PORTRETY POLAKÓW W TWÓRCZOŚCI KRASICKIEGO I NIEMCEWICZA
Krytyka "zepsutego świata" w satyrach I.Krasickiego:
a) atak na obyczaje sarmackie w satyrze "Pijaństwo" (dialog między pijakiem i przeciwnikiem pijaństwa);
b) krytyka cudzoziemszczyzny w satyrze "Żona modna"; brak szacunku dla instytucji małżeństwa, kultury i obyczajów polskich, rozrzutność, przesadne i powierzchowne naśladowanie obcych wzorów, co prowadzi do ruiny majątkowej;
c) krytyka Sarmatów nie akceptujących króla St. Augusta i wytykających mu wady, które w rzeczywiśtości są zaletami (mądrość, młodość, dobroć, sprawiedliwość, łagodność) - satyra "Do króla";
d) syntetyczne ujęcie wynatużeń życia szlacheckiego w satyrze "Świat zepsuty", takich jak: szaleństwa młodzieży, kłamstwa i matactwa starych, rozwody, okradanie ojczyzny, pozory elegancji i ogłady, bezbożność, nierząd, rozpusta;
Satyryczny obraz konserwatywnego, sarmackiego kleru w "Monachomachii";
"Powrót posła" J.U. Niemcewicza - konflikt między zwolennikami reform a obozem konserwatywnym;
a) przedstawiciele obozu konserwatywnego:
- Starosta Gadulski: zacofany, uparty, pozuje na osobę obytą w świecie i wszechwiedzącą, zawsze mającą rację; nie uznaje argumentów przeciwników, nieuk, konserwatysta; zwolennik "liberum veto", trybunałów i łapówek;
- Starościna: modna dama, sentymentalna, naiwna, sprytna, wychowana po francusku, gardzi polską kulturą i językiem, nie interesuje jej zupełnie co dzieje się w kraju;
- Szarmancki: fircyk, bawidamek, cyniczny, łowca posagów, bez zasad, szuka rozrywek i łatwego życia, stracił poczucie więzi z narodem, nie troszczy się o los kraju;
b) zwolennicy reform:
- Podkomorzy: mądry, rozważny, szlachetny, ceni rozum i wykształcenie, pragnie reform, zmian społecznych i obyczajów;
- Podkomorzyna: szlachetna polska matrona, myśląca podobnie jak mąż;
-Walery: poseł na sejm, wykształcony, zainteresowany tym co dzieje się w świecie, zwolennik reform, bezinteresowny, szczery, kochający rodziców i Teresę, patriota;
- Teresa: zakochana w Walerym, myśli podobnie jak on;