:
a. zbierania i transportu, odzysku lub unieszkodliwiania odpadów
komunalnych,
b. opróżniania zbiorników bezodpływowych i transportu nieczystości ciekłych,
c. prowadzenia ochrony przed bezdomnymi zwierzętami,
d. prowadzenia schronisk dla bezdomnych zwierząt, a także grzebowisk i
spalarni zwłok zwierzęcych i ich części.
2) określa i podaje do publicznej wiadomości wymagania, jakie powinien spełniać
przedsiębiorca ubiegający się o uzyskanie zezwolenia na świadczenie usług, wójt gminy
może określić obszar, na którym usługi te mają być świadczone.
Kompetencje wynikające z ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska:
1) w celu realizacji polityki ekologicznej państwa sporządza gminne programy ochrony
środowiska, uwzględniające:
a. cele ekologiczne,
b. priorytety ekologiczne,
c. rodzaj i harmonogram działań proekologicznych,
d. środki niezbędne do osiągnięcia celów, w tym mechanizmy prawno-ekonomiczne i
środki finansowe,
2) realizuje uchwalony przez radę gminy program ochrony środowiska.
Kompetencje wynikające z ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach:
1) sporządza projekt gminnego planu gospodarki odpadami,
2) przekazuje projekt gminnego planu gospodarki odpadami do zaopiniowania przez zarząd
województwa i zarząd powiatu,
3) realizuje uchwalony przez radę gminy plan gospodarki odpadami,
4) opiniuje program gospodarki odpadami niebezpiecznymi,
5) opiniuje wydawane zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie odzysku lub
unieszkodliwiania odpadów,
6) opiniuje wydawane zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie zbierania lub
transportu odpadów,
7) wydaje decyzje w sprawie usunięcia odpadów z miejsc nieprzeznaczonych do ich
składowania lub magazynowania.
Kompetencje wynikające z Ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne:
1) jeżeli spowodowane przez właściciela gruntu zmiany stanu wody na gruncie szkodliwie
wpływają na grunty sąsiednie, wójt, burmistrz lub prezydent miasta może, w drodze decyzji,
nakazać właścicielowi gruntu przywrócenie stanu poprzedniego lub wykonanie urządzeń
zapobiegających szkodom.
Kompetencje Rady Gminy
Kompetencje wynikające z ustawy z dnia 8 marca 1990 r. Ustawa o samorządzie gminnym:
1) uchwalanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego,
2) uchwalanie programów gospodarczych,
3) ustalanie zakresu działania jednostek pomocniczych, zasad przekazywania im
składników mienia do korzystania oraz zasad przekazywania środków budżetowych na
realizację zadań przez te jednostki.
Kompetencje wynikające z ustawy z dnia 13 września 1996 r. Ustawa o utrzymaniu czystości i
porządku w gminach:
Zatwierdza, po zasięgnięciu opinii państwowego terenowego inspektora sanitarnego, ustala, w
drodze uchwały, szczegółowe zasady utrzymania czystości i porządku na terenie gminy dotyczące:
1) wymagań w zakresie utrzymania czystości i porządku na terenie nieruchomości
obejmujących:
a) prowadzenie we wskazanym zakresie selektywnej zbiórki odpadów komunalnych,
b) uprzątanie błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z części nieruchomości
służących do użytku publicznego,
c) mycie i naprawy pojazdów samochodowych poza myjniami i warsztatami
naprawczymi.
2) rodzaju urządzeń przeznaczonych do zbierania odpadów komunalnych na terenie
nieruchomości oraz na drogach publicznych, a także wymagań dotyczących ich
rozmieszczania oraz utrzymywania w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i
technicznym,
3) częstotliwości i sposobu pozbywania się odpadów komunalnych lub nieczystości ciekłych z
terenu nieruchomości oraz z terenów przeznaczonych do użytku publicznego,
4) obowiązków osób utrzymujących zwierzęta domowe, mających na celu ochronę przed
zagrożeniem lub uciążliwością dla ludzi oraz przed zanieczyszczeniem terenów
przeznaczonych do wspólnego użytku,
5) wymagań utrzymywania zwierząt gospodarskich na terenach wyłączonych z produkcji
rolniczej, w tym także zakazu ich utrzymywania na określonych obszarach lub w
poszczególnych nieruchomościach,
6) wyznaczania obszarów podlegających obowiązkowej deratyzacji i terminów jej
przeprowadzania.
Kompetencje wynikające z ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska:
1) uchwala gminny program ochrony środowiska,
2) może, w drodze uchwały, ustanawiać ograniczenia co do czasu funkcjonowania
instalacji lub korzystania z urządzeń, z których emitowany hałas może negatywnie
oddziaływać na środowisko.
Kompetencje wynikające z ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach
1) uchwala gminny plan gospodarki odpadami
Kompetencje wynikające z Ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i
zbiorowym odprowadzaniu ścieków:
a. po dokonaniu analizy projektów regulaminów dostarczania wody i
odprowadzania ścieków, opracowanych przez przedsiębiorstwa
wodociągowo-kanalizacyjne, uchwala regulamin dostarczania wody i
odprowadzania ścieków,
b. uchwala wieloletnie plany rozwoju i modernizacji urządzeń wodociągowych
i urządzeń kanalizacyjnych.
Zadania Gminy wynikające z ustawy
z dnia 13 września 1996 r
. Ustawa o utrzymaniu czystości
i porządku w gminach:
1) Utrzymanie czystości i porządku w gminach należy do obowiązkowych zadań
własnych gminy.
2) Gminy zapewniają czystość i porządek na swoim terenie i tworzą warunki niezbędne
do ich utrzymania, a w szczególności:
a) tworzą warunki do wykonywania prac związanych z utrzymaniem czystości i porządku na terenie
gminy lub zapewniają wykonanie tych prac przez tworzenie odpowiednich jednostek
organizacyjnych,
b)zapewniają budowę, utrzymanie i eksploatację, własnych lub wspólnych z innymi gminami:
-
instalacji i urządzeń do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów komunalnych,
-
stacji zlewnych, w przypadku gdy podłączenie wszystkich nieruchomości do sieci
kanalizacyjnej jest niemożliwe lub powoduje nadmierne koszty,
-
instalacji i urządzeń do zbierania, transportu i unieszkodliwiania zwłok zwierzęcych lub ich
części,
-
szaletów publicznych.
c) zapobiegają zanieczyszczaniu ulic, placów i terenów otwartych w szczególności przez: zbieranie
i pozbywanie się, z zastrzeżeniem art. 5 ust 4, błota, śniegu, lodu oraz innych zanieczyszczeń,
uprzątniętych z chodników przez właścicieli nieruchomości oraz odpadów zgromadzonych w
przeznaczonych do tego celu urządzeniach ustawionych na chodniku,
d) określają wymagania wobec osób utrzymujących zwierzęta domowe w zakresie bezpieczeństwa i
czystości w miejscach publicznych,
e) organizują ochronę przed bezdomnymi zwierzętami na zasadach określonych w odrębnych
przepisach,
f) organizują selektywną zbiórkę, segregację oraz magazynowania odpadów komunalnych, w tym
niebezpiecznych, przydatnych do odzysku, oraz współdziałają z przedsiębiorcami i osobami
podejmującymi działalność w zakresie gospodarowania tego rodzaju odpadami,
g) zapewniają zbieranie, transport i unieszkodliwianie zwłok bezdomnych zwierząt lub ich części
oraz współdziałają z przedsiębiorcami podejmującymi działalność w tym zakresie,
h) znakują obszary dotknięte lub zagrożone chorobą zakaźną zwierząt.
3) Gminy prowadzą ewidencję:
-
zbiorników bezodpływowych w celu kontroli częstotliwości ich opróżniania oraz
w celu opracowania planu rozwoju sieci kanalizacyjnej sposobu,
-
przydomowych oczyszczalni ścieków w celu kontroli częstotliwości i sposobu
pozbywania się komunalnych sadów ściekowych oraz w celu opracowania planu
rozwoju sieci kanalizacyjnej
.
5.3. Instrumenty zarządzania środowiskiem
Zarządzenie środowiskiem opiera się na wykorzystaniu:
•
instrumentów prawnych – ustaw i rozporządzeń, dających odpowiednie kompetencje
organom administracji rządowej i samorządowej oraz organom administracji specjalnej,
•
instrumentów finansowych – opłat za gospodarcze korzystanie ze środowiska,
administracyjnych kar pieniężnych, funduszy celowych,
•
instrumentów społecznych – współdziałania i partnerstwa, edukacji ekologicznej,
komunikacji społecznej,
•
instrumentów strukturalnych – strategii i programów wdrożeniowych.
VI WDRAŻANIE PROGRAMU
6.1. Środki finansowe na realizację programu
Na wdrażanie programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami mogą być przeznaczone:
•
środki własne,
•
kredyty i pożyczki udzielane w bankach komercyjnych,
•
kredyty i pożyczki o oprocentowaniu preferencyjnym udzielane przez instytucje wspierające
rozwój gminy,
•
obligacje
•
dotacje z funduszy krajowych i zagranicznych
Podstawowymi źródłami środków zewnętrznych, z których mogą korzystać samorządy dla
realizacji programów ochrony środowiska to:
1) Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (Narodowy, Wojewódzki, Powiatowy,
Gminny)
2) Fundusz Ochrony Gruntów Rolnych
3) Fundusz Leśny
4) Fundusze przedakcesyjne (Ispa, Sapard, Phare)
5) Zintegrowany Program Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (ZPORR)
6) Fundusz Spójności
7) Fundusze strukturalne
8) Fundusze sektorowych programów pomocowych (np. LIFE)
9) Fundacje i fundusze wspierające ochronę środowiska (EkoFundusz, Fundacja Poszanowania
Energii, Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska i inne)
10) Fundusze zagranicznych instytucji finansowych (np. Bank Światowy, Europejski Bank
Odbudowy i Rozwoju, Europejski Bank Inwestycyjny)
Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Zasady funkcjonowania funduszu określa ustawa z dn. 27.04.2001 r. – Prawo ochrony Środowiska
(Dz. U. nr 62, poz. 672 z późn. zm.). Szczegółowe zasady gospodarki finansowej NFOŚiGW określa
Rozp. M.Ś. z dn. 20.12.2002 roku (Dz. U. nr 230, poz.1934). Zasadniczym zadaniem NFOŚiGW jest
wspieranie finansowe przedsięwzięć podejmowanych dla poprawy jakości środowiska. W zakresie
ochrony powierzchni ziemi, w tym ochrony przed odpadami fundusz udziela pożyczek, dotacji i
dopłat, dofinansowuje inwestycje związane m.in. z: likwidacją uciążliwości zamkniętych
składowisk odpadów, unieszkodliwianiem odpadów powstających w związku z transportem
samochodowym oraz zbiórką i wykorzystaniem olejów, przeciwdziałaniem i unieszkodliwianiem
odpadów przemysłowych i niebezpiecznych, realizacją międzygminnych i regionalnych programów
zagospodarowania odpadów komunalnych.
Zgodnie z art.406 w/w ustawy środki z gminnych funduszy przeznaczane są m.in. na: edukację
ekologiczną oraz propagowanie działań proekologicznych i zadań zrównoważonego rozwoju,
realizowanie zadań modernizacyjnych i inwestycyjnych, służących ochronie środowiska i
gospodarce wodnej, w tym instalacji lub urządzeń ochrony przeciwpożarowej i obiektów
małej retencji, wspieranie wykorzystania lokalnych źródeł energii odnawialnej oraz pomoc dla
wprowadzenia bardziej przyjaznych dla środowiska nośników energii, działania z zakresu rolnictwa
ekologicznego oddziaływujące na stan gleby oraz innych zasady zrównoważonego rozwoju,
ustalonych przez gminę.
Korzystanie z większości zewnętrznych źródeł finansowania wymaga udziału własnego od 25 –
50% kosztów inwestycji.
Fundusz Ochrony Gruntów Rolnych
Środki Funduszu Ochrony Gruntów Rolnych przyznawane są na następujące zadania:
1. usuwanie skutków powodzi (w szczególności: odbudowa dróg dojazdowych do gruntów
rolnych),
2. wdrażanie i upowszechnianie wyników prac naukowo-badawczych związanych
z ochroną gruntów rolnych,
3. budowę i modernizację dróg na obszarze gmin: - w których powstają dochody Funduszu
oraz istnieją warunki uzyskania wzrostu produkcji rolniczej, rekompensującej straty
poniesione w wyniku zmniejszania obszaru gruntów rolnych, - które deklarują znaczny
udział środków własnych w kosztach robót i gwarantują wysoką efektywność
projektowanych przedsięwzięć,
4. prace dotyczące zagospodarowania poscaleniowego gruntów rolnych,
5. budowa i renowacja zbiorników wodnych służących małej retencji,
6. zakup sprzętu informatycznego wraz z oprogramowaniem do prowadzenia spraw ochrony
gruntów rolnych.
Wnioski o dofinansowanie ze środków Funduszu Ochrony Gruntów Rolnych składane są do
Departamentu Rozwoju Obszarów Wiejskich Mienia i Geodezji raz w roku, w terminie do 31
marca danego roku. Dopuszcza się, możliwość złożenia wniosku w terminie późniejszym w
przypadkach klęsk żywiołowych,
stanów wyższej konieczności i budowy zbiorników wodnych
służących małej retencji.
Fundusz Leśny
Fundusz leśny przeznaczony jest dla nadleśnictw na wyrównywanie niedoborów powstających przy
realizacji zadań gospodarki leśnej. Środki funduszu leśnego mogą także być przeznaczone na:
•
wspólne przedsięwzięcia jednostek organizacyjnych Lasów Państwowych,
w szczególności w zakresie gospodarki leśnej,
•
badania naukowe,
•
tworzenie infrastruktury niezbędnej do prowadzenia gospodarki leśnej,
•
sporządzanie planów urządzenia lasu,
•
prace związane z oceną i prognozowaniem stanu lasów i zasobów leśnych,
•
inne zadania z zakresu gospodarki leśnej w lasach.
Środkami funduszu leśnego dysponuje Dyrektor Generalny Lasów Państwowych.
ISPA
Podstawę prawną programu ISPA stanowi Rozporządzenie Rady UE nr 1267 z 21 czerwca 2000
roku. Podstawowym celem funduszu ISPA jest współfinansowanie projektów inwestycyjnych z
dziedziny ochrony środowiska i transportu, a w szczególności wspieranie przedsięwzięć
umożliwiających dostosowanie się do wspólnotowego prawa ochrony środowiska oraz do celów
Partnerstwa dla Członkostwa oraz wspieranie zrównoważonych przewozów, a w szczególności
przedsięwzięć, które wchodzą w skład projektów o wspólnym interesie. Umożliwi to stworzenie
połączeń sieci krajowej z transeuropejską oraz umożliwia ujednolicenie warunków wykorzystania
tych sieci (zwalczanie problemów spowodowanych zanieczyszczeniem wód i powietrza w zakresie
utylizacji odpadów).
Z chwilą przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, zgodnie z załącznikiem II do Traktatu
Akcesyjnego, wszystkie projekty, które były przedmiotem decyzji Komisji w sprawie pomocy na
podstawie rozporządzenia (WE) nr 1267/99 ustanawiającego Instrument Przedakcesyjnej Polityki
Strukturalnej, a które nie zostały ukończone, będą realizowane w ramach działającego
na zbliżonych zasadach Funduszu Spójności.
SAPARD
Podstawę prawną programu SAPARD stanowi Rozporządzenie Rady UE nr 1268/99. Program ten
może wspierać inwestycje z zakresu ochrony środowiska w ramach działań 3 i 5. W działaniu 3 –
„Rozwój o poprawa infrastruktury obszarów wiejskich”, obszarami wsparcia są: gospodarka
odpadami, odprowadzanie i oczyszczanie ścieków, zaopatrzenie gospodarstw wiejskich w wodę
oraz jej uzdatnianie. Działanie 5 – „Programy rolno-środowiskowe i zalesianie”,
dotyczy stosowania metod rolnictwa ekologicznego, w tym zapewnianie rolnikom dodatkowych
źródeł dochodów za wykonanie usługi na rzecz ochrony środowiska.
PHARE
Obecnie w ramach programu PHARE dostępne są tylko tzw. środki miękkie, m.in. na edukację
ekologiczną. Jest możliwość również uruchomienia środków w ramach funduszu na inwestycje w
zakresie ochrony środowiska.
Zintegrowany Program Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (ZPORR)
W ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (ZPORR) możliwe
jest finansowanie inwestycji z zakresu ochrony środowiska. W tym zakresie wsparcie finansowe
przeznaczone będzie przede wszystkim na inwestycje związane z:
gospodarką wodno-ściekową:
o budowa lub modernizacja oczyszczalni ścieków przemysłowych,
o stosowanie najlepszych dostępnych technik (BAT) w celu ograniczenia ilości
substancji niebezpiecznych odprowadzanych wraz ze ściekami,
ochroną powietrza:
o modernizacja i rozbudowa systemów ciepłowniczych i wyposażenie ich
w instalacje do ograniczenia emisji zanieczyszczeń pyłowych i gazowych,
o zamiana palenisk węglowych na rozwiązania bardziej przyjazne środowisku
(gazowe, eliminacja węgla niskiej jakości),
o przedsięwzięcia na rzecz wykorzystania alternatywnych źródeł energii, w tym m.in.
energetyczne wykorzystanie biomasy i inne,
o proekologiczne inwestycje w systemach transportowych (zastosowanie paliw
o niskiej emisji zanieczyszczeń, w tym gazu),
o wprowadzenie BAT w celu ograniczenia emisji zanieczyszczeń do powietrza,
gospodarką odpadami komunalnymi i przemysłowymi oraz niebezpiecznymi:
o tworzenie systemów gospodarki odpadami poprzez prowadzenie
selektywnej zbiórki odpadów oraz budowę i modernizację
instalacji do odzysku i recyklingu odpadów,
o budowa instalacji unieszkodliwiania odpadów,
wykorzystaniem BAT:
o ograniczanie zanieczyszczeń przemysłowych,
o modernizacja procesów produkcyjnych, technologii,
o zmniejszanie energochłonności i materiałochłonności procesów.
Fundusz Spójności
Z Funduszu Spójności możliwe jest wspieranie realizacji zadań inwestycyjnych władz publicznych
w zakresie ochrony środowiska wynikających z wdrażania prawa obowiązującego w UE, a
dotyczących przede wszystkim:
o poprawy jakości wód powierzchniowych (wodociągi i kanalizacja),
o zwiększenia dostępności do wody do picia i poprawa jej jakości (wodociągi
i uzdatnianie wód do celów komunalnych),
o ograniczenie emisji zanieczyszczeń do powietrza,
o racjonalizacji gospodarki odpadami,
o rekultywacji obszarów zdegradowanych.
LIFE
W zakresie ochrony przyrody dostępne są środki z Funduszu LIFE, którego głównym celem jest
wspieranie działań mających na celu wdrażanie prawa unijnego i polityki ekologicznej UE oraz
wskazywanie nowych rozwiązań związanych z wdrażaniem i realizacją tej polityki. Program LIFE
składa się z trzech podprogramów: LIFE-Nature, LIFE-Środowisko i LIFE-Kraje Trzecie.
Środki dostępne w ranach Programu LIFE-Nature przeznaczone są na finansowanie działań
wymaganych dla zachowania lub odtworzenia naturalnych siedlisk i populacji gatunków dzikiej
fauny i flory tzn. wdrażanie Dyrektyw: Ptasiej i Siedliskowej oraz w tworzeniu Europejskiej Sieci
Ekologicznej specjalnych obszarów ochrony – NATURA 2000.
Fundusze Programu LIFE-Środowisko przeznaczone są na finansowanie innowacyjnych działań o
charakterze pilotażowym, których celem jest m.in.:
zminimalizowanie wpływu działalności
gospodarczej na środowisko, promowanie zrównoważonego zarządzania zasobami wód
podziemnych i powierzchniowych a także włączenie zagadnień środowiskowych w planowanie
przestrzenne oraz recykling i racjonalna gospodarka odpadami.
EkoFundusz
Z EkoFunduszu udzielane jest wsparcie finansowe w formie bezzwrotnych dotacji. Priorytetowymi
dziedzinami tego funduszu są m.in.: ochrona różnorodności biologicznej, gospodarka odpadami i
rekultywacja gleb zanieczyszczonych, unieszkodliwianie odpadów komunalnych i niebezpiecznych,
ograniczanie emisji gazów powodujących zmiany klimatu ziemi (ochrona klimatu) oraz eliminacja
niskich źródeł emisji (ochrona powietrza). Dotacje mogą uzyskać jedynie dotyczące inwestycji
związanych bezpośrednio z ochrona środowiska, a w dziedzinie przyrody również projekty
nieinwestycyjne.
6.2. Koszty realizacji przedsięwzięć
Kalkulacja szacunkowych kosztów realizacji programów została przeprowadzona w oparciu o
plany inwestycyjne samorządu gminnego i koszty porównywalnych inwestycji i działań
realizowanych przez tę jednostkę.
Cele operacyjne
Programy
Szacunkowe
koszty realizacji
2005-2008
Szacunkowe
koszty realizacji
2009-2012
Potencjalne źródła
środków
Podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa
Program informacyjno-
edukacyjny dla społeczeństwa
140 000
80 000
Środki własne
Budżet państwa
FOŚiGW
Środki pomocowe
Promowanie inwestycji
proekologicznych i wspierania
lokalnych inicjatyw
społecznych
Koszty zostaną
szacowne w czasie
realizacji zadania
Koszty zostaną
szacowne w czasie
realizacji zadania
Środki własne
Środki powiatu
Budżet państwa
FOŚiGW
Środki pomocowe
Prawidłowy system zbierania i unieszkodliwiania odpadów
Prawidłowa gospodarka
odpadami zgodna ze
standardami unijnymi
158 500
1 364 000
Środki własne
Budżet państwa
FOŚiGW
Środki pomocowe
Zmniejszenie zagrożeń wpływających na czystość powietrza
Gazyfikacja gminy
Koszty zostaną
szacowne w czasie
realizacji zadania
Koszty zostaną
szacowne w czasie
realizacji zadania
Środki własne
Środki mieszkańców
Zakłady gazownicze
FOŚiGW
Środki pomocowe
Modernizacja systemów
elektroenergetycznych
Koszty zostaną
szacowne w czasie
realizacji zadania
Koszty zostaną
szacowne w czasie
realizacji zadania
Środki własne
Zakłady
energetyczne
FOŚiGW
Środki pomocowe
Modernizacja systemów
210 000
-
Środki własne
grzewczych w budynkach
użyteczności publicznej
FOŚiGW
Budżet państwa
Środki pomocowe
Promowanie termomodernizacji
budynków
200 000
Koszty zostaną
szacowne w czasie
realizacji zadania
Środki własne
FOŚiGW
Budżet państwa
Środki pomocowe
Śr. właścieli
Promowanie ekologicznych
źródeł energii
Koszty zostaną
szacowne w czasie
realizacji zadania
Koszty zostaną
szacowne w czasie
realizacji zadania
Środki własne
FOŚiGW
Budżet państwa
Środki pomocowe
Ochrona wód
Rozbudowa systemów
kanalizacji i oczyszczania
ścieków
21 564 000
44 900 000
Środki własne
FOŚiGW
Budżet państwa
Środki pomocowe
Modernizacja sieci
wodociągowej
800 000
-
Środki własne
FOŚiGW
Budżet państwa
Środki pomocowe
Komunikacja drogowa – zmniejszenie zagrożeń dla środowiska
Rozbudowa i modernizacja
systemu komunikacyjnego
gminy
4 190 000
Koszty zostaną
szacowne w czasie
realizacji zadania
GDDKiA
Budżet powiatu
Środki własne
Budżet państwa
FOŚiGW
Środki pomocowe
Racjonalna gospodarka leśna – ochrona istniejących zasobów
Program zwiększania lesistości
300 000
Koszty zostaną
szacowne w czasie
realizacji zadania
Środki powiatu
Środki własne
Budżet państwa
FOŚiGW
Środki pomocowe
Gospodarka zgodna z ekologią
Racjonalna gospodarka
surowcami naturalnymi
Koszty zostaną
szacowne w czasie
realizacji zadania
Koszty zostaną
szacowne w czasie
realizacji zadania
Środki właścicieli
FOŚiGW
Budżet państwa
Środki pomocowe
Rozwój turystyki i agroturystyki
Rozbudowa bazy turystyczno-
rekreacyjnej
1 800 000
Koszty zostaną
szacowne w czasie
realizacji zadania
Środki własne
FOŚiGW
Budżet państwa
Środki pomocowe
Rozwój agroturystyki
Koszty zostaną
szacowne w czasie
realizacji zadania
Koszty zostaną
szacowne w czasie
realizacji zadania
Środki własne
Środki rolników
FOŚiGW
Budżet państwa
Środki pomocowe
Rozwój nowoczesnego rolnictwa i przetwórstwa rolno-spożywczego
Promowanie ekologicznego
Koszty zostaną
Koszty zostaną
Środki własne
rolnictwa
szacowne w czasie
realizacji zadania
szacowne w czasie
realizacji zadania
Środki rolników
FOŚiGW
Budżet państwa
Środki pomocowe
Rozwój przetwórstwa rolno-
spożywczego
Koszty zostaną
szacowne w czasie
realizacji zadania
Koszty zostaną
szacowne w czasie
realizacji zadania
Środki własne
Środki rolników
FOŚiGW
Budżet państwa
Środki pomocowe
VII MONITORING
Osiągnięcie celów, wyznaczonych w Programie Ochrony Środowiska wymaga prowadzenia
bieżącego monitoringu przebiegu realizacji programu. Stały monitoring umożliwia ocenę
skuteczności podejmowanych działań oraz wprowadzanie – w razie wystąpienia takiej konieczności
– odpowiednich korekt. Harmonogram działań monitorujących program przedstawia schemat:
Działanie
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Monitoring stanu
środowiska
x
x
x
x
x
x
x
x
Raporty z realizacji
programu
x
x
x
x
Aktualizacja
programu
x
x
Dla oceny realizacji programu konieczne jest ustalenie systemu wskaźników, określających
skuteczność poszczególnych działań. Wskaźniki te można podzielić na grupy:
•
wskaźniki ekologiczne – pozwolą określić efekt ekologiczny podejmowanych działań
(jakość wód powierzchniowych i podziemnych, wskaźniki zanieczyszczenia powietrza,
długość sieci infrastruktury, wskaźniki lesistości, ilość odpadów wytwarzanych przez 1
mieszkańca, stopień odzysku surowców wtórnych itp.),
•
wskaźniki ekonomiczne – koszt jednostkowy osiągnięcia określonego efektu ekologicznego,
•
wskaźniki społeczne – zaangażowanie mieszkańców w działania związane z ochroną
środowiska, udział w realizacji sieci infrastruktury technicznej, skuteczność selektywnej
zbiórki odpadów itp.
Ocena skuteczności wdrażania programu będzie prowadzona m.in. przez porównanie wskaźników
charakteryzujących stan środowiska oraz stan infrastruktury technicznej, wpływającej na stan
środowiska:
o jakość wód powierzchniowych (klasy czystości),
o jakość wód podziemnych,
o stężenie zanieczyszczeń gazowych i pyłowych,
o zawartość metali ciężkich w glebach,
o wskaźnik lesistości,
o powierzchnia terenów objętych ochrona prawną,
o udział komunalnych ścieków nieoczyszczonych,
o długość sieci kanalizacyjnej,
o stosunek długości sieci wodociągowej do sieci kanalizacyjnej,
o ilość odpadów komunalnych wytworzonych przez 1 mieszkańca,
o udział odpadów posegregowanych w ogólnej ilości odpadów,
o nakłady inwestycyjne na ochronę środowiska,
oraz wskaźniki społeczne:
o udział społeczeństwa w realizacji działań z zakresu ochrony środowiska,
o uspołecznienie procesów decyzyjnych,
o lokalne inicjatywy proekologiczne,
o ilość działań prawnych związanych z zanieczyszczeniem środowiska.
VIII. STRESZCZENIE - Gminny Program Ochrony Środowiska
STAN ŚRODOWISKA NATURALNEGO W GMINIE MIEDZIANA GÓRA
Na terenie gminy Miedziana Góra lub w bliskim sąsiedztwie prowadzone są badania
monitoringowe stanu zanieczyszczenia środowiska: powietrza, wód powierzchniowych
i podziemnych, gleb. Aktualne wyniki badań wykazują:
•
powietrze atmosferyczne – na terenie gminy nie są prowadzone pomiary
zanieczyszczeń powietrza, a wyniki pomiarów stężeń zanieczyszczeń gazowych i
pyłowych w punktach pomiarowych zlokalizowanych w
sąsiedztwie gminy – Kielce (ul. Jagiellońska, ul. Zakładowa) nie przekraczają
dopuszczalnych norm;
•
wody podziemne - prowadzone w 2003 roku badania jakości wody w ujęciu w
miejscowości Ćmińsk Wyrowce (wodociąg wiejski) wykazały wysoką jakość wody
(klasa Ib), nieznacznie zanieczyszczoną o naturalnym chemizmie, odpowiadającą
wodom do celów pitnych i gospodarczych wymagających prostego uzdatniania;
•
wody powierzchniowe – w ramach monitoringu prowadzone są badania czystości
rzeki Bobrzy na odcinku od źródeł do 18,4 km. Badania przeprowadzone w 2003 r.
wykazały III klasę czystości, o klasie czystości decydował wskaźnik miano Coli i
azotyny;
•
gleby – występujące na terenie gminy gleby są zróżnicowane pod względem
systematycznym jak i pod względem przydatności dla rolnictwa; przeważają gleby
słabe i bardzo słabe, wykształcone głównie na piaskach. Ze względu na kwaśny
odczyn gleb, konieczne jest nawożenie i wapnowanie.
•
odpady komunalne – na terenie gminy Miedziana Góra prowadzona jest od lipca
2002 roku selektywna zbiórka odpadów komunalnych (w centrach-gniazdach i
bezpośrednio w gospodarstwach „u źródła”). Zbiórką surowców wtórnych zajmuje
się firma EKO SAL. Odpady stałe z terenu gminy w ramach umów
indywidualnych z
mieszkańcami, zakładami użyteczności publicznej oraz zakładami prowadzącymi
działalność gospodarczą są wywożone przez Miejskie Przedsiębiorstwo
Oczyszczania Kielce na składowisko w Promniku (Gmina Strawczyn). Od września
na terenie gminy działa również firma EKOM z Chęcin, która odbiera odpady
komunalne zmieszane z terenu miejscowości Miedziana Góra i Kostomłoty I.
Lasy i grunty leśne na terenie gminy Miedziana Góra zajmują powierzchnię ogólną 3071 ha, co
stanowi 43,2% powierzchni gminy. Na terenie gminy znajdują się obszary chronione:
Suchedniowsko-Oblęgorski Parki Krajobrazowy, Podkielecki Obszar Chronionego Krajobrazu, 2
rezerwaty (rezerwat krajobrazowy „Sufraganiec” i rezerwat przyrody nieożywionej „Kręgi
Kamienne”), użytek ekologiczny oraz pomniki przyrody. Obszar gminy w całości włączony został
w obręb Krajowej Sieci Ekologicznej ECONET-Polska, stanowiącej fragment Europejskiej sieci
Ekologicznej ECONET.
INFRASTRUKTURA ZWIĄZANA Z OCHRONĄ ŚRODOWISKA W GMINIE
Gmina Miedziana Góra zwodociągowana jest w 100% (długość sieci wodociągowej na terenie
gminy wynosi 90,6 km, do której przyłączonych jest 2200 mieszkań i posesji). Głównym źródłem
zaopatrzenia w wodę gospodarstw domowych jest wodociąg gminny z ujęciem w
miejscowości Ćmińsk Wyrowce.
Na terenie gminy kanalizację sanitarną posiada miejscowość Kostomłoty II, część miejscowości
Kostomłoty I i część Miedzianej Góry (długość sieci kanalizacyjnej wynosi 12,5 km, ilość
przyłączy – 442 szt.). Na terenie gminy funkcjonuje mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia
ścieków w miejscowości Kostomłoty II (przepustowość 500 m
3
/dobę) oraz oczyszczalnia osiedlowa
w Ćmińsku Kościelnym (przepustowość 5 m
3
/dobę), oczyszczalnia przy PSP w Ćmińsku
Rządowym (przepustowość 10 m
3
/dobę), lokalna oczyszczalnia przy Ośrodku Sportowo-
Rekreacyjnym Tor Kielce oraz 19 oczyszczalni przydomowych.
Od lipca 2002 roku gmina Miedziana Góra prowadzi selektywną zbiórkę odpadów komunalnych
(firma EKO SAL). Usługami w zakresie transportu i unieszkodliwiania odpadów komunalnych na
terenie gminy zajmuje się Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania w Kielcach (w ramach umów
cywilno-prawnych zawartych między mieszkańcami a firma wywozową). Odpady zmieszane z
terenu gminy wywożone są na składowisko w Promniku, Gmina Strawczyn.
Wykaz materiałów źródłowych
•
Polska 2025 – Długookresowa strategia trwałego i zrównoważonego rozwoju,
•
Narodowa strategia ochrony środowiska na lata 2000–2006,
•
II Polityka ekologiczna państwa, grudzień 2000 r.,
•
Polityka ekologiczna państwa na lata 2003–2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata
2007–2010, Rada Ministrów, Warszawa grudzień 2002 r.,
•
Program wykonawczy do II Polityki ekologicznej państwa na lata 2002–2010, Rada
Ministrów, Warszawa listopad 2002 r.,
•
Strategia ekorozwoju Polski, MOŚ, ZNiL, Warszawa 1993 r.,
•
Plan rozwoju obszarów wiejskich dla Polski na lata 2004–2006 (drugi projekt),
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, marzec 2003 r.
•
Podstawowe problemy środowiska w Polsce, Inspekcja Ochrony Środowiska, Warszawa
listopad 2000 r.,
•
Polityka leśna państwa – dokument przyjęty przez Radę Zasobów Naturalnych i Leśnictwa
(1997) – dokument przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 22.04.1997 r.,
•
Krajowy plan gospodarki odpadami – Ministerstwo Środowiska, październik 2002 r.,
•
Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium
Polski, Rada Ministrów, Warszawa maj 2002 r.,
•
Strategia Rozwoju Województwa Świętokrzyskiego, Sejmik Województwa
Świętokrzyskiego, Kielce czerwiec 2000 r.,
•
Program Ochrony Środowiska i Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa
Świętokrzyskiego, Sejmik Województwa Świętokrzyskiego, Kielce lipiec 2003 r.,
•
Program Ochrony Środowiska i Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Kieleckiego, Rada
Powiatu w Kielcach grudzień 2003 r.,
•
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Miedziana
Góra, Rada Gminy w Miedzianej Górze, maj 2000 r.,
•
Opracowanie ekofizjograficzne do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego
Gminy Miedziana Góra, Kraków, kwiecień 2003 r.,
•
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego sołectw: Przyjmo, Porzecze, Ćmińsk
Rządowy, Ćmińsk Kościelny,
•
Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Miedziana Góra,
•
Strategia Rozwoju Gminy Miedziana Góra, Kielce 1999 r.,
•
Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Miedziana Góra na lata 2004-2006 z prognozą na lata
2007-2013, Rada Gminy Miedziana Góra, sierpień 2004 r
.