Rachunek kosztów dzia³añ

Rachunek kosztów działań

Rachunek kosztów działań

–

ABC

(ang. Activity Based Costing)

–

powstał jako odpowiedź na krytykę tradycyjnego rachunku kalkulacyjnego

(1987 - Cooper R., Kaplan R. S., How Cost Accounting Systematically Distorts Product
Costs)

Wady tradycyjnego rachunku kalkulacyjnego

–

przyporządkowanie kosztów produktów na bazie rozmiarów produkcji (ang.
unit-based cost system, volume-based cost system)

kalkulacja bardziej dokładna im więcej kosztów można ująć jako koszty
bezpośrednie

typowymi kluczami rozliczeniowymi są wielkości zmienne w stosunku do
rozmiarów produkcji

–

grupowanie kosztów według układu funkcjonalnego, opartego na strukturze
organizacyjnej przedsiębiorstwa (ang. functional-based costing)

koszty ogólnoprodukcyjne są rozliczane proporcjonalnie do sumy kosztów
bezpośrednich i rozliczonych wydziałowych

Procesowa orientacja przedsiębiorstwa

Wady organizacji funkcjonalnej:

brak koncentracji na kliencie

sztywna struktura

organizacyjna, hierarchie

nieciągłe przepływy

rozbudowany system nadzoru i

koordynacji

zbyt dużo dokumentacji

więcej możliwości

powstawania błędów

większe koszty

Persone

Rozwój

Marketing

Zbyt

Produkcja

Realizacja

zamówień

Rozwój

produktów

Obsługa

klientów

Przedsiębiorstwo

Personel Rozwó

Marketing

Zbyt

Produkcja

Od funkcji do procesów

Podejście funkcjonalne

Podejście procesowe

od myślenia ukierunkowanego
na działy .....

od wielopoziomowej hierarchii....

od zbyt szczegółowego podziału
pracy....

od zbyt silnej orientacji
przedmiotowej....

....do całościowego myślenia
wykraczającego poza granice działów

....do płaskich struktur organizacyjnych

....do większego zakresu zadań i
odpowiedzilności

....do orientacji na wynik

Słowo kluczowe – proces (1)

Słowo kluczowe

–

proces (1)

„Proces to zbiór czynności wymagający na wejściu wkładu i dający na wyjściu
rezultat mający pewną wartość dla klienta”

/M. Hammer, J. Champy/

„Proces opisuje przepływ i transformację materiałów, informacji, operacji i
decyzji”

/T. H. Davenport/

Proces biznesowy to przebieg następujących po sobie działań, mających
początek i koniec oraz jasno zdefiniowany wkład i rezultat (ang. input/output),
prowadzących do osiągnięcia efektu mającego wartość dla klienta

zakup

sprzedaż

transport

faktura

informacja

z rynku

Słowo kluczowe – proces (2)

Słowo kluczowe

–

proces (2)

Przygotować

zlecenie

Zlecenie

gotowe

Zapotrzebo-

wanie

wystąpiło

Dokumentacja

techniczna

Dane

produktu

Zlecenie

przyjęto

Dane

klienta

Przedsta-

wiciel

handlowy

Opracować

zlecenie

Zrealizowano

dostawę

Przekazano

do produkcji

Zaopatrzenie

Dane

materiałowe

Dane

dostawców

Realizować

zamówienie

Produkt

wytworzony

Odlewnia

Produkt

wytworzyć

Towar

gotowy

Dane

produktu

Zbyt

Produkt

przesłać

Dane

klienta

Towar

przyjęty

Towar

przyjąć

Towar

nadesłano

Zrealizowano

zamówienie

Przygotować

transport

KLIENT

PRZEDSIĘBIORSTWO

DOSTAWCA

Opracowanie zlecenia

LEGENDA

Dane

Funkcje

Jednostki

organizacyjne

Zasoby

Zbyt

Wytwarzanie

Zaopatrzenie

Poziomy procesów

Zaopatrzenie

Zakup surowców

Analiza rynku

dostawców

Złożenie zapytań

ofertowych

Analiza ofert

Negocjacje

warunków

Uzgodnienia

harmonogramu i
warunków dostaw

Zawarcie umowy

Potwierdzenie

zamówienia

Wyładunek

dostawy

Odbiór

jakościowy
dostawy

Wystawienie

dokumentów
magazynowych

Kontrola

merytoryczna
faktury

Ewidencja

rozrachunków

Rozliczenie

rozrachunków

Poziom procesów głównych:

Poziom procesów cząstkowych:

Wybór

dostawcy

Zapłata

faktury

Odbiór

dostawy

Złożenie

zamówienia

Poziom działań:

Poziom czynności:

Koncepcje zmian w organizacji

BPR

– Business Process Reengineering

(lata 90-te)

–

„Business Process Reengineering to fundamentalne przemyślenie od nowa

i radykalne przeprojektowanie procesów w firmie, prowadzące w sposób

dramatyczny do przełomowej poprawy według współczesnych, krytycznych

miar takich jak: koszt, jakość, serwis i szybkość”

/M. Hammer, J. Champy, 1993/

BPO

- Business Process Orientation

(obecnie)

–

BPO - koncepcja zmian prowadząca do systematycznej organizacji, analizy

i oceny procesów gospodarczych w celu uzyskania poprawy miar takich jak

czas, koszt i jakość tych procesów

BPM

- Business Process Management

(obecnie)

–

BPM – systematyczne podejście do analizy i ciągłego doskonalenia działań

w firmie. Konieczne elementy koncepcji to: aktualna dokumentacja

procesów, struktury organizacyjne zorientowane na procesy, cele i mierniki

procesów, system informacji o procesach, system motywacyjny

Podejście procesowe w zarządzaniu

Procesy stanowią punkt wyjścia dla:

–

zmian wewnątrz organizacji

–

definiowania łańcucha wartości wewnątrz organizacji

–

definiowania łańcucha wartości między organizacjami

–

wdrażania zintegrowanych systemów informatycznych zarządzania

–

uzyskania certyfikatu ISO 9000:2000

–

E-Biznesu

–

stosowania rachunku kosztów ABC

–

zarządzania kosztami działań ABM

–

wdrożeń koncepcji zarządzania Customer Relationship
Management, Knowledge Management

Rachunek kosztów – podejście procesowe

Rachunek kosztów

–

podejście procesowe

Amortyzacja

Wynagrodzenia

Materiały

Ubezpieczenia

społeczne

Energia

Świadczenia

dla pracowników

Usługi obce

Podatki
i opłaty

Materiały

Pracownicy

Urządzenia

Pomieszczenia

Działanie

...

Produkt

...

ponoszenie kosztów

zapotrzebowanie na zasoby

zapotrzebowanie na wykonywanie działań

Definicja rachunku ABC

Rachunek kosztów działań

–

ABC

(ang. Activity Based

Costing)

–

metoda pomiaru kosztów i efektywności działań, zasobów,
produktów, klientów, i innych obiektów kosztów, polegająca na
powiązaniu zasobów z działaniami oraz działań z innymi obiektami
kosztów na podstawie stopnia wykorzystania działań oraz poznania
przyczynowo-skutkowych relacji między czynnikami powstawania
kosztów a działaniami

/Cooper R., Kaplan R. S./

–

zasoby organizacji zużywane są przez działania (procesy), a nie
produkty lub komórki organizacyjne

–

zasadnicza część kosztów ogólnych i pośrednich nie zależy od
wolumenu produktów, lecz zmienia się wraz z intensywnością
wykonywanych działań

Model kalkulacji w rachunku ABC

Amortyzacja

Wynagrodzenia

Materiały

Ubezpieczenia

społeczne

Energia

Świadczenia

dla pracowników

Usługi obce

Podatki
i opłaty

Materiały

Pracownicy

Urządzenia

Pomieszczenia

Działanie

...

Produkt

...

przyporządkowanie zasobów prostych do zasobów złożonych

nośniki kosztów zasobów

nośniki kosztów działań

Koncepcja zasobów w ABC

amortyzacja

wyposażenie i

instalacje

materiały

eksploatacyjne

media

utrzymanie

czystości

ochrona

podatki i opłaty

naprawy i remonty

ubezpieczenie

amortyzacja

media

energetyczne

materiały

eksploatacyjne

wyposażenie

maszyny

programy

komputerowe

konserwacja i

remonty

ubezpieczenie

wynagrodzenia

ubezpieczenia

społeczne

wyposażenie

stanowiska pracy

narzędzia

szkolenia

napoje i posiłki

odzież

środki BHP

opieka medyczna

cena zakupu

podatki i opłaty

transport

ubezpieczenie

załadunek,

wyładunek

kontrola

składowanie

Zasoby
proste

Pomieszczenia

Urządzenia

Pracownicy

Materiały

Zasoby złożone

Koncepcja nośników kosztów

Nośnik kosztów

–

główny czynnik kosztotwórczy, służy za klucz rozliczeniowy
kosztów danego obiektu na inne obiekty

–

pokazuje przyczynę powstawania kosztów

Nośnik kosztów zasobów

–

miernik wykorzystania zasobów podczas wykonywania działań

Nośnik kosztów działań

–

opisują podstawowy czynnik powstawania kosztów działania

–

przedstawiają relację przyczynowo-skutkową między działaniami a
innymi obiektami

–

główne typy nośników kosztów działań:

nośniki czasu

nośniki transakcyjne

nośniki intensywności

Przykłady nośników kosztów działań

liczba serii produkcyjnych

Komputerowe sterowanie produkcją

czas przygotowania zmian

liczba zmian

Zmiana technicznych warunków produkcji

czas kontroli

liczba testów

Kontrola jakości

czas transportu

liczba przesunięć materiałowych

waga materiałów

Transport wewnątrzzakładowy

liczba komponentów

waga surowców

Gospodarka magazynowa

czas operacji (roboczogodziny)

liczba powtarzalnych operacji

Operacja produkcyjna

czas ustawiania

liczba partii produkcyjnych

Ustawienie urządzeń

liczba zleceń produkcyjnych

Planowanie produkcji

czas technicznego przygotowania produkcji

Techniczne przygotowanie produkcji

Nośnik kosztów działania

Działanie

Kalkulacja kosztów w ABC

Etapy tworzenia kalkulacji ABC:

–

analiza działań i czynników powstawania kosztów działań

–

określenie kosztów działań na podstawie kosztów zasobów

–

wybór nośnika kosztów i kalkulacja kosztu na jednostkę nośnika

–

przyporządkowanie kosztów działań do produktów

koszt na

nośnik

koszt na

nośnik

stawka kosztów

procesu

nośnik kosztów

działania

Liczba Liczba
ofert zamówień

Liczba pozycji Liczba
w rachunku rachunków

proces

częściowy

proces

częściowy

proces

częściowy

proces

częściowy

proces

częściowy

proces

częściowy

proces

częściowy

proces

częściowy

Zaopatrzenie

zamówić

materiały

opracować

ofertę

Księgowość

sprawdzić

rachunek

polecić dokonanie

płatności

Koszt na Koszt na
ofertę zamówienie

Koszt na Koszt na
pozycję w rachunku rachunek

proces

główny

Document Outline