background image

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

 

 
 
 

MINISTERSTWO EDUKACJI 
             NARODOWEJ 

 

 

 

Alina Jaksa  

 

 

 

Ochrona środowiska pracy  311[31].O2.05 
 

 

 

 

 
 

Poradnik dla nauczyciela 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy 
Radom 2006   

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

Recenzenci: 
mgr Daniela Adamska 
mgr inż. Grażyna Gonera 
 
Opracowanie redakcyjne: 
mgr inż. Małgorzata Urbanowicz 
 
 
Konsultacja: 
dr inż. Bożena Zając 
 
 
Korekta: 

 
 
 
 
 
 
 

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 311[31].02.05 
Ochrona  środowiska pracy zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu 
technik technologii chemicznej 311[31] 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Wydawca: 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom  2006 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

SPIS TREŚCI 

 

1. Wprowadzenie 

2. Wymagania wstępne 

3. Cele kształcenia 

4. Scenariusze lekcji 

5. Ćwiczenia 
5.1. Zagrożenia występujące w środowisku pracy. Zapobieganie 
zagrożeniom. 


6. Ewaluacja osiągnięć ucznia 

14 

7. Literatura 

25 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

1.WPROWADZENIE 

 

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny  w prowadzeniu 

zajęć dydaktycznych z ochrony środowiska pracy w szkole kształcącej w zawodzie technik 
technologii chemicznej.  

W poradniku umieszczono: 

− 

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane, 
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

 

− 

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy 

 

z poradnikiem,

 

− 

przykładowe scenariusze lekcji,

 

− 

ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania – uczenia się 
oraz środkami dydaktycznymi,

 

− 

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego.

 

Zajęcia dydaktyczne powinny być prowadzone różnymi metodami. Może to być dyskusja  

w grupie, ćwiczenia praktyczne, pokazy filmów dydaktycznych, wycieczki do zakładów 
chemicznych. 
Formy organizacyjne: praca samodzielna lub w małych zespołach. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 
 
 
 

 

 
 
 

Schemat układu jednostek modułowych 

311[31].O2 

Podstawy ochrony 

środowiska 

311[31].O2.01 

Posługiwanie się pojęciami 

z zakresu ekologii i 

ochrony środowiska 

311[31].O2.02 

Ochrona atmosfery 

311[31].O2.03 

Ochrona hydrosfery

 

311[31].O2.04 

Ochrona litosfery

 

311[31].O2.05 

Ochrona środowiska 

pracy 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

2. WYMAGANIA WSTĘPNE 

 

Przystępując do realizacji programu nauczania, uczeń powinien umieć: 

−  zachować zasady bhp przy pracy z odczynnikami chemicznymi, 

−  zachować zasady bhp przy pracy ze sprzętem laboratoryjnym, 
−  udzielać pierwszej pomocy przy oparzeniach chemicznych i termicznych, 

−  korzystać z różnych źródeł informacji, 

−  obsługiwać komputer. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

3. CELE KSZTAŁCENIA 

 

W wyniku procesu kształcenia, uczeń powinien umieć: 

−  zinterpretować podstawowe pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, 

−  dostrzec zagrożenia związane z wykonywaniem pracy, 

−  określić zagrożenia wymagające stosowania środków ochrony indywidualnej: 

chemicznych, fizycznych, biologicznych,  

−  określić zasady bezpiecznej pracy na wybranych przykładach działalności zawodowej, 

−  posłużyć się środkami ochrony indywidualnej i zbiorowej,  

−  zastosować podręczny sprzęt oraz środki gaśnicze, 
−  zastosować zasady bezpiecznej pracy z urządzeniami elektrycznymi i mechanicznymi, 

−  podać przykłady zanieczyszczeń środowiska przez zakłady przemysłowe, 

−  określić sposoby organizacji produkcji przyjaznej dla środowiska.  

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

4. Przykładowe scenariusze zajęć 

 

Scenariusz zajęć nr 1 

 
Osoba prowadząca..................................... 
Modułowy program nauczania:  

Technik technologii chemicznej 311[31] 

Moduł: 

    Podstawy 

ochrony 

środowiska 311[31].Z2 

Jednostka modułowa:  

 

Ochrona środowiska pracy 311[31].Z2.05 

Temat: Dobierz odpowiedni sprzęt gaśniczy do wybranych palących się substancji. 
 
Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności właściwego reagowania w przypadku pożaru. 
 
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:  

−  korzystać z materiałów źródłowych,  

−  interpretować waściwości substancji, 
−  wyciągać wnioski dotyczące zagrożeń pożarowych, 

−  uzasadnić dokonany wybór środka gaśniczego. 

 

Metody uczenia – uczenia się: dyskusja kierowana , ćwiczenia 
 
Formy organizacyjne pracy uczniów: praca w zespołach 
Czas: 45 minut 
 
Środki dydaktyczne: gaśnice różnych typów, poradnik fizykochemiczny, karty 
charakterystyk 

 

Przebieg zajęć

1.Sprawy organizacyjne. 
2.Przedstawienie przebiegu zajęć, podział na zespoły. 
3.Realizacja tematu: 

−  wyznaczenie przez nauczyciela substancji  palącej się, 
−  każdy uczeń zapoznaje się z przedstawionym sprzętem gaśniczym, 

−  uczniowie w grupach opracowują sposób gaszenia zaproponowanych substancji, 

−  odszukują w właściwości tych substancji, 
−  uczniowie w grupach formułują wnioski dotyczące zasadności wyboru sprzętu 

gaśniczego, 

−  nauczyciel pełni rolę koordynatora, 
4.  4.Liderzy grup prezentują nauczycielowi propozycje niezbędnych  środków ochrony 

osobistej, sprzętu gaśniczego. 

5.  5.Nauczyciel analizuje prace uczniów pod względem poprawności i dokonuje ich 

korekty. 

6.  Ocena pracy 
Zakończenie zajęć: 
Praca domowa 
Popraw swoją pracę uwzględniając uwagi nauczyciela i porównując wyniki z danymi   
zawartymi w kartach charakterystyk. 

 

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach
−  anonimowa ankieta ewaluacyjna dotycząca zdobytych umiejętności i sposobu 

prowadzenia zajęć. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

Scenariusz zajęć nr 2 
 

Osoba prowadząca............................................ 
Modułowy program nauczania:  

Technik technologii chemicznej 311[31] 

Moduł: 

    Podstawy 

ochrony 

środowiska 311[31].O2 

Jednostka modułowa:  

 

Ochrona środowiska pracy 311[31].O2.05 

Temat: Dobierz środki ochrony osobistej dla pracownika mającego styczność  
z akrylonitrylem i fenolem 
Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności doboru właściwych  środków ochrony osobistej 
i unikania niepotrzebnych zagrożeń zdrowia.  
 
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:  

−  wybrać odpowiednie dla stanowiska pracy środki ochrony osobistej, 

−  sporządzić wykaz niezbędnych  środków ochrony osobistej, 

−  uzasadnić wybór.  

 

Metody uczenia – uczenia się: dyskusja 
Formy organizacyjne pracy uczniów: praca w zespołach 
Czas: 45 minut 
 
Środki dydaktyczne:  

−  normy  techniczne dotyczące środków ochrony indywidualnej, 

−  karty charakterystyk substancji szkodliwych. 
 
Przebieg zajęć: 
 1.   Sprawy organizacyjne 

2.  Omówienie celu zajęć, podział na grupy  
3.  Realizacja tematu: 

−  uczniowie zapoznają się z normami technicznymi dotyczącymi  środków ochrony 

osobistej,  

−  odszukują karty charakterystyk fenolu i akrylonitrylu, 

−   wynotowują z nich zagrożenia , 

−  dobierają środki ochrony osobistej,    
−  prezentują swoje opracowania, 

−  porównują z innymi zespołami. 

4.  Nauczyciel analizuje prace uczniów pod względem poprawności i dokonuje ich korekty. 
5.  Ocena pracy. 
 

Zakończenie zajęć:  
Popraw swoje wyliczenia uwzględniając uwagi nauczyciela.  
 
Praca domowa: Popraw lub uzupełnij swoją pracę w zależności od uwag nauczyciela
 
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach

−  anonimowa ankieta ewaluacyjna dotycząca zdobytych umiejętności i sposobu 

prowadzenia zajęć. 

 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

5. ĆWICZENIA 
 
5.1 Zagrożenia występujące w środowisku pracy. Zapobieganie 

zagrożeniom 

 

Ćwiczenie 1  

Dokonaj analizy Instrukcji Technologicznej i zaproponuj sposób postępowania 

w przypadku pożaru. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Aby wykonać ćwiczenie uczeń powinien: 

−  zapoznać się z instrukcją, 

−  biorąc pod uwagę  własności etanolu zaproponować sposób postępowania w przypadku 

pożaru. 

 

Zalecane metody nauczania-uczenia się: 

−  dyskusja 
 

Środki dydaktyczne: 

−  karty charakterystyk substancji niebezpiecznych, 

−  instrukcja (załącznik). 

 

Załącznik nr 1 

 

Instrukcja technologiczna 

 

Warunki bezpiecznej pracy  i postępowanie w stanach awaryjnych. 

Spirytus stosowany do produkcji stwarza zagrożenie pożarowe i wybuchowe. Opary spirytusu 
są cięższe od powietrza i gromadzą się nad podłogą, tam też umieszczone są czujniki, których 
nie należy zasłaniać ani zastawiać. 
Zauważone nieszczelności w instalacji należy natychmiast zgłaszać przełożonemu i nie 
dopuścić do rozlewania się spirytusu lub jego roztworu. 

W przypadku rozszczelnienia się instalacji i rozlania spirytusu lub jego roztworu należy  

niezwłocznie go usunąć kierując z dużą ilością wody do kratki kanalizacyjnej. 
Pomieszczenia są monitorowane w sposób ciągły pod kątem zagrożenia pożarem  
i wybuchem. 
W przypadku przekroczenia alarmowego stężenia par alkoholu w pomieszczeniu uruchamia 
się syrena alarmowa oraz sygnalizacja świetlna na odpowiednim wskaźniku. 
W wypadku pożaru postępować wg:  
−  instrukcji alarmowej w wypadku powstania pożaru, 

−  instrukcji przeciwpożarowej dla budynków, 
−  instrukcji ogólnej bhp.  
 
 
 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

10 

Ćwiczenie 2 

Dobierz odpowiedni sprzęt i środki gaśnicze przy pożarze: 

a)  alkoholu butylowego, 
b)  instalacji elektrycznej 
i uzasadnij wybór. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Aby wykonać ćwiczenie uczeń powinien: 

−  oznaczenia na gaśnicach, 
−  środki gaśnicze. 

 

Zalecane metody nauczania-uczenia się: 

−  dyskusja 
 

Środki dydaktyczne: 

−  różne rodzaje gaśnic, 
−  środki gaśnicze, 

−  instrukcja przeciwpożarowa. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

11 

 

Załącznik nr 2 

   Instrukcja p-poż 

 

                             

 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

12 

 

  

 

 
 
 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

13 

Ćwiczenie 3 

Na podstawie kart charakterystyki dwóch wybranych szkodliwych substancji: 

a)  podaj identyfikację zagrożeń, największe dopuszczalne stężenie oraz środki ochrony 

indywidualnej, 

b)  dobierz  środki ochrony indywidualnej do pracy w narażeniu na działanie pyłów  

i amoniaku. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Aby wykonać ćwiczenie uczeń powinien:  

−  dokonać wyboru substancji szkodliwych, 
−  odszukać ich dopuszczalne stężenie,  

−  wybrać środki ochrony indywidualnej. 
 

Środki dydaktyczne: 

−  karty charakterystyk substancji niebezpiecznych. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

14 

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

 

 
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego 

 

Test dwustopniowy do jednostki modułowej ,,Rozpoznawanie 
podstawowych materiałów budowlanych” 

 
Test składa się z zadań wielokrotnego wyboru.

 

Zadania są poziomu podstawowego i poziomu ponadpodstawowego. 
 

Punktacja zadań: 0 lub 1 
 

Za każdą prawidłową odpowiedź - uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej 

brak uczeń otrzymuje 0 punktów.  
 

Propozycje normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące oceny szkolne: 

−  dopuszczający – za rozwiązanie 10 - 13 zadań z poziomu podstawowego, 
−  dostateczny – za rozwiązanie 14 - 17 zadań z poziomu podstawowego, 

−  dobry – za rozwiązanie 18 zadań w tym 2 zadań z poziomu ponadpodstawowego, 

−  bardzo dobry – za rozwiązanie 19 zadań w tym 3 zadań z poziomu ponadpodstawowego. 

 
Plan testu 
 

Nr zad.  Cel operacyjny 

( mierzalne osiągnięcia ucznia) 

Kategoria

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna 

odpowiedź

1 Ustalić rodzaj  zabezpieczenia 

przeciwpożarowego 

A P  c 

2 Ustalić rodzaj wentylacji sztucznej 

3 Podać wilgotność powietrza w pomieszczeniu 

do pracy 

A P  a 

4 Podać wartość natężenia oświetlenia w sali 

lekcyjnej 

A P  c 

5 Wskazać  środek gaśniczy do gaszenia 

przewodów elektrycznych  

A P  d 

6 Identyfikować zadania Dozoru Technicznego 

PP 

7 Identyfikować oznaczenie granicy 

wybuchowości 

B P  c 

8 Ustalić rodzaj pochłaniacza na podstawie 

symbolu 

C PP  b 

9 Wybrać substancję przenikającą przez skórę A  P  a 

10 Wskazać czego dotyczy  szkolenie ogólne bhp 

11 Ustalić  sposób oznakowania opakowania 

substancji niebezpiecznej 

B PP  a 

12 Określić dopuszczalne natężenie dźwięku A P d 
13 Wskazać kto powinien wyposażyć pracownika 

w odzież ochronną  

A P  b 

14 Wybrać zakres słyszalnego hałasu B 

PP 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

15 

15 Wskazać  zwrot oznaczający zagrożenie jakie 

stwarza substancja niebezpieczna 

A P  c 

16 Wskazać zagrożenie spowodowane przez 

substancje mutagenne 

A P  d 

17 Ustalić najskuteczniejszą wentylację 

pomieszczeń 

A P  d 

18 Wskazać sposób gaszenia płonącego ubrania 

na człowieku 

A P  c 

19 Wskazać rodzaj szkolenia bhp 

20 Ustalić oznaczenie graficzne opakowania 

substancji toksycznej 

A P  c 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

16 

Przebieg testowania 

 
Instrukcja dla ucznia
  
1.  Przeczytaj uważnie Instrukcję. 
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 
3.  Zapoznaj się z zestawem pytań testowych. 
4.  Test zawiera 20 pytań. Do każdego pytania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi. 

Tylko  jedna jest prawidłowa. 

5.  Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi stawiając w odpowiedniej 

rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem  
a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową. 

6.  Na rozwiązanie testu masz 45 minut. 

Powodzenia!  

Instrukcja dla nauczyciela 
1.  Ustal z uczniami termin przeprowadzenia testu z wyprzedzeniem co najmniej 

jednotygodniowym. 

2.  Przygotuj odpowiednią ilość testów. 
3.  Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań. 
4.  Stwórz atmosferę życzliwości i spokoju podczas wykonywania testu. 
5.  Kilka minut przed końcem testu przypomnij uczniom o kończącym się czasie wykonania 

testu. 

6.  Przeprowadź analizę wyników testu, wybierz zadania, które sprawiły uczniom najwięcej 

trudności. 

7.  Opracuj wnioski do dalszego postępowania, aby uniknąć niepowodzeń dydaktycznych. 

 

Materiały dla ucznia 

−  Instrukcja 
−  Zestaw zadań 

−  Karta odpowiedzi 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

17 

Zestaw pytań testowych 
 

1.W pomieszczeniach pracy wolno: 
 
      a)  instalować przełączniki elektryczne na dowolnym podłożu 
      b)  przechowywać materiały palne w odległości 0,5m od kabli elektrycznych, 

c) stosować instalację uziemiającą, 
a)  prowadzić przewody elektryczne w kanałach wentylacyjnych. 
 

2. Do wentylacji sztucznej należy: 
 

a)  aeracja, 
b)  grawitacyjna, 
c)  infiltracja, 
d)  wywiewna. 
 

3. Wilgotność względna w  pomieszczeniach pracy powinna wynosić: 
 

a)  35 – 70 % 
b)  20 – 50 % 
c)  65 -  80 % 
d)  50 – 60 % 
 

4. Natężenie oświetlenia w sali lekcyjnej powinno wynosić: 
 

a)  100 lx 
b)  200 lx 
c)  300 lx 
d)  400 lx 

 
5. Palące się przewody elektryczne gasi się: 
        

a)  piaskiem 
b)  wodą 
c)  pianą 
d)   proszkami 
 

6. Do  zakresu działania Urzędu Dozoru Technicznego nie należy: 
 

a)  prowadzenie ewidencji urządzeń technicznych 
b)  kontrola zabezpieczeń technicznych i ochron osobistych 
c)  zezwalanie na eksploatację urządzeń technicznych 
d)  wyrażanie zgody na dokonywanie przeróbek urządzeń technicznych 

 
7. Które oznaczenie ma  związek z wybuchowością: 
 

a)  NDS 
b)  NDSCh 
c)  DGW 
d)  NDSP 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

18 

8. Litera E i barwa żółta to oznaczenie pochłaniacza do: 
     

a)  rtęci 
b)  dwutlenku siarki 
c)  amoniaku 
d)   tlenków azotu 

 
9. Substancja szkodliwa przenikająca przez skórę to:  
 
       a)  benzen: 
       b)  amoniak 

c)  benzyna 

d)  chlor 

 
10. Szkolenie   ogólne bhp dotyczy: 
 

a)  pracownika po zwolnieniu lekarskim 
b)  pracownika pracującego 6 miesięcy 
c)  pracownika przystępującego do pracy 
d)  pracownika z kilkuletnim stażem 

 
 
11. Oznakowanie opakowania substancji niebezpiecznej nie musi zawierać

a)  masy 
b)  nazwy producenta 
c)  zwrotu wskazującego rodzaj zagrożenia 
d)  znaku ostrzegawczego 
 

12. Dopuszczalny poziom natężenia dźwięku  

odniesiony do 8-godzinnego dnia pracy wynosi: 
  
a)  do 50 dB 
b)  >  85 dB 
c)      95  dB 
d)      85 dB 

 
13. Za środki ochrony osobistej ponosi koszty: 
 

a)  pracownik 
b)  pracodawca 
c)  częściowo pracownik 
d)  częściowo pracodawca 

 
 
14. Hałas słyszalny mieści się granicach: 
        
       a)    26    – 16000 Hz 

b)  10   -     1600  Hz 
c)  150 -   26000  Hz 
d)   15 -      2000  Hz 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

19 

15. Zwrot na opakowaniu substancji niebezpiecznej wskazujący rodzaj zagrożenia oznaczony 
są literą:  
 

a)  S 
b)  B  
c)  R  
d)  T 

 
16. Mutageny powodują: 
 

a)  uczulenia 
b)  oparzenia 
c)  upośledzenie funkcji rozrodczych 
d)  zmiany w genach 

 
17. Najskuteczniejszą jest wentylacja : 
     
       a)    nawiewna 
       b)   wywiewna 
       c)   grawitacyjna 

 d)nawiewno- wywiewna 

 
18. Płonące ubranie na człowieku gasi się przy pomocy:  
 

a)  gaśnicy pianowej 
b)   gaśnicy halonowej 
c)  koca gaśniczego 
d)  gaśnicy proszkowej 

 
 
19. Pracownik podlega szkoleniu: 
 

a)  tylko bhp 
b)  bhp i ppoż. 
c)  tylko ppoż. 
d)  Ppoż. i niekiedy bhp 

 
20. Znak ostrzegawczy „ trupia czaszka” oznacza zagrożenie: 

a)  porażenie prądem elektrycznym 
b)  spadającymi przedmiotami 
c)  substancją toksyczną 
d)  substancją żrącą 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

20 

KARTA ODPOWIEDZI 

 

Imię i nazwisko………………………………………………………………..… 
 

Ochrona środowiska pracy

 

 

 

Zakreśl poprawną odpowiedź, wpisz brakujące części zdania lub wykonaj rysunek. 

Nr 
zadania 

Odpowiedzi 

Ilość 
punktów 

1 a b c d   
2 a b c d   
3 a b c d   
4 a b c d   
5 a b c d   
6 a b c d   
7 a b c d   
8 a b c d   
9 a b c d   

10 a b c d   
11 a b c d   
12 a b c d   
13 a b c d   
14 a b c d   
15 a b c d   
16 a b c d   
17 a b c d   
18 a b c d   
19 a b c d   
20 a b c d   

Razem 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

21 

Test praktyczny „próba pracy”

 

 

Zadanie:  Zaprojektuj wyposażenie magazynku  do przechowywania kwasów,  aby zostały 
spełnione wymogi bezpieczeństwa i higieny pracy. 
Założenia: 
−  powierzchnia pomieszczenia 10 m

2

−  przechowywane  kwasy: HCl i H

2

SO

4

 o stężeniach 10 –20%, 

−  zaprojektować rodzaj oświetlenia, wentylacji, potrzebne media. 

 

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt 
Za każdą prawidłowo wykonaną czynność uczeń otrzymuje 1 punkt. Za źle wykonaną 
czynność lub jej brak uczeń otrzymuje 0 punktów. 
 
Czas wykonania: 90 minut 
Propozycje normy wymagań – uczeń otrzyma następujące oceny szkolne: 

-  dopuszczający –za prawidłowo wykonane czynności: 1,2,6,7,8,10 i uzyskane 6 punktów, 
-  dostateczny – za wykonane czynności 1,2,3,5,6,7,8,10, i uzyskanie 8 punktów,  
-  dobry –   1,2,3,4,5,6,7,8,9,10    i uzyskanie 10 punktów, 
-  bardzo dobry – za wykonanie wszystkich czynności  i uzyskanie 11 punktów. 

 
 
 
 
 
 
 
 
Kryteria oceny 
 

Obszar czynności Numer 

czynności 

Sprawdzana 
czynność 

Kryterium wykonania 
czynności  

Punktacja 

O - 1 

Wykonywanie 

zadania 

1 Uczeń wybiera 

materiały do 
wykonania 
zadania 

Uczeń dokonał wyboru 
odpowiednich norm 
technicznych, kart 
charakterystyki, 
Dzienników 
Urzędowych 

0 - 1 

2 Uczeń wybiera 

rodzaj 
oświetlenia 

Uczeń wybrał 
oświetlenie naturalne 
 i sztuczne 

0- 1 

3 Uczeń wybiera  

wartość 
natężenia 
oświetlenia 

Uczeń wybrał zgodne 
 z normą natężenie 
oświetlenia w lx 

0 - 1 

 

4 Uczeń wybiera 

rodzaj oprawy 
oświetlenia 

Uczeń wybrał 
odpowiednią oprawę 
zabezpieczająca 

0 - 1 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

22 

5 Uczeń ustala 

rodzaj stołów do 
umieszczania 
kwasów 

Uczeń wybrał stoły 
 z ceramicznymi lub 
innymi 
kwasoodpornymi 
blatami 

0 - 1 

6 Uczeń ustala 

miejsce dopływu 
i odpływu wody 

Uczeń ustalił dopływ  
i odpływ wody ( kran, 
zlew) 

0 - 1 

7 Uczeń 

umieszcza 
apteczkę  

Uczeń umieścił 
apteczkę 

0 - 1 

8 Uczeń 

umieszcza 
instrukcję 
udzielania 
pierwszej 
pomocy 

Uczeń umieścił 
apteczkę 

0 - 1 

9 Uczeń wybiera 

środki ochrony 
osobistej 

Uczeń wybrał fartuch 
ochronny, okulary, 
rękawice 

0 - 1 

 

10 Uczeń 

porządkuje 
swoje 
stanowisko 
pracy 

Uczeń uporządkował 
swoje stanowisko pracy 

0 - 1 

Prezentowanie 
i ocena 
wykonanego 
zadania 

11 Uczeń 

prezentuje i 
ocenia 
wykonany 
projekt 

Uczeń zaprezentował   
i ocenił wykonany 
projekt 

0 - 1 

 

Karta obserwacji 

 
Imię i nazwisko:....................................................................................... 
 
Zadanie: Zaprojektuj  wyposażenie magazynku do przechowywania kwasów, aby spełniało 
wymogi bezpieczeństwa i higieny pracy. 
 

Obszar 
wymagań 

Czynności oceniane i kryteria wykonania 

Liczba 
punktów

1 czynność: Przygotowanie dokumentacji 
Kryterium wykonania: Jeżeli uczeń przygotował 
dokumentację 

 

2 czynność: Wybór oświetlenia 
Kryterium wykonania: 
 Oświetlenie naturalne 
 i sztuczne  

 

3 czynność: oświetlenia Wybór wartości natężenia 
oświetlenia 

Wykonywanie 
zadania 

Kryterium wykonania: Jeżeli uczeń wybrał 
właściwą wartość natężenia oświetlenia 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

23 

4 czynność: Wybór oprawy 
Kryterium wykonania: Jeżeli uczeń wybrał 
oprawę zabezpieczającą przed działaniem par 
kwasów 
5 czynność:
 ustalenie rodzaju blatów stołów 
Kryterium wykonania: Jeżeli uczeń wybrał blaty 
kwasoodporne 
6 czynność: Umieszczenie kranu i zlewu 
Kryterium wykonania: Jeżeli uczeń umieścił   kran 
i zlew 
7 czynność: Umieszczenie apteczki 
Kryterium wykonania: Jeżeli uczeń umieścił 
apteczkę 
8 czynność:
 Umieszczenie instrukcji udzielania  
pierwszej pomocy 
Kryterium wykonania: Jeżeli uczeń umieścił 
instrukcję  pierwszej pomocy 

 

10 czynność: Porządkowanie stanowiska pracy 
Kryterium wykonania: Jeżeli uczeń uporządkował 
swoje stanowisko pracy  

 

11 czynność: Prezentacja i ocena swojej pracy 

Prezentowanie 
 i  ocena 
wykonanego 
zadania 

Kryterium oceny: Jeżeli uczeń zaprezentował 
i ocenił swoją pracę 

 

Łączna liczba punktów 
 

 

Uzyskana ilość 
punktów           
i ocena 

Uzyskana ocena szkolna 
 

 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

24 

Instrukcja dla nauczyciela 

1.  Ustal z uczniami termin przeprowadzenia testu  z  wyprzedzeniem  co  najmniej      

jednotygodniowym. 

2.  Zapoznaj uczniów ze sposobem testowania „próba pracy” i zasadami punktowania. 
3.  Omów z uczniami sposób wykonania zadania typu „próba pracy”. 
4.  Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy. 
5.  Rozdaj uczniom Instrukcje do wykonana zadania, podaj czas przeznaczony na wykonanie 

zadania.. 

6.  Stwórz atmosferę życzliwości i spokoju podczas wykonywania testu. 
7.  Kilka minut przed końcem testu przypomnij uczniom o kończącym się czasie wykonania 

testu. 

8.  Wpisz wyniki testowania do karty obserwacji . 
9.  Przeprowadź analizę wyników testu, wybierz czynności, które sprawiły uczniom 

najwięcej trudności. 

10.  Ustal przyczyny trudności w opanowaniu wiadomości i umiejętności. 
11.  Opracuj wnioski do dalszego postępowania, aby uniknąć niepowodzeń dydaktycznych. 
 

Instrukcja dla ucznia 

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję. 
2.  W teście „próba pracy” oceniany jesteś za czynności wykonywane oraz za ich     

prawidłowość. 

3.  Przestrzegaj przepisy bhp. 
4.  Utrzymuj porządek na stanowisku pracy. 
5.  Jeśli skończyłeś zadanie uporządkuj stanowisko pracy. 
6.  Wyniki ćwiczenia umieść w tabeli zbiorczej dla wszystkich grup ćwiczeniowych 
7.  8.Zaprezentuj nauczycielowi wykonane zadanie, wskaż trudności i ewentualne swoje  

niedociągnięcia. 

8.  9.Czas na wykonanie zadania wynosi 90 minut. 

 

Powodzenia! 

Materiały dla ucznia: 

−  instrukcja, 
−  karty charakterystyk, 

−  normy techniczne, 

−  Dzienniki Urzędowe.  

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

25 

7. ITERATURA 
 

1.  Rączkowski B. BHP a praktyce. ODDK, Gdańsk 1997. 
2.  Ryng M. Bezpieczeństwo techniczne w przemyśle chemicznym. WNT, Warszawa 19804.  
3.  Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 28 września 2005r. w sprawie wykazu 

substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem (Dz. U. 2005 nr 201 
poz. 1674 wraz z załącznikiem). 

4.  Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 grudnia 2004r. w sprawie bezpieczeństwa  

i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych 
(Dz.U. z 2005r. nr 11 poz. 86). 

5.  Ustawa z dnia 6 marca1981r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz.U. z 2001r. nr 124, poz. 

1362  z późniejszymi zmianami). 

6.  Ustawa z dnia 14 marca 1985ro Państwowej Inspekcji Sanitarnej Dz. U. z 1998 r. nr 

90, poz. 575 z późniejszymi zmianami) 

7.  Ustawa z dnia 21 grudnia 2000r. o Dozorze Technicznym ( Dz. U. 2000r.Nr 122, 

poz.1321 z późniejszymi zmianami).  

8.  Ustawa z dnia 11 stycznia 2001r. o substancjach i preparatach chemicznych (Dz.U. 

2001r.Nr 11, poz. 84 z  późniejszymi zmianami). 

9.  Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 listopada 2002r. w sprawie 

najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia 

10.  w środowisku pracy [Dz. U.2002r. nr 217, poz. 1833 ze zm. 2005r. Nr 212 poz. 1769 ). 
11.  Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004r. w sprawie 

szczegółowych zasad szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (DZ. 
U.2004r. Nr 180, poz. 1860).  

12.  PN-92 / N 01256/03 Znaki zakazu, nakazu, informacyjne i ostrzegawcze. 
13.  PN-90/0 – 79251 Znaki niebezpieczeństwa.