Microsoft Word - Hipoterapia co to jest.doc

HIPOTERAPIA - CO TO JEST ?
OPIS METODY. ANALIZA PRZYDATNO CI W PRACY Z DZIE MI
I MŁODZIE

UPO LEDZONYMI UMYSŁOWYM W STOPNIU

GŁ BSZYM I  GŁ BOKIM

Hipoterapia to ogół działa  terapeutycznych, do których wykorzystuje si  konia.
Jest to metoda  doskonale uzupełniaj ca wszystkie inne oddziaływania
rewalidacyjne i rehabilitacyjne a jej  uniwersalno  polega na jednoczesnym
oddziaływaniu na sfer  ruchow , emocjonaln , społeczn , intelektualn  i
sensoryczn .
   Szczególne zastosowanie ma ona tam, gdzie inne metody nie przynosz
zadowalaj cych rezultatów: w terapii ci kich dysfunkcji chodu, z
asymetrycznym napr eniem  tułowia i kr gosłupa oraz  zaburzeniami
równowagi, gdzie  klasyczna  kinezyterapia jest bardzo utrudniona.


   Hipoterapia  oddziaływuje na:

•

Kodowanie w mózgu prawidłowego wzorca ruchu miednicy

podczas chodu.
Poprzez  ruchy konia w st pie na pacjenta przenoszony jest wzorzec
ruchowy  odpowiadaj cy ruchom człowieka w chodzie. Drgania
grzbietu ko skiego przenoszone s  na  miednic , tułów i kr gosłup
jad cego, przez co w mi niach dochodzi do  ich napinania i
rozlu niania.  wiczona jest równowaga, koordynacja i wiele innych
czynno ci motorycznych. Poniewa  w siadzie je dzieckim nogi s
odci one, jazda konna stwarza doskonał  okazj  do treningu  tułowia
w sytuacji typowej dla chodu.

•

Normalizowanie napi cia mi niowego.

Ciepło zwierz cia i rytmika ruchów konia  sprawiaj ,  e napi te mi nie
rozlu niaj  si  i dziecko mo e wykonywa  ruchy, które przedtem
sprawiały mu trudno . Utrzymanie prawidłowego dosiadu zmusza do
prostowania si  wzmacniaj c mi nie  grzbietu, brzucha, obr czy
barkowej, wpływa na korygowanie wad postawy. Rytmika ruchów
konia wpływa rozlu niaj co na spastyk  mi ni u osób ze wzmo onym
napi ciem mi niowym oraz pobudzaj co  i wzmacniaj co  sił   mi ni
w przypadku obni onego napi cia mi niowego.

•

Doskonalenie koordynacji wzrokowo-ruchowej, orientacji w

przestrzeni i w schemacie własnego ciała.

•

Zwi kszenie mo liwo ci koncentracji uwagi i utrzymanie

zorganizowanej uwagi.

•

Popraw umiej tno ci komunikowania si .

•

Zwi kszenie motywacji do wykonywania wicze .

•

Rozwój samodzielno ci.

•

Zwi kszenie poczucia własnej warto ci.

•

Zmniejszenie zaburze emocjonalnych, reakcji nerwicowych,

popraw umiej tno ci relaksowania si .

•

Umiej tno nawi zywania pozytywnych kontaktów społecznych.

•

Dostarcza okazji do przebywania dziecka w kontakcie z przyrod i

zwierz ciem.

   Na  hipoterapi  kieruje dziecko lekarz prowadz cy, który, bior c pod uwag
wskazania i przeciwwskazania, wyra a zgod  na  stosowanie metody i
wskazuje terapeutom  wymagane kierunki oddziaływa . By hipoterapia mogła
wł czy  si  w kompleksow  rehabilitacj  osoby niepełnosprawnej  konieczna
jest współpraca  lekarza, hipoterapeuty, pedagoga specjalnego, psychologa,
rehabilitanta ruchowego, logopedy oraz rodziców lub opiekunów,
posiadaj cych  ci le okre lone, podobne i wzajemnie uzupełniajace si  cele
terapeutyczne skierowane na  podopiecznych.  Zespół taki powinien
skonstruowa  indywidualny plan pracy terapeutycznej, by osi gn
maksymalnie mo liwe dla danego dziecka efekty.

   Hipoterapia mo e mie  ró ne formy:

•

Terapia ruchem konia- pacjent, bez wykonywania jakichkolwiek

wicze poddawany jest ruchom konia podczas jazdy.

•

Fizjoterapia na koniu- poza terapeutycznym oddziaływaniem ruchu

konia wykonywana jest gimnastyka lecznicza na koniu, prowadzona
przez fizjoterapeut :

model neurofizjologiczny- najwa niejsza jest prawidłowa

pozycja siedz ca i prawidłowy ruch, ich jako , szczególnie
wskazana dla dzieci w wieku przedszkolnym;

model funkcjonalny- gdzie najwa niejsza jest

a na

drugim planie postrzeganie prawidłowej pozycji i ruchu;
szczególnie polecana dla dzieci starszych.

•

Terapia kontaktem z koniem – której istot jest emocjonalny kontakt

pacjenta z koniem, tworzenie sytuacji terapeutycznej w obecno ci
konia, podczas której pacjent mo e w ogóle nie siedzie na koniu.

•

Psychopedagogiczna jazda konna i wolty erka

zespół działa

podejmowanych w celu usprawnienia intelektualnego, poznawczego,
emocjonalnego i fizycznego. Mo e odbywa si na lub przy koniu

       Ponadto wyró nia si  jazd  konn  dla osób niepełnosprawnych (sportow
i rekreacyjn ), która nie stanowi cz ci hipoterapii, ale jest z ni   ci le zwi zana
i mo e mie  aspekt  terapeutyczny.

WSKAZANIA do prowadzenia terapii na koniu:
U dzieci
I. zespoły neurologiczne

Mózgowe pora enie dzieci ce ( dzieci z kontrol głowy i czynn pozycj

siedz c );

stany po urazach czaszkowo- mózgowych;

ADHD

choroby mi ni (min. 3 pkt w skali Lovetta);

Dzieci niedowidz ce i niewidome;

choroby psychiczne.

II. zespoły ortopedyczne:

wady postawy;

skoliozy I stopnia wg Coba;

stany po amputacji i wady rozwojowe ko czyn.
III. inne:

zespoły genetyczne np. zespół Downa (konieczne jest wykonanie

zdj cia rtg – bocznego i czynno ciowego – odcinka szyjnego kr gosłupa);

przepukliny oponowo- rdzeniowe – w zale no ci od wysoko ci

uszkodzenia, obrazu klinicznego i współwyst powania wodogłowia

zespoły psychologiczne: zaburzenia emocjonalne, upo ledzenia

umysłowe, niedostosowanie społeczne.

Doro li:

Stwardnienie rozsiane;

Stany po urazach czaszkowo- mózgowych;

Stany po udarze;

Uzale nienia

Patologie społeczne

PRZECIWWSKAZANIA:

Przeciwwskazania bezwzgl dne:

Uczulenie na sier , pot lub zapach konia;

Nie wygojone rany

Nietolerancja formy leczenia przez pacjenta, np. niepohamowany l k;

Schorzenia okulistyczne- wymagana konsultacja;

pogorszenie stanu zdrowia w zespołach neurologicznych, stanach po

urazach czaszkowo-mózgowych, ADHD, chorobach mi ni;

brak kontroli głowy w rozwoju motorycznym;

podwy szona temperatura;

ostre choroby infekcyjne.

Przeciwwskazania wzgl dne:

Padaczka;

Upo ledzenie umysłowe w stopniu gł bokim;

Zaburzenia mineralizacji ko ci;

Utrwalone deformacje i zniekształcenia, przykurcze, ograniczenia zakresu

ruchu układu kostno stawowego, np. zwichni cia w stawach biodrowych.

     Rasa konia do hipoterapii nie jest  ci le okre lona, cho  niektóre rasy
charakteryzuj  si  wi kszymi  predyspozycjami do pracy hipoterapeutycznej
ni  inne. Najcz ciej spotyka si  konie rasy huculskiej, koniki polskie,

l zaki, fiordingi, kuce feli skie oraz potomstwo ró nych krzy ówek z

udziałem kucy lub koni małych i  przedstawicielami  innych, dost pnych ras.
Kanony  Polskiej Hipoterapii wskazuj  by był to najlepiej zdrowy wałach, w
wieku powy ej 5 lat, odpowiednio przygotowany do pracy w hipoterapii, o
wysoko ci umo liwiajacej skuteczn  asekuracj , zharmonizowan  z
wielko ci   uczestnika hipoterapii. Chód konia powinien  by  rytmiczny,
spr ysty i wydajny.
    Powinien charakteryzowa  si  spokojnym temperamentem, inteligencj ,
cierpliwo ci  i pracowito ci . Musi by  przygotowany do  tolerowania
niespodziewanych bod ców słuchowych, wzrokowych i dotykowych, wolny
od narowów i nałogów. Nale y przyzwyczai  go do wózków inwalidzkich,
kul, niespodziewanych ruchów osób niepełnosprawnych.
   Ko  zawsze powinien by  odpowiednio dobrany dla konkretnej osoby.

   Zaj cia hipoterapii powinny trwa   rednio 30 minut.
Dla zachowania bezpiecze stwa z jednym pacjentem powinien pracowa
jeden hipoterapeuta, Osoba prowadz ca konia powinna mie
do wiadczenie w jego obsłudze.

ANALIZA PRZYDATNO CI HIPOTERAPII W PRACY Z DZIE MI I
MŁODZIE

UPO LEDZONYMI UMYSŁOWO W STOPNIU

GŁ BSZYM I GŁ BOKIM

U naszych podopiecznych,  poza  upo ledzeniem umysłowym, wyst puj
zazwyczaj równie  dysfunkcje w sferze ruchowej i sensorycznej a
niepełnosprawno  intelektualna niesie za sob   zaburzenia emocjonalne,
poznawcze, w sferze społecznej i komunikowania si . Na wszystkie te
problemy wpływa pozytywnie hipoterapia. Nie nale y jednak traktowa
konia i samej metody jak lekarza i lekarstwo. Ko  jest w tym wypadku tylko
narz dziem w r ku terapeuty i to od niego zale y w jaki sposób  go
wykorzysta do nawi zania relacji z dzieckiem.
   Hipoterapia mo e wpłyn

na popraw chodzenia. Do odbioru

prawidłowego wzorca chodu niezb dne jest przybranie i zachowanie
prawidłowej pozycji na koniu. Do tego konieczne jest zrozumienie polecenia
i adekwatne zareagowanie na nie,  a z tym osoby upo ledzone umysłowo
maj  trudno ci. Do wiadczony hipoterapeuta ma jednak mo liwo ci stałego
mobilizowania pewnych partii ciała prowokuj c jego odpowiednie
ustawienie. Warunkiem jest tu tylko umiej tno   utrzymania si  na koniu
przez je d ca i brak reakcji l kowych.
   Hipoterapia wpłynie na stymulacj  aktywno ci ucznia.   Rozwój
ruchowy i psychiczny s  ze sob   ci le powi zane. Oddziaływuj c
aktywizujaco na rozwój jednej ze  sfer mo na wpłyn  na rozwój drugiej.
Ruch umo liwia człowiekowi nawi zanie fizycznego kontaktu z otaczaj c
go rzeczywisto ci . Ograniczenie jego  swobody  zuba a doznania
sensoryczne. Poprzez ruch  dziecko poznaje  własne ciało, co prowadzi do
ukształtowania si  własnej to samo ci i wyodr bnienia własnego JA z
otoczenia. Na koniu i w kontakcie z nim ucze   nieustannie przebywa w
ruchu.
   Hipoterapia dostarczy niezliczonych, nowych bod ców do stymulacji
wszystkich zmysłów.   Ju  sam fakt przebywania w blisko ci konia
dostarcza nowych dozna : intensywne zapachy, d wi ki, obserwacja du ego,

ywego stworzenia, które mo e budzi i l k i ciekawo . Kontakt z ciepł ,

przyjemn , gładk  ko sk  sier ci  niesie nowe bod ce dotykowe. Podczas
głaskania, dotykania, grzebania  zwierz cia mo na natkn  si  na
zró nicowane doznania dotykowe: inna jest jego sier , inny ogon, nozdrza,
metalowe kółka przy ogłowiu, twarde kopyta. Jazda dostarcza wra e
przedsionkowych: ko  łagodnie kołysze, niesie, lekko hu ta oraz
proprioceptywnych ( czucie gł bokie, doznanie ruchów członków ciała).
Osoby upo ledzone umysłowo z uwagi na brak samodzielno ci przez całe

ycie potrzebuj pomocy w zaspokojeniu zmysłów dotyku, przedsionkowego

i propriocepcji. Podczas gdy w pracy z małym i lekkim dzieckiem mo na
wykorzysta do tego inne metody, np. Ruchu Rozwijaj cego Weroniki

Scherborne, tak z du ym dzieckiem lub dorosłym niepełnosprawnym zadanie
to jest ju  powa nie utrudnione z uwagi na jego ci ar. Wtedy pomocnym
oka e si  ko .
   Otoczenie konia, takie jak: stodoła z sianem i słom , stajnia ze skrzypi c
bram , trawa na padokach i pastwiskach, piach i trociny na uje d alniach to
dla pedagoga doskonałe naturalne pomoce naukowe.
   Hipoterapia ma równie  bogaty wymiar emocjonalny i społeczny.
Dziecko nawi zuje bliski kontakt z  ywym stworzeniem. Kontakt ten
wymusza stosowanie si  do okre lonych reguł zachowania: dziecko musi
liczy  si   z zachowaniem i reakcjami konia. Czy ci go, głaszcze, karmi –
odczuwa potrzeb  troski o zwierz . Nawi zuje kontakt z hipoterapeut , który
pomaga nawi za  i rozwija  ten specyficzny dialog. Dzi ki temu ucze
przezwyci a l k, nabiera poczucia bezpiecze stwa, zaufania do siebie,
podnosi si  jego poczucie własnej warto ci.
   Sytuacje terapeutyczne w obecno ci konia mog  wpłyn

umiej tno  komunikowania si .  Kontakt z koniem wpływa zazwyczaj
bardzo emocjonuj co na uczniów. To z kolei aktywizuje ich do wyra ania
swoich emocji i uczu  w sposób werbalny lub pozawerbalny. Cz sto zdarza
si ,  e pierwsze słowo pada wła nie na koniu.

   Forma zaj  powinna by  dostosowana do  potrzeb i mo liwo ci
uczestników. Najkorzystniej, by tre ci zaj  były umiej tnie skorelowane z
Indywidualnymi Programami Edukacyjno-Terapeutycznymi.
   Hipoterapia jest metod , która  mo e w znacz cy sposób wspomóc  prac
z uczniami upo ledzonymi umysłowo w stopniach gł bszym i gł bokim.

BIBLIOGRAFIA
Kanony Polskiej Hipoterapii – Zarz d Główny Polskiego Towarzystwa
Hipoterapeutycznego
Heipertz- Hengst Christine - ,, Jazda konna dla osób niepełnosprawnych”
PWRiL 1997  Warszawa
red. M. Borkowska ,, Dziecko niepełnosprawne ruchowo” cz.2
,,Usprawnianie ruchowe” WSiP 1997 Warszawa
Czownicka. E.,Dzwonkowska J., G siorowska B., Górska J.,
Mokrzyszczak M., Paszkiewicz A., Strumi ska A., Szyma ska A.,