Prawo - jest to zespół norm postępowania, które zostały określone przez kompetentny organ państwowy (ustawodawca) i zabezpieczone przymusem państwowym (sankcja).Antyczne prawo jako podwalina do prawa dziś. Świadomość prawna - ocena obowiązującego prawa przez społeczeństwo i postulat jej zmiany w najbardziej pożądanym przez społeczeństwo kierunku. Praworządność - stan prawny, w którym wszystkie dziedziny stosunków społecznych są uregulowane przepisami prawa i przepisy te są przez organy państwowe ściśle przestrzegane. Norma prawna - to wynikająca z przepisu prawa reguła postępowania wydana lub usankcjonowana przez państwo i zagwarantowana przymusem państwowym. Każda norma ma charakter ogólny, nie jest zindywidualizowana.Każda norma ma charakter dwustronny. Z każdej normy dla jednej osoby wynika określone prawo, a dla drugiej określony obowiązek. Części normy:-hipoteza - określa w jakiej sytuacji dana norma ma być zastosowana, -dyspozycja - wskazuje obowiązujący sposób zachowania, czyli co należy robić, a co jest zabronione, -sankcja - to ujemne skutki związane z niezastosowaniem się do dyspozycji. Normy bezwzględnie obowiązujące (imperatywne) - zawierają one niepodważalny nakaz państwa, od wypełnienia którego nie można się uchylić (prawo karne, administracyjne, finansowe, konstytucyjne). Normy względnie obowiązujące (dyspozytywne) - zawiera je prawo cywilne. RZYKŁAD: Strony umowy zobowiązują się w toku jej wykonywania, że będą postępowały zgodnie z normą dyspozytywną w sprawach, w których to norma dotyczy, natomiast nie zostały one uregulowane inaczej. Przepis prawny - jest to jednostka redakcyjna tekstu prawnego (artykuł, punkt, ustęp, paragraf). Stosunek prawny - stosunek społeczny uregulowany przez prawo. Składa się nań 5 elementów:- p. podmiotowe,- obowiązek odpowiadający prawu podmiotowemu, - podmiot prawa, - podmiot obowiązku - podmiot stosunku prawnego. Prawo podmiotowe to przyznana i zabezpieczona przez normy prawa cywilnego oraz wynikające ze stosunku prawnego możliwość zachowania się w określony sposób. Prawo podmiotowe wynika z przepisów prawnych. Zdarzenie prawne - to wszystko, co powoduje nałożenie na podmiot określonych praw i obowiązków, to wszystko, co wywołuje określony skutek prawny. Stosowanie prawa - zajmują się organy państwowe (są to organy sprawiedliwości i administracji). Obywatele mają prawo przestrzegać. Stosowanie odbywa się w ramach jednej z dwóch form: ustalenie istnienia lub braku między stronami stosunku prawnego i sprecyzowanie jego treści. Sąd lub organ administracji najczęściej na żądanie jednej ze stron autorytatywnie stwierdza, ze między stronami istnieje lub nie istnieje określony stosunek prawny i że w związku z tym strony mają względem siebie prawa i obowiązki. Jest to stworzenie (zniesienie, zmiana) między stronami określonego stosunku prawnego. Polega na tym, że wskutek wydania przez organ państwowy aktu prawnego nienormatywnego (np. akt administracyjny lub orzeczenie sądowe) między stronami powstaje nowy stosunek prawny, bądź poprzednio istniejący ulega likwidacji, bądź zmianie. Proces stosowania prawa składa się z kilku etapów: - ustalenie stanu faktycznego, - wyszukanie normy prawnej, która odnosi się do danego stanu (kwalifikacja prawa),- wnioskowanie,- wydanie decyzji. Wykładnia prawa - interpretacja prawa, zespół czynności zmierzających do ustalenia właściwej treści norm prawnych zawartych w przepisach. Rodzaje wykładni prawa ze względu na podmiot: - wykładnia autentyczna - ten sam organ, który wydał interpretuje akt. - legalna - dokonywana przez organ państwowy, któremu to specjalnie powierzono (nie ma w Polsce). - doktrynalna - wynika z literatury prawniczej, monografii, nie ma charakteru wiążącego,- praktyczna - dokonywana przez organ państwowy, w toku stosowania prawa, przy rozwiązywaniu konkretnych spraw. - słowna - struktura językowa, ustalenie znaczenia słów, - celościowa - polega na ustaleniu znaczenia norm, prawnych poprzez określenie celu, dla jakiego norma została wydana.- systematyczna - określenie znaczenia norm poprzez określenie miejsca, jakie norma znajduje w ramach określonego aktu prawnego lub całego ustawodawstwa. - historyczna - polega na ustaleniu znaczenia norm prawnych za pomocą materiałów historycznych.- rozszerzająca - norma prawna ma być stosowana i rozumiana w szerszym znaczeniu, niż by to wynikało z wykładni, - ścieśniająca - odwrotna do rozszerzającej,- stwierdzająca - normę prawną rozumiemy dokładnie tak, jak wykładnia słowna. Zawarcie umowy - rozróżnia się 4 sposoby zawarcia umowy:- poprzez złożenie oferty,- poprzez aukcję,- poprzez przetarg,- poprzez negocjacje. Oświadczenie woli zawarcia umowy, które zostało złożone drugiej stronie jeżeli zawiera istotne elementy, traktuje się jak ofertę (istotnym elementem jest to, co chcę dać). Darowizna jest umową. Strona składająca ofertę to oferent, a druga stron to oblat. Związanie ofertą - zgodnie z terminem określonym przez oferenta, a jeżeli nie określi terminu, w ciągu którego będzie oczekiwał na odpowiedź, wówczas oferta złożona w obecności drugiej strony albo za pomocą środka bezpośredniego porozumiewania się na odległość przestaje wiązać, gdy nie zostanie przyjęta niezwłocznie. Natomiast oferta złożona w inny sposób przestaje wiązać z upływem czasu, w którym składający ofertę mógł w zwykłym toku czynności prawnych otrzymać odpowiedź bez nieuzasadnionego opóźnienia. Art. 66. Oferta złożona w postaci elektronicznej wiąże składającego, jeżeli druga strona niezwłocznie potwierdzi jej otrzymanie. Przedsiębiorca składający ofertę w tej postaci jest zobowiązany przed zawarciem umowy poinformować drugą stronę w sposób jednoznaczny i zrozumiały o: czynnościach technicznych składających się na procedurę zawarcia umowy w skutkach prawnych potwierdzenia przez drugą stronę otrzymania oferty, w zasadach i sposobach utrwalania i zabezpieczania i udostępniania przez przedsiębiorcę drugiej stronie treści zawieranej umowy, w metodach i środkach technicznych służących wykrywaniu i korygowaniu błędów we wprowadzanych danych, który jest zobowiązany udostępnić drugiej stronie. w językach, w jakich powinna być zawarta umowa,kodeksach etycznych, które stosuje się oraz ich dostępności w formie elektronicznej. Powyższe przepisy nie mają zastosowania do zawierania umów za pomocą poczty elektronicznej albo podobnych środków indywidualnego porozumiewania się na odległość. Nie stosuje się ich także, gdy przedsiębiorcy tak postanowili po obu stronach. Oferty nie można odwołać, gdy wynika to z jej treści lub wynika z jej przyjęcia. Natomiast, gdy oświadczenie o przyjęciu oferty przyszło z opóźnieniem, ale z treści wynika, że zostało wysłane we właściwym czasie, to umowa dochodzi do skutku. Nie dotyczy to sytuacji, gdy oferent niezwłocznie powiadomi oblata o tym, że wskutek opóźnienia uznaje umowę za niezawartą.
Chwila i miejsce zawarcie umowy:W razie wątpliwości umowę uważa się za zawartą w chwili, gdy składający ofertę otrzyma oświadczenie o jej przyjęciu; gdy nie ma potrzeby złożenia oświadczenia o przyjęciu - z chwilą przystąpienia do wykonania umowy. W razie wątpliwości umowę uważa się za zawartą w miejscu otrzymania oświadczenia o jej przyjęciu, a jeżeli dojście do składającego ofertę oświadczenie o jej przyjęciu nie jest wymagane albo oferta jest składana w formie elektronicznej, wówczas uważa się ją za zawartą w miejscu zamieszkania albo w siedzibie składającego ofertę. Umowa może być zawarta w drodze aukcji lub przetargu. Przeprowadzenie aukcji i przetargu wymaga ogłoszenia (podaje się czas, miejsce, przedmiot i warunki). Ponadto może być nałożony obowiązek płacenia radium (zabezpieczenie uczestnictwa).Oferta złożona w toku aukcji przestaje wiązać, gdy inny uczestnik aukcji (licytant) złożył ofertę korzystniejsza. W tym przypadku zawarcie umowy następuje z chwilą dokonania przebicia.Oferta złożona w toku przetargu przestaje wiązać, gdy została złożona inna oferta lub przetarg został zamknięty bez wybrania którejkolwiek.Ogłoszenia, reklamy, cenniki i inne informacje skierowane do ogółu lub do poszczególnych osób poczytuje się w razie wątpliwości nie za ofertę lecz za zaproszenie do zawarcia umowy. W przypadku, gdy strona prowadzi negocjacje w celu zawarcia umowy zostaje ona zawarta, gdy strony dojdą do porozumienia co do wszystkich postanowień, które były elementem negocjacji. Czynność prawna może być dokonana osobiście oraz przez przedstawiciela (o ile ustawa nie stanowi inaczej). Tytuł do działania w czyimś imieniu (umocowanie) może opierać się na ustawie (jest to przedstawicielstwo ustawowe) bądź oświadczenie reprezentowanego(pełnomocnictwo). Pełnomocnictwo - jest to jednostronna czynność prawna; może być udzielana osobom o ograniczonej zdolności do czynności prawnych. Przez pełnomocnictwo nie można sporządzić testamentu. Jeżeli z pełnomocnictwa nie wynika inaczej, to pełnomocnik może udzielać kolejnego pełnomocnictwa.Rodzaje pełnomocnictwa:- ogólne - do dokonania wszelkich czynności prawnych wymaga dla swej ważności formy pisemnej pod rygorem nieważności.- rodzajowe - (np. do odbierania listów z poczty, do wykupywania nieruchomości),- szczególne - to upoważnienie do, np. do sprzedaży nieruchomości przy ul. Wojska Polskiego 28 Jeżeli dana czynność wymaga zachowanie określonej formy, wówczas pełnomocnictwo powinno być udzielone w tej samej formie.Zakończenie pełnomocnictwa:- upływ czasu, na jaki zostało udzielone,- na skutek śmierci jednej ze stron,- na skutek odwołania pełnomocnictwo może być w każdej chwili odwołane).po wygaśnięciu umocowania, pełnomocnik wydaje wszystkie dokumenty z nim związane.
Źródła prawa polskiego: Aktem wykonawczym do ustawy jest rozporządzenie: - więź kompetencyjna - wydawane wyłącznie wtedy, gdy ustawa do tego upoważnia „”na p[odstawie ustawy”, -więź funkcjonalna - związana z treścią ustawy, służy do jej wykonania. Akt wykonawczy może regulować: - wyłącznie sprawy przekazane mu do unormowania, - nie może wykraczać poza ich zakres, - musi być zgodny co do treści z ustawą i konstytucją, - nie może zmieniać i modyfikować treści norm zawartych w ustawie.
Rodzaje aktów normatywnych: - akty powszechnie obowiązujące - ich normy mogą być adr5esowane do każdego podmiotu i do obywateli, ich organizacji, osób prawnych oraz wszystkich innych podmiotów i mogą kształtować ich sytuacje prawną, Uchwały i rozporządzenia - prawo do ich wydawania przysługuje Radzie Ministrów, Prezesowi Rady Ministrów, ministrom oraz innym podmiotom, które uzyskały uprawnienie ustawowe. Dziedziczenie - jest to nabycie ogółu praw stanowiących spadek. Następuje ono poprzez jedno zdarzenie, na które składa się istnienie spadkodawcy, spadkobiercy, istnienie między nimi określonej więzi spadkowej. Spadek - jest to ogół praw i obowiązków zmarłego o charakterze majątkowym, które z chwilą jego śmierci przechodzą na jedyną lub kilka osób. Jednakże do spadku nie należą prawa i obowiązki ściśle związane z osobą spadkodawcy oraz prawa, które przechodzą na oznaczone osoby bez względu na to, czy są spadkobiercami. Spadkodawcą może być każda osoba fizyczna. Spadkodawcą może być: - osoba fizyczna, która w chwili otwarcia spadku żyje (wyjątkiem jest dziecko poczęte nie narodzone), które może być spadkobiercą pod warunkiem, że urodzi się żywe. Spadkobierca może być uznany przez sąd za niegodnego, z żądaniem takim może wystąpić każdy, kto ma w tym interes w ciągu roku od dnia, w którym dowiedział się o przyczynie niegodności, nie później jednak niż po upływie 3 lat od otwarcia spadku. Przyczyny: dopuścił się ciężkiego przestępstwa przeciwko spadkodawcy. Podstępem lub groźbą nakłonił spadkodawcę do sporządzenia lub odwołania testamentu, albo w taki sam sposób przeszkodził mu w dokonaniu jednej z tych czynności. Umyślnie ukrył lub zniszczył testament spadkodawcy, podrobił lub przerobił jego treść, świadomie skorzystał z testamentu przez inną osobę podrobionego lub przerobionego.
Spadkobierca niegodny zostaje wyłączony z dziedziczenia tak, jakby nie dożył chwili otwarcia spadku. Spadkobiercą może być również osoba prawna, która w chwili otwarcia spadku istnieje. Spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, a spadkobierca nabywa spadek z chwilą jego otwarcia. Istnieją dwa tytuły powołania do dziedziczenia: - ustawa, - testament. Dziedziczenie testamentowe może dotyczyć całości lub części spadku, natomiast dziedziczenie ustawowe ma miejsce wówczas, gdy spadkodawca nie pozostawił testamentu.
Dziedziczenie ustawowe: - w pierwszej kolejności dziedziczą dzieci spadkodawcy i małżonek w częściach równych, przy czym małżonek nie mniej niż ¼ spadku. - w przypadku braku dzieci spadek dziedziczy małżonek i rodzice. Udział każdego z rodziców wynosi ¼ spadku. Jeżeli ojcostwo rodzica nie zostało ustalone, matka dziedziczy połowę. - gdy nie ma małżonka, to wówczas cały spadek dziedziczą rodzice. Jeżeli któreś z rodzeństwa nie dożyło otwarcia spadku, to jego udział dziedziczą dzieci. - gdy nie ma wstępnych spadkodawcy, rodziców, rodzeństwa, to cały spadek przypada małżonkowi. Jego udział wynosi ½ spadku. Gdy nie ma dzieci, małżonka, rodziców, rodzeństwa i dzieci rodzeństwa, to spadek przypada dziadkom. Dziadkowie dziedziczą w częściach równych.
Dziadkowie spadkodawcy, którzy pozostają w niedostatku i nie mogą otrzymać należnych im środków utrzymania od osób, na których ciąży względem nich ustalony stosunek alimentacyjny.. o wydanie środków utrzymania w stosunku do swoich potrzeb i wartości udziału spadkowego. Dziedziczenie testamentowe:
Rozporządzić majątkiem na wypadek śmierci można jedynie poprzez testament (jeden testament - jedna osoba). Testament może sporządzić tylko osoba posiadająca pełna zdolność prawną i nie może go sporządzić przez przedstawiciela. Istnieją dwie formy testamentu: zwykła, - szczególna
Forma zwykła - holograficzna - piszemy testament własnoręcznie Testamenty szczególne - sporządza się je w czasie, gdy istnieje obawa rychłej śmierci i nie ma możliwości sporządzenia testamentu zwykłego. Testament szczególny traci moc z upływem 6 miesięcy od ustania okoliczności, które uzasadniały niezachowanie formy testamentu zwykłego. Rodzaje: Testament ustny - w obecności co najmniej 3 świadków. Treść tego testamentu może być stwierdzona w ten sposób, że jeden ze świadków albo osoba trzecia pisze oświadczenie spadkodawcy przed upływem roku od jego złożenia z podaniem miejsca i daty oświadczenia oraz miejsca i daty sporządzenia pisma. Pismo to podpisują spadkodawca i dwaj świadkowie, albo wszyscy świadkowie. Treść tego testamentu może być również stwierdzona w ten sposób, że w ciągu 6 miesięcy złożą zgodne zeznania przed sądem. Testament wojskowy - sporządzają go osoby, które przebywają w niewoli, są na wojnie lub osoby nie będące żołnierzami ale pracujące dla wojska. Treść testamentu: - powołanie spadkobiercy lub spadkobierców do całości lub ich części, - w testamencie można dokonać zapisu (spadkodawca może zobowiązać spadkobiercę ustawowego lub testamentowego do spełniania określonego świadczenia majątkowego na rzecz oznaczonej osoby), - polecenie (spadkodawca w testamencie może włożyć na spadkobiercę lub zapisobiercę obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania, nie czyniąc nikogo wierzycielem). - w testamencie można powołać jego wykonawcę, może to być osoba posiadająca pełna zdolność do czynności prawnych. Osoba ta zarządza majątkiem spadkobiercy, spłaca długi spadkowe, wykonuje zapisy i polecenia i wydaje spadkobiercom majątek spadkowy zgodnie z wolą spadkodawcy i ustawą.
Zachowek - jest to część spadku, która przysługuje tym osobom na wypadek gdyby spadkodawca pominął ich w testamencie. Przyczyny wydziedziczenia: - wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego, - dopuszczenie się względem spadkodawcy jednych z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu albo rażącej obrazy czci, - uporczywie niedopełniania względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych. Spadek można przyjąć, bądź odrzucić. Ten, kto spadek odrzucił traktowany jest tak, jakby nie dożył chwili otwarcia testamentu. Nie można spadku częściowo przyjąć albo częściowo odrzucić, ale można przyjąć na mocy ustawy, a odrzucić na mocy testamentu. Przyjęci spadku może być dokonane bez ograniczenia odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza). Spadkobierca składa oświadczenie w ciągu 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o tytule swojego powołania. Termin ten nie dotyczy osób nie mających pełnych zdolności do czynności prawnych oraz osób, co do których istnieje podstawa do ich ubezwłasnowolnienia oraz osób prawnych. W ich przypadku nie złożenie oświadczenia jest jednoznaczne z przyjęciem spadku z ograniczeniem odpowiedzialności. W pozostałych przypadkach przyjęcie następuje wraz z pełna odpowiedzialnością. Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku nie może być odwołane, a składa się je przed sądem czy notariuszem na piśmie z podpisem urzędowym lub ustnie. Odpowiedzialność za długi spadkowe: - do chwili przyjęcie spadku spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko ze spadku, - od chwili przyjęcia spadku ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe z całego swojego majątku. Do chwili działu spadku spadkobiercy ponoszą solidarną odpowiedzialność za długi spadkowe. Jeżeli jeden ze spadkobierców pełni odpowiedzialność, to może żądać zwrotów kosztów od pozostałych spadkobierców. - od chwili działu spadku spadkobiercy ponoszą odpowiedzialność za długi spadkowe w stosunku do wielkości spadku. PYTNIA Które kryterium wyodrębnione fizyczne, czy prawne jest ważniejsze? Prawne. Czy można być właścicielem tylko fizycznej części nieruchomości? Nie.
Kiedy kilka działek ewidencyjnie może być wpisanych do jednej księgi wieczystej? jeden właściciel. Czy nieruchomość musi być jednolita? Nie musi. Czy grunt leśny jest gruntem rolnym? Czy grunt pod stawem jest gruntem rolnym? Tak jeżeli grunt jest gruntem rolnym. Na gruncie założono fermę strusi. Czy jest to grunt rolny? Część składowa gopsod. rolnego.
|
Systematyką prawa nazywamy całokształt obowiązujących w Państwie przepisów z ich podziałem na gałęzie oraz zespół tzw. idei przewodnich na których opiera się ustrój państwa. Prawo publiczne - np. prawo finansowe, karne, dotyczy wszystkich reakcji zachodzących pomiędzy organem państwowym, a jednostką. Prawo prywatne - dotyczy wszystkich relacji zachodzących pomiędzy równorzędnymi podmiotami prawa - normy prawa cywilnego. Prawo materialne - składają się normy prawne, które ustalają prawa i obowiązki, regulują zachowania ludzi i instytucji. Prawo formalne - to normy, które odnoszą się do organizacji aparatu, który dba o przestrzeganie prawa materialnego. Prawo międzynarodowe - (dla odróżnienia od prawa prywatnego międzynarodowego zwane też prawem międzynarodowym publicznym) - jedna z gałęzi prawa, obejmująca zespół norm prawnych regulujących stosunki między państwami, organizacjami międzynarodowymi, a także innymi podmiotami prawa międzynarodowego. Prawo wewnętrzne - Podział prawa na gałęzie: - prawo konstytucyjne - zespół norm regulujących podstawowe urządzenia ustroju państwa - prawo administracyjne - zespół norm regulujących strukturę organów administracyjnych oraz stosunki prawne powstające w toku wykonawczo - zarządzających działalności tych organów. - prawo finansowe - zespół norm regulujących gromadzenie środków pieniężnych przez państwo, ich rozdział, wydatkowanie oraz regulujących tryb działania tych instytucji i organów finansowych.- prawo cywilne - zespół norm regulujących stosunki majątkowe i niektóre stosunki osobiste pomiędzy równorzędnymi podmiotami prawa.- prawo rodzinne - zespół norm regulujących osobiste i majątkowe stosunki między małżonkami, krewnymi oraz stosunki wynikające z przysposobienia (adopcja), opieki, kurateli.- prawo pracy - zespół norm regulujących stosunki pomiędzy pracodawcą, a pracownikiem na tle świadczonej pracy.- prawo karne - zespół norm mówiących jakie czyny są przestępstwami, ustalają kary za te przestępstwa oraz określają ogólne zasady odpowiedzialności karnej.- prawo procesowe - postępowanie cywilne, zespół norm regulujących tryb rozpatrywania spraw cywilnych przez sądy i niektóre inne organy).- prawo karne procesowe - zespół norm regulujących tryb prowadzenia i rozpatrywania spraw przez organy sprawiedliwości (sąd, prokurator, organy ścigania). Osoba fizyczna - to każdy z nas od urodzenia do śmierci, każdy z nas ma zdolność prawną - jest to możność bycia podmiotem prawa. Warunkową zdolność prawną ma dziecko poczęte, nienarodzone w świetle prawa spadkowego Zdolność do czynności prawnych - możność samodzielnej zmiany własnej sytuacji prawnej. Osoby posiadające pełną zdolność do czynności prawnych, to osoby które ukończyły 18 lat i osoby, które nie zostały ubezwłasnowolnione.O ubezwłasnowolnieniu decyduje sąd. Przyczyny: choroba psychiczna, niedorozwój umysłowy oraz wszelkie inne stany i zaburzenia psychiczne, które powodują, że osoba nie jest w stanie kierować swym postępowaniem (w szczególności pijaństwo i narkomania). Dla osób całkowicie ubezwłasnowolnionych ustanawia się opiekę, a dla częściowo kuratora. Osoby o ograniczonej zdolności do czynności prawnej - ukończyły 13 lat, a nie ukończyły 18 roku życia oraz osoby częściowo ubezwłasnowolnione. Osoby nie posiadające zdolności do czynności prawnych - osoby ubezwłasnowolnione całkowicie i osoby, które nie ukończyły 13 roku życia. Osoba prawna - osobami prawnymi są skarb państwa i inne jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną. Jest to zespół osób i podmiotów majątkowych, które zostały zorganizowane dla osiągnięcia określonego celu - może mieć charakter gospodarczy, ale nie musi. Na istotę osoby prawnej składa się element ludzki - załoga, element majątkowy, czyli własny majątek, element organizacyjny - to struktura, organy, to określony cel.Z uwagi na sposób powstania: - osoby typu instytucjonalnego - które powstają na mocy wydania aktu władczego przez państwo, np. UP w Poznaniu, - typ zrzeszeniowy - osoba prawna powstała w wyniku porozumienia członków Rodzaje osób prawnych: Skarb Państwa; spółki kapitałowe (akcyjna, z o.o.); przedsiębiorstwa państwowe; banki; spółdzielnie; fundacje; stowarzyszenia ZHP, AZS i inne jednostki; partie polityczne; związki zawodowe; jadnostki organizacyjne kościoła katolickiego; koła gospodyń wiejskich. Osoba prawna zawsze ma zdolność prawną oraz zdolność do czynności prawnej, ale osoba prawna nie może zawrzeć związku małżeńskiego, nie może być spadkodawcą, nie może być uznana za zmarłą. Osoba prawna działa poprzez swoje organy. Szczególnym rodzajem osoby prawnej jest Skarb Państwa. W stosunkach cywilno prawnych jest on podmiotem praw i obowiązków, które dotyczą mienia państwowego nienależącego do innych państwowych osób prawnych. Przy czym Skarb Państwa nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania państwowych osób prawnych, chyba że przepis szczegółowy stanowi inaczej.Państwowe osoby prawne nie ponoszą odpowiedzialności za zobowiązania Skarbu Państwa. Trzecim podmiotem są jednostki nie będąceosobami prawnymi - są to ułomne osoby prawne, którym ustawodawca w niektórych sytuacjach przyznaje osobowość prawną. Prokura - jest to pełnomocnictwo udzielone przez przedsiębiorcę podlegającego obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców, która obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Prokura pod rygorem nieważności powinna być udzielana tylko na piśmie, a prokurentem może być tylko osoba, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych. Może być udzielana jednocześnie kilku osobom, a jej zakres może być podzielony (prokura oddziałowa).Prokura nie może być przeniesiona; może być w każdej chwili odwołana, co się łączy ze zmianami we wpisie. Wygasa wraz z wykreśleniem przedsiębiorstwa rejestru, a także na skutek ogłoszenia upadłości, likwidacji przekształcenia przedsiębiorcy. Przedawnienia roszczeń - związane jest z dawnością i upływem czasu, przedawnienie dotyczy tylko cywilno - prawnych roszczeń majątkowych. Przedawnieniu nie podlegają roszczenia nie mające nie mające charakteru cywilno - prawnego, np. procesowe, administracyjne. Inne uprawnienia niż roszczenia, np. własność czy roszczenia niemajątkowe, np. ochrona dóbr osobistych. Po upływie określonego terminu przysługuje roszczenie może uchylić się od jego zaspokojenia. Nie dotyczy to jednak sytuacji, gdy zrzeknie się z korzystania z zarzutu przedawnienia. Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej termin przedawnienia wynosi 10 lat, a dla roszczeń oświadczenia okresowe lub roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - 3 lata. Terminy przedawnienia nie mogą być ani przedłużane ani skracane. Wiek przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, wiek terminu przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne gdyby uprawniony podjął decyzję w najwcześniej ustalonym terminie. Wiek przedawnienia ulega przedawnieniu: - co do roszczeń, które przysługują dzieciom przeciwko rodzicom przez czas trwanie władzy rodzicielskiej, - co do roszczeń, które przysługują osobom nie mającym pełnej zdolności do czynności prawnych przeciwko osobom sprawującym opiekę lub kuratelę do osób nie sprawnych oraz sprawowanie przez te osoby opieki nad osobami niepełnosprawnymi, - co do roszczeń, które przysługują jednemu z małżonków przez czas trwania małżeństwa, - co do wszelkich roszczeń, gdy z powodu siły wyższej uprawniony nie może ich dochodzić przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw danego rodzaju - przez czas trwania przeszkody. Przerwanie Ponadto bieg przedawnienia przerywa się: * przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia, * przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje, * na skutek wszczęcia negocjacji (po każdej przerwie przedawnienie biegnie na nowo), * Roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczenie stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo przed sądem polubownym przedawnia się z upływem 10 lat, chociażby termin przedawnienia roszczeń tego rodzaju był krótszy. Jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, roszczenie o świadczenia okresowe należne w przyszłości ulega 3-letniemu przedawnieniu.
Własność - jest to najszersze prawo do rzeczy. Właściciel jest osobą uprawnioną, a zobowiązanym każdy inny podmiot. Każdy inny podmiot ma obowiązek ni ingerowania w sferę uprawnień właściciela. Istnieją dwie strony prawa własności: pozytywna i negatywna. Na stronę pozytywną składa się triada uprawnień: - uprawnienie do posiadania rzeczy, do korzystania z rzeczy, korzystania i pobierania pożytków oraz do rozporządzania rzeczą (do jej obciążenia, połączenia, pomieszania, przeistoczenia), uprawnienie do wyzbycia się rzeczy. Strona negatywna polega na nie czynieniu każdego podmiotu, który nie jest właścicielem. Granice treści prawa własności: Art. 140. Granica określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego właściciel może z wyłączeniem innych osób korzystać z rzeczy zgodnie ze społeczno - gospodarnym przeznaczeniem prawa, może pobierać pożytki i inne dochody z rzeczy, tych samych granicach może rzeczą rozporządzać. Sposoby nabycia i utraty własności: - pochodny - własność przechodzi z jednej osoby na drugą (następuje sukcesja prawa, czyli jego przejście), przy czym nikt nie może przenieść więcej prwa niż posiada, - pierwotny - własność do tej pory nie istniała, nie nastąpiła sukcesja prawa. Powstaje ono na skutek połączenia, pomieszania i przeistoczenia rzeczy.
|
Przedmioty stosunków cywilno - prawnych - są to rzeczy. Rzeczami nazywamy fizycznie wyodrębnione części przyrody, które występują w stanie pierwotnym, bądź przetworzonym bez względu na to, czy maja jakąś wartość majątkową. Mogą samodzielnie występować w obrocie. Nieruchomość budynkowa - budynek trwale związany z gruntemLokal - część budynku trwale z gruntem związanego. GRUNTY ROLNE , INNE: Nieruchomościami rolnymi (gruntami rolnymi) są nieruchomości, które są lub mogą być wykorzystywane do prowadzenia działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej nie wyłączając produkcji ogrodniczej, sadowniczej i rybnej. Częścią składową rzeczy jest wszystko to, co nie może być od niej odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego. Właścicielem rzeczy i jej części składowych jest 1 osoba. Między rzeczą i jej częścią składową istnieje więź fizyczna. Przynależność - to samoistna rzecz ruchoma, która pozostaje w związku z inną rzeczą ruchomą, bądź nieruchomością (rzeczą główną). Jest potrzebna do korzystania z rzeczy głównej. Czasowe i faktyczne pozbawienie związku rzeczy głównej z przynależnością nie powoduje utraty charakteru przynależności. Między rzeczą, a jej przynależnością istnieje więź gospodarcza. Częścią składowa gruntu jest wszystko to, co się na gruncie znajduje, chyba że przepis szczegółowy stanowi inaczej. W szczególności częścią składową są budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków. Drzewa i inne rośliny stają się częścią składową gruntu od chwili ich zasadzenia lub zasiania. Urządzenia służące do doprowadzania i odprowadzania cieczy, gazu, prądu, itp. są częścią składową gruntu, jeżeli nie wchodzą w skład przedsiębiorstwa lub zakładu. Czynności prawne:Należą do zdarzeń prawnych. Jest to taka czynność osoby fizycznej lub prawnej, która zmierza do ustalenia zmiany lub zniesienia stosunku cywilno - prawnego przez złożenia odpowiedniego oświadczenia woli. Oświadczenie woli to przejaw woli, który w sposób dostateczny wyraża zamiar wywołania określonego skutku prawnego w postaci ustanowienia zmiany lub zniesienia stosunku prawnego. Treść oświadczenia woli, skutki wynikające - są tworzone przez ustawę zasady współżycia społecznego i prawo zwyczajowe. Rodzaje czynności prawnych:- czynności jednostronne - do dokonania takiej czynności wystarcza złożenie oświadczenia woli ii 1 osoby, np. testament, wypowiedzenie umowy, udzielenie pełnomocnictwa. - czynności dwustronne - do ich dokonania konieczne jest zgodne oświadczenie woli 2 stron, np. umowa o pracę, wszystkie umowy. - czynności rozporządzające - jest to czynność, która powoduje przeniesienie jakiegoś prawa majątkowego na inną osobę, jego zniesienie lub obciążenie. - czynność zobowiązująca - zawiera w swej treści zobowiązanie do dokonania świadczenia w przyszłości , np. umowa sprzedaży, umowa o dzieło. Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.Czynność zobowiązania wraz z rozporządzaniem najczęściej zawierane są razem. Większość umów ma charakter rozporządzająco - zobowiązującej. Czynność odpłatna - strona, która dokonała przysporzenia majątkowego otrzymuje lub ma otrzymać w zamian korzyść majątkową w charakterze ekwiwalentu, np. sprzedaż, dzierżawa, umowa o dzieło. Czynność nieodpłatna - ma miejsce, gdy strona takiego ekwiwalentu nie otrzymuje, np. darowizna, użyczenie, nieoprocentowana pożyczka. Czynności konsensualne - do ich dokonania wystarczy jedynie oświadczenie woli. Czynności realne - wymagają obok złożenia oświadczenia woli faktycznego wydania rzeczy, np. przechowanie, skład, przewóz osób, towarów. Elementy czynności prawnej:- elementy istotne - określają cechy według, których dokonuje się klasyfikacji prawnej danej czynności.- elementy nieistotne - są to elementy dopuszczane niekoniecznie.- elementy dodatkowe - zastrzeżenia, których umieszczenie w treści stanowi obowiązkową przesłankę ich wystąpienia. Warunek - jest to zastrzeżenie dokonane w czynności prawnej, mocą którego ten, kto dokonuje czynności uzależnia jej skuteczność od zdarzenia przyszłego i niepewnego, np. daruje mieszkanie jeśli skończy studia. Termin - jest to zastrzeżenie dokonane w czynności prawnej, którego ten, kto dokonuje danej czynności uzależnia jego skuteczność od zdarzenia przyszłego pewnego. Przesłanki ważności czynności prawnej: - osoba dokonująca czynności prawnej musi mieć zdolność prawną oraz zdolność do czynności prawnej, - czynność nie może być sprzeczna z ustawą ani z zasadami życia społecznego,- musi być dokonana w formie prawem przewidzianej- musi być wolna od VAT Rodzaje nieważności czynności: - bezwzględna - może na nią powoływać się każdy, gdy jest ona sprzeczna z ustawą, zasadami życia społecznego i gdy jest dokonana bez zachowania wymaganej formy- względna - polega na tym, że oznaczona osoba ma możliwość uchylenia się od skutków prawnych dokonanej czynności (np. w sytuacji zaistnienia błędu lub groźby). Rzeczy oznaczone co do tożsamości i gatunku: - pierwsze mają cechy indywidualne, są jedne, jedyne w swoim rodzaju, są niepowtarzalne, - drugie tych cech nie posiadają i cech maja wiele, np. buty w sklepie. (EGZ) Do przeniesienia własności rzeczy oznaczonych co do tożsamości wystarczy samo zawarcie umowy. Nie jest konieczne faktyczne wydanie rzeczy, natomiast do przeniesienia własności rzeczy oznaczonej co do gatunku obok zawarcia umowy konieczne jest faktyczne wydanie rzeczy. Cechy przeniesienia własności nieruchomości: - umowa przenosząca własność nieruchomości jest umową o podwójnym skutku. Składają się nań 2 czynności: zobowiązująca (która rodzi jedynie skutki obligacyjne między stronami) oraz rozporządzająca, która własność przenosi i rodzi skutek obligacyjny i rozporządzający wobec wszystkich. Najczęściej obie czynności dokonywane są łącznie. Skutku tego nie ma, gdy przepis szczególny tak stanowi (przykładowo, gdy gminie przysługuje ustawowo prawo pierwokupu) oraz gdy strony tak postanowiły. (prawo pierwokupu nieruchomości - pierwszeństwo do kupienia nieruchomości, trzeba się określić w sprawie kupna w ciągu 30 dni.)prawo pierwokupu ruchomości - trzeba określić się co do zakupu w ciągu 7 dni). - umowa przenosząca własność nieruchomości jest umową kazualną (przyczynową). Następuje w wykonaniu zobowiązania wynikającego z uprzednio zawartej umowy zobowiązującej do przeniesienia własności z zapisu, czy z bezpodstawnego wzbogacenia. - umowa przenosząca własność nieruchomości nie może być zawarta pod warunkiem lub z zastrzeżeniem terminu. Jeżeli miało to miejsce, to skuteczna jest tylko umowa zobowiązująca, natomiast do przeniesienia własności konieczne jest zawarcie umowy rozporządzającej - umowa przenosząca własność nieruchomości musi być zawarta w formie aktu notarialnego pod rygorem nieważności. Umowy przenoszące własność: -umowa sprzedaży - art. 535 k.c., - umowa zamiany - art. 603 - przez umowę zamiany każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy. Obowiązkowa forma aktu notarialnego. - umowa darowizny - art..888 - przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Wymagana forma aktu notarialnego. - umowa o dożywocie - art. 908 - jeżeli w zamian za przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązała się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie, powinien on w braku odmiennej umowy przyjąć zbywcę jako domownika, dostarczać mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający miejscowym zwyczajom.
Zasiedzenie - posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat 20 jako posiadacz samoistny działający w dobrej wierze. Dobra wiara posiadacza polega na tym, że z przyczyn usprawiedliwionych nie wie o tym, że własność mu nie przysługuje. Jest to zatem osoba, która nabyła nieruchomość od osoby nie będącej właścicielem lub od osoby nie posiadającej pełnej zdolności do czynności prawnych. Posiadacz nieruchomości działający w złej wierze (ten, który wie, że własność mu nie przysługuje), nabywa ją po upływie lat 30. Skutkiem zasiedzenia jest nabycie własności. Współwłasność - istota współwłasności polega na tym, że własność jednej rzeczy przysługuje kilku (co najmniej 2 osobom). Rozróżnia się współwłasność w częściach ułamkowych i łączną. Współwłasność w częściach ułamkowych - każdy ze współwłaścicieli ma możliwość swobodnego dysponowania swą częścią i w każdej chwili może być zniesiona. Współwłasność łączna - ma inny charakter, bowiem w czasie jej trwania nie może być przedmiotem podziały, a współwłaściciele nie mogą swobodnie dysponować swymi udziałami, gdyż ich nie posiadają, np. współwłasność majątkowa małżeńska, współwłasność spółki cywilnej. Istnieją 2 tryby znoszenia współwłasności: - na mocy porozumienia stron - I sposób - podział rzeczy w naturze - jest on dopuszczalny jeżeli jest zgodny z przepisami ustawy, ze społeczno - gospodarczym przeznaczeniem rzeczy oraz jest dopuszczalny, gdy nie pociąga za sobą istotnej zmiany rzeczy lub znacznego zmniejszenia jej wartości. II SPOSÓB - p[przyznanie rzeczy wspólnej jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych. III SPOSÓB - sprzedaż rzeczy wspólnej i podział uzyskanej kwoty. - na mocy orzeczenia sądu - podział rzeczy wspólnej przez sąd. Sąd przyznaje jednej ze stron z obowiązkiem spłaty pozostałych; Sprzedaż rzeczy wspólnej przez sąd.
|
Formy czynności prawnych: - forma zwykła - ustna, tylko jedna, - forma szczególna - więcej: pisemna,pismo z datą pewną,pismo z podpisem poświadczonym notarialnie, akt notarialny. Pismo ma datę pewną, gdy zostało ono urzędowo poświadczone. Czynność prawna ma datę pewną w razie stwierdzenia dokonania czynności w jakimkolwiek dokumencie urzędowym od daty dokumentu urzędowego oraz w razie umieszczenia na obejmującym czynność dokumencie jakiejkolwiek wzmianki przez organ państwowy, samorządowy, terytorialny albo przez notariusza od daty wzmianki. Ponadto w razie śmierci jednej z osób podpisanych na dokumencie, datę złożenia przez tę osobę podpisu uważa się za datę pewną od daty jej śmierci. Forma czynności może być zastrzeżona pod rygorem nieważności - oznacza to, że niezachowanie tej formy spowoduje nieważność czynności prawnej (np. przeniesienie własności nieruchomości pod rygorem nieważności wymaga zachowanie formy aktu notarialnego). Forma może być zastrzeżona pod rygorem utrudnień dowodowych. Nie powoduje ona nieważności czynności, czynność jest skuteczna, ale na wypadek gdyby doszło do sporu między stronami sąd odrzuci (dowód ze świadków lub przesłuchania stron). Dowód będzie dopuszczony, jeśli obie strony wyrażą zgodę). Forma czynności może być zastrzeżona w ustawie lub w umowie. Uzupełnienie lub zmiana umowy wymaga zachowania takiej samej formy jak sama umowa. Dokonana czynność prawna musi być wolna od wad. Wady oświadczenia woli są to pewne nieprawidłowości przy podejmowaniu decyzji lub jej wyrażaniu na zewnątrz. Pobudka rodzi decyzję o złożeniu oświadczenia woli. Jest to wola wewnętrzna, czyli zamiar, a jego ujawnienie na zewnątrz jest oświadczeniem woli. Na każdym z tych etapów może nastąpić pewna nieprawidłowość: - pobudka może być wadliwa, - źle podjęty zamiar, - wola wewnętrzna dobrze podjęta, ale źle wyrażona na zewnątrz. Wady:- nie ważne jest oświadczenie woli złożone przez osobę, która z jakichkolwiek powodów znajdowała się w stanie wyłączającym świadome, albo swobodne powzięcie decyzji lub wyrażenie woli. Np. choroba psychiczna, niedorozwój umysłowy oraz stany przemijające plus w tym zaburzenia czynności fizycznych (szok, przerażenie, wybuch, wysoka gorączka). Stan ten może istnieć w chwili składania oświadczenia woli - brak świadomości.- pozorność - oświadczenie woli musi być zrozumiałe, swobodne i na serio. Oświadczenie jest pozorne, gdy: - składający nie chce wywołać skutku prawnego, - chce wywołać inny aniżeli wynika to z czynności. Pozorność nie ma wpływu na kolejne czynności prawne. Nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozorów. Pozorność nie ma wpływu na skuteczność odpłatnej czynności prawnej dokonanej na podstawie pozornego oświadczenia, jeżeli wskutek tej czynności (oświadczenia) osoba trzecia nabywa prawo lub zostaje zwolniona z obowiązku. Błąd:Jest to mylne wyobrażenie rzeczywistości (pomyłka, to inne określenie tego, co się dało określić).Błąd musi dotyczyć treści składanego oświadczenia woli. Musi być istotny, bo gdyby składający oświadczenie wiedział, że działa pod wpływem błędu, nie złożyłby oświadczenia o danej treści. W razie błędu można uchylić się od skutków oświadczenia woli. Podstęp: Traktowany jest jako odmiana błędu. Różni się od błędu tym, że składający oświadczenie zostaje w błąd celowo wprowadzony. Wada ta nie musi dotyczyć samej treści oświadczenia woli, ale może dotyczyć sfery motywacyjnej. Nie musi być obiektywnie istotny, ale istotny z punktu widzenia składającego oświadczenie. Groźba (przymus):Oświadczenie składane pod przymusem fizycznym w ogóle nie jest oświadczeniem. Oświadczenie składane pod przymusem psychicznym - osoba składająca oświadczenie nie widzi innego wyjścia, jest ona skłoniona do złożenia oświadczenia poprzez groźbę naruszającą prawa osobiste lub majątkowe. Uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli, które zostało złożone innej osobie pod wpływem błędu lub groźby następuje poprzez oświadczenie złożone tej osobie na piśmie. Uprawnienie do uchylenia się wygasa w razie błędu z upływem roku od jego wykrycia, a w razie groźby z upływem roku od dnia, w którym stan ten nastał. Za gospodarstwo rolne uważa się grunty rolne wraz z gruntami leśnymi, budynkami lub ich częściami, urządzeniami i inwentarzem, jeżeli stanowią lub mogą stanowić zorganizowaną całość wraz z prawami związanymi z prowadzeniem tego gospodarstwa.
|