123

Elektronika Praktyczna 8/2005

B  I  B  L  I  O  T  E  K  A    E  P

W „Bibliotece  EP”  prezentujemy  książki  dotyczące  zagadnień  związanych  z różnymi  dziedzinami  techniki,  jednak  zawsze  przydatne 
w pracy  elektronika  lub  pomocne  w uprawianiu  elektronicznego  hobby.  Nasza  opinia  jest  oczywiście  subiektywna,  ale  wynika 
z wieloletniego  doświadczenia  zawodowego  i chyba  jest  zgodna  z oczekiwaniami  tych,  którzy  chcą  z książek  korzystać,  a nie 
przyozdabiać  nimi  półki.  Aby  nie  marnować  miejsca  w EP,  nie  będziemy  publikować  recenzji  książek  ocenianych  na  jedną  lub 
dwie  “lutownice”.  Przyjęliśmy  szeroką  skalę  ocen,  aby  ułatwić  Czytelnikom  orientację  w potencjalnej  przydatności  książki.  Ze  względu 
na  to,  że  w książkach  wydawanych  w Polsce  pewne  działy  elektroniki  są  wyraźnie  pomijane,  w dziale  Biblioteki  EP  omawiamy 
również  pozycje  książkowe  pochodzące  od  wydawców  światowych.  Przy  wyborze  tych  książek  kierujemy  się  ich  tematyką, 
wartością  merytoryczną  i subiektywnym  odczuciem  ich  przydatności.
Publikowane  w EP  recenzje  książek  można  znaleźć  w Internecie  pod  adresem:  http://biblioteka.ep.com.pl.
Uwaga!  Większość  prezentowanych  książek  można  zamówić  w Dziale  Handlowym  AVT.  Chcemy  w ten  sposób  udostępnić  je 
Czytelnikom  EP.  Pozycje  zagraniczne  znaleźć  można  pod  adresem:  http://www.abe.pl.

   123

Eugeniusz  Rosołowski,  Cyfrowe 

przetwarzanie  sygnałów 

w  automatyce  elektroenergetycznej. 

Akademicka  Oficyna Wydawnicza

EXIT,  Warszawa  2002

Na  polskim  rynku  wydawniczym 

pojawiło  się  już  kilka  książek  poświę-

conych  tematyce  cyfrowego  przetwa-

rzania  sygnałów  (CPS).  Z reguły  są 

to  pozycje  omawiające  temat  w spo-

sób  podręcznikowy,  tzn.  ich  autorzy 

rozpoczynają  wykład  od  podstaw  i na 

różnym  poziomie,  a także  w różnym 

zakresie  prezentują  klasyczne  tematy 

CPS.  Podawane  są  przy  tym  rozma-

ite  przykłady  możliwego  zastosowania 

cyfrowego  przetwarzania  sygnałów, 

najczęściej  do  filtracji sygnałów  lub 

przetwarzania  obrazów.  Omawiana 

książka  ma  nieco  inny  charakter.  Jest 

monografia prezentująca  zastosowanie 

CPS  w jednym,  konkretnym  dziale 

techniki  –  w automatyce  elektroener-

getycznej.  Dla  nas,  elektroników  jest 

więc  ciekawa  z dwóch  powodów.  Po 

pierwsze  cyfrowe  przetwarzanie  sy-

gnałów  stało  się  bardzo  powszech-

ne.  Mimo,  że  sama  teoria  CPS  ma 

większy  związek  z matematyką  niż 

z elektronika,  to  jednak  jej  realiza-

cje  są  zwykle  elektroniczne.  Dzięki 

temu  cieszy  się  bardzo  dużym  zain-

teresowaniem  elektroników.  Drugi  po-

wód  to  prezentowana  aplikacja  CPS. 

Elektroenergetyka  jest  ze  względu  na 

poziomy  prądów,  napięć  i mocy  dość 

odległa  od  typowej  elektroniki,  obie 

dziedziny  mają  jednak  pewien  obszar 

wspólny,  a także  posługują  się  (przy-

najmniej  do  pewnego  stopnia)  tym 

samym  językiem.  Problematyka  auto-

matyki  elektroenergetycznej  jest  krót-

ko  przedstawiona  w rozdziale  1,  który 

dla  elektroników  może  stanowić  en-

cyklopedyczną  prezentację  jakie  są  jej 

zadania.  Ponieważ  monografia dotyczy

zastosowania  cyfrowego  przetwarza-

nia  sygnałów,  więc  wprowadzeniu  do 

CPS  jest  poświęcony  tylko  jeden  roz-

dział.  W kolejnych  rozdziałach  autor 

omawia  metody  pomiaru  parametrów 

sygnałów  elektrycznych  istotnych 

z punktu  widzenia  automatyki  syste-

mu  elektroenergetycznego,  przedsta-

wiając  konkretne  algorytmy  służące 

do  wyznaczania  parametrów  takich, 

jak  amplituda  oraz  wartość  skuteczna 

prądu  i napięcia,  moc,  impedancja, 

częstotliwość.  Warto  tu  przypomnieć, 

że  są  to  przebiegi  trójfazowe,  i że 

w automatyce  istotny  jest  czas  za-

działania  np.  zabezpieczenia,  a więc 

i szybkość  wyznaczania  pewnych  pa-

rametrów.  Następnie  autor  analizuje 

błędy  pomiarowe  i ich  kompensację. 

Książkę  zamyka  rozdział  poświeco-

ny  metodom  sztucznej  inteligencji, 

Alan  Freeman, 

Encyklopedia 

komputerów. 

Helion,  2004

Jest  to  bardzo  dobra  książka  dla 

każdego.  W oryginale  angielskim  książ-

ka  zgodnie  ze  swoim  tytułem  jest  po-

rządną  encyklopedią  terminów  kompu-

terowych.  Zawiera  ok.  15000  haseł,  na 

które  składają  się  nazwy,  skróty,  pojęcia, 

wyrażenia,  a nawet  całe  zdania  związa-

ne  z techniką  komputerową  i informa-

tyką.  Jeśli  chodzi  o zakres  czasowy,  to 

niektóre  hasła  sięgają  okresu  początków 

ery  komputerowej,  większość  jednak  jest 

współczesna  i aktualna.  Encyklopedia 

jest  bogato  ilustrowana.  Na  te  ilustracje 

składają  się  zdjęcia,  szkice,  rysunki,  ta-

bele.  Stanowią  znakomite  uzupełnienie 

informacji  tekstowych.  Autor  książki  ma 

wieloletnie  doświadczenie  w tworzeniu 

tego  typu  publikacji  encyklopedycznych 

stąd  można  wnosić,  że  kolejne  wydanie, 

Elektronika Praktyczna 8/2005

124

B  I  B  L  I  O  T  E  K  A    E  P

książka 

wybitna, 

polecamy!

książka 

o dużych 

walorach 

praktycznych, 

polecamy!

może  się 

przydać

daleka  od 

doskonałości

nie  warto 

kupować

Le gen da:

PRENUMERATĘ  ELEKTRONIKI  PRAKTYCZNEJ

NAJWYGODNIEJ  ZAMAWIAĆ  SMS-EM!

Wyślij  SMS  o treści 

PREN

  na  numer 

0663889884

,

my  oddzwonimy  do  Ciebie

i przyjmiemy  Twoje  zamówienie.

(koszt  SMS-a według  Twojej  taryfy)

o którym  teraz  mówimy  jest  w komplet-

ne  i pozbawione  wielu  błędów,  jako  że 

bazuje  na  poprzednich  publikacjach.  Są-

dzę,  że  korzystanie  z tej  książki  będzie 

dla  czytelnika  łatwe  i jednocześnie  do-

starczy  mu  zadowalających  odpowiedzi 

na  zdecydowaną  większość  zadawanych 

pytań.  Polski  czytelnik  dostał  dzięki  wy-

dawnictwu  Helion  i tłumaczom  książkę 

bogatszą  niż  oryginał.  Oprócz  encyklo-

pedii  jest  to  bowiem  bardzo  przydatny 

i obszerny  słownik  terminów  kompu-

terowych.  W trakcie  tłumaczenia  pozo-

stawiono  bowiem  obok  polskich  haseł, 

które  są  ułożone  w porządku  alfabetycz-

nym  -  hasła  oryginalne  (wydrukowane 

mniejszą  czcionką  i umieszczone  w na-

wiasach).  Dzięki  temu  w sposób  natu-

ralny  powstał  słownik  polsko-angielski. 

Ale  to  jeszcze  nie  wszystko.  Na  końcu 

książki  umieszczono  indeks  haseł  angiel-

skich  wraz  z polskimi  odpowiednikami. 

W ten  sposób  polski  czytelnik  uzysku-

je  jednocześnie  i encyklopedię  i słownik 

działający  w obie  strony.  Niektóre  hasła 

(np.  big  iron)  tłumacze  zdecydowali  się 

pozostawić  bez  przekładu,  jako  że  w ję-

zyku  polskim  nie  dorobiliśmy  się  ade-

kwatnych  odpowiedników.  Jest  to  sytu-

acja  typowa  dla  nowoczesnej  techniki, 

której  oryginalne  słownictwo  powstaje 

najczęściej  w języku  angielskim  i do-

piero  z opóźnieniem  powstają  (lub  nie) 

polskie  określenia.  Na  plus  polskiego 

wydania  książki  zdecydowanie  można 

zaliczyć  solidną  oprawę  w twardych 

okładkach,  co  dla  pozycji  liczącej  ponad 

1100  stron  jest  bardzo  istotne.  Ogólnie 

jednak  wydawnictwu  Helion  należą  się 

duże  brawa  –  przyznajemy  5  lutownic.

Mieczysław  Kręciejewski

Władysław  Majewski,  Układy 

logiczne.  WNT,  Warszawa  2003. 

Wydanie  6  rozszerzone

Książka  jest  podręcznikiem  akade-

mickim  omawiającym  podstawy  pro-

jektowania  układów  logicznych.  Jest 

książką  szczególną  –  jej  pierwsze 

wydanie  miało  miejsce  w roku  1974 

–  30  lat  temu!  Od  tamtej  pory  do-

czekała  się  6  wydań.  Na  szczęście 

autor  dbał  o to,  aby  kolejne  wydania 

były  aktualizowane  zgodnie  z postę-

pem  wiedzy  i techniki.  Duża  część 

książki  to  już  klasyka.  Algebra  Bo-

ole’a,  podstawy  teorii  automatów, 

projektowanie  układów  kombinacyj-

nych  i sekwencyjnych  (zarówno  syn-

chronicznych,  jak  i asynchronicznych) 

a więc  metodom  ekspertowym,  sys-

temom  rozmytym  i sieciom  neurono-

wym.  W poszczególnych  rozdziałach 

autor  umieścił  przykłady  ilustrujące 

prezentowane  zagadnienia.  Trzeba  jed-

nak  wyraźnie  powiedzieć,  że  książka 

chociaż  jest  bardzo  ciekawa,  nie  jest 

łatwa  ponieważ  rozważania  autora  są 

prowadzone  z racji  charakteru  książki 

na  dość  wysokim  poziomie  matema-

tycznym.  Nie  chcę  przez  to  powie-

dzieć,  że  jest  to  wada  książki,  a jedy-

nie  przedstawić  jej  charakter.  Dlatego 

też  w ogólnej  ocenie  przyznajemy  4 

lutownice.

Mieczysław  Kręciejewski

są  w swoim  zakresie  podstawowym 

dobrze  opracowane  i ugruntowane. 

Są  to  jednocześnie  tematy  niezbęd-

ne  dla  profesjonalnego  projektanta 

współczesnych  układów  cyfrowych, 

mimo  że  straciły  dużo  jeżeli  cho-

dzi  o ich  zastosowanie  na  co  dzień. 

Stało  się  tak  za  sprawą  wszech-

obecnych  układów  programowalnych 

i coraz  doskonalszego  oprogramowa-

nia  służącego  projektantom  systemów 

cyfrowych.  Są  to  jednak  podstawy, 

które  dobry  fachowiec  powinien  po-

znać.  Widać  tu  wyraźnie  analogię 

z matematyką  –  pojawienie  się  pakie-

tów  oprogramowania  matematycznego 

(w tym  również  do  obliczeń  symbo-

licznych)  nie  zwalnia  z obowiązku 

przejścia  tradycyjnego  kursu  matema-

tyki  –  mimo,  że  inżynier  nie  musi 

już  w codziennej  pracy  mozolnie  ob-

liczać  całek,  czy  rozwiązywać  rów-

nań  różniczkowych.  Ostatni  rozdział 

książki  jest  poświęcony  układom 

programowalnym.  Zgodnie  z konwen-

cją  całego  podręcznika  ten  temat  jest 

również  potraktowany  od  strony  pod-

staw  teoretycznych.  Podsumowując, 

Czytelnicy  EP,  którzy  pragną  szybko 

opanować  umiejętność  projektowa-

nia  układów  ocenią  prawdopodobnie 

tę  książkę  jako  mało  przydatną  ze 

względu  na  brak  w niej  odniesień 

zarówno  do  występujących  na  rynku 

układów  cyfrowych,  jak  i narzędzi 

projektowych.  Jeżeli  jednak  oceniać 

ją  jako  podręcznik  dla  studentów,  to 

niewątpliwie  ocena  musi  być  pozy-

tywna.  W efekcie  3  lutownice.

Mieczysław  Kręciejewski