EKONOMIKA I FINANSOWANIE W OCHRONIE ZDROWIA cz4, Kontrakty, 3


Izabela Rydlewska - Liszkowska

3.4 Kontraktowanie świadczeń zdrowotnych

(w: Ekonomika i zarządzanie w opiece zdrowotnej. Szkoła Zdrowia Publicznego Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi. Łódź 2001)

Jednym z najistotniejszych aspektów problematyki rynkowej w opiece zdrowotnej jest wprowadzenie do systemów opieki zdrowotnej bodźców o charakterze rynkowym w oczekiwaniu, że będą wymuszać zwiększanie efektywności i skuteczności. Z uwagi na ogólną tendencję do wprowadzania warunków konkurencji w sektorze zdrowia logiczne jest tworzenie warunków rynkowych (współzawodnictwo, prywatyzacja, sektor finansów prywatnych, kontraktowanie świadczeń). W warunkach decentralizacji systemów opieki zdrowotnej, procesów prywatyzacyjnych i oddzielenia roli dostawcy od nabywcy, kontrakty postrzegane są jako narzędzie pozwalające na uzgodnienie stanowiska obu tych stron.

Tworzenie kontraktów i ich negocjowanie może odegrać znaczącą rolę w ustalaniu priorytetów i racjonalizacji wykorzystania zasobów.

Pojęcie kontraktowania choć nie zostało jasno sprecyzowane, zwykle kojarzy się z rynkiem i relacją dostawca - odbiorca. Jak wskazują doświadczenia różnych systemów opieki zdrowotnej kontraktowanie rozumiane jest jako jeden z mechanizmów usprawniających system. Bardziej jednak zwraca się uwagę na jego instrumentalną formę niż na rolę w realizowaniu celów polityki zdrowotnej.

Jakie korzyści wynikają z wprowadzenia kontraktowania świadczeń zdrowotnych w systemie? Odpowiedź na to pytanie znaleźć można w cytowanym wcześniej opracowaniu, analizującym to zagadnienie.

Szczególną rolę w procesie kontraktowania świadczeń pełni forma (typ) zawieranego kontraktu. Najczęściej przytaczaną typologią jest ta, która występuje w brytyjskim systemie opieki zdrowotnej. Wyróżnia ona następujące typy kontraktów (wraz z ich zmodyfikowanymi formami):

Odmiennie klasyfikuje się kontrakty np. w systemie niemieckim, w którym kryterium wyróżnienia jest sposób wynagradzania dostawców świadczeń się:

W oparciu o piśmiennictwo tematu przedstawiono poniżej wybrane typy i cechy kontraktów (uznawane za ich wady i zalety) w systemach opieki zdrowotnej.

Typ kontraktu

Zalety

Wady

Kontrakt blokowy

  • łatwość konstrukcji i monitorowania

  • niskie koszty transakcji

  • łatwość kontroli wydatków

  • pierwszy etap doskonalenia procesu kontraktowania

  • brak motywacji do podnoszenia efektywności przez dostawcę

  • trudności dokonywania wyboru przez dostawcę w przypadku pojawienia się większej niż oczekiwana liczby przypadków (utracić środki finansowe czy działać wbrew etyce)

Kontrakt oparty o koszt i zakres świadczeń

  • gwarantuje minimalny poziom finansowania dostawcy

  • daje możliwość dobrej

kontroli przez nabywcę

  • wysokie koszty administracyjne

  • wymagają bardziej doskonałego systemu informacji i kwalifikowanego personelu

Kontrakt oparty o koszt przypadku

(podstawą jest koszt jednostkowy danego typu świadczenia )

  • prospektywnie lub retrospektywnie ustalona cena

  • zapewnia większą elastyczność dla nabywcy (może porównać szczegóły składanych ofert) i pacjenta (lekarze pierwszego kontaktu mają większą możliwość dokonywania wyboru opieki dla swoich podopiecznych)

  • umożliwia wzrost efektywności po stronie dostawców

  • wysokie koszty administracyjne z uwagi na trudności monitorowania

  • system fee-for-service wyzwala przypadki „moral hazard”

  • stwarza trudności planistyczne (trudności kontrolowania ilości, rodzaju i ceny usług przez nabywców)

  • powodują obniżenie efektywności społecznej (bodźce do podwyższania cen przez dostawców usług)

Kontrakty oparte o wynegocjowane budżety (fee-for-service)

  • stworzenie bezpośredniego związku między zakresem działalności a płatnością za usługi

  • ceny mogą być kształtowane przez czynniki rynkowe

  • stworzenie bodźców do efektywnych działań po stronie dostawców

  • lekarze mogą być motywowani do wykonywania większej liczby usług niż to niezbędne i obniżania ich jakości

  • trudności planowania i zarządzania stroną podażową (w systemie finansowania retrospektynego)

  • podwyższenie kosztów funkcjonowania systemu opieki zdrowotnej

Kontrakty oparte o wynegocjowane budżety (system kapitacyjny)

  • niskie koszty administracyjne

- duże zróżnicowanie kosztów

Kontrakty oparte o stawkę dzienną ( w tym o specjalną stawkę dzienną)

  • wywołuje bodźce proefektywnościowe

  • łatwość monitorowania kontaktów

  • niskie koszty administracyjne

  • obniżanie jakości świadczeń

  • wydłużanie okresu pobytu w szpitalu

  • powoduje wzajemne finansowanie różnych specjalności

Kontrakty oparte o koszt przypadku

(podstawą jest kwota środków pieniężnych ustalona dla danego typu przypadku, np. dializy)

  • typ kontraktu zbliżony do opłat za pacjenta zaklasyfikowanego do jednorodnej grupy pacjentów (patrz: DRGs)

  • możliwość kontrolowania kosztów (kwota ustalona prospektywnie)

  • osłabia bodźce do przedłużania okresu pobytu w szpitalu

  • stwarzanie bodźców dokonywania racjonalnych wyborów przez dostawców

  • obniżanie kosztów może spowodować obniżenie jakości

  • niebezpieczeństwo wybierania przez dostawców bardziej kosztownych przypadków terapeutycznych, które przynoszą wyższe dochody

Serdar Savas B. A methodology for analysing contracting in health care. WHO Regional Office for Europe. Copenhagen 2000

Fenn P., Rickman N., McGuire A. Contracts and supply assurance in the UK health care market. Journal of Health Economics, vol. 13, No.2, 1994

Hodgkin D., McGuire T.G. Payment levels and hospital response to prospective payment. Journal of Health Economics, vol. 13, No.1, 1994

Matsaganis M., Glennester H. The threat of cream skimming in the post-reform NHS. Journal of Health Economics, vol. 13, No.1, 1994

Serdar Savas B. ……

4



Wyszukiwarka