background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 
 

 
 

 

MINISTERSTWO EDUKACJI 

NARODOWEJ

 

 
 
 
 
 
 

Ewa Gałązka 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Drukowanie wyrobów włókienniczych 
826[01].Z4.03 

 
 
 
 
 
 
 

Poradnik dla nauczyciela

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Wydawca

 

Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy 
Radom 2007 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

1

Recenzenci: 
mgr inż. Artur Pacholski 
mgr inż. Małgorzata Piechota 
 
 
 
Opracowanie redakcyjne: 
mgr inż. Maria Michalak 
 
 
 
Konsultacja: 
mgr Małgorzata Sienna 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Poradnik  stanowi  obudowę  dydaktyczną  programu  jednostki  modułowej  826[01].Z4.03 
Drukowania  wyrobów  włókienniczych,  zawartego  w  modułowym  programie  nauczania  dla 
zawodu operator maszyn w przemyśle włókienniczym. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom  2007 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

2

SPIS TREŚCI

 

 

1.

 

Wprowadzenie 

2.

 

Wymagania wstępne 

3.

 

Cele kształcenia 

4.

 

Przykładowe scenariusze zajęć 

5.

 

Ć

wiczenia 

12 

5.1.

 

Techniki i odmiany technologiczne druku 

12 

5.1.1.

 

Ć

wiczenia 

12 

5.2.

 

Oddziały pomocnicze drukarni 

15 

5.2.1.

 

Ć

wiczenia 

15 

5.3.

 

Drukarki i drukowanie 

18 

5.3.1.

 

Ć

wiczenia 

18 

6.

 

Ewaluacja osiągnięć ucznia 

20 

7.

 

Literatura 

32 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

3

1.  WPROWADZENIE

 

 

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu 

zajęć  dydaktycznych  w  szkole  kształcącej  w  zawodzie  operator  maszyn  w  przemyśle 
włókienniczym. 

W poradniku zamieszczono: 

 

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane, 
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika, 

 

cele  kształcenia,  wykaz  umiejętności,  jakie  uczeń  ukształtuje  podczas  pracy 
z poradnikiem, 

 

przykładowe scenariusze zajęć, 

 

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania–
uczenia oraz środkami dydaktycznymi, 

 

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego, 

 

literaturę uzupełniającą. 
Wskazane  jest,  aby  zajęcia  dydaktyczne  były  prowadzone  różnymi  metodami  ze 

szczególnym  uwzględnieniem  aktywizujących  metod  nauczania,  np.  samokształcenia 
kierowanego, tekstu przewodniego, metody ćwiczeń. 

Formy  organizacyjne  pracy  uczniów  mogą  być  zróżnicowane,  począwszy  od 

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.  

Jako  pomoc  do  realizacji  jednostki  modułowej  dla  uczniów  przeznaczony  jest  Poradnik 

dla ucznia. Nauczyciel powinien ukierunkować uczniów na właściwe korzystanie z poradnika 
do nich adresowanego. 

Materiał  nauczania  (w  Poradniku  dla  ucznia)  podzielony  jest  na  rozdziały.  Podczas 

realizacji  poszczególnych  rozdziałów  wskazanym  jest  zwrócenia  uwagi  na  następujące 
elementy: 

 

materiał  nauczania  w  miarę-  możliwości  uczniowie  powinni  przeanalizować 
samodzielnie.  Obserwuje  się  niedocenianie  przez  nauczycieli  niezwykle  ważnej 
umiejętności,  jaką  uczniowie  powinni  posiadać  –  czytanie  tekstu  technicznego  ze 
zrozumieniem, 

 

pytania  sprawdzające  maja  wykazać,  na  ile  uczeń  opanował  materiał  teoretyczny  i  czy 
jest  przygotowany  do  wykonania  ćwiczeń.  W  zależności  od  tematu  można  zalecić 
uczniom  samodzielne  odpowiedzenie  na  pytania  lub  wspólne  z  całą  grupą  uczniów, 
w formie dyskusji opracowanie odpowiedzi na pytania lub wspólne z całą grupą uczniów, 
w formie dyskusji opracowanie odpowiedzi na pytania. Druga forma jest korzystniejsza, 
ponieważ  nauczyciel  sterując  dyskusją  może  uaktywniać  wszystkich  uczniów  oraz 
w trakcie dyskusji usuwać wszystkie wątpliwości, 

 

dominującą  rolę  w  kształtowaniu  umiejętności  oraz  opanowaniu  materiału  spełniają 
ć

wiczenia.  W  trakcie  wykonywania  ćwiczeń  uczeń  powinien  zweryfikować  wiedzę 

teoretyczną oraz opanować nowe umiejętności. Przedstawiono propozycję ćwiczeń wraz 
ze  wskazówkami  o  sposobie  ich  realizacji  w  szkole.  Prowadzący  może  również 
zrealizować ćwiczenia, które sam opracował, 

 

Sprawdzian  postępów  stanowi  podsumowanie  rozdziału,  zadaniem  uczniów  jest 
udzielenie odpowiedzi na pytania w nim zawarte. Uczeń powinien samodzielnie czytając 
zamieszczone  w  nim  stwierdzenia  potwierdzić  lub  zaprzeczyć  opanowanie  określonego 
zakresu materiału. Jeżeli wystąpią zaprzeczenia,  nauczyciel powinien do tych zagadnień 
wrócić,  sprawdzając  czy  braki  w  opanowaniu  materiału  są  wynikiem  niezrozumienia 
przez  ucznia  tego  zagadnienia,  czy  niewłaściwej  postawy  ucznia  w  trakcie  nauczania. 
W tym  miejscu  jest  szczególnie  ważna  rola  nauczyciela,  gdyż  od  postawy  nauczyciela, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

4

sposobu  prowadzenia  zajęć  zależy  między  innymi  zainteresowanie  ucznia.  Uczeń 
niezainteresowany  materiałem  nauczania,  wykonywaniem  ćwiczeń  nie  nabędzie  w  pełni 
umiejętności  założonych  w  jednostce  modułowej.  Należy  rozbudzić  wśród  uczniów  tak 
zwaną „ciekawość wiedzy”. Potwierdzenie przez ucznia opanowania materiału nauczania 
rozdziału może stanowić podstawę dla nauczyciela do sprawdzenia wiedzy i umiejętności 
ucznia  z  tego  zakresu.  Nauczyciel  realizując  jednostkę  modułową  powinien  zwracać 
uwagę  na  predyspozycje  ucznia,  ocenić,  czy  uczeń  ma  większe  uzdolnienia  manualne, 
czy może lepiej radzi sobie z rozwiązywaniem problemów teoretycznych, 

 

testy zamieszczone w rozdziale Ewaluacja osiągnięć ucznia zawierają zadania z zakresu 
całej jednostki modułowej i należy je wykorzystać do oceny uczniów, a wyniki osiągnięte 
przez  uczniów  powinny  stanowić  podstawę  do  oceny  pracy  własnej  nauczyciela 
realizującego  tę  jednostkę  modułową,  Każdemu  zadaniu  testu  przypisano  określoną 
liczbę  możliwych  do  uzyskania  punktów.  Nauczyciel  może  zastosować  test  według 
własnego  projektu  oraz  zaproponować  własną  skalę  ocen.  Należy  pamiętać,  żeby  tak 
przeprowadzić  proces  oceniania  ucznia,  aby  umożliwić  mu  jak  najpełniejsze  wykazanie 
swoich umiejętności. 
Metody polecane do stosowania podczas kształcenia modułowego to: 

 

pokaz, 

 

ć

wiczenie (laboratoryjne lub inne), 

 

przewodniego tekstu, 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

wykłady konwersatoryjnego. 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
 
 
 
 
 
 

 
 

Schemat układu jednostek modułowych 

826[01].Z4.01 

Bielenie włókien  

i wyrobów włókienniczych 

826[01].Z4.02 

Barwienie włókien  

i wyrobów 

włókienniczych 

826[01].Z4.03 

Drukowanie wyrobów 

włókienniczych 

 

826[01].Z4 

Technologia wykończania 

włókien i wyrobów włókienniczych 

826[01].Z4.05 

Wykończanie mechaniczne 

i termiczne wyrobów 

włókienniczych 

826[01].Z4.04 

Nakładanie apretur 

i innych wykończeń 

uszlachetniających  

na wyroby włókiennicze 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

5

2.  WYMAGANIA WSTĘPNE

 

 

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć: 

 

klasyfikować  podstawowe  surowce  włókiennicze  ze  względu  na  ich  pochodzenie  
i  długość  włókien,  rozpoznawać  podstawowe  grupy  surowców  na  podstawie  koloru, 
chwytu  i  próby  palenia  oraz  rozróżniać  surowce  i  wyroby  na  podstawie  nazw 
handlowych i oznaczeń, 

 

podawać nazwy handlowe najczęściej produkowanych włókien, 

 

charakteryzować  właściwości  mechaniczne,  fizyczne,  chemiczne  i  użytkowe  różnych 
surowców włókienniczych, 

 

określać  wpływ  pochodzenia  włókien  i  ich  składu  chemicznego  na  zastosowanie  
i właściwości wyrobów, 

 

charakteryzować  podstawowe  rodzaje  wyrobów  włókienniczych  i  określać  ich 
podstawowe wskaźniki technologiczne, 

 

charakteryzować podstawowe parametry budowy wyrobów włókienniczych,

 

 

charakteryzować procesy bielenia i barwienia, rodzaje używanych środków chemicznych 
ich wpływ na proces,

 

 

definiować podstawowe wskaźniki jakościowe wyrobów włókienniczych,

 

 

objaśniać  podstawowe  metody  wyznaczania  wskaźników  jakościowych  wyrobów 
włókienniczych,

 

 

określać zasady pobierania próbek wyrobów włókienniczych, 

 

określać warunki wykonywania badań,  

 

określać warunki procesu bielenia i barwienia oraz skład kąpieli bielących i barwiących, 

 

badać wskaźniki użytkowe i strukturalne liniowych i płaskich wyrobów włókienniczych, 

 

obliczać wartość podstawowych parametrów wyrobów włókienniczych,  

 

rozpoznawać elementy maszyn i mechanizmów, 

 

odczytywać rysunki z uwzględnieniem wymiarowania, 

 

odczytywać rysunki techniczne i uproszczenia rysunkowe, 

 

odczytywać  rysunki  zestawieniowe  zespołów  i  podzespołów  maszyn,  ustalać  działanie  
i określać elementy składowe,  

 

wykonywać proste rysunki techniczne, 

 

korzystać z dokumentacji technicznej, PN, katalogów,  

 

odczytywać 

Dokumentację 

Techniczno-Ruchową, 

dokumentację 

technologiczną  

i warsztatową, 

 

korzystać z różnych źródeł informacji, 

 

stosować  przepisy  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy,  ochrony  przeciwpożarowej  oraz 
ochrony środowiska, 

 

posługiwać się sprzętem laboratoryjnym z zachowaniem zasad bhp. 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

6

3.  CELE KSZTAŁCENIA

  

 

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: 

 

scharakteryzować rodzaje i techniki druku wyrobów włókienniczych, 

 

posłużyć się rejestrem barwników i środków pomocniczych, 

 

scharakteryzować farby i środki pomocnicze używane do drukowania, 

 

rozróżnić technologie druku tkanin i dzianin,  

 

zanalizować technologie drukowania specjalnego, 

 

scharakteryzować maszyny drukujące i zasady ich działania, 

 

scharakteryzować  procesy  przygotowujące  do  drukowania  wyrobów  włókienniczych 
z włókien naturalnych, sztucznych i syntetycznych, 

 

wybrać wzór do drukowania na tekstyliach, 

 

dobrać i przygotować skład pasty drukarskiej do drukowania według receptury, 

 

zasilić maszynę drukarską pastą drukarską, 

 

przygotować wyroby włókiennicze do drukowania, 

 

obsłużyć drukarkę, 

 

wykonać drukowanie wyrobów włókienniczych, 

 

utrwalić nadrukowane barwniki, 

 

wykryć błędy i usunąć wady powstałe podczas drukowania, 

 

wykończyć drukowane tekstylia, 

 

zastosować  przepisy  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy,  ochrony  przeciwpożarowej  oraz 
ochrony środowiska. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

7

4.  PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

 

 
Scenariusz zajęć 1   

 
Osoba prowadząca 

…………………………………….…………. 

Modułowy program nauczania: 

Operator maszyn w przemyśle włókienniczym 826[01] 

Moduł: 

Technologia 

wykończania 

włókien 

wyrobów 

włókienniczych 826[01].Z4 

Jednostka modułowa: 

Drukowanie wyrobów włókienniczych 826[01].Z4.03 

Temat:  Działanie i współpraca elementów maszyny drukarskiej czterowałowej. 

Cel ogólny:  Budowa i działanie maszyn drukarskich wałowych. 

 

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: 

 

wymienić typy maszyn drukarskich wałowych, 

 

rozpoznać na maszynie lub rysunku elementy budowy maszyny, 

 

określić zadania poszczególnych elementów roboczych maszyny, 

 

przygotować maszynę drukarską do pracy, 

 

określić kolejność czynności w przygotowaniu maszyny drukarskiej do pracy, 

 

skontrolować poprawność przygotowania maszyny do pracy, 

 

określić zadania poszczególnych członków zespołu obsługującego maszynę. 

W czasie lekcji będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe: 

 

organizowanie i planowanie zajęć, 

 

pracy w zespole, 

 

oceny pracy zespołu. 

 
Metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ć

wiczenia praktyczne. 

 
Ś

rodki dydaktyczne: 

 

treść zadania przygotowana przez nauczyciela,  

 

instrukcja pracy metodą tekstu przewodniego, 

 

maszyna,  w  przypadku  braku  możliwości  wejścia  do  zakładu  schematy  lub  modele 
maszyny, 

 

pytania prowadzące, 

 

papier formatu A4. 

 
Formy organizacyjne pracy uczniów: 

 

uczniowie pracują w grupach czteroosobowych.  

 
Czas trwania zajęć: 4 godziny dydaktyczne. 
 
Zadanie dla ucznia 
Przygotuj  maszynę  czterowałową  do  pracy.  Omów  kolejność  czynności,  określ  zadania 
poszczególnych członków zespołu obsługującego. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

8

Przebieg zajęć: 
 
Faza wstępna 
1.

 

Określenie tematu. 

2.

 

Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia. 

3.

 

Zaznajomienie uczniów z pracą metodą tekstu przewodniego. 

4.

 

Podział na zespoły wykonujące zadania. 

 
Faza właściwa – wykonanie ćwiczenia 
Praca metodą tekstu przewodniego. 
 
Tekst przewodni do doświadczenia 
 
I.  Informacje 
Pytania prowadzące: 
1.

 

Jaka są podstawowe typy maszyn drukarskich wałowych? 

2.

 

Jakie  są  różnice  w  możliwościach  drukowania  kolorów  na  maszynach  jedno-  i   wielo-
wałowych? 

3.

 

Jakie jest główna część maszyny wałowej, określ jej gabaryty, wyjaśnij, od czego zależą? 

4.

 

Co to jest wałek drukarski i jakie jest jego zadanie? 

5.

 

W jaki sposób pracuje wałek drukarski? 

6.

 

Jakie są metody rytowania wałków drukarskich? 

7.

 

Jakie są zadania głowicy maszyny drukarskiej? 

8.

 

Do czego służą koła raportowe? 

9.

 

Do czego służy nóż drukarski? 

10.

 

Jakie są etapy przygotowania maszyny drukarskiej do pracy, jakie czynności obejmują? 

11.

 

Co należy zrobić przed  uruchomieniem maszyny, jakie są zadania poszczególnych osób 
zespołu obsługującego? 

 
II.  Planowanie 
Uczniowie określają: 
1.

 

Podstawowe typy maszyn drukarskich wałowych. 

2.

 

Zadania, sposób pracy i metody rytowania wałka drukarskiego. 

3.

 

Zadania głowicy maszyny drukarskiej. 

4.

 

Zadania kół raportowych i noża drukarskiego w maszynie wałowej. 

5.

 

Sposób wykonania ćwiczenia, ustalają kolejność czynności. 

6.

 

Podział między siebie zadań do wykonania. 

 
III.  Ustalanie  
1.

 

Uczniowie  ustalają  z  nauczycielem  sposób  wykonania  ćwiczenia  i  ustalają  kolejność 
czynności. 

2.

 

Nauczyciel koryguje ewentualne błędy. 

 
IV.  Wykonanie 
1.

 

Uczniowie  przygotowują  maszyny  pod  nadzorem  kwalifikowanego  pracownika,  bądź 
obserwują czynności przygotowania, szkicują schematy. 

2.

 

Zapoznają  się  w  zakładzie  lub  na  podstawie  materiału  z  poradnika  ze  sposobami  
i etapami rytowania wałków. 

3.

 

Notują  kolejne  czynności,  określają  zadania  poszczególnych  członków  zespołu 
obsługującego. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

9

V.  Sprawdzanie 
1.

 

Uczniowie sprawdzają przygotowanie maszyny i próbne uruchamiają, bądź obserwują te 
czynności. 

2.

 

Uczniowie omawiają zadania poszczególnych członków zespołu obsługującego maszynę, 
albo wykonują te czynności. 

3.

 

Porównują wykonane szkice ze schematami maszyny. 

 
VI  Analiza końcowa 

Wraz  z  nauczycielem  uczniowie  omawiają  prawidłowość  wykonania  ćwiczenia. 

Nauczyciel  podsumowuje  zadanie,  wskazuje  popełnione  błędy,  przedstawia  możliwości 
naprawy. Przypomina o zasadach bezpieczeństwa, ukazuje zagrożenia i sposób ich uniknięcia.  

 

Zakończenie zajęć 
Nauczyciel zadaje pytania dotyczące współdziałania elementów drukarki wałowej. 
Uczniowie odpowiadają na pytania. Nauczyciel ocenia aktywność uczniów. 

 

Praca domowa 
Narysować i opisać schemat maszyny czterowatowej. 

 

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: 

 

dobre odpowiedzi na pytania sprawdzające. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

10

Scenariusz zajęć 2   

 

Osoba prowadząca 

…………………………………….…………. 

Modułowy program nauczania: 

Operator maszyn w przemyśle włókienniczym 826[01] 

Moduł: 

Technologia 

wykończania 

włókien 

wyrobów 

włókienniczych 826[01].Z4 

Jednostka modułowa: 

Drukowanie wyrobów włókienniczych 826[01].Z4.03 

Temat:  Parowniki - ich budowa i zasada działania. 

Cel ogólny:  Utrwalanie barwnika na włóknie. 

 

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: 

 

scharakteryzować poznane sposoby utrwalania barwnika na włóknie. 

 

wymienić rodzaje parowników, opisać ich budowę. 

 

omówić zasadę działania parowników. 

 

wskazać na maszynie lub schemacie omawiane elementy. 

 
Metody nauczania–uczenia się:  

 

pokazu z objaśnieniem, 

 

metoda ćwiczeń. 

 
Formy organizacyjne pracy uczniów: 

 

praca w grupach kilkuosobowych. 

 
Czas trwania zajęć:
 2 godzin dydaktycznych. 
 
Ś

rodki dydaktyczne: 

 

plansze ze schematami parowników, 

 

parowniki w zakładzie produkcyjnym, 

 

poradnik dla ucznia, 

 

zeszyt przedmiotowy.  
 

Przebieg zajęć: 
1. 

 

Omówienie  potrzeby  stosowania  procesu  utrwalania  barwnika  na  włóknie  –  pokaz  
i  omówienie  próbek  materiałów  drukowanych  utrwalanych  różnymi  metodami  i  nie 
utrwalanych. 

2. 

 

Obserwowanie  pracy  wybranych  parowników  i  objaśnienie  budowy  i  współdziałania 
elementów. 

3. 

 

Szkicowanie  schematów  przebiegu  tkanin  w  parownikach  z  zaznaczeniem  istotnych 
elementów - ćwiczenie. 

4. 

 

Określanie  warunków prowadzenia procesu utrwalania – ćwiczenie w ustalaniu wpływu 
parametrów. 

5. 

 

Omówienie innych typów parowników – pokaz z objaśnieniem. 

 
Zakończenie zajęć 
Na  zakończenie  uczniowie  sporządzają  notatki  z  lekcji,  wklejają  szkice  i  opisy  maszyn,  na 
przygotowanych schematach zaznaczają kolorem drogę tkaniny w urządzeniu. 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

11

Praca domowa 
Przeczytać notatkę z lekcji uzupełnić wiadomościami z poradnika dla ucznia, przeanalizować 
narysowane schematy. 
 
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: 

 

dobre odpowiedzi na pytania sprawdzające na następnej lekcji, 

 

właściwe zaznaczanie drogi tkaniny w urządzeniu na schemacie. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

12

5. 

Ć

WICZENIA

 

 

 

5.1.  Techniki i odmiany technologiczne druku 

 

 

5.1.1. Ćwiczenia 

 

 
Ć

wiczenie 1 

Wykonaj druk ręczny i filmowy na próbkach tkanin o różnych fakturach.  

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  ćwiczenia  należy  omówić  cel  i  zakres  ćwiczenia.  Nauczyciel 

przygotowuje  siatki,  tkaninę,  wzorcowe  stempelki.  Nauczyciel  powinien  przygotować  też 
farbę  i  sporządzić  instrukcję  utrwalania  barwnika  w  zależności  od  rodzaju  barwnika 
zastosowanego w farbie. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

przygotować stempelek (na ziemniaku i gumce wytnij wklęsłe wzory), 

2)

 

przygotować gęste sitko i linijkę, próbki tkanin (najmniej 3 sztuki) o różnej fakturze, 

3)

 

pobrać potrzebną farbę drukarską, 

4)

 

nałożyć farbę drukarską pędzelkiem na stempel i zbierać jej nadmiar linijką, 

5)

 

przykładać stemple do kolejnych próbek tkanin, 

6)

 

pozostawić farbę do wyschnięcia, 

7)

 

nanieść  dowolny  wzór  przy  pomocy  szczoteczki  (przecierając  nią  farbę)  przez  szablony 
ć

wiczeniowe na kolejne próbki tkaniny, 

8)

 

wysuszyć próbki, 

9)

 

utrwalić druk zgodnie z instrukcją, 

10)

 

wyprać, wypłukać i wysuszyć próbki, 

11)

 

porównać skuteczność wydruku zastosowanymi metodami, 

12)

 

zanotować spostrzeżenia po uzgodnieniu z nauczycielem. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem. 
 
Ś

rodki dydaktyczne: 

 

stół, 

 

próbki tkanin, 

 

farba drukarska, 

 

gumka, ziemniak, linijka, nóż do wycinania wzorów, 

 

instrukcja utrwalania druku 

 

zeszyt,  

 

literatura zgodnie z punktem 7 poradnika dla nauczyciela. 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

13

Ć

wiczenie 2 

Wykonaj przy pomocy stempli z ćwiczenia 1 druk wywabowy.  

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  cel  i  zakres  ćwiczenia 

oraz bhp przy pracy. Nauczyciel przygotowuje tkaninę, stempelki, pastę trawiącą.  

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

przygotować stanowisko pracy, 

2)

 

zgromadzić potrzebne środki, 

3)

 

przygotować próbki tkaniny barwionej barwnikiem bezpośrednim, 

4)

 

nanieść pastę trawiącą, tak jak farbę w ćwiczeniu 1, zachowując ostrożność 

5)

 

zachować ostrożność przy pracy, składniki pasty są żrące, 

6)

 

zostawić próbki do wyschnięcia, 

7)

 

wypłukać próbki usuwając resztki pasty, 

8)

 

opisać zmiany jakie zaszły pod wpływem pasty trawiącej, 
 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

próbki stemple, pasta trawiąca, 

 

woda mydło, suszarka, żelazko, 

 

zeszyt, 

 

literatura zgodnie z punktem 7 poradnika dla nauczyciela. 

 
Ć

wiczenie 3 

Wykonaj  kilkakrotne  nadruki  na  dzianinie  bawełnianej  tym  samym  fragmentem  papieru 

transferowego. 
 

Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do ćwiczenia należy omówić zasady bezpiecznego obchodzenia się 

z żelazkiem.  Nauczyciel  powinien  przygotować  papier  transferowy,  próbki  tkanin  w  ilości 
wystarczającej  dla  potrzeb  grupy  uczniów.  Drukowanie  zamiast  żelazkiem  może  być 
przeprowadzone w prasie lub innym urządzeniu z doprowadzeniem pary. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

przygotować papier transferowy i próbki białej dzianiny, 

2)

 

przygotować  żelazko  i  nagrzać  je  do  odpowiedniej  temperatury  zgodnie  z  instrukcją 
obsługi żelazka, 

3)

 

drukować przy pomocy żelazka tym samym papierem przynajmniej trzy kolejne próbki, 

4)

 

obejrzeć otrzymane nadruki i zaobserwować różnice w wyglądzie, 

5)

 

uzgodnić swoje spostrzeżenia z nauczycielem zapisać w zeszycie. 
 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem. 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

14

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

stół, deska do prasowania, żelazko z instrukcją obsługi, 

 

dzianina, 

 

papier transferowy, 

 

zeszyt, 

 

literatura zgodnie z punktem 7 poradnika dla nauczyciela. 
 

Ć

wiczenie 4 

Wykonaj druk ochronny na białym płótnie bawełnianym płynnym woskiem. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  wykonania  nauczyciel  powinien  przedstawić  cel  i  zakres 

ć

wiczenia oraz omówić przepisy bhp obowiązujące przy pracy. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

przygotować stanowisko pracy, 

2)

 

zgromadzić potrzebne przybory i narzędzia, 

3)

 

przygotować  kąpiel  barwiącą  (może  być  barwnik  do  jajek)  na  podstawie  instrukcji 
przygotowanej przez nauczyciela, 

4)

 

nanieść  na  płótno  dowolny  wzór  woskiem  z  palącej  się  świecy  przy  pomocy  igły  lub 
wykałaczki, 

5)

 

umieścić  płótno  w  kąpieli  barwiącej  i  pozostawić  na  kilka  minut  w  temperaturze 
pokojowej, 

6)

 

usunąć wosk za pomocą gorącego żelazka i bibuły, 

7)

 

sformułować i zapisać spostrzeżenia i wnioski. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

metoda ćwiczeń 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

płótno bawełniane, wosk, wykałaczka, świeca, barwnik do jajek, 

 

instrukcja przygotowania kąpieli barwiącej, 

 

szkło laboratoryjne, 

 

tkanina lub bibuła do ścierania wosku,  

 

zeszyt, 

 

literatura zgodnie z punktem 7 poradnika dla nauczyciela. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

15

5.2. 

Oddziały pomocnicze drukarni 

 
5.2.1.  Ćwiczenia  

 
Ć

wiczenie 1  

Z farby – matki sporządź farby drukarskie o trzech stosunkach wagowych: 4:1, 1:1, 1:10 

oraz wykonaj próbne druki tymi farbami. 
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i sposób  wykonania.  Powinien  zwrócić  uwagę  na  przepisy  bezpieczeństwa  obowiązujące 
w obchodzeniu się z urządzeniami kuchni farb. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

przygotować stanowisko pracy, 

2)

 

obliczyć, jakie ilości farby i zagęszczenia należy odważyć, 

3)

 

sporządzić 3 farby o następujących stosunkach wagowych: 4:1, 1:1, 1:10, 

4)

 

nanieść przy pomocy pędzla poszczególne farby na próbkę tkaniny, 

5)

 

wysuszyć próbkę,  

6)

 

druk utrwalić przez parowanie,  

7)

 

wyprać i wypłukać zagęszczenie, 

8)

 

obejrzeć próbkę,  

9)

 

sformułować i napisać wnioski. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

metoda ćwiczeń. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

szkło laboratoryjne,  

 

farba- matka, 

 

waga 

 

poradnik dla ucznia, 

 

instrukcja wykonania ćwiczenia, 

 

zeszyt, 

 

literatura zgodnie z punktem 7 poradnika dla nauczyciela. 

 
Ć

wiczenie 2 

Wykonaj  przy  pomocy  szablonu  druk  barwny  na  kilku  próbkach  tkaniny  lub  dzianiny. 

Dokonaj  utrwalenia  części  drukowanych  próbek  i  porównaj  efekt,  jaki  przynosi  utrwalanie 
druku na tkaninie z drukiem nieutrwalonym. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób jego wykonania, 

zwrócić uwagę na jego trudne elementy. Przypomnieć zasada posługiwania się sitem, dbałości 
o jego czystość. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

16

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

przygotować stanowisko pracy,  

2)

 

przygotować minimum 6 próbek tkanin o wymiarach 20 x 20 cm, 

3)

 

nadrukować  wzór  przy  pomocy  szablonu  na  próbki  tkanin  lub  dzianin,  po  dwie  próbki 
farbą o tym samym stosunku wagowym, 

4)

 

umyć i wysuszyć szablon po każdym rodzaju farby lub używać trzech różnych ramek, 

5)

 

umyć ramki po druku, nadruki wysuszyć, 

6)

 

utrwalić przy pomocy żelazka z parą nadruk na trzech próbkach, 

7)

 

wyprać, wypłukać i wysuszyć wszystkie próbki, 

8)

 

porównać ze sobą próbki, wyciągnąć i zapisać wnioski. 
 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

metoda ćwiczeń. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

stół, szablon (ramka) z przecierakiem, 

 

podkładka pod tkaninę drukowaną, 

 

farba z poprzedniego ćwiczenia, 

 

ż

elazko, 

 

ś

rodki piorące woda, 

 

zeszyt, 

 

literatura zgodnie z punktem 7 poradnika dla nauczyciela. 

 
Ć

wiczenie 3 

Zbadaj, jaki wpływ na jakość wydruku ma gęstość farby drukarskiej. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien wyjaśnić jego cel. Do 

formułowania wniosków należy zapoznać się z tekstem materiału z poradnika dla ucznia. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

przygotować stanowisko pracy, 

2)

 

przygotować próbki tkaniny bawełnianej, 

3)

 

rozprowadzić farbę drukarska na pięciu próbkach tkanin najlepiej przez sito, 

4)

 

wysuszyć próbki, 

5)

 

pozostawić jedną próbkę bez utrwalania, pozostałe utrwalić w następujący sposób: jedną 
utrzymywać  nad  gotującą  wodą,  drugą  prasować  żelazkiem  ustawionym  na  bawełnę, 
trzecią  prasować  żelazkiem  ustawionym  na  stilon,  czwartą  prasować  żelazkiem 
ustawionym  na  temperaturę  120–180

o

C  i  włączoną  funkcją  parowania,  czas  obróbki  5 

minut, 

6)

 

wyprać, wypłukać i wysuszyć drukowane próbki,  

7)

 

obejrzeć próbki, porównać jakości druku, 

8)

 

sformułować wnioski. 
 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

metoda ćwiczeń. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

17

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

stół laboratoryjny, z potrzebnym sprzętem, 

 

sito do sitodruku, próbki tkanin, farba drukarska, 

 

ż

elazko, naczynie z wodą, palnik lub kuchenka, 

 

zeszyt, 

 

literatura zgodnie z punktem 7 poradnika dla nauczyciela. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

18

5.3.  Drukarki i drukowanie  

 
5.3.1.  Ćwiczenia  

 
Ć

wiczenie 1  

Wskaż na schemacie drukarki wałowej poszczególne elementy maszyny i omów zadania 

poszczególnych pracowników. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  określić  jego  zakres, 

i sposób  realizacji  wskazane  było  by  realizowanie  tego  ćwiczenia  przy  maszynie.  Uczeń 
nazywa  elementy  robocze  maszyny  i  wskazuje  je  na  niej.  Uczniowie  mogą  określić  zadania 
poszczególnych  pracowników,  obserwując  ich  przy  pracy,  a  swoje  obserwacje  porównać 
z materiałem w poradniku dla ucznia. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

przyjrzeć się uważnie schematowi. 

2)

 

nazwać poszczególne elementy i opisać ich działanie. 

3)

 

wymienić zadania poszczególnych pracowników pracujących przy takiej drukarce. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokazu z objaśnieniem. 
 
Ś

rodki dydaktyczne: 

 

schemat maszyny wałowej lub maszyna,  

 

poradnik ucznia, 

 

literatura zgodnie z punktem 7 poradnika dla nauczyciela. 
 

Ć

wiczenie 2  

Odszukaj na podanych próbkach dzianin błędy drukarskie i sklasyfikuj je. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i sposób wykonania. Powinien przygotować bogaty wybór próbek błędnie zadrukowanych. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

obejrzeć uważnie próbki i zaobserwować błędy druku, 

2)

 

sklasyfikować błędy, 

3)

 

pogrupować próbki o błędach powstałych z tych samych przyczyn, 

4)

 

określić sposób zapobiegania powstaniu określonych błędów. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

metoda ćwiczeń. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

19

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

próbki dzianin,  

 

poradnik dla ucznia,  

 

lupa,  

 

zeszyt, 

 

literatura zgodnie z punktem 7 poradnika dla nauczyciela. 

 
Ć

wiczenie 3  

Na  powierzchni  bocznej  świecy  wytnij  wklęsły  wzorek,  zadrukuj  tak  wykonanym 

wałkiem papier lub ręcznik papierowy, odszukaj raport wzoru. 
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i sposób wykonania. Przygotować przykładowy „wałek drukarski” wykonany ze świecy.  
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

wyciąć wzorek na świecy, 

2)

 

pomalować świecę farbą plakatową, 

3)

 

nadrukować na papierze wzór ze świecy, 

4)

 

określić raport wzoru, 

5)

 

zmodyfikować tak rysunek, aby nie było widać granic raportu, 

6)

 

przygotować szablon wzoru o raporcie pasującym na większą średnicę świecy, przenieść 
rysunek na świecę o większej średnicy, 

7)

 

ocenić trudność i jakość wykonania zadania. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

metoda pokazu z objaśnieniem,  

 

metoda ćwiczeń. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

ś

wiece, 

 

nożyk,  

 

farba plakatowa,  

 

kartki papieru, 

 

ręczniki papierowe, 

 

literatura zgodnie z punktem 7 poradnika dla nauczyciela. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

20

6.  EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA 

 

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego   

 
TEST 1 
Test  dwustopniowy  do  jednostki  modułowej  „Drukowanie  wyrobów 
włókienniczych” 

 
Test składa się z 22 zadań wielokrotnego wyboru, z których: 

 

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 9, 10, 12, 13, 14, 16, 17, 19, 20, 22 są z poziomu podstawowego, 

 

zadania 8, 11, 15, 18, 21 są z poziomu ponadpodstawowego. 

 

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt  

 
Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. 

 
Proponuję  następujące  normy  wymagań  –  uczeń  otrzyma  następujące 
oceny szkolne: 

 

 

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego, 

 

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 14 zadań z poziomu podstawowego,  

 

dobry – za rozwiązanie 17 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,  

 

bardzo  dobry  –  za  rozwiązanie  20  zadań,  w  tym  co  najmniej  4  z  poziomu 
ponadpodstawowego. 

 

Klucz odpowiedzi:  1. a, 2. b, 3. d, 4. a, 5. c, 6. b, 7. b, 8. d, 9. a, 10. b, 11. d, 

12. c,  13.  b,  14.  d,  15.  a,  16.  d,  17.  c,  18.  b,  19.  b,  20.  b, 
21. c, 22. a. 

 
Plan testu   

 

Nr 

zad. 

Cel operacyjny  

(mierzone osiągnięcia ucznia) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna 

odpowiedź 

Zdefiniować pojęcie druku 

Zidentyfikować metodę druku 
filmowego 

Rozpoznać techniki druku 

Zidentyfikować właściwe elementy 
budowy drukarki filmowej 

Rozpoznać właściwe elementy robocze 
drukarki filmowej ciągłej 

Wyjaśnić pojęcie rytowania 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

21

Scharakteryzować sposób pracy 
kontranoża 

Dokonać analizy rysunku i dopasować 
pokazany element do rodzaju maszyny 

PP 

Scharakteryzować zasadę pracy noża 
drukarskiego 

10  Określić zadanie powijaka 

11 

Dokonać analizy zadań przydzielonych 
poszczególnym pracownikom 
obsługującym drukarkę 

PP 

12  Podać nazwę suszarki 

13 

Określić zadania poszczególnych 
działów drukarni 

14 

Określić zastosowania poszczególnych 
urządzeń działu pomocniczego 
drukarni 

15 

Dokonać analizy zastosowań urządzeń 
znajdujących się w kuchni farb 

PP 

16  Określić skład farby drukarskiej 

17  Zdefiniować pojęcie katalizatora 

18  Dokonać analizy zadań zagęstnika 

PP 

19  Rozpoznać substancje zagęszczające 

20 

Wykluczyć sposób utrwalania 
barwnika na włóknie 

21  Dobrać urządzenie do procesu 

PP 

22 

Wykluczyć rodzaj procesu 
prowadzonego w pralnicach 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

22

Przebieg testowania 
 

Instrukcja dla nauczyciela

  

1.

 

Ustal  z  uczniami  termin  przeprowadzenia  sprawdzianu  z  wyprzedzeniem  co  najmniej 
jednotygodniowym. 

2.

 

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego. 

3.

 

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 

4.

 

Przygotuj odpowiednią liczbę testów.  

5.

 

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań. 

6.

 

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia. 

7.

 

Zapytaj czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszystkie wątpliwości wyjaśnij. 

8.

 

Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test. 

9.

 

10  minut  przed  zakończeniem  testu  przypomnij  uczniom  o  zbliżającym  się  czasie 
zakończenia udzielania odpowiedzi. 
 

Instrukcja dla ucznia 

1.

 

Przeczytaj uważnie instrukcję. 

2.

 

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 

3.

 

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 

4.

 

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi. 

5.

 

W każdym pytaniu tylko jedna odpowiedź jest prawdziwa  

6.

 

Pracuj samodzielnie bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadani.  

7.

 

Dokładnie  przeczytaj  pytania,  odpowiedzi,  których  jesteś  pewien  zaznacz  od  razu  do 
tych, które sprawią ci trudności wrócisz później. 

8.

 

Nie śpiesz się masz czas na zastanowienie.  

9.

 

Na rozwiązanie testu masz 60 minut. 

Powodzenia! 

 

Materiały dla ucznia: 

 

 

instrukcja, 

 

zestaw zadań testowych, 

 

karta odpowiedzi. 
 

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

  

 

 

1.

 

1.  Miejscowe barwienie wyrobu włókienniczego nazywamy 
a)

 

drukowaniem. 

b)

 

farbowaniem. 

c)

 

stemplowaniem. 

d)

 

barwieniem. 

 

2.

 

Druk filmowy jest rodzajem druku, w którym obraz jest nanoszony przez 
a)

 

skopiowanie z taśmy filmowej. 

b)

 

przetarcie farby przez siatkę, szablon. 

c)

 

odciśnięcie z rytowanego wałka. 

d)

 

naniesienie za pomocą pistoletu. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

23

3.

 

Do druku filmowego nie należy druk 
a)

 

ręczny. 

b)

 

okresowy ciągły. 

c)

 

ciągły rotacyjny. 

d)

 

ciągły wałowy. 

 

4.

 

Urządzenie do druku filmowego ręcznego składa się z następujących elementów 
a)

 

stołu drukarskiego oraz szablonów z przecierakami. 

b)

 

elektrycznie ogrzewanego stołu i wózka drukarskiego. 

c)

 

cylindra drukarskiego i wałka dociskowego. 

d)

 

rytowanego wałka drukarskiego i wałka dociskowego. 

 

5.

 

Gumowy  cylinder  drukarski,  wałek  prowadzący,  podkładka  drukarska,  szablony  
i przecieraki to elementy budowy 
a)

 

drukarki filmowej okresowej ręcznej. 

b)

 

drukarki wałowej. 

c)

 

automatycznej drukarki filmowej ciągłej. 

d)

 

drukarki filmowej okresowej automatycznej. 

 
6.

 

Proces tworzenia wklęsłego wzoru na wałkach drukarskich nazywamy 
a)

 

wytłaczaniem. 

b)

 

rytowaniem. 

c)

 

rzeźbieniem. 

d)

 

trawieniem. 

 

7.

 

Do zbierania z wałków drukujących kurzu, nitek i innych zanieczyszczeń służy 
a)

 

nóż drukarski. 

b)

 

kontranóż. 

c)

 

szczotka drukarska. 

d)

 

głowica maszyny. 

 

8.

 

Na rysunku przedstawiono 
a)

 

schemat pracy wałka w maszynie wałowej. 

b)

 

schemat  pracy  wałka  drukarskiego  w  drukarce 
filmowej. 

c)

 

element roboczy drukarki rotacyjnej. 

d)

 

przecierak drukarki filmowej okresowej. 

 

 
9.

 

Zadaniem noża drukarskiego w maszynie wałowej jest 
a)

 

zbieranie z nierytowanej powierzchni wałka farby drukarskiej. 

b)

 

nakładanie farby na wałek drukarski. 

c)

 

odkrawanie brzegów tkaniny. 

d)

 

dociskanie tkaniny do wałka. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

24

10.

 

Warstwy  tkanin  nawinięte  na  cylinder  drukarski  zapewniające  większą  elastyczność 
cylindra nazywamy 
a)

 

suknem drukarskim. 

b)

 

powijakiem. 

c)

 

podkładką. 

d)

 

tkaniną drukowaną. 

 

11.

 

Pracą maszyny drukującej kieruje 
a)

 

pracownik przepuszczający tkaninę. 

b)

 

pracownik przepuszczający podkładkę. 

c)

 

pracownik odbierający tkaninę. 

d)

 

drukarz. 

 
12.

 

Mansardami nazywa się 
a)

 

szczotki drukarskie. 

b)

 

koryta z farbą. 

c)

 

suszarki stosowane po druku. 

d)

 

noże drukarskie. 

 
13.

 

Farby do druku przygotowuje się w 
a)

 

korytach drukarek. 

b)

 

kuchni farb. 

c)

 

na sali maszyn. 

d)

 

poza zakładem. 

 

14.

 

Do mieszania składników farb stosuje się 
a)

 

kotły do gotowania zagęszczeń. 

b)

 

cedzaki mechaniczne i próżniowe. 

c)

 

dwu lub trójwalcowe młynki. 

d)

 

mieszadła szybkoobrotowe. 

 

15.

 

W celu oczyszczenia farby z zanieczyszczeń mechanicznych farbę przepuszcza się przez 
a)

 

cedzak mechaniczny lub próżniowy. 

b)

 

młynek trójwalcowy. 

c)

 

kocioł do gotowania. 

d)

 

kocioł do mieszania. 

 

16.

 

Składnikiem farby nie jest 
a)

 

barwnik. 

b)

 

ś

rodek pomocniczy. 

c)

 

zagęszczenie. 

d)

 

ś

rodek utwardzający. 

 

17.

 

Ś

rodki  przyśpieszające  reakcje  chemiczne  przy  utrwalaniu  barwnika  na  włóknie 

nazywamy 
a)

 

katalizatorami. 

b)

 

zagęszczeniami. 

c)

 

rozpuszczalnikami. 

d)

 

ś

rodkami pomocniczymi. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

25

18.

 

Do utrzymania barwnika w ramach konturów służy 
a)

 

rozpuszczalnik. 

b)

 

zagęstnik. 

c)

 

katalizator. 

d)

 

ś

rodek pomocniczy. 

 

19.

 

Skrobia, guma arabska, tragant są to 
a)

 

zagęszczenia. 

b)

 

ś

rodki pomocnicze. 

c)

 

rozpuszczalniki. 

d)

 

katalizatory. 

 

20.

 

Utrwalenie barwnika nie następuje przez 
a)

 

parowania. 

b)

 

pranie. 

c)

 

dogrzewanie. 

d)

 

parowanie i dogrzewanie. 

 
21.

 

Dogrzewanie gorącym powietrzem odbywa się w 
a)

 

parowniku dwuspiralnym. 

b)

 

parowniku wieszakowym. 

c)

 

dogrzewaczu system RT. 

d)

 

parowniku spiralnym. 

 

22.

 

W pralnicach nie prowadzi się procesu 
a)

 

suszenia. 

b)

 

płukania. 

c)

 

utrwalania. 

d)

 

parowniku spiralnym. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

26

 

KARTA ODPOWIEDZI 

 

Imię i nazwisko.......................................................................................... 

 

Drukowanie wyrobów włókienniczych 

 

 
Zakreśl poprawną odpowiedź. 
 

Nr 

zadania 

Odpowiedź 

Punkty 

1

 

 

 

2

 

 

 

3

 

 

 

4

 

 

 

5

 

 

 

6

 

 

 

7

 

 

 

8

 

 

 

9

 

 

 

10

 

 

 

11

 

 

 

12

 

 

 

13

 

 

 

14

 

 

 

15

 

 

 

16

 

 

 

17

 

 

 

18

 

 

 

19

 

 

 

20

 

 

 

21

 

 

 

22

 

 

 

Razem: 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

27

TEST 2 
PRÓBA PRACY

 

 

TREŚĆ ZADANIA 

Wykonaj  druk  barwnikiem  bezpośrednim  na  tkaninie  lnianej.  Sporządź  farbę  drukarską, 

zgodnie  z  otrzymanym  przepisem,  a  następnie  przy  pomocy  szablonu  nadrukuj  element 
graficzny na przygotowane serwetki lniane. Druk umieść w centralnej części serwetki. Utrwal 
barwnik - zaparuj, wypłucz i wypierz serwetki. Przeprowadź proces nadawania odporności na 
czynniki mokre. 

 
Skład i przygotowanie farby drukarskiej: 
5–30 g barwnika zmieszać z  
100–150 g mocznika, po czym rozpuścić w  
295–220 g wrzącej wody. Po rozpuszczeniu ostudzić do temp. 40°C i zagęścić 
500 g zagęszczenia. Następnie do całości dodać  
20 g trójetanoloaminy 
30 g tiodwuetylenoglikolu i  
60 g fosforanu dwusodowego (roztwór wodny 1:2) 
1000 g 

 
Po utrwaleniu tkaninę suszy się bez płukania. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

28

Instrukcja dla nauczyciela 

1.

 

Ustal  z  uczniami  termin  przeprowadzenia  sprawdzianu  z  wyprzedzeniem  co  najmniej 
jednotygodniowym. 

2.

 

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego. 

3.

 

Przygotować zestaw dla ucznia zawierający: zadanie, przykładowy przepis, instrukcję dla 
ucznia, kartę plan działania. 

4.

 

Przygotować dla nauczyciela arkusz obserwacji, instrukcję dla nauczyciela. 

5.

 

Przygotować sprzęt, potrzebne odczynniki, próbki tkanin. 

6.

 

Sprawdzić poprawność działania przyrządów. 

7.

 

Przed rozpoczęciem zadania przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia. 

8.

 

Zapytaj czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszystkie wątpliwości wyjaśnij. 

9.

 

Czas na wykonanie zadania 180 minut. 

10.

 

Przed  upływem  czasu  wykonania  zadania  uprzedź,  że  czas  się  kończy,  nie  przedłużaj 
czasu na wykonanie zadania. 

11.

 

Wypełnij arkusz obserwacji i wystaw ocenę. 

 
Instrukcja dla ucznia 

Przeczytaj uważnie treść zadania, zastanów się jak je wykonać. 
1.

 

Zapoznaj się ze stanowiskiem pracy i jego wyposażeniem. 

2.

 

Napisz plan działania, kolejność czynności, jakie będziesz wykonywał. 

3.

 

Wypisz potrzebny sprzęt i materiały. 

4.

 

Zgromadź potrzebne materiały na stanowisku pracy. 

5.

 

Pobierz potrzebny sprzęt. 

6.

 

Zważ potrzebne składniki farby drukarskiej. 

7.

 

Sporządź farbę drukarską. 

8.

 

Nałóż farbę na szablon. 

9.

 

Wykonaj nadruki. 

10.

 

Wysusz nadruki suszarką. 

11.

 

Utrwal barwnik przy pomocy żelazka z parą w temperaturze 100–102°C w czasie 15–30 min. 

12.

 

Przeprowadź wykończenie mokre, na które składać się będą operacje: płukanie najpierw 
w  zimnej  a  potem  w  ciepłej  temp.  40°C  wodzie,  pranie  w  kąpieli  zawierającej  1  g/dm

3

 

ś

rodka  piorącego  typu  Pretepon  G,  o  temp.  40°C,  Płukanie  w  wodzie  ciepłej  i  zimnej, 

utrwalanie  w  kąpieli  zawierającej  5–20  g/dm

3

  kationoczynnego  Utrwalacza  IS 

nadającego  odporność  na  czynniki  mokre.  Proces  prania,  płukania  i  utrwalania  prowadź 
przy krotności kąpieli 1:40.  
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

29

Załącznik 1 
 
.................................................................. 

Imię i nazwisko ucznia wykonującego zadanie 

 
PLAN DZIAŁANIA 
 
Kolejność wykonywanych czynności: 
...................................................................................................................................................... 
...................................................................................................................................................... 
...................................................................................................................................................... 
...................................................................................................................................................... 
...................................................................................................................................................... 
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................... 
...................................................................................................................................................... 
...................................................................................................................................................... 
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................... 
Obliczenia ilości składników do kąpieli piorącej i utrwalającej: 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Wykaz potrzebnego sprzętu: 
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................... 
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................... 
Ocena jakości: 
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................... 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

30

ARKUSZ OBSERWACJI ZADANIA PRÓBA PRACY 
 

Zadanie  
 

Wykonaj  druk  barwnikiem  bezpośrednim  na  tkaninie  lnianej. 

Sporządź  farbę  drukarską, 

zgodnie  z  otrzymanym  przepisem,  a  następnie  przy  pomocy  szablonu  nadrukuj  element 
graficzny na przygotowane serwetki lniane. Druk umieść w centralnej części serwetki. Utrwal 
barwnik - zaparuj, wypłucz i wypierz serwetki. Przeprowadź proces nadawania odporności na 
czynniki mokre. 

 

O

b

sz

ar

 

Czynność ocenianie i kryteria wykonania 

Liczba 

punktów 

Uwagi 

P

la

n

o

w

an

ie

 

Czynność 1: Uczeń zapisuje w formularzu czynności zgodnie 
z kolejnością wykonania. 

 

 

Kryterium wykonania: 
Uczeń otrzymuje 1pkt. – jeżeli w formularz zapisał 
przynajmniej pięć z niżej wymienionych czynności: obliczyć 
ilości środków chemicznych kąpieli piorącej i utrwalającej, 
przygotować stanowisko pracy, pobrać odczynniki, pobrać 
serwetki, zważyć tkaninę, sporządzić farbę drukarską, 
wykonać proces drukowania, wysuszyć druk, zaparować druk, 
utrwalić na czynniki mokre, ocenić jakość druku. 

Czynność 2: Uczeń wypisuje potrzebne przyrządy i sprzęty. 

 

 

Kryterium wykonania: 
1 pkt. – jeżeli uczeń wymienił przynajmniej 3 z niżej 
wymienionych: waga laboratoryjna, odczynniki chemiczne, 
szkło laboratoryjne, tkanina do drukowania, szablon do druku, 
ż

elazko, przybory do pisania, zeszyt. 

Czynność 3: Uczeń zakłada odzież ochronną. 

 

 

Kryterium wykonania: 
1 pkt. – jeżeli uczeń założył przynajmniej fartuch ochronny. 

O

rg

an

iz

o

w

an

ie

 

Czynność 4: Uczeń gromadzi narzędzia i przyrządy potrzebne 
do wykonania zadania. 

 

 

Kryterium wykonania: 
1 pkt. – jeżeli uczeń zgromadził potrzebne narzędzia 
i przyrządy (sprzęt laboratoryjny, odczynniki i dzianinę) 
Czynność 5: Uczeń pobiera potrzebne materiały, przyrządy 
i narzędzia. 

 

 

Kryterium wykonania: 
1 pkt. – jeżeli uczeń pobrał tkaninę, chemikalia, sprzęt 
laboratoryjny, ramkę. 

Czynność 6: Uczeń organizuje stanowisko pracy. 

 

 

Kryterium wykonania: 
1 pkt. – jeżeli ustawia sprzęt zachowując zasady 
bezpieczeństwa i higieny pracy. 

 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

31

W

y

k

o

n

an

ie

 

Czynność 7: Uczeń wykonuje prawidłowe obliczenia  
i zapisuje w formularzu wyniki. 

 

 

Kryterium wykonania: 
1 pkt. –jeżeli uczeń obliczył właściwe ilości chemikaliów. 

Czynność 8: Uczeń sporządza farbę drukarską. 

 

 

Kryterium wykonania: 
1 pkt. – jeżeli uczeń odmierzył składniki i sporządził farbę 
drukarską . 

Czynność 9: Uczeń wykonuje nadruk na tkaninach. 

 

 

1 pkt. – jeżeli uczeń przyłożył szablon i przetarł farbę 
przecierakiem. 

Czynność 10: Uczeń utrwala nadruk na tkaninach. 

 

 

Kryterium wykonania: 
1 pkt. – jeżeli uczeń wysuszył i zaparował tkaniny. 

Czynność 11: Uczeń prowadzi obróbkę mokrą. 

 

 

Kryterium wykonania: 
1 pkt. – jeżeli uczeń wyprał i wypłukał tkaniny. 

Czynność 12: Uczeń utrwala nadruk na czynniki mokre. 

 

 

Kryterium wykonania: 
1 pkt. – jeżeli uczeń sporządził kąpiel i wykonał operacją 
utrwalania 
Czynność 13: Uczeń stosuje przepisy bezpieczeństwa i higieny 
pracy 

 

1 pkt. -. Jeżeli uczeń wykonywał zadanie przestrzegając 
przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy 

P

re

ze

n

to

w

an

ie

 

Czynność 14:Uczeń ocenia jakości druku. 

 

 

Kryterium wykonania: 
1 pkt. – jeżeli uczeń obejrzał tkaniny i ocenił jakość. 

Czynność 15: Uczeń formułuje wnioski. 

 

 

Kryterium wykonania: 
1 pkt. – jeżeli zapisuje wnioski w formularzu. 

Czynność 16: Uczeń prezentuje wykonane ćwiczenie. 

 

 

Kryterium wykonania: 
1 pkt. – jeżeli omówił etapy wykonania, zaprezentował wyniki  
i wnioski. 

 
Uczeń otrzymuje oceny szkole za następującą ilość punktów: 

 

dopuszczający – za uzyskanie 7–9 punktów, 

 

dostateczny – za uzyskanie 10–12 punktów, 

 

dobry – za uzyskanie 13–14 punktów, 

 

bardzo dobry – za uzyskanie 15–16 punktów. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

32

7.

 

LITERATURA 

 

1.

 

Balasiński T., Dziamara H., Malinowski L.: Pracownia włókiennicza. WSiP, Warszawa 1997  

2.

 

Bielecki J. Jędraszczyk H. Technologia chemicznej obróbki włókien. WSiP, Warszawa 1984  

3.

 

Filipiak I., Kowalczyk K.: Konfekcjonowanie dzianin. WSiP, Warszawa 1989 

4.

 

Kołaciński  T.,  Kołodziński  M.  (red.):  Poradnik  inżyniera  –  Włókiennictwo.  WNT, 
Warszawa 1988 

5.

 

Pielichowski J., Pruszyński A.: Technologia tworzyw sztucznych. WNT, Warszawa 2003 

6.

 

Samek P.: Krawiectwo-Materiałoznawstwo. WSiP S.A., Warszawa 1999 

7.

 

Tyszka M. (red.): Materiałoznawstwo włókiennicze dla ZSZ WSiP, Warszawa 1987 

 
Strony www 
8.

 

znaki.bhpinfo.pl/sklep/pl/1/1/G/D 

9.

 

www.chemorganiczna.com/content/view/140/13/1/1/ 

10.

 

www.swiatdruku.com.pl/archiwum/2000_06/01.htm 

11.

 

www.farbiarniasira.pl/galeria.htm 

 
Materiały z seminarium 
12.

 

Polski Komitet Kolorystyki: XVI Seminarium Szkoleniowe 

13.

 

Polski Komitet Kolorystyki: XVII Seminarium Szkoleniowe 

14.

 

Polski Komitet Kolorystyki: XVIII Seminarium Szkoleniowe 

15.

 

Polski Komitet Kolorystyki: XIX Seminarium Szkoleniowe 

16.

 

Polski Komitet Kolorystyki: XX Seminarium Szkoleniowe 

17.

 

Polski Komitet Kolorystyki: XXI Seminarium Szkoleniowe 

18.

 

Polski Komitet Kolorystyki: XXII Seminarium Szkoleniowe 

19.

 

Polski Komitet Kolorystyki: XXIII Seminarium Szkoleniowe