Or Biologiczne-Wykaz zagrożeń biologicznych, Ocena-Ryzyka-DOC


Wykaz szkodliwych czynników biologicznych

(na podstawie rozporządzenia MZ z dnia 22 kwietnia 2005 r. w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki - Dz.U. Nr 81, poz. 716)

Uwaga: W przypadku szkodliwych czynników biologicznych występujących na tej liście skrót „spp.” odnosi się jako patogenne dla ludzi.

Szkodliwe czynniki biologiczne zakwalifikowane do grupy 2 zagrożenia - Bakterie i podobne organizmy

Szkodliwy czynnik biologiczny

Grupa zagrożenia

Oznaczenie dodatkowe

Drogi przenoszenia

Możliwe skutki działania na człowieka

Źródło/występowanie

Acinetobacter calcoaceticus

2

A

bezpośrednie powietrzno­-pyłowe, powietrzno­-kropelkowe

reakcje alergiczne, reakcje immunotoksyczne wywolane wdychaną endotoksyną, zakażenia u osób z obniżoną odpornością

zwierzęta, rośliny, pył (w pomieszczeniach hodowli zwierząt i przetwórstwa zwierzęcego), mgła olejowa, gleba, woda

Actinobacillus actinomycetemcomitans

2

doustne, powietrzno­-kropelkowe

zapalenie ozębnej

jama ustna człowieka

Actinomadura madurae

2

bezpośrednie

actinomycetoma (maduramikoza, stopa madurska - guzowate zmiany skórne na kończynach dolnych)

gleba, rośliny
występuje w strefie klimatu tropikalnego i subtropikalnego

Actinomadura pelletieri

2

bezpośrednie

actinomycetoma (maduramikoza, stopa madurska - guzowate zmiany skórne na kończynach dolnych)

gleba, rośliny
występuje w strefie klimatu tropikalnego i subtropikalnego

Actinomyces gerencseriae

2

bezpośrednie (skaleczenia), doustne

promienica, guzkowo-ropne zapalenie węzłów chłonnych

ludzie

Actinomyces israeli

2

bezpośrednie (skaleczenia), doustne

promienica, guzkowo-ropne zapalenie węzłów chłonnych

ludzie

Actinomyces pyogenes

2

bezpośrednie skaleczenia), doustne

promienica, guzkowo-ropne zapalenie węzłów chłonnych, ropnie skóry

bydło, owce, kozy, ludzie

Actinomyces spp.

2

bezpośrednie (skaleczenia), doustne

promienica, guzkowo-ropne zapalenie węzłów chłonnych

bydło, owce, kozy, ludzie

Aeromonas hydrophila

2

bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe

zatrucia jelitowe enterotoksyną białkową, zakażenia u osób z obniżoną odpornością

woda, ścieki, zwierzęta, ludzie

Alcaligenes faecalis

2

A

powietrzno­-pyłowe

alveolitis allergica, reakcje immunotoksyczne wywołane wdychaną endotoksyną

produkty roślinne i zwierzęce, pyły roślinne, woda, gleba, zwierzęta, ludzie

Arcanobacterium haemolyticum
(Corynebacterium haenolyticum)

2

bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe

zakażenie gardła i skóry

zwierzęta, ludzie

Arthrobacter globiformis

2

A

powietrzno­-pyłowe

alveolitis allergica - alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych i inne choroby alergiczne

gleba, rozkładające się substancje organiczne, ściółka, pył zbożowy

Bacillus subtilis

2

A

powietrzno­-pyłowe

alveolitis allergica i inne choroby alergiczne w wyniku uczulenia na enzymy proteolityczne

produkty roślinne i zwierzęce, drewno, pył

Bacillus thuringiensis

2

A

powietrzno­-pyłowe

alveolitis allergica i inne choroby alergiczne w wyniku uczulenia na krystaliczną toksynę

rośliny, owady, pył

Bacteroides fragilis

2

endogenne w wyniku skaleczenia, operacji, ugryzienia

zapalenia płuc, jamy ustnej, żeńskich narządów płciowych, jelit, posocznica

błony śluzowe człowieka

Bartonella bacillifonnis

2

ukłucie much piaskowych

ostra anemia hemolityczna (choroba Carriona, gorączka Oroya), przewlekłe zmiany skórne (brodawki peruwiańskie)

muchy piaskowe, ludzie

występuje - Ameryka Południowa

Bartonella quintana (Rochalimaea quintana)

2

wtarcie kału wszy

gorączka okopowa

wszy, ludzie

Bartonella (Rochalinea) spp.

2

ugryzienie, podrapanie przez kota

choroba kociego pazura

gryzonie, koty, bydło, ludzie

Bordetella bronchiseptica

2

powietrzno­-kropelkowe

choroba układu oddechowego

króliki, psy, koty

Bordetella parapertussis

2

powietrzno­-kropelkowe

krztusiec (postać łagodna)

ludzie (głównie dzieci)

Bordetella pertussis

2

V

powietrzno­-kropelkowe

krztusiec (koklusz) możliwe powikłania: zapalenie oskrzeli i płuc, encefalopatia, działanie toksyczne

Ludzie (głównie dzieci)

Borrelia burgdorferi

2

ukłucie kleszczy

borelioza, gorączka, rumień, zapalenie stawów, serca, nerwów

kleszcze, gryzonie, psy, ludzie
występuje - Stany Zjednoczone, Europa

Borrelia duttonii

2

ukłucie kleszczy

gorączka nawracająca

kleszcze, ptaki, małpy, ludzie
występuje - Afryka

Borrelia recurrentis

2

wtarcie cząstek ciała wszy

dur powrotny

wszy, ludzie
występuje - Afryka, Azja

Borrelia spp.

2

ukłucie kleszczy

gorączki nawracające, borelioza

kleszcze, zwierzęta, ludzie

Brevibacterium linens

2

A

powietrzno­-pyłowe

alveolitis allergica - alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych

produkty roślinne i zwierzęce (ziarno zbóż, produkty mleczne, pył organiczny)

Campylobacter fetus

2

bezpośrednie, pokarmowo­-wodne

zapalenie jelit, biegunka, zapalenie opon, wsierdzia, płuc, stawów

bydło, owce

Campylobacter jejuni

2

bezpośrednie, pokarmowo­-wodne

zapalenie jelit i żołądka (następstwem zakażenia może być syndrom Guiilain-Barr)

bydło, owce, świnie, psy, indyki, gryzonie

Campylobacter spp.

2

bezpośrednie, pokarmowo­-wodne

zapalenie jelit i żołądka

bydło, owce

Cardiobacterium hominis

2

powietrzno­-kropelkowe

zapalenie wsierdzia

ludzie, błony śluzowe noso-gardzieli

Chlamydia pneumoniae

2

powietrzno­-kropelkowe

zapalenia płuc, oskrzeli, gardła, miażdżyca

ludzie

Chlamydia trachomatis

2

bezpośrednie, dospojówkowe, przez stosunek płciowy

jaglica, wtrętowe zapalenie spojówek, zakażenia dróg rodnych

owce, bydło, ludzie

Chlamydia psittaci

2

powietrzno­-pyłowe, powietrzno­-kropelkowe

śródmiąższowe zapalenie płuc

zwierzęta

Clostridium botulinum

2

T

bezpośrednie, pokarmowe

botulizm, działanie toksyczne przez bardzo silne neurotoksyny powodujące porażenia układu nerwowego i mięśni

gleba, przewód pokarmowy człowieka i zwierząt, konserwy mięsne, roślinne i rybne

Clostridium perfringens

2

bezpośrednie (przyranne)

zgorzel gazowa z rozpadem tkanek, zapalenie tkanki łącznej, posocznica, działanie toksyczne przez toksyny białkowe

gleba, kał, ścieki

Clostridium tetani

2

T, V

bezpośrednie (przyranne)

tężec

przewód pokarmowy zwierząt (zwłaszcza koni), nawóz, gleba

Clostridium spp.

2

bezpośrednie pokarmowe

obrzęk złośliwy ran, zapalenie jelit

gleba, kał

Corynebacterium diphtheriae

2

T, V

bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe

błonica (angina błonicza, błonica przyranna, błonica narządów moczowo-płciowych, egzotoksyna błonicza powodująca większość objawów chorobowych)

ludzie (zwłaszcza dzieci)

Corynebacterium minutissimum

2

bezpośrednie (przez skórę)

powierzchniowe zakażenia skóry w okolicy pachowej i łonowej

ludzie

Corynebacterium pseudotuberculosis

2

bezpośrednie (przyranne)

zapalenie węzłów chłonnych, ropnie

owce, bydło, kozy, konie

Corynebacterium spp.

2

bezpośrednie, powietrzno­-pyłowe, powietrzno­-kropelkowe

angina, czyraczyca, zapalenie ucha, reakcje alergiczne układu oddechowego

zwierzęta

Cytophaga allerginae

2

A, T

powietrzno­-kropelkowe

reakcja alergiczna, reakcje immunotoksyczne wywołane endotoksyną

woda

Edwardsiella tarda

2

bezpośrednie

rzadkie zakażenia oportunistyczne

bydło, owce, konie

Ehrlichia sennetsu (Rickettsia sennetsu)

2

bezpośrednie

gorączka, wysypka, rozrost tkanki limfoidalnej, syndrom przypominający mononukleozę

ludzie
występuje - Japonia, Malezja

Ehrlichia spp.

2

ukłucie kleszczy

gorączka, zapalenia okołonaczyniowe, agranulocytoza, mononukleoza

owce, bydło, jelenie, kleszcze

Eikenella corrodens

2

bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe

zapalenie jamy ustnej

ludzie

Enterobacter aerogenes/cloacae

2

bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe, powietrzno­-pyłowe

oportunistyczne zapalenia dróg moczowych, zapalenie żołądka, jelit, płuc, innych narządów (często zakażenia szpitalne)

kał ludzi i zwierząt

Enterobacter spp.

2

powietrzno­-kropelkowe, powietrzno­-pyłowe

oportunistyczne zapalenie dróg moczowych, żołądka, jelit, płuc i innych narządów (często zakażenia szpitalne)

kał ludzi i zwierząt, gleba, woda

Enterococcus spp.

2

pokarmowe, bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe, powietrzno­-pyłowe

oportunistyczne zapalenia dróg moczowych, pęcherzyka żółciowego, wsierdzia, baktaremia (często zakażenia szpitalne)

kał ludzi i zwierząt, produkty spożywcze, rośliny, pył

Erysipelothrix rhusiopathiae

2

bezpośrednie (przyranne), rzadko pokarmowe

różyca, najczęściej postać skórna, rzadziej powikłania w postaci zapalenia wsierdzia i stawów

świnie, bydło, owce, gryzonie, drób, ryby, skorupiaki, ścieki, woda, nawóz, gleba

Escherichia coli (z wyjątkiem szczepów niepatogennych)

2

bezpośrednie, pokarmowe, powietrzno­-kropelkowe

oportunistyczne zapalenie jelit, biegunki, reakcje immunotoksyczne wywołane endotoksyną, (często zakażenia szpitalne)

ludzie, zwierzęta, kał, gleba, woda

Flavobacterium meningosepticum

2

powietrzno­-kropelkowe, przez sprzęt medyczny

zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

woda, gleba, ludzie

Fluoribacter bozemanae (Legionella)

2

bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe

zapalenie płuc (legionelloza), rzadziej gorączka grypopodobna

woda, zwłaszcza ciepła (20-45°C), ścieki, wilgotna gleba

Francisella tularensis (Typ B)

2

bezpośrednie (przez pozornie nienaruszoną skórę i błony śluzowe), powietrzno­-pyłowe, powietrzno­-kropelkowe, ukłucie kleszczy, pokarmowe

tularemia, postać gruczołowo-wrzodziejąca, durowa i płucna

kleszcze, zające, drobne gryzonie, owce, woda, gleba, pył

Fusobacterium necrophorum

2

bezpośrednie, endogenne (w wyniku naruszenia tkanek)

zakażenie jamy ustnej, układu oddechowego, skóry, kości, jelit

błony śluzowe ludzi

Gardnerella vaginalis

2

bezpośrednie

zapalenie pochwy

ludzie

Haemophilus ducreyi

2

bezpośrednie, przez stosunek płciowy

wrzód weneryczny miękki

ludzie

Haemophilus influenzae

2

bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe

zapalenie układu oddechowego, zatok, ucha, nagłośni, opon i tkanki łącznej

ludzie (często dzieci)

Haemophilus spp.

2

bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe

zapalenie płuc, wsierdzia, spojówek, brazylijska gorączka purpurowa

ludzie

Helicobacter pylori

2

bezpośrednie, kałowo-pokarmowe

zapalenie żołądka, wrzód żołądka i dwunastnicy, rak żołądka, chłoniak

ludzie

Klebsiella oxytoca

2

bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe, powietrzno­-pyłowe

zakażenie dróg moczowych i innych narządów, (często zakażenia szpitalne)

gleba, produkty roślinne i zwierzęce, zwierzęta, ludzie

Klebsiella pneumoniae

2

bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe

zapalenie płuc (często zakażenia szpitalne)

gleba, woda, zwierzęta, ludzie

Klebsiella rhinoscleromatis

2

bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe

twardziel nosa, cuchnący nieżyt nosa, inne zakażenia

gleba, woda, produkty roślinne i zwierzęce, pył zwierzęta, ludzie

Klebsiella spp.

2

bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe

twardziel nosa, cuchnący nieżyt nosa, inne zakażenia

gleba, woda, produkty roślinne i zwierzęce, zwierzęta, ludzie

Legionella pneumophila

2

bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe

zapalenie płuc (legionelloza), gorączka grypopodobna

woda, zwłaszcza ciepła (20-45°C), ścieki, wilgotna gleba, kopalnie

Legionella spp.

2

bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe

zapalenie płuc (legionelloza), rzadziej gorączka grypopodobna

woda, zwłaszcza ciepła (20-45°C), ścieki, wilgotna gleba, trociny, mgła olejowa

Leptospira interrogans (wszystkie typy serologiczne)

2

bezpośrednie (przez skórę i błony śluzowe), rzadziej pokarmowe

leptospirozy

ryby, gryzonie, świnie, psy, bydło, gleba, woda, ścieki

Listeria monocytogenes

2

bezpośrednie, powietrzno­-pyłowe, pokarmowe

listerioza, mogąca przebiegać pod postacią zapalenia opon i mózgu, anginy z posocznicą, zapalenia skóry, spojówek i węzłów oraz u kobiet przewl. zapalenia narządu rodnego

ptaki, owce, bydło, świnie, gryzonie, kiszonki, gleba, woda, ścieki, nawóz, produkty spożywcze

Listeria ivanovii

2

bezpośrednie, powietrzno­-pyłowe, pokarmowe

zakażenia oportunistyczne

ptaki, owce, bydło, świnie, gryzonie, kiszonki, gleba, woda, ścieki, nawóz, produkty spożywcze

Morganella morganii

2

bezpośrednie, pokarmowe

zakażenie dróg moczowych, układu oddechowego, skóry

gleba, ścieki, zwierzęta, ludzie

Mycobacterium avium/intracellulare

2

powietrzno­-kropelkowe

nietypowe zakażenia płuc, posocznica

ptaki

Mycobacterium chelonae

2

kontakt bezpośredni, powietrzno­-kropelkowe

mikobakterioza

gryzonie, gleba

Mycobacterium fortuitum

2

bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe

mykobakterioza skóry, rzadziej oczu i płuc

gleba, zwierzęta, ludzie

Mycobacterium kansasii

2

powietrzno­-kropelkowe, powietrzno­-pyłowe

mykobakterioza płuc, rzadziej przewodu pokarmowego

woda, zwierzęta, ludzie

Mycobacterium malmoense

2

bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe, powietrzno­-pyłowe

mykobakterioza

woda, gleba, zwierzęta

Mycobacterium marinum

2

bezpośrednie (przez skórę)

mykobakterioza skóry

woda, ryby

Mycobacterium paratuberculosis

2

bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe

mykobakterioza

zwierzęta domowe

Mycobacterium scrofulaceum

2

bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe

mykobakterioza węzłów szyjnych, rzadziej skóry

gleba, zwierzęta, ludzie

Mycobacterium simiae

2

bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe

mykobakterioza

małpy

Mycobacterium szulgai

2

bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe

mykobakterioza

gleba, woda, zwierzęta

Mycobacterium xenopi

2

powietrzno­-kropelkowe

przewlekłe zakażenie płuc, alveolitis allergica

woda, ścieki, nawóz, powietrze, mgła olejowa, ludzie

Mycoplasma caviae

2

bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe

zakażenie błon śluzowych

hodowle tkanek, zwierzęta

Mycoplasma hominis

2

bezpośrednie, pokarmowe, powietrzno­-kropelkowe

zakażenie błon śluzowych

hodowle tkanek, ludzie

Mycoplasma pneumoniae

2

bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe

zapalenie płuc

hodowle tkanek, ludzie

Neisseria flavescens

2

bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe

zapalenie opon mózgowo­-rdzeniowych, posocznica

ludzie

Neisseria gonorrhoeae

2

bezpośrednie (stosunek płciowy)

rzeżączka

ludzie

Neisseria meningitidis

2

V

bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe

zapalenie opon mózgowo­-rdzeniowych, posocznica

ludzie

Nocardia asteroides

2

bezpośrednie

nokardioza skóry i tkanki podskórnej

gleba

Nocardia brasiliensis

2

bezpośrednie

nokardioza skóry i tkanki podskórnej (maduromikoza, stopa madurska)

gleba
występuje - strefa tropikalna

Nocardia farcinica

2

bezpośrednie

nokardioza

gleba

Nocardia nova

2

bezpośrednie

nokardioza

gleba

Nocardia otitidiscaviarum

2

bezpośrednie

nokardioza

gleba

Pantoea agglomerans

2

A, T

powietrzno­-pyłowe

alveolitis allergica, reakcje immunotoksyczne wywoływane endotoksyną

rośliny, produkty roślinne ( ziarna zbóż), pył zbożowy

Pasteurella multocida

2

bezpośrednie (ugryzienie), powietrzno­-kropelkowe

ropnie, rzadziej zapalenie płuc, posocznica

bydło, owce, świnie, króliki, psy, koty, drób

Pasteurella spp.

2

bezpośrednie (ugryzienie), powietrzno­-kropelkowe

ropnie, rzadziej zapalenie płuc, jelit, posocznica

bydło, owce, świnie, króliki, psy, koty, drób

Peptostreptococcus anaerobius

2

bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe

zakażenia ropne

zwierzęta, ludzie

Plesiomonas shigelloides

2

bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe

zapalenie żołądka i jelit, biegunki

ryby, ssaki

Porphyromonas spp.

2

powietrzno­-kropelkowe, bezpośrednie

zakażenia endogenne jamy ustnej i kanałów zębowych

ludzie (jama ustna)

Prevotella spp.

2

bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe

zakażenia endogenne błon śluzowych

ludzie

Proteus mirabilis

2

bezpośrednie, pokarmowe, powietrzno­-kropelkowe

zakażenia dróg moczowych, rzadziej innych narządów

gleba, ścieki, zwierzęta, ludzie

Proteus penneri

2

bezpośrednie, pokarmowe, powietrzno­-kropelkowe

zakażenia dróg moczowych, rzadziej innych narządów

gleba, ścieki, zwierzęta, ludzie

Proteus vulgaris

2

bezpośrednie, pokarmowe, powietrzno­-kropelkowe

zakażenia dróg moczowych, rzadziej innych narządów

gleba, ścieki, zwierzęta, ludzie

Providencia alcalifaciens

2

bezpośrednie, pokarmowe, powietrzno­-kropelkowe

zakażenia dróg moczowych, skóry przewodu pokarmowego (biegunki)

gleba, ścieki, zwierzęta, ludzie

Providencia rettgeri

2

bezpośrednie, pokarmowe, powietrzno­-kropelkowe

zakażenia dróg moczowych, skóry przewodu pokarmowego (biegunki)

gleba, ścieki, zwierzęta, ludzie

Providencia spp.

2

bezpośrednie, pokarmowe, powietrzno­-kropelkowe

zakażenia dróg moczowych, skóry przewodu pokarmowego (biegunki)

gleba, ścieki, zwierzęta, ludzie

Pseudomonas aeruginosa

2

bezpośrednie, pokarmowe, powietrzno­-kropelkowe

zakażenia dróg moczowych, zapalenia płuc, zakażenia skóry (ropnie), zapalenie wsierdzia

gleba, ścieki, zwierzęta, ludzie, rośliny, pył organiczny

Rhodococcus equi

2

bezpośrednie, powietrzno­-pyłowe

zakażenia oportunistyczne

gleba, nawóz, pył organi., zwierzęta, ludzie

Rickettsia spp.

2

ukłucie kleszczy

gorączka wysypkowa

kleszcze, gryzonie

Saccharomonospora viridis

2

A

powietrzno­-pyłowe

alveolitis allergica

zagrzane pasze (siano, ziarno, kiszonki), kompost, pył

Saccharopolyspora rectivirgula

2

A

powietrzno­-pyłowe

alveolitis allergica

zagrzane pasze (siano, ziarno kiszonki), kompost, pył

Salmonella arizonae

2

pokarmowo-wodne, rzadko powietrzno­-kropelkowe

salmonelloza (zapalenie żołądka i jelit, zatrucia pokarmowe)

woda, gleba, ścieki, produkty roślinne i zwierzęce, zwierzęta

Salmonella enteritidis

2

pokarmowo-wodne, rzadko powietrzno­-kropelkowe

salmonelloza (zapalenie żołądka i jelit, zatrucia pokarmowe)

woda, gleba, ścieki, produkty roślinne i zwierzęce, zwierzęta

Salmonella typhimurium

2

pokarmowo-wodne, rzadko powietrzno­-kropelkowe

salmonelloza (zapalenie żołądka i jelit, zatrucia pokarmowe)

woda, gleba, ścieki, produkty roślinne i zwierzęce, zwierzęta

Salmonella paratyphi A, B, C

2

V

pokarmowo-wodne, rzadko powietrzno­-kropelkowe

dur rzekomy (paradur) typu a, b, c

woda, gleba, ścieki, produkty roślinne i zwierzęce, zwierzęta

Salmonella (inne typy serologiczne, z wyłączeniem S. typhi)

2

pokarmowo-wodne, rzadko powietrzno­-kropelkowe

salmonelloza (zapalenie żołądka i jelit, zatrucia pokarmowe)

woda, gleba, ścieki, produkty roślinne i zwierzęce, zwierzęta

Serpulina spp.

2

bezpośrednie, pokarmowe, powietrzno­-kropelkowe

zakażenia przewodu pokarmowego

świnie

Shigella boydii

2

pokarmowo-wodne

czerwonka bakteryjna (zapalenie jelita grubego z krwawą biegunką)

ludzie (zwłaszcza dzieci)

Shigella dysenteriae, inne niż Typ 1

2

pokarmowo-wodne

czerwonka bakteryjna (zapalenie jelita grubego z krwawą biegunką)

ludzie (zwłaszcza dzieci)

Shigella flexneri

2

pokarmowo-wodne

czerwonka bakteryjna (zapalenie jelita grubego z krwawą biegunką), enterotoksyny białkowe

ludzie (zwłaszcza dzieci)

Shigella sonnei

2

pokarmowo-wodne

czerwonka bakteryjna (zapalenie jelita grubego z krwawą biegunką)

ludzie (zwłaszcza dzieci)

Staphylococcus aureus

2

powietrzno­-pyłowe, powietrzno­-kropelkowe pokarmowe

zakażenia ropne, stany zapalne dróg oddechowych i innych narządów, zatrucia pokarmowe, posocznica; alergia skórna

pył, woda, ścieki, żywność zwierzęta, ludzie

Streptobacillus moniliformis

2

bezpośrednie (ugryzienia), pokarmowe

gorączka Haverhiill (osutka na skórze, zapalenie stawów)

szczury dzikie i laboratoryjne

Streptococcus pneumoniae

2

bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe

zapalenie płuc, opon mózgowo-rdzeniowych rzadziej bakteriemia - zwykle u osób z obniżoną odpornością

ludzie

Streptococcus pyogenes

2

bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe

angina, zakażenie ropne skóry, choroba reumatyczna, zapalenie kłębuszków nerkowych

ludzie

Streptococcus suis

2

bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe

zapalenie opon, stawów, płuc, wsierdzia, głuchota

świnie

Streptococcus spp.

2

bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe

zapalenie płuc, wsierdzia, jamy ustnej, dróg moczowych i innych narządów

zwierzęta, ludzie

Streptomyces albus

2

A

powietrzno­-pyłowe

alveolitis allergica

gleba, surowce roślinne (zboże, nasiona), ściółka, pył

Streptomyces spp.

2

A

powietrzno­-pyłowe

alveolitis allergica - alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych

gleba, surowce roślinne (zboże, nasiona), ściółka, pył

Thermoactinomyces thalpophilus

2

A

powietrzno­-pyłowe

alveolitis allergica (płuco rolnika)

zagrzane pasze (siano, ziarno, kiszonki), kompost, pył

Thermoactinomyces vulgaris

2

A

powietrzno­-pyłowe

alveolitis allergica (płuco rolnika)

zagrzane pasze (siano, ziarno, kiszonki), kompost, pył

Treponema carateum

2

bezpośrednie (nie seksualny kontakt człowieka z człowiekiem)

zakażenia skóry

ludzie (głównie dzieci)
występuje - Ameryka Środkowa i Południowa

Treponema pallidum

2

bezpośredni

kiła

ludzie

Treponema pertenue

2

bezpośrednie (nie seksualny kontakt człowieka z człowiekiem)

zakażenia skóry, tkanek miękkich, kości

ludzie (głównie dzieci)

Treponema spp.

2

bezpośredni kontakt człowieka z człowiekiem

frambezja: zakażenie skóry, tkanek miękkich, kości

ludzie

Vibrio cholerae (włącznie z El Tor)

2

pokarmowo-wodne

cholera, biegunki

woda, przewód pokarmowy ludzi i zwierząt

Vibrio parahaemolyticus

2

pokarmowe

zapalenie żołądka i jelit

woda morska, zwierzęta morskie i pochodząca z nich żywność

Vibrio spp.

2

bezpośrednie, pokarmowo-wodne

zakażenie jelitowe i pozajelitowe

woda, zwierzęta, ludzie

Yersinia enterocolitica

2

bezpośrednie (przez uszkodzoną skórę), pokarmowo-wodne

zapalenie żołądka, jelit, zatrucia pokarmowe

woda, gleba, zwierzęta

Yersinia pseudotuberculosis

2

bezpośrednie (przez skórę), pokarmowo-wodne

zapalenie jelit, węzłów chłonnych, stawów (rodencjoza)

ptaki, gryzonie

Yersinia spp.

2

bezpośrednie, pokarmowo-wodne (przez uszkodzoną skórę)

jersinioza, zapalenie żołądka, jelit, zatrucia pokarmowe, ropne i inne zakażenia pozajelitowe

woda, gleba, zwierzęta

Wirusy

Szkodliwy czynnik biologiczny

Grupa zagrożenia

Oznaczenie dodatkowe

Drogi przenoszenia

Możliwe skutki działania na człowieka

Źródło/występowanie

Adenoviridae

2

bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe

gorączki adenowirusowe

zwierzęta, ludzie

Astroviridae

2

bezpośrednie (skaleczenia) powietrzno­-kropelkowe

gorączka, biegunki

bydło, owce, świnie, kaczki, ludzie

Bunyaviridae

Bunyavirus

Wirus Buynamwera

2

ukłucie komarów

gorączka, objawy grypopodobne

komary, ludzie
występuje - Afryka

Wirus Bhanja

2

ukłucie kleszczy

gorączka, zapalenie mózgu

kleszcze, ludzie
występuje - Afryka, Azja, Europa

Wirus Germiston

2

ukłucie komarów

gorączka, objawy grypopodobne

komary, ludzie
występuje - Afryka

Wirus kalifornijskiego zapalenia mózgu

2

ukłucie komarów

gorączka, zapalenie mózgu

komary, małe ssaki, ludzie
występuje - Ameryka Półn.

Hantavirus

Wirus Prospect Hill

2

bezpośrednie, powietrzno­-pyłowe, powietrzno­-kropelkowe

gorączka krwotoczna z zespołem nerkowym

gryzonie, ludzie

Nairovirus

Wirus Hazara

2

ukłucie kleszczy

gorączka, duże osłabienie

kleszcze, owce, ludzie
występuje - Afryka, Azja

Phlebovirus

Wirus gorączki much piaskowych (Wirus sandfly fever)

2

ukłucie much piaskowych

gorączka, zapalenie opon mózgowych

muchy piaskowe
występuje - Europa, Azja, Ameryka Południowa

Wirus Toscana

2

ukłucie much piaskowych

gorączka, zapalenie opon mózgowych

muchy piaskowe
występuje - Włochy

Caliciviridae

Norovirus

2

pokarmowe

zapalenie jelit, biegunka, wymioty

ludzie

Inne wirusy z Caliciviridae

2

pokarmowe

zapalenie jelit, biegunka, wymioty

zwierzęta, ludzie

Coronaviridae

Coronavirus (z wyjątkiem wirusa SARS)

2

powietrzno­-kropelkowe

łagodne choroby górnych dróg oddechowych

zwierzęta, ludzie

Herpesviridae

Wirus opryszczki pospolitej typu 1 i 2(HSV-1 i 2)

2

przez uszkodzoną skórę, pocałunki, stosunek płciowy, kontakt rąk

opryszczka, zapalenie skóry, zapalenie rogówki, zapalenie mózgu, pęcherzykowe zapalenie błon śluzowych jamy ustnej i narządów moczowo-płciowych

ludzie

Wirus ospy wietrznej i półpaśca (VZV)

2

powietrzno­-kropelkowe

ospa wietrzna, półpasiec

ludzie

Wirus cytomegalii (CMV)

2

bezpośrednie, kontakt ze śliną i moczem chorego

mononukleoza z gorączką, uszkodzenia płodu

ludzie

Ludzki herpes wirus typu 6 (HHV 6)

2

bezpośrednie

wysypka

ludzie

Ludzki herpes wirus typu 7 (HIV-7)

2

bezpośrednie

wysypka

ludzie

Wirus Epsteina-Barr (EBV)

2

bezpośrednio, przez kontakt ze śliną chorych

mononukleoza, syndrom proliferacji limfocytów, syndrom Duncana, chłoniak Burkitta, rak jamy nosowo-gardłowej

ludzie

ludzki herpes wirus typu 8 (HIV-8)

2

D

bezpośrednie

guzy, mięsak Kaposiego (przy HIV)

ludzie

Orthomyxoviridae

Wirusy grypy typu A, B i C

2

V (c)

powietrzno­-kropelkowe

grypa, zapalenie płuc

kaczki, konie, świnie, ludzie

Wirusy Dhori i Thogoto (arbowirusy)

2

ukłucie kleszczy

gorączki Dhori i Thogoto

kleszcze, ludzie
występuje - Afryka

Papovaviridae

Wirusy BK i JC

2

D (d)

powietrzno­-kropelkowe

zakażenie bezobjawowe nerek

zwierzęta, ludzie

Papillomaviridae

Ludzkie wirusy papilloma (wirus brodawczaka ludzkiego)

2

D (d)

bezpośrednie (przez uszkodzną skórę)

brodawki skóry i błon śluzowych, nowotwory okolicy szyjnej, narządów płciowych

ludzie

Paramyxoviridae

Wirus odry

2

V

bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe

odra

ludzie

Wirus świnki (nagminnego zapalenia przyusznic)

2

V

bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe

zapalenie przyusznic, możliwe powikłania - zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, mózgu, trzustki, jąder

ludzie

Wirus rzekomego pomoru drobiu (choroba Newcastle)

2

powietrzno­-pyłowe, powietrzno­-kropelkowe

zapalenie spojówek

ptaki, ludzie

Wirusy parainfluency typu 1-4

2

powietrzno­-kropelkowe

zapalenie dróg oddechowych

zwierzęta, ludzie

Wirus RS (Respiratory Syncytial Virus)

2

powietrzno­-kropelkowe

zapalenie dróg oddechowych

małpy, ludzie

Parvoviridae

Ludzki parwowirus (B 19)

2

powietrzno­-kropelkowe

gorączka z wysypką, anemia, poronienia

ludzie

Picornaviridae

Enterovirus

Wirus ostrego krwotocznego zapalenia spojówek AHC (ludzki enterowirus typu 70)

2

powietrzno­-kropelkowe

ostre krwotoczne zapalenie spojówek

ludzie

Wirusy Coxsackie

2

bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe

zapalenie układu oddechowego, angina, gorączki, zapalenie mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie wątroby, stany zapalne skóry z wysypką, biegunka, zapalenie mięśnia sercowego i osierdzia

ludzie

Wirusy Echo

2

bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe

zapalenie układu oddechowego, gorączki, zapalenie mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych, paraliż, zapalenie wątroby i jelit, stany zapalne skóry z wysypką, zapalenie spojówek, mięśnia sercowego i osierdzia

ludzie

Wirus zapalenia wątroby typu A (ludzki enterowirus typu 72)

2

V

bezpośrednie, kałowo-pokarmowe,

zapalenie wątroby typu A, zapalenie żołądka i jelit

ścieki, ludzie

Wirusy polio szczepy atenuowane

2

V

bezpośrednie, pokarmowe powietrzno­-kropelkowe

gorączka, zapalenia mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych, paraliż, inwalidztwo

ścieki, ludzie

Rhinovirus

2

bezpośrednie, powietrzno­- kropelkowe

Łagodne zapalenie górnych i dolnych dróg oddechowych

zwierzęta, ludzie

Poxviridae

Orthopoxvirus

Wirus ospy bawołów (e)

2

bezpośrednie (przez uszkodzoną skórę)

zmiany skórne (wysypka, krosty), gorączka

bydło, bawoły, ludzie

Wirus ospy krów

ludzie, bezpośrednie (przez uszkodzoną skórę)

zmiany skórne (wysypka, krosty), gorączka

bydło, koty, gryzonie

Wirus ospy wielbłądów

2

ludzie, bezpośrednie (przez uszkodzoną skórę)

zmiany skórne (wysypka, krosty), gorączka

bydło, koty, gryzonie

Wirus krowianki (wirus vaccinia)

2

bezpośrednie (przez uszkodzoną skórę)

zapalenie skóry, zakażenia uogólnione

bydło, ludzie

Wirus ospy słoni (f)

2

bezpośrednie (przez uszkodzoną skórę)

zmiany skórne (wysypka, krosty), gorączka

słonie, bydło, ludzie

Wirus ospy królików (g)

2

bezpośrednie (przez uszkodzoną skórę)

zapalenie skóry, zakażenie uogólnione

króliki, bydło, ludzie

Parapoxvirus

Wirus Orf

bezpośrednie (przez uszkodzoną skórę)

guzkowate zapalenie skóry

bydło, ludzie

Wirus guzków dojarek

2

bezpośrednie (przez uszkodzoną skórę)

grudkowe zapalenie skóry bez gorączki

bydło, ludzie

Molluscipoxvirus

Wirus mięczaka zakaźnego

2

bezpośrednie (przez uszkodzona skórę, drogą kontaktów płciowych)

brodawkowe wykwity skórne

ludzie

Yatapoxvirus

Wirus yaba

2

bezpośrednie (przez uszkodzoną skórę), ukłucia stawonogów

choroba gorączkowa ze zmianami ospopodobnymi

małpy, ludzie

występuje - Afryka

Wirus tanapox

2

bezpośrednie (przez uszkodzoną skórę), ukłucia stawonogów

choroba gorączkowa ze zmianami ospopodobnymi

małpy, ludzie

Reoviridae

Coltivirus

2

ukłucie kleszczy

gorączka kleszczowa Colorado

kleszcze, gryzonie, ludzie

Rotavirus

2

kałowo-pokarmowe powietrzno­-kropelkowe

zapalenie żołądka i jelit, biegunki

ludzie

Orbivirus

2

ukłucie krwiopijnych stawonogów

gorączki

gryzonie, komary, kleszcze, muchy piaskowe, ludzie

Reovirus

2

bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe

gorączki reowirusowe

ludzie

Rhabdoviridae

Wirus pęcherzykowatego zapalenia jamy ustnej (VSV) szczepy laboratoryjne

2

bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe

zakażenia grypopodobne, zapalenia jamy ustnej

bydło, świnie, konie, owady

Togaviridae

Alfavirus

Wirus Bebaru

2

ukłucie komarów

gorączka, zapalenie mózgu

komary, zwierzęta, ludzie

występuje - Malaje

Wirus O'nyong-nyong

2

ukłucie komarów

gorączka, wysypka, bolesne zapalenie stawów

komary, zwierzęta, ludzie
występuje - Afryka

Wirus Ross River

2

ukłucie komarów

gorączka, wysypka, bolesne zapalenie stawów

komary, ssaki, ludzie
występuje - Australia

Wirus Sindbis

2

ukłucie komarów

gorączka, dreszcze, bóle stawów

komary, ptaki, ludzie
występuje - Australia, Europa, Afryka, Azja

Rubivirus

Wirus różyczki

2

V

bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe

różyczka, zapalenie stawów, uszkodzenie płodu

ludzie (zwłaszcza dzieci)

Toroviridae

2

bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe

gorączka wirusowa, ogólne osłabienie

ludzie

Pasożyty

Szkodliwy czynnik biologiczny

Grupa zagrożenia

Oznaczenie dodatkowe

Drogi przenoszenia

Możliwe skutki działania na człowieka

Źródło/występowanie

Acanthamoeba castellani

2

bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe, powietrzno­-pyłowe

zapalenie płuc, mózgu, skóry u osób z obniżoną odpornością, zapalenie rogówki

gleba, ciepła woda

Ancylostoma duodenale

2

bezpośrednie (wnikanie larw przez skórę)

ankylostomoza (choroba tunelowa), anemia, biegunki, zapalenie płuc

gleba, ludzie
występuje - strefa tropikalna i subtropikalna

Angiostrongylus cantonensis

2

pokarmowe (przez spożycie surowych ślimaków zawierających inwazyjne larwy)

angiostrongiloza, zapalenie jelit, rzadziej wątroby

szczury, ślimaki

występuje - Azja, Ameryka

Angiostrongylus costaricensis

2

pokarmowe (przez spożycie surowych ślimaków zawierających inwazyjne larwy)

angiostrongiloza, zapalenie mózgu i opon, zakażenie oczu

szczury, ślimaki

występuje - Ameryka

Ascaris lumbricoides

2

A

pokarmowe

glistnica (inwazja przewodu pokarmowego), zapalenie płuc spowodowane przez wędrujące larwy, reakcje alergiczne

gleba, ludzie

Ascaris suum

2

A

pokarmowe

zapalenie płuc, wątroby, reakcje alergiczne

gleba, świnie

Babesia divergens

2

ukłucie kleszczy

babezjoza, niedokrwistość hemolityczna, żółtaczka, niewydolność nerek

kleszcze, gryzonie, bydło

Babesia microti

2

ukłucie kleszczy

babezjoza, niedokrwistość hemolityczna, żółtaczka, niewydolność nerek

kleszcze, gryzonie, bydło

Balantidium coli

2

pokarmowe

biegunka, czerwonka

ludzie

Brugia malayi

2

ukłucie komarów

filarioza malajska, zapalenie i obrzęk węzłów chłonnych, wodniak jądra, słoniowacizna

komary, psy, koty, małpy, ludzie

występuje - Azja

Brugia pahangi

2

ukłucie komarów

zapalenie i obrzęk węzłów chłonnych, wodniak jądra, słoniowacizna

komary, psy, koty, małpy, ludzie
występuje - Azja

Brugia timori

2

ukłucie komarów

zapalenie i obrzęk węzłów chłonnych, wodniak jądra, słoniowacizna

komary, psy, koty, małpy, ludzie
występuje - Azja

Capillaria philippinensis

2

pokarmowe

zapalenie jelita cienkiego

ryby słodkowodne, ludzie
występuje - Azja, Oceania

Capillaria spp.

2

pokarmowe

zakażenie przewodu pokarmowego i innych narządów

szczury, gleba, ludzie
występuje - strefa tropikalna i subtropikalna

Clonorchis sinensis

2

pokarmowe

zarobaczenie wątroby i przewodów żółciowych

ślimaki, słodkowodne ryby, ludzie
występuje - Wschodnia Azja

Clonorchis viverrini

2

pokarmowe

zarobaczenie wątroby

ślimaki, słodkowodne ryby, ludzie

Cryptosporidium parvum

2

pokarmowo-wodne, rzadziej bezpośrednie, powietrzno­-pyłowe, powietrzno­-kropelkowe

zapalenie żołądka, jelit, biegunki

gryzonie, bydło, konie, drób, ludzie

Cryptosporidium spp.

2

pokarmowo-wodne, rzadziej bezpośrednie, powietrzno­-pyłowe, powietrzno­-kropelkowe

zapalenie żołądka, jelit, biegunki

gryzonie, bydło, konie, drób, ludzie

Cyclospora cayetanensis

2

pokarmowo-wodne

zapalenie jelit, żołądka, biegunki

zwierzęta, ludzie

Dipetalonema streptocerca

2

ukłucie komarów

zapalenie jamy otrzewnowej i innych jam ciała

komary, zwierzęta kręgowe, ludzie
występuje - strefa tropikalna i subtropikalna

Diphyllobothrium latum

2

pokarmowe

tasiemczyca jelita cienkiego

skorupiaki, słodkowodne ryby, psy, koty, ludzie

Dracunculus medinensis

2

pokarmowo-wodne

zapalenie skóry i tkanki podskórnej

skorupiaki, ludzie

występuje - Afryka, Azja

Entamoeba histolytica

2

pokarmowo-wodne, bezpośrednie

czerwonka pełzakowa

gryzonie, lisy, psy, wilki

Fasciola gigantica

2

pokarmowe

zapalenie wątroby

rośliny wodne, ślimaki, ssaki

Fasciola hepatica

2

pokarmowe

zapalenie wątroby

rośliny wodne, ślimaki, owce, bydło

Fasciolopsis buski

2

pokarmowe

zapalenie jelita cienkiego

rośliny wodne, ślimaki, świnie
występuje - Azja

Giardia lamblia (Giardia intestinalis)

2

pokarmowo-wodne

zapalenie błony śluzowej dwunastnicy i jelita czczego z biegunką ostrą lub przewlekłą

ludzie

Hymenolepis diminuta

2

pokarmowe (przypadkowe połknięcie zakażonego owada)

tasiemczyca jelita cienkiego

owady żerujące na ziarnie zbóż, gryzonie, ludzie

Hymenolepis nana

2

pokarmowe (przypadkowe połknięcie zakażonego owada)

tasiemczyca jelita cienkiego

owady żerujące na ziarnie zbóż, gryzonie, ludzie

Leishmania ethiopica

2

ukłucie much piaskowych

wrzód wschodni, owrzodzenia, niekiedy rozsiane zmiany guzkowe

muchy, piaskowe ssaki

występuje - Afryka, Azja

Leishmania mexicana

2

ukłucie much piaskowych

owrzodzenie (głównie ucha), niekiedy rozsiane zmiany guzkowe

muchy, piaskowe ssaki
występuje - Ameryka Południowa i Środkowa

Leishmania peruviana

2

ukłucie much piaskowych

owrzodzenia

muchy, piaskowe ssaki
występuje - Ameryka Południowa

Leishmania tropica

2

ukłucie much piaskowych

wilgotny wrzód wschodni

muchy, piaskowe ssaki
występuje - Afryka, Azja

Leishmania major

2

ukłucie much piaskowych

suchy wrzód wschodni, owrzodzenia

muchy, piaskowe ssaki
występuje - Afryka, Azja

Leishmania spp.

2

ukłucie much piaskowych

inwazja wątroby, śledziony, szpiku kostnego, gruczołów chłonnych

muchy, piaskowe ssaki
występuje - strefa tropikalna i subtropikalna

Loa loa

2

ukłucie much

guzki kalabarskie, zarobaczenie oczu

muchy, ludzie
występuje - Afryka

Mansonella ozzardi

2

ukłucie komarów

zapalenie jamy otrzewnowej i innych jam ciała

komary, ludzie
występuje - Ameryka Południowa i Środkowa

Mansonella perstans

2

ukłucie komarów

zapalenie jamy otrzewnowej i innych jam ciała

komary, ludzie
występuje - Ameryka Południowa, Afryka

Necator americanus

2

bezpośrednie

anemia, biegunki, zapalenie płuc

gleba, ludzie
występuje - strefa tropikalna i subtropikalna

Onchocerca volvulus

2

ukłucie meszek

onchocerkoza (ślepota rzeczna) - guzki skórne, ślepota, zapalenie skóry

meszki

Opisthorchis felineus

2

pokarmowe

zarobaczenie wątroby

słodkowodne ryby, koty

Opisthorchis spp.

2

pokarmowe

zarobaczenie wątroby

słodkowodne ryby, ssaki

Paragonimus westermani

2

pokarmowe

zarobaczenie płuc, rzadziej mózgu i innych narządów

skorupiaki, ślimaki, ssaki

Plasmodium spp. (ludzki i małpi)

2

ukłucie komarów

malaria

komary, ludzie

Sarcocystis suihominis

2

pokarmowe

zapalenie mięśni, uszkodzenie mięśnia serca, obrzęki podskórne

bydło, świnie, owce, konie, psy, koty, ludzie

Schistosoma haematobium

2

bezpośrednie

schistosomatoza pęcherza moczowego i jelit

ślimaki słodkowodne, ludzie
występuje - Afryka, kraje Bliskiego Wschodu

Schistosoma intercalatum

2

bezpośrednie

schistosomatoza jelit, wątroby, śledziony, nerek

ślimaki słodkowodne, ludzie
występuje - Afryka równikowa

Schistosoma japonicum

2

bezpośrednie

schistosomatoza jelit, wątroby, śledziony, nerek

ślimaki słodkowodne, ludzie
występuje - wschodnia Azja, Oceania

Schistosoma mansoni

2

bezpośrednie

schistosomatoza jelit, wątroby, śledziony, nerek

ślimaki słodkowodne, ludzie
występuje - Afryka, kraje Bliskiego Wschodu, Ameryka Południowa i Środkowa

Schistosoma mekongi

2

bezpośrednie

schistosomatoza jelit, wątroby, śledziony, nerek

ślimaki słodkowodne, ludzie
występuje - południowo-wschodnia Azja

Strongyloides stercoralis

2

bezpośrednie (wnikanie larw filarioidalnych przez skórę)

zapalenie jelit, zapalenie płuc, biegunki, rzadziej zapalenie opon

gleba, psy, ludzie

Strongyloides spp.

2

bezpośrednie (wnikanie larw filarioidalnych przez skórę)

zapalenie jelit, zapalenie płuc, biegunki, rzadziej zapalenie opon

gleba, psy, ludzie

Taenia saginata

2

pokarmowe (przez spożycie niedogotowanego mięsa wołowego)

tasiemczyca jelita cienkiego

bydło, ludzie

Toxocara canis

2

pokarmowe

toksokaroza, zarażenie wątroby, śledziony, oka, mózgu, opon mózgowo­-rdzeniowych, płuc larwami migrującymi

gleba, psy, ludzie

Toxoplasma gondii

2

bezpośrednie

toksoplazmoza

koty, psy, owce, świnie, bydło, gryzonie, ludzie

Trichinella spiralis

2

pokarmowe (przez spożycie niedogotowanego mięsa wieprzowego)

włośnica

świnie, szczury, ludzie

Trichuris trichiura

2

pokarmowe

włosogłówczyca jelita cienkiego, biegunki, anemia

ludzie

Trypanosoma brucei brucei

2

ukłucie much Tse-Tse

śpiączka afrykańska, zapalenie centralnego układu nerwowego

muchy Tse-Tse, ssaki, ludzie
występuje - Afryka

Trypanosoma brucei gambiense

2

ukłucie much Tse-Tse

śpiączka afrykańska, zapalenie centralnego układu nerwowego

muchy Tse-Tse, ssaki, ludzie
występuje - Afryka Zachodnia

Wuchereria bancrofti

2

ukłucie komarów

zapalenie i obrzęk węzłów chłonnych, gorączka, słoniowacizna

komary, małpy, ludzie
występuje - strefa tropikalna i subtropikalna

Grzyby

Szkodliwy czynnik biologiczny

Grupa zagrożenia

Oznaczenie dodatkowe

Drogi przenoszenia

Możliwe skutki działania na człowieka

Źródło/występowanie

Aspergillus fumigatus

2

A

powietrzno­-pyłowe, powietrzno­-kropelkowe

aspergilloza płuc, alveolitis allergica, astma, alergiczny nieżyt nosa, wytwarza mikotoksyny

gleba, surowce roślinne, kompost, odpady, drewno

Candida albicans

2

A

bezpośrednie

kandydoza skóry, paznokci, jamy ustnej, pochwy, rzadziej narządów wewnętrznych, zwykle oportunistyczne w specyficznych warunkach mikroklimatycznych (wysoka wilgotność i temperatura), endogenne reakcje alergiczne

zwierzęta, ludzie

Candida tropicalis

2

bezpośrednie

kandydoza skóry, paznokci, jamy ustnej, pochwy, rzadziej narządów wewnętrznych, zwykle oportunistyczne w specyficznych warunkach mikroklimatycznych (wysoka wilgotność i temperatura)

zwierzęta, ludzie

Cryptococcus neoformans var. neofonnans (Filobasidiella neofonnans var. neofonnans)

2

A

bezpośrednie, powietrzno­-pyłowe, rzadziej pokarmowe

zapalenie płuc i opon mózgowo-rdzeniowych

gleba, rośliny, pył, odchody ptaków, zwierzęta

Cryptococcus neoformans var. gattii (Filobasidiella bacillispora)

2

A

bezpośrednie, powietrzno­-pyłowe, rzadziej pokarmowe

zapalenie płuc i opon mózgowych

szczątki roślin (drzew eukaliptusowych)
występuje - Australia

Emmonsia parva var. parva

2

bezpośrednie, powietrzno­-pyłowe

adiaspiromykoza

gleba, ssaki

Emmonsia parva var. crescens

2

bezpośrednie, powietrzno­-pyłowe

adiaspiromykoza

gleba, ssaki

Epidermophyton floccosum

2

A

bezpośrednie

grzybica skóry, skórne reakcje alergiczne

ludzie

Fonsecaea compacta

2

bezpośrednie

chromoblastomykoza - zakażenia skóry i tkanki podskórnej

gleba, szczątki roślinne

Fonsecaea pedrosoi

2

bezpośrednie

chromoblastomykoza - zakażenia skóry i tkanki podskórnej

gleba, szczątki roślinne

Madurella grisea

2

bezpośrednie

maduromikoza - zakażenia skóry i tkanki podskórnej (najczęściej stóp) z charakterystycznym czarnym przebarwieniem

gleba, szczątki roślinne

występuje - Ameryka Północna

Madurella mycetomatis

2

bezpośrednie

maduromikoza - zakażenia skóry i tkanki podskórnej (najczęściej stóp) z charakterystycznym czarnym przebarwieniem

gleba, szczątki roślinne

występuje - Afryka, Azja

Microsporum spp.

2

A

bezpośrednie

zakażenia skóry, działanie alergizujące

ptaki, ssaki

Neotestudina rosatii

2

bezpośrednie

maduromikoza - zakażenia skóry i tkanki podskórnej (najczęściej stóp)

gleba, szczątki roślinne

Penicillium marneffei

2

A

powietrzno­-pyłowe, powietrzno­-kropelkowe

grzybica płuc, rzadziej innych narządów, reakcje alergiczne układu oddechowego

gryzonie

Scedosporium apiospermum (Pseudallescheria boydii)

2

bezpośrednie (przez uszkodzoną skórę)

maduromikoza - zakażenia skóry i tkanki podskórnej (najczęściej stóp), rzadziej zakażenia płuc i innych narządów

gleba, szczątki roślinne, gnojowica, ścieki, drewno

Scedosporium prolificans (inflatum)

2

bezpośrednie (przez uszkodzoną skórę)

maduromikoza - zakażenia skóry i tkanki podskórnej (najczęściej stóp), rzadziej zakażenia płuc i innych narządów

gleba, szczątki roślinne, gnojowica, ścieki, drewno

Sporothrix schenckii

2

bezpośrednie

przewlekła choroba naczyń i węzłów chłonnych skóry i tkanki podskórnej, płuc, błon śluzowych, kości i innych narządów

gleba, rośliny, rozkładające się surowce roślinne, drewno

Trichophyton rubrum

2

bezpośrednie

grzybica skóry (dermatofitoza)

ludzie

Trichophyton spp.

2

bezpośrednie

grzybica skóry (dermatofitoza)

zwierzęta, ludzie

Szkodliwe czynniki biologiczne zakwalifikowane do grupy 3 zagrożenia - Bakterie i podobne organizmy

Szkodliwy czynnik biologiczny

Grupa zagrożenia

Oznaczenie dodatkowe

Drogi przenoszenia

Możliwe skutki działania na człowieka

Źródło/występowanie

Bacillus anthracis

3

bezpośrednie, powietrzno­-pyłowe, pokarmowe

wąglik - postać skórna, płucna, jelitowa

pył, gleba woda, rośliny produkty zwierzęce, bydło, owce

Brucella abortus

3

bezpośrednie (przez pozornie nieuszkodzoną skórę i błony śluzowe) powietrzno­-kropelkowe

brucelloza, przewlekłe stany zapalne różnych narządów

bydło

Brucella canis

3

bezpośrednie przez pozornie nieuszkodzoną skórę, powietrzno­-kropelkowe

brucelloza, falista gorączka, przewlekłe stany zapalne różnych narządów

bydło

Brucella melitensis

3

bezpośrednie przez pozornie nieuszkodzoną skórę, powietrzno­-kropelkowe

brucelloza, falista gorączka, przewlekłe stany zapalne różnych narządów

owce, kozy
występuje - Azja, Ameryka Południowa, kraje śródziemnomorskie

Brucella suis

3

bezpośrednie przez pozornie nieuszkodzoną skórę, powietrzno­-kropelkowe

brucelloza, falista gorączka, przewlekłe stany zapalne różnych narządów

świnie, świnki morskie, zające

Burkholderia mallei (Pseudomonas mallei)

3

bezpośrednie (przez pozornie nieuszkodzoną skórę), powietrzno­-kropelkowe

nosacizna, gorączka, wrzodziejące grudki na skórze

konie, osły, muły

Burkholderia pseudomallei (Pseudomonas pseudomallei)

3

bezpośrednie (przez pozornie nieuszkodzoną skórę), powietrzno­-kropelkowe, powietrzno­-pyłowe

melioidoza - ostre lub przewlekłe zapalenie węzłów chłonnych

gryzonie

występuje - Azja południowo-wschodnia

Chlamydia psittaci (szczep avian)

3

powietrzno­-pyłowe, powietrzno­-kropelkowe

śródmiąższowe zapalenie płuc

kaczki, kury, papugi, gołębie, indyki, gęsi

Coxiella burnetii

3

bezpośrednie, powietrzno­-pyłowe, ukłucie kleszczy, pokarmowe (przez mleko owcze)

gorączka Q

kleszcze, gryzonie, bydło, owce

Escherichia coli, szczepy verocytotoksyczne lub enterotoksyczne (np.: 0157:H7, 0124 lub 0123)

3**

bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe, pokarmowe

krwotoczne zapalenie okrężnicy (krwawa biegunka), hemolityczna uremia, zatrucia silnymi enterotoksynami białkowymi, reakcje immunotoksyczne wywołane endotoksyną (często zakażenia szpitalne)

kał, gleba, woda, ścieki zwierzęta, ludzie

Francisella tularensis (Typ A)

3

bezpośrednie (przez pozornie nieuszkodzoną skórę i błony śluzowe) powietrzno­-kropelkowe, powietrzno­-pyłowe

tularemia, postać gruczołowo-wrzodziejąca, durowa i płucna

woda, gleba, pył, kleszcze, drobne gryzonie, zające, owce

Mycobacterium africanum

3

V

powietrzno­-kropelkowe

gruźlica płuc, rzadziej innych narządów

ludzie
występuje - Afryka

Mycobacterium bovis (z wyjątkiem szczepu BCG)

3

V

kontakt bezpośredni, powietrzno­-kropelkowe, pokarmowe (mleko)

gruźlica płucna i pozapłucna (kostno-stawowa, węzłów chłonnych, skóry i opon mózgowo-rdzeniowych)

zwierzęta

Mycobacterium leprae

3

bezpośrednie, przez nienaruszoną skórę, błony śluzowe, rany, powietrzno­-kropelkowe

trąd

zwierzęta, ludzie

Mycobacterium microti

3**

bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe

mikobakterioza

gryzonie

Mycobacterium tuberculosis

3

V

powietrzno­-kropelkowe

gruźlica płuc, rzadziej innych narządów

małpy, ludzie

Mycobacterium ulcerans

3**

bezpośrednie

mikobakterioza skóry

ludzie

Rickettsia akari

3**

ukłucie roztoczy

ospa riketsjowa

roztocza

Rickettsia canada

3**

ukłucie kleszczy

gorączka wysypkowa

kleszcze, gryzonie
występuje - Ameryka Północna

Rickettsia conorii

3

ukłucie kleszczy

gorączka śródziemnomorksa

kleszcze, ssaki
występuje - Afryka, Basen Morza Śródziemnego, Indie

Rickettsia montana

3**

ukłucie kleszczy

gorączka wysypkowa

kleszcze
występuje - Ameryka Północna

Rickettsia typhi (Rickettsia mooseri)

3

wtarcie kału pcheł

dur wysypkowy (plamisty)

pchły, wszy, szczury

Rickettsia prowazekii

3

wtarcie kału wszy

dur wysypkowy (plamisty)

pchły, wszy, szczury

Rickettsia rickettsii

3

ukłucie kleszczy

gorączka wysypkowa Gór Skalistych

kleszcze
występuje - Ameryka Północna

Rickettsia tsutsugamushi

3

ukłucie roztoczy

japońska gorączka rzeczna

roztocza, gryzonie

występuje - Azja, Oceania

Salmonella typhi

3**

V

pokarmowo-wodne, rzadko powietrzno­-kropelkowe

dur brzuszny

gleba, woda, ścieki, produkty roślinne i zwierzęce, ludzie

Shigella dysenteriae (Typ 1)

3**

T

pokarmowo-wodne

czerwonka bakteryjna (zapalenie jelita grubego z krwawą biegunką)

ludzie

Yersinia pestis

3

V

ukłucie pcheł, powietrzno­-kropelkowe

dżuma

pchły, szczury

(**) czynniki biologiczne zakwalifikowane do grupy 3(**) zagrożenia mogące stanowić ograniczone ryzyko zakażenia dla pracowników, gdyż nie są zazwyczaj przenoszone drogą powietrzną

Wirusy

Szkodliwy czynnik biologiczny

Grupa zagrożenia

Oznaczenie dodatkowe

Drogi przenoszenia

Możliwe skutki działania na człowieka

Źródło/występowanie

Arenaviridae

1. Zespół wirusów LCMV-LASV (arenawirusy starego świata)

Wirus limfocytowego zapalenia opon mózgowych (LCM)

3

bezpośrednie, powietrzno­-pyłowe

limfocytarne zapalenie opon i splotów naczyniowych

gryzonie, ludzie

Wirus Mopeia

3

bezpośrednie, powietrzne

gorączka krwotoczna

gryzonie, ludzie

2. Zespół wirusów Tacaribe (arenawirusy nowego świata)

Wirus Flexal

3

bezpośrednie, powietrzne

gorączka krwotoczna

gryzonie, ludzie

Bunyaviridae

Bunyavirus

Wirus Oropouche

3

ukłucie kuczmanów

gorączka wysypkowa, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

kuczmany, ludzie
występuje - Ameryka Południowa

Hantavirus

Wirus Hantaan (koreańska gorączka krwotoczna)

3

bezpośrednie, powietrzno­-pyłowe, powietrzno­-kropelkowe

gorączka krwotoczna z zespołem nerkowym, zespół płucny

gryzonie, ludzie

występuje - Azja

Wirus Dobrava-Belgrad

3

bezpośrednie, powietrzno­-pyłowe, powietrzno­-kropelkowe

gorączka krwotoczna z zespołem nerkowym

gryzonie, ludzie

występuje - Azja, Europa

Wirus Sin Nombre (poprzednio Muerto Canyon)

3

bezpośrednie, powietrzno­-pyłowe, powietrzno­-kropelkowe

gorączka krwotoczna z zespołem nerkowym, zespół płucny

gryzonie, ludzie

występuje - Ameryka

Wirus Puumala

3

bezpośrednie, powietrzno­-pyłowe, powietrzno­-kropelkowe

gorączka krwotoczna z zespołem nerkowym

gryzonie, ludzie

Wirus Seoul

3

bezpośrednie, powietrzno­-pyłowe, powietrzno­-kropelkowe

gorączka krwotoczna z zespołem nerkowym

gryzonie, ludzie

występuje - Azja, Europa

Phlebovirus

Gorączka doliny Rift

3

V

ukłucie komarów, krew zwierząt

gorączka krwotoczna, zapalenie mózgu, ślepota

komary, bydło, owce, kozy, ludzie
występuje - Afryka, kraje Bliskiego Wschodu

Caliciviridae

Wirus zapalenia wątroby typu E

3**

pokarmowe

zapalenia wątroby

świnie, ludzie

Coronaviridae

Wirus SARS

3

powietrzno­-kropelkowe

choroby górnych dróg oddechowych

zwierzęta, ludzie

Flaviviridae

Wirus australijskiego zapalenia mózgu (wirus zapalenia mózgu doliny Murray)

3

ukłucie komarów

zapalenie mózgu

komary
występuje - Australia

Wirus kleszczowego zapalenia mózgu wariant środkowoeuropejski

3**

V

ukłucie kleszczy, (pokarmowe przez mleko kozie)

zapalenie mózgu, gorączka

kleszcze, inne ssaki, ludzie

Wirus Absettarov

3

ukłucie kleszczy

gorączka krwotoczna, zapalenie mózgu

kleszcze, zwierzęta, ludzie

Wirus Hanzalova

3

ukłucie kleszczy

gorączka krwotoczna, zapalenie mózgu

kleszcze, zwierzęta, ludzie

Wirus Hypr

3

ukłucie kleszczy

gorączka krwotoczna, zapalenie mózgu

kleszcze, zwierzęta, ludzie

Wirus Kumlinge

3

ukłucie kleszczy

gorączka krwotoczna, zapalenie mózgu

kleszcze, zwierzęta, ludzie

Wirus Dengue typu 1-4

3

ukłucie komarów

gorączka z wysypką, gorączka krwotoczna, zespół wstrząsowy

komary, ludzie

Wirus zapalenia wątroby typu C

3**

D

bezpośrednie (skaleczenie), przez krew i inne płyny ustrojowe człowieka

zapalenie wątroby, częsta postać przewlekła, marskość, rak wątroby

ludzie

Wirus zapalenia wątroby typu G

3**

bezpośrednie (skaleczenie), przez krew i inne płyny ustrojowe człowieka

zapalenie wątroby

ludzie

Wirus japońskiego zapalenia mózgu typu B

3

V

ukłucie komarów

zapalenie mózgu

komary
występuje - Azja

Wirus lasu Kyasanur

3

V

ukłucie kleszczy

gorączka krwotoczna, zapalenie mózgu

kleszcze, gryzonie, małpy, ludzie
występuje - Indie

Wirus Louping ill (choroby skokowej owiec)

3**

ukłucie kleszczy

gorączka krwotoczna

kleszcze, owce
występuje - Wyspy Brytyjskie

Wirus Powassan

3

ukłucie kleszczy

zapalenie mózgu

kleszcze, gryzonie, ludzie
występuje - Ameryka Północna

Wirus Rocio

3

ukłucie komarów

zapalenie mózgu

komary, ptaki, ludzie
występuje - Ameryka Południowa

Wirus zapalenia mózgu St. Louis

3

ukłucie kleszczy, pokarmowe (przez mleko kozie)

zapalenie mózgu

kleszcze, ssaki, ludzie

Wirus Wesselsbron

3**

ukłucie komarów

gorączka z bólami mięśni i głowy

komary, owce, ludzie
występuje - Afryka

Wirus zapalenia mózgu zachodniego Nilu

3

ukłucie komarów

gorączka z limfadenopatią i wysypką

komary, ptaki, ludzie
występuje - Afryka, kraje Bliskiego Wschodu, Europa

Wirus żółtej gorączki

3

V

ukłucie komarów

gorączka krwotoczna, zapalenie wątroby

komary, małpy, ludzie
występuje - Ameryka Południowa, Afryka

Hepaadenaviridae

Wirus zapalenia wątroby typu B

3**

V, D

bezpośrednie (skaleczenie), przez krew i inne płyny ustrojowe człowieka

zapalenie wątroby, częsta postać przewlekła, marskość, rak wątroby

kaczki, gryzonie, ludzie

Wirus zapalenia wątroby typu D (Delta)

3**

V, D (b)

bezpośrednie (skaleczenie), przez krew i inne płyny ustrojowe człowieka

zapalenie wątroby, częsta postać przewlekła, marskość

ludzie

Herpesviridae

Małpi herpes wirus B (wirus B simiae)

3

bezpośrednie (pogryzienia przez małpy, skaleczenia)

zapalenie rdzenia kręgowego, przeważnie śmiertelne

małpy, hodowle tkanek małpich, ludzie

Picornaviridae

Wirus polio, dzikie szczepy

3

bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe, pokarmowe

gorączka, zapalenie mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych, paraliż

ścieki, ludzie

Poxviridae

Wirus ospy małp

3

V

bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe

zapalenie płuc, gorączka

małpy, ludzie
występuje - Afryka

Retroviridae

Ludzkie wirusy nabytego niedoboru odporności

3**

D

bezpośrednie (przez krew, przez stosunek płciowy homo- i heteroseksualny), przez łożysko do płodu

AIDS (zespół nabytego obniżenia odporności) komórkowej przez stopniowe zniszczenie limfocytów, postępująca neuropatia, infekcje towarzyszące, rak, nowotwory, śmierć)

ludzie

Ludzki wirus limfotropowy komórek T (HTLV) typu 1 i 2

3**

D

bezpośrednie (przez krew, przez stosunek płciowy), pokarmowe (z mlekiem matki)

rak - białaczka ludzi dorosłych, zapalenie mózgu

ludzie

Małpi wirus upośledzenia odporności SIV(h)

3**

bezpośrednie

zespół nabytego obniżenia odporności

małpy

Rhabdoviridae

Wirus wścieklizny

3**

V

bezpośrednie (pogryzienie)

wścieklizna - z reguły śmiertelne zakażenie centralnego układu nerwowego

lisy, psy

Wirus pęcherzykowatego zapalenia jamy ustnej, szczepy dzikie (VSV)

3

bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe

zakażenia grypopodobne, zapalenia jamy ustnej

owady, bydło, świnie, konie

Togaviridae

Alfavirus

Wirus wschodniego zapalenia mózgu i rdzenia koni

3

ukłucie komarów

gorączka, zapalenie mózgu

komary, ptaki, konie, ludzie

Wirus Chikungunya

3**

ukłucie komarów

gorączka, wysypka, bolesne zapalenie stawów

komary, zwierzęta, małpy, ludzie
występuje - Afryka, Azja

Wirus Everglades

3**

ukłucie komarów

gorączka

komary, zwierzęta, ludzie
występuje - Ameryka

Wirus Mayaro

3

ukłucie komarów

gorączka, wysypka, bolesne zapalenie stawów

komary, małpy, ludzie
występuje - Ameryka Południowa

Wirus Mucambo

3**

ukłucie komarów

gorączka

komary, zwierzęta, ludzie
występuje - Ameryka Południowa

Wirus Ndumu

3

ukłucie komarów

gorączka

komary, zwierzęta, ludzie
występuje - Afryka

Wirus Semliki Forest

3

ukłucie komarów

gorączka, rzadko zapalenie mózgu

komary, ptaki, ludzie
występuje - Afryka

Wirus Tonate

3**

ukłucie komarów

gorączka

komary, zwierzęta, ludzie

Wirus wenezuelskiego zapalenia mózgu i rdzenia koni

3

V

ukłucie komarów

gorączka, zapalenie mózgu

komary, gryzonie, konie, ludzie
występuje - Ameryka

Wirus zachodniego zapalenia mózgu i rdzenia koni

3

V

ukłucie komarów

gorączka, zapalenie mózgu

komary, ptaki, konie, ludzie
występuje - Ameryka

Wirus ptasiej grypy (HPAI)

3

ukłucie komarów

gorączka, zapalenie mózgu

komary, ptaki, konie, ludzie

Wirusy niesklasyfikowane:

Jeszcze niezidentyfikowane wirusy zapalenia wątroby

3**

D

bezpośrednie (przez krew)

zapalnie wątroby

ludzie

Czynniki niekonwencjonalne kojarzone z gąbczastymi encefalopatiami przenośnymi (TSE) - priony

Choroba Creutzfeldta-Jakoba

3**

D (d)

bezpośrednie (skaleczenie, wszczepienie)

choroba Creutzfeldta-Jakoba

ludzie

Odmiana choroby Creutzfeldta-Jakoba

3**

D (d)

bezpośrednie (skaleczenie, wszczepienie)

choroba Creutzfeldta-Jakoba

bydło, ludzie

Gąbczasta encefalopatia bydła (BSE) oraz inne zwierzęce gąbczaste encefalopatie przenośne TSE

3**

D (d) (i)

bezpośrednie (skaleczenie, wszczepienie)

choroba Creutzfeldta-Jakoba

bydło, ludzie

Choroba Gerstmana-Sträussler-Scheinker (GSS)

3**

D (d)

bezpośrednie (skaleczenie, wszczepienie)

zespół Gerstmana-Sträussler-Scheinker

ludzie

Kuru

3**

D (d)

pokarmowe, bezpośrednie (skaleczenie)

kuru

ludzie

(**) czynniki biologiczne zakwalifikowane do grupy 3(**) zagrożenia mogące stanowić ograniczone ryzyko zakażenia dla pracowników, gdyż nie są zazwyczaj przenoszone drogą powietrzną

Pasożyty

Szkodliwy czynnik biologiczny

Grupa zagrożenia

Oznaczenie dodatkowe

Drogi przenoszenia

Możliwe skutki działania na człowieka

Źródło/występowanie

Echinococcus granulosus

3**

pokarmowe, powietrzno­-pyłowe (wdychanie pyłu zawierającego wyschnięty kał psów)

bąblowica wątroby, rzadziej płuc, mózgu lub innych narządów

psy, owce

Echinococcus multilocularis

3**

pokarmowe, powietrzno­-pyłowe (wdychanie pyłu zawierającego wyschnięty kał psów lub lisów)

bąblowica wątroby, rzadziej płuc, mózgu lub innych narządów

gryzonie, lisy, psy, wilki

Echinococcus vogeli

3**

pokarmowe, powietrzno­-pyłowe (wdychanie pyłu zawierającego wyschnięty kał psów lub lisów)

bąblowica wątroby, rzadziej płuc, mózgu lub innych narządów

lisy, gryzonie, psy

Leishmania brasiliensis

3**

ukłucie much piaskowych

leiszmanioza skórna -owrzodzenia, rozsiane zmiany guzkowe

muchy piaskowe, ssaki
występuje - Ameryka Południowa

Leishmania donovani

3**

ukłucie much piaskowych

leiszmanioza trzewna -zapalenie wątroby, śledziony, szpiku kostnego, gruczołów chłonnych

muchy piaskowe, ssaki

występuje - strefa tropikalna i subtropikalna

Naegleria fowleri

3

bezpośrednie, powietrzno­-kropelkowe, powietrzno­-pyłowe

pełzakowe zapalenie mózgu i opon

gleba, ciepła woda

Plasmodium falciparum

3**

ukłucie komarów

zimnica (malaria)

komary, ludzie

Taenia solium

3**

pokarmowe

tasiemczyca jelita cienkiego, wągrzyca - zarażenie larwami tasiemca mózgu, opon mózgowo-rdzeniowych, oka, mięśni i tkanki podskórnej

świnie, ludzie

Trypanosoma brucei rhodesiense

3**

ukłucie much Tse-Tse

śpiączka afrykańska -zapalenie centralnego układu nerwowego o ciężkim przebiegu

muchy Tse-Tse, ssaki, ludzie
występuje - Afryka Wschodnia

Trypanosoma cruzi

3

bezpośrednie wtarcie do skóry lub błon śluzowych kału zarażonych pluskwiaków

choroba Chagasa - zapalenie mięśnia sercowego i innych mięśni, węzłów chłonnych i innych narządów wewnętrznych

pluskwiaki krwiopijne, ssaki, ludzie

występuje - Ameryka Południowa

(**) czynniki biologiczne zakwalifikowane do grupy 3(**) zagrożenia mogące stanowić ograniczone ryzyko zakażenia dla pracowników, gdyż nie są zazwyczaj przenoszone drogą powietrzną

Grzyby

Szkodliwy czynnik biologiczny

Grupa zagrożenia

Oznaczenie dodatkowe

Drogi przenoszenia

Możliwe skutki działania na człowieka

Źródło/występowanie

Blastomyces dermatitidis (Ajellomyces dermatitidis)

3

powietrzno­-pyłowe

zakażenia płuc, skóry, układu kostnego i innych narządów

gleba
występowanie - Ameryka

Cladophialophora bantiana (uprzednio: Xylohypha bantiana, Cladosporium bantianum lub trichoides)

3

bezpośrednie

zakażenia skóry i innych narządów wewnętrznych

rośliny, drewno

Coccidioides immitis

3

A

powietrzno­-pyłowe

ostra choroba płuc, reakcje alergiczne

gleba
występowanie - Ameryka

Histoplasma capsulatum var. capsulatum (Ajellomyces capsulatus)

3

powietrzno­-pyłowe

zakażenie płuc, rzadziej innych narządów

gleba, pierze, nawóz ptasi, kał nietoperzy, rozkładające się drewno

występowanie - Ameryka

Histoplasma capsulatum duboisii

3

powietrzno­-pyłowe

zakażenie skóry, kości, węzłów limfatycznych, rzadziej układu oddechowego

gleba, pierze, nawóz ptasi, kał nietoperzy, rozkładające się drewno
występowanie - Afryka

Paracoccidioides brasiliensis

3

powietrzno­-pyłowe, bezpośrednie

zakażenie skóry, płuc, węzłów limfatycznych, błon śluzowych i innych narządów

gleba, szczątki roślinne

występowanie - Ameryka Południowa

Szkodliwe czynniki biologiczne zakwalifikowane do grupy 4 zagrożenia

Wirusy

Szkodliwy czynnik biologiczny

Grupa zagrożenia

Oznaczenie dodatkowe

Drogi przenoszenia

Możliwe skutki działania na człowieka

Źródło/występowanie

Arenaviridae

1. Zespół wirusów LCM-LASV (arenawirusy starego świata)

Wirus gorączki Lassa

4

bezpośrednie (skaleczenia), powietrzne

gorączka Lassa

zwierzęta, ludzie
występowanie - Afryka Zachodnia

2. Zespół wirusów Tacaribe (arenawirusy nowego świata)

Wirus Guanarito

4

bezpośrednie (skaleczenia),powietrzne

wenezuelska gorączka krwotoczna

gryzonie, ludzie
występowanie - Ameryka Południowa

Wirus Juni

4

bezpośrednie (skaleczenia),powietrzne

argentyńska gorączka krwotoczna

gryzonie, ludzie
występowanie - Ameryka Południowa

Wirus Sabia

4

bezpośrednie (skaleczenia), powietrzne

gorączka krwotoczna

gryzonie, ludzie

Wirus Machupo

4

bezpośrednie (skaleczenia), powietrzne

boliwijska gorączka krwotoczna

gryzonie, ludzie
występowanie - Ameryka Południowa

Bunyaviridae

Nairovirus

Wirus krymsko-kongijskiej gorączki krwotocznej (CCHF)

4

ukłucie kleszczy

gorączka krwotoczna

kleszcze, ludzie
występowanie - Azja, Europa, Afryka

Filoviridae

Wirus Ebola

4

bezpośrednie (ugryzienie przez małpę, skaleczenie), powietrzno­-kropelkowe

gorączka krwotoczna o ciężkim, często śmiertelnym przebiegu

małpy, ludzie
występowanie - Afryka

Wirus Marburg

4

bezpośrednie (ugryzienie przez małpę, skaleczenie), powietrzno­-kropelkowe

gorączka krwotoczna o ciężkim, często śmiertelnym przebiegu

małpy, ludzie
występowanie - Afryka

Flaviviridae

Wirus omskiej gorączki krwotocznej

4

V (a)

ukłucie kleszczy

gorączka krwotoczna, zapalenie mózgu

kleszcze, piżmaki, ludzie
występowanie - Syberia

Wirus rosyjskiego wiosenno-letniego zapalenia mózgu (TBE)

4

V (a)

ukłucie kleszczy, pokarmowe

zapalenie mózgu

kleszcze, gryzonie, ludzie
występowanie - Europa, Azja

Paramyxoviridae

Hendravirus

Koński morbilliwirus (wirus Hendra)

4

bezpośrednie

zapalenie mózgu

konie, ludzie

Poxviridae

Wirus ospy (variola major i minor)

4

V

bezpośrednie

ospa

ludzie

Wyjaśnienie oznaczeń dodatkowych stosowanych w wykazie:

A - możliwe efekty alergiczne.D - wykaz pracowników narażonych na działanie tego czynnika biologicznego ma być przechowywany przez okres dłuższy niż 10 lat po zakończeniu ostatniego zanotowanego przypadku narażenia.T - produkcja toksyn.V - dostępna skuteczna szczepionka.(a) - Kleszczowe zapalenie mózgu.(b) - Wirus zapalenia wątroby typu D może spowodować chorobę u pracowników tylko w przypadku jednoczesnego lub wtórnego zakażenia spowodowanego wirusem zapalenia wątroby typu B. Szczepienie przeciwko wirusowi zapalenia wątroby typu B zabezpieczy więc pracowników, którzy nie zostali zakażeni wirusem zapalenia wątroby typu B, przeciwko wirusowi zapalenia wątroby typu D (Delta).(c) - Tylko typy A i B.(d) - Zalecane przy pracy wymagającej bezpośredniego kontaktu z tymi czynnikami.(e) - Zidentyfikowano dwa wirusy: jeden typu buffalopox i drugi - odmiana wirusa Vaccinia.(f) - Odmiana wirusa ospy krowiej.(g) - Odmiana wirusa Vaccinia.(h) - Nie ma dowodów na występowanie u ludzi choroby wywołanej przez retrowirusy występujące u małp. Zapobiegawczo dla prac przy nich zalecany jest poziom hermetyczności 3.(i) - Nie ma dowodów na występowanie u ludzi infekcji wywoływanej przez czynniki powodujące inne gąbczaste encefalopatie przenośne (TSE). W tym przypadku stopień hermetyczności. dla czynników sklasyfikowanych w grupie 3(**) zagrożenia jest zalecany jako środek ostrożności w pracy laboratoryjnej, z wyjątkiem pracy laboratoryjnej związanej z rozpoznanym czynnikiem trzęsawki owiec, w przypadku której wystarczający jest poziom hermetyczności 2.

38



Wyszukiwarka