 | Pobierz cały dokument stale.stopowe.stopy.zelazo.wegiel.doc Rozmiar 47 KB |
STALE STOPOWE
Stale stopowe są to stale, które poza żelazem i węglem oraz zwykłymi domieszkami (Mn, Si, P, S, Cu) zawierają inne celowo wprowadzone składniki lub podwyższone zawartości manganu i krzemu. Składniki te noszą nazwę dodatków stopowych, które oddziałowując na węgiel, żelazo i wzajemnie na siebie powodują zmiany w strukturze i własności stali.
Mogą one występować w stali pod różnymi postaciami:
w roztworze stałym,
węglików,
wtrąceń niemetalicznych,
związków międzymetalicznych,
w postaci wolnej
Decydujący wpływ na własności stali z powyższych postaci ma występowanie dodatków w postaci roztworu stałego oraz węglików.
Poprzez wprowadzenie dodatków stopowych uzyskuje się materiały posiadające:
wymagane własności fizyko-chemiczne,
wysoką twardość i odporność na ścieranie,
wysokie własności mechaniczne,
wysokie własności technologiczne,
lepszą hartowność.
Oznaczenia oraz wpływ pierwiastków na własności stali stopowych:
W - wolfram: nadaje drobnoziarnistość, zwiększa hartowność, twardość i odporność na zużycie
V - wanad (F): przeciwdziała rozrostowi ziarna w wysokich temperaturach, zwiększa głębokość hartowania
Cr - chrom (H): zwiększa twardość stali, odporność na ścieranie, rozdrobnienie ziarna, polepsza hartowność
M - mangan (G): polepsza hartowność, zwiększa wytrzymałość na rozciąganie i odporność na uderzenia
S - krzem: polepsza własności mechaniczne
L - molibden (M): zwiększa hartowność, zmniejsza kruchość odpuszczania
K - kobalt: stosowany w stalach szybkotnących zwiększa trwałość ostrza
N - nikiel: polepsza hartowność, własności mechaniczne
Ti - tytan: przeciwdziała rozrostowi ziarn
P - grupa: chrom+nikiel+wanad
Z - grupa: krzem+chrom+wolfram
A - wyższa jakość stali
Są to stale droższe od stali węglowych i stosowane są wtedy, gdy nie mogą być użyte stale węglowe.
Konstrukcyjne stale stopowe:
Stale używane do wyrobu części maszyn i konstrukcji pracujących w zakresie temperatur
od -40 do 300oC, w środowiskach o niewielkim oddziaływaniu korozyjnym. Kryterium przydatności stanowią głównie ich własności mechaniczne (granica plastyczności, wysoka wytrzymałość zmęczeniowa, duża twardość i odporność na ścieranie).
Stale niskostopowe o podwyższonej wytrzymałości
Znajdują zastosowanie do budowy konstrukcji przemysłowych, mostów statków, do zbrojenia betonu, na rury do rurociągów. Są dostarczane w postaci kształtowników, blach, taśm, rur i drutów, które łączy się poprzez spawanie. Cechują się one podwyższoną granicą plastyczności (Remin = 300÷460 MPa), i wytrzymałości na rozciąganie, niską temperaturą przejścia w stan kruchy oraz dobrą spawalnością. Zawartość węgla nie przekracza więc 0,22%, czyli podwyższenie własności mechanicznych realizowane jest poprzez dodatki stopowe oraz odpowiednią technologię wytwarzania, obróbkę plastyczną i cieplną.
Spawalność stali określa zdolność materiału do uzyskiwania wysokich własności mechanicznych po spawaniu. O spawalności decydują następujące czynniki:
spawalność metalurgiczna (zależy od składy chemicznego i określa zachowanie materiału podczas spawania i jego wpływ na własności spawanego materiału i złącza)
spawalność technologiczna (technologia spawania i jej wpływ na własności złącza)
spawalność konstrukcyjna ( ujmuje znaczenie rozwiązania konstrukcyjnego węzła oraz wpływ grubości materiału na jakość i własności złącza)
 | Pobierz cały dokument stale.stopowe.stopy.zelazo.wegiel.doc rozmiar 47 KB |