Motywowanie-i-ocena-pracownika

Motywowanie i ocena pracownika

Agnieszka Dejnaka

Grupa Wydawnicza HELION SA Onepress.pl

ródłem korzy

ci wynikaj

cych z posiadania przez firm

długoletnich pracowników jest ich umiej

tno

ść

kształtowania

zi z klientami, która opiera si

na długotrwałej znajomo

obu partnerów: firmy i klienta.

Motywacja.

Jest to szczególnie wa

ne, gdy mamy do czynienia z firm

usługow

. Wówczas sprzeda

usług

jest okre

lana poprzez umiej

tno

ci pracowników tworz

cych usług

. Tym samym stanowi

zasadnicze

ródło sukcesu w usługach. Fakt ten oznacza, i

umiej

tno

ść

pozyskania i

motywowania

personelu o najwy

szych preferowanych kwalifikacjach ma zasadniczy wpływ na mo

liwo

zaoferowania przez firm

obsługi na najwy

szym poziomie jako

ci. Tak

obsług

w stanie

zagwarantowa

pracownicy oddani swoim klientom.

Uwaga:Zadowolenie pracownika to pierwszy element prowadz

cy do uzyskania zadowolenia

klienta . Natomiast niezadowolony pracownik mo

e powodowa

niezadowolenie konsumenta.

Dotyczy to w szczególno

ci pracowników kontaktuj

cych si

z klientami. Je

li firma wymaga od

pracowników umiej

tno

ci usatysfakcjonowania klienta , powinna zarazem zaspokoi

ich

potrzeby. Zadowolony pracownik to zadowolony klient — jest to główna zasada wszystkich firm. W

przypadku firm edukacyjnych (sprzedaj

cych usługi ) przekłada si

to w ogromnym stopniu na

jako

ść

tych usług. Niezadowolony pracownik sprzedaj

cy usługi szkoleniowe nie przeka

2006-10-02 00:00:00

portal wiedzy

dla biznesu

Mój profil

Blogi

Grupy

Newslettery

RSS

Strona 1 z 11

Artykul : Motywowanie i ocena pracownika : kadry : nf.pl

16.01.2008

http://kadry.nf.pl/Artykul/6954/Motywowanie-i-ocena-pracownika/motywowanie-oce...

wła

ciwie swojej wiedzy, nie zadba o doskonał

komunikacj

z uczniem. Nie b

dzie bowiem

motywowany. Aby pracownik sprzedaj

cy swoj

wiedz

robił to odpowiednio, musi czu

e jest

ęś

firmy i mie

do niej zaufanie. Nie chodzi tutaj wył

cznie o motywacj

finansow

, ale tak

o motywacj

psychiczn

—

e jest si

ęś

cało

ci.

Motywacje mo

na podzieli

na dwie cz

ęś

ci:

Rodzaje motywacji

ródło — opracowanie własne

Motywacja finansowa , to motywacja pieni

ęŜ

na oraz materialna. W szkolnictwie s

to podwy

za wyniki uczniów (olimpiady, konkursy), premie sezonowe, nagrody materialne za wysok

jako

ść

nauczania (rysunek 3.10).

Motywacja finansowa i pozafinansowa.

ródło — opracowanie własne

Motywacja pozafinansowa, to nagradzanie pracowników za dobr

prac

poprzez zapewnienie

im poczucia pewno

ci,

e s

ęś

całej firmy i nie mo

na si

bez nich obej

ść

(cz

ęść

układanki

puzzli) oraz zagwarantowanie stabilno

ci zatrudnienia.

Motywacja finansowa jest mniej wi

ąŜą

form

motywowania. W

ród najcz

ęś

ciej stosownych

wiadcze

dla pracowników wymieni

na samochód słu

bowy, akcje i udziały, oferowanie

darmowych produktów, rabatów, udzielanie po

yczek np. na cele mieszkaniowe, konsumpcyjne,

czy te

na dokształcanie.

Strona 2 z 11

Artykul : Motywowanie i ocena pracownika : kadry : nf.pl

16.01.2008

http://kadry.nf.pl/Artykul/6954/Motywowanie-i-ocena-pracownika/motywowanie-oce...

Atrakcyjno

ść

wybranych narz

dzi motywacji.

ródło — opracowanie własne na podstawie bada

AG TEST Human Resources.

Jak wynika z Raportu Płacowego, opracowanego przez AG „TEST” Human Resources, telefon

jest najcz

ęś

ciej stosownym dodatkiem dla pracowników zarz

du, marketingu i sprzeda

Rzadziej stosowanym narz

dziem jest samochód słu

bowy. Przykładowo, w grupie

przedsi

biorstw, które wzi

ły udział w badaniu wynagrodze

przeprowadzanym przez TEST,

samochód słu

bowy posiadało około 90% pracowników na stanowisku prezesa zarz

du lub

dyrektora. Na ni

szych rang

stanowiskach samochód przyznawany był odpowiednio rzadziej,

w zale

ci od działu i obowi

zków na stanowisku. Dodatek ten z reguły nie przysługuje

samodzielnym pracownikom ksi

gowo

ci, finansów i administracji, ze wzgl

du na siedz

charakter pracy i brak konieczno

ci wyjazdów.

Kolejnym dodatkowym

wiadczeniem przyznawanym w ramach planów motywacyjnych s

akcje i

udziały, które poprzez nadanie pracownikowi statutu współwła

ciciela anga

go w takie

zarz

dzanie firm

, aby jej warto

ść

wzrosła. Przyznawane s

one najcz

ęś

ciej pracownikom na

szych

stanowiskach kierowniczych, troch

rzadziej pracownikom na

szych stanowiskach kierowniczych i pracownikom samodzielnym. Zbli

do poprzedniej i

jeszcze powszechniejsz

form

dodatków jest przydzielanie bonów towarowych — stosowane

przez 65% wszystkich przebadanych przedsi

biorstw — oraz udzielanie rabatów na produkty i

usługi , które stosuje si

rednio w 25% przebadanych przedsi

biorstw. Dzi

ki temu pracownicy

mog

naby

na korzystnych warunkach, cz

sto po ni

szej cenie, towary produkowane przez ich

przedsi

biorstwo .

Inn

, coraz cz

ęś

ciej stosowan

metod

motywacyjn

, jest wysyłanie pracowników na ró

nego

rodzaju szkolenia , które umo

liwiaj

podnoszenie umiej

tno

ci i kwalifikacji. Organizowane s

one

przez

zewn

trzne

firmy

szkoleniowe

lub

przez

wiadczonych

pracowników

przedsi

biorstwa.

Najcz

ęś

ciej organizuje si

szkolenia wewn

trzne, projektowane według potrzeb firmy , zwi

zane z

prac

na konkretnym stanowisku, np. doskonal

ce umiej

tno

ci mened

erskie , handlowe,

negocjacyjne.

Motywowanie pracowników pozwala na stałe zwi

zanie ich z firm

oraz podnosi wydajno

ść

pracy . Mo

na wyodr

bni

tak

e dwa takie rodzaje motywacji, jak:

Strona 3 z 11

Artykul : Motywowanie i ocena pracownika : kadry : nf.pl

16.01.2008

http://kadry.nf.pl/Artykul/6954/Motywowanie-i-ocena-pracownika/motywowanie-oce...

motywacja wewn

trzna,

motywacja zewn

trzna.

Motywacja wewn

trzna i zewn

trzna.

ródło — opracowanie własne.

Motywacja wewn

trzna.

Motywacja wewn

trzna to osobiste pragnienia, interesy, samorealizacja.

Wzmocnienie motywacji wewn

trznej mo

na uzyska

poprzez:

1. Współprac

Zawi

zywanie współpracy pomi

dzy pracownikami oraz pomi

dzy pracownikami, a zarz

dem

zwi

ksza motywacj

wewn

trzn

członków firmy . Współpraca oznacza zaufanie do osoby, z

któr

zaczyna si

pracowa

oraz partnerskie relacje — a co za tym idzie, zwi

kszanie

pewno

ci siebie, docenienie przez pracownika własnej wiedzy i umiej

tno

ci.

2. Zadowolenie.

Zadowolony z pracy pracownik jest silniej zmotywowany od niezadowolonego. Zadowolenie z

pracy , to zarówno odpowiednie wynagrodzenie finansowe , jak i gratyfikacje pozafinansowe

(elastyczny czas pracy , uznanie kolegów itp.)

3. Decyzyjno

ść

Czym wi

ksza b

dzie decyzyjno

ść

pracownika i jego odpowiedzialno

ść

za zadania i ludzi —

tym bardziej stanie si

on zmotywowany do dalszego działania. Motywacj

stanowi sama

szansa wykazania si

, pokazania swoich umiej

tno

ci i branie odpowiedzialno

ci za innych.

4. Zaufanie.

Strona 4 z 11

Artykul : Motywowanie i ocena pracownika : kadry : nf.pl

16.01.2008

http://kadry.nf.pl/Artykul/6954/Motywowanie-i-ocena-pracownika/motywowanie-oce...

Zaufanie do pracownika zwi

ksza jego motywacj

wewn

trzn

i powoduje,

e staje si

lojalny. Zaufanie zwi

zane jest z odpowiedzialno

za wykonywane zadania.

Motywacja zewn

trzna.

Natomiast motywacja zewn

trzna, to wpływanie na potrzeby i zmienianie zachowa

pracowników . Znane s

trzy techniki zwi

kszania motywacji zewn

trznej:

1. Zastraszanie.

Jedn

z technik jest metoda zwana "zastraszaniem", popularna w czasach bezrobocia.

Pracownika skłania si

do wydajniejszej pracy poprzez zastraszanie go czynnikami

negatywnymi:

utrata pracy ,

obni

eniem pensji,

zdegradowaniem itp.

2. Przyn

ta.

Przyn

ta jest metoda cz

sto stosowan

wobec pracowników chc

cych otrzyma

awans w

firmie. Obietnica awansu działa na nich motywuj

co i skłania ich do ci

ęŜ

szej pracy .

3. Mo

liwo

ść

rozwoju.

Ostatni

technik

jest danie pracownikowi mo

liwo

ci rozwoju (np. indywidualne szkolenia ,

finansowanie studiów). Ta technika jest najbezpieczniejsza i najbardziej efektywna —

pracownik bowiem sam si

motywuje

i po pewnym czasie nie trzeba stosowa

wobec niego

adnych

technik, aby zmieni

jego postaw

wobec firmy .

Zastosowanie jednej z metod motywacji zewn

trznej jest te

zwi

zane z technik

zarz

dzania

promowan

przez firm

. W tym celu posłu

ymy si

teoriami X i Y zarz

dzania zasobami ludzkimi.

Według teorii X ludzie nie lubi

pracowa

, s

mało odpowiedzialni. Natomiast według teorii Y

ludzie lubi

pracowa

i s

odpowiedzialni.

Motywacja zewn

trzna jest bardziej efektywna, je

li jest poł

czona z teori

zarz

dzania Y.

Zwi

zane s

z ni

takie aspekty, jak:

1. Chwalenie pracowników .

Strona 5 z 11

Artykul : Motywowanie i ocena pracownika : kadry : nf.pl

16.01.2008

http://kadry.nf.pl/Artykul/6954/Motywowanie-i-ocena-pracownika/motywowanie-oce...

Pracownik, którego si

chwali, jest bardziej ch

tny do dalszej pracy i bardziej chce si

"wykaza

". Wzrasta jego wiara we własne mo

liwo

ci.

2. Powierzanie coraz trudniejszych zada

Zwi

kszanie trudno

ci zada

powierzanych pracownikowi pozwala zmotywowa

odpowiednio.

3. Brak kontroli.

Brak kontroli nad pracownikiem nie oznacza braku informacji, co i jak wykonuje. Oznacza

jedynie,

e pracownik sam musi sta

odpowiedzialny za podejmowane decyzje i dopiero w

cowej fazie odpowiada

za wykonane zadnia przed przeło

onym. Wyzwala to w nim

umiej

tno

analitycznego my

lenia, odpowiadania za swoje post

powanie

i motywuje go do dalszego rozwoju.

4. Jasne okre

lanie oczekiwa

Jasne okre

lanie oczekiwa

wobec pracownika pozwala mu na bardziej efektywn

prac

Zwi

zane jest to z tzw. "efektem Pigmaliona", którego definicja mówi,

e "ludzie posiadaj

naturalna cech

do spełniania oczekiwa

postawionych wobec nich".

Jednak o tych oczekiwaniach nale

y pracowników informowa

Trzeba pami

, ze dobry pracownik to cze

ść

usługi , któr

sprzedajemy klientowi. Je

li nie

zostanie on odpowiednio doceniony, "kupi

"go inne firmy szkoleniowe, a tym samym wzmocni

konkurencj

i przekona naszych klientów, aby zmienili firm

dostarczaj

usług

Konstruuj

c pakiety

wiadcze

dla pracowników trzeba pami

e podstaw

ich

zaanga

owania i zadowolenia z pracy jest przyjazna atmosfera. Zadowolenia nie buduje si

tylko poprzez narz

dzia motywacyjne, ale tak

e poprzez zaufanie, kole

stwo i docenianie

pracowników .

Ocena wydajno

ci pracowników .

Oceny wydajno

ci pracowników dokonuje si

poprzez okresowe oceny pracownicze. Poprzez

system ocen okresowych rozumie

nale

y zaplanowany, sformalizowany, odbywaj

cy si

raz na

jaki

czas proces oceny pracownika przez jego przeło

onego. Dzi

ki temu kierownik ma

liwo

ść

regularnego spotykania si

ze swoimi podwładnymi, co wpływa te

na polepszenie

komunikacji oraz daje mo

liwo

ść

wyja

niania celów dotycz

cych przyszłej pracy . Dodatkowo

oceny okresowe pozwalaj

na zdobycie informacji o mo

liwo

ciach i sposobach doskonalenia

efektów pracy , a tak

e na powi

zanie indywidualnych wynagrodze

z rzeczywistymi wynikami.

Dzi

ki wprowadzeniu ujednoliconych kryteriów ocena jest obiektywna i sprawiedliwa, zatem nie

Strona 6 z 11

Artykul : Motywowanie i ocena pracownika : kadry : nf.pl

16.01.2008

http://kadry.nf.pl/Artykul/6954/Motywowanie-i-ocena-pracownika/motywowanie-oce...

ma tu miejsca na stronniczo

ść

czy te

uleganie emocjom.

Ocenie — w zale

ci od celu badania podlega

mog

zachowania pracownika, osi

gni

przez niego wyniki (ilo

ść

, wydajno

ść

, szybko

ść

), poziom umiej

tno

ci technicznych i społecznych

(zdolno

ść

współpracy z innymi, umiej

tne komunikowanie si

), a tak

e cechy osobowo

ciowe.

Nale

y tak

e sprecyzowa

stotliwo

ść

, z jak

dokonuje si

oceny , sposób, w jaki b

gromadzone i opracowywane wyniki i list

osób, które b

miały do nich dost

Najwi

kszym atutem ocen okresowych jest mo

liwo

ść

wszechstronnego wykorzystania:

w motywowaniu,

w planowaniu zatrudnienia,

awansów,

przeniesie

pracowników na inne stanowiska,

w planowaniu

cie

ek kariery,

w opracowywaniu programów szkoleniowych, a tak

e w polityce wynagrodze

przy ustalaniu

płacy i premii.

Przy tym stosowanie ocen pracowniczych jest korzystne zarówno dla firm, jak i dla samych

zatrudnionych. Ocenianie wpływa na lepsze wykorzystanie potencjału

pracowników , co, rzecz jasna, przyczynia si

do lepszego funkcjonowania przedsi

biorstwa,

pracownikom dostarcza za

informacji o ich słabych i mocnych stronach, a tak

e o stawianych

wymaganiach.

ród metod stosowanych w ocenianiu okresowym pracowników stosuje si

ocen

180 stopni,

ocen

360 stopni,

ocen

540 stopni,

arkusze ocen.

Oceny stopniowe słu

Ŝą

głównie do oceny pracowników w celach rozwojowych, natomiast metody

arkuszowe do przyznawania premii, awansów itp.

Strona 7 z 11

Artykul : Motywowanie i ocena pracownika : kadry : nf.pl

16.01.2008

http://kadry.nf.pl/Artykul/6954/Motywowanie-i-ocena-pracownika/motywowanie-oce...

Rodzaje ocen pracowników .

ródło — opracowanie własne.

Ocena 180 stopni.

Polega na zbieraniu opinii o pracowniku i jego pracy w

ród przeło

onych i podwładnych.

Ocena 360 stopni.

Szersza forma jest ocena 360 stopni, w której oceny dokonuj

pracownik ,

przeło

ony,

podwładni,

koledzy z pracy ,

wewn

trzni i zewn

trzni klienci.

Ocena 540 stopni.

Oprócz standardowej oceny mo

na stosowa

system , w którym pracownika oceniaj

tak

e klienci

spoza organizacji lub dostawcy.

Arkusze ocen.

Arkusze ocen stanowi

kolejne narz

dzia oceny pracowników . Wyró

nia si

ród nich:

oceny opisowe,

skale ocen,

testy,

techniki wydarze

krytycznych,

portfolio personalne.

Oceny opisowe.

Strona 8 z 11

Artykul : Motywowanie i ocena pracownika : kadry : nf.pl

16.01.2008

http://kadry.nf.pl/Artykul/6954/Motywowanie-i-ocena-pracownika/motywowanie-oce...

Ocena polega na przygotowaniu przez przeło

onego opracowania mocnych i słabych stron

pracownika w formie opisowej. Dokonuje on tak

e analizy mocnych stron i proponuje nowe ich

wykorzystanie. Podobnie ze słabymi stronami pracownika — przeło

ony os

dza, czy nie s

one

barier

dla dalszego obejmowania stanowiska.

Oceny pracowników .

ródło — opracowanie własne.

Skale ocen.

Skale ocen nale

Ŝą

do najbardziej rozpowszechnionych technik ocen pracownika. Skale mog

przymiotnikowe,

punktowe,

graficzne,

mieszane.

Wybór skali zale

y od preferencji osoby oceniaj

cej oraz stanowiska.

Poni

ej zostały przedstawione przykłady skal oceniania.

Mapa

portalu |

Prywatno

ść

Regulamin

na skróty...

2007

Nowoczesna Firma

nas

Produkty |

Praca

Aktualno

| Kontakt

monitoring

mediów

ilustracje

statystyki

e-wysyłki

reklama

Strona 9 z 11

Artykul : Motywowanie i ocena pracownika : kadry : nf.pl

16.01.2008

http://kadry.nf.pl/Artykul/6954/Motywowanie-i-ocena-pracownika/motywowanie-oce...

Skale ocen: przymiotnikowa, punktowa, graficzna i behawioralna.

ródło — "Zasoby ludzkie w

firmie. Organizacja, kierowanie , ekonomika", pod red. A. Sajkiewicz, Poltext, Warszawa 2000 r.).

Testy.

Testy polegaj

na uzupełnieniu przez oceniaj

cego tabeli zachowa

i zada

wykonanych przez

pracownika. Technika wymaga bardzo dobrej znajomo

ci pracownika oraz obiektywno

ci oceny .

Technika wydarze

krytycznych.

Jest najbardziej systematyczn

technik

ze wszystkich prezentowanych. Polega na stałym

notowaniu przez przeło

onego sukcesów i pora

ek pracownika. Pod koniec wyniki zostaj

umieszczone w tabeli zbiorczej

i analizowane. Jednak z ocen

pracownika nie trzeba czeka

do okresu oceniania (je

li np. jest co

pół roku). Mo

na ocenia

go na bie

Ŝą

co, wzmacnia

dobre zachowania i podnoszenie kwalifikacji.

Portfolio.

Technika portfolio polega na grupowaniu pracowników w cztery grupy w zale

ci od ich efektów

pracy oraz mo

liwo

ci rozwojowych.

Strona 10 z 11

Artykul : Motywowanie i ocena pracownika : kadry : nf.pl

16.01.2008

http://kadry.nf.pl/Artykul/6954/Motywowanie-i-ocena-pracownika/motywowanie-oce...

ródło — "Zasoby ludzkie w firmie. Organizacja, kierowanie , ekonomika", (pod red. A. Sajkiewicz,

Poltext, Warszawa 2000 r.).

Umieszczenie pracownika w jednym z pól oznacza:

solidni pracownicy (stabilizowanie),

najlepsi pracownicy (inwestowanie w rozwój ),

pracownicy mało wydajni (stabilizowanie lub zwalnianie),

pracownicy problematyczni (zwalnianie).

Istotn

spraw

jest tak

e przeszkolenie zarówno osób, które b

dokonywa

oceny , jak i osób

ocenianych. Poza tym metoda oceniania musi by

dostosowana do specyfiki ka

dej organizacji i

ocenianej grupy.

Strona 11 z 11

Artykul : Motywowanie i ocena pracownika : kadry : nf.pl

16.01.2008

http://kadry.nf.pl/Artykul/6954/Motywowanie-i-ocena-pracownika/motywowanie-oce...