WOK
1.Piramida Cheopsa w Gizie (Egipt) - egipska piramida, znajdująca się w Gizie nieopodal Kairu, wzniesiona ok. 2560 r. p.n.e. prawdopodobnie wg projektu Hemona, będąca częścią nekropolii memfickiej, według powszechnie akceptowanej przez środowiska naukowe teorii, stanowiąca w starożytności miejsce pochówku faraona Cheopsa (egip. Chufu). Piramida Cheopsa oraz stojące obok niej piramidy Chefrena i Mykerinosa to najbardziej znany zespół piramid. Obok piramidy Chefrena postawiono monumentalny pomnik Sfinksa. Największa z piramid, piramida Cheopsa, uznana została przez starożytnych Greków za jeden z Siedmiu Cudów Świata. Postawiona została na sztucznie wyrównanym terenie (zmierzone różnice poziomu wynoszą do 2,0 cm). Piramida zorientowana jest zgodnie z kierunkami świata. Boki jej są zwrócone dokładnie na północ, południe, wschód i zachód. Wielkie bloki kamienne, ważące po 2,5 tony (największe nawet około 15 t - cała budowla składa się z ponad 2,3 mln takich bloków, co sprawia, że piramida Cheopsa jest najcięższą budowlą stworzoną przez człowieka - ma masę ponad 6 milionów ton), zostały ustawione z wielką precyzją. Ściany obłożono licem wapiennym z kamieniołomów w Tura. Z obudowy tej pozostały jedynie fragmenty w jej najniższych warstwach. Ścięty wierzchołek piramidy spowodował, że jej wysokość zmalała do około 137,0 m.
2.Wiszące ogrody Semiramidy (Babilon) - Ich niezwykłość budziła podziw współczesnych, a zdumienie i wielkie zainteresowanie potomnych. Opisywali je często historycy greccy, a od czasów Aleksandra Wielkiego zalicza się je do siedmiu cudów świata. Zostały zbudowane na polecenie króla Nabuchodonozora II (604-562 p.n.e.), który podarował je swojej żonie, Amytis, ponieważ po przyjeździe do Babilonu bardzo tęskniła za bujną zielenią ojczystego kraju - Medii. Niejasne jest, dlaczego nazwano je imieniem Semiramidy, asyryjskiej królowej, która żyła dwa wieki wcześniej. Owe ogrody musiały istnieć ze względu na wzmianki o nich występujące w wielu źródłach historycznych z tamtego i późniejszego okresu (pisali o nich m.in. Herodot, Strabon i Diodor Sycylijski). Ponadto wykopaliska przeprowadzone w miejscu ich hipotetycznego położenia wykazały obecność pozostałości rozległego pałacu Nabuchodonozora II jak i specjalnej konstrukcji tarasy i studnie. Były one zakładane na tarasach wznoszących się do góry i podtrzymywanych specjalną konstrukcją, którą tworzyły szeregi wąskich, coraz wyższych korytarzy zasklepionych kolebkowo. Każdy taras, na którym zasadzono rośliny, był izolowany smołą i powłoką ołowianą na których umieszczano warstwę odsączającą, a następnie grubą warstwę ziemi (do 2 m miąższości), w której rosły drzewa i krzewy, sztucznie nawadniane. Ogrody te zostały założone w VI lub VII wieku p.n.e. Zwisające z tarasów pnącza zakrywały mury, co sprawiało wrażenie, że te piękne rośliny zawieszone są w powietrzu. Do ich nawadniania używano wody z Eufratu, którą dostarczano na poszczególne poziomy za pomocą przemyślnego systemu kanałów i drenów.
3.Świątynia Artemidy w Efezie - dla starożytnych Greków jeden z siedmiu cudów świata. Znana pod nazwą Artemizjonu stanowiła największą ozdobę Efezu w Azji Mniejszej (obecnie Turcja). Była to świątynia o wymiarach 130 m na 69 m, zbudowana przez króla Lidii Krezusa około 560 p.n.e.[1] Najprawdopodobniej stanęła na miejscu wcześniejszej budowli zniszczonej podczas najazdu Kimmerów (zdaniem Pliniusza świątynia była dziewięć razy budowana i burzona). Jońska świątynia została zaprojektowana przez Chersifrona i Metagenesa z Knossos, przy współpracy Teodorosa z Samos. Do jej budowy użyto doskonałej jakości marmuru i cedru libańskiego. Świątynia została zaprojektowana jako dipteros otoczony podwójną kolumnadą złożoną z ośmiu kolumn przed elewacją frontową i tylną (tzw. oktastylos) i dwudziestu kolumn wzdłuż boków świątyni. Pozostałe kolumny, a było ich w sumie 127, umieszczono w pronaosie i wewnątrz świątyni. Kolumny o wysokości ok. 18,0 m miały średnicę w dolnej części 2,5 m. Zdobiły je w dolnej części płaskorzeźby. Rzeźby zdobiły także fryz i najprawdopodobniej tympanon oraz dach świątyni. W jej wnętrzu umieszczono cedrowy posąg Artemidy. Wśród rzeźbiarzy zaangażowanych do prac przy budowie należeli między innymi: Fidiasz, Poliklet, Kresilas. Ukończenie budowli zajęło 120 lat. W 356 p.n.e. świątynię spalił szewc Herostrates w nadziei, że ten występek unieśmiertelni jego imię. Świątynię chciał odbudować Aleksander Wielki. Mieszkańcy Efezu nie przyjęli jego warunku, jakim było umieszczenie w świątyni inskrypcji sławiących jego imię. Propozycja została odrzucona słowami: "Aleksandrze, nie wypada, żeby jeden bóg stawiał świątynię drugiemu bogu", bowiem wyznawcy Artemidy nie widzieli możliwości oddawania w jednej świątyni hołdu dwóm bogom. Aleksander, mimo iż nie przyjęto od niego pieniędzy na pokrycie kosztów odbudowy, zlecił swojemu architektowi, Dejnokratesowi, sporządzenie projektu świątyni. Koszt prac został sfinansowany ze składek mieszkańców Efezu i z kwot uzyskanych ze sprzedaży niektórych, niewykorzystanych przy odbudowie elementów spalonej świątyni. Odbudowa świątyni trwała od 334 p.n.e. do 260 p.n.e.. Budowla stanęła na fundamentach poprzedniej świątyni i miała identyczne z nią wymiary. Dodano nową krepidomę złożoną z 13 stopni. Przy odbudowie pracowali Skopas, który wykonał płaskorzeźby w dolnej części kolumn, Praksykles i Apelles. Świątynia z IV wieku została zniszczona podczas najazdu Gotów w 262 i już nigdy jej nie odbudowano. W roku 1869 ekspedycja zorganizowana przez British Museum odkryła miejsce, gdzie znajdowała się świątynia. Niektóre elementy wystroju efeskiego Artemizjonu można obecnie obejrzeć w tym muzeum. Poniżej rysunki płaskorzeźb z kolumnady Artemizjonu. Oryginalny posąg Artemidy, nie zachowany, był wykonany ze złota, srebra, kości słoniowej i czarnego kamienia (chryzelefantyna). Można się jedynie domyślać, jak wyglądał, na podstawie opisów i zachowanej kopii. Uwagę zwraca niezwykły sposób przedstawienia bogini, przypominający bardziej rzeźby egipskie, niż greckie. Artemida, której cześć oddawano w Efezie przyjęła wiele cech frygijskiej bogini Kybele. Kult bogini - matki opiekującej się ziemią, powietrzem i wodą, dającej życie i urodzaj, a jednocześnie rządzącej cywilizacją, był rozpowszechniony w Anatolii jeszcze przed przybyciem greckich kolonistów. Wraz z powstawaniem miast jońskich i wzajemnym przenikaniu się kultur, Artemida została najważniejszą boginią Jonii. W Efezie każdego roku w maju odbywały się trwające przez cały miesiąc obchody ku jej czci. Efeskie posągi Artemidy przedstawiają ją ubraną w suknię ozdobioną miejskimi wieżami, które są atrybutem jej władzy nad cywilizacją. Ozdoby z wyobrażeniami zwierząt są symbolem jej władzy nad nimi. Efeska Artemida nazywana była też Pszczelą Boginią, a bite w mieście monety na awersie miały symbol bogini - wizerunek królowej pszczół.
4.Posąg Zeusa w Olimpii - Znajdował się w świątyni w Olimpii. Posąg ten wykonał Fidiasz z użyciem techniki chryzelefantyny po roku 430 p.n.e. Dotrwał jedynie do roku 426 n.e., a znany jest z rzymskiej kopii. Posąg Zeusa uległ zniszczeniu na skutek pożaru. Rzeźba przedstawiała siedzącego na tronie władcę ludzi i bogów o poważnym i dostojnym obliczu. Na głowie miał wieniec laurowy, z lewego ramienia zwieszał mu się złoty płaszcz, w prawej dłoni trzymał statuę bogini Nike, a lewą rękę wspierał na wykładanym szlachetnymi kamieniami berle. Berło było symbolem władzy Zeusa, a orzeł jego ulubionym i poświęconym mu ptakiem. Poręcze i nogi tronu były rzeźbione ukazując postaci bogiń i epizody walk. Szata i włosy Zeusa były ze złota, obnażone części ciała z kości słoniowej, tron z drewna cedrowego wykładanego hebanem i szlachetnymi kamieniami.
5.Mauzoleum w Halikarnasie - (obecnie Bodrum w południowo-zachodniej Turcji) - jeden z siedmiu antycznych cudów świata. Był to grobowiec Mauzolosa, perskiego satrapy Karii wzniesiony ok. 350 p.n.e.. Budynek został zaprojektowany na polecenie królowej-wdowy - Artemizji, przez architektów Satyrosa i Pyteosa, ozdobiony przez rzeźbiarzy Skopasa, Leocharesa, Timoteosa i Bryaksisa z Karii Mauzoleum nie przetrwało do naszych czasów — zaniedbana budowla pod wpływem upływu czasu, działań ludzi i trzęsień ziemi stopniowo popadała w ruinę. W 1404 tylko fundamenty i podstawa budynku pozostawały całe. W 1494 i 1522 joannici zagrożeni najazdem muzułmanów używali surowców z mauzoleum, aby wzmocnić swoją siedzibę, Zamek św. Piotra. W trakcie rozbiórki Mauzoleum został odkryty, a następnie zaginął sarkofag Mauzolosa. Część zabytków z mauzoleum, m.in. rzeźby, znajduje się w British Museum w Londynie.
Wysokość: 45 m
Wymiary: 35,6 m x 25 m
Jońska świątynia z kolumnadą; na szczycie 24-stopniowa piramida z kwadrygą niosącą postaci zmarłego króla i jego małżonki - Artemizji.
6.Kolos Rodyjski - jeden z siedmiu cudów świata. Olbrzymich rozmiarów posąg Heliosa wybudowany na wyspie Rodos przez Charesa z Lindos w 292-280 roku p.n.e. Monument wykonano z brązu i ustawiono u wejścia do portu dla upamiętnienia zwycięstwa Seleukosa I Nikatora nad Demetriuszem Poliorketesem (304 p.n.e.). Posąg miał ok. 32-36 m wysokości i ważył ok.70 ton. Widoczny był już z okolicznych wysp. Według zapisków kronikarskich do budowy tego posągu zużyto 500 talentów (ok. 12,7 tony) brązu oraz 300 talentów (ok. 7,6 tony) żelaza do wykonania szkieletu. Jego budowa trwała 12 lat. Konstrukcja figury oparta była na żelaznym szkielecie wypełnionym gliną i obłożonym elementami z brązu. Przy montażu kolosa Chares zastosował oryginalną metodę: w miarę budowy posąg obsypywano ziemią tworząc ogromny kopiec, który po zakończeniu budowy rozkopano. Niektóre wyobrażenia posągu Heliosa na Rodos ukazują go w rozkroku nad wejściem do portu - statki miałyby wtedy przepływać pod posągiem. Uważa się, że nie jest to właściwy obraz - według niektórych taka konstrukcja nie była możliwa ze względów technicznych. Według opisów starożytnych kolos przedstawiał boga Heliosa w postawie wyprostowanej, odchylonego nieco do tyłu, wpatrującego się z natężeniem w dal i osłaniającego prawą dłonią oczy. Głowę jego zdobiła promienista korona. Całość stała na marmurowym postumencie wybudowanym u wejścia do zatoki portu. Pierwotnie Helios miał błogosławić Rodos wyciągniętą ku przodowi prawą ręką, ale zrezygnowano z tego z przyczyn technicznych (niemożność zapewnienia figurze odpowiedniej stabilności przy takiej postawie). Posąg uległ zniszczeniu w 224 roku p.n.e., podczas trzęsienia ziemi. Jak pisał Strabon "statua leżała na ziemi powalona trzęsieniem ziemi i przełamana w kolanach". Można przypuścić, że do zniszczenia kolosa przyczyniła się korozja szkieletu, wykonanego z nie najlepszej jakości starożytnego żelaza i znajdującej się w wilgotnym środowisku wypełniającej posąg gliny. Powalony posąg nadal budził niekłamany podziw starożytnych swoimi rozmiarami. Pliniusz Starszy wspomina, że tylko niewielu ludzi było w stanie objąć obydwiema rękami duży palec ręki statui. Zrujnowany kolos leżał w wodzie aż do VII wieku. Arabowie, którzy w 654 r. zdobyli Rodos, sprzedali go na złom wędrownemu kupcowi z Emessy. Nabywca, jak podaje kronika Teofanesa Wyznawcy, rozbił resztki posągu i wywiózł je, objuczywszy nimi 900 wielbłądów. Ostatnie odkrycia archeologiczne dowodzą że posąg mógł stać na wzgórzu, na którym stoi teraz zamek.
7.Latarnia morska w Faros (Egipt) - starożytna latarnia, która została zbudowana ok. 280-279 p.n.e. na podstawie planów architekta Sostratosa i na polecenie Ptolemeusza I, ukończona podczas rządów jego syna Ptolemeusza II. Możliwe, że pomysłodawcą budowy latarni był sam Aleksander Macedoński.ze względu na wielkość i wspaniałość architektonicznego ukształtowania uważano ją za jeden ze starożytnych cudów świata. Latarnia znajdowała się na przybrzeżnej wysepce Faros, która mając sztuczne połączenie ze stałym lądem poprzez groblę heptastadion, stanowiła część wejścia do portu w Aleksandrii w Egipcie. Ocenia się, że była to wieża o wysokości ok. 115~120 m. Miała dolną kondygnację o przekroju kwadratu, nad nią wznosiła się kolejna, ośmiokątna i trzecia o przekroju okrągłym. Latarnia zwieńczona była kopułą wspartą na ośmiu kolumnach. Na niej ustawiony był posąg Posejdona o wysokości około 7 m. W tamtych czasach była to najwyższa budowla na świecie o podstawie krótszej od jej wysokości. Latarnię dość dokładnie opisał arabski geograf i podróżnik z XI wieku - Abu Abd Allah Muhammad Idrisi. Jej uproszczony wizerunek zachował się też na monetach i malowidłach. Nazwisko architekta jest znane dzięki zachowanej pod starożytnym tynkiem inskrypcji:
„Sostratus, syn Deksyfanesa, poświęcił tę budowlę bogom ocalenia, w imieniu wszystkich tych, którzy żeglują po morzach”
Najprawdopodobniej inskrypcję pozostawił sam budowniczy w tajemnicy przed królem. Po zmierzchu rozpalano na latarni ogień. Chrust był dostarczany na szczyt wieży na grzbietach osłów, a potem przez tragarzy. Odbijane metalowymi lustrami światło widoczne było z kilkudziesięciu kilometrów i znakomicie ułatwiało nawigację żeglarzom zdążającym do Aleksandrii (według Józefa Flawiusza, z odległości 300 stadiów - ok. 30 mil morskich). Budowla została uszkodzona kilkakrotnie na skutek trzęsień ziemi, była też przebudowywana. Prawdopodobnie już w II wieku runęła najwyższa część latarni. W IX wieku jej dolna część została zaadaptowana na meczet o nietypowej orientacji - wzdłuż osi północ-południe. Latarnia uległa uszkodzeniu przez trzęsienia ziemi w latach 1261, 1303 i 1323, po którym nie została odbudowana. Wieża została ostatecznie zniszczona przez trzęsienie w 1375. Pozostałe po niej ruiny zniknęły, kiedy w 1480 sułtan Egiptu użył ich do budowy na tym miejscu fortu. Obecnie na fundamentach latarni znajduje się Muzeum Morskie. W odległej o kilkadziesiąt kilometrów od Aleksandrii miejscowości Taposiris Magna znajduje się pomniejszona replika latarni z Faros zbudowana przez Ptolemeusza II. Nazwa wysepki, Faros, stała się w niektórych językach synonimem latarni morskiej, np. w języku francuskim - phare, w języku hiszpańskim i włoskim - faro, w portugalskim - farol.
1.Wielki Mur Chiński - Oprócz bezpośredniej ochrony przed najazdami ludów z Wielkiego Stepu mur miał duże znaczenie handlowe, jego zachodni odcinek chronił chińską część Jedwabnego szlaku. Mur, nawet w czasach swojej świetności, nie spełniał nigdy roli fortyfikacji zdolnej przeciwstawić się długiemu oblężeniu przez silną armię. Stanowił jednak dość skuteczną zaporę przed nieskoordynowanymi atakami małych ord, zapewniając względny spokój na terenach przygranicznych i umożliwiając prowadzenie handlu wzdłuż Jedwabnego Szlaku. W sytuacji zmasowanego ataku zorganizowanej armii, mur był niemal całkowicie bezużyteczny i mógł co najwyżej spełniać rolę systemu wczesnego ostrzegania. Do przekazywania wiadomości alarmowych na wypadek zbliżania się nieprzyjaciół służyły wieże sygnalizacyjne rozmieszczone co 100 metrów, na których w nocy zapalano ogień, a w dzień wypuszczano dym, który błyskawicznie był przekazywany wzdłuż całego kraju systemem "od wieży do wieży". W jego historii mur był wielokrotnie skutecznie forsowany przez ludy z Wielkiego Stepu (Xiongnu, Turków i Mongołów). W końcu po pokonaniu w XVII wieku dynastii Ming przez Mandżurów, mur znalazł się wewnątrz państwa następców Nurhaczego. W efekcie stracił jakiekolwiek znaczenie strategiczne. Wielki Mur Chiński jest największą budowlą tego typu na świecie. Wbrew powszechnemu przekonaniu, nie jest widoczny "gołym okiem" z odległego kosmosu (np. z Księżyca), natomiast z niskiej orbity okołoziemskiej widocznych jest też wiele innych budowli, np. autostrady, lotniska czy tamy.
2.Petra (Jordania) - to obecnie ruiny miasta Nabatejczyków, znajdujące się w południowo-zachodniej Jordanii. Położona jest w skalnej dolinie, do której prowadzi jedna wąska droga wśród skał - wąwóz As-Sik. Petra słynie z licznych budowli wykutych w skałach. W czasach antycznych, w okresie od III w. p.n.e. do I w. n.e., miasto przeżywało czasy swojej świetności, będąc stolicą królestwa Nabatejczyków. Sami Nabatejczycy zwali Petrę Rqm (Rakmu), co oznacza "wielobarwna".
3.Pomnik Chrystusa Zbawiciela w Rio de Janeiro (Argentyna) - 38-metrowy pomnik Jezusa Chrystusa na szczycie granitowej góry Corcovado (Garbus) w Rio de Janeiro w Brazylii. Statua jest symbolem miasta oraz najbardziej imponującym i charakterystycznym elementem Rio de Janeiro.
4.Machu Picchu - najlepiej zachowane miasto Inków, w odległości 112 km od Cuzco. Położone jest na wysokości 2090-2400 m n.p.m., na przełęczy pomiędzy Wayna Picchu i Machu Picchu w Andach Peruwiańskich. Poniżej płynie rzeka Urubamba. Miasto powstało w XV wieku według kompleksowo opracowanego planu, opuszczone ok. 1537 r. z nieznanych powodów. Odkrycie Machu Picchu (24 lipca 1911) przypisywano amerykańskiemu uczonemu Hiramowi Binghamowi. W rzeczywistości odkrycia Machu Picchu dokonał 40 lat wcześniej niemiecki handlarz Augusto R. Berns. Informacje o tym fakcie znalazł w peruwiańskich i amerykańskich archiwach niezależny amerykański badacz Paolo Greer. Augusto R. Berns założył firmę, która handlowała zawartością grobowców i innymi zabytkowymi przedmiotami. Był zwykłym złodziejem, korzystającym ze wsparcia rządu Peru, któremu oddawał 10 procent zysku. Swoją część otrzymywał też prezydent Peru Andreas Avelino Caceres. Ruiny miasta początkowo utożsamiano z Vilcabambą, ostatnią stolicą Inków. Na pobliskich zboczach znajdują się tarasy uprawne. Miasto-twierdza zostało zbudowane z jasnego granitu. Budowniczowie maksymalnie wykorzystali istniejącą rzeźbę terenu łącząc mury z istniejącymi wcześniej skałami. W niższej, wschodniej części miasta znajdują się pozostałości dzielnic mieszkalnych. Położona wyżej część zachodnia to zabudowania centrum kulturowego. Stąd można przejść do położonego najwyżej obserwatorium astronomicznego. Intihuatana (miejsce, gdzie przystaje słońce). Kamienny słup stojący w centrum został wyrzeźbiony w litej skale. Obserwacje astronomiczne prowadzone były także ze zbudowanej na planie podkowy Wieży Słońca oraz Świątyni Trzech Okien. Budowle te miały tak usytuowane otwory okienne, aby padające przez nie słońce podczas przesilenia zimowego oświetlało kamień we wnętrzu pomieszczenia. Położone na różnych poziomach miasto miało system kanałów doprowadzających wodę zbieraną wcześniej w wykutych w skale zbiornikach. Najbardziej widocznym elementem architektury są wszechobecne schody. Doliczono się 1200 stopni. Zapewniały one komunikację wewnątrz tego położonego na różnych poziomach miasta. Badania archeologiczne ujawniły większość pochówków kobiet (na dziesięć szkieletów tylko jeden należał do mężczyzny). Dało to podstawę do stwierdzeń, że Machu Picchu było sanktuarium Dziewic Słońca a nie typowym miastem czy twierdzą. Są to jednak tylko wywody teoretyczne. Nieznana jest inkaska nazwa tego miasta, jego historia i powód opuszczenia. Obok ludzkich szkieletów odnaleziono także szczątki wymarłych przed setkami lat zwierząt, które były prawdopodobne zostawiane w grobowcach jako pożywienie dla zmarłych. Uczestniczący w ekspedycji osteolog George F. Eaton opisał czaszki nieznanego, wymarłego przed stuleciami gatunku gryzonia z rodziny Abrocomidae - Cuscomys oblativa. 7 lipca 2007 obiekt został ogłoszony jednym z siedmiu nowych cudów świata.
5.Chichén Itzá (Meksyk) - prekolumbijskie miasto założone przez Majów na półwyspie Jukatan (Meksyk) około 450 roku. Zachowane zabytki w jego częściach południowej i zachodniej są związane z kulturą Majów, natomiast w części północnej - z kulturą Tolteków.
6.Koloseum w Rzymie - est to duża eliptyczna budowla o długości 188 m i szerokości 156 m, obwodzie 524 m, wysokości 48,5 m, z pojemną widownią, która mogła pomieścić pomiędzy 45 a 73 tysiącami widzów[1]; z galeriami komunikacyjnymi oraz areną z systemem podziemnych korytarzy. W czterokondygnacyjnym podziale zewnętrznym zastosowano spiętrzenie porządków (najniższa kondygnacja w porządku toskańskim, druga w jońskim, trzecia w korynckim). Trzy niższe kondygnacje związane są z konstrukcyjnym układem arkad, czwarta, najwyższa została zaopatrzona tylko w małe okna. Od strony wewnętrznej budowla jest pięciokondygnacyjna. Cztery kondygnacje zbudowano jako układ pomieszczeń wydzielonych pomiędzy filarami, ścianami, ze sklepieniami kolebkowymi i krzyżowymi. Umieszczono tam bufety, szatnie, natryski, pomieszczenia dla gladiatorów, klatki dla zwierząt, korytarze. Wokół areny wzniesione było podium. Do Koloseum prowadziło 80 ponumerowanych wejść (zachowały się oznaczenia wejść od nr XXIII do LIV), które zapewniały szybkie (przez ok. 6 minut) opuszczenie widowni przez widzów (jednak taką możliwość mieli tylko widzowie z dolnych i środkowych rzędów). Istniała też możliwość przykrycia całej widowni specjalną osłoną (velarium) w deszczowe lub bardzo słoneczne dni. Odbywały się w nim m.in. walki gladiatorów, naumachie, polowania na dzikie zwierzęta. Tradycja mówi iż w Koloseum mordowano chrześcijan, co upamiętniono krzyżem wewnątrz budowli. Od połowy XVIII wieku Koloseum jest otoczone opieką jako miejsce męczeństwa pierwszych chrześcijan, wcześniej pozyskiwano z niego bloki kamienne jako materiał budowlany. Nazwa Koloseum została nadana we wczesnym średniowieczu od znajdującego się w pobliżu budowli ogromnego (gr. kolossos) posągu Nerona przedstawionego jako Helios. W 445 zostało poważnie uszkodzone przez trzęsienie ziemi. W 528 odbyły się tu ostatnie igrzyska. Pod koniec VI wieku wewnątrz amfiteatru wybudowano mały kościół, arenę przekształcono w cmentarz.
7.Tadź Mahal - indyjskie mauzoleum wzniesione przez Szahdżahana z dynastii Wielkich Mogołów, na pamiątkę przedwcześnie zmarłej, ukochanej żony Mumtaz Mahal, która z pochodzenia była Ormianką. Obiekt bywa nazywany świątynią miłości. Tadź Mahal został wzniesiony w Agrze, mieście nad rzeką Jamuna, w indyjskim stanie Uttar Pradesh. Agra leży w odległości ok. 200 kilometrów od Delhi - dawnej stolicy Indii. Jest to jeden z głównych punktów wielu wycieczek zagranicznych. Kompleks budowlany Tadź Mahal składa się z głównej świątyni z wielką kopułą, w kształcie cebuli, charakterystyczną dla sztuki islamu i olbrzymią bramą, symbolizującą wrota do Raju. Jest ona osadzona na plincie, w której rogach stoją cztery minarety - wieże strażnicze. Uzupełnieniem kompleksu są standardowe elementy tego typu budowli: kanały wodne oraz podzielony na cztery części ogród krajobrazowy. Konstrukcja ogrodu perskiego przed mauzoleum imituje muzułmańskie wyobrażenie raju, które cechuje duże podobieństwo do jego chrześcijańskiego odpowiednika. W 1631 roku Mumtaz Mahal, żona panującego wówczas indyjskiego cesarza z dynastii Wielkich Mogołów, Szahdżahana, zmarła przy porodzie jego czternastego dziecka[3]. Miała zaledwie 36 lat, chociaż w stanie małżeńskim przeżyła 18 lat. Według legendy przed śmiercią zobowiązała męża do spełnienia 3 obietnic: nigdy się nie ożenić, zaopiekować się dziećmi oraz postawić na jej cześć budynek, który będzie ją upamiętniał po śmierci. Zrozpaczony małżonek spełnił wszystkie prośby (brak oficjalnej żony jednak nie przeszkodził mu w posiadaniu konkubin). Postanowił zbudować na jej cześć grobowiec-mauzoleum, który byłby godzien jego zmarłej żony - budowlę nie mającą porównywalnego odpowiednika w świecie. Według popularnego podania, pogrążony w smutku monarcha osiwiał w przeciągu jednej nocy. Po ukończeniu budowy miał on rzekomo wydać rozkaz o obcięciu kciuków wszystkim robotnikom, by nigdy nie byli już w stanie stworzyć podobnego dzieła[3]. Tak naprawdę żadne źródła nie potwierdzają tego faktu - do dzisiaj potomkowie tych rzemieślników, są zaangażowani w renowację budowli. Budowa Tadź Mahalu trwała dwadzieścia dwa lata (1632-1654) i pracowało przy niej, według różnych podań, od 20 do 25 tysięcy robotników. W budowie mogli mieć swój udział dwaj Europejczycy: Włoch pochodzący z Wenecji (Geronimo Veroneo) oraz Francuz. Wzmianka o tym pochodzi od hiszpańskiego księdza, który ok. 1640 roku odwiedził Agrę. Brak jest jednak pewniejszych historycznych źródeł, by potwierdzić ten przekaz. Tadź Mahal zbudowano z marmuru, przywiezionego z kamieniołomu odległego o prawie 350 km. Wbrew wielu fotografiom nie jest on biały. Z powodu zanieczyszczenia środowiska marmur staje się coraz ciemniejszy (z tego powodu wydano też zakaz lokalizowania obiektów przemysłowych w promieniu 50 km od zespołu budowli). Marmurowe powierzchnie pokryte są tysiącem kamieni szlachetnych, półszlachetnych i dekoracji kaligraficznych z czarnego marmuru. W latach trzydziestych XIX wieku, mający dwieście lat Tadź Mahal, był zaniedbany i zarośnięty, niemalże popadł w ruinę. Lord William Bentinck, generalny gubernator Bengalu, wysunął propozycję rozebrania tego wyjątkowego monumentu, przesłania marmuru statkiem do Londynu i tam sprzedania go. Zamiar ten nie doszedł do skutku tylko dlatego, że marmur zerwany z Czerwonego Fortu nie znalazł nabywców. W roku 1900 kolejny wicekról Indii, lord George Curzon, nakazał odrestaurować podupadłe mauzoleum. Według legendy cesarz planował wznieść duplikat po przeciwległej stronie rzeki Jamuny wykonany w całości z czarnego marmuru. Czarny Tadź Mahal był jednak tylko wymysłem francuskiego podróżnika Jean-Baptiste Taverniera. Po drugiej stronie widać jednak pewne pozostałości, które można było uznać za fundamenty pod drugi Tadź Mahal - są to jednak pozostałości po dalszych ogrodach oryginalnego Tadź Mahal, które zostały zrujnowane na skutek powodzi. Inne pogłoski mówią, jakoby Czarny Tadź miał być tak naprawdę tylko odbiciem Tadź Mahalu w basenie w przeciwległych ogrodach. Tadź Mahal jest przykładem szczytowych osiągnięć architektonicznych Indii w epoce Wielkich Mogołów. W 2004 roku świętowano 350. rocznicę ukończenia jego budowy, zaś niedługo potem, 7 lipca 2007 obiekt został ogłoszony jednym z siedmiu nowych cudów świata.
Informacje na podstawie : Wikipedia