Podstawowe zagadnienia związane z ratownictwem medycznym i medycyną katastrof

I Wyjaśnienie podstawowych pojęć:

Definicja katastrofy przyjętej w USA przez Federalną Agencję Zarządzania w Sytuacjach Nagłych i przez Czerwony Krzyż

1. KATASTROFA - to zdarzenie powodujące śmierć, obrażenia i zniszczenia mienia o takim nasileniu, przy którym nie wystarczają działania podejmowane rutynowo celem ograniczenia jego skutków. Zwykle występuje nagle i wymaga natychmiastowego działania wielu osób i instytucji.

2. WYPADEK (OCCASIO) - zdarzenie niemożliwe do przewidzenia lub będące wynikiem nieprzemyślanego naruszenia zasad bezpieczeństwa, pociągające za sobą szkodę mienia, uszkodzenia ciała lub śmierć. Wypadek to zdarzenie, w którym problem może być rozwiązany przez jeden zespół ratownictwa.

3. NAGŁE ZAGROŻENIE ŻYCIA LUB ZDROWIA - należy przez to rozumieć stan osoby prowadzący do szybkiego pogarszania się zdrowia, którego bezpośrednim następstwem może być zagrożenie utraty życia lub trwałe uszkodzenie ciała.

4. MIEJSCE ZDARZENIA - to miejsce w którym nastąpiło zdarzenie powodujące stan nagłego zagrożenia życia lub zdrowia, i obszar na którym rozciągają się jego skutki.

5. PIERWSZA POMOC - to zespół czynności podejmowanych przed przybyciem zespołu ratownictwa medycznego w celu ratowania osoby znajdującej się w stanie nagłego zagrożenia życia lub zdrowia.

6. KWALIFIKOWANA PIERWSZA POMOC - to działania mające na celu ratowanie życia lub zdrowia w stanach nagłego zagrożenia, wykorzystywane przez ratownika do chwili podjęcia medycznych działań ratowniczych.

7. MEDYCZNE DZIAŁANIA RATOWNICZE - to udzielenie świadczeń zdrowotnych, podejmowane przez jednostkę systemu, służące ratowaniu osoby w stanie nagłego zagrożenia życia lub zdrowia.

II Wypadkowość w danych statystycznych:

Urazy określono jako epidemię XX wieku. Co roku co 13 Polak ulega wypadkowi, a co 130 wymaga leczenia specjalistycznego. Daje to zapadalność ogólną ok. 750 na 100 tys. mieszkańców Polski rocznie. Przykładem są zgony powodowane urazami okołokomunikacyjnymi, pociągające ponad 7000 ofiar rocznie.

Urazy są główną przyczyną zgonów osób do 40 roku życia, w których przekraczają sumarycznie zgony z przyczyn krążeniowych i nowotworowych. Szczególnie drastyczne proporcje te przedstawiają się w grupach wiekowych dzieci i młodzieży.

III Nagłe stany zagrożenia życia:

Nagłe stany zaburzenia homeostazy organizmu, w którym nie podjęcie natychmiastowych czynności ratowniczych bezpośrednio zagraża życiu.

Krótka charakterystyka trzech podstawowych układów:

- układ oddechowy

- układ krążenia

- CUN

Układ oddechowy - odpowiada za wentylację i wysycenie krwi O₂

Układ krążenia - krew rozprowadza O₂ i składniki odżywcze do wszystkich komórek

Centralny Układ Nerwowy - zawiaduje ośrodkami oddychania i krążenia

NSZŻ - Nagły Stan Zagrożenia Życia występuje gdy któryś z powyższych układów ulega traumie.

• Jeśli uszkodzony zostaje układ oddechowy to jeszcze przez jakiś czas funkcjonuje CUN(mózg), serce, kiedy krew krążąca nie rozprowadza potrzebnego tlenu. Dość szybko zostanie niedotlenione serce, mózg z ośrodkami życiowymi i organizm przestaje oddychać, przestaje pracować serce.

• Jeśli traumie ulega układ krążenia to mimo funkcjonowania mózgu i oddychania zaburzone jest dostarczenie tlenu (wykolejone wagoniki) przez hemoglobinę i w konsekwencji dochodzi do ustania funkcji mózgu z powodu niedotlenienia i ustania czynności układu oddechowego.

• Jeśli traumie ulega CUN, to w krótkim czasie przestanie funkcjonować serce i układ oddechowy, bo uszkodzeniu uległy ośrodki - oddechowy i krążenia.

[ w ciągu 4 minut]

Po 4 minutach można wyruscytować, nie powróci świadomość bo są defekty w mózgu, natomiast układ oddechowy i serce będą działać. (rys I)

WNIOSEK:

Z powyższego wynika, jak silna jest zależność wszystkich trzech układów wzajemnie od siebie. Nie bez powodu określa się te układy i ich zależność TRIADĄ PRZEŻYCIOWĄ.

Nie dopuszcza do nieodwracalnych zmian w obrębie poszczególnych układów (szczególnie w obrębie wrażliwych na niedotlenienie komórek mózgu) wcześnie - w ciągu 4 min podjęta akcja resuscytacyjna.

(rys I)

IV Łańcuch ratowniczy:

Sprawnie organizacyjnie, łatwo i szybko dostępny z zewnątrz system medycyny ratunkowej i ratownictwa przedszpitalnego, oparty na koncepcji tzw. łańcucha przeżycia. Ogniwo tego łańcucha, mocno powiązane, mają zapewnić pacjentowi w stanie nagłego zagrożenia życia lub zdrowia szybkie dotarcie kwalifikowanych służb ratownictwa medycznego w czasie scalonym na około 8 - 10 min i podjęcie niezbędnych medycznych działań ratunkowych na miejscu zdarzenia. Rozpoczęcie lekarskich procedur terapeutycznych w warunkach szpitalnych oddziału ratunkowego w czasie nie dłuższym niż 30 minut od…

Łańcuch przeżycia i jego ogniwa w systemie ratownictwa medycznego „złota godzina”

(rys 2)

Czas + jakość = życie

1. Pierwsza pomoc - działania ratunkowe środków zdarzenia

2. System łączności alarmowej „na ratunek”

3. Kwalifikowana pomoc przedszpitalna

4. Kwalifikowany transport sanitarny

5. Kwalifikowane leczenie szpitalne

(rys 2) „złota godzina”

---