Ścieki w przemyśle spożywczym, są to wody zużyte zwierające zanieczyszczenia , wprowadzone podczas przetwarzania surowców w produkty spożywcze. Ścieki powstają we wszystkich procesach w których potrzebny jest udział wody.

Ilość i jakości ścieków w przemyśle spożywczym jest bardzo zmienna i zależy od :

• Rodzaju technologii

• Sposobu prowadzenia gospodarko wodno ściekowej

Najwięcej zanieczyszczeń zawierają ścieki pochodzące z produkcji , znajdują się w nich:

• Zanieczyszczenia nieorganiczne (środki myjące )

• Zanieczyszczenia organiczne (białka, węglowodany, tłuszcze)

Główne źródła zanieczyszczeń w zakładach przemysłu spożywczego :

• Mycie zbiorników

• końcowe spływy z zbiorników

• odcieki ze stłuczki butelek w rozlewie

• produkty nie nadające się do sprzedaży przeterminowane , zwroty

• organiczne środki myjące

• klej do etykiet

Główne źródła ścieków chemicznie agresywnych w zakładach przemysłu spożywczego:

• stacje mycia cip

• działy produkcyjne- ścieki kwaśne

• stacje uzdatniania wody

• awaryjne środki myjące

Objętość ścieków powstająca przy określonej produkcji , jest bardzo zróżnicowana :

• w przemyśle oowocowo-warzywnym powstaje około 12-32 m^3 /tonę

• w wysoko rozwiniętych krajach 3-3,5 m^3

Stopień zanieczyszczeń ścieków :

Stężenie zanieczyszczeń w ściekach określa się się pośrednio oznaczając biochemiczne zapotrzebowanie tlenu (BZT w tym BZT₅)

BZT₅ Jest to pięciodobowe biochemiczne zapotrzebowanie na tlen , do rozkładu obecnych w ściekach zanieczyszczeń organicznych , metoda biochemiczną przy udziale mikroorganizmów w warunkach tlenowych w temperaturze 20C wyrażone w mg/m^3 .

	Wartość BZT5 (mg/m^3)
		średnia	maksymalna
Drożdżowniczy	8000	18 000
cukrowniczy	2400	10 800
Mięsny	2400	10 300
ziemniaczany	1700	2500
Tłuszczowy	1450	2050
Piwowarski	1090	1500
Mleczarski	840	2400
Owocowo-warzywny	670	1500
Gorzelnictwo	560	1070
Gospodarstwo domowe	300

BZT₅ Niektórych surowców i produktów dostających się do ścieków w zka.dach przemysłu spożywczego:

Kwas mlekowy	100 000
Mleko odtłuszczone	67 000
Serwatka	50 000
Soki owocowe	50 000

Ładunek zanieczyszczeń w ściekach jest to iloczyn stężenia BZT₅ i określonej objętości ścieków . Jeżeli stężenie zanieczyszczeń jest wyrażane jako BZT₅ , to ładunek zanieczyszczeń wyrażony w jednostkach masy tlenu niezbędnych do rozłożenia zanieczyszczeń.

Stężenie zanieczyszczeń w ściekach przemysłowych jest większe niż w bytowo gospodarczych .

W praktyce różnice pomiędzy stopniem zanieczyszczeń ścieków bytowo gospodarczych i przemysłowych wyraża się za pomocą tzw. RLM (Równoważnej liczby mieszkańców)

RLM -zrównoważonej liczby mieszkańców. Jest to liczba wyrażająca wielokrotność ładunku zanieczyszczeń powstających przy określonej produkcji w stosunku do jednostkowego ładunku zanieczyszczeń w ściekach gospodarstw domowych odprowadzanych od jednego mieszkańca w ciągu doby.

Ile razy więcej zanieczyszczeń znajduje się w ściekach przy określonej produkcji w stosunku do dobowej ilości zanieczyszczeń pochodzących od statystycznego mieszańca. Np. drożdżownia 5000 , zakład tłuszczowy produkujący margarynę 500.

W Polsce przyjęto wartość BZT₅ pochodząca od jednego mieszkańca 60g O2/g

BZT₅ ścieków komunalnych 300 mg/m^3 a objętość 200 m^3 , co daje 300*200=60000 mg= 60g.

Cel oczyszczania ścieków , taka zmiana ich właściwości , by po wprowadzeniu do odbiornika , którym najczęściej jest rzeka , lub jezioro nie nastąpiło w nim naruszenie życia biologicznego i ograniczenia nominalnego wykorzystania wód , to znaczy by proces samooczyszczania wód przebiegał bez zakłóceń.

Samooczyszczanie:

• Mineralizacja związków organicznych , kosem tlenu rozpuszczonego w wodzie , powstają, azotany, fosforany, siarczany.

• Powstałe związki są usuwane ze środowiska przez glony i rośliny wyższe, ważną tu rolę spełniają glony asymilujące CO2 i wydzielające tlen .

• Organizmy zwierzęce takie jak np. pierwotniaki, skorupiaki regulują strukturę i liczebności bakterii uczestniczących w procesie rozkładu

Warunkach beztlenowych , rozwijają się i działają bakterie beztlenowe, i powstają związki takie jak siarkowodór, dwutlenek węgla . rozmnażanie bakterii trwa tak długo aż nastąpi wyczerpywanie składników odżywczych , w wyniku tzw „głodu” następuje wymieranie bakterii.

Zasadnicza różnica pomiędzy tlenowym i beztlenowym rozkładem :

• Proces aerobowy- następuję szybkie i intensywne namnażanie się bakterii przy niewielkiej ilości produktów rozpadu

• Proces anaerobowy- powstawanie nowych komórek bakteryjnych jest wolniejsze przy równocześnie znacznej ilości produktów rozpadu.

Stosowane metody oczyszczania ścieków zależą od:

• Właściwości ścieków

• Koniecznego stopnia oczyszczania ze względu na i obowiązujące przepisy prawne

Główne problemy z oczyszczaniem ścieków w zakładach przemysłu spożywczego:

• Zmienności ilość i jakość ścieków

• Konieczność wyrównania przepływu i ładunku zanieczyszczeń

• Sezonowość produkcji

• Zagrożenia ze strony szkodliwej mikroflory i fauny

Metody mechanicznego oczyszczania ścieków polegają na usuwaniu:

• Zawiesin

• Substancji nierozpuszczalnych

• Cząstek pływających

Przy mechanicznym oczyszczaniu ścieków, poddawane są one

• cedzenia,

• filtracji,

• sedymentacji,

• flotacji

wykorzystując następujące urządzenia:

• Piaskowniki

• Sita (stałe ruchome )

• Kraty (stałe , ruchome

• Osadowniki

• odtłuszczacze

Kraty zatrzymują zanieczyszczenia, rozpuszczone zawieszone i pływające w ściekach , które mogłyby uszkodzić pompę oczyszczalni . Konstrukcja kraty to rząd prętów różnego kształtu ułożonych pochyło w poprzek kanału. Dzielone na ruchome i nieruchome. Kraty nie ruchome czyszczone ręcznie lub mechanicznie, a ruchome mechanicznie.

Sita służą do usuwania drobnych zanieczyszczeń , zbudowane z siatki lub blachy preferowanej , dobór wielkość i sr. oczek zależy do rodzaju zanieczyszczeń . W sitach stałych elementem roboczym nie ruchoma siatka a zanieczyszczenia zbierane za pomocą zgarniaczy , w sitach ruchomych są rotacyjne lub wibracyjne.

Piaskowniki- polegają na wykorzystaniu zjawiska sedymentacji Prędkość opadania zależy od siły ciężkości i oporów jakie powstają podczas opadania cząstek

Cząstka prędkości opadania u opadnie na dno piaskownika jeżeli spełniony zostanie warunek:

Przy ruchu poziomym u>V

Przy ruchu pionowym u> V*H/L

osadniki- służą do wstępnego oczyszczania ścieków przed oczyszczaniem biologicznym i

fizykochemicznym. Wykorzystywane zjawisko sedymentacji, oddzielane są cieki o gęstości większej o gęstości ścieków

Hydrocyklony stosowane do ilości ścieków nie przekraczającej 25 m^3 , do oddzielania piasku i zawiesin , zbudowany jest z krótkiej cylindrycznej części oraz stożka zakończonego wymienna dyszą

Odtłuszczacze - pęcherzyki powietrza porywają za sobą cząstki emulgowanego tłuszczu do góry, tworząc na powierzchni pianę., która odpływa rurą zbiorczą.

Biologiczne oczyszczanie ścieków w warunkach:

• Tlenowych (osady czynne, złoża biologiczne )

• Niedotlenienia

• Beztlenowych

---