2001

Do przedmiotowo istotnych elementów konstruujących umowę przewłaszczenia na zabezpieczenie (essentialia negotii) należy zamieszczenie w jej treści zastrzeżenia o zwrotnym przeniesieniu własności na przewłaszczającego przez wierzyciela, w razie spłaty długu.

(…) Umowa o przewłaszczenie na zabezpieczenie należy do umów nienazwanych, czyli bezpośrednio nieregulowanych w ustawie. Doktryna i judykatura dopuszczają jej zawieranie w ramach przewidzianej w art. 353(1) kc zasady swobody umów w obrocie cywilnym. Skoro jednak całą jej treść konstruują strony, to postanowienia umowy powinny w sposób dostatecznie jasny wskazywać na to, że wolą kontrahentów jest powołanie do życia takiej właśnie umowy. Nie ma tu bowiem możliwości, jak to bywa w wypadku umów nazwanych, odwołania się do ustawowego wzorca kontraktu. Nie sposób jest też domniemywać istnienia takiej umowy. Tym bardziej takie domniemanie jest nieuprawnione, kiedy umowa ta miałaby być wykreowana w drodze przekształcenia zupełnie innego kontraktu wiążącego pierwotnie strony (…) w umowę o przewłaszczenie na zabezpieczenie. (…).

Umowa przeniesienia własności nieruchomości na zabezpieczenie spłaty kredytu, w której kredytodawca zobowiązał się do przeniesienia z powrotem na kredytobiorcę własności tej nieruchomości niezwłocznie po spłacie kredytu, nie jest umową o przeniesienie własności nieruchomości zawartą pod warunkiem (art. 157 § 1 k.c.).

Roszczenie o zwrotne przewłaszczenie nieruchomości jest roszczeniem warunkowym w rozumieniu art. 19 ust. 3 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (tekst jedn.: Dz. U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1361).