Żywienie  

dzieci 

Klinika Pediatrii WUM 

2013/2014 

Wyłączne karmienie piersią 

Amerykańska Akademia 
Pediatrii 

Około 6 miesięcy 

Komitet Żywienia 
ESPGHAN  

Cel: 6 miesięcy 

Światowa Organizacja 
Zdrowia 

6 miesięcy 

Breastfeeding and the Use of Human Milk. Pediatrics 2012;129:e827-41 

ESPGHAN CoN. JPGN. 2009;49(1):112-25 

WHO (http://www.who.int/features/qa/21/en/) 

Kontynuowanie karmienia piersią 

• Amerykańska Akademia Pediatrii (AAP) 

– Przez 

pierwszy rok życia

, a 

następnie tak długo jak 

tego potrzebuje matka i dziecko 

 

• Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) 

– Do 

drugiego roku lub dłużej  

 

• Komitet Żywienia (ESPGHAN) 

– Tak długo 

jak matka i dziecko tego potrzebują 

 

WHO statement 2011 - www.who.int/mediacentre/news/statements/2011/breastfeeding_20110115/en/ 

Breastfeeding and the Use of Human Milk. Pediatrics 2012;129:e827-41 

ESPGHAN CoN. JPGN. 2009;49(1):112-25 

Przeciwwskazania  

do karmienia piersią 

 

Ze strony matki: 

 

- Zakażenie wirusem HIV (kraje rozwinięte) 

- Czynna gruźlica 

- Zakażenie HTLV-1/HTLV-2 

- Aktywne zmiany zapalne na sutkach o etiologii HSV 

- Radioterapia 

- Wybrane leki 

- Nieleczona bruceloza 

- Używanie narkotyków 

ESPGHAN CoN. JPGN. 2009;49(1):112-25 

Breastfeeding and the Use of Human Milk. Pediatrics 2012;129:e827-41 

Przeciwwskazania  

do karmienia piersią 

 

Ze strony dziecka: 

 

- Galaktozemia 
- Wrodzona nietolerancja laktozy 
- Choroba syropu klonowego 

 
 

ESPGHAN CoN. JPGN. 2009;49(1):112-25 

Breastfeeding and the Use of Human Milk. Pediatrics 2012;129:e827-41 

Zalecane piśmiennictwo 

Suplementacja witaminą K, 2008 (1) 
Karmienie piersią (2,3) 

 

  

 
 

 

(1) Zespół Ekspertów. Przew Lek 2008; 2: 70-71 

(2) Breastfeeding and the Use of Human Milk. Pediatrics 2012;129:e827-41 

(3) ESPGHAN CoN. JPGN. 2009;49(1):112-25 

 

Mleka modyfikowane  

Mleko początkowe „1” 

Mleko następne „2” 

  

Np. Bebilon 1,  

Enfamil A.R. 1, 

NAN PRO 1 

Np. Bebilon 2,  

Enfamil A.R 2,  

NAN PRO 2 

6 mż. 

Stopień 

modyfikacji 

Znaczny 

Niski 

Pierwsze 10 dni życia 

10 x (dzień życia* – 1) 

(ml) 

Mleka modyfikowane  

orientacyjna wielkość porcji 

*Nie dotyczy 1 dnia życia 

>10. dnia życia 

100 + (miesiąc życia x 10) 

(ml)

 

Mleka modyfikowane  

orientacyjna wielkość porcji 

Hydrolizaty białka 

Cząsteczki białka poddane hydrolizie do 
krótkołańcuchowych peptydów 
o obniżonych właściwościach antygenowych 

Pediatria – Co nowego? Wydanie II; pod red. Ewy Otto-Buczkowskiej; Warszawa 2011 

Hydroliza 

Hydrolizaty białka  

• Masa cząsteczkowa 

– Im niższa masa cząsteczkowa peptydów, tym mniejsze właściwości 

antygenowe  

– Nie ma takiej masy cząsteczkowej, poniżej której peptydy 

całkowicie pozbawione są właściwości antygenowych

  

• Smak 

– Im wyższy stopień hydrolizy, tym gorszy smak 

• Cena  

– Im wyższy stopień hydrolizy, tym wyższa cena

  

Hydrolizaty białka 

• Kazeinowe oraz serwatkowe 

 
 

• Hydrolizaty o nieznacznym i znacznym, stopniu 

hydrolizy 

Pediatria – Co nowego? Wydanie II; pod red. Ewy Otto-Buczkowskiej; Warszawa 2011 

Hydrolizaty białka  

i mieszanki elementarne 

Nieznaczny 
stopień hydrolizy  

Znaczny stopień 
hydrolizy 

Mieszanki 
elementarne 

Bebiko HA 
Nan PRO HA 

Serwatkowe  
Bebilon pepti 
Bebilon pepti MCT 
Kazeinowe  
Nutramigen 

Neocate 
Nutramigen 
AA 

Hydrolizaty - 

nieznaczny stopień hydrolizy

 

Zapobieganie alergii pokarmowej 

Hydrolizaty - 

ZNACZNY stopień hydrolizy

 

Zapobieganie, diagnostyka, 

leczenie alergii pokarmowej 

• zaburzenia trawienia i wchłaniania (np. zespół 

krótkiego jelita, CF) 

Mieszanki elementarne

 

Ciężkie postaci alergii 

pokarmowej 

Alergia na hydrolizaty białkowe  

Zastosowanie 

• nieznaczny stopień hydrolizy (HA)  

– Zapobieganie alergii pokarmowej  

• ZNACZNY stopień hydrolizy (Bebilon pepti, Nutramigen)  

– Zapobieganie, diagnostyka i leczenie alergii na białka 

mleka krowiego   

• Mieszanki elementarne (Bebilon amino/Neocate) 

– Ciężkie reakcje anafilaktyczne/ciężkie enteropatie 

Pediatria – Co nowego? Wydanie II; pod red. Ewy Otto-Buczkowskiej; Warszawa 2011 

ESPGHAN GI Commitee Practical Guidelines; JPGN 2012; 55; 221-229 

Pokarmy uzupełniające 

Pokarmy uzupełniające 

• Wszystkie pokarmy stałe i płynne inne niż mleko 

kobiece lub mleko modyfikowane  

   

 

 

Definicja według Komitetu Żywienia ESPGHAN 

 
 

ESPGHAN CoN. JPGN. 2008;46(1):99-110. 

1 mż. 

2 mż. 

3 mż. 

4 mż. 

5 mż. 

6 mż. 

1 

2 

3 

4 

5 

6 

7 

8 

9 

10 

11 

12 

13 

14 

15 

16 

17 

18 

19 

20 

21 

22 

23 

24 

25 

26 

Polskie wytyczne 

5.-6. miesiąc życia 

Komitet Żywienia 

ESPGHAN  

17.-26. tydzień życia 

Amerykańska 

Akademia Pediatrii 

Około 6. miesiąca życia 

ESPGHAN CoN. JPGN. 2008;46(1):99-110. 

Dobrzańska A i wsp. Standardy Medyczne 2007;4:2-5 

Breastfeeding and the Use of Human Milk. Pediatrics 2012;129:e827-41  

Kiedy wprowadzać pokarmy uzupełniające? 

Wprowadzanie pokarmów uzupełniających  

• Cel 

– Dostarczenie energii, żelaza, witamin, pierwiastków śladowych  

• Kolejność  

– Prawdopodobnie nie ma większego znaczenia 

• Wprowadzać 

– Osobno  
– Po kolei 
– Małymi porcjami 
– Obserwować reakcję dziecka  

 

ESPGHAN CoN. JPGN 2008;46(1):99-110. 

Wprowadzanie glutenu do diety 

• Komitet żywienia ESPGHAN (2008) 

- unikanie zarówno wczesnego (<4. mż.), jak i 
późnego (≥7. mż.) wprowadzania glutenu 

  - stopniowo, jeszcze w okresie karmienia piersią 

• Amerykańska Akademia Pediatrii (2012) 

  - wprowadzać gluten pod osłoną karmienia 

piersią 

ESPGHAN CoN. JPGN. 2008;46(1):99-110. 

Breastfeeding and the Use of Human Milk. Pediatrics 2012;129:e827-41