Znaczenie lasu dla

kształtowania klimatu.

Praca konkursowa wykorzystana w roku 2007

Spis treści:

1. Co to jest klimat?

2. Strefy klimatyczne na Ziemi.

3. Czynniki klimatotwórcze:

• szerokość geograficzna

• b) wysokość nad poziomem morza

• c) prądy morskie

• d) szata roślinna

4. Las deszczowy jako czynnik wpływający na klimat:

• Rozmieszczenie lasów deszczowych.

• Fauna i flora

• Wpływ na klimat

• Niszczenie i sposoby ochrony.

1.Klimat- wieloletni układ stanów pogody charakterystyczny na danym obszarze, uwarunkowany obiegiem ciepła, obiegiem wody oraz cyrkulacją atmosferyczną. Na przebieg wymienionych procesów fizycznych istotny wpływ wywiera m.in. :szerokość geograficzna, wysokość nad poziomem morza, rzeźba powierzchni Ziemi, rodzaj podłoża, prądy morskie oraz działalność człowieka. Klimat obejmuje wiele procesów fizycznych, chemicznych i biologicznych, zależnych od siebie oraz wzajemnie na siebie wpływających.

2. Na naszej planecie wyróżniamy następujące strefy klimatyczne:

1. Strefa okołorównikowa;

- Równikowy wybitnie gorący i wilgotny- Występują w nim bardzo duże opady oraz małe amplitudy temperatur. Klimat ten zaobserwować można między innymi w Nizinie Amazonki oraz Kotlinie Kongo.

- Podrównikowy wilgotny - Charakteryzuje się jedną lub dwiema porami deszczowymi w roku oraz , tak jak w przypadku poprzedniego klimatu, małymi amplitudami temperatur. Spotkać go można w północnej części wyżyny Brazylijskiej oraz w północnej Australii.

- Podrównikowy lądowy-W lecie padają tutaj deszcze, natomiast zima w tym klimacie jest sucha. W tej strefie klimatycznej m.in. leży Sudan oraz środkowa i południowa część wyżyny Brazylijskiej.

2. Strefa Zwrotnikowa:

- Zwrotnikowy morski- W klimacie tym występują duże opady deszczu przez cały rok. Ten klimat można zaobserwować w Zatoce Meksykańskiej, oraz na Florydzie.

- Pustynny - Całkowity brak opadów, oraz duże dobowe amplitudy temperatur. Występuje na Saharze i Półwyspie Arabskim.

- Monsunowy - Charakteryzują go duże opady w porze deszczowej i małe wahania temperatur. Występuje w Indiach i Indochinach.

3. Podzwrotnikowa strefa klimatyczna:

-Śródziemnomorski- Występuje m.in. w Wyżynie Irańskiej oraz Kalifornii. Lato jest tam ciepłe i suche, zima natomiast wilgotna i łagodna.

-Monsunowy- W tym typie klimatu lato jest wilgotne, a zima sucha. Spotkać go można w Korei i Chinach południowo Wschodnich.

-Pustynny- Mało opadów, duże dobowe i roczne amplitudy temperatur. Da się go zaobserwować w Nizinie Turańskiej, Gobi, Wielkiej Kotlinie i Wyżynie Prerii.

4. Strefa Umiarkowana Ciepła:

-Morski- Znaczne opady deszczu przez cały rok, małe roczne amplitudy temperatur. Występuje w Europie Zachodniej.

-Lądowy- W strefie położenia tego klimatu znajduje się m. in. Europa Wschodnia. Małe opady , duże roczne amplitudy temperatur.

-Przejściowy- Bardzo duża zmienność stanów pogody. Do zaobserwowania w Europie Środkowej jak również we Wschodniej części USA.

-Monsunowy- Duże opady letnie, znaczne amplitudy temperatur. Jest charakterystyczny dla Chin Południowo- Wschodnich.

5. Strefa Umiarkowana chłodna

-Morski- Występują tam łagodne zimy, chłodne lata jak też opady przez cały rok. Do zaobserwowania w Islandii oraz w Norwegii.

-Lądowy- Krótkie, chłodne lato, długie , mroźne zimy bardzo mało opadów deszczu. Charakterystyczny dla Środkowej Syberii, Środkowej Kanady oraz Patagonii.

6. Okołobiegunowa

-Subpolarny- Bardzo zimny typ klimatu. Największa temperatura tam występująca to nieco powyżej 0 stopni Celsjusza. W jego obrębie leży m. in. Alaska

-Polarny- Mrozy przez cały rok, znaczne opady śniegu. Typowy dla Antarktydy, Grenlandii jak też Arktyki.

3. Czynniki klimatotwórcze:

• Szerokość geograficzna

Jest jedną ze współrzędnych geograficznych. Dokładniej kątem zawartym pomiędzy lokalną osią pionu a płaszczyzną równika. Wartości szerokości geograficznej rozciągają się między 0° na równiku i 90° na biegunach. Szerokość geograficzna może być północna, lub południowa.

50 równoleżnik w Wodzisławiu Śląskim

• Wysokość nad poziomem morza

Wysokość danego punktu względem przyjętego punktu odniesienia, którym jest średni poziom morza. Wysokość bezwzględna oznaczana jest skrótem n.p.m., czyli nad poziomem morza.

• Prądy morskie

Duże i niemalże niezmienne ruchy wody w oceanach wywołane różnicami temperatur, ruchem obrotowym Ziemi i występowaniem wiatrów stałych. Na poszczególnych oceanach tworzą one 5 wielkich kręgów cyrkulacji wody morskiej. W pobliżu brzegów układ prądów modyfikowany jest przez pływy morskie, spływ wód rzecznych i ukształtowanie linii brzegowej.

Prądy morskie (1911).

• Szata roślinna

Określenie oznaczające roślinność (czyli ogół zbiorowisk roślinnych) oraz florę (czyli ogół gatunków roślin) jakiegoś obszaru lub okresu geologicznego.

4. Las deszczowy jako czynnik wpływający na klimat

• Rozmieszczenie lasów deszczowych na Ziemi

A. Dorzecze Amazonki i Orinoko (Ameryka Południowa), przesmyk Ameryki Środkowej.

B. Brazylia.

C. Dorzecze Kongo, Nigru i Zambezi (środkowa i zachodnia Afryka), częściowo na Madagaskarze.

D. Tereny w Indonezji, Malezji i Nowej Gwinei.

• Fauna i flora:

♣ Fauna:

1. Legwan zielony- nadrzewna jaszczurka z rodziny legwanów, jeden z dwóch przedstawicieli rodzaju Iguana i największy ze wszystkich legwanów. Występują od centralnej części Ameryki Południowej po Meksyk oraz niektóre wyspy Oceanu Spokojnego.

2. 
   Ara żółtoskrzydła- Jeszcze do niedawna ten jaskrawo ubarwiony ptak był bardzo często spotykany w wielu lasach Ameryki Środkowej i Południowej. Ale ostatnio jego liczebność drastycznie się zmniejszyła przez niszczenie środowisk naturalnych, łowienie ich do ogrodów zoologicznych i prywatnych domów. Ptak ten słynie z tego, że łatwo można nauczyć go mówić.

3. Jaguar- Dobrze pływa i lubi przebywać w pobliżu wody. Z wyjątkiem okresu godowego, jaguar prowadzi samotny tryb życia. Wycinanie lasów tropikalnych gwałtownie ogranicza tereny łowieckie jaguarów, a co za tym idzie, ich liczebność. Innym zagrożeniem jest handel ich skórami.

4. Tapiry - żyją w podmokłych, bagnistych lasach tropikalnych. Są dobrymi pływakami. Mimo pewnego podobieństwa do świni, tapir należy do tej samej grupy ssaków, co nosorożec i koń.

5. Leniwce- Są to średniej wielkości, nadrzewne zwierzęta z mocnymi kończynami, opatrzonymi bardzo długimi pazurami, na których poruszają się i zwisają z gałęzi drzew. Środkowe człony palców są zrośnięte.

6. Okapi- Pomimo że ma pręgi przypominające futro zebry, jest najbliżej spokrewniony z żyrafą. Zamieszkując wyłącznie lasy Ituri usytuowane na północny wschód od Demokratycznej Republiki Konga.

♣ Flora

1. Katleja- rodzaj z rodziny storczykowatych obejmujący około 65 gatunków występujących w Ameryce Południowej. Posiadają najczęściej duże barwne kwiaty, które mogą mierzyć nawet 25 cm średnicy

2. Wanilia- rodzaj roślin jednoliściennych z rodziny storczykowatych.

3. Liany - pnącza o zdrewniałych łodygach. Korzystając z innych roślin lub przedmiotów jako podpór, wynoszą ku światłu organy asymilacyjne.

4. Palmy- rodzina drzew z rzędu arekowców. Należy do niej ok. 1500 gatunków występujących w klimatach ciepłych.

• Wpływ na Klimat

Lasy deszczowe pomagają stabilizować światowy klimat poprzez pochłanianie dwutlenku węgla z atmosfery. Nadmiar dwutlenku węgla w atmosferze przyczynia się do zmiany klimatu - wpływa na globalne ocieplenie. Dlatego lasy deszczowe pełnią ważną rolę w zapobieganiu efektowi cieplarnianemu. Lasy deszczowe wpływają także na lokalne warunki pogodowe poprzez zwiększanie parowania oraz przez ograniczanie wahań temperatur. Lasy deszczowe mają wpływ na obieg wody w przyrodzie (cykl hydrologiczny), czyli stałe krążenie wody na, ponad i pod powierzchnią Ziemi. W procesie obiegu wody, lasy zwiększają jej parowanie poprzez transpirację (utratę wody przez liście, związaną z fotosyntezą). W atmosferze para wodna tworzy chmury deszczowe, uwalniające wodę z powrotem na lasy deszczowe. W puszczy amazońskiej, w każdym cyklu 50-80 procent wody pozostaje w obrębie ekosystemu. Po wycięciu lasów, zmniejsza się ilość wody uwalniana do atmosfery i tym samym zmniejszają się opady, co czasem powoduje suszę.

The Water Cycle - Cykl obiegu wody

Water storage in ice and snow - Zapasy wody w lodzie i śniegu

Precipitation-

Snowmelt runoff to streams- Spływający potokami roztopiony śnieg

Infiltration- Przesączanie

Ground- water storage -Zapas wody w glebie

Ground- water discharge - Uwalnianie wód gruntowych

Stream flow- Płynące potoki

Spring- Źródło

Freshwater storage - Zapasy świeżej wody

Water storage in ocean-Zapasy wody w oceanach

Surface runoff - Spływanie powierzchniowe

Evaporation- Parowanie

Evapotranspiration - Skraplanie

Condensation - Kondensacja

Sublimation - Sublimacja

Water storage in the atmosphere- Zapasy wody w atmosferze

• Niszczenie i sposoby ochrony

Największym zagrożeniem do tych “zielonych płuc naszej planety” jest nie wycinanie , a karczowanie drzewostanu. Przez ostatnie kilka milionów lat rozwój obszarów leśnych pozostał niezakłócony ingerencją człowieka. Prawa naturalne regulowały życie lasu. Jednak od kilku tysięcy lat coraz większy wpływ na rozwój lasów ma człowiek. Przez długie lata tylko je wycinał i wypalał, by zdobyć tereny pod uprawę innych roślin, dopiero stosunkowo niedawno zaczęto też sadzić nowe drzewa.

1

---