Wykład 7

27.05.2011

Temat: Kryzys finansów publicznych w perspektywie kulturowej.

Deficyt i dług publiczny - rola oddziaływań pozaekonomicznych:

1. Deficyt budżetowy - ujemna różnica pomiędzy dochodami budżetu państwa a wydatkami pochodzącymi z niego;

2. deficyt sektora finansów publicznych - ujemna różnica pomiędzy dochodami publicznymi a wydatkami publicznymi (fundusze pozabudżetowe, zadłużenie samorządowe).

W 2010 r. zadłużenie Polski wynosiło 778 212 000 000,00 zł - stanowiło to 55% produktu krajowego brutto (PKB nie może być wyższe, niż 60%). W tej chwili zadłużenie Polski wzrosło do 840 000 000 000,00 zł - jest to tzw. „zegar Balcerowicza”. Dług jest liczony w relacji do PKB.

• 1971 r. - 1 000 000 000,00 USD zadłużenia (Wiesław Gomułka)

• 1980 r. - 24 000 000 000,00 USD zadłużenia (koniec epoki Gierka)

• 1989 r. - 41 000 000 000,00 USD zadłużenia (koniec epoki socjalizmu)

• 1990 r. - dług publiczny stanowi 95% w stosunku do PKB

• 1995 r. - dług publiczny stanowi 49,6% w stosunku do PKB

• 1998 r. - dług publiczny stanowi 39,5% w stosunku do PKB

• 2000 r. - dług publiczny stanowi 37,7% w stosunku do PKB

• 2001 r. - dług publiczny stanowi 38,8% w stosunku do PKB

• 2008 r. - dług publiczny stanowi 46,9% w stosunku do PKB

• 2010 r. - dług publiczny stanowi 53% w stosunku do PKB (55% według standardów Unii Europejskiej)

Najbardziej zadłużone kraje:

• Grecja - 140%

• Włochy - 118%

• Belgia

• Irlandia

• Francja - 83%

• Portugalia - 82,8%

• Węgry - 76,5%

• Wielka Brytania - 78,8%

• Niemcy - 75,7%

Najmniej zadłużone kraje:

• Estonia - 8%

• Luksemburg - 18,2%

• Bułgaria - 18,2%

• Szwecja - 39%

• Czechy - 39%

• Rumunia - 40%

• Dania - 44%

• Łotwa - 45%

• Polska - 55%

Prawdopodobieństwo bankructwa - pięcioletnie obligacje rządowe. Im bogatsze państwo, tym mniej płaci, bo mniejsze jest prawdopodobieństwo, że zbankrutuje. Kraje płacące najwięcej:

• Wenezuela

• Grecja - 50%

• Argentyna - 41%

• Pakistan

• Ukraina - 32%

• Portugalia - 30%

• Dubaj

• Rumunia

• Hiszpania

• Włochy

• Polska

Jak się zmieniał dług publiczny na świecie:

• 2010 r.: 18,7 biliona USD

• 2011 r.: 45 biliona USD

Dług ukryty - związany z old age (wiek pozaprodukcyjny); podjęte przez państwo zobowiązania na rzecz emerytów i rencistów, świadczeniami zdrowotnymi.

Co robić z deficytem?

1. tradycja liberalna - zrównoważenie deficytu budżetowego w skali roku finansowego. Nie może się zadłużać, bo to jest niemoralne w stosunku do naszych potomnych. Możemy wydać tyle, na ile nas stać; zerowe zadłużenia.

2. Tradycja Keynes'owska - interwencjonizm państwowy jako przeciwieństwo liberalizmu. Zrównoważenie budżetu w skali cyklu koniunkturalnego (po siedmiu latach chudych nastąpi siedem lat tłustych)

3. Unia Europejska - ograniczyła rozmiary dopuszczalnego deficytu budżetowego (deficyt budżetowy nie większy, niż 3% PKB).

Rola czynników kulturowych w kryzysie finansowym: wykłady

Prof. nadzw. dr hab. Wiesław Rehan

Semestr 2

- 2 -

---