Charakterystyka obserwowanej grupy.
Wśród wielu definicji grupy społecznej najtrafniejsza wydaje mi się definicja Turowskiego, który uważa, że grupa społeczna to zbiór osób, posiadających wartości wspólnogrupowe, więź społeczną, wewnętrzną organizację (układ pozycji społecznych i ról społecznych) oraz instytucje społeczno - duchowe. Jednak psychologia społeczna stara się ograniczyć pole swoich zainteresowań do małych grup społecznych.
Moja mała grupa społeczna to męska drużyna koszykówki z dużego miasta na Śląsku. Należą do niej chłopcy w wieku od 17 do 27 lat, z których wszyscy poza jednym wyjątkiem uczą się w szkołach średnich, bądź na uczelniach wyższych, dziennie lub zaocznie. Drużyna ta występuje obecnie w trzeciej lidze. Zespół jest amatorski, tzn. że zawodnicy nie maja podpisanych kontraktów z klubem i nie dostają wynagrodzenia. Jednakże klub jest własnością miasta, które finansuje wynajem sali, część sprzętu sportowego, ubezpieczenie, wyjazdy i inne sprawy czysto organizacyjne. Obecnie drużyna jest w fazie wstępnych przygotowań do drugiego sezonu w trzeciej lidze, który rozpoczyna się we wrześniu. Poprzedni zakończyła w połowie lutym b.r. Miejscem spotkań była głownie sala treningowa, na której rozgrywano mecze, oraz własny środek transportu, którym zawodnicy dojeżdżali na mecze wyjazdowe.
Charakterystyczną cechą mikrostruktur społecznych jest fakt bezpośrednich kontaktów, interakcji face-to-face. Ta właściwość determinuje wiele innych, a przede wszystkim liczebność. Żeby istniała możliwość komunikacji bezpośredniej wszystkich ze wszystkimi oczywiste jest, że ilość członków grupy musi być ograniczona. Z powodu specyficznych stosunków społecznych, jakimi z pewnością są stosunki twarzą - w - twarz liczebność wpływa znacząco na charakter grupy. Opisywana drużyna obecnie posiada 11 pełnoprawnych członków, co w tym przypadku oznacza, że posiadają karty zawodnicze oraz, że byli zgłoszeni do poprzednich rozgrywek i uczęszczali na treningi. Są jednak zawodnicy aspirujący do pełnego członkostwa (jest ich czterech). Tak więc obecnie grupa ta liczy 15 członków. Jest to jednak grupa heteronomiczna i heterokefaliczna, poprzez nadrzędną i specyficzną pozycję trenera, który w pewien sposób należy do grupy. Taka liczebność zapewnia wystarczająca wielość i złożoność interakcji społecznych, nie wpływa negatywnie na uszczegółowienie celów, choć większa liczba członków mogłaby podnieść możliwość ich osiągnięcia. Wiąże się to z możliwością selekcji zawodników, wzrostu poziomu konkurencji. Choć przy wzroście liczebności istniałoby zagrożenie spadku częstotliwości i poziomu komunikacji, co wpłynęłoby negatywnie na grupę.
Nota metodologiczna.
Zebrane informacje pochodzą z obserwacji uczestniczącej niejawnej przeprowadzanej od ponad roku. Jestem pełnoprawnym członkiem badanej grupy i od wielu lat mam możliwość obserwowania zachowań członków tej małej grupy społecznej. Przeprowadziłem też wywiad z trenerem grupy, który jest z resztą moim ojcem, więc informacje są jak najbardziej szczere i prawdziwe. Planując tą pracę chciałem przeprowadzić test socjometryczny, w celu głębszego zapoznania się ze strukturą grupy. Jednak niechęć zawodników, a konkretnie jednego, ale mającego ogromny wpływ na innych zniweczyła moje ambitne plany i bardzo zubożyło pracę. Temat pracy jest bardzo rozległy i nieścisły ponieważ opisać grupę społeczną można na tysiącach stron, z wielu perspektyw i pod różnym względem. Ja wybrałem koncepcję zawartą w podręczniku S.Miki „Psychologia społeczna”, a i tak z braku czasu, możliwości i umiejętności musiałem pominąć wiele zapewne ważnych aspektów.
Cele grupy.
Drużyna koszykówki jest grupą zadaniową, której cel jest jasno określony - zdobyć jak najwyższe możliwe miejsce w tabeli. Przestrzeń dzięki, której drużyna traktuje się jako grupę ma wyraźny charakter fizyczny. Jest to boisko i szatnie. Wartością pozytywną, do której dążą zawodnicy to boisko i przebywanie na nim w czasie meczu. Wszystkie działania członków grupy skierowane są na osiągnięcie tego celu, który jest narzucany przez trenera. Choć w pewnych warunkach jest wynikiem interakcji członków. Dzieje się tak, gdy ambicje zawodników wyraźnie przewyższają cel postawiony przez trenera. W znakomitej większości przypadków narzucony cel jest najbardziej optymalny, ponieważ trener najlepiej zna możliwości poszczególnych zawodników i całej drużyny. Warunki jego osiągnięcia wyznaczane są również przez trenera i należą do nich osiągnięcie odpowiedniego poziomu umiejętności technicznych, walorów fizycznych i psychicznych, widoczne zaangażowanie się w pracę na treningu oraz uczęszczanie na treningi. Cel drużyny jest więc celem operacyjnym, ponieważ wyznaczyliśmy działania umożliwiające jego osiągnięcie. Tak określony cel zmniejsza ilość napięć jakie przeżywa jednostka i chętnie wykonuje postawione jej zadania, dzięki czemu czuje się silnie związana z grupą. Jednak jasno określony cel pozwala na ocenianie działań grupy pod kątem przybliżania jej do celu. Jeżeli drużynie „idzie dobrze” i wygrywa kolejne mecze ogólnie pojęta atmosfera w grupie jest sprzyjająca, radykalnie zmniejsza się liczba konfliktów między członkami, zwiększa się ilość kontaktów poza boiskowych, których pretekstem nie jest już tylko koszykówka. Grupa posiada wyraźnie określone podcele, które wiążą się z wygraniem każdego kolejnego meczu, co przybliża do osiągnięcia celu głównego. Podcele składają się z zadań, czyi rozbieżności między sytuacją pożądaną a istniejącą. Można tu wyróżnić za Steinerem pięć rodzajów zadań:
Zadania addytywne, polegające na dodaniu do siebie w określonym momencie wysiłku wszystkich członków grupy. Takim zadaniem jest każdy mecz, gdzie wygrana to wysiłek każdego zawodnika. Występują też charakterystyczne zjawiska, jak dyfuzja odpowiedzialności.
Kolejnym rodzajem zadań są zdania dysjunktywne, które polegają na wyborze najlepszego rozwiązania spośród różnych możliwych. W tej sytuacji, może to być wybór najlepszej zagrywki taktycznej, która pozwoli na skuteczne rozbicie obrony przeciwnika. Tu jednak decydujący głos ma trener.
Takaż sytuacja panuje również przy rozwiązywaniu problemów kompensujących, które polegają na ocenianiu spraw, o których członkowie nie mają pełnej wiedzy. Dla drużyny koszykówki takim problemem może być wybór cyklu treningowego, o czym również decyduje trener posiadający najpełniejszą wiedzę na temat dostępnych metod i możliwości poszczególnych zawodników.
Widoczne są tzw. zadania do podziału. Każdy zawodnik przydzielony jest do pewnej pozycji w obronie i w ataku, z czym wiążą się określone bardzo szczegółowe zadania indywidualne. Główne pozycje to rozgrywający, skrzydłowy i center. Są one przydzielane przez trenera i zależą od warunków fizycznych , możliwości i umiejętności zawodnika. Osiągnięcie zadania polegającego na zdobyciu punktu zależy od sprawnego współdziałania zawodników na wszystkich pozycjach.
Bardzo specyficzna pozycję zajmują tu zadania koniunktywne, których wykonanie zależy od najsłabszego członka grupy i tempo oraz sposób działania podporządkowane są jego możliwościami. Tu najsłabszy w grupie ma tak podnosić swoje kwalifikacje, żeby nie przeszkadzał grupie w wykonywaniu postawionych zadań. W przeciwnym razie narażony jest na silne reperkusje ze strony grupy, a nawet na wyłączenie z niej.
W opisywanej grupie cel jest bardzo ważny. Zawodników ocenia się pod względem przydatności do osiągnięcia celu, motywacji do jego osiągnięcia i pracy w to włożonej. Jest to bardzo wyraźne. Jeżeli ktoś na przykład często trafia i zdobywa dużo punktów oceniany jest zdecydowanie pozytywnie zarówno przez członków jak i przez trenera. Jeżeli natomiast nie spełnia swoich zadań, czy to boiskowych czy towarzyskich, oceniany jest zdecydowanie negatywnie. Ocena grupy wpływa na samoocenę jej uczestnika.
Normy grupowe
Drużyna koszykówki, jak każda inna grupa narzuca swoim uczestnikom określone normy grupowe. Norma grupowe tworzą się w procesie interakcji między członkami. Jest to przepis określający jak powinien, lub jak nie powinien zachowywać się członek danej grupy. W mojej grupie można wyróżnić dwa rodzaje norm społecznych. Pierwsze wiążą się z realizowaniem głównego celu grupy i ustanawiane są przez trenera. Dostosowanie się do nich jest warunkiem uczestnictwa w grupie. Normy te odnoszą się w głównej mierze do zachowania na „scenie”, czyli na boisku. Stosowanie się do nich gwarantuje skuteczny występ przed publicznością, którą są kibice oraz drużyna przeciwna. Wśród nich są m.in. stosowanie się do zaleceń trenera, szanowanie jego osoby, punktualne stawianie się na zbiórkę przedmeczową, używanie lub ograniczanie określonego słownictwa, okazywanie pełnej lojalności względem trenera i innych członków drużyny, zainteresowanie graczy siedzących na ławce rezerwowych przebiegiem meczu.. Normy „trenerskie” obowiązuje również na treningu i mają na celu podporządkowanie zawodnika woli trenera, który jest odpowiedzialny za „występ”. Takie normy to przede wszystkim wykonywanie poleceń trenera, skupienie się na ćwiczeniach i sumienne ich wykonywanie, punktualność. Drugi rodzaj norm, to normy nieformalnej podgrupy jaka tworzy się w szatni, czyli „za kulisami”. Trener ma nieograniczone prawo wstępu, jednak w jego obecności „kulisowość” szatni nieco się zatraca. Te nieformalne normy odnoszą się do odpowiedniego zachowywania się względem innych członków grupy, używania stosownego języka i zwrotów, poruszanych tematów, wzajemnego pomagania sobie na treningach, sposobu witania się, podawania sobie ręki. Normy te nie są narzucone i są iloczynem, wynikiem pewnego konsensusu między różnymi tendencjami, jakie każdy zawodnik wnosi do drużyny z zewnątrz, na podstawie własnego doświadczenia, wychowania, przebytych socjalizacji.
Stosowanie odpowiednich norm ściśle zależy od tego czy sytuacja rozgrywa się na „scenie”, czy „za kulisami”. I tu zaobserwowałem ciekawe zjawisko. Mianowicie to samo boisko w czasie meczu jest „sceną spektaklu” (acting stage), a w czasie treningu„sceną prób” (rehearsal stage). Natomiast szatnia czyli „kulisy” traci, jak już wspomniałem swoją „kulisowość”, kiedy wchodzi do niej trener. Chciałbym jednak omówić to zjawisko po opisaniu szczególnej roli trenera. Normy te prowadzą do określonego celu i podtrzymują istnienie grupy. Taką funkcję spełnia norma powszechna we wszystkich grupach, która mówi o zakazie informowania szeroko rozumianej „publiczności” o tym co dzieje się wewnątrz grupy. Nazwa klubu, jego barwy, własna hala treningowa i szatnia gospodarzy, jako normy pozwala podkreślić wyjątkowość drużyny. Zawodnicy przebywający w jakikolwiek sposób na boisku, czy to na parkiecie, czy na ławce rezerwowych zobligowani są do przestrzegania przepisów i zasad gry w koszykówkę, oraz zawartych w regulaminie klubu. W przeciwieństwie do poprzednich są to normy formalne, sformułowane pisemnie i utrwalone.
Socjalizacja
Kolejnym problemem związanym z normami jest ich przyswojenie. Odbywa się to poprzez proces socjalizacji, która w przypadku drużyny koszykówki jest socjalizacja wtórną. W przypadku norm nieformalnych nie stanowi to według mnie dużego problemy, ponieważ normy komunikacyjne nie odbiegają znacznie od szeroko przyjętych norm towarzyskich nastolatków. Poza tym są one raczej procesem niż stanem, formułowane w trakcie ciągłych wspólnych zadań, interakcji wszystkich członków grupy. A jak pisze Mika łatwiej przyswoić sobie normy, kiedy się uczestniczy w ich wytwarzaniu. Co do norm „trenerskich”, to przedstawiane i objaśniane są przed wstąpieniem do grupy, właśnie przez trenera. Są raczej oczywiste i jasne. Mimo to zauważyłem powszechne i nieuniknione zjawisko modelowania i naśladowania osób lubianych i cenionych. W procesie socjalizacji, aby wymusić przyswojenie a potem wypełnianie norm, grupa stosuje system nagród i kar. Inne są nagrody i kary stosowane przez trenera a inne przez kolegów z drużyny. Z moich obserwacji wynika, że trener rzadko stosuje pochwały słowne. Częściej nagrodą dla gracza jest odpowiednio dłuższe przebywanie na boisku, wychodzenie w pierwszej piątce. Zastanawiające jest, że trener często stosuje karę w formie nagany słownej. Można jednak uważać, że ma to na celu „konstruktywną krytykę”. Zawodnicy „podpadający” trenerowi rzadziej występują na parkiecie. Konformizm w stosunku do trenera jest sprawą bezdyskusyjną, ponieważ jest to warunek konieczny do przynależenia do drużyny. W przeszłości zdarzały się przypadki wykluczenia z grupy jednostek nie potrafiących respektować norm obowiązujących w drużynie. Nie potrafiły one zmienić, dostosować swoich postaw tak aby umożliwić w miarę bezkonfliktowe funkcjonowanie drużyny. Ta sama sytuacja zdarzyć się może w przypadku prawie całkowitego nonkonformizmu w stosunku do norm ustanowionych „za kulisami”.
Struktura wewnętrzna grupy.
Przejdźmy teraz do opisu struktury grupowej, która jest tworzona przez pozycje społeczne pozostające ze sobą w określonych stosunkach. Każdej pozycji przypisuje się pewną wartość i powstaje status. Pozycja i związany z nią status są niezależne od jednostki, która je zajmuje, mają one charakter ponadjednostkowy. Pamiętać należy jednak, że to jednostki są wszelkimi nośnikami wartości i jeżeli jakiś status istnieje w świadomości społecznej danej grupy, jest on utożsamiany z jednostką lub jednostkami. Kolejnym zagadnieniem wiążącym się ze pozycją i statusem jest rola społeczna. Rola społeczna to zbiór nakazów, zakazów, praw i obowiązków, przepisów jak powinien zachowywać się człowiek zajmujący daną pozycję społeczną. Innymi słowy jest to również definicja sytuacji, którą powinien przedstawiać członek grupy zajmujący określona pozycję. Zawiera też wskazówki, przepisy jak skutecznie odgrywać tę rolę przed „publicznością” (społeczeństwem), czyli jak wiarygodnie przedstawić odpowiednią definicję sytuacji, która notabene wcale nie musi (i często w rzeczywistości nie jest) zgodna z rzeczywistością. Przez układ i wzajemne powiązanie pozycji w grupie kształtują się stosunki wewnątrzgrupowe, które mają charakter hierarchiczny. Wyróżnia się cztery rodzaje takich powiązań, a w związku z tym cztery rodzaje struktur:
Struktura władzy - tu hierarchię kształtują stosunki władzy i podporządkowania
Struktura socjometryczna - kształtowana przez stosunki atrakcyjności interpersonalnej, sympatii i antypatii.
Struktura komunikowania się - najważniejsza jest tu ilość przekazywanych informacji liczba kanałów informacyjnych
Struktura awansu - możliwość obejmowania wyższych pozycji w strukturze grupy.
W strukturze obserwowanej grupy dały się wyróżnić dwie szczególnie ważne pozycje: pozycja trenera i kapitana drużyny. Trener jest „nadany” w stosunku do zawodników, nie mają oni wpływu na jego wybór, na osobę piastującą to stanowisko. Taka sytuacja ma miejsce ponieważ trener jest zarazem kierownikiem drużyny, menadżerem i założycielem. Z jego pozycją członkowie drużyny związani są stosunkami władzy. Kapitan wskazywany jest przez trenera, ale musi być zaakceptowany przez większość pełnoprawnych członków grupy. Kapitan pełni rolę przedstawiciela zawodników wobec trenera, sędziów, przeciwników, prasy i publiczności.
Struktura władzy.
Władza to możliwość kreowania zachowań, zadań i celów grupy oraz możliwość kontrolowania ich przebiegu. Pozycje w grupie są połączone stosunkami wyrażającymi możliwość wywierania wpływu jednej jednostki na drugą. Władza, aby była efektywna musi być akceptowana, prawomocna, posiadać jakieś podstawy swojego istnienia. Oto pięć takich postaw umożliwiających trenerowi sprawowanie władzy, wyróżnionych przez Ravena:
Przestrzeganie przez członków norm społecznych, które przyswoili w procesie socjalizacji pierwotnej, przebytej w okresie dzieciństwa. Takimi normami umożliwiającymi kontrolę zawodników przez trenera jest m.in. powszechna w naszym społeczeństwie zasada posłuszeństwa wobec starszych lub zajmujących odpowiednio wyższe pozycje społeczne.
Drugą podstawa na której opiera się władza trenera jest jego wiedza, a raczej przeświadczenie podwładnych tym, że ją posiada i wykorzystuje dla dobra drużyny.
Ważną rzeczą jest fakt, iż trener ma możliwość nagradzania. On decyduje o tym, kto i jak długo przebywa na boisku w czasie meczu i on przydziela zadania. Zawodnicy antycypując nagrodę łączą ją z posłuszeństwem w stosunku do trenera, z nadzieją, że przyniesie im to korzyści.
Kolejna podstawa wyróżniona przez Ravena, a oparta na karze również jest udziałem trenera. To on ostatecznie może odsunąć niesubordynowanego zawodnika od meczów, niezależnie od jego umiejętności, a ostatecznie wykluczyć z drużyny. Zawodnicy często wykonują trudne, męczące i ich zdaniem bezsensowne ćwiczenia tylko i wyłącznie dlatego, żeby nie zostać wyrzuconym z treningu.
Ostatnia podstawa wiąże się z identyfikacją wobec członka usytuowanego wyżej w hierarchii. Identyfikacja oznacza tu bardzo silne pozytywne powiązanie z tą osobą, lubienie jej, szanowanie, związek uczuciowy. Odnotowano dodatnią korelację lubienia wydającego polecenia przez wykonującego je i skutecznością tych poleceń. Najważniejsze w tym przypadku jest moim zdaniem zachowanie trenera, którego zadaniem, jednym z wielu, jest budowanie atmosfery w drużynie, pozytywnego klimatu. W obserwowanej drużynie trener jest po pierwsze szanowany, na co sam kładzie największy nacisk. Jest tez jednak, dzięki różnym zachowaniom lubiany. Te zachowanie to podawanie ręki przy przywitaniu i mówienie do zawodnika „Cześć”, a nie zwykłe „Dzień dobry”, choć w taki sposób zawodnicy zwracają się do niego. Wyrażają przy tym szacunek, a trener zwracając się w taki sposób odwzajemnia się i powstaje pozytywny związek uczuciowy. Poza tym trener czasami bierze udział w grach treningowych jak zawodnik o równych prawach, którego można sfaulować, który jest w stanie przeprosić za swoje złe zagranie, dzięki temu wzrasta poczucie identyfikacji z trenerem.
Takie podstawy władzy i sposób jej wykonywania dają jej ogólny wyraz w stylu rządzenia, którego nie można określić jednoznacznie i przypisać do któregoś typu idealnego wyróżnionego przez psychologów społecznych. W typologii Lewina, który wyróżnia style autokratyczny, demokratyczny i liberalizm, najbardziej adekwatny wydaje się autokratyczny. Cechą charakterystyczną dla tego stylu jest fakt, iż kierownik sam określa zadania, czynności i cele grupy, a członkowie mają tylko cząstkowe zadania. Trener przejawia też wiele cech kierownika autokratycznego, a mianowicie
wydaje rozkazy i polecenia
nie bierze udziału w pracy: nie gra w czasie meczu na boisku
wydaje oceny arbitralne i bez uzasadnienia, co przeważnie wynika z tego iż ma najbardziej obiektywne i krytyczne spojrzenie na występy zawodników i na sposób i jakość definiowania przez nich sytuacji, odgrywania swoich roli.
Jednak system sprawowania władzy przez trenera przejawia też cechy stylu demokratycznego. Objawia się to głównie w konsultacji z przedstawicielem zawodników - kapitanem, niektórych decyzji. Trener uwzględnia też zdanie wszystkich pełnoprawnych członków przy przyjmowaniu nowych członków lub przy wykluczaniu zawodników nie stosujących się do obowiązujących norm. Zaznaczyć trzeba, że informacje zwrotne otrzymywane przez trenera od zawodników mają dla niego wartość opiniodawczą. Trener powinien je brać pod uwagę przy podejmowaniu decyzji, ale nie są dla niego wiążące.
Struktura socjometryczna.
W strukturze nieformalnej jako przywódcę można wskazać właśnie kapitana drużyny. Jest on „najpopularniejszy” w grupie. Jego wpływ na zachowania innych polega na kreowaniu trendów, wyznaczaniu co akurat jest modne. Jest on najbardziej charakterystycznym przedstawicielem grupy na zewnątrz. To właśnie on słuch „odpowiedniej” muzyki, nosi „odpowiednie” ubrania i zachowuje się „odpowiednio”. Jest lubiany przez wszystkich członków drużyny i prawie nigdy nie jest przez nich krytykowany. Brak odpowiednich badań uniemożliwia mi precyzyjne opisanie tej bardzo ważnej struktury, jednak postaram się ją opisać w oparciu o moje własne spostrzeżenia. Tak więc osobą najbardziej atrakcyjną jest bez wątpienia kapitan drużyny. Posiada on niekwestionowaną pozycję lidera drużyny a jego atrakcyjność wzrasta poprze możliwość wpływania na decyzje trenera. Wpływ na jego popularność ma dodatkowo fakt wykonywania „ciekawych” aktywności poza boiskiem. Pracuje jako sprzedawca w modnym sklepie sportowym w mieście, ma ładną, miłą i przebojową dziewczynę, dobre i szybkie auto, studiuje zaocznie. Pojawiając się w lokalach rozrywkowych, czy na przyjęciach domowych wzbudza zainteresowanie, staje się postacią centralną. On sam zna wiele znanych w mieście, w kręgu młodzieży, osób i jest przez wielu znany. Jest podziwiany przez publiczność za dobrą i widowiskową grę, sportowy wygląd i sposób zachowywania się na boisku.
Stopień atrakcyjności pozostałych członków drużyny kształtuje się przez ich aktywność „imprezową”, możliwość „załatwienia” czegoś w danej chwili czy wpływania na innych zawodników bądź innych osób trzecich. Zauważyłem też, wyodrębnienie się podgrupy złożonej z zawodników, których cechą wspólną jest studiowanie na studiach dziennych. Na tle innych członków grupy - z których wszyscy, oprócz jednego ukończyli lub jeszcze uczęszczają do techników i zawodówek, a tylko pięciu kontynuuje naukę na poziomie wyższym - jest widoczną elitą intelektualną (jeżeli o takiej można mówić w drużynie sportowej). Ich odmienność przejawia się w nie zabieganiu o względy najbardziej atrakcyjnych członów grupy, rodzajem i różnorodnością poruszanych tematów, używanym słownictwem i zachowaniem, zarówno na boisku jak i poza nim.
Spoistość grupy
Spoistość tej grupy jest wysoka. Grupa stanowi pewną całość, jest zgrana zarówno jako zespół, jak i jako nieformalna grupa towarzyska. Częste spotkania pozaboiskowe, w których uczestniczy znaczna większość drużyny zwiększa stopień integracji. Podziały wewnętrzne, choć wyraźne nie są głębokie i nie działają bardzo negatywnie na spoistość. Dodatni wpływ ma też atrakcyjność grupy dla jej członków, która opiera się na możliwościach zaspokajania swoich potrzeb. Grupa zaspokaja głównie potrzeby afiliacji, potrzebę bodźców, współzawodnictwa, wysiłku fizycznego i wiele innych, zależnych od różnic indywidualnych. Zawodnicy mają wysoką motywację i ambicje do zajmowania jak najwyższej pozycji w strukturze grupy, a wyniki są wymierne i widoczne w postaci ilości zdobytych punktów, zebranych piłek czy minut rozegranych na boisku. Cele grupy są określone jasno i są realne, a wyniki osiągane przez drużynę są satysfakcjonujące, a nawet zaskakujące. Na szczęście ambicje są coraz wyższe i motywacja do treningów nie maleje.
Opis małej grupy społecznej: drużyna koszykówki mężczyzn.
Jarosław Feith
II rok MISH