1.Przedmiot i początki historii wychowania jako nauki

-czym zajmuje się historia wychowania?

-historia wychowania - pedagogiczna, czy historyczna

-działy historii wychowania

Historia wychowania jest zawsze historią jakiegoś konkretnego (miejsce i czas) wychowania, a nie wychowania w ogóle. Jest dziedziną badań , którą z pewnością można zaliczyć do grona nauk humanistycznych zorientowanych na badanie dziejów myśli i praktyki edukacyjnej. Jako przedmiot występował od powstania studiów nauczycielskich łączona z historią, pedagogiką- DO DZIŚ ( obserwacja zachowań dorosłych).

1. Zajmuje się 2 działaniami :

• dzieje myśli i doktryn pedagogicznych (teoria, analiza poglądów filozoficznych, pedagogicznych)

• dziejami instytucji oświatowych (praktyką pedagogiczną- szkoła, przedszkola, domy kultury, rodzina, środowisko rówieśnicze).

2. Każda nauka ma swoją historię ze względu na : zródła - historyczne, pedagogiczne.

Jest to swoista dyscyplina oscylująca na pograniczu historii i pedagogiki. Problematyka historyczno-pedagogiczna musi bowiem być rozpatrywana na tle ogólnego rozwoju dziejów.

3. Działy to nic innego jak poszczególne epoki począwszy od Starożytności, Średniowiecza, Odrodzenia poprzez Edukacje w Polsce w okresie reformacji i kontrreformacji. Pedagogika XVII w. i Oświecenie w Europie.

2. Źródła do badania dziejów wychowania.

Źródła historyczne to wszystko to, skąd możemy czerpać wiedzę o przeszłości

Dzieli je się na:

Niematerialne (obyczaje,legendy)

materialne

niepisane (obrazy, budynki)

pisane

dokumentowe

narracyjne - dokumenty, akta,

• kroniki, roczniki, - sprawozdania, protokoły

• pamiętniki, wspomnienia - konstytucje, dekrety

• listy

3.Wychowanie u ludów pierwotnych.

Wiedza o wychowaniu opiera się głównie na badaniach archeologicznych i przekazach ustnych dokonywanych przez podróżników i badaczy. Twierdzili, że ludy w ogóle się nie uczyły. Społeczeństwo było bezklasowe, bez podziałów ról. Zatem wychowanie polegało na nauce produkcji narzędzi i pokarmu.

Głównym celem wychowania jest przekazanie zdobytych doświadczeń i tradycji.

U ludów pierwotnych mamy do czynienia z naturalną formą nauki. Dzieci uczą się języka ponieważ go słyszą. Nie stosowano kar cielesnych tylko moralne. Dzieci były wspólnotą plemienia. Równouprawnienie płci w zakresie wyhowania, nie było różnic między dziewczynkami i chłopcami

4. INICJACJA- przebieg i znaczenie

INICJACJA- oznacza rozpoczęcie czynności, procesu działania, wtajemniczenie.

W czasach pierwotnych uznawana jako początek instytucji pedagogicznych.

Istniały pewne ceremonie w szczepach, dzięki którym młodzież zostawała przyjęta do grona dorosłych. Inicjacja miała na celu sprawdzenie, czy młode pokolenie zostało należycie przygotowane do czekających zadań, do dorosłości. Inicjacje były osobne dla chłopców i dziewcząt i miały charakter obozów przetrwania. Obrzędy te odbywały się w lasach, osobno dla chłopców i osobno dla dziewcząt. Celem wychowawczym inicjacji byłą nauka różnorodnych sztuk, pogłębiania wychowania moralnego, umiejętności zdobywania pożywienia, sporządzania odzieży i narzędzi potrzebnych w sztuce myśliwskiej, budowania domów, a także uprzystępnianie historii szczepu poprzez opowieści mitów, tańce religijne i różne obrzędy.

Dziś: swoistą inicjacją jest egzamin dojrzałości, czyli matura, po której wkracza się w dorosłość.

5. Poglądy filozofów greckich na wychowanie

1. sofiści

2. Sokrates

3. Platon

4. Arystoteles

SOFIŚCI - V wiek p.n.e. - Sofos- znaczy tyle co mądry, ten który wie, (Protagoras z Abdery, Kritiasz, Prodikos). Byli wędrownymi uczonymi, gromadzącymi wokół siebie często liczną rzeszę słuchaczy i zwolenników. Byli płatnymi nauczycielami.

Czuli się uprawnieni do nauczania ponieważ sądzili, że wiedzą jak odróżnić dobro od zła, jak wychować pożytecznych dla państwa obywateli.

Jako pierwsi opracowali metody wychowania polegające na bezpośrednim kontakcie z młodzieżą. Analizowali czynniki wychowania: zadatki wrodzone, środowisko, ćwiczenie, uczenie się, własna aktywność jednostki. Uważali, że ważne są ćwiczenia i wiedza teoretyczna, kształcenie dziecka powinno rozpoczynać się w jak najwcześniejszym wieku. Wcześnie rozpoczęte kształcenie trzeba prowadzić do późnych lat. Najpierw elementarne nauki, później specjalne - muzykę, matematykę, astronomię - a następnie ekonomię i politykę. Celem ma być doskonała indywidualność, której życie będzie zgodne z prawem i moralnością. Uczyli jak być dobrym obywatelem.

SOKRATES- V w. p.n.e, mistrz Platona , żył w Atenach. Podobnie jak sofiści posługiwał się metodą indukcyjną i dialektyką ale cel jego działania był inny. Nie uważał słów za ozdobniki. Moralność osadzał w wiedzy a jej brak uważał za przyczynę zła w ludzkim postępowaniu.

Uznał ,że istotą mądrości (nauki ) są twierdzenia i prawa ogólne.

Najważniejszym celem było osiągnięcie ARETE (cnota). Cnotą jest wiedza, można się tego nauczyć, wydobyć z siebie, a wykształcony człowiek jest dobrym człowiekiem, bo trzeba mieć świadomość co jest dobre, a co złe.

Nakłaniał uczniów do aktywnych, samodzielnych obserwacji, doświadczeń, poszukiwań a nie do biernego przyswajania gotowych wiadomości).

Zasłynął z powiedzenia WIEM ,ŻE NIC NIE WIEM

Nie pozostawił po sobie żadnych pism

PLATON - Ateńczyk, V - IV w.p.n.e. w czasach rozkwitu Aten. Uczeń Sokratesa.

Otrzymał staranne wychowanie-kształcił zarówno ciało jak i ducha. Nie założył rodziny, mieszkał w szkole otoczony uczniami. Stworzył pierwszy system wychowawczy.
Dzieła: "Prawo", "Państwo", "Obrona Sokratesa", czy "Rzeczpospolita".

• o wychowaniu dziecka należy myśleć już przed jego narodzeniem

• Wychowanie to zaprawianie do cnoty

• Cel wychowawczy to osiągnięcie arete (cnota, wiedza) i bycie dobrym obywatelem

• Kalokagatia (harmonia duszy i ciała)

• Zabawy i zabawki przygotowują do życia i pełnienia ról

• Od dzieciństwa należy przygotowywać do zawodu

• Mówiąc o dziecku spostrzegał je w grupie, traktował bezosobowo(bo nie miał rodziny, dzieci,żony)

• Dziecko bardziej należy do państwa niż do rodziców

• kontrolę nad wychowaniem winno sprawować państwo

• wychowaniu powinni podlegać chłopcy i dziewczęta.

• potrzeba cenzurowania nauczanych w szkołach wierszy oraz pieśni

• szkoła - gimnastyka i muzyka dotyczą wszystkich

• do 6 roku - wychowują się razem,

• 10 - 13jest czytanie i pisanie,

• Po 13 kształcenie literackie

• 18-20- ćwiczenia gimnastyczne hartujące ciało

• 20 r.ż decydujący o przynależności do grupy społecznej

• 20 - 35 rokiem życia kształcenie na rządców

• 35- 40 filozofia

• Potem w wojsku i na urzędach

• 50 lat można mądrze rządzić państwem

• 7 sztuk wyzwolonych

• Cenzura dla dzieci

ARYSTOTELES- uczeń Platona, IV w. p.n.e, dzieła: Polityka, Etyka Nikomachejska

• Tylko chłopcy mogą się uczyć,

• Dziecko postrzegane jako osoba, jednostka,

• Płacz dziecka wyraża jego wolność, więc ma do niego prawo

• potrzeba edukowania muzycznego dzieci oraz młodzieży

• zwolennik wychowania państwowego (nad wychowaniem oraz kształceniem dzieci oraz młodzieży mieli czuwać nadzorcy publiczno-państwowi)

• przeciwnik twierdzenia, jakoby państwo miało być właścicielem dziecka

• zwolennik wychowywania w grupie (zbiorowości)

• cenzura dla dzieci ale nie tak silna jak u Platona

• nie wychowywać dziecka wykazującego kalectwo,

• w zimnie, karmić mlekiem

• Do 5 r.ż. ruch i zabawa, zabawy naśladujące zajęcia dorosłych

• 5 - 7 r.ż przysłuchiwanie się naukom

• Do 7 r.ż wychowanie w domu, wychowanie fizyczne i moralne,

• Od 7 r.ż - obowiązek szkolny.

• 7 - 14 wiedza elementarna, powinno uczyć się muzyki oraz rysunku

• 14 - 21 rokiem życia młodzież powinna doskonalić swoją sprawność fizyczną

6. Rola zabaw i zabawek w poglądach Platona.

Dla dzieci w wieku przedszkolnym Platon obmyślił bajki, zabawki , zabawy i gry ruchowe.

Do lat 10- największą uwagę przykłada Platon do rozwoju duchowego i fizycznego .Można w tym okresie rozpoznać kim będzie dziecko w przyszłości- przy pomocy zabaw, poezji i muzyki. Zabawy i zabawki przygotowują do życia i pełnienia ról. Od dzieciństwa należy przygotowywać do zawodu, dziecko od najmłodszych lat musi polubić zawód, który ma wykonywać. Platon kazał uczyć dzieci poprzez zabawy i polecał wykorzystywać zabawki w nauczaniu geometrii i arytmetyki. Zabawy i gry, ale grupowe miały uczyć karności, rozwijać poczucie piękna, wrażliwości moralnej.

Dzieci bawiły się swoimi zabawkami jak : miniaturowe wozy, zwierzeta.

7. Wychowanie jest sprawą państwa wg Platona i Arystotelesa.

Platon- wychowanie jest sprawą państwa, musi ono zapewnić warunki dla nauczycieli do realizacji idei dobra. Kobiety mają te same możliwości co mężczyźni. Platon jako pierwszy stworzył pomysł publicznych przedszkoli i całodziennych szkół, instytucje państwowe organizują wychowanie. Państwo właścicielem dziecka, a celem wychowanie jednostki będącej potrzebną społeczeństwu

Arystoteles- Był zwolennikiem szkolnictwa publicznego, przymusowego i prowadzonego przez państwo. Przeciwnik twierdzenia, jakoby państwo miało być właścicielem dziecka. Arystoteles zadania państwa łączył z celami etycznymi - celem państwa jest ogólna szczęśliwość, która polegać ma na cnocie obywateli, a ponieważ cnotę osiąga się drodze wychowania i wykształcenia, czynności wychowawcze są głównym przedmiotem działalności państwa

---