PYTANIA:

1. Jakie sa 4 podstawowe grupy czynników srodowiska zycia/pracy.

2. Wymien rodzaje promieniowania elektromagnetycznego rózniace sie biologicznym dzialaniem i

skutkami wplywu na organizm czlowieka.

3.

4. Co to jest promocja zdrowia?

5. Definicja halasu i jego oddzialywanie i wazniejsze skutki.

6. Sposoby oddzialywania ciepla na czlowieka.

7. Co to sa biomarkery?

8.

9. Co to jest NDS i NDN?

10. Grupy czynników biologicznych.

11. Stres i zmiany nim wywolane.

12. Co to jest podstawowa przemiana materii i od czego zalezy?

13. Rodzaje zagrozen w srodowisku pracy.

14. Skladowe makrosrodowiska czlowieka.

15. Drogi wnikania czynników srodowiskowych do organizmu czlowieka.

16. Nikotynizm i skutki w organizmie, mechanizm dzialania.

17. Medycyna srodowiska i jej zadania.

18. Jakie sa róznice miedzy medycyna pracy a medycyna srodowiskowa?

19. Jakie sa podobienstwa miedzy medycyna pracy a medycyna srodowiskowa?

20. Jakie czynniki srodowiskowe ksztaltuja stan zdrowia?

21. Jakie sa biologiczne wlasciwosci plynów?

22. Cechy pylów decydujace o ich szkodliwosci.

23. Parametry mikroklimatu.

24. Definicja zdrowia i jego uwarunkowania.

25. Jaka jest róznica miedzy prewencja a promocja zdrowia.

26.

27. Wymienic obszary promocji zdrowia.

28. Co to jest higiena i jak ja dzielimy?

29. Co to jest epidemiologia i jej zadania?

30. Róznice miedzy medycyna naprawcza a medycyna zapobiegawcza.

31. Wymien choroby cywilizacyjne i je scharakteryzuj.

32. Zasady prawidlowego odzywiania.

33.

34.

35. Co to jest BMI i jak scharakteryzowac otylosc?

36.

37. Optymalna aktywnosc fizyczna i jej wplyw na organizm.

38. Cele promocji zdrowia.

39. Typy WZW i profilaktyka.

40. Skutki zdrowotne ekspozycji na pole elektromagnetyczne.

41. Jakie sa podstawowe kierunki ochrony srodowiska?

42. Jakie sa rodzaje zanieczyszczen powietrza?

43. Jakie sa skutki zdrowotne wynikajace z zanieczyszczen powietrza?

44. Jakie sa zasady ochrony powietrza wewnetrznego?

45. Jakie sa sposoby ochrony powietrza zewnetrznego?

46. Jakie sa wady biomarkerów?

47. Jakie znasz zalety biomarkerów?

48. Jakie sa kryteria doboru biomarkerów?

49.

50. Co moze stanowic biologiczne próbki do badan skutków ekspozycji na czynniki srodowiskowe?

51. Co to jest DBS?

52. Czym sie rózni sterylizacja od dezynfekcji?

53. Czym sie rózni pasteryzacja od tyndalizacji?

54. Co to jest sterylizacja i jakie znasz metody sterylizacji?

55. Jak dzielimy odpady szpitalne i jakie sa metody ich unieszkodliwiania?

56. Metody mycia rak i kiedy która stosujemy?

57. Sposoby ochrony personelu przed zakazeniami wewnatrzszpitalnymi.

58. Klasy czystosci wód i ich charakterystyka.

59. Metody oczyszczania scieków.

60. Metody uzdatniania wody.

61. Szkodliwe czynniki gleby.

62. Jakie sa grupy czynników szkodliwych w srodowisku pracy?

63. Co to jest efekt cieplarniany, jego przyczyny i skutki.

64. Jakie sa zagrozenia zdrowotne w strefie miedzyzwrotnikowej?

65. Zasady higieny dla osób przebywajacych w strefie tropikalnej.

66. Podstawowe zasady higieny zywnosci w strefie tropikalnej.

67. Podstawowe zasady higieny zywienia w strefie tropikalnej.

68. Co to sa choroby tropikalne i jakie sa drogi ich rozprzestrzeniania?

69. Wymien co najmniej 5 chorób tropikalnych wraz z ich przyczynami.

70. Co to jest uzaleznienie i klasyfikacja srodków uzalezniajacych

71. Definicja chorób zawodowych i parazawodowych.

72. Wymien znane ci choroby srodowiskowe, ich przyczyny i objawy.

73. Jakie znasz choroby cywilizacyjne?

74. Jakie sa róznice pomiedzy biomarkerami ekspozycji a biomarkerami efektów?

75. Jakie sa najwazniejsze zagrozenia zawodowe w srodowisku medycznym i choroby zawodowe

najczesciej stwierdzane w tym srodowisku?

76. Wymien zagrozenia zdrowotne w srodowisku stomatologów.

77. Wymien szkodliwe czynniki zawodowe pielegniarek.

78. Jakie znasz szkodliwe czynniki srodowiska pracy nie wystepujace w srodowisku komunalnym?

79. Jakie znasz grupy zawodowe lub placówki medyczne o zwiekszonym ryzyku wystapienia zakazen?

80. Jakie parametry decyduja o szkodliwosci pylów?

81. Jakie czynniki decyduja o mikroklimacie?

82.

83. Jakie wymagania powinna spelniac woda do picia?

84. Jakie jest dzialanie niskiego cisnienia atmosferycznego na organizm?

85. Jakie jest dzialanie wysokiego cisnienia atmosferycznego na organizm?

86.

87.

88. Co to jest narzad krytyczny?

89. Co to jest stezenie krytyczne?

90. Jakie znasz drogi wnikania i wydalania zanieczyszczen z organizmu?

91. Co jest zródlem dioksyn i jakie sa skutki ekspozycji na dioksyny?

92. Jakie sa zasady profilaktyki prawidlowego odzywiania?

93. Rola tluszczów w odzywianiu i ich wartosci odzywcze.

94. Jakie wartosci zywieniowe ma blonnik pokarmowy?

95. Witaminy, ich dzialanie zródla i rola w odzywianiu.

96. Jaka funkcje spelniaja skladniki mineralne w pozywieniu.

97. Jakie sa zanieczyszczenia zywnosci i ich najwazniejsze zródla?

98. Zródla zakazen HIV i zasady profilaktyki.

99. Wymien co najmniej 3 choroby z listy chorób zawodowych i podaj ich przyczyne.

100. Jakie czynniki srodowiskowe sa przyczyna zaburzen i chorób oczu?

101. Zasady higieny narzadu wzroku.

102. Zasady higieny oczu.

103. Zasady higieny jamy ustnej.

104. Jakie sa pozytywne mierniki zdrowia?

105. Jakie sa negatywne mierniki zdrowia?

106. Jakie czynniki decyduja o higienie pomieszczenia mieszkalnego?

107. Jakie grupy szkodliwosci wystepuja w mieszkaniach, podaj przyklady.

108. Jak oddzialywuja mikrofale?

109. Jakie sa pozasluchowe skutki halasu?

110. Jakie sa skutki promieniowania jonizujacego?

111. Jakie sa rodzaje zagrozen mikrobiologicznych?

112. Jakie znasz zagrozenia mikrobiologiczne typowe dla strefy tropikalnej?

113. Co sluzy ocenie ekspozycji na chemiczne czynniki srodowiskowe?

114. Jakie znasz placówki / instytucje profilaktyczne w zakresie zdrowia publicznego w resorcie zdrowia

i poza nim.

115. Jaka role spelniaja szczepienia ochronne?

116. Jakie sa najwazniejsze problemy higieniczne typowe dla zlobków i przedszkoli?

117. Jakie sa najwazniejsze problemy higieniczne typowe dla szkól?

118. Jakie sa podstawowe skladniki odzywcze i ich rola?

119. Jaka jest róznica miedzy podstawowa przemiana materii (PPM) a calkowita (CPM)?

120. Jakie znasz srodowiskowe zanieczyszczenia zywnosci?

121. Jakie sa podstawowe wady zywieniowe?

122. Od czego zaleza normy zywieniowe i jaka jest zasada ich ustalania?

123. Definicja snu, zaburzenia snu, fazy snu, narkolepsja.

124. Alkohol - wplyw na zdrowie.

125. Dioksyny - co to jest jak powstaje i jakie sa ich pochodne.

126. Chlorowcopochodne dioksyn.

127. Zatrucie azotonami i azotynami.

128. Adaptacja.

129. Cechy osobnicze jakie wplywaja na zróznicowanie efektów narazenia.

130. Kryteria (klasy) toksycznosci.

131. SBS

132. Zespól dlugu czasowego.

133. Typy scieków.

134. WWA - jak powstaja, skutki dzialania biologicznego na organizm.

135. Metale bedace ksenobiotykami.

136. Uczulenie na lateks (rodzaje uczulen).

137. Miano Coli.

138. Opieka nad ludzmi starszymi.

139. Ogólne zanieczyszczenia wody.

140. Metale.

141. Zwiazki radioaktywne.

142. Podzial leków.

143. Azbest.

144. Smog.

145. Pyl przemyslowy.

146. Wino wino wypij do do dna, slodkie wino kazdy zna…

147. Narzady krytyczne dla Hg, Pb, Cd.

148. Radon.

149. Biomonitoring - pomiar potencjalnie szkodliwych substancji.

150. Odpady - utylizacja.

151. . …lot da fak??

152. BZT5

153. Dziura ozonowa.

1. Jakie są 4 podstawowe grupy czynników życia i pracy?

- Czynniki fizyczne: temperatura, wilgotnosc powietrza, oświetlenie, promieniowanie

elektromagnetyczne, prąd elektryczny, halas, dzwieki

- Czynniki chemiczne: metale ciężĸie, pyły, gazy, rozpuszczalniki organiczne, pestycydy

- Czynniki biologiczne: rożnego rodzaju drobnoustroje

- Czynniki psychiczne: stres, nerwice, uzaleznienia, sen

2. Wymien rodzaje promieniowania elektromagnetycznego :

- promieniowanie podczerwone ( 0.8 - 100 mikrometrow)

- promieniowanie nadfioletowe ( 0.18 - 0.40 mikrometrow)

- promieniowanie jonizujace

- promieniowanie radiowe i mikrofale

- promieniowanie widzialne

3. Wymien znane ci choroby srodowiskowe:

Sa to choroby cywilizacyjne spowodowane zaniczyszczeniami srodowiska wywolane

czynnikami biologicznymi, fizycznymi, chemicznymi. Zaliczamy do nich:

- Zespol dlugu czasowego - wystepuje gdy przemiszczamuy sie do innej sfery czasowej,

zaburzenia AUN przejawiajace sie desynchronizacja w jego dzialaniu.

- niedoczynnikowe reaktywnosc chemiczna

- Zespol przewleklego zmeczenia - duza roznorodnosc objawow, przyczyna to obnizona

odpornosc danej osoby lub nadwrazliwosc na czynniki srodowiskowe.

- Legionelloza - zapalenie pluc wywolane przez Paleczki Legionella pneumophila, ktore

kolonizuja ciagu cieplej wody.

- Goraczka z Pontiac - pozaplucna postac legionellozy; alergiae, objawy uczuleniowe,

podzyzszona temperatura ciala.

- Zespol zlego budownictwa - podraznienie oczu, nosa, gardla, suchosc skory i blon

sluzowych, nudnosci, bole i zawroty glowy. Przyczyna to niewlasciwe parametry

nikroklimatyczne.

- Przewlekle nieswoiste choroby ukladu oddechowego

4. Co to jest promocja zdrowia:

Promocja zdrowia to proces umozliwiajacy ludziom kontrole nad wlasnym zdrowiem i

poprawianie go.

5. Definicja halasu i jego skutki:

Halas - wszystkie nieporzadane zjawiska akustyczne uciazliwe lub szkodliwe dla zdrowia.

Dopuszczalne normy halasu to 4560

dB.

Skutki halasu

- sluchowe: zaburzenia sluchu odwracalne, zaburzenia sluchu nieodwracalne, ostry uraz

akustyczny, maskowanie roznych sygnalow akustycznych

- pozasluchowe: zmeczenie, zaburzenia snu, dyskonfort psychiczny, zmiany czestosci akcji serca i cisnienia krwi, zmiany rytmu oddechowego, zaburzenia perystaltyki jelit

6. Sposoby oddzialywania ciepla na czlowieka:

-podnoszenie temperatury skóry i tkanek

-zaburzenia równowagi cieplnej

-rozszerzenie naczyn krwionosnych

-chwiejnosc krazenia i naczynioruchowa

-omdlenia, obrzek cieplny

-zwiekszenie pocenia sie

-utrata soli

-utrata wody

-udar cieplny: utrata przytomnosci, nudnosci, bóle glowy, goraca skóra

-niedostateczny odplyw ciepla endogennego z pracujacych miesni

-utrata jonów Cl, Mg, K

udar cieplny: wysoka wilgotność, wysoka temp>>niemożliwe parowanie potu z pow. skóry>>> skóra sucha, czerwona, ciepła utrata przytomnosci, nudnosci, bóle glowy, goraca skóra

udar słoneczny-wywołany bezpośrednim działaniem promieni słonecznych na głowę >> wzrost temp. w obrębie głowy

udar termiczny= udar cieplny+udar słoneczny

7. Co to sa biomarkery :

Biomarkery to wskazniki sygnalizujace wystepowanie zjawisk w ukladach biologicznych, bedace srodkiem do wyjasnienia zaleznosci miedzy ekspozycja a uszkodzeniem zdrowia i sa zdanym zjawiskiem lub danym procesem specyficznie zwiazane.

Grupy biomarkerów:

-biomarkery podatności(wrażliwości) - wskazniki wrodzonych lub nabytych ograniczen zdolnosci organizmu do przeciwstawiania sie efektom ekspozycji danego czynnika szkodliwego Mogą odzwierciedlać czynniki nabyte lub genetyczne, które wpływają na odpowiedź wywołaną ekspozycją. Są one czynnikami obecnymi przed wystąpieniem ekspozycji i są od niej niezależne. Wskazują, które czynniki mogą zwiększać lub obniżać indywidualne ryzyko wystąpienia toksycznej odpowiedzi w następstwie ekspozycji na czynniki środowiskowe

-biomarkery ekspozycji(narażenia) - obecne w wewnętrznych przedziałach organizmu mierzalne egzogenne substancje lub ich metabolity lub też produkty interakcji między czynnikami chemicznymi i docelowymi cząsteczkami lub komórkami.

-biomarkery efektu - wymierne biochemiczne lub fizjologiczne lub behawioralne, wszelkiego rodzaju zmiany wewnątrzustrojowe, które w zależności od wielkości - mogą być rozpoznawane jako łączące się z już obecnymi lub mogącymi się pojawić zaburzeniami zdrowotnymi i chorobami

8. Narzad krytyczny i stezenie krytyczne:

-Narzady krytyczne to te szczegolnie wrazliwe na dany czynnik(np .promieniowanie, metale ciężkie). Ich uszkodzenie prowadzi do powaznych zaburzen funkcjonowania calego organizmu. Patologiczne dzialanie wystarczajaco duzych dawek czynnika (promieniowania) na organizm ludzki manifestuje sie roznymi postaciami zmian,

zaburzen, uskodzen.W przypadku promieniowania zaliczamy do nich:

popromienna zmiany somatyczne: ostra choroba popromienna, przewlekla choroba

popromienna, miejscowe ogniskowe zmiany popromienne ostre i przewlekle dotyczace pojedynczej tkanki, narzadu lub wzglednie okreslonej okolicy ciala (np zapalenie tarczycy, organiczony zespol popromienny), odlegle skukti napromieniowania (np. niedokrwistosc, nowotwory popromienne, zacma soczewek ocznych, zaburzenia gametogenezy).

-Stezenie krytyczne to takie stezenie substancji toksycznych przy ktorych zachodza odwracalne lub nieodwracalne niepozadane zmiany czynnosciowe komorek, tkanek, narzadow.

9. Co to jest NDS i NDN :

NDS - najwyzsze dopuszczalne stezenie dotyczace czynnikow natury chemicznej

NDN - najwyzsze dopuszczalne stezenie dotyczace czynnikow natury fizycznej

Wartosci srednie tych czynnikow, ktorych oddzialywanie na pracownika w ciagu 8h dnia pracy przez okres calej aktywnosci zawodowej nie powinno spowodowac zmian w stanie zdrowia pracownika i jego przyszlego potomstwa. Jezeli wartosci te zostana przekroczone pojawia sie choroba zawodowa i mozemy wystapic o odszkodowanie.

10.Grupy czynnikow biologicznych :

Czynniki biologiczne dzielimy na mikroorganizmy i makroorganizmy. Mikroorganizmy to bakterie, wirusy, grzyby, pierwotniaki i wytwarzane przez nie substancje. Makroorganizmy to rosliny, zwierzeta.

11. Drogi wnikania czynnikow srododwiskowych do organizmu:

- droga pokarmowa

- droga oddechowa

- przez skore

- przez blony sluzowe

- dokrewna

12. Co to jest PPM i od czego zalezy:

PPM - podstawowa przemiana materii, wydatek energji dla podtrzymania czynnosci

fizjologicznych na 24 godziny w optymalnych warunkach otoczenia, na czczo. Zalezy od wieku, plci, aktywnosci zawodowej, stanu fizjologicznego.

13. Rodzaje zagrozen w srodowisku pracy :

- chemiczne

- biologiczne

- fizyczne

14. Skladowe makrosrodowiska czlowieka ?

Makrosrodowisko to klimat plus zanieczyszczenia powietrza, jakosc wody i gleb, oraz czynniki natury spolecznej (ustroj polityczny, PKB, system edukacyjny, zdrowotny, dostepnosc pracy, styl zycia). Wszystkie czynniki mikrosrodowiska moga wystepowac w makrosrodowisku.

15. Stres i zmiany nim wywolane:

Stres - dynamiczna relacja miedzy czlowiekiem a otoczeniem, odbierana jako wymagajaca wysilku adaptacyjnego lub przekraczajaca wrazliwosc jednostki. Dzieli sie na eustrs (sztes pozytywny) i dystres (stres negatywny). Zmiany wywolane stresem: zaburzenia percepcji i myslenia, trudnosci w koncentrowaniu

uwagi, nerwica, stany lekowe, zaburzenia przezywania, problemy z nawiazywaniem kontaktow, poczucie obcosci i zmiany w otoczeniu, aleksytymia (niezdolnosc wyciagniecia wnioskow z faktow psychologicznych oraz spolecznych), uzaleznienie od uzywek, zaburzenia seksualne.

16. Nikotynizm i skutki w organizmie, mechanizm dzialania :

Dym tytoniowy to aerozol, ktory zawiera ok.900 roznych substancji toksycznych czynnych bioogicznie. Najwazniejszym z nich jest nikotyna i nikotamina stanowia one 97% wszystkich alkaloidow w tytoniu wchlaniane sa do krwioobiegu przezblone sluzowa jamy ustnej i gornych drog oddechowych. Niktyna dziala na polaczenia nerwowomiesniowe i na zwoje komorek nerwowych. Niewielkie dawki stymuluja OUN. Duze dawki powoduja przyspieszenie akcji serca, wzrost cisnienia tetniczego, nudnosci, biegunka, kolatanie serca. Przewlekle zatrucie nikotyna powoduje zaburzenia rytmu serca, zwerzenie naczyn tetniczych, brak apetytu, zaburzenia trawnienia i wchlaniania, zaburzenia wzrokowe. Nikotyna uzaleznia fizycznie i psychicznie, poniewaz ma pewne uspokajajace, przciwlekowe, antydepresyjne.

17. Medycyna srodowiskowa i jej zadania :

Medycyna srodowiskowa to nowa dyscyplina medyczna, ktora bada zaleznosci miedzy powstaniem niektorych schorzen a wplywami antropogennie zmienionego srodowiska.Wylacza sie tu choroby zawodowe, infekcje, wypadki, styl zycia. Zadania medycyny srodowiskowej :

- badania rodzajow i skutkow obciazenia czynnikami srodowiskowymi

- ustalenie kryteriow zdrowotnych srodowiska i wskaznikow zagrozenia zdrowia czlowieka.

18. Jakie sa roznice miedzy medycyna srodowiskowa a medycyna pracy :

W obu środowiskach występują, z nielicznymi wyjątkami ( np promieniowanie laserowe), te same czynniki fizyczne, chemiczne i biologiczne

Medycyna pracy	Medycyna środowiskowa
wysokie stężenia czynników	niskie stężenia czynników
dzienny okres narażenia przeciętnie 8 godzin	dzienny okres narażenia do 24 godzin
populacja eksponowana - przeważnie dorośli, wyselekcjonowana pod względem wieku i stanu zdrowia	cała populacja od noworodków do ludzi w podeszłym wieku
systematyczny monitoring zdrowia	badania w przypadku zaburzeń zdrowia

19. Jakie sa podobienstwa miedzy medycyna srodowiskowa a medycyna pracy :

*

20. Jakie czynniki srodowiskowe ksztaltuja zdrowie :

Czynniki srodowiskowe ksztaltujace zdrowie to :

- biologiczne - flora, fauna, drobnoustroje

- chemiczne - substancje toksyczne, gazy, pyly

- fizyczne - temperatura, wilgotnosc powietrza, promieniowanie

21.Jakie sa biologiczne wlasciwosci pylow :

Odrozniamy pyly o dzialaniu :

- drazniacym (aluminium, zwiazki boru, wegiel, zelazo,szklo) - nie powoduja rozrostu tk. wloknistej w plucach, nie zwiekszaja ryzyka zachorowan na gruzlice pluc i inne choroby infekcyjne, nie powoduja czynnosciowego pluc.

- pylicotworczym ( krysztaly SiO2, krysztaly litu, niektore krzemiany jak talk i kaolin, pyly z kopalni ) - powoduja niezyt oskrzeli, rozedme niezytowa, pylice, zapalenie pluc.

- alergicznym (pochodzenie organiczne, bawelna, welna, siersc, pochodzenie nieorganiczne : leki, pyly arsenu, miedzi chromu) - w czystej postaci nie wywoluja reakcji ze strony tkanki lacznej i nie prowadza do rozwoju zmian wloknistych w plucach, moga spowodowac reakcje uczuleniowe, zwiekszaja ryzyko wystapienia chorob infekcyjnych, sa przyczyna anatomicznego i czynnosciowego uszkodzenia narzadu oddechowego oraz ukladu krazenia

- toksycznym - dlugo pozostaja w plucach w formie czastek stalych, wiekszosc jest dobrze rozp. w wydzielinie blony sluzowej drog oddechowych.

22. Cechy pylow decydujace o ich szkodliwosci:

- rodzaj szkodliwych skladnikow

- latwo sie przedostaja do ustroju

- oslabiaja ustroj

- stezenie skladnikow

23. Definicja i parametry mikroklimatu?

Mikroklimat - klimat okreslonej przesztrzeni, ktory moze sie roznic od klimatu naturalnego duzego obszaru. Mikroklimat dzielimy na naturalny i sztuczny.

Parametry mikroklimatu to :

- naslonecznienie

- wilgotnosc

- promieniowanie cieplne

- temperatura

- czynniki biologiczne

- czynniki chemiczne

- promieniowanie jonizujace

24. Definicja zdrowia i jego uwarunkowania :

Wg. WHO zdrowie to calkowity fizyczny,psychiczny i spoleczny dobrostan a nietylko brak choroby lub niechorowanie.Czynniki decydujace o stanie zdrowia dzielimy na egzo i endogenne. Zdrowie determinuja : styl zycia (50%), srodowisko , spoleczne (25%), czynniki srodowiskowe ( 10%), czynniki spoleczne ( 20%), czynniki genetyczne (10%), medyzyna naprawcza (10%).

25. Jaka jest roznica miedzy prewencja (profilaktyka) a promocja zdrowia :

Promocja zdrowia to proces umozliwiajacy ludziom kontrole nad wlasnym zdrowiem i

poprawianie go. Prewencja zdrowia skupia sie bardziej na zapobieganiu chorobom. Wg. Kaplana prewecja zdrowia dzieli sie na :

- prewencja pierwotna - sa to dzialania dazace do zmniejszenia pradopodobienstwa

wystapienia chorob czy inwalidztwa - zapobiegania wypadkom drogowym, wypadkom w

pracy, wszelkie dzialania skierowane sa w strone ludzi zdrowych.

- prewencja wtorna - wykrywanie wczesnych objawow uszkodzen i powstrzymanie ich rozwoju

- faza rehabilitacyjna zapobieganie negatywnym skutkom chorob.

26. Wymien obszary promocji zdrowia:

Promocja zdrowia ma cztery obszary dzialania:

- srodowiskowy: oddzialywanie na srodowisko zycia i pracy - akcje typu “zdrowe miasto”, “zdrowy dom”.

- spoleczny: oddzialywanie na grupy spoleczne i inne slementy struktury spolecznej,

tworzenie i propagowanie sprzyjajacych zdrowiu wzorow i standartow zachowan

- organizacyjny: instytucje jako osrodki promocji zdrowia (“zdrowa szkola”, “zdrowy szpital”)

- indywidualny

27. Co to jest higiena i jak ja dzielimy:

Higiena ( hygienos - leczniczy, przynoszacy zdrowie) to nauka, ktorej przedmiotem

zainteresowania jest zdrowie czlowieka. Nalezy do grupy nauk medycznych zajmujacych sie glownie zjawiskami zachodzacymi na zawnatrz czlowieka i ukierunkowanych przede wszystkim na prewencje pierwszej fazy. Higiena ogolna dzieli sie na dzialy :

- higiena komunalna ( wody, powietrza, gleby, mieszkania)

- higiena pracy

- higiena zywnosci i zywienia

- higiena szkolna

- higiena czlowieka

28. Co to jest epidemiologia i jej zadania

Epidemiologia (gr. epi - na , demos - lud, logos - slowo, nauka) - nauka badajaca wplyw

czynników srodowiskowych na wystepowanie chorób w populacji, lub wplywajacych na stan zdrowia ludnosci.

Dzial medycyny, nauka zajmujaca sie badaniem przyczyn, rozwoju i szerzenia sie procesów zakaznych - a takze innych chorób niezakaznych i stanów patologicznych, wystepujacych masowo w zbiorowiskach ludzi - spowodowanych czynnikami fizycznymi, chemicznymi, warunkami socjalnymi lub brakiem czy tez niedoborem konicznych dla ustroju czynników. Epidemiologia obejmuje tez zapobieganie czy zwalczanie tych chorób.

Epidemia - pojawienie sie na danym obszarze równoczesnie lub w krótszym odstepie czasu duzej liczby zachorowan na dana chorobe zakazna lub niezakazna.

Wazne! Epidemia dostarcza wiadomosci nie tylko o chorobie, ale takze o:

-etiologii choroby

-historii naturalnej chorób

-czynnikach powstawania

Epidemiologia pozwala na opracowanie profilaktyki. W badaniach epidemiologicznych brane sa pod uwage:

-cechy demograficzne danego srodowiska

-struktura wieku

-struktura plci

-migracja ludności

29. Roznice miedzy medycyna naprawcza a medycyna zapobiegawcza:

Medycyna zapobiegawcza - zajmuje sie ocena szkodliwosci srodowiska na organizm ludzki.Ocenia ona ekspozycje (stezenie, natezenie, ilosc, intensywnosc danego czynnika fizycznego, chemicznego lub biologicznego, który dziala na populacje, organizm, narzad, komórki). Najczestszym parametrami ekspozycji sa stezenie, natezenie, czas i czestotliwosc oddzialywania.

Medycyna zapobiegawcza:

-ustala rodzaj zagrozen z punktu widzenia szkodliwosci lub uciazliwosci

-okresla mechanizmy uszkodzen

-opracowuje i przeprowadza zadania profilaktyczne

- organizuje badania kontrolne

- nadzoruje polityke prozdrowotna panstwa

Medycyna naprawcza:

-zajmuje sie leczeniem chorób, którym nie zdazyla zapobiec medycyna zapobiegawcza

30. Wymien choroby cywilizacyjne i je scharakteryzuj:

Choroby cywilizacyjne dzielimy na 5 grup w zaleznosci od czynnikow ktore je wywoluja:

- z nadmiernego stresu - choroba niedokrwienna serca, nadcisnienie tetnicze,otylosc, zmiany psychotyczne

- z niedoboru naturalnych bodzcow - choroba sieroca, hipokinezja, hipowitaminoza, niedobory pokarmowe

- spowodowane zaniczyszczeniami srodowiska - wywolane czynnikami biologicznymi, fizycznymi, chemicznymi

- zwiazane z wykonywaniem zawodu - choroby zawodowe i pozazawodowe

- urazy: wypadki przy pracy, komunikacyjne, wojenne

31. Zasady prawidlowego odzywiania:

-róznorodne produkty

-ciemne pieczywo

-chude mleko

-ryba zdrowsza niz mieso

-duzo warzyw i owoców

-utrzymanie nalezytej wagi ciala

-ograniczenie tluszczów zwierzecych

-unikanie slodyczy

-unikanie alkoholu

-ograniczyc spozycie soli

Zapotrzebowania na pozywienie:m f

Kalorie : 2400 kcal 2100 kcal

-Weglowodany: < 390 g < 340 g

-Bialka: 75 g 70g

-Tluszcze: < 80 g < 70 g

-Cholesterol: < 300 g < 300 g

32. Co to jest BMI:

BMI to wskaznik masy ciala czyli. BMI = [masa ciała (kg)] / [wzrost (m)]2 .BMI powinien sie miescic w granicach 18-25. Wartosci 25-30

oznaczaja nadwage, powyzej trzydziestu otylosc.

Rodzaje otylosci:

Otylosc gynoidalna - gdy tkanka tluszczowa zgromadzona jest w okolicy bioder i

posladków, czesto nazywana otyloscia typu „gruszka”, czesciej wystepuje u kobiet.

Zwiazana jest z mniejszym zagrozeniem nadcisnieniem, cukrzyca, natomiast czesciej

pojawiaja sie zylaki, zwyrodnienia stawów (obciazenie ukladu kostno-stawowego).

Otylosc aneroidalna - gdy tkanka tluszczowa zgromadzona jest w okolicy jamy brzusznej, czesto nazywana otyloscia typu „jablko” czesciej wystepuje u mezczyzn. Zwiazany jest z duzym zagrozeniem chorobami ukladu krazenia, cukrzyca.

O rodzaju otylosci decyduje WHR:

WHR = talia / biodra

U kobiet: WHR > 0,85 otylosc aneroidalna

WHR < 0,85 ŕ otylosc gynoidalna

U mezczyzn: WHR > 1 otylosc aneroidalna

Jesli obwód tali u mezczyzn > 94 cm, u kobiet > 80 cm - jest zwiekszone prawdopodobienstwo

wystapienia chorób ukladu krazenia i chorób metabolicznych.

Jesli obwód biodra u mezczyzn > 102 cm, u kobiet > 88 cm - mozliwosc wystapienia chorób metabolicznych i ukladu krazenia jest bardzo duze.

33. Optymalna aktywnosc fizyczna i jej wplyw na organizm

Narodowy Instytut Zdrowia zaleca zarówno dzieciom, jak i doroslym mozliwie codzienny, nie

krótszy niz 30 min. srednio intensywny trening. Ta dzienna dawka moze skladac sie z

poszczególnych porcji ruchu, z których kazda powinna trwac co najmniej 10 min. Równiez praca

miesni wykonywana w ramach czynnosci zawodowych lub w gospodarstwie domowym moze byc

klasyfikowana jako cwiczenie. Poniewaz czestosc, intensywnosc i dlugosc treningów pozostaja we wzajemnym zwiazku, w rachube wchodzi tez mniejsza czestosc treningów (np. 3 razy w tyg.), gdy trwaja one odpowiednio dluzej lub SA bardziej intensywne. Jednak osoby o slabej kondycji powinny pamietac o tym , by zaplanowany cel osiagac przez codzienne kilkuminutowe wydluzanie czasu cwiczen.

Wplyw na organizm:

-prewencja chorób sercowo-naczyniowych (choroba wiencowa serca, udar mózgu)

- zapobieganie osteoporozie, cukrzycy, niektórym nowotworom

-spadek wagi ciala (zapobiega otylosci)

-podwyzsza sie ilosc dobrego cholesterolu (HDL)

-obnizenie wartosci cisnienia skurczowego i rozkurczowego krwi

-polepszenie kondycji fizycznej i psychicznej

-przyspieszenie rehabilitacji

-spowolnienie procesów starzenia

34. Cele promocji zdrowia:

Celem promocji zdrowia jest podniesienie stanu swiadomosci zdrowotnej spoleczenstwa (akcje,propaganda), promowanie zdrowego stylu zycia (akcje, propaganda) i tworzenie warunkow sprzyjajacych zdrowiu (redukcja czynnikow ryzyka).

35. Typy WZW i sposoby zapobiegania:

WZW wywolane jest przez szereg nie spokrewnionych ze soba wirusów. Dzieli sie je na wirusy

pierwotne hepatotropowe: A, B, C, D, E oraz wirusy cytomegalii (CMV), herpes (HSV), Epstein-

Barr (EBV), które takze moga wywolac WZW. Ogólnie mozna powiedziec, ze WZW A i E szerza

sie droga pokarmowa, przebieg ostrego okresu choroby jest lzejszy, z mniejsza smiertelnoscia.

Typy wirusów B, C i D przenosza sie poprzez uszkodzone tkanki, droga plciowa. Przebieg choroby jest ciezszy, z wieksza smiertelnoscia, daja powiklania po wyzdrowieniu.

WZW B - wywolane przez wirusa HBV. Bardzo powazne, moze doprowadzic do tzw. Galopujacego zapalenia watroby i zgonu. Droga zakazenia jest naruszenie ciaglosci tkanek (zabiegi medyczne, narkomani, tatuaze, przekluwanie uszu, fryzjer), przetoczenie zakazonej krwi lub jej preparatów, scisly kontakt, zwlaszcza seksualny, poród (matka -> dziecko). HBV jest odporny na czynniki zewnetrzne, nie ginie w temp. 100*C.

Zapobieganie:

-aseptyczne postepowanie przy naruszeniu ciaglosci tkanek w zabiegach medycznych i pozamedycznych

-staly partner seksualny, uzywanie prezerwatyw

-szczepienia

- sterylizacja narzedzi w autoklawach w temp 121*C

WZW A - „choroba brudu”, pojawia sie tam, gdzie panuja zle warunki sanitarno-higieniczne.

Wywoluje ja wirus HAV. Zakazenie jest najmniej grozne. Droga zakazenia jest droga pokarmowa:

srodki spozywcze, woda zanieczyszczona kalem, rzadziej kontakt bezposredni. Wirus jest wrazliwy na czynniki zewnetrzne.

Zapobieganie:

- stosowanie zasad higieny przy produkcji i przygotowywaniu srodków spozywczych

- picie czystej, brzegowanej wody

-usuwanie i dezaktywowanie nieczystosci

- przebycie choroby pozostawia odpornosc

WZW E - wirus HEV przenosi sie jak wirus HAV. Przebieg lagodny, w Polsce bark doniesien.

Zapobieganie - jak w WZW A.

WZW C - wirus HCV. Szerzy sie droga parenteralna (naruszenie ciaglosci tkanek) oraz sex - jak

HBV. Po przechorowaniu przechodzi w s tan przewlekly.

Zapobieganie: jak przy WZW B ale nie ma szczepionki!

WZW D - wirus HDV. Nie wywoluje objawów. Do namnazania potrzebuje wirusa HBV. Przy

jednoczesnym zakazeniu obydwoma wirusami objawy sa znacznie ciezsze niz przy WZW B.

36. Skutki zdrowotne ekspozycji na pole elektromagnetyczne :

Fale elektromagnetyczne wykorzystywane sa w lacznosci radiowej, telewizyjnej, procesachtechnologicznych. Wyrozniamy fale i pola elektromagnetyczne o wysokiej czestosci 300 Mhz,300 Ghz ( mikrofale) i bardzo niskiej czestotliwosci ponizej 300 Hz. Fale te sa pochlaniane przez organizm i przeksztalcane na energie cieplna - tzw efekt termiczny. Gdy dojdzie do nagrzania roznych czesci organizmu mamy do czynienia ze specyficznym efektem termicznym : szkodliwe dzialanie mikrofali powoduje zmetnienie rogowki i soczewki, zmienia przepuszczalnosc blon komorkowych, u ludzi narazonych zawodowo na dzialanie fal elektromagnetycznych wystepuja: pobudzenie ukladu przywspolczulnego, zmniejszenie cisnienia tetniczego krwi, zwolnienie akcji serca, wzmozenie potliwosci. Niskie pole elektromagnetyczne powstaje wokol silnikow elektrycznych linii przemyslowych wysokiego napiecia, transformatow. Przypuszcza sie,ze moga zwiekszac rozwoj nowotworow zlosliwych.

Rodzaj promieniowania	Skutki
promieniowanie radiowe	wyniki na temat skutków zdrowotnych kontrowersyjne
mikrofale ogrzewanie	wpływ na spermatogenezę
promieniowanie IR	oparzenia skóry, oparzenia oczu, zaćma, zaburzenia mechanizmów termoregulacyjnych
promieniowanie widzialne	zaćma
UV (A,B,C)	oparzenia, działanie mutagenne, uszkodzeni oka (spojówki, rogówki, siatkówki), uszkodzenia skóry, rak skóry
promieniowanie jonizujące	działanie teratogenne, nowotwory, choroba popromienna, białaczki, uszkodzenie oczu, błon śluzowych

37. Podstawowe kierunki ochrony srodowiska :

-Ochrona gleb, powietrza, wod powierzchniowych.

-stosowanie technologii energooszczednych, materialooszczednych

- recykling

-oczyszczanie i ochrona zasobów wodnych (oczyszczalnie scieków, stosowanie

-obiegów zamknietych itp.)

- zwiekszanie powierzchni terenów zielonych o urozmaiconym skladzie gatunkowym

- ochrona gleb (przeciwdzialanie pustynnieniu, odpowiednie nawozenie)

-edukacja ekologiczna spoleczenstwa i promowanie zachowan proekologicznych

- stosowanie produktów „przyjaznych srodowisku” (np. ulegajacych biodegradacji)

- ochrona prawna: parki narodowe, ochrona gatunkowa, okresy ochronne

38. Jakie sa zanieczyszczenia powietrza :

- gazowe

- pylowe

- biologiczne

39. Jakie sa skutki zdrowotne wynikajace z zanieczyszczenia powietrza :

F. Skutki zdrowotne:

- tlenki azotu powoduja powstawanie methemoglobiny

- O3 wplywa negatywnie na system odpornosciowy

-naciekanie pecherzyków plucnych (03, NO2)

- dzialanie drazniace na uklad oddechowy i spojówki oczu (NO2, SO2, O3, …)

-niszczenie erytrocytów

- wzrost zachorowan na choroby ukladu oddechowego

-przewlekly kaszel z odksztuszaniem plwociny

- dusznosc napadowa lub stala

-uposledzenie wydolnosci wentylacyjnej pluc

- pylice

- zakazenia drobnoustrojami

- niewydolnosc krazeniowo-oddechowa

-alergie

40. Jakie sa zasady ochrony powietrza wewnetrznego

METODY FIZYCZNE:

-stosowanie odkurzaczy

- zmywanie powierzchni przedmiotów

-zwilzanie tkanin wykorzystywanych do sprzatania

- natluszczanie i pastowanie podlóg zmniejsza mozliwosc wzbijania sie kurzu

- filtracja powietrza

-dzialanie wysokiej temperatury (umieszczanie plomieni palników gazowych w strumieniu

przeplywajacego powietrza)

-sprezanie powietrza(rosnie temperatura)

-jonizacja powietrza (elektrostatyczna sedymentacja rozproszonych czastek na

elektrodzie)

-naswietlanie promieniami jonizujacymi i UV

METODY CHEMICZNE:

-gazy, pary, aerozole niszczace drobno ustroje (glikole, tlenek etylenu, ozon)

41. Jakie sa sposoby ochrony powietrza zewnetrznego

-Nie wydzielać gazów toksycznych

-Nie zawierać cząstek niebezpiecznych ani gazów

-Nie emitować niebezpiecznego promieniowania

-Nie zanieczyszczać ani zatruwać wody ani gleby

-Eliminować zbędne odpady, cieki , dymy

42. Jakie znasz wady biomarkerow :

- zmiennosc markerow

- brak swoistosci

- niemozliwosc identyfikacji zrodla

- inwazyjnosc

- kwstie etyczne ( czy zawsze jest uzasadniony pobor danej tkanki do celu badaia)

- wplyw zaklocen

- markery skutkow nie sa swoiste w odniesieniu do narazenia

43. Jakie znasz zalety biomarkerow :

- wykazuja,ze nastapila ekspozycja

- sumuja wszystkie drogi wnikania

- mozliwosc sporzadzania zgodnosci z modelem farmakoinetycznym

- mozliwa ocena ryzyka

- mozliwosc identyfikacji osob z grupy zwiekszonego ryzyka

44. Dobor biomarkerow :

- koniecznosc zrozumienia farmakokinetyki

- powiazane z narazeniem

- podstawa, zmiennosc i zaklocenia

- powtarzalnosc - kilkukrotne wykonanie daje ten sam wynik

- czulosc - powoduje skutek juz przy bardzo malej ekspozycji

- swoistosc

45. Co moze stanowic biologiczne probki do badan skutkow ekspozycji na czynniki

srodowiskowe :

mocz	nieinwazyjne	metabolity, metale, pestycydy, substancje mutagenne
kał	nieinwazyjne	substancje lipofilne, metale, rozpuszczalniki organiczne
krew	inwazyjne	gazy, metale, pestycydy, substancje aromatyczne
powietrze wydychane	nieinwazyjne	gazy, substancje aromatyczne, rozpuszczalniki organiczne
zęby, paznokcie	nieinwazyjne	metale
włosy	nieinwazyjne	metale, kotynina, PCB
łzy	nieinwazyjne	metale, steroidy, substancje aromatyczne
tkanki	inwazyjne	substancje lipofilne, pstycydy, PCB
mleko	nieinwazyjne	substancje lipofilne,

46. Co to jest DBS :

Dopuszczalne stezenie w materiale biologicznym. Przyjmuje sie,ze jesli zapobiegnie sie lub obnizy wystepowanie efektow krytycznych to z duzym prawdopodobienstwem mozna zalozyc,ze nie wystapia efekty o istotnym znaczeniu zdrowotnym. Wartosci DBS ustalone sa jako odpowiedniki najwyzszych dopuszczalnych stezen w powietrzu.

47. Czym sie rozni sterylizacja od dezynfekcji :

Generalnie chyba chodzi o to ze sterylizacja zabija wszystkie formy zarowno przetrwalnikowe i wegetatywne a dezynfekcja tylko wegetatywne.

Sterylzacja zapewnia zabicie lub zniszczenie drobnoustrojow bytujacych na sprzetach, w pomieszczeniach itp. Stosujemy metody fizyczne i chemiczne. Fizyczne : para wodna pod cisnieniem, suche, gorace powietrze, promieniowanie jonizujace. Chemiczne : tlenek etylenu, aldehyd mrowkowy, woda utleniona, formaldehydy.

Dezynfekcja ma na celu zapobieganie zakazeniom, odkazenie. Celem dezynfekcji jest zapobieganie szerzenia sie chorob zakaznych przez przenikniecie drog. Mozemy przeprowadzic dezynfekcje intensywna i zwykla. Dezynfekcja intensywna : wysoka skutecznosc, za pomoca srodkow, ktorych dzialanie bakteriobojcze prowadzi do sterylizacji, dopuszcza do przezycia niektore przetrwalniki bakterii.

Srodki dezynfekcyjne : zwiazki chloru, srodki utleniajace, jod, jodofory.

48. Czym sie rozni Tyndalizacja od pasteryzacji :

Pasteryzacja polega na podgrzewania produktów spożywczych 6099

stopni, tak aby zniszczyć lub zahamować wzrost drobnoustrojów chorobotwórczych lub enzymów przy jednoczesnym zachowaniu smaku produktów i uniknięciu obniżenia ich wartości odżywczych. Głównym zadaniem pasteryzacji jest przedłużenie trwałości produktów poprzez unieszkodliwienie form wegetatywnych mikroorganizmów. Klasyczna metoda pasteryzacji polega na ogrzewaniu

produktu do temperatury powyżej 60°C, jednak nie większej niż 100°C. Np. Typowy proces pasteryzacji mleka polega na ogrzaniu go do temperatury 100°C w ciągu 1 minuty lub do 85°C w ciągu 30 minut w zamkniętym urządzeniu nazywanym pasteryzatorem. Ultrahigh temperature processing (UHT) polega na błyskawicznym, 12 sekundowym podgrzaniu do temp. ponad 100°C (135150° C dla mleka) i równie błyskawicznym ochłodzeniu do temperatury pokojowej. Cały proces trwa 45 sek. Taka sterylizacja zabija florę bakteryjną nie zmieniając walorów smakowych produktu.

Tyndalizacją nazywamy metodę konserwacji żywności, która polega na trzykrotnej pasteryzacji przeprowadzanej co 24 godziny. Pierwsza pasteryzacja zabija głównie formy wegetatywne, nie jest w stanie zabić niektórych form przetrwalnych . Po okresie 24 h pod wpływem impulsu termicznego z przetrwalników rozwijają się kolejne formy wegetatywne bakterii, które giną po drugiej pasteryzacji . Trzecia pasteryzacja działa podobnie jak druga, zabijając ewentualne opóźnione bakterie

49. Co to jest sterylizaja i jakie znasz metody sterylizacji :

Wyżarzanie przedmiotu poddawanego wyjaławianiu w płomieniu palnika powoduje

spalenie komórek drobnoustrojów. Metoda ta jest stosowana tylko do drobnych przedmiotów metalowych na przykład do sterylizacji ez stosowanych do posiewów mikrobiologicznych. Spalanie stosujemy wówczas, gdy chcemy zniszczyć skażony materiał na przykład odpady szpitalne. Suche gorące powietrze powoduje utlenianie, a co za tym idzie inaktywację i degradację składników komórkowych drobnoustrojów. Wyjaławianie suchym gorącym powietrzem prowadzi się w sterylizatorach powietrznych, stanowiących zamknięte komory z termoregulacją, stosując temperatury 160-200 °C utrzymywane w czasie od dwóch godzin do kilkunastu minut. Nasycona para wodna powoduje gwałtowną hydrolizę, denaturację i koagulację enzymów i struktur komórkowych. Wyjaławianie jest rezultatem zarówno wysokiej temperatury, jak i aktywności cząsteczek wody. Zwykle stosowane temperatury sięgają 108-134 °C, zaś czas wyjaławiania wynosi 1530 minut. Promieniowanie UV. Wyjaławianie polega na naświetlaniu materiału promieniowaniem ultrafioletowym. Promieniowanie to zmienia strukturę kwasów nukleinowych, dlatego najsilniej działa na formy wegetatywne drobnoustrojów. Używa się fal o długości 210-328 nm (najbardziej aktywne jest promieniowanie o długości fali 254 nm), emitowanych np. przez lampy rtęciowe (niskociśnieniowa rura z kwarcu, wypełniona parami rtęciowymi).

50. Jak dzielimy odpady szpitalne i metody ich unieszkodliwiania :

Odpady medyczne mozna podzielic na:

- bytowo-gospodarcze - ich szkodliwosc nie jest wieksza niz odpadów

komunalnych; moga byc bezposrednio wywozone na wysypiska smieci;

-specjalne - zw. toksyczne i radioaktywne, wymagajace specjalnych metod

unieszkodliwiania unieszkodliwiania ( wykonują to specjalistyczne firmy).

- zakazne - opatrunki, sprzet jednorazowego uzytku itp., stanowia duze zagrozenie

epidemiologiczne, nalezy je spalic albo sterylizowac w autoklawach albo dezynfekowac

roztworem srodka dezynfekcyjnego w warunkach gwarantujacych uzyskanie wysokiego

poziomu dezynfekcji. Sprzet jednorazowego uzytku juz po uzyciu nalezy umieszczac w

specjalnych pojemnikach odpowiednio oznakowanych, o odpornych na przeklucia

zamknieciach. Odpady powinno sie umieszczac w tych pojemnikach bezposrednio po

uzyciu. Nie nalezy ich wypelniac wiecej niz 2/3 objetosci. Odpady nalezy transportowac w

pojemnikach, do których zostaly zebrane. Wszelkie manipulacje nalezy przeprowadzac z

zachowanie najwyzszej ostroznosci.

Obecnie utylizacja odpadów zakaznych zajmuja sie wyspecjalizowane firmy. Spalanie tych odpadów powinno odbywac sie w odpowiednich spalarniach, spelniajacych rygorystyczne

wymogi ochrony srodowiska.

51. Metody mycia rąk :

Higieniczne mycie rąk

Do większości prac wystarczające jest higieniczne mycie rąk. Jest to zabieg polegający głównie na zmyciu z powierzchni skóry rąk zanieczyszczeń organicznych i brudu oraz na częściowej eliminacji ze skóry rąk flory przejściowej i stałej.

W celu przeprowadzenia higienicznego mycia rąk, nanosi się na dłonie odpowiednią ilość mydła (koniecznie mydło w płynie, dozowane ze specjalnych dozowników ściennych za pomocą: 1) fotokomórki, 2) ramienia łokciowego lub 3) pedału nożnego. Czas mycia powinien wynosić nie mniej niż 30 sekund. Po dokładnym umyciu ręce spłukuje się i osusza jednorazowym ręcznikiem.

Dezynfekcja higieniczna rąk

Do dezynfekcji higienicznej rąk używane są najczęściej alkoholowe środki antyseptyczne. Preparaty te muszą posiadać certyfikat rejestracyjny Ministerstwa Zdrowia, a na etykiecie: sposób użycia i spektrum biobójcze. Antyseptyk stosuje się na czystą, suchą i pozbawioną wszelkich zanieczyszczeń organicznych i brudu skórę rąk. Nanieść 3 ml alkoholowego preparatu antyseptycznego i dokładnie wetrzeć w skórę aż do momentu całkowitego wyschnięcia preparatu, tj. ok. 30 s. Alkoholowe preparaty antyseptyczne powinny znajdować się w dozownikach ściennych sterowanych za pomocą fotokomórki lub ramienia łokciowego.

dezynfekcję higieniczną rąk należy przeprowadzić:

-Po każdym kontakcie z pacjentem

-Po każdym kontakcie z zanieczyszczonymi przedmiotami

-Po każdym kontakcie z materiałem zakaźnym, wydalinami, wydzielinami i płynami ustrojowymi

-Po wyjściu z toalety

-Po zdjęciu rękawiczek ochronnych

Chirurgiczne mycie rąk:

Polega na szorowaniu dłoni i przedramion aż do okolic łokci pod bieżącą wodą z mydłem ( 2 jałowe szczotki - każdą po 3 minuty). Po umyciu przemywać środkiem dezynfekcyjnym ( co najmniej 1 minutę). Wyjałowiony fartuch nakłada się przy pomocy innej osoby. Maskę i rękawiczki w taki sposób by uniknąć dotknięcia ich zewnętrznych powierzchni gołą dłonią.

52. Sposoby ochrony personelu przed zakazeniami wewnatrzszpitalnymi :

Ręce personelu medycznego są najważniejszym wektorem transmisji zakażeń szpitalnych !

Na powierzchni skóry człowieka oprócz drobnoustrojów zaliczanych do tzw. flory stałej okresowo może występować tzw. flora przejściowa. Składa się ona z mikroorganizmów, które nie są zdolne do namnażania i przebywania przez dłuższy czas na powierzchni skóry. U personelu medycznego florę przejściową stanowią często mikroorganizmy chorobotwórcze. Mogą być one podczas zabiegów przenoszone z jednego pacjenta na drugiego przez zanieczyszczone ręce, stając się częstą przyczyną tzw. zakażeń krzyżowych.

Dysponujemy trzema sposobami zmniejszania ryzyka przeniesienia zakażenia za pomocą rąk:

-mycie rąk wodą i mydłem

-odkażanie skóry rąk

-ochrona rąk za pomocą rękawiczek ochronnych

W praktyce drobnoustroje występujące na rękach mogą być z nich eliminowane w dostatecznym stopniu na drodze właściwie przeprowadzonego mycia z następową dezynfekcją. Przed przystąpieniem do mycia rąk z następową ich dezynfekcją higieniczną należy zdjąć z rąk biżuterię i zegarek.

53. Klasy czystosci wod i ich charakterystyka:

Klasa I wody

nadające się do:

Zaopatrzenialudności w wodę do picia,Zaopatrzenia zakładow wymagających wody o jakości wody do picia, Hodowli ryb łososiowatych.

Klasa II wody

Nadającesię do:

Hodowli innych ryb niżłososiowate, Chowu i hodowli zwierząt gospodarskich, Celów rekreacyjnych, uprawiania sportów wodnych oraz do urządzania zorganizowanych kąpielisk.

Klasa III wody

Nadającesię do:

Zaopatrzenia zakładów innych niż zakłady wymagające wody o jakości wody do picia, Nawadnianie terenów rolniczych, wykorzystywanych do upraw ogrodniczych oraz upraw pod szkłemi pod osłonamiz innych materiałów.

Wodysilnie zanieczyszczone, w których stężeniazanieczyszczeńprzekraczająwartości

dopuszczalne dla wyżej wymienionych klas czystości, określane sąjako wody pozaklasowe i oznaczane jako "non”.

54. Metody oczyszczania sciekow :

-Sedymentacja -opadanie dużych cząstek zawiesin na dno zbiornika

-Napowietrzanie -tłoczenie wody przez system rur; rozpylenie, napowietrzenie zmniejszenie stężenia CO2 i utlenienie związków żelazaKlarowanie wody Koagulacja -wprowadzenie koagulantów dodatnio

naładowanych: siarczan glinu, glinian sodowy, siarczan żelazowy lub żelazawy, chlorek żelazowy tworząsięduże cząsteczki zawiesin łatwiejsze do wytrąceniaosadzenia

-Filtrowanie - Przesączanie przez filtry piaskowe Pośpieszne-amerykańskie Powolne-angielskie

Dezynfekcja

-naświetlanie promieniami UV, ozonowanie

55. Metody uzdatniania wody :

- napromieniowanie - jest to dostarczanie tlenu, usuniecie zapachu i posmaku ,usuniecie CO2

- klarowanie - zlikwidowanie metnosci wody w zbiornikach zwanych osadnikami (usuwa sie ok. 70% zawiesin)

- koagulcja - wyeliminowanie bardzo drobnych zawiesin poprzez dodawanie koagulantow i oddzielanie zawiesin w postaci zelu.

- filtrowanie - moze byc powolne lub pospieszne, przy powolnym uzywamy filtrow

piaskowych, ktore skladaja sie z : warstwa drenazowa z cegiel, kamienie i zwir, piasek, wodoszczelne zbiorniki zelbetonowe; woda plynie z gory ku dolowi na powierzchni filtru powstaje blona biologiczna. Metody tej uzywamy do malo zanieczyszczonej wody. W metodzie pospiesznej uzywamy tzw. Blon fizykochemicznych.

- dezynfekcja - uzdatnianie wody przez srodki majace wlasciwosci bakteriobojcze

nieszkodliwe dla ludzi i zwierzat - chlorowanie, ozonowanie.

56. Szkodliwe czynniki gleby :

- pierwiastki promieniotworcze

- metale ciezkie

- czynniki antropogenne

57. Jakie sa grupy czynnikow szkodliwych w srodowisku pracy :

Czynniki szkodliwe w srodowisku pracy :

- Czynniki fizyczne: temperatura, wilgotnosc powietrza, oświetlenie, promieniowanie

elektromagnetyczne, prąd elektryczny, halas, dzwieki

- Czynniki chemiczne: metale ciężĸie, pyły, gazy, rozpuszczalniki organiczne, pestycydy

- Czynniki biologiczne: rożnego rodzaju drobnoustroje

- Czynniki psychiczne: stres, nerwice, uzaleznienia, sen

58. Co to jest efekt cieplarniany, jego przyczyny i skutki :

59. Jakie sa zagrozenia zdrowotne w strefie miedzyzwrotnikowej:

60. Zasady higieny dla osob przebywajacych w strefie tropikalnej :

Wyjezdzajac w kraje strefy tropikalnej nalezy wykonac odpowiednie szczepionki, trzeba zwrocic uwage na stan wody ktora pijemy, w mieszkaniu trzeba zabezpieczyc okna siatkami,zeby zablokowac dostep owadow, zywnosc powinna byc starannie umyta.

61. Podstawowe zasady higieny zywnosci w strefie tropikalnej:

63. Co to sa choroby tropikalne, drogi ich rozprzestrzeniania sie:

Choroba topikalna schorzenie

lokalne ktorego zasieg geograficzny ograniczony jest scisle do

strefy klimatu goracego. Goracy klimat stwarza warunki do rozwoju czynnikow

chorobotworczych - wirusy, bakterie, pasozyty. Czynniki te wnikaja do ustroju najczesciej dwoma drogami: przez przewod pokarmowy lub przez skore i blony sluzowe.

64. Wymien 5 chorob tropikalnych i podaj ich przyczyny:

- zolta febra - wywolywana przez wirus przenonoszony prze komary z rodzaju Aedes z ssaka zdrowego na czlowieka, lub z czlowieka na czlowieka.

- cholera - choroba bakteryjna wywolywana przez przecinkowiec cholery. Przecinkowiec cholery dostaje sie do ustroju poprzez zanieczyszczona wode i pokarmy.

- dzuma - choroba bakteryjna wywolywana przez paleczke dzumy, zwykle dostaje sie przez skore lub czlowiek zaraz czlowieka (dzuma plucna).

- malaria (zimnica) - choroba pasozytnicza spowodowana inwazja pierwotniakow z rodzaju plazmodium przenoszona przez komarysamice.

- filanozy - choroby pasozytnicze wywyolywane przez nicienie z rodziny filasi (robaki

pasozytnicze w klimacie tropikalnym) przenoszone glownie przez komary.

65. Co to jest uzaleznienie i klasyfikacje srodkow uzalezniajacych :

Uzaleznienie jest to trudne do przezwyciezenia dazenie do przyjmowania srodka

uzalezniajacego. Rozrozniamy uzaleznienie fizyczne i psychiczne. Klasyfikacja srodkow uzalezniajacych :

- srodki depresyjne - alkohol etylowy, srodki nasenne, haszysz, marihuana

- stymulanty amfetamina,

kokaina, kofeina, nikotyna

- srodki dzialajace lokalnie na poszczegolne osrodki mozgu - srodki uspokajajace,

przeciwdepresyjne, halucynogenne, narkotyki, leki przeciwpsychotyczne

66. Definicja chorob zawodowych i pozazawodowych :

Choroby zawodowe sa wynikiem okresowych, ujemnych wplywow w miejscupracy. Definicja chorob zawodowych ma aspekty prawne i ich stwierdzenie upowaznia prawnika do roszczen o odszkodowanie. Choroby pozazawodowe sa efektem ujemnych wplywow srodowiska pracy i srodowiska bytowania, rozgraniczenie obu wplywow zazwyczaj jest niemozliwe a zaliczenia do chorob zawodowych w celu otrzymania odszkodowania jest bardzo trudne ( np.choroba wiencowa, nadcisnienie tetnicze, nerwica)

67. Wymien znane ci choroby srodowiskowe ich przyczyny i objawy :

Choroba	Przyczyny	Objawy
Zespół przewlekłego zmęczenia	utrzymująca się infekcja subkliniczna	występowanie trwałego lub zmiennego zmęczenia, niepełny wypoczynek nocny, obniżenie aktywności dziennej, podwyższenie ciepłoty ciała, nieżyt gardła, limfadeopatia
przewlekle nieswoiste choroby układu oddechowego	czynniki ryzyka: cechy osobnicze, egzogenne ( palenie tytoniu, pyły, SO2, Nox, O3, CO, formaldehyd, kwaśne aerozole)	przewlekły kaszel, zwiększona produkcja śluzu. świszczący oddech, napady duszności, duszność wysiłkowa, zmniejszenie sprawności wentylacyjnej
wieloczynnikowa nadwrażliwość chemiczna	wynik ekspozycji środowiskowej w odpowiedzi na określone bodźce chemiczne	niespecyficzne_ nadmierna męczliwość, bóle głowy, zaburzenia pamięci, nieoczekiwane reakcje emocjonalne, nagła senność, dyskoordynacje ruchów podrażnienie spojówek, wrażliwość na zapachy, objawy ze strony różnych narządów (układów)
schorzenia zależne od budownictwa ( building - related illness i sick-building syndrome)	uwalnianie się gazów z materiałów budowlanych i wyposażenie wnętrz, zanieczyszczenia biologiczne, czynniki fizyczne ( hałas, wibracja, oświetlenie, mikroklimat)	alergiczny nieżyt błony śluzowej nosa, astma, podrażnienie oczu, gardła i krtani, suchość skóry i błon śluzowych, bóle głowy, zmęczenie, częste nieżyty dróg oddechowych, objawy neurotoksyczne, obniżenie zdolności do pracy

68. Jakie znasz choroby cywilizacyjne

• cukrzyca

• nadciśnienie tętnicze

• choroba wieńcowa

• dna moczanowa

• alkoholizm

• gruźlica

• POChP

• astma oskrzelowa i inne choroby alergiczne

• choroby afektywne

69. Jakie sa roznice miedzy biomarkerami ekspozycji a biomarkerami efektow :

Biomarkery skutkow zdrowotnych ( efektow) dostarczaja informacji o zmianach w organizmie, ktore zaszly w wyniku okreslonej ekspozycji na czynnik toksyczny na roznych poziomach jego organizacji narzadowej, tkankowej, komorkowej, molekularnej.

Biomarkery ekspozycji sa wskaznikami wchlonietej dawki energi okreslajacej ilosciowo wchlonieta toksyne i wzgledne produkty interakcji np. z DNA. Biomarkery wrazliwosci - informuja czy w przypadku osoby lub populacji nalezy spodziewac sie wszystkich skutkow zdrowotnych w organizmie przy nizszej lub wyzszej ekspozycji ( zygi na bodziec).

70. Najwazniejsze zagrozenia zawodowe w srodowisku medycznym :

- WZW

- HIV

- CHOROBY INFEKCYJNE

71. Wymien zagrozenia zdrowotne w srodowisku stomatologow:

72. Wymien szkodliwe czynniki zawodowe pielegniarek:

73. Jakie znasz szkodliwe czynniki srodowiska pracy nie wystepujace w srodowisku

komunalnym:

74. Grupy zawodowe lub placowki medyczne o najwiekszym ryzyku wystapienia zakazen :

- kliniki traumatologii i chirurgii

- osrodki ciaglej dializy otrzewnowej ( kliniki urologiczne )

- oddzialy intensywnej opieki medycznej

- zaklady transfuzjologii

- zaklady diagnostyki laboratoryjnej

75. Jakie parametry decyduja o szkodliwosci pylow?(było w pyt 22.)

-rodzaj szkodliwych skladnikow

-latwo sie przedostaja do ustroju

-oslabiaja ustroj

-stezenie skladnikow

-skład chemiczny

-struktura krystalograficzna

-stopień rozpuszczalności w płynach ustrojowych

-rozmiary cząstek ( rozproszenie) - frakcja respirabilna

76. Jakie czynniki decyduja o mikroklimacie.

77. Jakie wymagania powinna spelniac woda do pica :

Woda do picia powinna byc :

- bezbarwna

- bezwonna ( zapach gnilny - dyskwalifikuje wode do picia)

- nie powinna zawierac substancji powodujacych jej metnienie

- powinna miec odczyn obojetny pH 68

- brak substancji szkodliwych : Fe 3+, Mg, Fenol, pestycydy

- substancje porzadane : Fluor, Jod, Fe 2+

- po uzdatnieniu : miano coli w 100 cm3 nie moze byc ani jednej bakterii coli; liczba kolonii bakteri po 72h w temp. 72 stopni nie moze przekraczac 10 w cm3 ; liczba kolonii bakterii po 72h w temp. 24 stopnie nie moze przekraczac 50 w cm3.

78. Jakie jest dzialanie niskiego cisnienia atmosferycznego :

Niskie cisnienie atmosferyczne to hipobaria, objawia sie :

- niedotlenienie

- zwiekszenie ilosci hemoglobiny i liczbyerytrocytow we krwi

- przyspieszenie czynnosci serca

- choroba gorska - zapasc

- objawy niedotlenienia mozgu - bole glowy, sennosc, podniecenie, euforia, zachamowania czynnosci zmyslow, zaburzenie postawy ciala

- obnizenie pozoiomu zasad w plynach ustrojowych

79.Jakie jest dzialanie wysokiego cisnienia atmosferyznego :

Hiperbaria - dzialanie wysokiego cisnienia, objawia sie :

choroba

dekompresyjna (kesonowa) - objawy kliniczne : bole, zaroty glowy, bole miesni,

stawow, oslabienie sluchu, utrata swiadomosci, nawet przypadki smiertelne.

80. Co to jest epidemiologia (było)

81. Typy WZW, droga rozprzestrzeniania sie i zasady profilaktyki:(było)

82. Co to jest narzad krytyczny (było)

83. Co to jest stezenie krytyczne : (było)

84. Jakie znasz drogi wnikania i wydalania zanieczyszcze do i z organizmu :

- droga pokarmowa

- droga oddechowa

- przez skore

- przez blony sluzowe

- dokrewna

85. Co jest zrodlem dioksyn i jakie sa skutki ekspozycji na dioksyny :

Dioksyny zwiekszaja podatnosc ustroju na choroby bakteryjne, wirusowe, pasozytnicze.

nowotworowe.

- spalanie miejskich odpadow stalych, odpadow szpitalnych, odpadow nieorganicznych

- wytapianie rud

- palenie papierosow

- pozary lasow

- przy wytwarzaniu chloru i zwiazkow chlorowych w przemysle chemicznym

- narazenie podczas chlorowania podstawowych zwiazkow fenolowych

- wybielanie, chlorowanie papieru

- dioksyny kumuluja sie w roslinach, glebach, rybach, miesniach, sa to wtorne zrodla dioksyn

86. Zasady prawidlowego odzywiania (było)

87. Rola tluszczow w odzywiani i ich wartosci odzywcze :

88. Jakie wartosci zywieniowe ma blonnik pokarmowy :

Błonnik pokarmowy (włókno pokarmowe) definiuje się jako roślinne wielocukry i ligniny, oporne na działanie enzymów trawiennych przewodu pokarmowego człowieka.

W jamie ustnej - pożywienie zawierające włókno wymaga dokładnego rozgryzienia , wzmożony wypływ śliny , wymywanie resztek pokarmu z zębów , rozcieńczenie cukrów - działanie przeciw próchnicze

Żołądek- zwiększenie treści pokarmowej , przedłużenie fazy wydzielania żołądka ( posiłek zjedzony wolno)

Jelita - zwiększenie treści pokarmowej zarówno przez wiązanie wody jak i zwiększone wydzielanie soków trawiennych, zwiększenie masy stolca , przyspieszony pasaż przez jelito ,mechaniczne drażnienie ściany jelita , pobudzenie ukrwienia - wpływ na perystaltykę jelit (włókna nierozp. w wodzie- celulozy , ligniny , hemicelulozy)

Działanie antyodżywcze:

-Utrudnia wchłanianie metali niezbędnych: Fe, Ca, Zn.

-Obniża wykorzystanie białka

-zmniejsza zdolność przyswajania witamin

-zbyt długie przebywanie w żołądku - pobudzanie wydzielania soku żołądkowego

89. Witaminy - podzial, zrodla i rola w odzywianiu :

90. Funkcja skladnikow mineralnych w pozywieniu:

91. Jakie sa zanieczyszczenia zywnosci i ich najwazniejsze zrodla :

- azotany azotyny : stosowane w nawozach sztucznych dopuszczalne normy azotanow 5mg/kg

masy ciala/24h; azotyny 0.2mg/kg m.c /24h

- pierwiastki radioaktywne : wybuchy jadrowe z lat 60' i 70' katastrofa w Czarnobylu;

radioaktywne opady ( Cs 134 i Cs 137, Ra 226 i Sr 90 ) kumuluja sie w glebie i sa

przyswajane przez rosliny

- metale ciezkie - przemysl, motoryzacja.

92. Zrodla zakazen HIV i metody prfilaktyki :

AIDS - zespol nabytego uposledzenia odpornosci. HIVretrowirus

zakazajacy limfocyty Th, monocyty, makrofagi.

93. Wymien conajmniej 3 choroby z listy chorob zawodowch i podaj ich przyczyny :

- WZW

- Zespół wibracyjny - narazeni sa pracownicy obslugujacy narzedzia pneumatyczne wiertarki, pily elektryczne. Stopien szkodliwosci wibracji zalezy od jej czestotliwosci i natezenia, halas w srodowisku pracy wspomaga rozwoj choroby. Wystepuja 3 postacie tej choroby : naczyniowonerwowa, kostna (35 Hz), miesniowa

- pylica (azbestowa) - przewlekla choroba pluc powstala w wyniku wdychania pylow azbestu, prowadzi do zgrubienia i zbliznowacenia tkanki plucnej z uposledzeniem wymiany gazow.

94. Jakie czynniki srodowiskowe sa przyczyna zaburzen i chorob wzroku :

- czynniki chemiczne - gazy drazniace, toksyny, pyly, promieniowanie

- czynniki biologiczne - drobnoustroje,

95. Zasady higieny narzadu wzroku :

Wiek przedszolny i szkolny :

- podstawowe badanie okulistyczne w wieku 3 lat

- okresowe badanie okulistyczne

- higiena pisania i czytania

- zwracac uwage na oswietlenie

Wiek dojrzaly :

- szczegolne wskazania dla grup czynnych zawodowo, narazenie oczu na dzialanie urazow mechanicznych, substancji szkodliwych i promieniowania; okulary ochronne, oslony.

- dobre oswietlenie (normy : 5002000 Lx praca dokladna;100200 Lx praca mniej dokladna)

- higiena pisania i czytania

- okresowe badania okulistyczne

96. Zasady higieny oczu :

Wiek przedszolny i szkolny :

- podstawowe badanie okulistyczne w wieku 3 lat

- okresowe badanie okulistyczne

- higiena pisania i czytania

- zwracac uwage na oswietlenie

Wiek dojrzaly :

- szczegolne wskazania dla grup czynnych zawodowo, narazenie oczu na dzialanie urazow mechanicznych, substancji szkodliwych i promieniowania; okulary ochronne, oslony.

- dobre oswietlenie (normy : 5002000 Lx praca dokladna;100200 Lx praca mniej dokladna)

- higiena pisania i czytania

- okresowe badania okulistyczne

97.Zasady higieny jamy ustnej :

Codzienna higiena: mycie zebow, uzywanie nici dentystycznych,plynu do plukania jamy ustnej,

okresowe wizyty u dentysty.

98.Jakie sa pozytywne mierniki zdrowia :

Mierniki zdrowia okreslaja stopien rozwoju somatycznego oraz sprawnosc i wydolnosc fizyczna ustroju. Sprawnosc fizyczna to zdolnosc ustroju do wykonywania pewnych cwiczen np bieg, skoku. W

testach sprawnosciowych oceniamy moc, zrecznosc, szybkosc. Wydolnosc fizyczna zdolnosc adaptacji poszczegolnych ukladow do dozowanego wysilku. Poslugujac sie tymi wskaznikami oznaczamy : norma statystyczna (populacyjna) - badana jest cala populacja ( czyli rowniez niepelnosprawni)

- norma docelowa - okreslamy ja sortujac dzieci i osoby dorosle zyjace i rozwijajace sie w najkorzystniejszych warunkach.

- norma grupowa - populacyjnie dobrana wg scisle okreslonych kryteriow (np tempa dojrzewania)

99. Jakie sa negatywne mierniki zrowia :

Negatywne mierniki zdrowia to :

- mierniki dotyczace wystepowania chorob

- mierniki dotyczace wystepowania zgonow

- mierniki dotyczace wystepowania innych zjawisk zwiazanych z choroba ( obserwacja chorobowa, inwalidztwo, niepelnosprawnosc)

100. Czynniki decydujace o higienie pomieszczenia mieszkalnego (było)

101. Jakie grupy szkodliwosci wystepuja w mieszkaniach :

102. Jak oddzialują mikrofale :

Specyficzny efekt termiczny - charakterystyczny w oddziaływaniu promieniowania mikrofalowego z tkankami.

Częstotliwości rezonansowe różnych części organizmu mieszą się w obszarze mikrofalowym

Pod wpływem fal elektromagnetycznych dochodzi do niejednorodnego nagrzewania różnych części ciała (co jest spowodowane różnicami w pochłanianiu energii , właściwościami elektrycznymi tkanek i możliwością odpływu wytwarzanego ciepła (zawartością w nich wody, tłuszczu, stopniem ukrwienia).

Najbardziej zagrożone są organy słabo ukrwione i wykazujące duże pochłanianie, szczególnie oko.

• Soczewka oka w porównaniu z innymi tkankami ma mniejszą zdolność rozpraszania ciepła, ze względu na słabe ukrwienie, ograniczoną zdolność regeneracji i tendencję do akumulacji

• efektów mniejszych uszkodzeń.

• Przy dużych natężeniach (rzędu 200 W/m2), nawet krótkotrwała ekpozycja może powodować zmętnienie soczewki i rogówki.

103. Jakie sa poszczegolne skutki halasu :

- zmiana rytmu oddychania i tetna

- zmiana perystaltyki jelit

- zmiana cisnienia krwi

- nasilenie choroby wrzodowej

- wzmozona aktywnosc kory nadnercza

- spadek poziomu glukozy we krwi

- stany depresji i zmeczenia

- bezsennosc

104. Jakie sa skutki promieniowania jonizujacego :

Skutki :

- procesy jonizacji i wzbudzenia

- produkty radiolicy wody - rodniki H, OH, O2H z ktorych powstaja nadtlenki H2O2. Maja silne dzialanie utleniajace niszczac strukture komorkowa.

Bezposrednim skutkiem promieniowania jest choroba popromienna objawia sie ona

zaburzeniami metabolicznymi, zmianami zwyrodnieniowymi komorek, bolami glowy. Czesto konczy sie smiercia.

Rozróżnia się dwa rodzaje biologicznych efektów promieniowania jonizującego:

-niestochastyczne

-stochastyczne.

EFEKTY NIESTOCHASTYCZNE

• ostry zespół popromienny, który w większości przypadków kończy się śmiercią w wyniku niemożliwej do zatrzymania infekcji (uszkodzenie układu immunologicznego)

• lokalne zmiany martwicze skóry

• uszkodzenie układu krwiotwórczego

• zmiany zwyrodnieniowe w różnych narządach np. zaćma popromienna

• utrata zdolności reprodukcyjnej w wyniku napromienienia gonad

• uszkodzenie zarodka (w póżniejszych fazach rozwoju) i płodu prowadzące do ich śmierci.

• EFEKTY STOCHASTYCZNE

Niezależnie od rodzaju uszkodzonych komórek efekty stochastyczne ujawniają się po relatywnie długim czasie od ekspozycji (od kilku do kilkudziesięciu lat) dlatego nazywane są efektami odległymi.

Najbardziej typowymi nowotworami popromiennymi są białaczki.

Pozostałe typy nowotworów mogą być teoretycznie indukowane we wszystkich narządach.

Do najbardziej wrażliwych narządów na promieniowanie jonizujące należą: szpik kostny, tarczyca, gruczoł piersiowy u kobiet i płuca.

Najważniejsze nowotwory popromienne to :

• białaczki

• nowotwory tarczycy

• rak gruczołu piersiowego ( ryzyko zachorowania wzrasta, gdy ekspozycja miała miejsce między 10 a 39 rokiem życia, szczególnie w okresie dojrzewania)

• oskrzelopochodny rak płuc

• nowotwory ukł. kostnego

• nowotwory skóry

• przełyku, wątroby.

105. Zagrozenia mikrobiologiczne :

106. Zagrozenia mikrobiologiczne typowe dla strefy tropikalnej :

107. Co sluzy ocenie ekspozycji na chemiczne czynniki srodowiskowe .

108. Jakie znasz placowki i instytucje profilaktyczne w zakresie zdrowia publicznego, w resorcie zdrowia i poza nim :

109.Jaką role spelniaja szczepienia ochronne :

Szczepienia ochronne pomagaja wytworzyc odpornosc na okreslone choroby.

110. Problemy higieniczne zlobkow i przedszkoli :

- wszy

- odpowiednie odzywianie

- halas

- choroby zakazne

- mikroklimat pomieszczen

- opieka lekarska

- wentylacja

- oswietlenie

- rozklad zajec

111. Jakie sa najwazniejsze higieniczne typowe dla szkol :

112. Jakie sa podstawowe skladniki odzywcze i ich rola :

113. Roznica miedzy PPM i CPM.

114. Jakie znasz srodowiskowe zanieczyszczenia zywnosci :

115. Podstawowe wady zywieniowe :

-nieodpowiednie proporcja cukrów, tluszczów i bialek w posilkach

-brak urozmaicenia

-nadmiar spozywanych kalorii

-niedobór witamin i mikroelementów, kw. tluszczowych nienasyconych

- nieregularne spozywanie posilków

- zbyt mala ilosc spozywanego blonnika

-zbyt wysoki poziom tluszczów i cholesterolu w pokarmie

-pospiech podczas spozywania posilków

-zla ochrona produktów przed psuciem sie (rozwój bakterii, grzybów)

-zle przygotowanie pokarmów, np. gotowanie (zwlaszcza na parze) jest duzo zdrowsze od

smazenia

116. Od czego zaleza narmy zywieniowe i jaka jest zasada ich ukladania :

123. Definicja snu, zaburzenia snu, fazy snu, narkolepsja.

Sen jest to stan czynnościowy ośrodkowego układu nerwowego, cyklicznie pojawiający się i

przemijający w rytmie dobowym, podczas którego następuje zniesienie świadomości (por. świadomy sen) i bezruch.

Narkolepsja zespół chorobowy (dziedziczny, ryzyko zachorowania wśród krewnych jest około 10 razy większe niż w populacji ogólnej) objawiający się niepohamowanymi, napadowymi stanami senności, trwającymi zwykle około 10 20 min, najczęściej spowodowany silnymi emocjami (np. radość, strach, podniecenie). Takich ataków jest zazwyczaj kilka w ciągu dnia (średnio co 23 godziny). Przyczyny choroby nie są do końca znane. Prawdopodobnie, powodem zasypiania w ciągu dnia jest brak fazy REM podczas snu dobowego, której braki są nadrabiane podczas ataków narkoleptycznych. Odczuwane jest to jako sen na jawie. Narkolepsji mogą towarzyszyć tak zwane porażenia senne: w okresie przejścia od snu do czuwania przez kilkanaście minut występuje całkowita niezdolność do ruchu i mowy oraz omamy wzrokowe o przerażającej treści. Bardzo często osoby cierpiące na narkolepsję podczas ataku snu w ciągu dnia wszystko słyszą, a gdy mają otwarte oczy - widzą, lecz z powodu porażenia mięśni (katapleksja) nie mogą się poruszać.

124. Alkohol - wplyw na zdrowie.

Alkohol etylowy należy do związków chemicznych, które bardzo szybko wchłaniają się z przewodu pokarmowego już w ciągu 510 minut po spożyciu można go wykryć we krwi. W ciągu 15 minut wchłonięciu ulega 50% spożytej dawki. Po pewnym czasie stabilizacji stężenia alkoholu etylowego w tkankach, rozpoczyna się proces jego eliminacji. Jest to w 90% eliminacja enzymatyczna, a w 10% usuwanie w postaci niezmienionej z moczem i powietrzem wydechowym.

126. Chlorowcopochodne dioksyn.

(wikipedia) TCDD, 2,3,7,8-tetrachlorodibenzodioksyna - organiczny związek chemiczny z grupy dioksyn o bardzo silnych własnościach toksycznych. TCDD używane jest wyłącznie jako broń chemiczna. Związek ten zyskał ponurą sławę, gdy jesienią 2004 Wiktor Juszczenko prawdopodobnie został otruty TCDD w czasie kampanii prezydenckiej na Ukrainie.

Pierwszym objawem zatrucia jest trąd chlorowy (ang. chloracne), czyli zapaleniowe zmiany skóry, głównie twarzy i rąk. Utrzymuje się przez wiele lat pozostawiając głębokie blizny. W wyniku zatrucia TCDD mogą wystąpić zaburzenia w tworzeniu się hemoglobiny, zapalenie trzustki, uszkodzenie wątroby, podatność na infekcje, zaburzenia neurologiczne, zaburzenia ze strony układu hormonalnego. Śmiertelna dawka TCDD dla człowieka nie jest dokładnie znana.

127. Zatrucie azotonami i azotynami

Objawy uboczne sa wspólne dla wszystkich azotanów i sa to :

-pulsujace bóle głowy

-zaczerwienienie twarzy

-hipotonia ortostatyczna, zapasc ortostatyczna

-odruch tachykardii

-nasilenie objawów jaskry

Zatrucia azotanami i azotynami sa spowodowane przede wszystkim przez zanieczyszczona wode, która może zawierac:

- amoniak - sugeruje on swieże zanieczyszczenie

- azotyny - wytwarzane przez bakterie Nitrosomonas, swiadcza one o trwajacym już

jakis czas zanieczyszczeniu

- azotany - wytwarzane przez bakterie Nitrosobacter, swiadcza one o długotrwałym

Zanieczyszczeniu

-dym tytoniowy - zawarty w dymie tytoniowym NO utlenia sie do NO2, który wchodzi

w reakcje z izoprenem, w wyniku której powstaja rodniki nadtlenkowe i alkoksylowe

inaktywujace α1-antyproteinaze, co prowadzi do uwolnienia z granulocytów elastazy i w efekcie do rozedmy płuc

W zasadzie każde zatrucie jest zatruciem azotynami, ponieważ azotany w organizmie sa natychmiast przekształcane w azotyny.

• 4HbO2 + 4NO2 + 4 H+ 4Hb+ + 4NO3? + O2 + 2H2O (Hb+ - methemoglobina)

Objawy methemoglobinemii, które pojawiaja sie w wyniku ostatniej reakcji, to :

tachykardia, bóle brzucha, bóle głowy, zamroczenie, sinica.

Reakcja ta jest wykorzystywana w leczeniu zatrucia cyjankami, ponieważ powstajaca

methemoglobina ułatwia odszczepianie cyjanków i ich wydalenie.

128. Adaptacja.

129. Cechy osobnicze jakie wplywaja na zróznicowanie efektów narazenia.

Podatność (wrażliwości) organizmu na toksyczność metali zależy od takich czynników jak:

Wiek

Organizmy młode, niedojrzałe są bardziej podatne na toksyczność metali niż osobniki dorosłe i stare.

Płeć -

U kobiet stwierdzano wyższe stężenie niektórych metali we krwi niż u mężczyzn z tego samego środowiska; może to świadczyć o większej wrażliwości, ale nie ma jednoznacznych dowodów; podobnie wyższe u kobiet stężenia metali we włosach mogą świadczyć zarówno o większej wrażliwości (wyższa absorpcja), jak i sprawniejszych mechanizmach obronnych (usuwanie).

Według badań hiszpańskich, niekorzystny wpływ ołowiu na rozwój intelektualny dzieci jest silniejszy u chłopców niż dziewczynek.

Podatność genetyczna

Np. choroba Wilsona - defekt genetyczny, zwiększający wrażliwość na toksyczność miedzi)

Choroby przewlekłe

Przewlekłe choroby metaboliczne i nowotworowe powodują zmiany w organach lub układach czyniąc je bardziej wrażliwymi na toksyczność metali. Np. cukrzyca często przebiega z różnymi zaburzeniami pracy nerek, co zwiększa podatność na metale nefrotoksyczne (Hg, Pb, Cd)

Dieta, stan odżywienia organizmu

Np. Deficyt w diecie wapnia, magnezu, żelaza, fosforu i białka zwiększa jelitową absorpcję metali toksycznych (Pb, Cd).

Obecność błonnika w pożywieniu utrudnia wchłanianie metali ciężkich ( wiązanie kationów dwuwarościowych).

Aktywność fizyczna

Wysiłek indukuje stres oksydacyjny. Wysiłek fizyczny zmienia metabolizm i dystrybucję metali w organizmie (Zn, Cu, Fe), co może wzmagać toksyczność metali ciężkich.

130. Kryteria (klasy) toksycznosci.

Aby ilościowo oceniać i porównywać toksyczne własności związków, stworzono specjalną skalę oznaczaną skrótem LD (z ang. Lethal dose " dawka śmiertelna"). Najczęściej spotykaną wersją tej skali jest LD50 oznaczająca taką dawkę, przy której nastąpiła śmierć 50 ze 100 testowanych organizmów (np. szczurów), którym podawano dany związek wszelkimi możliwymi drogami (najczęściej doustnie). Inną skalą, stosowaną dla substancji gazowych, jest stężenie śmiertelne we wdychanym powietrzu, oznaczane skrótem LC (z ang. Lethal concentration " stężenie śmiertelne").

Zakres LD50 (mg/kg masy ciała)	Klasa toksyczności
LD50 <25	Bardzo toksyczna
25 < LD50 <200	Toksyczna
200 < LD50 <2000	Szkodliwa
2000 < LD50	Nie klasyfikowana

131. SBS

132. Zespól dlugu czasowego.(było)

133. Typy scieków :

ŚCIEKI:To wodazanieczyszczona przez działalnośćczłowieka, w stopniu uniemożliwiającym jej powtórne użyciebez skomplikowanego i czasochłonnegoprocesu oczyszczania.

Podział ze względuna ich pochodzenie:

-komunalne-pochodzące głółwnie z gospodarstw domowych zawierają one zwykle odpadki żywności, detergentyi fekalia.

-przemysłowe zawierają najczęściej rozmaite związki chemiczne, będące ubocznym produktem procesów technologicznych stosowanych w zakładachprzemysłowych. -rolnicznepowstające z wód spływających z pól i gospodarstw wiejskich zawierają zwykle nawozy sztuczne, pestycydy oraz zanieczyszczenia drobnoustrojami.

134. WWA - jak powstaja, skutki dzialania biologicznego na organizm :

WWA -Wielkocząsteczkowe Węglowodory Aromatyczne

benzen zahamowanie czynności szpiku kostnego rakotwórczy( białaczka szpikowa,

chłoniaki) wycofany z laboratoriów -nadal stanowi do 5% (obj.) benzyny bezołowiowej czynnik ekonomiczny !

policykliczne WWA homologi zaw. 4 lub 5 pierścieni benzenowychw złożach paliw

naturalnych tworzą się podczas: spalania węgla,pirolizy paliw kopalnych, niecałkowitego spalania związków organicznych

- emisja z silników samochodowych (niepełne)

- emisja ze źródeł spalania węgla

- ścieki miejskie i przemysłowe

TOKSYCZNOŚĆ - rakotwórcze, mutagenne, teratogenne WWA

135. Metale bedace ksenobiotykami :

Sa to metale ciezkie(np. Cd, Pb, Hg).

136. Uczulenie na lateks (rodzaje uczulen) :

Type I

The most serious and rare form, type I is an immediate and potentially life-threatening reaction, not unlike the severe reaction some people have to bee stings. Such reactions account for a significant proportion of perioperative anaphylactic reaction, especially in children with myelomeningocele.

Type IV

Also known as allergic contact dermatitis. This involves a delayed skin rash that is similar to poison ivy with blistering and oozing of the skin (see urushiol-induced contact dermatitis). This type is caused by chemicals used in the processing of rubber products.

Irritant contact dermatitis

137. Miano Coli :

Miano coli -najmniejsza objętość wody z której można wyhodować1 kolonię tej bakterii.

Wskaźnik coli-liczba kolonii bakterii wyhodowanych ze 100 ml wody. W wodzie po

dezynfekcji wskaźnik coli nie może przekraczać 1.

138. Opieka nad ludzmi starszymi.

139. Ogólne zanieczyszczenia wody.

140. Metale.

Na zawartość metali w organizmie i powodowane przez nie skutki toksyczne wpływają takie czynniki jak :

POBRANA DAWKA

CZAS NARAŻENIA

DROGA WCHŁANIANIA

STOPIEŃ ROZDROBNIENIA CZĄSTEK METALU W POWIETRZU

STOPIEŃ UTLENIENIA I POŁĄCZENIE CHEMICZNE W JAKIM WYSTĘPUJE METAL

np. alkilowe ( organiczne) połączenia metali mają właściwości lipofilowe - do organizmu przedostają się także przez skórę i są łatwo transportowane przez błony biologiczne tkanek.,

Zmiany procesów metabolicznych w organizmie pod wpływem metali ujawniają się w postaci skutków biochemicznych, subklinicznych lub po przekroczeniu stężenia krytycznego w danym organie w postaci skutków klinicznych.

skutki biochemiczne

Metale, toksyczne mogą wywoływać zmiany patologiczne ze względu na swoje podobieństwo do metali biogennych. Na przykład metal fizjologiczny może zostać wyparty z enzymu przez metal toksyczny. Klasycznym przykładem jest rugowanie Zn przez Cd.

Większość metali reaguje z grupami funkcyjnymi białek (grupy sulfhydrylowe, hydroksylowe, karboksylowe czy fosforanowe) i innych makromolekuł. W przypadku białek enzymatycznych prowadzi to do odkształcenia cząsteczki białka, włącznie z jego denaturacją i unieczynnienie enzymu.

Metale uszkadzają fosfolipidowe błony komórkowe i membrany organelli komórkowych (mitochondriów, lizosomów, jąder). Powodują zaburzenia w biosyntezie białek i w wytwarzaniu ATP.

Zatrucia ostre

Przy ostrych zatruciach pokarmowych np. Po wypiciu napojów z naczyń lub automatów zawierających metale występują takie objawy jak: metaliczny posmak w ustach, mdłości, wymioty, biegunki.

U osób narażonych zawodowo na pyły i dymy metali może wystąpić zespół objawów określanych jako gorączka odlewników tj . podwyższona temperatura, silne bóle głowy, objawy nieżytowe ze strony układu oddechowego (kaszel, duszności) i ogólne złe samopoczucie.

Zatrucia subtoksyczne ( środowiskowe)

Ustalenie biologicznych wpływów subtoksycznych stężeń metali ciężkich na populację terenów zurbanizowanych jest utrudnione ze względu na fakt jednoczesnego oddziaływania różnych metali, interakcje między nimi zachodzące na różnych poziomach (absorpcja, wiązanie ze specyficznymi białkami, transport w organizmie, wydalanie) mogą mieć charakter synergiczny ( co ma miejsce np. w przypadku Pb i Cd) lub antagonistyczny( Ni i Cd).

Wśród metali niefizjologicznych ze względu na właściwości toksyczne i spotykane w środowisku ilości na szczególną uwagę zasługują ołów, kadm i rtęć.

141. Zwiazki radioaktywne.

142. Podzial lekow.

143. Azbest.

Azbest to grupa wielu różnych minerałów, występujących w formie włóknistej.

Azbest jest przyczyną następujących chorób: pylica azbestowa, rak płuc i nowotworów

międzybłoniaka opłucnej. Szkodliwość włókien azbestowych zależy od średnicy i długości

włókien. Większe włókna nie są tak szkodliwe, gdyż w większości zatrzymują się w górnych

drogach oddechowych skąd są usuwane przez rzęski, włókna bardzo drobne są usuwane przez

system odpornościowy. Najbardziej niebezpieczne są włókna długie (>5m ), ale cienkie (<3m ),

przenikają one do dolnych dróg oddechowych, wbijają się do płuca gdzie pozostają i w wyniku

wieloletniego drażnienia komórek wywołują nowotwory. Takie włókna powstają głównie

podczas ścierania wykładzin hamulcowych i sprzęgłowych samochodów starszego typu.

144. Smog.

Smog jest to zanieczyszczenie powietrza unoszące się nad dużymi aglomeracjami miejskimi i okręgami przemysłowymi. Smog powstaje w wyniku emisji zanieczyszczeń w warunkach inwersji temperatury, gdy brak jest ruchów powietrza. Smog stanowi poważne zagrożenie dla organizmów roślinnych i zwierzęcych. Na jego działanie szczególnie narażeni są ludzie cierpiący na choroby układu oddechowego i choroby serca, zwłaszcza osoby starsze i dzieci. Poza tym wywołuje on choroby roślin, niszczenie urządzeń i budynków, w tym cennych zabytków kultury.

Rozróżnia się dwa rodzaje smogu:

1) smog typu Los Angeles (smog fotochemiczny, utleniający, kalifornijski), może wystąpić od lipca do października przy temperaturze 24÷35°C (upalne dni) , powoduje ograniczenie widoczności do 0,8÷1,6 km (powietrze ma brązowawe zabarwienie). Głównymi zanieczyszczeniami są: tlenek węgla, tlenki azotu, węglowodory aromatyczne i nienasycone, ozon, pyły przemysłowe i inne składniki, przede wszystkim spalin samochodowych - ulegają one przemianom fotochemicznym. Dla wytworzenia się smogu tego typu konieczne jest silne nasłonecznienie powietrza, natomiast ani dym, ani mgła nie mają większego znaczenia.

2) smog typu londyńskiego (kwaśny, "siarkawy", „mgła przemysłowa”), może wystąpić w zimie przy temperaturze -3÷5°C (ale przy powietrzu wilgotnym i silnie zanieczyszczonym), powoduje ograniczenie widoczności nawet do kilkudziesięciu m. Głównymi zanieczyszczeniami powietrza są: dwutlenek siarki, dwutlenek węgla, pyły. Smog powoduje duszność, łzawienie, zaburzenie pracy układu krążenia, podrażnienie skóry. Wywiera również silne działanie korozyjne na środowisko.

145. Pyl przemyslowy.

Pył przemysłowy - jest aerozolem , w którym powietrze jest ośrodkiem dyspersyjnym , a fazę rozproszoną stanowią cząstki ciała stałego , których źródłem są procesy przemysłowe (średnica cząstek wynosi 0.1-10μm )

W pyle przemysłowym najczęściej wyróżnia się dwie frakcje :

lżejszą - którą stanowią aerozole o średnicy ziaren mniejszych niż 2 μm. Są to drobne zanieczyszczenia np. związki organiczne powstające podczas spalania materiałów energetycznych , czy w wyniku kondensacji par metali.

cięższą - są to ziarna o średnicy większej niż 2 μm, zawiera cząski powstające przy wietrzeniu materiałów budowlanych , czy np. cząstki kurzu unoszonego z ulic.

Na stopień szkodliwości pyłów wchłanianych przez układ oddechowy ma wpływ :

rodzaj pyłu ( jego pochodzenie, skład chemiczny)

-wymiary i kształt ziaren

-stężenie w powietrzu i czas oddziaływania

-wrażliwość osobnicza.

147. Narzady krytyczne dla Hg, Pb, Cd.

(uwaga: informacje zawarte w odpowiedzi są niepewne)

Pb

Układ nerwowy O.U.N.

dzieci : zaburzenia neuropsychologiczne, silna neurotoksyna czerwonych krwinek,

inhibicja syntezy hemu, anemia, choroby układu sercowo naczyniowego uszkodzenia nerek

(nefropatia)

wchłanianie w ilościach nie powodujących ostrego zatrucia : zaburzenia behawioralne np. trudności w uczeniu się, kumuluje się w organizmie- kosci

Cd

Cytozol:

-martwica komórek, uszkodzenie komórek kanalików nerkowych

-hepatotoksyczność

-kumulacja w trzustce, jelitach i gruczołach, w łożysku -zagrożenie rozwoju potomstwa

Hg(???)

- akumulacja w mózgu

- akumulacja w tkankach płodu

- zaburzenie biosyntezy białka

- Uszkodzenia O.U.N. zaburzenia pamięci

- nadpobudliwość nerwowa

- zaburzenia móżdżkowe, obumieranie komórek O.U.N.

148. Radon.

Obserwuje się niekorzystny wpływ radonu na zdrowie, szkodliwe efekty działania radonu polegają na uszkadzaniu struktury chemicznej kwasu DNA przez wysokoenergetyczne, krótkotrwałe produkty rozpadu radonu 222Rn, co wywołuje rozwój komórek rakowych.Powoduje to np. zachorowania na raka płuc wśród górników.

•Badania krajów Unii wykazały, że średnie stężenie radonu w pomieszczeniach wynosi 20-50Bq/m3przy stężeniu zewnętrznym o rząd wielkości niższym, aczkolwiek badania wykazują, że w wielu krajach stężenie w mieszkaniach jest wyższe więcej niż o jedne rząd wielkości niż wynosi średnia. Średnia dawka roczna dla mieszkań wynosi 1mSv do 2,5 mSv, chociaż istnieją budynki, w których przekracza 20 mSv przy wartości rocznej dopuszczalnej 5 mSv Istnieją fizyczne lub techniczne możliwości kontroli radonu w pomieszczeniach istniejących niemniej nowo budowane budynki winny być odpowiednio zaprojektowane, by dawka dopuszczalne nie była przekraczana

•Dla budynków istniejących:

•poziom referencyjne równoważnika dawki efektywnej wynoszącej 20 mSv odpowiada stężeniu radonu 400 Bq/m3

•dla budynków wznoszonych należy tak je zaprojektować by średnie stężenie roczne nie przekraczało 200 Bq/m3

Powoduje to np. zachorowania na raka płuc wśród górników.

149. Biomonitoring - pomiar potencjalnie szkodliwych substancji.

Biomonitoring - obserwacje, zazwyczaj długoterminowe, zmierzające do oceny stanu

ekosystemu, rzadziej do oceny stanu czystości wybranych elementów środowiska

przyrodnicznego np. zanieczyszczeń wody i powietrza, na podstawie obecności i liczebności organizmów (gatunki wskaźnikowe).

W ocenie czystości wody używane są:

• ryby Gnathonemus petersii (trąbonos, mruk Petersa)

• małże słodkowodne

• owady wodne

150. Odpady - utylizacja.

151. . …lot da fak??

152. BZT5

BZT - biochemiczne zapotrzebowanie na tlen. Pojecie umowne określające ilość tlenu w mg 02/l,

potrzebnego do utlenienia związków organicznych znajdujących się w zanieczyszczonej wodzie,

na drodze biochemicznej w warunkach tlenowych. Zanieczyszczenie wód substancja organiczna

stymuluje wzrost bakterii i grzybów, co zwiększa absorpcjeO2. Im BZT większe, tym woda bardziej

skażona. Zazwyczaj stosuje się wskaźnik BZT5, czyli pięciodobowe biochemiczne zapotrzebowanie

na tlen.

Typowe wartości BZT5:

-surowe ścieki - 300 mg/dm3

-ścieki z hodowli zwierząt - 2 000 mg/dm3

-ścieki z papierni - 25 000 mg/dm3

153. Dziura ozonowa.

A na koniec jeszcze kilka dodatkowych:

1. Sposoby zabezpieczenia się przed promieniowaniem jonizującym

2. Podstawowe metody zapobiegania zakażeniom.
   

3. Skutki zdrowotne ekspozycji na 3 wybrane zakresy promieniowania

4. Podzial zakazen szpitalnych
   

5. profilaktyka wczesna

6. CO, jego źródła, efekt ekspozycji
   

7. Wpływ wibracji na organizm człowieka
   

8. Program kontroli zakażeń szpitalnych

9. Przyczyny zakażeń szpitalnyych

10. Co to jest DBS
    

11. Związek między fenotypem, genotypem a środowiskiem (pytanie się często powtarza)
    

12. Gazy duszące- działanie
    

13. Substancje drażniące w miejscach pracy

14. Co badamy w zadaniach sanitarnych wody

15. Jakie funkcje spełniają składniki mineralne
    

16. Lateks i skutki kontaktu z lateksem!!!
    

17. Łańcuch epidemiologiczny w zakażeniach szpitalnych
    

18. Proiony- co to jest i jakie niesie zagrozenia powietrza wewnętrznego

19. jakie a skuitki nadmiernego spozycia podstawowych elemntow zywieniowych (czy jakos tak:])

20. Nikotynizm i skutki w organizmie
    

21. Rodzaje nosicielstwa,

22. Zagrozenia dla pracownikow sluzby zdrowia(biol-chem-fiz)
    

23. Zadania higieny żywienia

24. Kadm, zrodla i szkodliwosc(także podać narząd krytyczny)

25. Czynniki biologiczne w miejscach pracy

26. Czynniki uczulajace w środowisku pracy i życiu
    

27. Co to jest adaptacja jak sie ja nabywa, i jakie sa skutki i przyczyny jej obnizenia
    

28. Lasery- gdzie jestesmy narazeni, jak dzialaja jak sie chronic przed narazeniem
    

29. Zespol uzaleznienia alkoholowego, alkoholizm
    

30. Rtec - zrodla ekspozycji i skutki zdrowotne (ważne żeby powiedzieć w jakich postaciach wystepuje i jaka jest czynna biologicznie)

31. Antyoksydanty i gdzie je mozemy znaleźć
    

32. 3 wirusy w wodzie

POWODZENIA

---