POLITYKA SPO ECZNO EKONOMIC, Inne


EKONOMIA

EKONOMIA

EKONOMIA

  1. Wyjaśnij pojęcie polityki społeczno - ekonomicznej.

Pojęcie polityki społecznej trzeba odnosić zarówno do dyscypliny naukowej, jak i do praktycznej działalności uprawnionych do tego podmiotów, realizujących jej cele i zadania. Poprzez politykę społeczną jako dyscyplinę naukową można rozumieć naukową teorię oraz określenie metodologii i metod badawczych, zajmujących się zagadnieniem potrzeb materialnych i duchowych człowieka oraz grup społecznych na określonym etapie rozwojowym państw, z uwzględnieniem także geograficznych i kulturowych uwarunkowań. Polityka społeczna stanowi jedną z nauk społecznych.. Wypada wskazać na jej ścisły związek z teorią ekonomii, zwłaszcza z ekonomiką pracy i ekonomiką kształcenia, z socjologią, psychologia - zwłaszcza społeczną, demograficzną, filozofia, a także prawem, szczególnie prawem pracy.

Polityka ekonomiczna zajmuje się badaniem form, celów, narzędzi i sposobów oddziaływania państwa na gospodarkę. Polityka gospodarcza to działalność państwa lub innego organu publicznego, zmierzająca do osiągnięcia konkretnych celów społeczno-ekonomicznych w ściśle określonych warunkach i określonym horyzoncie czasu. Oznacza ona oddziaływanie władz państwa na gospodarkę narodową - na jej dynamikę i strukturę, na stosunki ekonomiczne w państwie oraz na jej relacje gospodarcze z zagranicą.

Przez politykę ekonomiczną (gospodarczą, społeczno - ekonomiczną) rozumie się świadome oddziaływanie władz państwowych na gospodarkę narodową - na jej dynamikę, strukturę i funkcjonowanie, na stosunki ekonomiczne w państwie oraz na jego relacje gospodarcze z zagranicą. Podmiotem polityki gospodarczej jest najczęściej władza państwa, w której to imieniu konkretne działania prowadzą jej organy. Sprawą niezwykle istotną jest w związku z tym sposób powoływania, struktura oraz szczegółowy zakres kompetencji i odpowiedzialności organów mających oddziaływać na gospodarkę, a także sama procedura przygotowania i podejmowania decyzji. Może ona koncentrować się w organach centralnych władzy, co stanowi gwarancję jednolitości podejścia i sposobu dokonywania rozstrzygnięć, może też włączać do procesu decyzyjnego organy samorządu terytorialnego, co z kolei pozwala na uwzględniania specyficznych zagadnień regionalnych i zagadnień.

Integracja władz państwowych (a także organów ponadnarodowych) w sprawy gospodarcze oznacza zwykle wprowadzenie różnych ograniczeń swobody jednostek i przedsiębiorstw; powinna być podejmowana tylko w imię dobra wspólnego. Działania polityki ekonomicznej są zazwyczaj motywowane troską o dobro publiczne oraz stawiane ponad interesami poszczególnych osób, grup i warstw społecznych. Obowiązuje też zasada celowego, rozważnego i oszczędnego działania władzy, czyli po prostu działania racjonalnego. Mądra polityka ekonomiczna może być potężną dźwignią rozwoju społeczno - gospodarczego kraju. Natomiast polityka ekonomiczna w swych założeniach i realizacji błędna prowadzi do skutków niejednokrotnie katastrofalnych - tym poważniejszych, im większe są skala i intensywność podejmowanych przez nią operacji. Im większa jjest ingerencja państwa w sprawy procesu gospodarczego, tym większą odpowiedzialność przed narodem ponoszą organy państwowe i stojący na ich czele ludzie - za wykorzystanie zasobów kraju, za stan i rozwój gospodarki, za poziom życia ludności.

Naukę polityki ekonomicznej traktujemy ogólnie jako dyscyplinę naukowa zajmującą się badaniem form, celów, narzędzi i sposobów oddziaływania państwa na społeczny proces gospodarczy. Traktowanie nauki politycznej jako odrębnej dyscypliny wiąże się z podziałem nauk na pozytywne i normatywne. Pierwsze służą poznawaniu i opisywaniu rzeczywistości, drugie - wykazywaniu możliwych i pożądanych kierunków i sposobów jej przeobrażenia. Zagadnienia polityki ekonomicznej są omawiane głównie w ramach makroekonomicznych.

Nauka polityki ekonomicznej zajmuje się także w dużym zakresie metodologią przygotowania, podejmowania i realizowania decyzji organów państwowych w sferze ich oddziaływania na gospodarkę, w tym również problematyką metod i technik prognozowania oraz planowania gospodarczego.

Nauka polityki ekonomicznej posługuje się tymi samymi metodami co inne nauki ekonomiczne - empirią i dedukcją. Badanie empiryczne, wykonywane na podstawie gromadzonych informacji, stanowią zawsze punkt wyjścia. Szczególną rolę odgrywa również eksperyment oraz postępowania symulacyjne, przeprowadzane za pomocą odpowiednio skonstruowanych modeli, przedstawiających w sposób uproszczony rzeczywistość społeczno - gospodarczą.

Funkcje państwa wobec gospodarki:

Przykłady działań polityki ekonomicznej:

Cele polityki ekonomicznej

Generalne

Ustrojowo - systemowe

Ekonomiczne

Społeczne

Ekologiczne

Obronno - militarna

  • suwerenność narodowa

  • sprawiedliwość

  • postęp społeczny

  • gwarantowanie praw człowieka

  • umacnianie istniejącego ustroju społeczno - gospodarczego zapewnianie jego dalszej ewolucji

  • powiększanie dobrobytu

  • powiększanie bogactwa w kraju

  • efektywne wykorzystanie zasobów, wzrost gospodarczy

  • wzrost przedsiębiorczości

  • przemiany strukturalne

  • równowaga gospodarcza

  • wzrost udziału w międzynarodowym podziale pracy

  • sprawiedliwy podział dochodu

  • gwarancje zatrudnienia (pełne zatrudnienie)

  • wyrównane szanse awansu

  • dostęp do dóbr kulturalnych i oświaty

  • zapewnienie ochrony zdrowia

  • zabezpieczenie społeczne

  • ochrona środowiska naturlanego

  • rekultywacja

  • powiększanie znaczenia gałęzi o znaczeniu obronnym

  • zapewnienie niezbędnych rezerw mocy produkcyjnych i środków produkcji

Główne uwarunkowania polityki ekonomicznej

Ustrojowo- systemowe

Zewnętrzne

Wewnętrzne

- Ustrój polityczno społeczny

- Struktury państwowo - administracyjne i społeczne

- Rozwiązania instytucjonalno - systemowe w gospodarce

- Międzynarodowa sytuacja polityczna, stosunki z sąsiadami

- Przynależność do międzynarodowych ugrupować politycznych, militarnych, gospodarczych

- Międzynarodowa sytuacja gospodarcza

- Warunki wymiany (terms of trade)

- Stan i struktura zasobów: przyrodniczych, majątkowych, ludzkich

- Zagospodarowanie przestrzenne kraju i regionów

- Wewnętrzna sytuacja polityczna

- Stosunki narodowościowe

- Stosunek społeczeństwa do władzy

- Układ sił politycznych w kraju

  1. Wymień i omów podstawowe cele polityki społeczno - ekonomicznej Polski.

CELE:

  1. Scharakteryzuj pojęcie i cele polityki regionalnej.

Polityka regionalna jest to zespół działań i uregulowań prawnych państwa w odniesieniu do konkretnych obszarów (regionów), wychodzących poza powszechnie stosowane w państwie rozwiązania, bardziej uwzględniające wewnętrzne (endogeniczne) uwarunkowania i predyspozycje rozwojowe danego regionu.

Według M. Rybickiego do głównych celów polityki regionalnej należą:

Dotychczasowa współpraca w dziedzinie rozwoju regionalnego jest realizowana w oparciu o art.86 Układu Europejskiego. Wywodzi się on z zapisu Traktatu Rzymskiego, według którego jednym z zadań Wspólnoty Europejskiej jest zmniejszanie dysproporcji w rozwoju regionów. Dokument "Partnerstwo dla członkostwa" za jeden z priorytetów uznaje spójność gospodarczą i społeczną. Polityka regionalna służąca realizacji tego priorytetu ma mieć zapewnioną stosowną pomoc finansową ze środków PHARE..

Zgodnie z koncepcją rządową wysiłki na rzecz rozwoju regionalnego powinny się koncentrować na stworzeniu sprawnego i wydajnego systemu, w którym administracja rządowa i samorządowa na szczeblu regionów przejmie od rządu centralnego kompetencje związane z udziałem w Funduszach Strukturalnych.

Rząd podejmie prace nad stworzeniem efektywnego systemu i związanych z nim struktur wspierania rozwoju regionalnego, zgodnego z zasadami obowiązującymi w UE. W wyniku tych prac opracowane zostaną akty prawne określające zasady i organizację prowadzenia polityki regionalnej, nastąpi ustawowe określenie układu instytucjonalnego dla prowadzenia polityki regionalnej na szczeblu centralnym oraz dostosowanie struktury instytucjonalnej nowych województw do prowadzenia tej polityki. Opracowany zostanie kilkuletni ,zintegrowany program rozwoju regionalnego oraz programy restrukturyzacji i rozwoju dla poszczególnych regionów przy wykorzystaniu doświadczeń państw Unii Europejskiej.

Dla realizacji polityki regionalnej niezbędne będzie wzmocnienie kadrowe komórek w ministerstwach oraz w Rządowym Centrum Studiów Strategicznych jak również w odpowiednich strukturach nowych województw przez zatrudnienie nowych pracowników i ich szkolenie. Szkolenie ma służyć w szczególności poznaniu regulacji dotyczących polityki strukturalnej WE oraz metod zarządzania funduszami strukturalnymi.

Polityka regionalna jest na pewno jednym z “kół napędowych“ Unii Europejskiej. Od początku istnienia Wspólnot Europejskich w polityce regionalnej położono nacisk na koordynację polityk regionalnych poszczególnych państw członkowskich. W 1975 r. powstał Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego wspierający finansowo rozwój ubogich regionów (jest ich w Unii Europejskiej blisko 200) Wspólnot Europejskich.
Polityka regionalna jest jedną z podstaw polityki strukturalnej Wspólnot Europejskich, która opiera się m.in. na: popieraniu regionów zacofanych w rozwoju gospodarczym; restrukturyzacji regionów i obszarów przygranicznych; zwalczaniu długotrwałego bezrobocia oraz popieraniu rozwoju regionów wiejskich.

Instrumentami polityki regionalnej są praktycznie wszystkie fundusze strukturalne.
Poza wymienionym już Europejskim Funduszem Rozwoju Regionalnego należą do nich: Europejski Fundusz Ukierunkowania i Gwarancji dla Rolnictwa (Sekcja Doradcza), Europejski Fudusz Socjalny, Finansowy Instrument Doradztwa w zakresie Rybołówstwa oraz Fundusz Kohezyjny (spójności).

Na obszarze Unii Europejskiej istnieje ponad 200 regionów, o różnej gęstości zaludnienia, warunkach geograficznych czy wskaźnikach ekonomicznych. Są wśród nich najbogatsze miasta świata takie jak Londyn, Bruksela czy Paryż. A również takie jak grecki Epir, w których dochód nie przekracza połowy dochodu UE. W najbliższych latach realizacja założeń polityki regionalnej pochłonie 1/3 wydatków z unijnego budżetu.

Ludność, zasoby naturalne i majątkowe oraz jednostki gospodarcze są w określony sposób rozmieszczone na terytorium kraju, tworząc strukturę przestrzenną jego zagospodarowania. Pomiędzy jednostkami gospodarczymi funkcjonującymi w poszczególnych częściach kraju występują różnego rodzaju powiązania. Upoważniają one do traktowania jego obszarów jako pewnych podsystemów gospodarki narodowej, nazywanych regionami. Strukturę przestrzenną kraju cechuje na ogół występowanie regionów lepiej lub gorzej zagospodarowanych, słabiej i silniej rozwiniętych, bardziej i mniej dynamicznych, o lepszych i gorszych warunkach środowiska oraz życia ludności. Zróżnicowania te nie są obojętne dla mieszkańców regionów oraz lokalnych i regionalnych organów władzy. Nie mogą też być obojętne dla władz państwowych. Zazwyczaj zajmują one wobec występujących zróżnicowań regionów i struktury przestrzennej kraju postawę aktywną, podejmują różne działania służące wspieraniu miejscowych inicjatyw i starają się ukierunkować rozwój ekonomiczny w układzie terytorialnym. Poczynania te należą do sfery polityki regionalnej. Przez to pojęcie rozumie się całokształt czynności państwa w zakresie świadomego oddziaływania na rozwój społeczno - ekonomiczny regionów kraju. Polityka regionalna nadaje terytorialne wymiary ogólnej polityce rozwoju gospodarczego.

Współczesna polityka regionalna zajmuje ważne miejsce w ogólnej polityce ekonomicznej. Składa się na to szereg czynników:

  1. Przyspieszony rozwój gospodarczy wielu krajów świata pociąga za sobą zmiany w terytorialnym podziale pracy, w rozmieszczeniu ludności, w rozmieszczeniu infrastruktury itp.

  2. Rozwój komunikacji masowej i ruchliwości ludności powoduje upowszechnianie się wiedzy o różnicach w poziomie zagospodarowania oraz zamożności regionów i krajów, a w następstwie tego także dążeń do zmniejszania występujących nierówności.

  3. Zwiększają się zagrożenia środowiska naturalnego, zwłaszcza na obszarach koncentracji działalności gospodarczej, co wymaga wprowadzenia wobec niej różnych ograniczeń.

  4. Tendencje integracyjne w świecie stwarzają potrzebę rozwiązywania różnych problemów społeczno - gospodarczych przez współdziałanie wielu krajów. Powoduje to umiędzynarodowienie rozmaitych zagadnień polityki regionalnej i podejmowanie ich przez organizacje międzynarodowe.

Polityka regionalna zmierza do racjonalnego w skali kraju, kształtowania procesu przemian struktury przestrzennego rozmieszczenia gospodarki i ludności.

Punktem wyjścia wszelkich ustaleń dotyczących ocen istniejącej struktury przestrzennej i kierunków pożądanej jej modyfikacji jest podział terytorialny.

W Polsce podmiotem polityki regionalnej w skali całego kraju jest rząd. Do jego kompetencji należy przede wszystkim wytyczanie kierunków rozwoju regionów w ujęciu makroprzestrzennym oraz mian w zagospodarowaniu terytorium państwa, z uwzględnieniem powiązań z sąsiadami i współpracy transgranicznej. Do kompetencji rządu należy też planowanie i realizowanie oddziaływań ograniczających międzyregionalne dysproporcje rozwojowe, wspieranie restrukturyzacji regionów depresyjnych, kształtowanie wielkich systemów podstawowej infrastruktury techniczno - ekonomicznej - autostrad, ropociągów, gazociągów, magistrali energetycznych, układów gospodarki wodnej, rozmieszczenia i rozbudowy sieci jednostek szkolnictwa wyższego i nauki - oraz tworzenia w ten sposób środowiska prorozwojowego w regionach. Do rządu należy też międzyregionalna dystrybucja środków budżetowych kierowanych na funkcjonowanie i rozwój instytucji i zakładów publicznych. Podmiotami polityki regionalnej w skali województw są wojewodowie, natomiast małych jednostek przestrzennych są władze samorządowe.

  1. Wymień i omów instrumenty polityki rolnej.

W Polsce instrumenty polityki obejmują zagwarantowane ceny minimalne, mechanizmy kontroli eksportu i importu na kluczowe artykuły, zboże, produkty mleczne, wieprzowinę, wołowinę są podobne do instrumentów stosowanych w UE. Jeśli ceny spadają na rynku poniżej ceny minimalnej, rozpoczyna się skup interwencyjny prowadzony przez Agencję Rynku Rolnego pod nadzorem Ministerstwa Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej. Największa część budżetu rolnego (72% w 1994) była przeznaczona na system ochrony i opieki socjalnej rolników. Obecnie podjęty jest szeroki zakres działań w związku z rozwojem wiejskim, strukturalnym i środowiskowym; zintegrowany rozwój terenów wiejskich; projekty techniczne infrastruktury na terenach wiejskich; gospodarowanie na terenach marginalnych, wcześniejsze emerytury zostały lub będą wprowadzane. Środki te są ogólnie podobne do stosowanych w UE. Równoważnik subsydiowania produktywności obliczony przez OECD wynosił 21% w 1995 r.

Agencja Rynku Rolnego - jest państwową jednostką organizacyjną. Zadaniem Agencji jest realizowanie polityki interwencyjnej państwa, mającej na celu stabilizację rynku rolnego oraz ochronę dochodów producentów rolnych.

Politykę interwencyjną państwa Agencja realizuje poprzez:

Przyszłe ekonomiczne instrumenty polityki rolnej związane będą zarówno z regulacjami podatkowymi, jak i współfinansowaniem inwestycji w rolnictwie, przemyśle spożywczym. Pomoc dla podejmujących inwestycje początkowo będzie głównie polegała na dopłatach do oprocentowania kredytów, a potem współfinansowaniu. W zakresie zmian podatkowych opracowywany jest system zwolnień z podatku dochodowego przedsiębiorców tworzących nowe miejsca pracy na wsi.

System ten zawierał będzie instrumenty zapobiegające nadużyciom podatkowym, np. poprzez tworzenie fikcyjnych firm z siedzibą na wsi. W procesie integracji z Unią Europejską, Polska musi stopniowo adaptować rozwiązania przyjęte w UE, między innymi system podatkowy, w tym dotyczące VAT. Resort i rząd działać będą nad opracowaniem spójnego systemu podatkowego w rolnictwie. Dokonane zostanie z uwzględnieniem możliwości finansowych gospodarstw rolnych w aspekcie niskiej dochodowości produkcji rolniczej i konieczności głębokich zmian strukturalnych. System uwzględniać musi przygotowania w zakresie podatku katastralnego oraz systemu ulg i zwolnień z tytułu inwestycji produkcyjnych, zwłaszcza unowocześniających i modernizujących gospodarstwa rolne. Niezależnie od elementów podatkowych wymaganych przez UE, utrzymane będą zwolnienia w podatku dochodowym dla rolników prowadzących działalność pozarolniczą, stanowiącą do 40 % ogólnych dochodów gospodarstw i przeznaczonych na rozwój rolnictwa.

Zapewnieniu lepszego wykorzystania surowców rolniczych sprzyjać będzie szersze stosowanie etanolu, jako dodatku do benzyn. Zapewni to zbyt produkcji rolnej gorszej jakości.

  1. Co rozumiesz przez pojęcie polityki pieniężnej i jakie są jej rodzaje.

Polityka pieniężna (monetarna) realizowana jest przede wszystkim za pośrednictwem banku centralnego i znajduje swoje odbicie w regulowaniu podaży i ceny pieniądza kredytowego. Często zmierza ona do kojarzenia przeciwstawnych celów. Dążąc do przezwyciężenia recesji gospodarczej, bank centralny podejmuje działania w celu większej dostępności pieniądza kredytowego i obniżenia jego ceny (stopy procentowej). Działania tej jednak prowadzą niekiedy do wzrostu inflacji, dla powstrzymania i zmniejszenia której bank centralny wprowadza politykę ograniczenia podaży pieniądza kredytowego, m.in. przez oddziaływanie na wzrost stopy procentowej. Jeżeli jej wysokość przekracza istotnie poziom inflacji, powoduje to ograniczone możliwości korzystania przez firmę z kredytów ze względu na ich wysoki koszt. obniżka stopy procentowej i jej umiarkowany poziom pozwala na szersze wykorzystanie kredytu w celu rozszerzenia opłacalnej działalności. Zaciągając kredyty bankowe, menedżer finansowy musi liczyć się jednak z ryzykiem wzrostu stopy procentowej, a co więcej z trudnościami ponownego uzyskania kredytów w miejsce już spłaconych (tj. z trudnościami refinansowania).

Bank Centralny posługuję się kilkoma metodami wywierania wpływu na podaż pieniądza. Jeśli chce zwiększyć podaż pieniądza, to może:

Gdy bank centralny podejmuje któryś z tych rodzajów działań i gdy wzrost podaży pieniądza zostaje przyspieszony, mówimy, że bank prowadzi ekspansywną (miękką) politykę pieniężną.

Jeśli Bank Centralny chce zmniejszyć podaż pieniądza, to może:

Gdy bank prowadzi któryś z tych typów działań i podaż pieniądza się zmniejsza lub tempo jego wzrostu spada, oznacza to, że bank centralny prowadzi restrykcyjną (twardą) politykę pieniężną.

Bank centralny oddziaływuje na podaż pieniądza w celu stabilizowania poziomu produkcji i zatrudnienia oraz wspierania rozwoju gospodarczego. W okresie recesji, charakteryzującej się spadkiem tempa wzrostu gospodarczego i wzrostem bezrobocia, jest zwykle zalecana polityka pieniężna ekspansywna. Działania w celu zwiększania podaży pieniądza powodują obniżenie, przynajmniej w krótkich okresach, stopy procentowej. Wzrost podaży pieniądza i obniżenie stopy procentowej zwiększają popyt globalny, a w konsekwencji - inwestycje, zatrudnienie oraz poziom działalności gospodarczej.

Innego rodzaju działania podejmuje bank centralny, gdy inflacja osiąga wysoki poziom. Uznając, że jest ona spowodowana nadmierną kreacją pieniądza w ujęciu nominalnym, bank centralny w celu jej opanowania zmniejsza stopę wzrostu podaży pieniądza, stosując restrykcyjną politykę pieniężną. Jej konsekwencją jest jednak także obniżenie rozmiarów inwestycji i produkcji oraz zatrudnienia.

  1. Scharakteryzuj cele polityki państwa polskiego wobec małych i średnich przedsiębiorstw.

POLITYKA WOBEC MAŁYCH I śREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW

Wypowiedź Jerzego Eysymontta - Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Gospodarki

W wypowiedziach uczestników tych dyskusji często pojawiała się obawa, czy postulaty zawarte w "Założeniach...", generalnie akceptowane przez środowiska małych i średnich przedsiębiorców, będą w praktyce realizowane. Do szczególnie ważnych spraw zaliczano:

1. Wyodrębnienie kategorii "mikroprzedsiębiorstw" zatrudniających po kilka osób (często w obrębie rodziny), o małym obrocie; grupa takich podmiotów gospodarczych jest liczna i szybko rośnie, co jest obecnie zjawiskiem bardzo charakterystycznym dla polskiej gospodarki.

2. Budowę przy wsparciu rządu skutecznego, ogólnokrajowego systemu poręczeń dla małych i średnich przedsiębiorstw, co może znacząco zwiększyć dostępność kredytów.

3. Wprowadzenie specjalnych ulg podatkowych dla przedsiębiorców rozpoczynających działalność gospodarczą.

4. Wprowadzenie w prawie pracy uregulowań zmniejszających obciążenia socjalne dla małych i średnich przedsiębiorstw.

5. Zwiększenie udziału organizacji samorządu terytorialnego w projektowaniu i realizacji polityki w stosunku do małych i średnich podmiotów gospodarczych.

Wszystkie te postulaty, a także wiele innych, weźmiemy pod uwagę przy dalszych pracach nad projektem polityki rządu w tej dziedzinie.

Poruszany często problem braku ogólnej regulacji prawnej, dotyczącej uprawnień i kompetencji samorządu gospodarczego, należy do istotnych zaniedbań legislacyjnych. Ministerstwo Gospodarki w pełni docenia znaczenie samorządu. Mamy nadzieję, że - mimo naturalnych różnic - rysuje się pewna wspólnota poglądów środowisk polskich przedsiębiorców w tej sprawie, następuje zbliżenie stanowisk, co ułatwi uchwalenie niezbędnej ustawy. Rząd jest niewątpliwie zainteresowany formalnym uporządkowaniem kontaktów z reprezentantami ponad dwóch milionów podmiotów gospodarczych.

Ministerstwo Gospodarki będzie także wspierało działania mające na celu uproszczenie przepisów podatkowych i konsekwentną realizacje wyborczych deklaracji co do stopniowego zmniejszania obciążeń podatkowych.

Prowadzimy też rozmowy i konsultacje z bankami na temat budowania skutecznego systemu poręczeń kredytowych dla małych przedsiębiorstw. Będziemy się starać stworzyć jak najlepsze warunki dla maksymalnego wykorzystania funduszy pomocowych, np. w ramach PHARE.

Aby zminimalizować zagrożenia realizacyjne, elementy polityki wobec małych i średnich przedsiębiorstw zostaną włączone - jako integralna część - do takich dokumentów rządowych, jak "Założenia społeczno-gospodarcze na 1999 rok" oraz "Program średniookresowego rozwoju społeczno-gospodarczego na lata 1999-2001". Także w dalszych pracach konkretyzujących działania wspierające małe i średnie przedsiębiorstwa w obszarze polityki rządu będziemy konsultować nasze propozycje z przedstawicielami środowisk. Jednocześnie wyrażam wdzięczność za dotychczasową aktywność w dyskusji, krytykę i propozycje, z których już korzystamy.

Konsultacje, wymiana opinii - to najlepsza droga do wspólnego sukcesu, poszukiwania najefektywniejszych sposobów spożytkowania ciągle jeszcze skromnych środków publicznych kierowanych na wsparcie tej najbardziej dynamicznie rozwijającej się części polskiej gospodarki.

W Polsce do małych i średnich przedsiębiorstw zalicza się jednostki zatrudniające nie więcej niż 250 pracowników. Ich znaczenie dla polskiej gospodarki ilustruje fakt, że według badań statystycznych w 1996 r., w małych i średnich przedsiębiorstwach zostało wytworzone aż 40% polskiego Produktu Krajowego Brutto.

Przyjęcie przez Polskę polityki wobec małych i średnich przedsiębiorstw przyczyni się do szybszego tempa rozwoju tego sektora, co wpłynie na poprawę sytuacji makroekonomicznej w naszym kraju i obniżenie bezrobocia.

WYNIKI ANKIETY Z SEKTORA MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIEBIORSTW

1. Badane przedsiębiorstwa szczególnie podkreślały znaczenie barier popytowych dla ich dalszego rozwoju. Bariery te są silniej odczuwalne niż bariery finansowe. Silnie działa konkurencja i trudno znaleźć nabywców.

2. Wśród barier finansowych dominuje bariera podatkowa. Wysoki procent MSP uznających podatki jako najważniejszą barierę rozwoju wskazuje, iż obecna polityka podatkowa wobec MSP posiada charakter mało im przyjazny.

3. Ocena możliwości rozwojowych całego sektora MSP dla II półrocza 1998 roku była raczej pesymistyczna. Wynikało to z mało korzystnych ocen w zakresie sytuacji ekonomicznej i perspektyw sprzedaży.

4. Badane firmy z sektora MSP w niedużym stopniu uczestniczyły w obrotach handlowych z zagranicą, działały głównie lokalnie lub na rynku krajowym.

5. W I półroczu 1998 roku w przedsiębiorstwach mikro zatrudnienie było stabilne, nie wyklucza to jednak możliwości wzrostu zatrudnienia w całej populacji firm mikro, o ile wzrośnie ich liczba. Odnotowano niewielki wzrost zatrudnienia w grupie firm małych. Wśród firm średnich prawie tyle samo zgłosiło wzrost zatrudnienia, co jego spadek. W około 15% badanych MSP występowały wakaty, których nie można było zapełnić. Według przeważającej liczby respondentów, najczęściej o miejsce pracy ubiegało się od 2 do 4 kandydatów, co świadczyć może, iż poprawiła się sytuacja na rynku pracy i trudno jest o dużą liczbę kandydatów. Z badania wynika również, że prawie do 5% firm oferujących zatrudnienie nie zgłosił się żaden kandydat.

6. Przeciętny poziom wynagrodzeń wzrósł w ponad 1/3 badanych firm w I półroczu 1998 roku, a ponad 1/4 firm planowała podwyższenie wynagrodzeń swoim pracownikom w II półroczu 1998 roku.

7. Analiza poziomu zapasów wskazuje, że w ocenie większości MSP są one na odpowiednim poziomie. Generalnie MSP nie planują w większości dużych zmian zapasów.

  1. Omów metody zmniejszania bezrobocia.

Przy zmniejszaniu bezrobocia można rozważyć dwie metody.

  1. dokonuje się globalnego podziału czasu pracy między istniejącą liczbę zatrudnionych i zarejestrowanych bezrobotnych. Wzrost zatrudnienia jest uzyskiwany w wyniku skrócenia standardowego czasu pracy, wydłużenia okresu szkolenia bądź obniżenia wieku emerytalnego,

  2. punktem wyjścia są konkretne miejsca pracy wykorzystywane w ustawowym wymiarze czasu pracy, z tym, że na jednym miejscu zatrudnia się dwóch lub więcej pracowników.

Istotną kwestią pozostaje stały wzrost wymagań w zakresie kwalifikacji zawodowych, którym bezrobotni często nie są w stanie sprostać. Można zauważyć ciągłe trudności w dostosowaniu się bezrobotnych do proponowanych im zajęć. Często różnica pomiędzy wysokością zasiłku a proponowaną płacą jest tak mała, że bezrobotni nie przejawiają chęci podjęcia pracy.

Inne metody walki z bezrobociem:

Polityka zwiększania popytu na siłę roboczą jest związana z nurtem keynesowskim i neokeynesowskim. Często przeciwstawia się ją innemu podejściu: podtrzymaniu za pomocą zasiłków dochodów ludzi pozostających bez pracy. Można wyróżnić następujące kierunki działań służących zwiększaniu liczby miejsc pracy:

  1. Subwencjonowanie płac i zatrudnienia, mające na celu utrzymanie albo zwiększenie jego dotychczasowego poziomu w przedsiębiorstwach prywatnych. W razie istnienia silnej presji inflacyjnej możliwości tworzenia miejsc pracy w sektorze prywatnym za pomocą stymulowanie popytu globalnego są ograniczone. Subwencje płacowe mogą przybierać formy:

Podstawowym argumentem za subwencjonowaniem płac jest to, że w przeciwieństwie do innych sposobów pobudzania popytu, takich jak np. obniżka podatków, nie powoduje ono zwiększenia napięć inflacyjnych. W razie stosowania tego narzędzia zatrudnienie wzrasta dlatego, że siła robocza w wyniku subwencji staje się dla pracodawcy tańsza. Funkcję analogiczną do funkcji subsydiów płacowych spełniają subsydia eksportowe. Dzięki nim zatrudnienie w sektorach konkurencyjnych wzrasta w skali międzynarodowej. Subwencje płacowe mogą być zorientowane celowo, tzn. mogą dotyczyć określonych grup zawodowych czy społecznych.

Subwencjonowanie plac wiąże się z różnymi problemami:

  1. Popieranie przedsiębiorczości indywidualnej. Formy i sposoby pobudzania inicjatywy prywatnej są różnorodne. Można do nich zaliczyć ogólne oddziaływanie państwa w celu zapewnienia warunków rozwoju przedsiębiorczości prywatnej, specjalne programy rządowe popierające rozwój małych i średnich przedsiębiorstw oraz różnego rodzaju lokalne inicjatywy w dziedzinie zatrudnienia. Wśród form pomocy dla małych i średnich przedsiębiorstw wyróżnia się m.in. udzielanie kredytów przez specjalnie powołane instytucje finansowe, przyznawanie ulg podatkowych,

  2. Roboty publiczne.

W Polsce zmniejszaniu bezrobocia służy także:

  1. Pożyczki z Funduszu Pracy:

  1. Szkolenia i przekwalifikowania zawodowe dla bezrobotnych i zagrożonych zwolnieniem z pracy

  2. Inne narzędzia walki z bezrobociem to:

  1. Podaj definicję szarej strefy gospodarczej oraz wymień jej wady i zalety.

Szara strefa - Według amerykańskich słowników biznesu jest określana jako transakcje zawierane poza standardowymi kanałami dystrybucji. Nie jest to działalność gospodarcza wykraczająca poza granice prawa, lecz pozostająca w jego ramach i wykorzystująca tzw. nieautoryzowanych dostawców. Działania objęte szarą strefą (grey market) polegają głównie na zakupie firmowych i znanych produktów od pośredników, którzy oferują je po znacznie niższych cenach od ustalonych w normalnym obiegu, co stwarza groźną dla nich konkurencję jest natomiast chętnie aprobowane przez konsumentów zyskujących możliwość taniego zakupu. Eksperci Unii Europejskiej szacują, że szara strefa obejmuje: 10% dochodu krajowego brutto Francji, Niemiec oraz Japonii; w przedziale między 10 a 20% mieszczą się Stany Zjednoczone, Kanada, Włochy, Belgia, Hiszpania i Grecja. W Polsce szacuje się ją na około 20%. Rozwój szarej strefy zależy głównie od wysokich podatków, biurokratycznego systemu koncesjonowania działalności gospodarczej. Jej częścią, wkraczającą w obszar czarnego rynku czy czarnej gospodarki jest przemyt produktów, nielegalna ich produkcja, zatrudnianie "na czarno" pracowników itp. Zdaniem niektórych ekonomistów szara strefa przyczynia się do uelastycznienia gospodarki i zwiększania jej konkurencyjności. Nie jest jednak zgodna z etyką biznesu i marketingu.

  1. Wymień i omów podstawowe modele systemów ekonomicznych.

System ekonomiczny jest to zbiór powszechnie obowiązujących norm prawnych oraz ogólnie akceptowanych zasad, regulujących postępowanie wszystkich uczestników procesu gospodarczego. Wyróżniamy dwa typy: