Scenariusz uroczystości z okazji 11 listopada
„Jeszcze Polska nie zginęła…”
Scenografia
Na scenę kolejno wchodzą dzieci niosące transparenty z zapisanymi datami i ważnymi wydarzeniami w dziejach Polski:
966 - chrzest Polski
1025 - koronacja Bolesława Chrobrego
1410 - Zwycięstwo pod Grunwaldem
1525 - Hołd Pruski
1682 - Zwycięstwo pod Wiedniem;
przemaszerowują przez scenę „chronologicznie”; na scenę wchodzi dziewczynka ucharakteryzowana tak, by stanowić alegorię Polski; siada na przygotowanym wcześniej tronie; gdy przez scenę przechodzi dziecko z datą „1025” - dwoje innych dzieci „dokonuje” koronacji Polski - nakłada dziewczynce na głowę koronę;
RECYTATOR 1
Zanim ci, córko, w literach
Treść drukowaną obnażę,
Będę jak księgi otwierał
Wszystkie wojenne cmentarze.
Wszystkie po polach mogiły
Nauczę czytać jak nuty,
Abyś z nich czerpał swe siły
Do dalszej w życiu marszruty.
Pokażę ci rany skryte,
Głębokie na twarzach blizny
I z nich cię będę jak z liter
Uczył imienia ojczyzny.
WIERSZ „OPOWIEDZ NAM OJCZYZNO”
Opowiedz nam moja ojczyzno
Jak matka dzieciom ciekawym,
O latach znaczonych blizną
Na wiekach chwały i sławy
Wytłumacz nam, tak jak umiesz,
Skąd czerwień i biel sztandarów.
Niech ludzie żyją tu w dumie,
Że taki wydał ich naród.
Śpiew „Ojczyzno ma”
NARRATOR 1
Oto Polska (wskazuje na dziewczynkę), oto nasza ojczyzna, która w sławnym 966 roku dołączyła do szeregu innych państw chrześcijańskiej Europy. Już po pół wieku stała się królestwem, a jej władca - królem. Sąsiedzi uznawali jej potęgę, a męstwo mieszkańców - szanowali.
(na scenie zatrzymuje się dziecko z transparentem „XVIII wiek”;)
NARRATOR 2
W wieku XVIII nastały ciężkie czasy dla Polski, którą podzielono na trzy części: rosyjską, pruską i austriacką. (trzej chłopcy - przedstawiciele trzech zaborów, ubrani jak żołnierze bądź niosący transparenty z mapami lub napisami: Prusy, Rosja, Austria, krępują dziewczynkę - Polskę, sprowadzają z tronu, kładą ją na podłodze; na polskiej fladze zawiązują czarną kokardę).
NARRATOR 3
Jedynym jasnym momentem tego okresu był rok 1791 (wchodzi dziecko z transparentem i księgą), kiedy to została uchwalona Konstytucja 3 maja. (dziecko pokazuje wielką księgę z napisem „Konstytucja 3 maja”)
NARRATOR 4
Konstytucja nie zapobiegła upadkowi Polski. Stali się więc nasi przodkowie obywatelami państwa pruskiego, austriackiego lub rosyjskiego.
(trzej zaborcy stoją przy skrępowanej Polsce i trzymają straż)
RECYTATOR II
Ktokolwiek jesteś bez ojczyzny,
Wstąp tu, gdzie czekam po kryjomu:
W ugornej pustce jałowizny
Będziemy razem nie mieć domu.
Śpiew „Rota”
RECYTATOR III
Potrzeba nam wolności jak trzeba przyrody,
Apostolstwa obłoków i ptaków nad krajem,
Jak rzek płynących prawym przeznaczeniem wody
I gór, co rosną w ziemi skalnym obyczajem.
Jak ruchy świtów, nocy i gwiazd wśród ciemności,
Ruchu zmian, ruchu trwania, systemu w systemie,
Jak Bogu, co boskie, nam trzeba wolności
Oddanej człowiekowi, by zaludniał ziemię.
ŻOŁNIERZ
(w mundurze z pierwszej wojny światowej; zanim podąża pochód umarłych)
Na obcej ziemi boją się umierać.
Bez lęku spotkam śmierć ojczystą,
Śmierć na ziemi, co mych prochów nie rozgubi,
Tam się oddam szeleszczącym liściom,
Zamienię się w goryczkę i łubin...
A na obcej ziemi boję się umierać...
Śpiew ” Polskie kwiaty”
NARRATOR 1
Polska ziemia przesiąkła krwią Polaków, którzy walczyli o jej wolność. Została użyźniona prochami bohaterów, którzy oddali swe życie w obronie wolności ojczyzny. Powstańmy i przywitajmy pochód umarłych bohaterów. Uczcijmy minuta ciszy ich pamięć.
(przechodzą umarli z transparentami: Legiony - 1797, Powstanie kościuszkowskie - 1794, Powstanie listopadowe - 1830-1831, Wielka Emigracja, Powstanie styczniowe - 1863-1864, Sybir, Niewola, Śmierć)
NARRATOR 2
Zanim nadszedł upragniony dla Polaków dzień niepodległości, 11 listopada 1918 roku, kraj nasz znajdował się 123 lata pod zaborami; rosyjskim, pruskim i austriackim. Przez tyle lat zaborcy próbowali narzucić Polakom swoją kulturę, język, obyczaje, religię. Jednak dzięki patriotycznemu sercu naszych pradziadów najcenniejsze wartości zostały uratowane.
NARRATOR 3
Szli na wojnę wierząc, że spełnią się ich marzenia. Polacy chcieli mieć Ojczyznę niepodległą, tylko nie bardzo wiedzieli, jak uzyskać tę wolność.
Tysiące Polaków ginęło na obcych ziemiach w Legionach Polskich, służąc Napoleonowi. On też w 1807 roku utworzył Księstwo Warszawskie, ale to nie była jeszcze nasza wolna Ojczyzna.
Śpiew „Pierwsza Kadrowa”
NARRATOR 4
Potem były powstania: listopadowe w 1830 roku i styczniowe w 1863 roku. Niestety zakończyły się klęską. Polacy musieli jeszcze czekać.
Kiedy 1 sierpnia 1914 roku wybuchła wojna pomiędzy Rosja a Niemcami i Austrią w sercach Polaków zapłonęła nadzieja, że nadchodzi godzina wyzwolenia. Trzy państwa zaborcze rozpoczęły między sobą wojnę. Polacy musieli walczyć w szeregach wrogich armii. Ci, którzy żyli w zaborze rosyjskim walczyli po stronie Rosji. Ci z zaborów niemieckiego i austriackiego po stronie przeciwnej. Polacy, odziani w mundury wrogich armii, zmuszeni byli strzelać wzajemnie do siebie.
Śpiew „Wojenko, wojenko”
RECYTATOR 4
Pójdziemy naprzód, nigdy wstecz, ze starym hasłem naszym,
Z krwi pospolitą tworząc rzecz, bagnetem i pałaszem,
Rosnącą szlakiem naszych dróg, tak nam dopomóż Bóg.
Zbudź się, kajdany rdzawe rwij, na polska glebę żyzną
Upadnie krew, a wiosna z krwi rozkwitniesz nam, ojczyzno,
W słońcu, co legnie ci do nóg, tak nam dopomóż Bóg.
(wchodzi dziecko z transparentem „1918”; polscy żołnierze z biało - czerwonymi opaskami uwalniają „Polskę”, sadzają ją na tronie)
11 listopada 1918 roku rozbrojono niemiecki garnizon w Warszawie, co stanowiło symbol uwolnienia Polski od znienawidzonej okupacji. W tym dniu w Campiegne /czyt. Kąpień/ pod Paryżem zostało podpisane zawieszenie broni między Niemcami a mocarstwami zachodnimi - symbol zakończenia I wojny światowej. W dniu tym Rada Regencyjna przekazała Józefowi Piłsudskiemu - symbolowi polskiego bojownika o niepodległość - dowództwo nad Polską Siłą Zbrojną. Stąd właśnie 11 listopada jest Świętem Niepodległości Polski.
Śpiew: „Hymn I Brygady”
(„Polska” uroczyście schodzi ze sceny; wchodzą dwaj starsi panowie z gazetami)
PAN 1
Czy czytał pan? „Nadzieje nas, Polaków, rosną. Na wszystkich frontach Rosjanie, Niemcy i Austriacy, nasi wieloletni zaborcy, ponoszą klęski. Państwa zaborcze są osłabione, a zmęczeni wojną i przygnębieni przegraną żołnierze wroga oddają bez oporu broń!”
PAN 2
Tak! Tak... A słyszał pan o tym, kto przyjechał dziś do Warszawy?
PAN 1
Oczywiście, widziałem przed chwilą tłum żołnierzy. Za chwilę powinni tu być, a z nimi Piłsudski, nasz wódz ukochany!
(na scenę wkraczają żołnierze z Piłsudskim na czele; rozbrzmiewa muzyka marszowa np. „Pierwsza Kadrowa”)
ŻOŁNIERZ 1
Cisza! Posłuchajmy wodza!
ŻOŁNIERZE
Niech mówi! Niech mówi! Słuchamy cię !
PIŁSUDSKI
Żołnierze! Rodacy! Zebrani!
Bić się i zwyciężać można w najtrudniejszych warunkach, wyjść udaje się nieraz z najcięższego położenia, lecz trzeba tego namiętnie pożądać i jasno patrzeć w najczarniejsza prawdę, nie upiększając jej żadną fikcją i fantazją. Szala zwycięstwa bowiem rozgrywa się w sercu, w woli, charakterze i umiejętności tworzenia u człowieka. I my tego dokonaliśmy! Teraz, gdy ojczyzna nasza jest wolna, to wzywa nas, żołnierzy, nas obywateli znowu! Polska ma przed sobą wielka pracę, musi stać się znowu potężna, wspaniała i bogata! Do tej służby ojczyźnie wzywam was wszystkich w imieniu Polski!
Złóżmy zatem żołnierskie ślubowanie! Powstańmy!
ŻOŁNIERZ 1
By ziemia
Rodziła bez bólu
Kłos złoty
Nad ojcowizną -
Ty dla nas
Źrenico
WSZYSCY
Strzeżemy
Ciebie, Ojczyzno!
ŻOŁNIERZ 2
Niech biało - czerwone
Bandery płyną
Po słońca horyzont;
Kotwice
Jak serca rzucimy
W Bałtyku błękit -
WSZYSCY
Ojczyzno!
ŻOŁNIERZ 3
By niebo
Świeciło czyste
Nad Wartą,
Nad Odrą,
Na d Wisłą,
Skrzydłami Cię osłonimy -
WSZYSCY
Dziś ślubujemy,
Ojczyzno!
(Żołnierze wychodzą przy dźwiękach muzyki, np. „My Pierwsza Brygada”)
RECYTATOR 5
Z głębin dziejów, z krain mrocznych,
Puszcz odwiecznych, pół i stepów
Nasz rodowód, nasz początek,
Hen, od Piasta, Kraka, Lecha
Długi łańcuch ludzkich istnień
Połączonych myślą prostą;
WSZYSCY (śpiewają)
Żeby Polska, żeby Polska
Żeby Polska była Polską!
Wtedy, kiedy los nieznany
Rozsypywał nas po kątach,
Kiedy obce wiatry gnały...
Obce orły na proporcach.
Przy ogniskach wybuchała
Niezmożona nuta swojska...
FRAGMENT WIERSZA L. SZUMANA pt. „LEĆ ORLE BIAŁY”
Leć orle biały nad polską ziemię
Chroń twemi skrzydłami prastare plemię
I ponad szare Giewontu skały
I ponad Bałtyk leć orle biały
Leć orle biały nad bujne łany,
Które uprawia nasz lud kochany
Leć ponad Wisłę, leć ponad Wartę
Skrzydła twe białe trzymaj rozwarte.
Szarpały ciebie trzy orły czarne,
Chciały cię wtrącić w groby cmentarne.
Potęgi wrogów dziś się rozchwiały,
Ale ty żyjesz, nasz orle biały.
Dzisiaj zniknęły wrogie nam trony,
Powiewa sztandar biało - czerwony.
Powiewa sztandar ren pełen chwały
W polu czerwonym nasz orzeł biały.
WSZYSCY (śpiewają)
Żeby Polska, żeby Polska
Żeby Polska była Polską!
Zrzucał uczeń portret cara,
Ksiądz Ściegienny wznosił modły,
Opatrywał wóz Drzymała,
Dumne wiersze pisał Norwid
I kto szablę mógł utrzymać,
Ten formował legion, wojska:
WSZYSCY (śpiewają)
Żeby Polska, żeby Polska
Żeby Polska była Polską!
Opracowała:
mgr Bożena Załuska
7