ROZDZIAŁ VI: STRONA POSTĘPOWANIA

I POJĘCIE STRONY W POST. ADM.

1. definicja

• strona nie jest przedmiotem post. adm., ale czynnym uczestnikiem, podmiotem samoistnych uprawnień (jeśli zaangażuje się w procesie adm.)

• def. strony oparta jest o teoretyczną koncepcje wypracowaną przez Bernatzika

• 3 kategorie więzów pr. w sferze relacji między państwem a jednostką:

1. sfera praw podmiotowych

jednostka może domagać się wydania orzeczenia o określonej treści

prawa dają roszczenie do określonej czynności władzy

2. sfera interesów pr.

jednostka ma prawo do udziału w post. zmierzającym do wydania orzeczenia, którego treść nie jest określona

interesy pr. dają roszczenie do określonego postępowania

3. sfera interesów faktycznych

jednostka nie ma prawa domagania się określonej czynności organu adm.

interesy faktyczne nie dają żadnych roszczeń

• konstrukcja osób interesowanych: każdy, kto żąda czynności władzy, do kogo czynność władzy się odnosi, czyjego interesu czynność władzy choćby pośrednio dotyczy

• dwie pierwsze kategorie więzów pozwoliły na wyodrębnienie podmiotów mających przymiot strony: osoby interesowane, które uczestniczą w sprawie na podstawie roszczenia pr. lub prawnie chronionego interesu

pełnia praw procesowych

• trzecia kategoria - osoby interesowane

jedynie pewne uprawnienia procesowe;

możliwość dowiadywania się o stanie sprawy

możliwość działania przez pełnomocnika

prawo do zwrotu pewnych kosztów

prawo do udziału w rozprawie

• KPA: strona - każdy, czyjego interesu pr. / obowiązku dotyczy post., kto żąda czynności organy ze względu na swój interes pr. / obowiązek

• dwie normy pr. (wg Borkowskiego), każda możliwa do zastosowania przy zaistnieniu (łącznie) odmiennego kręgu przesłanek

1. część pierwsza przepisu- „stroną jest każdy, czyjego interesu pr. lub obowiązku dotyczy post.”; przesłanki:

istnienie w strukturze adm. publ. organu właściwego w sprawie indywidualnej

sprawa taka może być załatwiona przez wydanie decyzji adm.

rozpoznanie i załatwienie sprawy przez wydanie decyzji może nastąpić w adm. post. jurysdykcyjnym

istnieje podmiot / kilka podmiotów, nie podporządkowanych organowi adm., mających zgodnie z przekonaniem organu swój interes pr. / obowiązek, których będzie dotyczyć post.

2. „stroną jest każdy (…), kto żąda czynności organu ze względu na swój interes pr. lub obowiązek”

istnienie podmiotu nie podporządkowanego organowi adm., który uznaje się za legitymowany do udziału w post. adm.

podmiot ten ma (zgodnie z własną oceną stanu fatycznego / pr.) interes pr. / obowiązek, o których należy rozstrzygnąć przez wydanie decyzji adm.

podmiot dokonuje czynności procesowej, mającej (w jego przekonaniu) spowodować wszczęcie post.; czyni to wnosząc żądanie do organu, który uznaje za właściwy w swojej sprawie

żądanie wszczęcia post. będzie skuteczne, gdy można wstępnie wskazać przepis pr. materialnego, który dopuszcza istnienie takiego interesu pr. / obowiązku

• przepis KPA musi być interpretowany w odniesieniu do przedmiotu post. adm. - adresat dysponuje interesem pr. / obowiązkiem kwalifikującym go jako stronę tylko, gdy organ adm. (na podstawie przepisów pr. mat.) będzie uprawniony do rozstrzygania o sytuacji pr. adresata

ocena, czy dany podmiot jest stroną post., powinna być poprzedzona ustaleniem, czy sprawa, której post. ma dotyczyć, jest sprawą adm. w rozumieniu KPA

2. interes pr.

• nie jest zdefiniowany przez KPA

• wg doktryny:

”interes chroniony pr. materialnym” w znaczeniu przyjmowanym w teorii strony w sensie obiektywnym

„pr. do postępowania” w znaczeniu czysto procesowym

~ istnieje norma pr. przewidująca w pewnych sprawach możliwość wydania i uzyskania decyzji w adm. post. jurysdykcyjnym (Zimmermann)

~ publiczne pr. podmiotowe, rozumiane jako przyznanie przez przepis pr. jednostce konkretnych korzyści, które można realizować w post. adm., bo orzeka się o nich przez wydanie decyzji adm. (Borkowski)

• cechy interesu pr. w znaczeniu procesowym

1. indywidualny

tylko taki interes może być zaspokojony poprzez decyzję adm., skierowany do określonej osoby indywidualny akt adm., wpływający na sytuacje pr. tej osoby (wynikiem post. adm. może być wydanie tylko takiego aktu)

akt taki powinien wywierać bezpośrednie skutki pr. wobec osoby, do której się odnosi

b) konkretny

c) aktualny

nadający się do urzeczywistnienia

przepis, na którym opiera się strona, musi mieć moc obowiązującą i muszą zajść wszystkie przewidziane przez niego okoliczności

d) sprawdzalny obiektywnie

e) jego istnienie znajduje potwierdzenie w okolicznościach faktycznych, będących przesłankami zastosowania przepisu pr. mat.

• ustalenie interesu pr. osoby uczestniczącej w post. adm. następuje ostatecznie w wyniku konkretyzacji właściwego przepisu pr. mat.

jeśli organ nie stwierdzi istnienia interesu (obowiązku) pr. strony, nie przechodzi do merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy; organ kończy post. wydaniem decyzji o umorzeniu post.

• powinien znajdować oparcie w przepisach pr. mat.

mieć interes pr. = ustalić przepis pr. powszechnie obowiązującego, na podstawie którego można skutecznie żądać czynności organu z zamiarem zaspokojenia jakiejś potrzeby / żądać zaniechania / żądać ograniczenia czynności organu sprzecznych z potrzebami danej osoby

źródłem interesu pr. mogą być także normy pr. procesowego;

~ przymiot strony w aspekcie procesowym (zdolność do występowania w konkretnym post.) uzyskuje każdy, kto wystąpi z odpowiednim żądaniem

~ interes ten polega na prawie do weryfikacji w trypie post. adm. / sądowoadm. Rozstrzygnięcia przesądzającego o braku interesu materialnopr. (negatywna dla strony decyzja adm. nie kończy jej procesowego bytu)

może wynikać również z norm pr. cywilnego

NSA: interes pr. może wynikać z „całokształtu okoliczności w zaistniałej sprawie” (niekonieczne wynikanie bezpośrednio z przepisów pr. powszechnie obowiązującego)

3. obowiązek pr.

• musi znajdować oparcie w przepisach pr.

• jego podstawą mogą być tylko normy materialnego pr. adm.

• obowiązek = powinność pewnego zachowania się określonego zakazem / nakazem

• może być:

wymierny (dający podstawy określenia jego rozmiaru ściśle w przedziale wielkości / tylko z wyznaczeniem wielkości max)

niewymierny, nakazujący pewne typy / rodzaje zachowań

• powinien być:

indywidualny

konkretny

aktualny

obiektywnie sprawdzalny

wsparty okolicznościami faktycznymi będącymi przesłankami stosowania przepisów pr. mat.

• Orzekać o obowiązku / stwierdzać go należy w post. adm. rzez wydanie decyzji

4. legitymacja procesowa strony

• legitymacja procesowa czynna: uprawnienia określonego podmiotu do żądania wszczęcia post. adm. ze względu na dysponowanie interesem pr./obowiązkiem znajdującym umocowanie w materialnym pr. adm. /procesowym pr. adm (w zakresie weryfikacji zagadnienia posiadania interesu pr.)

• legitymacja procesowa bierna: uprawnienia określonego podmiotu do uczestniczenia w post. adm. jako strona ze względu na dysponowanie interesem pr./obowiązkiem znajdującym umocowanie w materialnym pr. adm. /procesowym pr. adm. (w zakresie weryfikacji zagadnienia posiadania interesu pr.)

• koncepcje legitymacji proc. Strony

1. obiektywna (materialna)

- pojęcie interesu pr./obowiązku - kategoria istniejąca obiektywnie podmiot ubiegający się o wydanie decyzji nie może sam decydować o jej istnieniu, przesądzać o swoim statusie strony w post.

- przed wszczęciem post. na żądanie strony organ ma obowiązek dokonać oceny, czy w danym wypadku istnieje/nie istnieje interes pr.

- przyjęcie tej koncepcji powoduje konieczność prowadzenia swoistego „post. przed post.”

2. subiektywna (formalna, procesowa)

- pojęcie interesu pr./obowiązku - kategoria istniejąca obiektywnie ale jego istnienie/nie istnienie w konkretnej sprawie podlega badaniu dopiero w toku post. adm. i przesądza o wydaniu takiej czy innej decyzji

- nie można od interesu pr. uzależniać statusu strony post.

- samo żądanie wszczęcia post. rodzi obowiązek jego wszczęcia bez potrzeby wstępnego badania istnienia interesu pr.

- należy przyjąć tę koncepcje z zastrzeżeniem:

element podmiotowy (pr. jednostki do ochrony interesu pr.)

+ drugi element podmiotowy - właściwość organu adm. publ. do rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy

+ element przedmiotowy (konieczność istnienia indywidualnej sprawy rozstrzyganej w formie decyzji adm.

• procesowe pojęcie a materialne pojęcie „strony”

- proc. - stworzone tylko dla celów post.

- mat. - strona to podmiot mający być adresatem aktu jurysdykcji

- dwie płaszczyzny zazębiające się przez użycie pojęcia interesu pr.

- interes pr. (obowiązek) - kategoria pr. mat. / instytucja stron - kategoria wyłącznie pr. proc.

- 2 rodzaje stron w post. adm.:

jedna, dysponująca obiektywnie interesem pr. (obowiązkiem) ~ decyzja merytoryczna

druga, przekonana subiektywnie o posiadaniu interesu pr./obowiązku ~ decyzja proc. umarzająca post. ze względu na jego bezprzedmiotowość

identyfikacja interesu następuje w trakcie post. wyjaśniającego

rozstrzygnięcie w sprawie interesu - forma decyzji adm. kończącej post.

II ZDOLNOŚĆ ADMINISTRACYJNOPRAWNA STRON

• prawna możliwość występowania jako strona w post. adm.

• zdolność ta warunkuje skuteczne wszczęcie i prowadzenie post. + podjęcie prawidłowego rozstrzygnięcia w sprawie

• strona powinna posiadać zdolność adminstracyjnopr. przez cały czas post.

• zdolność administracyjnopr. posiada ten, kto dysponuje zdolnością bycia podmiotem praw i obowiązków, o których rozstrzyga się przez wydanie decyzji adm.

• stroną mogą być:

- os. fiz.,

- os. pr.

- państwowe i samorządowe jedn. organizacyjne

- organizacje społ. (także te, które nie posiadają osobowości pr.)

• art. 29 KPA ustala zdolność do uczestniczenia w ogólnym post. adm. jako strona, w sytuacji gdy wymienione w tym przepisie podmioty dysponują interesem pr. w rozumieniu art. 28 KPA

• zdolność administracyjnopr. mają podmioty wymienione w art. 29 KPA, posiadające zdolność pr. w płaszczyźnie pr. cywilnego albo zdolność ukształtowaną przepisami pr. adm.

• ustalanie zdolności administracyjnopr. w oparciu o art. 30 §1 KPA

• 2 normy odsyłające:

do zasad pr. cywilnego

~ nakaz posłużenia się analogią ustawy: sięgnięcie do przepisu odniesienia + odpowiednie zastosowanie (konieczność dokonania oceny)

~ 3 grupy przypadków odpowiedniego stosowania przepisów:

gdy wskazane przepisy pr. bez żadnych zmian w ich dyspozycji znajdują zastosowanie do drugiego zakresu odniesienia (stosowanie wprost)

gdy przepisy odniesienia wymagają przy ich stosowaniu w nowym zakresie odpowiednich zmian, by były adekwatne do charakteru i rodzaju sprawy (niezbędna adaptacja normy do zasadniczych celów i form danego post. oraz wynikających stąd różnic w stosunku do uregulowań, które mają być zastosowane)

gdy przepisy w ogóle nie znajdują zastosowania do drugiego zakresu odniesienia ze względu na ich bezprzedmiotowość / sprzeczność z przepisami ustanowionymi dla stosunków, dla których miałyby być stosowane odpowiednio

do przepisów szczególnych pr. adm.

~ przepisy blankietowe legi speciali

• teorie możliwości interpretacji:

1. Borkowski - dwie możliwości interpretacji

1. dodatkowe przesłanki nabycia określonych praw / obciążenia obowiązkiem, wykraczające poza uregulowanie zawarte w art. 8 KC, powodują, że dana os. fiz. ma zdolność pr. w rozumieniu pr. cyw., ale w dziedzinie, w której ma być wydana decyzja adm., zdolności tej nie ma

2. (oparta na wykładni gramatycznej) zasadą jest ocena zdolności pr. wg pr. cyw.;

wyjątek ocena zdolności pr. wg innych unormowań prawnych, jeśli przepis prawa wyłącza wprost odesłanie w danym wypadku do pr. cyw.

~ ograniczenia wynikające z pr. adm. nie powodowałyby ograniczenia zdolności pr., ale ograniczenie możliwości nabycia określonych praw / obowiązków

2. Wróbel: zasady oceny zdolności pr. stron post. adm. przez odwołanie do postanowień pr. cyw., natomiast w sytuacjach, gdy podmiot dysponujący interesem pr. w rozumieniu art. 28 KPA nie ma zdolności cywilnej, ocena - na podstawie materialnego pr. adm.

3. Filipek:

koncepcje cywilistyczne nieprzydatne dla określenia pozycji pr. jednostki w sferze pr. adm., bo odmienny charakter stosunków regulowanych przez pr. cywilne i adm.:

~ zawiązanie stosunku cywilnego następstwo woli podmiotu

~ zawiązanie stosunku adm. następstwo woli ustawodawcy wiążącego określone stany faktyczne występujące u danego podmiotu z określonymi konsekwencjami pr.

~ w sferze pr. adm. każde autorytatywne rozstrzygnięcie musi być oparte na wyraźnym upoważnieniu w postaci normy kompetencyjnej;

ogólne domniemanie - na rzecz swobód i wolności jednostek adm. publ. wkraczając w zakres uprawnień / obowiązków jednostki musi działać na podstawie wyraźnego przepisu ustawy, klarownie upoważniającego ją do posługiwania się daną kategorią aktów;

upoważnienie to determinuje wszystkie istotne przesłanki post. adm.:

określenie kompetencji adm. publ. do wydania decyzji i (ewentualnie) powołany do tego organ

określenie stanu faktycznego, który musi zaistnieć, aby decyzja mogła być wydana

określenie kręgu osób, które mogą być adresatami decyzji

~ pr. adm.: wyznaczenie zakresu zdolności pr. podmiotów będących adresatami uprawnień władczych organów adm. publ.

~ instytucje zdolności pr. i zdolności do czynności pr. instytucjami nie cywilistycznymi a instytucjami ogólnego porządku pr.

ocena zdolności pr. / zdolności do czynności pr. na podstawie przepisów pr. adm.; dopiero w braku regulacji w tym zakresie, zastosowanie przepisów pr. cyw.

• wg Matana - ocena zdolności administracyjnopr. wg przepisów pr. cyw., przy dopuszczeniu możliwości przyznania tej zdolności innym podmiotom na podstawie norm prawa adm. (Wróbel)

przepisy pr. adm. szczególne, tzn. mogą przyznawać zdolność administracyjnopr. również takim podmiotom, które zdolności cywilnopr. nie posiadają

zdolność pr. jako pewna jednolita kategoria prawna

art. 30 §1 KPA - dwie normy odsyłające do dwu różnych zakresów odniesienia

1. pierwsza obejmuje osoby fiz. i pr.; konsekwencja konieczność stosowania prawa cyw. (analogia prawa);

~ szczególny charakter zdolności cywilnopr. przeniesionej na grunt pr. adm.: możność bycia podmiotem praw i obowiązków w większości przypadków zdeterminowana wolą ustawodawcy / organu, a jedynie w ograniczonym zakresie uzależniona od woli zainteresowanego

~ zawiązanie stosunku - następstwo woli ustawodawcy wiążącego określone stany faktyczne występujące u danego podmiotu z określonymi konsekwencjami pr.

~ korzystanie ze zdolności administracyjnopr. zależne jedynie w pewnym zakresie od strony stosunku pr.

2. drugie odesłanie - pozostałe podmioty: państwowe i samorządowe jedn. organizacyjne, organizacje społ. nie dysponujące osobowością pr.

~ zdolność podmioty nabywają na mocy przepisów mat. pr. adm., które to przepisy wiążą z tymi podmiotami określone prawa i obowiązki, o których rozstrzyga się w formie decyzji adm.

III ZDOLNOŚĆ PROCESOWA STRON

• także oceniana wg art. 30 §1 KPA (patrz wyżej)

• def.: zdolność do działania w procesie we własnym imieniu (osobiście / przez ustanowionego pełnomocnika)

• zdolność administracyjnopr. - konieczna przesłanka dla zdolności procesowej

• ale zdolność administracyjnopr. nie musi łączyć się ze zdolnością procesową

• ograniczenia zdolności procesowej - pr. cywilne, adm.; problem braku zdolności procesowej / jej ograniczenia - aktualny jedynie wobec osób fizycznych

1. osoby pr. / jednostki organizacyjne (mające zdolność administracyjnopr.) zawsze posiadają pełną zdolność procesową; przepisy nie przewidują żadnego jej ograniczenia;

strony niebędące osobami fiz. dokonują czynności procesowych przez organy uprawnione do działania w ich imieniu (osoby wchodzące w skład organów - pełna zdolność do cz. pr.)

2. zdolność procesowa os. fiz. - pochodna ich zdolności do czynności pr.;

wyróżnienie 3 kategorii osób ze względu na posiadaną zdolność procesową:

a) osoby posiadające pełną zdolność procesową

osoby fiz. posiadające pełną zdolność do cz. pr.:

osoby pełnoletnie i nieubezwłasnowolnione

osoby niepełnoletnie, które zawarły związek małżeński

we wszelkiego rodzaju post., w jakich występują, mogą podejmować wszelkiego rodzaju czynności procesowe

b) osoby posiadające ograniczoną zdolność procesową

osoby fizyczne posiadające częściową zdolność do cz. pr.:

osoby niepełnoletnie między 13 a 18 rokiem życia

osoby częściowo ubezwłasnowolnione

osoby, dla których w post. o ubezwłasnowolnienie ustanowiony został doradca tymczasowy

3 sytuacje:

~ osoba o niepełnej zdolności będzie mogła działać ważnie, ale ważność działania pozostaje w zawieszeniu do czasu potwierdzenia przez przedstawiciela ustawowego

~ gdy osoba taka ważnie działać nie może

~ osoba taka ma pełną zdolność do cz. pr. (działa samodzielnie, bez konieczności uzyskania zgody przedstawiciela ustawowego) w 3 kategoriach spraw (do tej sytuacji odnosi się pojęcie zdolności procesowej „ograniczonej”):

a. dokonywanie cz. pr. niemających charakteru cz. zobowiązujących / rozporządzających

~ dokonywanie cz. zob. / rozporządzającej wymaga zgody przedstawiciela ustawowego

~ cz. pr. rozporządzająca - cz., której celem i bezpośrednim skutkiem jest przeniesienie (zbycie) pr. majątkowego, obciążenie pr. majątkowego, zniesienie pr. majątkowego; dopuszczane przez pr. adm. w ograniczonym zakresie (jedynie możliwość zrzeczenia się uprawnienia, które dokonywane jest w trybie pozaprocesowym + wyjątkowo rozporządzenie tzw. prawami zbywalnymi; rozporządzenie pr. zbywalnym powiązane jest z następstwem procesowym)

~ cz. pr zob. - powiększenie pasywów osoby dokonującej tej cz. (zobowiązanie danej os. do świadczenia na rzecz innej os.); pr. adm. nie przewidują możliwości podejmowania cz. zob. (w ogóle);

zobowiązania publicznopr. powstają z mocy przepisów ustawy, jednostronnych aktów adm. podejmowanych w wyniku post.

~ os. o ograniczonej zdolności pr. może ich dokonywać samodzielnie, ale mają one charakter cz. pr. niezupełnej i pozostają w zawieszeniu do czasu potwierdzenia przez przedstawiciela ustawowego nieważność względna (może być konwalidowana, staje się wtedy ważna ex tunc = od chwili podjęcia)

~ cz. staje się nieważna dopiero po odmowie potwierdzenia przez przedstawiciela ustawowego, a nie od razu (np. wniesienie podania o wszczęcie post.)

~ zgoda wymagana jest zarówno przy czynnościach materialnych jaki i materialnoprocesowych

~ taka zdolność może być określona jako „warunkowa” zdolność procesowa, gdyż uprawnia dany podmiot do ważnego przedsiębrania cz. procesowych, z zastrzeżeniem, że muszą one zostać potwierdzone (przez przedstawiciela / przez dany podmiot po uzyskaniu pełnoletniości, uchyleniu ubezwłasnowolnienia)

~ co do treści / zakresu pojęcie jednoznaczne ze zdolnością procesową, tzn. obejmuje zdolność do wszystkich cz. procesowych

b. zawieranie umów należących do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego (art.20 KC)

c. nawiązywanie stosunku pracy + dokonywanie cz. pr., które jej dotyczą (art.22 §3KP)

d. rozporządzanie swoim zarobkiem, chyba że sąd opiekuńczy z ważnych powodów postanowi inaczej (art.21 KC)

ograniczona zdolność procesowa jest w rzeczywistości zdolnością pełną, gdyż ograniczenie odnosi się do zakresu spraw, w których zdolność procesowa jest takiej osobie przyznana, a nie do zakresu czynności procesowych, które może podjąć powinno się mówić o sprawach, w których danemu podmiotowi użycza się zdolności procesowej (a nie o ograniczonej zdolności procesowej)

c) osoby pozbawione zdolności procesowej

jeśli os. fiz. nie ma choć w ograniczonym zakresie zdolności do cz. pr., nie posiada zdolności procesowej

ma charakter „uleczalny” - na skutek odzyskania przez stronę pełnej zdolności do cz. pr. lub przez ustanowienie dla niej przedstawiciela ustawowego

IV RODZAJE PODMIOTÓW BĘDĄCYCH STRONAMI POST.

1. osoby fizyczne

• człowiek nabywa zdolność pr. z chwilą urodzenia - z chwilą odłączenia od ciała matki

• zdolność pr. nasciturusa zdolność pr. pod warunkiem zawieszającym (w zakresie przewidywanym przez przepisy):

skutki określonych cz. pr. / zdarzeń pr., stanowiących źródło praw, obowiązków administracyjnopr., będą następowały z chwilą dokonania tych czynności (z tym momentem nasciturus staje się ich podmiotem)

jeśli dziecko urodzi się martwe, skutki dokonanych czynności ustają ex tunc

dziecko poczęte w chwili otwarcia spadku może być spadkobiercą / zapisobiorcą, jeśli przyjdzie na świat żywe (gdy warunek się ziści, uważa się, że żyło ono już w chwili otwarcia spadku)

np. gdy post. dotyczy nieruchomości wchodzącej w skład masy spadkowej podlegającej dziedziczeniu przez nasciturusa; gdy post dotyczy pewnej grupy uprawnień publicznopr.

dla strzeżenia przyszłych praw nasciturusa może być ustanowiony kurator

• zakres zdolności pr. - zdolność bycia podmiotem praw i obowiązków

• zdolność pr. przysługuje każdemu człowiekowi w takim samym zakresie, choć nie zawsze będzie on identyczny ograniczenia związane np. ze zdolnością do cz. pr., wiekiem, ubezwłasnowolnieniem, chorobą psychiczną, niedorozwojem umysłowym, obywatelstwem, skazującym wyrokiem karnym

• zdolność pr. - ustaje z chwilą śmierci

dokument stwierdzający fakt zgonu akt zgonu sporządzony przez kierownika urzędu cywilnego w księgach stanu cyw.:

na skutek zgłoszenia zgonu

na podstawie sądowego postanowienia o stwierdzeniu zgony

na podstawie postanowienia o uznaniu za zmarłego

z chwilą śmierci ustają prawa/obowiązki o charakterze osobistym i niezbywalnym

pozostałe przechodzą na inne os. stosownie do ich uprawnień w tym zakresie

2. osoby prawne

• Skarb Państwa + jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają osobowość pr.

• 3 systemy powstawania os. pr.:

sys. aktów organów pań (powstanie os. pr. z inicjatywy organu pań.; akt stanowiący bezwzględną przesłankę powstania os. pr. ma charakter aktu normatywnego / aktu adm.)

sys. koncesyjny (powstaje z woli założycieli, ale potrzebne zezwolenie właściwego organu pań.)

sys. normatywny (akt normatywny określa przesłanki powstania os. pr.; spełnienie przesłanek + wpis do rejestru warunkuje powstanie os. pr.)

• jedn. organizacyjna uzyskuje osobowość pr. z chwilą wpisu do właściwego rejestru;

wyjątki pewne jedn. org. uzyskują osobowość pr. z mocy ustawy generalnie dotyczącej pewnej grupy takich jednostek (np. gminy)

pewne jedn. org. uzyskują osobowość pr. z mocy ustawy odnoszącej się do tej jedn. org. (np. Polski Związek Łowiecki, koła łowieckie)

gdy akty ustawowe określają inny moment uzyskania osobowości pr. (np. stowarzyszenie - z chwilą uprawomocnienia się postanowienia o zarejestrowaniu)

• z chwilą uzyskania osobowości pr. jedn. org. uzyskuje zdolność pr.

• zakres zdolności pr. os. pr. - węższy niż os. fiz.

• os. pr. działają przez swoje organy w sposób przewidziany w ustawie, opartym na jej statucie

• w post. adm. os. niebędące os. fiz. działają przez swych ustawowych / statutowych przedstawicieli

działania jednostek sprawujących funkcji organu traktowane jako działania samej os. pr., o ile mieszczą się w granicach kompetencji danego organu, podjęte są jako działania organu

reprezentacja os. pr.: samodzielna / łączna (do złożenia ośw. woli przez organ os. pr. potrzeba współdziałania co najmniej 2 osób)

• ułomne os. pr.: organizacje, którym przysługują tylko niektóre cechy os. pr. (spółka cywilne, jawna, komandytowa, stowarzyszenia zwykłe nieposiadające osobowości pr., wspólnoty mieszkaniowe)

tylko jedn. org., dla której z przepisów adm. pr. materialnego wynikają uprawnienia / obowiązki, ma przymiot strony = przyznaną zdolność administracyjnopr.

3. państwowe jedn. organizacyjne

• kryteria zakwalifikowania danej jedn. do kategorii pań. jedn. org.

podmiot powołany przez organ pań.

organizacyjne wyodrębnienie ze struktury państwa

działa w ramach osobowości pr. Skarbu Państwa (w sferze cywilnopr.)

powołana do wykonywania zadań publ. w zakresie ustalonym w akcie założycielskim

część posiada osobowość pr., część działa w formach określonych przez pr. adm.

dysponuje podmiotowością administracyjnopr., o ile pr. adm. wiąże z nią określone pr. / obowiązki

• ich budżet łączy się z budżetem państwa: osobno przychodami i osobno rozchodami / tylko wynikiem

• w pr. cyw. przeważa pogląd, że nie mają zdolności pr. - podmiotem pr. i obowiązków są os. pr., „w których kręgu organizacyjnym znajdują się te jednostki”; pań jedn. org. są tylko organami Skarbu Państwa

• brak przepisów pr. cyw., które wprost nadają pań. jedn. org. zdolność pr.; stąd zdolność administracyjnopr. mogą im nadawać wyłącznie przepisy pr. adm. (chodzi tylko o jedn., które nie maja zdolności cywilnopr.)

4. samorządowe jedn. organizacyjne

• są takie które mają osobowość pr. i takie, które jej nie posiadają

• art. 29 KPA: jedn. pomocnicze gminy

komunalne zakłady budżetowe jedn. sam. teryt.

jednostki budżetowe jedn. sam. teryt.

jedn. organizacyjne o charakterze międzygminnym, międzypowiatowym, międzywoj.

• TK: konieczność wiązania pojęcia „komunalne jedn. org.” z faktem utworzenia ich w celu wykonywania zadań z zakresu adm. publ., polegających na zaspokajaniu potrzeb społ.

• gminne jedn. org.:

jedn. pomocnicze (np. sołectwa, dzielnice, osiedla, tzw. jedn. niższego rzędu utworzone w ramach jedn. pomocniczych)

inne jedn. org. (zakłady administracyjne, podmioty gosp. - np. gminne zawodowe straże pożarne, straże gminne)

• powiatowe jedn. org.:

powiatowe centra pomocy rodzinie

zakłady opieki zdrowotnej

domy pomocy społ.

szkoły ponadpodstawowe

placówki oświatowe

instytucje kultury (m. in. biblioteki publ.)

powiatowy ośrodek dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej

• woj. jedn. org.:

zakłady adm.

podmioty powołane na podst. ustawy o gosp. komunalnej

podmioty powołane na podst. ustawy o finansach publ.

• cechy sam. jedn. org. podobne jak pań. jedn. org. (powołane przez jedn. sam. teryt., organizacyjnie wyodrębnione z tej jedn., działają w ramach jej osobowości pr., wykonują zad. publ.)

5. organizacje społeczne

• org. społ. może występować w post. w 3 rolach:

strona (jeśli dysponuje własnym interesem pr.)

uczestnik na prawach strony

uczestnik post.

• org. społ. będzie dysponować zdolnością administracyjnopr., gdy wynika ona z przepisów pr. cyw. lub jest nadana przez pr. adm., które wiąże z daną org. określone pr., obowiązki

V WIELOŚĆ STRON W POST. ADM.

1. Uwagi ogólne

1. brak regulacji, potrzeba sięgnięcia do ustaleń KC

2. w post. adm. nie obowiązuje zasada kontradyktoryjności

3. zawsze na pierwszy plan wysuwa się wieź prawna między organem a każdą ze stron

4. w KC można mówić o współuczestnictwie czynnym (wielość podmiotów po stronie powodowej) lub o współuczestnictwie biernym (wielość podmiotów po str. pozwanej);

wpsółuczestnictwo procesowe może mieć postać materialnego bądź formalnego

5. w doktrynie post. adm. współuczestnictwo procesowe ogranicza się do art.62 -

zgodnie z którym w sprawach, w których prawa i obowiązki stron wynikają z tego samego stanu faktycznego oraz z tej samej podstawy prawnej i w których właściwy jest ten sam organ adm. publ., można wszcząć i prowadzić jedno postępowanie dotyczące więcej niż jednej strony

6. zdaniem Janowicza na gruncie art. 62 mamy do czynienia ze współuczestnictwem

materialnym. Występują również odmienne poglądy)

2. Współuczestnictwo materialne

1. z sytuacją wielości stron w postępowaniu adm. mamy do czynienia, wówczas gdy

jest ona tożsama pod względem przedmiotowym, a jej rozstrzygnięcie kształtuje sytuację pr. wielu podmiotów

• pod względem przedmiotowym sprawa obejmuje treść uprawnienia lub treść obowiązku oraz podstawę prawną

• element podmiotowy obejmuje stronę postępowania posiadającą interes lub obowiązek (którego dotycz postępowanie)

• dla zachowania tożsamości przedmiotowej bez znaczenia pozostaje zagadnienie zgodności czy też sprzeczności interesów stron postępowania

• postępowanie adm. kończy się wydaniem jednej decyzji dotyczącej sytuacji prawnej wszystkich stron

• skutkiem zakwestionowania decyzji w drodze odwołania staje się to, iż nie staje się ona ostateczna nie tylko względem strony, która odwołanie wnosi, ale względem wszystkich stron postępowania

3. Współuczestnictwo materialne

1. istota: połączenie do prowadzenia w jednym postępowaniu adm. odrębnych spraw administracyjnych, które łączy tylko tożsamość zewnętrzna (formalna) wynikająca z jednakowego stanu faktycznego i prawnego

2. punkt ciężkości spoczywa na wyrażeniu „w sprawach” z art.62

3. omawiany przepis pozwala na łączne rozpatrzenie i rozstrzygnięcie w jednym postępowaniu kilku odrębnych co do przedmiotu spraw adm. pod warunkiem, że:

• prawa lub obowiązki stron wynikają z tego samego stanu faktycznego (tzn. w różnych sprawach stan faktyczny jest taki sam)

• dla praw lub obowiązków stron istnieje ta sama podstawa prawna (ta sama norma pr.)

• we wszystkich sprawach właściwym (rzeczowo i miejscowo) jest ten sam organ adm. publ.

d) organ kończy postępowanie wydaniem tylu decyzji ile jest spraw

VI NASTĘPSTWO PROCESOWE

1) następstwo prawne w prawie administracyjnym:

a) ustrojowym:

- dotyczy podmiotów adm. publ., tzw. funkcjonalne

- charakter powszechny, ale zawsze wymagana wyraźna podstawa prawna

- przedmiotem są kompetencje organów adm. publicznej

- może wynikać z: ustawowego przekazania kompetencji, wyłączenia organu (art. 25 KPA), zmian w strukturze administracji

- wymiar procesowy - powoduje przejście uprawnień do prowadzenia post. na następcę organu dotychczas właściwego

b) materialnym:

- zasada ogólna - niedopuszczalność następstwa pr. wynika z:

• charakteru stosunku administracyjnomat. - treścią stosunku są publiczne prawa i obowiązki trwale związane z tą osobą, dla której zostały ustanowione; co do zasady nieprzenoszalne i gasną ze śmiercią; zmiana osoby = zmiana stosunku

• bezwzględnie wiążącego charakteru stosunku - nie można z góry rezygnować z przysługujących uprawnień i przenosić bez upoważnienia ustawowego

- wyjątki: umocowanie w wyraźnym przepisie prawa powszechnie obowiązującego - dotyczą stosunków administracyjnopr. rzeczowych, czyli dotyczących podmiotu zewn. w stosunku do adm., ale nawiązanych w celu uregulowania pozycji rzeczy, która znajduje się we władaniu tego podmiotu; stos. przechodzi na każdoczesny podmiot władający określoną rzeczą

c) następstwo procesowe - na miejsce strony post.adm. wchodzi inna osoba, a pierwotna strona występuje z post.; wystąpienie nie zawsze z woli strony; wstąpienie zawsze w miejsce strony

- musi być wyraźne wskazanie ustawowe

- może być efektem następstwa prawnego (wyjątkowo; musi wynikać wprost z przepisów pr. adm. regulującego prawa i obowiązki danego typu) lub mieć charakter czysto procesowy

- jako rezultat następstwa pr.: śmierć os. fiz. lub likwidacja os. prawnej, będącej stroną post., wynik czynności prawnej dotyczącej przedmiotu post. może mieć charakter:

ogólny - następca prawny strony, w wyniku przejścia na niego ogółu praw i obowiązków zmarłego lub os. prawnej, nabywa legitymację do wejścia na miejsce strony we wszystkich toczących się w chwili otwarcia następstwa prawnego procesach

szczególny - wejście w miejsce strony w jednej sprawie

- nie ma następstwa, gdy są zniesione organy reprezentujące SP w obrocie cywilnopr., kiedy w post. pojawia się podmiot działający „za stronę”, kiedy wchodzi do post. nowy podmiot działający obok strony

-wielość stron:

współuczestnictwo materialne - w post. rozstrzygana sprawa tożsama pod względem przedmiotowym, ale rozstrzygniecie kształtuje sytuację pr. wielu podmiotów; śmierć strony ~ obligatoryjne zawieszenie post. adm.

współuczestnictwo formalne - art.62 KPA; śmierć strony - współuczestnika formalnego powoduje tylko zawieszenie post. w jej sprawie

2) Przesłanki następstwa procesowego (art.30 §4 KPA)

1. Rodzaj sprawy

- w sprawach dotyczących praw zbywalnych lub dziedzicznych; sprawa indywidualna rozstrzygana w drodze decyzji adm.

- prawa zbywalne - zazwyczaj majątkowe, charakter przydany przez normę pr., mogą być przenoszone przez osobę uprawnioną na inna osobę; niezbywalne - najczęściej niemajątkowe i osobiste związane z posiadaniem przez podmiot cech szczególnych

- pr. dziedziczne - przechodzące na spadkobierców zmarłego; tylko te, które wchodzą w skład spadku w pojęciu KC - czyli nie wynikające ze stosunków administracyjnopr., finansowopr. czy karnopr.

2. Zdarzenie: zbycie prawa lub śmierć strony (dotyczy tylko os. fiz.)

3. Zdarzenie musi nastąpić „w toku post.”

- post. rozpoczyna się z dniem wszczęcia post.:

a) na żądanie strony dzień dostarczenia organowi żądania

b) z urzędu: orzecznictwo dzień pierwszej czynności dokonanej w sprawie przez organ do tego uprawniony, w granicach przysługujących mu kompetencji, pod warunkiem, że stronę powiadomiono

- zakończenie - data doręczenia decyzji ostatecznej

-śmierć osoby - niedopuszczalność wszczęcia i prowadzenia post. adm. oraz wydania wobec niej decyzji; skierowanie dec. do os. zmarłej - dec. nieistniejąca, nie nieważna, bo skierowana do os., która nie istnieje, a nie do os., która nie jest stroną w sprawie

Przesłanki musza być spełnione łącznie.

3) Forma następstwa procesowego

-wstąpienie na miejsce strony jej następców prawnych następuje z mocy prawa

-organ prowadzący powinien zawiadomić następców o prowadzonym post. i treści art.30 KPA

-wstąpienie obligatoryjne

-organ nie musi konkretyzować pozycji prawnej podmiotu, bo konkretyzuje ja już przepis prawa procesowego

Skutki:

1. Zmiana podmiotu stos. procesowego

dany podmiot staje się następcą i jest uprawniony do wykonywania praw i obowiązków dotychczasowej strony

2. Dotyczące czynności procesowych strony i organu prowadzącego post.

a) prawonabywca wstępuje do post. w tym stadium, w jakim się ono znajduje, kiedy się zgłosił; czynności dokonane wobec poprzednika są ważne - podmiot wstępujący jest związany dotychczas dokonanymi czynnościami procesowymi w takim zakresie i stopniu, w jakim czynnościami związana była strona procesowa, w której sytuację pr. wstępuje.; jak czynności maja char. odwracalny, to może je zmienić na takich samych zasadach, prawach, jakie przysługują stronie post.

b) do dalszych czynności uprawniony jest już tylko następca; jeśli zostałyby dokonane przez dotychczasową stronę - bezskuteczne

3. Dotyczące biegu post. - zbycie praw nie tamuje biegu post.; śmierć strony - obligatoryjne zawieszenie post., jeżeli wezwanie spadkobierców zmarłej strony nie jest możliwe i nie zachodzą okoliczności art. 30 §5 KPA

a) organ zobowiązany wezwać spadkobierców do udziału w post. w trybie art.50 KPA; nie można zastosować doręczenia zastępczego, ale można doręczenie uproszczone w trybie art.55 §1 KPA, bo jest skuteczne tylko wtedy, gdy dotarło do adresata we właściwej treści i w odpowiednim terminie

b) niemożność wezwania - spadkobiercy nieznani organowi lub nieustaleni; gdy organ zaniedbał istotna wada procesowa

c) przeszkoda do zawieszenia post. z art. 30 §5 KPA - w wypadku spadków nieobjętych, gdzie za strony działają osoby sprawujące zarząd masą spadkową, a w ich braku kurator wyznaczony przez sąd na wniosek organu adm. pub.; spadki nieobjęte - zastały otwarte, ale spadkobiercy się nie zgłosili, więc pozostają pod opieką sądu lub kuratora

d) adresatem rozstrzygnięcia będzie następca strony; jego prawa i obowiązki zostaną ukształtowane jako materialny rezultat post.

VII ZASTĘPSTWO PROCESOWE

1. Cele:

-gwarancja konstytucyjnego prawa do procesu wywodzącego się z zasady państwa prawa: jednostka ma prawo do ochrony interesu prawnego w unormowanym przepisami procesowymi post.

->prawo do czynnego udziału prawo do właściwej reprezentacji

-umożliwienie dokonania czynności procesowej osobom, które z powodu braku wymaganej zdolności do czynności prawnych lub innych przyczyn (np. nieobecność) same nie mogą działać

- zgodnie z potrzeba zastępstwa w obrocie prawnym art.95 §1 KC ustanawia możliwość dokonywania czynności prawnych przez przedstawiciela z wyjątkiem przypadków przewidzianych w ustawie lub wynikających z charakteru czynności

- pełnomocnictwo - rozszerzenie sfery działania podmiotów w obrocie prawnym

Zastępca procesowy uzyskuje kompetencje do działania na podstawie

- ustawy(przedstawiciel ustawowy)

- oświadczenia reprezentowanego (pełnomocnictwo)

Czynność prawna dokonana przez przedstawiciela w granicach tej kompetencji pociąga za sobą skutki bezpośrednio dla reprezentowanego (art.95 §2 KC)

Teoria reprezentacji-przedstawiciel składa własne oświadczenie woli, ale w imieniu reprezentowanego i z bezpośrednim dla niego skutkiem

Przedstawicielstwo czynne / bierne: umocowanie do składania/odbierania oświadczeń woli w imieniu reprezentowanego; odebranie w imieniu reprezentowanego oświadczenia woli do niego skierowanego; skutek: z chwilą przyjęcia przez przedstawiciela uważa się za złożone reprezentowanemu

2. Przesłanki skutecznego działania zastępcy procesowego (bezwzględnie wiążące):

1.Umocowanie do działania w imieniu reprezentowanego (przez osobę pierwotnie uprawniona lub ustawę)

2.Dzialanie w interesie reprezentowanego

3.Zasada jawności przedstawicielstwa -dla skuteczności działań zastępcy procesowego konieczne ujawnienie w czyim imieniu są podejmowane

4.Zdolnosc do reprezentowania - os. taka musi być zdolna do dokonywania czynności prawnych

5.Dzialanie w granicach umocowania-zakres ten powinien się mieścić w zakresie działania podmiotu reprezentowanego

6.Zakaz dokonywania czynności procesowych z samym sobą; tak jest, kiedy

-wielość stron w procesie

-zastępca pełni funkcje pracownika organu prowadzącego post.

Działanie zastępcy wywoła skutki prawne tylko wtedy, kiedy spełni powyższe warunki; gdy choć jeden niespełniony definitywnie bezskuteczne

3. Sytuacje zastępstwa procesowego:

a) obiektywne - brak lub ograniczona zdolność do czynności prawnych strony

- wyjątkowo nieobecność -brak znajomości miejsca pobytu strony

b) subiektywne-strona umocowuje do działania w swoim imieniu pełnomocnika

art.30 p.2,3 KPA - strona będąca os. fiz, gdy nie posiada zdolności do czynności pr. działa w procesie przez ustawowego przedstawiciela; strony niebędące os. fiz. działają przez swoich statutowych przedstawicieli

• Brak zdolności procesowej:

-powoduje nimożność samodzielnego dokonywania czynności procesowych oraz przyjmowania takich czynności dokonywanych przez organ adm.

niezbędne działanie zastępcy procesowego

gdy go nie ma, organ prowadzący post. występuje do sądu o jego ustanowienie

a) pierwotny-istnieje od wszczęcia post.

-nie może samodzielnie wszcząć post. ani nie można wszcząć z urzędu wobec niej

-nie można uleczyć braku zdolności procesowej na etapie wszczęcie post.

-czynności strony lub zdziałane wobec strony nie mogą być konwalidowane przez potwierdzenie; pozostają bezskuteczne nawet po przystąpieniu do procesu przedstawiciela

art.34 §1 KPA - organ adm. zamierzający prowadzić post jest zobowiązany wystąpić z wnioskiem do sadu o wyznaczenie przedstawiciela dla osoby niezdolnej do czynności pr.; nie ważne, czy post. wszczynane z urzędu czy na wniosek

b) nastepczy - pojawia się w toku post.

-obligatoryjne zawieszenie post. adm.

-organ dąży do uleczenia braku stosując uprawnienia ->art.34 KPA

-art.99 KPA-jak organ zawiesza post. z urzędu z przyczyn wskazanych w art.97 §1 pkt.1-3 KPA, dąży do usunięcia przeszkody; jak interes społeczny za tym przemawia -także, gdy było wszczęte na zadanie strony

-wadliwość post. określona w art.145 p.1 pkt.4 KPA zachodzi:

• Jeżeli strona obecna przy czynnościach procesowych nie miała możliwości uczestniczenia w nich z powodu braku zdolności do czynności prawnych

• Post. od początku prowadzone było wobec strony pozbawionej zdolności do czynności procesowych

• Kiedy podjęto wobec takiej strony czynności procesowe

• Ograniczenie zdolności procesowej

1. brak zdolności w określonych kategoriach spraw-obligatoryjny wymóg działania przez zastępcę procesowego

1. warunkowa zdolność do czynności procesowych (co do treści i zakresu - zdolność do wszystkich czynności procesowych)-do ważności czynności wymagana zgoda przedstawiciela ustawowego; czynność dokonana bez zgody musi być potwierdzona przez przedstawiciela lub przez samą stronę po uzyskaniu pełnoletniości lub uchyleniu ubezwłasnowolnienia

- organ powinien wezwać stronę do wykazania ze przedstawiciel wyraził zgodę

c) w zakresie czynności, które nie wymagają zgody osoba może działać samodzielnie w

procesie

Ograniczenie zdolności postulacyjnej:

1. z przyczyn prawnych, np. przymus adwokacki

- bezwzględny - skutecznie dokonać czynności procesowej może tylko adwokat, nawet jeżeli strona ma zdolność procesowa i postulacyjna - obligatoryjne jego wyznaczenie

-względny - jeżeli strona chce ustanowić pełnomocnika to tylko w osobie adwokata-ograniczenie wyboru pełnomocnika a nie zdolności postulacyjnej

b) z przyczyn faktycznych-strona fizycznie nie jest w stanie działać w procesie, np.

-ułomność fizyczna

-brak znajomości języka urzędowego

Nieprawidłowa reprezentacja strony niebędącej os. fiz., os. pr. lub jedn. org. nieposiadającej osobowości pr. - uniemożliwia działanie w post.

1. brak organów

-uprzedni-istotna i nieusuwalna wadliwość wszczęcia post. i ewentualnych czynności

-następczy - zawieszenie post. - art.97 §1 pkt.3 KPA

b) braki w składzie organów

a i b - strona bez własnej winy nie bierze udziału w post. - wadliwość z art.145 KPA

art.30 §3 KPA-maja działać przez swojego ustawowego lub statutowego przedstawiciela

art. 42 KC - jeżeli os. pr. nie może prowadzić swoich spraw z powodu braku organów, sad ustanawia dla niej kuratora - ma się postarać o niezwłoczne powołanie organów lub likwidacje os. pr.

Jak strona nie jest os. fiz. i nie ma przedstawiciela ustawowego lub statutowego to w post. nie może działać

• Inne przyczyny konieczności zastępstwa procesowego

1. Nieobecność strony

2. Nieznajomość miejsca pobytu strony

Ad. 1

Art.34 §1 KPA-organ adm. publ. zobowiązany jest wystąpić do sadu z wnioskiem o wyznaczenie przedstawiciela dla os nieobecnej, jeżeli nie jest już wyznaczony; jak konieczność podjęcia czynności niecierpiącej zwłoki - sam może go wyznaczyć

„nieobecność”- tu: nieobecność w miejscu zamieszkania; przy wszczęciu post. na wniosek niemożliwa, przy wszczęciu z urzędu może się pojawić wyłącznie w momencie wszczęcia, ponieważ strona ma obowiązek zawiadamiania organu o każdej zmianie adresu - niedopełnienie - doręczenie pod dotychczasowy adres jest skuteczne

Nieobecnym jest osoba posiadająca miejsce zamieszkania (stałego pobytu) w kraju, znane organowi, nieprzebywająca w tym miejscu, wobec której organ zamierza wszcząć z urzędu post.

Ad. 2

Pisma skierowane do osób nieznanych z miejsca pobytu, dla których sąd nie wyznaczył przedstawiciela, dorzecza się przedstawicielowi ustawowemu ustanowionemu w myśl art..34 KPA

-„osoba nieznana z miejsca pobytu” - wg wykładni językowej strona post. a także uczestnik na prawach strony i uczestnik post.; wg systemowej i celowościowej tylko strona post.

-„miejsce pobytu” - najmniej sformalizowane miejsce doręczeń, np. już miejsce zamieszkania musi obejmować zamiar talego z nim związania

Można ustanowić przedstawiciela do doręczeń dla os. fizycznych,ale także ze względu na cel regulacji art.34 KPA (konieczność podjęcia czynności niecierpiących zwłoki przy zagwarantowaniu reprezentacji stronie) także dla os. prawnych i jedn. org. nieposiadających osobowości prawnej, gdy organ prowadzący post. nie zna miejsca pobytu ich organów lub podmiot organów nie posiada

4. Przedstawicielstwo ustawowe

- strona ma zdolność prawna, ale nie może samodzielnie działać w procesie ze względu na brak zdolności do czynności pr. lub inne ustawowe przyczyny

- regulacja przejęta z przepisów pr. cywilnego

art.30 §2 KPA - os. fiz. nieposiadające zdolności do czynności pr. (lub posiadające ograniczona) działają przez swych przedstawicieli ustawowych; zdolność te ocenia się wg przepisów prawa cywilnego

Źródła:

1.Ustawa

2.Orzeczenie sadu

3.Wyjatkowo akt organu adm. publ.

Ad. 1

• Rodzice dziecka podlegającego władzy rodzicielskiej

- art. 98 KRO-rodzice są przedstawicielami ustawowymi dziecka pozostającego pod władzą rodzicielska

- władza rodzicielska

1) powstaje ex lege z chwila urodzenia się dziecka

2) przysługuje, jeżeli rodzic ma pełną zdolność do czynności pr. - brak zdolności (ubezwłasnowolnienie, małoletniość) - przysługuje tylko drugiemu z rodziców; tak samo, gdy drugiemu władzę zawiesili lub odebrali - nie trzeba powoływać nikogo, kto by go zastąpił

3) trwa do uzyskania przez dziecko pełnoletniości

4) jej atrybutem jest reprezentacja dziecka-ma char. instrumentalny - konieczna do sprawowanie pieczy nad osobą i majątkiem

- czynność dokonana przez rodziców w imieniu dziecka pociąga za sobą skutki bezpośrednio dla niego

- przedstawicielstwo obejmuje dokonywanie czynności pr. i czynności w post. sądowym, przed innymi organami państwa i org. adm.

- każde z rodziców może działać samodzielnie jako przedstawiciel ustawowy bez udziału drugiego; jeśli czynność pr. dotyczy sprawy istotnej, powinni uzgodnić swe stanowiska; brak porozumienia nie wpływa na skuteczność czynności z osobą trzecią

Zakres władzy rodzicielskiej:

-piecza nad osoba

-przedstawicielstwo

-zarząd majątkiem dziecka

Zakres uprawnień rodziców jako zastępców procesowych zależy od wieku dziecka:

- czynności dokonane przez dziecko poniżej 13 lat są bezwzględnie nieważne

- 13-18 lat - małoletni będzie traktowany jako osoba:

a) dysponująca zdolnością procesową warunkową - rodzic wyraża zgodę na dokonanie czynności procesowej rozporządzającej i zobowiązującej; zgoda warunkiem ważności; dla czynności przekraczającej zwykły zarząd konieczne także zezwolenie sadu opiekuńczego

b) posiadająca zdolność procesowa

c) pozbawiona zdolności procesowej

Wyłączenia i ograniczenia reprezentacji w KRO

1. Rodzice nie mogą bez zezwolenia sadu opiekuńczego dokonywać czynności przekraczających zwykły zarząd ani wyrażać zgody na dokonanie takich czyności przez dziecko (art.101 §3 KRO)

2. Rodzice wykonujący władzę rodzicielska nad dzieckiem całkowicie ubezwłasnowolnionym podlegają takim ograniczeniom jak opiekun (art.108 KRO)

3. Sąd opiekuńczy może ograniczać zakres władzy rodzicielskiej:

-zarządzenia

-zawieszenie władzy rodzicielskiej

-pozbawienie władzy rodzicielskiej

• wspólnik spółki cywilnej

- spółka cywilna - nie ma osobowości pr., chyba że przepisy szczególne tak stanowią

- każdy wspólnik jest umocowany do reprezentowania spółki w takich granicach, w jakich jest umocowany do prowadzenia jej spraw

-źródło umocowania - ustawa (art.866 KC) - przedstawiciel ustawowy

Zakres uprawnień:

-każdy wspólnik jest obowiązany i uprawniony do prowadzenia spraw spółki

-może bez uprzedniej uchwały wspólników prowadzić sprawy, które nie przekraczają zakresu zwykłych czynności spółki; tak samo może wykonać czynność nagłą, której zaniechanie mogłoby narazić spółkę na niepowetowane straty

• wspólnik spółki jawnej

-art. 96 KC - przedstawicielstwo ustawowe

-różnicą z cywilną - prawo do samodzielnej reprezentacji nie jest ograniczone do zakresu, w jakim wspólnikowi służy prawo do prowadzenia spraw spółki

Ad. 2

• opiekun osoby małoletniej oraz ubezwłasnowolnionej całkowicie

- opiekę ustanawia sąd opiekuńczy nad małoletnim w przypadkach przewidzianych w kro lub pełnoletnim ubezwłasnowolnionym całkowicie

- prawa i obowiązki opiekuna ustają: ustanie opieki, zwolnienie opiekuna, ex lege z chwila pełnoletniości małoletniego lub przywrócenia chociażby jednemu z rodziców władzy rodzicielskiej, ubezwłasnowolniony całkowicie - w przypadku uchylenia ubezwłasnowolnienia lub zamiany na częściowe

- pozycja pr. opiekuna zależy od tego czy podopieczny:

a) nie ma zdolności do czynności pr. - czynność może być dokonana tylko przez opiekuna jako zastępcę procesowego; może podejmować w im. pupila wszystkie czynności, z wyjątkiem tych, które nie mogą być dokonywane przez przedstawiciela

b) czy ma tylko ograniczona-opiekun musi uzyskać zezwolenie sadu opiekuńczego we wszystkich ważnych sprawach, które dotyczą osoby lub majątku małoletniego

- organ adm. publ. powinien od opiekuna żądać zezwolenia, jeżeli uzna sprawę za ważną - czynności dokonane bez zezwolenia - bezwzględnie nieważne

- w przypadkach ubezwłasnowolnienia opiekun nie wyraża zgody na czynności prawne dokonane przez samego ubezwłasnowolnionego, bo nawet jak podopieczny ma ukończone 13 lat, nie ma w ogóle zdolności do czynności prawnych

- nie może reprezentować os. pozostających pod jego opieka przy czynnościach prawnych:

• między tymi osobami

• między jedną z tych osób a opiekunem, jego małżonkiem, zstępnym, wstępnym, rodzeństwem,chyba ze czynność polega na bezpłatnym przysporzeniu, na rzecz os. pozostającej pod opieka

W tych przyp. małoletniego reprezentuje kurator ustanowiony przez sad opiekuńczy

• doradca tymczasowy

W czasie trwania post. sądowego o ubezwłasnowolnienie os pełnoletniej sąd może ustanowić dla niej doradcę tymczasowego, gdy uzna to za konieczne dla ochrony jej osoby lub mienia

- przez to ma ona ograniczoną zd. do czynności pr. - stosuje się odpowiednio przepisy o kuratorze dla os. ubezwłasnowolnionej częściowo

- przymiot przedstawiciela ustawowego uzyskuje, gdy sad upoważni go do reprezentowania osoby, w stosunku do której wszczęto post. o ubezwłasnowolnienie - powołany do reprezentowania tej os. tylko na mocy wyraźnego rozstrzygniecie sadu

- postanowienie traci moc, gdy: wniosek o ubezwłasnowolnienie prawomocnie oddalony lub odrzucony lub post. umorzono, także na skutek orzeczenia o ubezwł. ustanawiającego opiekuna lub kuratora

• kurator jako zastępca procesowy

- może być tylko taki, który ma przymiot przedstawiciela ustawowego

- musi działać w cudzym imieniu i dysponować kompetencja do takiego działania

- do przedstawicieli ustawowych zaliczamy tzw. kuratorów prawa materialnego - z wyłączeniem tych, którzy są umocowani do działania tylko w proc. cywilnym

-kuratorzy prawa procesowego - powołani wyłącznie do dokonania w im, reprezentowanego czynności procesowych; każdy kurator proc. będzie przedst. ustawowym

- do przedstawicieli ustawowych uprawnionych do reprezentowania strony w post. adm. należy zaliczyć tych kuratorów prawa procesowego, którzy w ramach swoich uprawnień cywilnoproc. będą mogli podejmować również czynności administracyjnoproc.

- art.95 KC - reguła: kurator jako przedst. ustawowy będzie uprawniony do podejmowania wszelkich cz. pr., w tym i procesowych ograniczenia nie będzie mógł reprezentować podopiecznego, kiedy wyłączone jest przedstawicielstwo opiekuna

- wyłączenie przedstawicielstwa kuratora w razie zaistnienia okoliczności nasuwających wątpliwości co do możności zachowania przez niego pełnej bezstronności -sad opiekuńczy ustanawia kuratele ad actum

- kurator powinien uzyskać zezwolenie sadu we wszystkich ważniejszych sprawach dot. os. lub majątku podopiecznego

- samodzielność kuratora-krepowana przez zarządzenia sadu opiekuńczego

- prawa i obowiązki - określa sąd, który go powołał, niekiedy ustawa

- kuratela ustaje:

a) orzeczenie sadu

b) ustaje cel jej ustanowienia

c) na wniosek os. poddanej kurateli

d) w przyp. określonych w przepisach z mocy prawa

• przedstawiciel procesowy wyznaczony przez organ

1. dla osoby nieobecnej-wyznaczenie przedstawiciela w trybie administracyjnopr.

-przesłanki:

a) konieczność podjęcia czynności niecierpiącej zwłoki - oceny dokonuje organ wg reguł post. dowodowego

b) nieobecność osoby - dotyczy tylko stron post. lub ustanowionych przedstawicieli, ale juz nie uczestników na prawach strony

c) brak przedstawiciela ustanowionego przez sad

- wyznaczenie-jednostronna cz. pr. organu prowadzącego post.; nawiązuje się stos. pr. między organem a przedstawicielem

-zakres umocowania: podejmowanie działań przez z-cę, do czasu wyznaczenia dla os. nieobecnej przedst. przez sąd powinien ograniczyć się do czynności w procesie niezbędnych i podejmować je w interesie strony, nie powinien podejmować czynności dyspozycyjnych ze względu na ich skutki pozaprocesowe, poza tym nie zmierzają do ochrony prawnej os. reprezentowanej

- obowiązek - też zbieranie inf. dot. całej sprawy i miejsca pobytu strony

- uprawnienia wygasają z momentem wyznaczenia dla strony nieobecnej przedstawiciela przez sad

- org. adm. pub. powinien wystąpić do sądu z wnioskiem o wyznaczenie kuratora

2. dla osoby nieznanej z miejsca pobytu

art.48 §1 kpa - pisma skierowane do os. nieznanych z miejsca pobytu, dla których sąd nie wyznaczył przedstawiciela, doręcza się przedst. ustanowionemu w myśl art.34 KPA

-przedstawiciel tymczasowy do orzeczeń może zostać powołany, jeśli miejsce pobytu strony nie jest znane powszechnie lub kręgowi osób zazwyczaj o takim pobycie poinformowanym

nieznajomość miejsca pobytu - która uniemożliwia dokonanie doręczenia stronie

nie dla os. niezidentyfikowanej, tylko dla os. konkretnej, indywidualnie oznaczonej, której tylko miejsce pobytu jest nieznane

- zakres uprawnień/obowiązków

• kurator dla doręczeń

• podejmować za nieobecnego i nieświadomego toczącego się post. czynności niezbędne dla ochrony jego praw w okresie trwania sprawy

• podejmowanie czynności niecierpiących zwłoki do czasu wyznaczenia przedstawiciela przez sąd - nie tylko odbiór pism, ale też inne czynności niecierpiące zwłoki

5. PEŁNOMOCNICTWO

- pełnomocnictwo materialne stanowi wystarczające umocowanie do podejmowania czynności procesowych w imieniu mocodawcy, nie jest konieczne wystawienie odrębnego pełnomocnictwa procesowego.

- KPA nie reguluje wszystkich kwestii, konieczne sięganie pomocniczo do KC z uwzględnieniem specyfiki post. adm.

• Powstanie:

• pełnomocnika może ustanowić każdy podmiot będący stroną post. oraz uczestnik na prawach strony (os. fiz. ustanawia sama lub za pośrednictwem przedstawiciela ustawowego)

• skuteczność ustanowienia (czynności pr. opartej na oświadczeniu woli) zależy od zdolności pr. ustanawiającego - oceniana wg prawa cywilnego (art.30 §1KPA):

-os. fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności pr. może skutecznie ustanowić pełnomocnika własnym ośw. woli; jak nie ma w ogóle zdolności do czynności pr., ustanowienie będzie bezskuteczne; jak ma ograniczoną, możliwe 3 przypadki:

a) tam gdzie traktowana jak os. pozbawiona zdolności nie może ustanowić pełnomocnika

b) w tej sferze praw, gdzie dysponuje pełną zdolnością może ustanowić bez ograniczeń

c) w zakresie czynności rozporządzających i zobowiązujących udzielenie pełnomocnictwa

uzależnione od zgody przedstawiciela ustawowego; jak udzielone bez zgody - ważność

zależy od potwierdzenia umocowania przez przedstawiciela ustawowego

Koncepcja ograniczonego formalizmu (art.33 §2 KPA) - pełnomocnictwo powinno być sporządzone na piśmie, możliwe także udzielenie w formie ustnej na podstawie ośw. woli strony złożonego do protokołu - umocowanie staje się skuteczne po wciągnięciu ośw. do protokołu i przyjęciu upoważnienia przez pełnomocnika.

Pełnomocnictwo ustne może zostać udzielone:

-w momencie wszczęcia post. (pełnomocnik zobowiązany dołączyć do akt sprawy oryginał lub urzędowo poświadczony odpis pełnomocnictwa - art.33 §3 KPA)

-przy dokonywaniu przez stronę określonej czynności procesowej

-odrębnie jako samodzielna czynność procesowa podlegająca zaprotokołowaniu

1) urzędowo poświadczony odpis pełnomocnictwa sporządza notariusz lub organ prowadzący post. lub organ udzielający pomocy pr. na podstawie art. 52 KPA; adwokat i radca prawny może samodzielnie uwierzytelnić odpis udzielonego mu pełnomocnictwa do momentu pierwszej czynności procesowej; nie ma wymogu urzędowego poświadczenia na pełnomocnictwie podpisu strony

2) pełnomocnik zobowiązany jest ujawnić, że działa w imieniu i na rzecz mocodawcy;

3) osoby pełnomocnika i mocodawcy określone w sposób umożliwiający jednoznaczna identyfikacje;

4) podpis mocodawcy - własnoręczny, co najmniej nazwisko

5) oryginał pełnomocnictwa można zastąpić wierzytelnym odpisem - wierzytelność stwierdza notariusz lub konsul; przedmiotem uwierzytelnienia jest zgodność odpisu z oryginałem pełnomocnictwa; w aktach sprawy powinien być albo oryginał albo jego urzędowy odpis

6) nie ma wymogu formalnego przyjęcia pełnomocnictwa, ale czynność udzielenia musi się odbywać za zgoda osoby, której pełnomocnictwa się udziela(zgoda także per facta concludentia)

7) pełnomocnictwo nie wymaga oznaczenia data;

-jeżeli pełnomocnictwo nie zostało formalnie doręczone organowi, a pełnomocnik podjął czynności w post., organ prowadzący ma obowiązek wezwać do usunięcia braku formalnego (art.64 KPA); brakiem jest także niedoręczenie pełnomocnictwa przy podaniu o wszczęcie post.; dopuszczenie pełnomocnika nienależycie wylegitymowanego stanowi wadliwość post.; do uzupełnienia braków wzywa się stronę; od chwili doręczenia organowi pełnomocnictwa pełnomocnik powinien być zawiadamiany o wszystkich czynnościach i wzywany do udziału w nich tak jak sama strona post. - pominiecie pełnomocnika strony = pominiecie strony w post. adm. = wadliwość post. (art.145 §1 KPA)

• Wymogi dotyczące pełnomocnika:

1. pełnomocnikiem może być tylko os. fiz. posiadająca zdolność do czynności prawnych (także os. z ograniczoną zdolnością w zakresie, w jakim jej zdolność do czynności pr. nie jest ograniczona - może dokonywać czynności procesowych w takim zakresie, w jakim nie stanowiła one zaciągnięcia zobowiązania lub rozporządzenia prawem strony)

2. pełnomocnik nie musi posiadać żadnych kwalifikacji fachowych ani doświadczenia zawodowego w sprawach prowadzonych w imieniu strony; swobodę wyboru mogą ograniczać przepisy szczególne

• Zakres uprawnień pełnomocnika (KPA nie reguluje):

A. wszystkie czynności, jakie zgodnie z KPA może dokonywać strona, może tez dokonywać pełnomocnik

B. uzależniony od woli strony; osobiste działanie strony może jednak wynikać z przepisów prawa (ustawa), postanowień organu prowadzącego post. lub charakteru czynność procesowych.

C. formy pełnomocnictwa procesowego:

-upoważnienie do prowadzenia wszelkich spraw w imieniu strony w post. adm. (ogólne)

-do prowadzenia poszczególnych spraw (szczególne)

-do dokonywania tylko niektórych czynności procesowych (należy włączyć także tzw. zaniechania procesowe)

Organ administracji publicznej bada z urzędu rodzaj udzielonego pełnomocnictwa w każdym stadium post. Jak w ogóle nie ma osoba pełnomocnictwa, nie ma w tej sprawie lub do dokonania danej czynności, to jej nie dopuszcza.

D. pełnomocnik będzie uprawniony do:

-złożenia wniosku o wszczęcie post. (art.61 KPA)

-udziału w czynnościach post. wyjaśniającego

-złożenia wniosku o przywrócenie terminu (art.58 KPA)

-zadania dostępu do akt post. (art.73 KPA)

-składania wniosków dowodowych (art78 KPA)

-brania udziału w przeprowadzaniu dowodu (art.79 p.2 KPA)

-składania wniosków o rektyfikacje decyzji lub postanowienia)

-składania w imieniu strony zwyczajnych środków prawnych(odwołanie, zażalenie)

Ma obowiązek zawiadamiania organu o zmianie swego adresu

E. Jeżeli pełnomocnictwo jest sformułowane ogólnie, pełnomocnik może także:

-składać wniosek o wznowienie post.

-o stwierdzenie nieważności decyzji

-o zmianę lub uchylenie decyzji ostatecznej

-brać udział w czynnościach procesowych spowodowanych tymi wnioskami

-składać wnioski związane z nadzwyczajnymi środkami prawnymi (o odszkodowanie, o wstrzymanie wykonania decyzji)

Musi dysponować wyraźnym umocowaniem na wyrażenie zgody na uchylenie lub zmianę ostatecznej decyzji, na mocy której strona nabywa prawo (art.155 KPA).Kompetencja do dokonywania wszystkich czynności polegających na rozporządzeniu procesem przez stronę powinna wyraźnie wynikać z udzielonego umocowania.

• Substytucja pełnomocnictwa:

1) pełnomocnik może udzielać pełnomocnictwa innej osobie w imieniu i ze skutkami dla mocodawcy tylko wtedy, gdy to wynika wprost z treści pełnomocnictwa lub odrębnych przepisów ustawy; jak pełnomocnictwo milczy-nie można;

- adwokat może udzielać substytucji, gdy nie może w sprawie działać osobiście

- radca prawny może udzielić dalszego pełnomocnictwa innemu radcy prawnemu, adwokatowi, prawnikowi zagranicznemu wykonującemu stałą praktykę w zakresie wynikającym z ustawy, a także aplikantowi radcowskiemu

2) pełnomocnik przelewa na substytuta wszystkie prawa, które ma; jego oświadczenia są składane w imieniu pierwszego mocodawcy i mocodawcę wiążą

3) konsekwencje wtórnego charakteru substytucji:

- wygaśniecie pierwszego pełnomocnictwa powoduje automatycznie wygaśniecie substytucji

- ograniczenie zakresu umocowania pełnomocnika powoduje odpowiednie ograniczenie zakresu umocowania substytuta

- w przypadku pełnomocnictwa do poszczególnych czynności procesowych zakres uprawnień substytuta ocenia się wg treści pełnomocnictwa

- pełnomocnictwo substytucyjne wygasa z chwila śmierci pełnomocnika, który go udzielił

• Zmiana zakresu pełnomocnictwa w trakcie post.

- mocodawca ma prawo do cofnięcia pełnomocnictwa w każdym czasie, chwilowego eliminowania czynności pełnomocnika oraz jego udziału w poszczególnych fazach post. adm.

- zmiany będą skuteczne, jeżeli zostaną dokonane w formie pisemnej z obowiązkiem przedłożenia dokumentu organowi prowadzącemu post., lub zgłoszone do protokołu.

Udzielenie pełnomocnictwa nie odbiera stronie prawa osobistego udziału s sprawie obok pełnomocnika - wtedy miarodajne jej stanowisko.

Jeżeli organ stwierdzi braki w zakresie umocowania, powinien wezwać pełnomocnika do uzupełnienia braków:

a) pełnomocnik w trakcie procesu wnosi podanie i wtedy na zasadzie art.64 KPA jako „wnoszącego” można go wezwać do usunięcia braków w terminie 7 dni pod rygorem pozostawienia sprawy bez rozpoznania

b) w innych sytuacjach organ korzysta z wezwania określonego w art.50 KPA-do złożenia wyjaśnień

Brak umocowania do reprezentacji strony-przyczyna wznowienia post, bo strona nie brała udziału w post. bez własnej winy (art.145 §1 KPA)

Nie ma możliwości konwalidacji czynności procesowych podjętych przez pełnomocnika poza zakresem umocowania-bezskuteczne.

KPA nie przewiduje także instytucji tymczasowego dopuszczenia do podjęcia naglącej czynności procesowej osoby niemogącej na razie przedstawić pełnomocnictwa.

Osoba działające bez pełnomocnictwa lub z przekroczeniem jego zakresu odpowiada wobec strony za skutki swych działań procesie.

• Pełnomocnictwo może wygasnąć wskutek:

1. zdarzeń procesowych

- spełnienie celu, dla którego zostało udzielone

a) przy pełnomocnictwie ogólnym i szczególnym cel uważa się za zrealizowany, gdy nie ma już żadnej czynności procesowa objęta udzielonym pełnomocnictwem koniecznej do dokonania spełnieniu celu decyduje moment załatwienia sprawy, ale nie moment uzyskania cechy ostateczności przez rozstrzygniecie zapadle w sprawie

b) możliwe jest udzielenie pełnomocnictwa na określony czas - najczęściej ograniczenie do czasu trwania post. w określonym stadium instancyjnym

-zmiana strony w post. - do reprezentacji nowe strony pełnomocnik musi się wylegitymować nowym pełnomocnictwem udzielonym przez ten podmiot

2. pozaprocesowych zdarzeń prawnych dotyczących osoby mocodawcy

a) utrata zdolności administracyjnopr.

-śmierć strony; a w przypadku os. prawnych lub jednostek nieposiadających osobowości prawnej utrata zdolności administracyjnopr. następuje z chwila, kiedy przestają one istnieć - można porównać do utraty zdolności sadowej tylko, gdy podmioty te nie posiadały żadnego majątku i żadne prawa majątkowe nie mogłyby być dochodzone dla nich ani przeciwko nim; jeśli posiadają majątek, tracą tylko zdolność procesowa a nie sadowa-te tracą dopiero z chwila ich likwidacji - koniec bytu pr.

- śmierć strony stanowi w świetle postanowień art.97p.1 KPA przesłankę obligatoryjnego zawieszenia post., jeżeli wezwanie spadkobierców zmarłej strony do udziału w post nie jest możliwe i nie zachodzą okoliczności, o których mowa w art.30 §5, a post. nie podlega umorzeniu jako bezprzedmiotowe

- wraz z utrata zdolności administracyjnopr. mocodawca traci możliwość odwołania pełnomocnika - uprawnienie przechodzi na przedstawiciela ustawowego

b) utrata zdolności procesowej mocodawcy nie powoduje wygaśnięcia pełnomocnictwa - jest ona konieczna tylko do prawidłowego ustanowienia

Zmiany w zakresie zdolności procesowej strony procesowej i zmiany w odniesieniu do jej przedstawiciela ustawowego, podobnie jak braki i zmiany zachodzące w składzie organów strony niebędącej osobą fiz., nie maja wpływu na dalsze istnienie skutecznie udzielonego pełnomocnictwa

3. dotyczących osoby pełnomocnika

- śmierć

- utrata zdolności procesowej

- utrata zdolności postulacyjnej

Strona decyduje czy ustanawia nowego pełnomocnika czy włącza się sama do post.; do czasu podjęcia decyzji przez stronę w post. sądowym organ powinien wstrzymać się od kontynuowania post.

4. wypowiedzenia pełnomocnictwa przez mocodawcę

- oświadczenie woli skuteczne dopiero po dokonaniu zawiadomienia organu prowadzącego post.; do tego czasu wypowiedzenie skuteczne tylko miedzy mocodawca a pełnomocnikiem

- w formie pisemnej lub zgłoszenie faktu odwołania pełnomocnika do protokołu

- niedopuszczalne wypowiedzenie pełnomocnictwa przez pełnomocnika, bo ustanowienie to czynność jednostronna - pełnomocnictwo opiera się wyłącznie na woli mocodawcy

• Skutki ustanowienia pełnomocnika:

1. staje się podmiotem wszystkich praw i obowiązków procesowych strony pozostających w zakresie pełnomocnictwa - nie obciążają go obowiązki strony wynikające z prawa materialnego

2. pełnomocnictwo obejmuje z mocy prawa umocowanie zarówno do dokonywania wszelkich czynności procesowych w imieniu i na rzecz strony, jak i do przyjmowania w imieniu i na rzecz tej strony wszelkich czynności procesowych innych podmiotów post.

3. powinien mieć zapewniony udział w post. tak samo jak strona - pominiecie pełnomocnika strony w czynnościach post. = pominiecie strony przesłanka do wznowienia post. i uchylenia w jego wyniku decyzji adm., niezależnie od tego, czy miało to wpływ na treść decyzji; charakter formalny - sam brak udziału strony/pełnomocnika stanowi powód dostateczny do wznowienia-nie musi wyniknąć z tego szkoda dla strony ani stwierdzenie, że udział strony spowodowałby inne załatwienie sprawy

4. pełnomocnik jest adresatem wszystkich pism procesowych kierowanych przez organ do strony-jednoczesne doręczenie pisma stronie i pełnomocnikowi powoduje tylko, że strona jest poinformowana o treści pisma; bieg terminu do wniesienia środka odwoławczego rozpoczyna się z data skutecznego doręczenia pisma pełnomocnikowi

5. termin dla wniesienia skargi do NSA liczy się od dnia, w którym pełnomocnikowi zostało doręczone rozstrzygniecie w sprawie

6. ustanowienie pełnomocnika nie pozbawia strony możliwości samodzielnego działania w zakresie czynności objętych udzielonym pełnomocnictwem - czynność strony eliminuje czynność pełnomocnika, jeżeli jest to dopuszczalne i możliwe w danym stadium post.

• Pełnomocnictwo domniemane

- oparte na ustawowym domniemaniu ( dorozumiane-gdy zachowaniu się mocodawcy można przypisać, zgodnie z ustalonymi dyrektywami wykładni oświadczeń woli, znaczenie udzielenia pełnomocnictwa)

- art.33 §4 KPA - organ może nie żądać przedłożenia pełnomocnictwa, jeśli spełnione są kumulatywnie przesłanki:

a) przedmiotem post. jest sprawa mniejszej wagi-czyli taka, która nie pociąga za sobą poważniejszych

skutków; ocena należy do organu adm. publ.; powinien on wziąć pod uwagę, czy wynik sprawy może mieć wpływ na sytuacje prawna członka najbliższej rodziny lub domownika strony-jeżeli tak, organ powinien żądać pełnomocnictwa

b) pełnomocnikiem jest członek najbliższej rodziny lub domownik strony:

- członek najbliższej rodziny - art. 83 KPA: małżonek strony, wstępny, zstępny, rodzeństwo, powinowaci pierwszego stopnia, osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia

- domownik - orzecznictwo: zamieszkujący ze stroną w jednym mieszkaniu lub domu dorośli krewni i powinowaci strony, niezależnie od tego czy równocześnie prowadzą z nią wspólne gospodarstwo domowe

c) nie ma wątpliwości co do istnienia i zakresu upoważnienia do występowania w imieniu strony - upoważnienie musi być, ale niekoniecznie na piśmie; istnieje domniemanie do upoważnienia w imieniu strony: w takim przypadku pisemne ujecie pełnomocnictwa nie jest wymagane, ale dla porządku należy go zawsze dokonać przez adnotację w aktach sprawy

Jeżeli powyższe przesłanki nie zostaną spełnione organ powinien żądać pełnomocnictwa na piśmie odpowiadającego warunkom zawartym w art.33 §2 KPA

1