Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej

PSYCHOLOGIA ROZWOJU CZŁOWIEKA - Wykład

Rok Akademicki 2002/2003

1. Prowadzący: dr Ludwika Wojciechowska ([e-mail], tel: [phone])

2. Celem zajęć jest poznanie właściwości przebiegu rozwoju człowieka w ciągu życia poprzez odwołanie się do głównych teorii rozwojowych oraz do najnowszych danych empirycznych.

3. Sposób realizacji zajęć: forma wykładu; materiały prezentowane na wykładzie dostępne są w Internecie oraz w punkcie kserograficznym.

4. Wymagania: obecność na wykładach nie jest obowiązkowa; przedmiot kończy się egzaminem sprawdzającym wiedzę przedstawianą na wykładzie i seminariach oraz wiedzę zdobytą na podstawie samodzielnej lektury podręcznika.

5. Tematyka wykładów

1. Teorie rozwoju (zarys).

• Pojęcie rozwoju: model biologiczny i psychologiczny rozwoju

• Kategorie zmian rozwojowych: wzrastanie, dojrzewanie, uczenie się

• Problem ciągłości i nieciągłości (stadialności, skokowości) rozwoju

• Periodyzacja rozwoju człowieka, przykłady teorii

• Psychologia life-span

• Czynniki wpływające na rozwój

• Akceleracja rozwoju

• Okresy sensytywne i krytyczne

2. Rozwój dziecka w okresie prenatalnym i narodziny.

• Stadia rozwoju dziecka w okresie prenatalnym - ujęcie medyczne i psychologiczne

• Cechy życia dziecka w okresie prenatalnym

• Rozwój cefalokaudalny i proksymodystalny

• Aktywność dziecka w okresie prenatalnym

• Czynniki teratogenne: choroby, leki, używki, zagrożenia środowiskowe

• Inne czynniki wpływające na przebieg rozwoju dziecka w okresie prenatalnym: wiek matki, styl i tryb życia (żywienie, sen)

• Narodziny: przebieg porodu, alternatywne techniki porodów, metoda Lamaza, metoda Leboyera, poród w domu, rooming-in

• Aktywność dziecka w trakcie narodzinb

• Skala Apgar

Noworodek, okres niemowlęcy i poniemowlęcy

• Specyfika okresu noworodkowego: cechy wyglądu zewnętrznego, kontakt z otoczeniem, odruchy bezwarunkowe

• Rozwój ruchowy w okresie niemowlęcym i poniemowlęcym, motoryka duża i mała

• Rozwój emocjonalny dziecka w okresie niemowlęcym, pojęcie przywiązania, lęk przed obcymi

• Okres niemowlęcy i poniemowlęcy.

• Rozwój poznawczy w okresie niemowlęcym i poniemowlęcym - stadium sensomotoryczne, geneza przedmiotu

• Podstawowe założenia teorii rozwoju poznawczego Piageta

• Sposoby porozumiewania się z otoczeniem

• Dziecięce teorie umysłu

• Rozwój obrazu własnej osoby

• Wczesne dzieciństwo (wiek przedszkolny)

• Aktywność dziecka w okresie przedszkolnym, teorie zabaw, twórczość plastyczna, elementy pracy, kontakty z rówieśnikami

• Rozwój poznawczy dziecka - teoria Piageta, rozumienie świata fizycznego, egocentryzm, animizm, artyficjalizm, pojęcia stałości - niezmienniki

• Kryzys wczesnego dzieciństwa - teoria Eriksona

• Zadania rozwojowe realizowane we wczesnym dzieciństwie - teoria Havighursta

• Wczesne dzieciństwo (wiek przedszkolny)

• Rozwój moralny dziecka - teoria Piageta

• Stosunek dzieci do kłamstwa, kradzieży, niezręczności

• Heteronomia moralna i realizm moralny

• Sprawiedliwość immanentna i odpowiedzialność obiektywna

• Średnie dzieciństwo (młodszy wiek szkolny)

• Rodzaje aktywności (uczenie się w szkole, twórczość plastyczna)

• Strefa najbliższego rozwoju - teoria Wygotskiego

• Reaktywność a style uczenia się

• Rozwój poznawczy dziecka - myślenie konkretno-wyobrażeniowe, operacyjność myślenia, operacje klasyfikacji i seriacji, pojęcia stałości - niezmienniki

• Średnie dzieciństwo (młodszy wiek szkolny)

• Rozwój społeczny - teorie socjalizacji

• Relacje z rówieśnikami, rozumienie przyjaźni

• Autonomia moralna i relatywizm moralny - teoria rozwoju moralnego Piageta

• Moralność przedkonwencjonalna - teoria rozwoju moralnego Kohlberga

• Okres dorastania

• Dojrzewanie biologiczne i jego skutki

• Kształtowanie się tożsamości - teoria kryzysów psychospołecznych Eriksona

• Zadania rozwojowe w okresie dorastania - teoria Havighursta

• Rozwój perspektywy społecznej - model rozwoju według Selmana

• Kształtowanie się poglądu na świat

• Kontakty z rówieśnikami i dorosłymi, konflikty z rodzicami

• Okres dorastania

• Spostrzeganie i rozumienie świata - operacje formalne, myślenie abstrakcyjne

• Rozwój moralny w okresie dorastania - teoria Piageta i Kohlberga

• Wczesna dorosłość

• Kryteria dorosłości - dojrzała osobowość w koncepcji Allporta

• Zadania rozwojowe w okresie wczesnej dorosłości - teoria Havighursta

• Kryzys wczesnej dorosłości - w teorii Eriksona

• Ery i fazy rozwoju człowieka dorosłego - teoria Levinsona

• Uwalnianie się od zależności od rodziców - teoria Goulda, stadia rozwojowe

• Rozwój moralny - teoria Kohlberga

12. Średnia dorosłość

• Kondycja fizyczna człowieka w średnim wieku

• Aktywność człowieka dorosłego

• Zadania rozwojowe - teoria Havighursta

• Kryzys wieku średniego - teoria Eriksona

• Kształtowanie się struktury życia - teoria Levinsona

• Rozwój JA w ujęciu Labouvie-Vief

• Irracjonalne przekonania ludzi w wieku średnim - teoria Goulda

13. Późna dorosłość

• Zmiany w funkcjonowaniu biologicznym

• Możliwości poznawcze ludzi starszych

• Zadania realizowane w późnej dorosłości - teoria Havighursta

• Kryzysy w okresie późnej dorosłości - teoria Pecka

• Style przystosowywania się do starości

• Umieranie i śmierć. Żałoba.

• Choroba terminalna i psychologiczne teorie procesu umierania

• Definicje śmierci

• Kryteria śmierci

• Stadia żałoby

• Biografie ludzi jako źródło wiedzy psychologicznej

• Literatura do egzaminu

Turner, J.S. i Helms, D.B. (1999). Rozwój człowieka. Warszawa: WSiP

-