Sprawdzian A: Europa i Rzeczpospolita w XVII wieku

Imię i nazwisko: ....................................

Data: ..........................., klasa: ...............

1. Masz przed sobą sprawdzian składający się z 10 zadań.

2. Rozwiązania zadań od 1. do 9. zaznacz, zamalowując odpowiadające im kratki w karcie odpowiedzi na końcu sprawdzianu. Tylko jedno rozwiązanie jest poprawne. W przypadku pomyłki, błędne rozwiązanie otocz kółkiem i ponownie zamaluj inną kratkę. Rozwiązanie zadania 10.zapisz bezpośrednio pod poleceniem w wyznaczonym miejscu.

3. Zadania od 1. do 5. dotyczą tekstu źródłowego. Zadania od 6. do 9. dotyczą mapy. Zadanie 10. dotyczy danych umieszczonych w tabeli.

4. Za cały sprawdzian można uzyskać maksymalnie 11 punktów.

Powodzenia!

Polscy hetmani w XVII w.

Stanisław Koniecpolski (ok. 1592-1646) - znakomity wódz, hetman wielki koronny

od 1632 r. W 1618 r. został hetmanem polnym, a dwa lata później dostał się do niewoli tureckiej pod Cecorą. W 1624 r. zrewanżował się swym niedawnym prześladowcom, zwyciężając Tatarów pod Martynowem. Koniecpolski zmuszał nieprzyjaciół do podejmowania walk w terenach odpowiednich dla Polaków, unikał bitew, odcinał zaopatrzenie i próbował blokować miasta. Dwukrotnie zadał Szwedom ciosy, między innymi rozbił wojska króla Gustawa II Adolfa pod Trzcianą (1629). W 1633 r. zapobiegł wplątaniu Rzeczypospolitej w wojnę z Turcją. Był pogromcą Tatarów (bitwa pod Ochmatowem, 1644) i zwolennikiem twardego kursu wobec Kozaków. Obok buławy hetmańskiej piastował urzędy podstolego koronnego i wojewody sandomierskiego.

Stefan Czarniecki (ok. 1599-1665) - wybitny dowódca, hetman polny koronny. W młodości walczył ze Szwedami na Pomorzu i w Niemczech w czasie wojny trzydziestoletniej, z Rosjanami w wojnie smoleńskiej, a także z Kozakami i Tatarami. Sławę zdobył przede wszystkim jako uczestnik walk ze Szwedami, pokonując ich m.in. pod Warką w 1656 r. Zasłynął jako wybitny strateg wojny partyzanckiej, a następnie w czasie walki z wojskami władcy Siedmiogrodu Jerzego Rakoczego i szwedzkimi w Danii. W 1660 r. zwyciężył wojska rosyjskie pod Połonką i wyparł je z terenów Białorusi. Był kasztelanem kijowskim, zmarł jako wojewoda kijowski.

Oprac. na podst.: Kronika Polski Reader's Digest Przegląd,

Warszawa 2000, s. 240 i 263.

1. Tatarzy zostali pokonani przez wojska polskie pod (1 p.)

A. Trzcianą.

B. Warką.

C. Ochmatowem.

D. Połonką.

2. Wybierz prawdziwe zdanie. (1 p.)

A. Stefan Czarniecki znał Stanisława Koniecpolskiego.

B. Obaj wodzowie często stosowali metodę walki szarpanej.

C. Stefan Czarniecki nie walczył z Kozakami i Tatarami.

D. Stanisław Koniecpolski był zwolennikiem wojny z Turcją.

3. Stanisław Koniecpolski nie pełnił stanowiska (1 p.)

A. wojewody sandomierskiego.

B. hetmana wielkiego koronnego.

C. kasztelana kijowskiego.

D. podstolego koronnego.

4. Stefan Czarniecki wygrał bitwę pod (1 p.)

A. Połonką.

B. Cecorą.

C. Martynowem.

D. Korsuniem.

5. Stanisław Koniecpolski został wzięty do niewoli tureckiej w (1 p.)

A. 1618 r.

B. 1633 r.

C. 1624 r.

D. 1620 r.

Do rozwiązania zadań od 6. do 9. wykorzystaj zamieszczoną mapę.

6. Miejscowość, w której nie podpisano porozumienia, to (1 p.)

A. Perejasław.

B. Andruszów.

C. Hadziacz.

D. Batoh.

7. W wyniku rozejmu z 1667 r. Rzeczpospolita (1 p.)

A. zyskała obszary nad Bohem.

B. utraciła Polesie.

C. utraciła tereny na wschód od Dniepru.

D. zyskała obszary na północ od Dniestru.

8. Którą z zaznaczonych bitew Kozacy stoczyli z Polakami najpóźniej? (1 p.)

A. Pod Białą Cerkwią.

B. Pod Batohem.

C. Pod Beresteczkiem.

D. Pod Zbarażem.

9. Wybierz prawdziwe zdanie. (1 p.)

A. Powstanie objęło obszar Zaporoża i Podola.

B. Walki rozpoczęły się w 1649 r.

C. Wojska Chmielnickiego przekroczyły rzekę Prypeć.

D. Działania wojenne toczyły się na obszarze Turcji.

Do rozwiązania zadania 10. wykorzystaj dane

zamieszczone w tabeli.

Ludność Europy w 1670 r.
Europa	106 mln
Francja	19 mln
Rosja	16 mln
Niemcy	15 mln
Włochy	11 mln
Anglia	9 mln
Polska	5,6 mln

10. Korzystając z danych zamieszczonych w tabeli, zapisz dwie informacje (2 p.)

dotyczące liczby ludności Niemiec w drugiej połowie XVII w.

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

Karta odpowiedzi

Nr zadania	1.	2.	3.	4.	5.	6.	7.	8.	9.
Odpowiedź	A	A	A	A	A	A	A	A	A
		B	B	B	B	B	B	B	B	B
		C	C	C	C	C	C	C	C	C
		D	D	D	D	D	D	D	D	D

Sprawdzian B: Europa i Rzeczpospolita w XVII wieku

Imię i nazwisko: ....................................

Data: ..........................., klasa: ...............

1. Masz przed sobą sprawdzian składający się z 10 zadań.

2. Rozwiązania zadań od 1. do 9. zaznacz, zamalowując odpowiadające im kratki w karcie odpowiedzi na końcu sprawdzianu. Tylko jedno rozwiązanie jest poprawne. W przypadku pomyłki, błędne rozwiązanie otocz kółkiem i ponownie zamaluj inną kratkę. Rozwiązanie zadania 10. zapisz bezpośrednio pod poleceniem w wyznaczonym miejscu.

3. Zadania od 1. do 5. dotyczą tekstu źródłowego. Zadania od 6. do 9. dotyczą mapy. Zadanie 10. dotyczy danych umieszczonych w tabeli.

4. Za cały sprawdzian można uzyskać maksymalnie 11 punków.

Powodzenia!

Litewscy hetmani w XVII w.

Jan Karol Chodkiewicz (1560-1621) - wybitny wódz, hetman wielki litewski. Brał udział w działaniach wojennych od 1596 r., mianowany w 1600 r. hetmanem polnym litewskim, dwa lata później przejął od Jana Zamoyskiego (1542-1605) komendę w walkach ze Szwedami w Inflantach. Po sukcesach pod Dorpatem (1604) i Białym Kamieniem, 27 IX 1605 r. odniósł pod Kircholmem jedno z najwybitniejszych zwycięstw w historii polskiego oręża. Nagrodzony urzędem hetmana wielkiego litewskiego, brał następnie udział w dalszej kampanii na terenie Inflant, gdzie kilkakrotnie odniósł cenne zwycięstwa (Salis, 1609). Po Stanisławie Żółkiewskim przejął dowództwo w walkach z Moskwą. Zmarł jako dowódca obrony polskiej przed inwazją turecką pod Chocimiem w 1621 r. Obok buławy hetmańskiej piastował także godność podczaszego litewskiego i wojewody litewskiego.

Janusz Radziwiłł (1612-1655) - książę i magnat litewski. W 1648 r. sprzeciwiał się elekcji Jana Kazimierza. Jako hetman polny litewski odznaczył się w walkach z Kozakami w 1649 r. i 1651 r. (zwycięstwo pod Łojowem i odbicie Kijowa). Spiskował przeciw Janowi Kazimierzowi z księciem siedmiogrodzkim Jerzym Rakoczym. Mimo zwycięstwa nad Rosjanami pod Szkłowem w 1654 r., nie udało mu się powstrzymać ich agresji. Dlatego zawarł ze Szwedami ugodę w Kiejdanach, oznaczającą poddanie Litwy królowi szwedzkiemu Karolowi X Gustawowi. Opuszczony przez własnych żołnierzy, zmarł w Tykocinie.

Oprac. na podst.: Kronika Polski Reader's Digest Przegląd,

Warszawa 2000, s. 206, 235, 259.

1. Wojska rosyjskie zostały pokonane przez Polaków w bitwie pod (1 p.)

A. Tykocinem.

B. Kircholmem.

C. Salis.

D. Szkłowem.

2. Wybierz prawdziwe zdanie. (1 p.)

A. Janusz Radziwiłł żył krócej niż Jan Karol Chodkiewicz.

B. Opisane osoby nie brały udziału w wojnach.

C. Jan Karol Chodkiewicz zmarł sześć lat po narodzinach Janusza Radziwiłła.

D. Janusz Radziwiłł przegrał walkę z Kozakami.

3. Dowództwo w walkach ze Szwedami Jan Karol Chodkiewicz objął w (1 p.)

A. 1609 r.

B. 1602 r.

C. 1600 r.

D. 1596 r.

4. Jan Karol Chodkiewicz nie pełnił urzędu (1 p.)

A. podczaszego litewskiego.

B. hetmana wielkiego litewskiego.

C. podskarbiego litewskiego.

D. wojewody litewskiego.

5. Janusz Radziwiłł był (1 p.)

A. przeciwnikiem Jerzego Rakoczego.

B. zwolennikiem Karola X Gustawa.

C. przyjacielem Jana Zamoyskiego.

D. stronnikiem Jana Kazimierza.

Do rozwiązania zadań od 6. do 9. wykorzystaj zamieszczoną mapę.

6. Bitwa morska zaznaczona na mapie stoczona została pod (1 p.)

A. Atenami.

B. Istambułem.

C. Chocimiem.

D. Lepanto.

7. Obszary zajęte przez Turcję w latach 1520-1566 to (1 p.)

A. Algieria i Tunezja.

B. Chanat Krymski i Węgry.

C. Węgry i część Mezopotamii.

D. część Siedmiogrodu i Tunezja.

8. Który z obszarów nie znalazł się pod panowaniem tureckim? (1 p.)

A. Tereny nad dolnym Dnieprem.

B. Tereny nad Wisłą.

C. Obszary naddunajskie.

D. Tereny nad dolnym Nilem.

9. Wybierz prawdziwe zdanie. (1 p.)

A. Jassy zostały zajęte przez Turcję później niż Kair.

B. Ankara leżała w Chanacie Krymskim.

C. Bitwę pod Chocimiem stoczono później niż pod Wiedniem.

D. Belgrad znajdował się pod panowaniem tureckim.

Do rozwiązania zadania 10. wykorzystaj dane

zamieszczone w tabeli.

Największe miasta Europy w 1610 r.
Paryż	200 tys.
Londyn	200 tys.
Konstantynopol	200 tys.
Neapol	200 tys.
Gdańsk	70 tys.
Moskwa	60 tys.
Berlin	12 tys.

10. Korzystając z danych zamieszczonych w tabeli, zapisz dwie informacje (2 p.)

dotyczące liczby ludności Moskwy na początku XVII w.

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

Karta odpowiedzi

Nr zadania	1.	2.	3.	4.	5.	6.	7.	8.	9.
Odpowiedź	A	A	A	A	A	A	A	A	A
		B	B	B	B	B	B	B	B	B
		C	C	C	C	C	C	C	C	C
		D	D	D	D	D	D	D	D	D

---