Pedagogika to pojęcie bardzo ogólne i wieloznaczne. Można je rozpatrywać na płaszczyźnie języka (nazwa/termin) bądź na płaszczyźnie rzeczywistości (pewne zjawisko). Możemy więc wysnuć:

• definicję nominalną (jeżeli chodzi o termin)

• definicję rzeczową (opis zjawiska)

Zacznijmy od etymologii, czyli od znaczenia terminu. Analiza semiotyczna.

1. p. z greckiego: prowadzenie dziecka. Był to zawód wykonywany przez niepełnowartościowych niewolników, którzy nie nadawali się do pracy w polu. Do ich zadań należała opieka nad dziećmi ich panów - zabawa, opieka i podawanie jedzenia. Pajdagogos (pedagog) miał też prowadzić dziecko i towarzyszyć mu „w drodze do szkoły” (ale nie uczył dzieci. Dzisiejszy „pedagog” wiąże swą etymologię z funkcją niewolnika. Zbitka: pajd - dziecko-chłopiec, gogos - prowadzenie.

2. pajdeja - pewien model kształcenia, edukacji znany już w starożytnej Grecji

P. [treść]

• znaczenie szerokie (potoczne, nienaukowe) utożsamiane z wychowaniem

• znaczenie wąskie (precyzyjne, techniczne) - nauka o wychowaniu człowieka, dyscyplina naukowa

Odniesienie historyczne: P. jako nauka istnieje zaledwie od XIX w., samo wychowanie i refleksja o nim istnieją od zawsze (wychowanie wyprzedza pedagogikę).

Refleksje ludzkości nad wychowaniem były początkowo obecne w ramach filozofii (sofiści), stopniowo nastąpiło wydzielanie się refleksji naukowych.

Czynniki, które wpłynęły na unaukowienie p.:

1. 
   
   czynniki kulturowe i społeczne

1. rewolucja przemysłowa

2. podział pracy

3. powstanie specjalizacji zawodowych

2. zmiany ekonomiczne i polityczne

1. powstanie klasy robotniczej

2. wytworzenie się świadomości przynależności klasowej

3. specyficzne potrzeby danych klas społecznych

• edukacyjne

• związane z czasem wolnym (p. społeczna)

• walka o wpływy, o dominację polityczno-kulturową

• nowe prądy umysłowe - np. oświeceniowy iluminizm i neo-iluminizm, pozytywizm, marksizm, humanizm (różnie pojęta promocja edukacji)

EFEKT:

• tworzenie kierunków pedagogicznych

• powstawanie katedr

• podejmowanie specjalistycznych badań naukowych

Twórca p. naukowej: J. F. Herbart (1776 - 1841)

• uczeń Kanta

• w 1809 założył w Królewcu pierwszą katedrę pedagogiki

• pierwszy profesor pedagogiki

• szkoła herbartowska: pierwszy system wychowawczy obejmujący dwie dyscypliny:

• etyka - ku czemu wychowywać (cele)

• psychologia - jak to osiągnąć ( środki i metody),

charakter pamięciowy

Polscy założyciele katedr pedagogicznych:

1. S. Hessen

2. H. Rowid (1887 - 1944)

3. Z. Mysłakowski

4. K. Sośnicki

5. Z. Kukulski (1890 - 1944):

• studia filozofii na UJ

• do 1917 studia polonistyki (doktorat)

• 1925 habilitacja na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie

• od 1920 pracował na KULu

• od 1925 - profesor nadzwyczajny z zakresu pedagogiki na KULu

• od 1928 - profesor zwyczajny

• stworzył katedrę p. na KULu

• działalność naukowa: KEN (zwłaszcza T. Czacki) + cele wychowania (interdyscyplinarność badań pedagogicznych

6. S. Kunowski - po śmierci Kukulskiego przejął jego zajęcia i stanowisko, jego domena to psychologiczne rozumienie procesów wychowawczych

Początek polskiej pedagogiki to rok 1926 (pierwsze katedry p. na UJ i UW).

Tworzenie p. jako dyscypliny naukowej na 2 sposoby:

1. wzór Herbarta - idealistyczny.

2. realistyczny - polska pedagogika.
































dalej p. oznacza pedagogikę.

Bo nie umiał.

Patrz na płace.

A młodzież dzieli się na dobrą i „ach, tę dzisiejszą”.

*świetną ilustracją zmian są przemiany kulturowe Wielkiej Rewolucji Francuskiej

Bambusowe, parciane, odżelazkowe, skórzane itp. itd.

Wykłady z pedagogiki - Filologia Polska III - A.J.G. Peryt (komentarze A. J. M. Poręba)

11.10.2007

2

/2

PEDAGOGIKA

TREŚĆ

(ROZUMIENIE)

DESYGNATY

(KONKRETNE ZJAWISKA)

POJĘCIA

Wymuszają powstawanie nowych zawodów.

PEDAGOGIKA

HERBART

SPOSÓB REALISTYCZNY

Cele aprioryczne, pożądane, szukamy metod jak osiągnąć cele, potrzeby społeczne na drugim planie

Najpierw trzeba poznać kontekst, praktykę, a potem na podstawie obserwacji stworzyć teorię (syntezę)

Poznanie rzeczywistości i człowieka - związek pedagogiki z życiem codziennym

Jak pogodzić wiedzę empiryczną (jak jest?) z normatywną (jak być powinno)

---