Seminarium 6 - Zakażenia grzybicze u ludzi
Zakażenia wywołują grzyby:
dimorficzne - inne formy np. w glebie, inne w organizmie żywym (w glebie np.strzępki, w 370C -> forma drożdżopodobna), mogą to być grzybki oportunistyczne, ale niekoniecznie
oportunistyczne - patogen jak dla zdrowych np. Aspergillus wywołujący zakażenie u osoby predysponowanej np. o obniżonej odporności
Dermatofity można podzielić:
Ze wzgledów epidemiologicznych na:
• amtropofilne
• zoofilne
• geofilne
Ze wzgledów klinicznych na:
• zewnatrz włosowe
• wewnatrz włosowe
Dermatofity antropofilne:
• T. rubrum
• T. tonsurans
• T. schoenleinii
• T. mentagrophytes v. interdigitale
• T. violaceum
• E. floccosum
• M. audouinii
Dermatofity zoofilne:
• T. mentagrophytes v. granulosum
• M. canis
• T. verrucosum
• M. nanum
• T. gallinae
• T. equinum
Dermatofity gofilne:
• M. gypseum
• T. terrestre
Histoplazmoza -> Histoplasma capsulatum
zakażenie bezobjawowe 90%
ostra histoplasmosa płucna - nacieki w szczytach płuc i grubościenne jamy jak w gruźlicy, zwłóknienie śródpiersia, histoplasmosoma
histoplazmoza rozsiana - epidemiczna, ostra, rozsiana, u osób z prawidłową odpornością, przy masywnym zakażeniu, śródmiąższowe zapalenie płuc, owrzodzenia żołądka i jelit, zapalenie wsierdzia, owrzodzenie jamy ustnej i gardła
Grzybice powierzchowne:
Dermatofitozy - żywią się tkankami z keratyną
Zakażenia drożdżakami, malassezja
Kandydoza powierzchowna
Grzybice podskórne:
Stopa mandurska (myocytoma)
Chromoblastomikoza
Feohyfomikoza podskórna
Sporotrychoza
Kabomikoza
Zygomikoza
Grzybice układowe:
Zakażenia patogenne układu oddechowego:
-histoplazmoza
-kokcidioidomykoza
-blastomikoza
-parakokcidoidomykoza
Grzybica skóry owłosionej głowy:
1.Grzybica drobnozarodnikowa- Tinea(jak Tinea --> to dermatofit!!) capitis mikrosporica
2.Grzybica woszczynowa- Tinea favosa
3.Grzybica strzygaca powierzchowna- Tinea trichophitica superficialis
Grzybica strzygaca głeboka- Tinea trichphitica profundal
1.GRZYBICA DROBNOZARODNIKOWA TINEA CAPITIS MIKROSPORICA - hodowla na Saburaud
Etiologia:
Mikrosporum canis ( zoofilny)
Mikrosporum andouini (antropofilny)
Mikrosporum ferrugineum (antropofilny)
Obraz kliniczny:
Ogniska z równo ułamanymi włosami na wysokości 2-3mm( bo trawi keratyny do 2-3mm od głowy i potem się łamią) od powierzchni skóry, która pokryta jest szarawymi łuskami, jakby posypana popiołem- obraz równo ściętego oszronionego ścierniska = grzybica szarych plam + naskórek złuszczający
Skóra w ognisku chorobowym nie wykazuje zmian zapalnych
Może wystąpić limfadenopatia tylnych szyjnych węzłów chłonnych
Często ( w 50%) seledynowa fluorescencja w świetle lampy Wooda- święcą elementy grzyba - promienie UV, bo porfiryny świecą , lakier do włosów też świeci! ( monitorowanie leczenia)
Typ inwazji włosa ectotrix - układ zewnątrzwłosowy zarodnika
Po okresie pokwitania występuje zmiana struktury keratyny, ale nie wyklucza to grzybicy drobnozarodnikowej
Ogniska na skórze występują licznie
2.GRZYBICA STRZYGĄCA POWIERZCHNIOWA - TINEA TRICHOPHYTICA SUPERFICIALIS
Etiologia
T. tonsurans (antropofilny)
T. violaceum (antropofilny)
Obraz kliniczny
zakażone włosy odłamują się na poziomie mieszków, w poziomie skóry pojawia się charakterystyczny obraz czarnych kropek
ogniska ułamanych włosów wyglądają jak wystrzyżone stad nazwa strzygąca
na podstawie dominujących zmian klinicznie wyróżnić można postacie:
- łupieżowa, złuszczająca, kropkowata
nie występuje świecenie w lampie Wooda
typ inwazji włosa endotrix = worek wypełniony orzechami - grzybnia w środku włosa, nie wszystkie włosy zajęte, „bo nie wszystkie smakują”
odczyn zapalny mały, typu złuszczania
ogniska mniej liczne, pojedyncze
3. GRZYBICA STRZYGĄCA GŁĘBOKA - TINEA TRICHOPHYTICA PROFUNDAL KERION CELSI
Etiologia - zoofilne
T. verrucosum
T. mentagrophytes v. granulosum (II pod względem wywoływania grzybic, w paznokciach i na stopach:odmiana ziarnista - zwierzęta, odmiana puszysta - ludzie)
T. equinum
Obraz kliniczny:
zapalne guzy ze skłonnością do rozmiękania, z których wydobywa się treść ropna; guzy te zlewają się w pojedyncze wyniosłe ognisko, w obrębie, którego włosy są luźno osadzone i mogą samoistnie wypadać
limfadenopatia węzłów chłonnych, najczęściej zausznych i karkowych
często przebieg gorączkowy z limfocytoza
u dorosłych zmiany mogą dotyczyć skóry brody, (Tinea barbae)
ectotrix
od zwierząt gospodarczych
4. GRZYBICA WOSZCZYNOWA - TINEA FAVOSA
Etiologia:
T. schoenleini
T. mentagrophytes v. granulosum
T. mentagrophytes v. quinckeanum
M. gypseum
Obraz kliniczny
podstawowym wykwitem jest tarczka woszczynowa (scutulum), która tworzy się w ujściu mieszka włosowego, zbudowana jest ze zbitych strzępków grzybni przerastających komórki naskórka oraz z zakrzepowego wysięku;
włosy są szare, matowe, szorstkie, bez połysku, pękają wzdłuż osi, mogą być długie ze względu na małe nagromadzenie w nich grzyba, włosy nie muszą się łamać tylko pękać wzdłuż osi
infekcji towarzyszy cuchnący zapach
postacie kliniczne:
-łupieżowa
-liszajcowata
-mieszkowa
może doprowadzić do atrofii, wyłysienia i bliznowacenia
świeci na niebiesko w lampie Wooda -> biała fluorescencja w lampie
Leczenie grzybicy głowy owłosionej:(ważny jest czas!!)
Gryzeofulwina: 10 - 15mg/kg m.c./d przez 8 - 12 tyg. - najlepsza w drobnokomórkowej(w Polsce niedostępna)
pochodne azolowe III generacji
- Flukonazol : 5 mg/kg m.c./dobe przez 4 tyg(słabo leczy dermatofity, ale można stosować od noworodka)
- Itrakonazol: 100-200mg/d przez 4-6 tyg - w Polsce mozna od 12go roku życia, ale często chorują dzieci, dlatego częściej dajemy Terbinafinę
Terbinafina: 62,5mg/d (10-20 kg) przez 4-6 tyg => Lamisil, Terbisil - od 2go roku życia, 125mg/d (20-40 kg), 250mg/d (>40 kg)
5. GRZYBICA SKÓRY GŁADKIEJ - TINEA CUTIS GLABRAE
Czynniki etiologiczne: antropofilne, zoofilie i geofilne dermatofity
Obraz kliniczny:
ogniska rumieniowo- złuszczające, obrączkowate, na obwodzie z obecnością grudek, pęcherzyków, krost, dobrze odgraniczone od otoczenia;
zmiany spowodowane przez dermatofity zoofilie maja bardziej zapalny charakter i mogą być na całej powierzchni pokryte pęcherzykami i krostkami;
zmiany przewlekłe wywołane przez dermatofity antropofilne są sinoczerwone pokryte otrębiasto złuszczającym się naskórkiem
szybki przebieg i ustępowanie bez pozostawienia blizn, świąd różnie nasilony
Różnicowanie:
Łojotokowe zapalenie skóry - miejsca łojotokowe
łuszczyca - na siłę ;)
Chłoniaki skóry i stany przedchłoniakowe - złuszczenie tylko, albo zmiany rumieniowe, przyłuszczyca plackowata
Łupież różowy Gilberta
Atopowe zapalenie skóry -ale tam szczególne miejsca
Liszajec zakaźny
Toczeń rumieniowaty (przejściowy, układowy, skórny)
6. GRZYBICA PACHWIN - TINEA INGUINALIS:
Czynniki etiologiczne(antropofilne): E. Floccosum, T. rubrum, T. metagrophytes v. interdigitale
Obraz kliniczny:
Ogniska rumieniowe: złuszczające się obwodowo z głębi fałdów skórnych na obwód liczne wykwity grudkowe i krostkowe pokrywające się strupami; obrzeże blaszek jest kształtu obrączkowatego o rysach festonowatych i ostro odcina się od skóry zdrowej
Zmiany lokalizują się w obrębie fałdów pachwinowych, nadbrzuszu i podbrzuszu
Zmianom towarzyszy różnie nasilony świąd
Częściej chorują mężczyźni, zwłaszcza dorastający chłopcy(akademiki ;)
Nie świeci w lampie Wooda
Trihophytum rubrum - grzyb uszkadza poza mieszkiem włosowym -> najczęściej skóra, paznokcie stopy
Różnicowanie:
Zakażenie bakteryjne wywołane przez maczugowce => propionibacterium minimissimum - erytrazma - święcą w lampie Wooda na kolor pomarańczowy -> łupież rumienowy
Wyprzeniem bakteryjnym w fałdach
Wyprzeniem zwykłym - maceracja bez infekcji
Wyprzeniem drożdżakowym spowodowanym przez candida -> daje ogniska satelitarne
7.GRZYBICA STÓP - TINEA PEDUM:
Podział:
a) Potnicowa - różnicować z łuszczycą krostkową
b) Miedzypalcowa - róznicować z wyprzeniem drożdzakowatym, erytrasma
c) Złuszczająca - tylko złuszczenie
d) Mokasynowa -> charakterystyczny wygląd też u chorych na łuszczyce
Etiologia:
T. rubrum (antr.) - najczęściej!!
T mentagrophytes v. Interdigitalis (antr.)
E. flocccosum (antr.)
T. tonsurans (antr.)
Różnicowanie grzybicy potnicowej:
ostry wyprysk alergiczny
łuszczyca krostkowe
bakteryd krostkowy
wyprysk potnicowy - z klejem do butów ;)
8. GRZYBICA DERMATOFITOWA PAZNOKCI - TINEA TRYCHOPHYTICA UNQUIUM, ONYCHOMYKOZA
Etiologia:
T. rubrum!! - antropofilny
T. mentagrophytes v. interdigitalis( antrop.),T. metangrofites v. granulosum(antrop.)
T. tonsutens(antrop.)
E. flonccosum (antrop.)
Cechy kliniczne:
rogowacenie podpaznokciowe z utrata przejrzystości i zmiana zabarwienia płytki paznokciowej (zażółcenie, zbielenie)
onycholiza - nie unosi się płytka, płytka się nie przykleja
łamliwość, kruchość paznokci
zmiany na paznokciach u dzieci!!! - Potwierdzać badaniem mykologicznym!!!!
objaw siateczki poprzecznej i gałązkowatej
niejednoczesne zajęcie płytek paznokciowych, polimorfizm zmian klinicznych
brak zapalenia tkanki okołopaznokciowej
Postacie kliniczne - najcześciej od hyponychium(od brzegu wolnego)
dystalna i boczna podpłytowa grzybica paznokci (DLSO)
proksymalna podpłytowa grzybica paznokci (PSO) - jak uszkodzimy np. wał
biała powierzchowna grzybica paznokci (WSD) - kiedyś pleśnie, a teraz też dermatofity
całkowita dystroficzna grzybica płytki paznokciowej (TDO)
sródpłytkowa grzybica paznokci (EO) - jak nie wiemy skąd?
Cecha charakterystyczna grzybicy paznokci jest nierównomierność i nierównoczesność zmian, częstsza w paznokciach stóp
Czynniki predysponujące do wystąpienia grzybicy paznokci:
zaburzenia krążenia oraz mikrokrażenia kończyn
choroby przebiegające z obniżeniem odporności
długotrwałe stosowanie leków steroidowych i immunosupresyjnych
zaburzenia endokrynologiczne
zaawansowany wiek chorych
troficzne zmiany płytek paznokciowych i nadmierna potliwość stóp
czynniki środowiskowe
nieprzewiewne obuwie
częste korzystanie z publicznych basenów i łaźni
Diagnostyka mikologiczna:
oglądanie paznokci pod lupa
bezpośrednie badanie mikroskopowe
hodowle na podłożu Sabouranda oraz z dodatkiem chloramfenikolu i aktidionu
mikrohodowle
podłoża identyfikacyjno—różnicujace: DTM, podłoże urazowe oraz agar chlamydosporowy
zymogramy, auksanogramy weglowodanowe i azotowe
ocena wrażliwości wyhodowanych grzybów na leki
badania właściwości enzymatycznej grzybów
badania histopatologiczne
Materiał ogląda się pod mikroskopem w odczynniku o wybitnych właściwościach rozjaśniających zrogowaciałe komórki paznokcia zawierającym dwumetylosulfotlenek
(DMSO) o składzie:
DMSO - 40,0
KOH - 20,0
H2O - 60,0
Glicerol - 5,0
Różnicowanie:
liszaj płaski - często
łuszczyca
pleśnica paznokci
Leczenie - itrakonazol(terapia pulsowa), terbinafina(ciągle)
Różnicowanie grzybic:
z łojotokowym zapaleniem skóry głowy owłosionej
z wypadaniem włosów
choroby ze złuszczaniem na skórze głowy
z łysieniem plackowatym - skóra czyściutka, błyszczaca
z łupieżem zwykłym
z łuszczyca - tłuste, ale ładne włosy
Grzybice głęboką dodatkowo różnicujemy z:
z infekcjami bakteryjnymi: liszajec zakaźny
zapaleniem mieszków włosowych - Pitheosporium
czyrakami, czyracznością, czyrakiem gromadnym
figówka gronkowcowa- bakteryjne zapalenie mieszków włosowych na brodzie
9.PLEŚNICA PAZNOKCI - ACAULIOSIS UNGUIUM - (pleśniowy, słabo trawi keratynę)
Etiologia:
Scopulatiopsis brevicaulis - już nie dermatofit, u starszych częściej, bo tam słabsza keratyna!
Cechy kliniczne:
wzdłuż osi palca przez nienaruszona płytkę paznokciowa prześwięcają biało-żółtawe pasma kruchych mas rogowych znajdujących się pod płytka, która jest częściowo odwarstwiona - sfalowana brzuszna część paznokcia
zwykle brak odczynu zapalnego w tkance okołopaznokciowej
zmiany dotyczą prawie wyłącznie paznokci paluchów
bardzo przewlekły przebieg schorzenia
Diagnostyka:
dziurki wiertłem dentystycznym i masy rogowe spod paznokcia
Leczenie - Clotrimazol (przez te wywiercone dziurki;)
10.ŁUPIEŻ PSTRY= PITYRIASIS VERSICOLOR
Etiologia: Pithyrosporum ovale = Malasesia furfur
Predyspozycje - odbarwienie, jak się zajęta skóra nie opala;), skład potu
Cechy kliniczne:
żółtobrunatne lekko złuszczające się plamy o powierzchni od kilku mm do dużych zlewających się ognisk; plamiste odbarwienia są stanem zejściowym aktywnych ognisk grzybiczych;
miejsca predylekcyjne to skóra pleców, karku, klatki piersiowej, rzadko przedramiona, twarz i owłosiona skóra głowy;
żółta fluorescencja w lampie Wooda;
choroba dotyczy osób po okresie dojrzewania i w wieku dojrzałym, np. zarażenie w solarium
objaw „makaronu z mięsem” (bo komórki drożdżakowate i strzępki razem
Różnicowanie:
z łupieżem różowym Gilberta
z maczugowcami - pomarańczowe w lampie Wooda
Leczenie miejscowe: bifonazol, klotrimazol, ekonazol, mikonazol, terbinafina;
Leczenie ogólne w przypadku rozległych zmian opornych na leczenie miejscowe: ketokonazol, itrakonazol, flukonazol
wystepuje w dwóch formach: -drożdżopodobnej , -micelarnej = drożdżopodobnej
11.DROŻDŻYCA SKÓRY I BŁON ŚLUZOWYCH = CANDYDOZA
Czynniki usposabiające do zakażeń Candida albicans:
uszkodzenie bariery nabłonka i oparzenia, cewnikowanie, protezy zębowe, rany, maceracja
zaburzenia ogólnoustrojowe: cukrzyca, niedoczynność tarczycy, niedoczynność przytarczyc, zespół złego wchłaniania, ciąża, niedobór Fe, wit A, biotyny
zaburzenia dotyczące makrofagów i neutrofili: neutropenia, leukopenia, agranulocytoza
zaburzenia odporności - pierwotne i nabyte: AIDS, niedorozwój grasicy
nowotwory i choroby krwi: chłoniaki, białaczki, grasiczak
leki: antybiotyki, immunosupresja, napromienianie
Postacie kliniczne kandydozy
zakażenia powierzchowne zakażenia układowe i rozlane
paznokci przewlekłe zakażenia błon śluzowych
i wałów i skóry
paznokciowych
ostre zakażenia błon śluzowych i skóry
ostre zapalenie drożdżakowe j. ustnej(rzekomobłoniaste i zanikowe)
zapalenie kątów ust
zapalenie sromu i pochwy
zapalenie napletka i żołędzi
zapalenie fłdów skórnych
wyprzenie drożdżakowe, nadżerkowe miedzypalcowe
drożdżyca mieszków włosowych
12. DROŻDŻYCA PAZNOKCI I WAŁÓW PAZNOKCIOWYCH = ONYCHIA ET PERONYCHIA CANDIDAMYCETICA, CANDIDOSIS UNGUIUM
Cechy kliniczne:
obrzęk, bolesność i zaczerwienienie wałów paznokciowych połączone ze zniszczeniem obrąbka
spod nawisającego brzegu wałów paznokciowych przy ucisku wydziela się skąpa wydzielina ropna
faliste pobruzdowacenia poprzeczne pogrubiałych i szarawo - żółto zabarwionych płytek paznokciowych
u części chorych przewlekły przebieg prowadzi do zniszczenia paznokci
przewlekły i nawrotowy przebieg
13 DROŻDŻYCA WYPRZENIOWA = INTERTIGO CANDIDAMYCETICA
Obraz kliniczny:
w fałdach skórnych - to ostrozapalne, żywoczerwone, sączące ogniska z drobnymi satelitarnymi zmianami, w głębi ognisk maceracje i pęknięcia
w fałdach pachwinowych, podsutkowych i na brzuchu, u otyłych + okolice międzypalcowe(głównie rąk)
pieluszkowe zapalenie skóry = wilgoć + amoniak
wyprzenie nadżerkowe międzypalcowe
są to ogniska rumieniowo - wysiękowe i złuszczające ograniczone do miejsc przylegania fałdów + maceracja naskórka + popękanie
w otoczeniu mogą pojawić się rozsiane wykwity pęcherzykowe lub nadżerkowe zwane satelitami
14. ZAPALENIE DROŻDŻAKOWE JAMY USTNEJ - STOMATITIS CANDIDAMYCETICA
Różnicowanie z :
leukoplakią,
liszajcem błon śluzowych
zmianami przedrakowymi
Obraz kliniczny:
białe plamy jakby nałożone na błonę śluzową(przypominają ścięte mleko) - > po ich zdrapaniu żywoczerwone dno
ostry stan zapalny + ból + pieczenie
śluzówka wygładzona na języku
UWAGA!!
nowotwór <=> grzyb!!!
LECZENIE:
Leki przeciwgrzybiczne najogólniej można podzielić na trzy duże grupy:
• antyseptyki przeciwgrzybicze
• antybiotyki przeciwgrzybicze
• chemioterapeutyki przeciwgrzybicze
Leki przeciwgrzybiczne stosuje się miejscowo w takich postaciach jak:
maść, krem, roztwór, zawiesina, lotion, lakier, pasta, aerozol, zasypka czyli puder, mydło lecznicze
ANTYSEPTYKI PRZECIWGRZYBICZE:
1. Związki jodu: jodek potasu, jodyna, haloprogin, mycaden
2. Pochodne fenolu: krezol, chlorokrezol, rezorcyna, hydroksyrezorcyna, różne związki zawarte w dziegciach
3. Siarka i jej pochodne:
• maść siarkowa 5—10%
• 40% tiosiarczan sodu
4. Alkohole (jako rozpuszczalniki substancji działających przeciwgrzybiczo): etylowy, propylowy, benzylowy
5. Kwasy nieorganiczne: kwas borowy, aftin, acifungin
6. Kwasy organiczne i ich pochodne:
• kwas salicylowy
• chlorowcowe pochodne kwasu salicylowego
• Multifungin
• Fungicetrim
• kwas benzoesowy
• Mycofix
• Mykodermina
7. Pochodne nienasyconych kwasów tłuszczowych: kwas propionowy, kwas kaprylowy, kwas undecylenowy, Mycochlorin, Mycodecyl, Mykoseptin
8. Barwniki anilinowe: zieleń malachitowa, zieleń brylantowa, fiolet gencjany, 0,5% gentianviolet, Pigmentum Castellani
9. Związki metali ciężkich: cynober, Merkurochrom, Mertiolat, siarczek selenu, pirytion cynku
10. Czwartorzędowe zasady amonowe: mydła inwertowane , Sterinol, Zephirol, Viosept
11. Pochodne cholini: 8—hydroksycholina i jej pochodne, Chlorchinaldin, Chlorquinaldol, Vioform
12. Pochodne benzimidazolu: dwuchlorowodorek dimazolu, Mycotol, Sterol
ANTYBIOTYKI PRZECIWGRZYBICZNE:
Antybiotyki |
Nazwa rodzajowa |
Nazwa handlowa |
|
Amfoteryczna B |
Amplo—moronal, Fungizone, Fungilin |
Polienowe |
Nystatyna |
Nystatyna, Moronal |
|
Natamycyna |
Pimafucin |
Niepolienowe |
Gryzeofulwina |
Gricin, Funcin, Grisovin, Biogrisin, Likuden, Grizeofulvine—forte |
Niepolienowe antybiotyki przeciwgrzybicze:
Gryzeofulwina (wyodrebniona z P. gryzeofulvum, P. Janczewski i P. patulum)
Działa grzybostatycznie na dermatofity zaburzając syntezę chityny oraz hamuje biosyntezę białek poprzez tworzenie kompleksów guaniny z transportowym RNA.
Polienowe antybiotyki przeciwgrzybiczne:
Mechanizm działania:
Wiążą się one ze steroidami błon komórkowych powodując zwiększenie ich przepuszczalności dla jonów potasu oraz aminokwasów, co prowadzi do zaburzeń procesów metabolicznych komórki grzyba i jej śmierci.
Amfoteryczna B (wyizolowana z Streptomyces nodosus) działa grzybostatycznie, a w wyższych stężeniach grzybobójczo na:
• grzyby rodzaju Candida, Torulopsis i Cryptococcus
• grzyby pleśniowe z rodzajów Aspergillus, Mucor i Rhizopus
• grzyby bimorficzne takie jak: Coccidioides immitis, Histoplasma capsulatum, Blastomyces dermatitidis i Sporotrichum scheneckii
obciążająca, bo wstrząs!! - podajemy pod osłoną kortyzonu i leków p/zakrzepowych
Nystatyna
Działa grzybostatycznie głównie na grzyby drożdżopodobne z rodzaju Candida.
Polienowe antybiotyki przeciwgrzybiczne w leczeniu miejscowym:
Natamycyna
Działa grzybostatycznie na grzyby drożdżopodobne, dermatofity, grzyby dimorficzne oraz niektóre pleśniowe.
Preparaty: Natacyn - zawiesina, krople do oczu, Pimafucin - krem, krople do stosowania zewnętrznego, Pimafucort (z hydrokortyzonem i neomycyna) - krem, maść, lotion
Amfoteryczna B:
Działa grzybostatycznie a w wyższych stężeniach grzybobójczo na grzyby z rodzaju Candida, Torulopsis i Cryptococcus, niektóre pleśniowce i grzyby bimorficzne.
Preparaty: Fungizone
CHEMIOTERAPEUTYKI PRZECIWGRZYBICZE:
• leki imidazolowe: azole i triazole
• alliloaminy
• poch. benzyloaminy
• poch. morfoliny
• poch. tiokarbamidu
• poch. pirydynenu
Schemat biosyntezy ergosterolu z zaznaczonymi miejscami działania leków przeciwgrzybicznych:
Acetylo—CoA
Skwalen
Alliloaminy --------------------> epoksydaza skwalenowa
Lanosterol
Leki azolowe ------------------> 14-α-dimetylaza
14—demetyllanosterol
Amorolfina ------------------> Δ-14-reduktaza
Fekosterol
Amorolfina ------------------> Δ8-Δ7-izomeraza
Episterol
Ergosterol
Błona komórkowa
Leki imidazolowe:
Mechanizm działania:
• hamuja demetylacje wegla C14 w syntezie ergosterolu potrzebnego do budowy ściany komórkowej grzyba
• łączą się z cytochromem P—450 w miejscu zwykle zajmowanym przez t len hamując proces demetylacji C14
Działaja na:
• dermatofity
• grzyby drożdżopodobne
• większość grzybów dimorficznych i pleśniowych
Imidazole w leczeniu ogólnym:
II gener: Ketokonazol: (Nizoral, Oronazolm, Ketokonazol, Ketozol) podawany p. os w dawce od 200—400mg
• słabo przenika do płynu mózgowo-rdzeniowego
• w leczeniu grzybic skóry i jej przydatków, bł. śluzowych oraz narządowych
III gener: Itrakonazol: (Orungal, Sporanox, Sempera)
Po 14 dniach podawania w dawce 100—200 mg/dobę:
• stężenie leku w skórze jest pięciokrotnie wyższe niż w surowicy
• w wątrobie, płucach, nerkach i śledzionie stężenie jest 2—3 razy większe niż w surowicy
W grzybicy paznokci stosuje się leczenie pulsowe - 7 dni w miesiącu 2 razy dziennie po 200 mg z następującym potem trzytygodniowym okresem przerwy.
III gener: Flukonazol: (Diflucan, Fluconazole, Flumycon, Mycomax, Mycosyst)
Podawany jest:
Dożylnie od 400 mg/dobę w zakażeniach narządowych. W pozostałych zakażeniach p. os w dawce od 50 mg/dobę (w kapsułkach i w syropie).
• w płynie mózgowo—rdzeniowym osiąga stężenie od 50—90% stężenia w surowicy, a w ślinie plwocinie i w płynie otrzewnowym podobne do stężenia w surowicy
• jest głównym lekiem:
o w narządowej kandydozie i kryptokokozie
o w zak. drożdżakowych skóry i błon śluzowych
• stosowany również zapobiegawczo:
o u chorych z obniżona odpornością
o w czasie chemio- i radioterapii
o a także po transplantacjach
Miconazole: Dactar, Daktarin
Alliloaminy - grzybobójczo, bo działają wysoko!
Mechanizm działania:
• wywierają działanie grzybostatyczne poprzez hamowanie syntezy ergosterolu na etapie epoksydacji skwalenu
• równocześnie akumulacja skwalenu w pęcherzykach lipidowych prowadzi do rozerwania błony komórkowej i występowania działania grzybobójczego.
Działają na:
• grzybobójczo na dermatofity
• grzybostatycznie na niektóre drożdżaki (np. na C. albicans)
1.Alliloaminy w leczeniu ogólnym:
Terbinafina: (Lamisil, Terbisil)
• ma ponad 1000x wyższe powinowactwo do kom. grzyba niż do enzymów komórek ssaków
• jest metabolizowana gł. w wątrobie, a wydalana w 70% przez nerki
Jest zalecana doustnie:
• u osób dorosłych w dawce jednorazowej 250 mg/dobę
• u dzieci w zależności od wagi ciała 62.5 - 125 mg/dobę
W grzybicy dermatofitowej paznokci rak jest podawana przez 6 tygodni, a w przypadku zajęcia paznokci stop przez 12 tygodni.
2.Allylaminy w leczeniu miejscowym:
Terbinafine: Lamisil, Lamisilat
Naftifine: Naften
Pochodne benzyloaminy: Butenafine:
Budowa chemiczna i mechanizm działania zbliżony do allilamin.
Działają na:
• grzybobójczo na dermatofity
• grzybostatycznie na grzyby z rodzaju Candida
Preparaty: Mentax
Pochodne morfoliny: Amorolfine:
Mechanizm działania:
• hamuje biosyntezę steroli w ścianie komórkowej grzybów poprzez
- blokowanie —14—reduktazy
- blokowanie —7—izomerazy
- blokowanie —8—izomerazy
• powoduje to zmiany w przepuszczalności błony komórkowej, nagromadzenie się ignosterolu i zaburzenia w syntezie chityny prowadzące do śmierci grzyba.
Działaja na:
• dermatofity
• grzyby drożdżopodobne
• grzyby pleśniowe
Preparaty: Loceryl® - 0,25% krem, 5% lakier do paznokci
Pochodne tiokarbamidu:
Działają grzybostatycznie lub grzybobójczo na dermatofity oraz na grzyby z rodzaju Aspergillus i na Pityrosporum orbiculare.
Preparaty:
• Tolciclate: Fungifos
• Tolnaftate: Sporiline, Tinatox
Pochodne Pirydynonu: Ciclopiroxolamine
Mechanizm działania:
• działa grzybobójczo poprzez łączenie się z organellami komórki
• zwiększając przepuszczalność błony komórkowej powoduje ucieczkę z komórki aminokwasów, peptydów i potasu, co pozbawia komórki grzybów substancji odżywczych i hamuje odbywające się w nich procesy enzymatyczne.
Działają na:
• dermatofity
• grzyby z rodzaju Candida
• grzyby z rodzaju Crytococcus
• pleśniowce
Preparaty: Batrafen, Dafnegin ,Loprox, Nagel Batrafen
Nowości:
nowe pochodne tiazolowe - WORIKONAZOL, POZAKONAZOL
Echinokendiny
Pneumokendiny
Nikkomycyny
P/ grzybicze - działają przez cytochrom P450 -> wpływ na działanie innych leków!!!!
Leczenie zakażeń dermatofitowych skóry i przydatków:
Miejscowe:
• antyseptyczne srodki przeciwdermatofitowe
• poch. imidazolowe
• poch. alliloaminy
• poch. morfoliny
• poch. pirydynonu
Systemowe:
• gryzeofulwina
• ketokonazol
• Itrakonazol
• terbinafina
Leczenie zakażeń skóry i przydatków wywołanych przez grzyby drożdżopodobne:
Miejscowe:
• antyseptyczne środki przeciwdrożdżakowe
• antybiotyki polienowe
• poch. imidazolowe
• poch. alliloaminy
• poch. morfoliny
• poch. pirydynonu
Systemowe:
• ketokonazol
• itrakonazol
• flukonazol
Leczenie uogólnionej i narządowej kandydozy:
• amfoterycyna B (0,3 mg/kg m.c.) + 5—fluorocytozyna (150 mg/kg m.c.)
• amfoterycyna B (0,4—1,0 mg/kg m.c.)
• flukonazol (200—400 mg/dobę)
• ketokonazol (60—200 mg/dobę)
• 5—fluorocytozyna (150 mg/kg m.c.) + ketokonazol (200—400 mg/dobe)
• itrakonazol (100—400 mg/dobę)
• 5—fluorocytozyna (100—200 mg/kg m.c)
PRACOWNIA MYKOLOGICZNA:
Badanie mykologiczne:
objawy kliniczne
badanie w lampie Wooda
- skóra owłosiona -> drobnozarodnikowa seledynowo, ale jak nie ma świecenia, to niegrzybicza postać!
- fałdy skórne - świecą nie grzyby, tylko maczugowce - na ceglasto
- miejsca łojotokowe w mieszkach - Pitosporium ovale - na żółto, żółtobiało(jasnopomarańczowo)
hodowla
Pobieranie materiału do badań:
rozjaśnianie:
- 20% KOH - preparaty bezpośrednie
- DMSO(dwumetylosulfotlenek)
- 20% KOH + DMSO
- włos w DMSO się rozpada więc słabsze 20% KOH lub LAKTOFENOL
- drożdże - czasem tylko w NaCl
obraz w mikroskopie:
- Malassesia furfur = makaron z mięsem
- włos - rozgałęziający się
Hodowla - długo (niektóre nawet cztery tygodnie), agar Saburaud ( nie bulion, bo lepiej widać sposób w jaki rosną kolonie)
Podłoża:
Saburaud „goły” - rośnie wszystko + bakterie ;)
Saburaud + chloramfenikol lub inny antybiotyk - dermatofity
Saburaud + ACTIDION - hamuje grzybki pleśniowe i rośnie reszta
Agar maltozowy - dobrze rosną grzyby pleśniowe
Rozpoznanie ustala się na podstawie:
morfologii hodowli
preparatach z hodowli(porozrywane grzybnie) + mikrohodowle - nakryte szkiełkiem nakrywkowym(widać w preparacie odciśnięte w agarze jak zarodnik rósł = to ważna cecha grzyba!
obraz kliniczny pacjenta!!!
Mykoteka - zbiór preparatów wzorcowych, w lodówce - żeby zatrzymać na pewnym etapie rozwoju
Np. Scopulatiopsis brevicaulis - razem z paznokciem;), T. mentagrophytes - ziarnisty i włóknisty
Podłoża do identyfikacji dermatofitów:
DTM, DTA - dermatofit zmienia podłoże na czerwone - po około 2 tygodniach(wpływ odczynu zasadowego)
Różnicowanie T. rubrum i T. mentagrophytes
Podłoże Hrystensena - z mocznikiem, który jest rozkładany przez rubrum w określonym czasie
Dermatofity - nie w paznokciach i włosach
(+) dermatofity --> wymaga leczenia!
Grzyb pleśniowy - należy rozważyć czy on był na paznokciu(np. chryzosporium jest powszechny)
Grzyby drożdżakopodobne - Candida, Maloassesia
hodowla w cieplarce
testy API
10
FUNGUS grG IVL