Leki pobudzające układ współczulny
Leki o działaniu bezpośrednim
Pobudzające głównie receptory
Pobudzające głównie receptory
Pobudzające receptory i
Leki o działaniu pośrednim sympatykomimetycznym
(hamują zwrotny wychwyt, opróżniają ziarnistości magazynujące)
I a. (Pobudzające receptory )
Wyróżniamy leki:
Pobudzające selektywnie receptor 1 (fenylefryna)
Pobudzające receptor 1 i 2 (adrenalina, noradrenalina)
Pobudzające selektywnie receptor 2 (klonidyna)
Wskazania:
Zapaść naczyniowa w celu podniesienia ciśnienia krwi
Wstrząs uczuleniowy
Zapalenie błony śluzowej nosa i spojówek oka
Katar sienny
Podrażnienie oka
Dodatek do środków miejscowo znieczulających w celu przedłużenia ich działania
Przeciwwskazania:
Nadciśnienie
Miażdżyca
Nadczynność tarczycy
Znieczulenie ogólne halotanem
Ciąża
Preparaty:
W celu podniesienia ciśnienia:
Etylefryna - Effortil
Midodryna - Gutron
Katar sienny
Xylometazolin - ksylometazolin, Xylorin, Otrivin, Xylogel
Oxymetazolin - Oxalin, Arin, Nasinin, rezoxym
Nafazolin - Rhinazin, Betadrin (+difenhydramina), Sulfarinol (+sulfatiazol)
Do oczu
Tetryzolina - strazolin, Visine
I b. (pobudzające receptory )
Wskazania:
1
Reanimacja w celu pobudzenia czynności serca
W bloku serca
Zespół Morgagniego - Adamsa - Stokesa - rzadkoskurcz zatokowy
2
W astmie oskrzelowej w celu rozkurczu oskrzeli
W ciąży zagrażającej poronieniem (rozkurcz mięśni macicy)
Fenoterol - Fenoterol
Stany skurczowe naczyń obwodowych
Choroba Raymunda - napadowy skurcz naczyń krwionośnych
Choroba Burgera
Przeciwwskazania:
Nadciśnienie
Niewydolność serca
Choroba wieńcowa
Nadczynność tarczycy
Tachykardia
Podział -agonistów:
Nieselektywne 1, 2 3 agoniści
Izoprenalina
Arcyprenalina - Astmopen
Selektywni agoniści 1
Dobutamina - Dobutex
Selektywni agoniści 2
Salbutamol - Salbutamol, Ventolin
Fenoterol - Fenolerol, Berotec N100
Salmeterol - Serevent, Serevent dysk
Formoterol - Zafiron, Oxodil, Fonadil, Oxis tuburchaler
Izoprenalina
Agonista 1 i 2.
Pobudza pracę serca
Rozszerza oskrzela i naczynia krwionośne
Silnie obniża ciśnienie krwi
W farmakologii doświadczalnej służy do wywoływania mikrozawałów
Wskazania: (dawniej) bradykardia
Arcyprenalina
Pobudza silniej 2
Działanie polega na rozkurczu oskrzeli
Wskazania dawniej: astma oskrzelowa
Dobutamina
Pobudza tylko receptor 1
Wzrost kurczliwości mięśnia sercowego
Zwiększa pojemność wyrzutową i minutową
Nie wpływa na ciśnienie krwi
Wskazania: W dożylnym wlewie kroplowym we wstrząsie pochodzenia sercowego
Salbutamol
Pobudza głównie receptor 2
Działa wziewnie w astmie oskrzelowej
Salmeterol
Selektywny 2 agonista o przedłużonym działaniu
Fenoterol
Wybiórczo pobudza 2
Wskazany w astmie oskrzelowej
Zapobiega przedwczesnemu poronieniu
Formoterol
Selektywny, długo działający 2 agonista
Hamuje wydzielanie mediatorów zapalnych (TNF
I c. (Pobudzające receptory i )
Adrenalina (Epinefryna)
Agonista 1, 1 2
Zwiększa kurczliwość mięśnia sercowego
Może być podana dosercowo w nagłym zatrzymaniu krążenia
Rozkurcza oskrzela - we wstrząsie anafilaktycznym dożylnie
Może być podawana miejscowo w dermatologii
Dodawana do środków miejscowo znieczulających w celu skurczu naczyń
Przeciwwskazana do hamowania krwawień z nosa - lek po fazie skurczu (1) pobudza receptor 2 powodując rozszerzenie naczyń - krwotok
Nie podaje się doustnie, bo zostanie zniszczona struktura
Dopamina
Pobudza receptor 1
Uwalnia endogenną adrenalinę (1 i 2)
Ma swoje własne receptory dopaminergiczne w naczyniach nerkowych, naczyniach wieńcowych i mózgowych
Podajemy w dożylnym wlewie we wstrząsie, zawałach, operacjach serca
II leki o działaniu pośrednim
Efedryna - Ephedrina, Tussipect, Rubital compositus
Pochodzi z rośliny Ephedra vulgaris (Przęśl zwyczajna)
Działa pośrednio, (bo brak grup -OH związanych bezpośrednio z pierścieniem)
Opróżnia ziarnistości magazynujące z noradrenaliny
Słabo bezpośrednio pobudza receptor 1 i 2 (przyśpiesza czynność serca, zwiększa ciśnienie, rozkurcza oskrzela)
Podanie kolejnych dawek w krótkim czasie powoduje słabnięcie działanie farmakologicznego (tachyfilaksja)
Wskazania:
Nieżyty górnych dróg oddechowych w celu rozkurczu oskrzeli
Może być stosowana w kroplach do nosa i do oczu (Efrinid)
Dawniej nadciśnienie, blok przedsionkowo - komorowy (arytmia)
Pseudoefedryna Sudafed
złożone: Cirrus,
Disopmol retard,
Acatar actitabs,
Gripex,
Gripolek,
Gripostat,
Ibuprom - zatoki
Stereo izomer efedryny. Postać treo - podstawniki po „przeciwnych” stronach
Najsilniej działa lewoskrętna (-), potem prawoskrętna (+), potem prawoskrętna pseudo (+), na końcu lewoskrętna pseudo (-)
Wskazania: obniżenie przekrwienia błony śluzowej nosa
Amfetamina
Pobudza układ współczulny przez wypłukiwanie adrenaliny i noradrenaliny ziarnistości magazynujących
Pobudza OUN
Pobudza ośrodek oddechowy i sercowo - naczyniowy
Zniesienie łaknienia
Zniesienie snu
Daje zależność psychiczną i fizyczną
Wskazania: dawniej narkolepsja (napadowe zasypianie w ciągu dnia)