Prawo karne wykonawcze (KKW) - skrypt, Prawo, Prawo i postępowanie karne


PRAWO KARNE WYKONAWCZE

Prawo karne wykonawcze (PKW) - ogół norm prawnych regulujących wykonanie kar i innych środków penalnych (tzn. środków prawnych, środków probacyjnych, środków zabezpieczających, środków przymusu) przewidzianych w prawie karnym, w prawie karnym skarbowym i w prawie wykroczeń

PKW nie zajmuje się w żadnej mierze postępowaniem z nieletnimi (ustawa z 26 października 1982r. o postępowaniu w sprawach z nieletnimi)

PKW jest trzecim etapem prawa karnego, a tym samym jest jego częścią:

  1. 0x08 graphic
    normotwórstwo

  2. polityka ścigania i karania ujęcie pionowe

  3. wykonanie kar i innych środków penalnych

W ujęciu poziomym PKW zawiera częściowo normy prawa karnego materialnego, a częściowo postępowania karnego.

Dla normy prawa karnego, w tym PKW znaczny wpływ mają założenia na których zbudowany jest system prawa karnego.

Mamy 3 możliwe systemy, na których zbudowane jest prawo karne:

  1. system oparty na normach retrybutywnych - wg norm retrybutywnych kara jest odpłatą za wyrządzone zło (Kant, Hegel)

  2. system oparty na teoriach utylitarnych - wg teorii utylitarnych kara jest środkiem skierowanym w przyszłość i zmierza do osiągnięcia celów społecznie użytecznych, a w szczególności ma zapobiegać przestępczości

  3. system oparty na teoriach mieszanych - wg teorii mieszanych kara jest mieszaniną dwóch pierwszych teorii (Benthem)

Polski system oparty jest o teorię mieszaną, tzn. z jednej strony zawiera w sobie normy retrybutywne, z drugiej teorie utylitarne. W związku z tym na rożnych etapach tworzenia prawa zdają się dominować elementy retrybutywne, natomiast na etapie II są one mniej więcej zrównoważone, natomiast na etapie wykonania kary zdają się dominować elementy utylitarne, związane z zapobieganiem przestępczości.

W nawiązaniu do teorii kary i treści przepisów prawa, wyróżnia się rozmaite cele kar i środków penalnych.

Cele:

  1. zaspokojenie społecznego poczucia sprawiedliwości (cel sprawiedliwościowy)

  2. korzystne (dodatnie) oddziaływanie na społeczeństwo (cel prewencja generalna)

  3. korzystne (dodatnie) oddziaływanie na sprawcę (cel prewencja indywidualna)

  4. naprawienie lub zmniejszenie zła wyrządzonego przestępstwem (cel kompensacyjny)

Na etapie wykonania kary dominują cele prewencji generalnej.

KARY I INNE ŚRODKI PENALNE WG OBOWIĄZUJĄCYCH PRZEPISÓW

KODEKS KARNY

Wg KK karami są:

Wg KK środkami karnymi są:

Środki probacyjne znane KK to:

Środki zabezpieczające znane KK to:

  1. środki o charakterze leczniczo-rehabilitacyjnym połączone z umieszczeniem w zakładzie zamkniętym art.93 i nast. KK (to nie zakład karny!) - orzekane są wobec osób o ograniczonej poczytalności, wobec osób, które popełniły czyn zabroniony pod wpływem alkoholu, czy środków odurzających

  1. środki o charakterze administracyjnym art.99-100 KK

KODEKS WYKROCZEŃ

Kodeks wykroczeń także przewiduje kary (art.18 KKW):

Środki karne wg KKW:

KODEKS KARNY SKARBOWY

KKS przewiduje kary, środki karne i środki zabezpieczające za przestępstwa.

Karami za przestępstwa wg KKS są:

Środkami karnymi za przestępstwa wg KKS są:

Środki probacyjne za przestępstwa znane KKS to:

Środki zabezpieczające za przestępstwa znane KKS to:

KKS przewiduje kary i środki penalne za wykroczenia.

Kary za wykroczenia wg KKS:

Środki karne za wykroczenia wg KKS:

Środki zabezpieczające za wykroczenia znane KKS:

ORGANY POSTĘPOWANIA WYKONAWCZEGO

Nie ma definicji pojęcia „organ postępowania wykonawczego”, natomiast sam zwrot pojawia się w przepisach, jako katalog.

Art.2 KKW

Organami postępowania wykonawczego są według KKW:

  1. sąd I instancji

  2. sąd penitencjarny

  3. prezes sądu lub upoważniony sędzia

  4. sędzia penitencjarny

  5. dyrektor zakładu karnego, dyrektor aresztu śledczego, okręgowi dyrektorzy służby więziennej, Dyrektor Generalny Służby Więziennej

  6. komisja penitencjarna

  7. osoba kierująca innym zakładem przewidzianym w przepisach KKW

  8. sądowy kurator zawodowy

  9. sądowy lub administracyjny organ egzekucyjny (komornik)

  10. urząd skarbowy

  11. organ TOAP - terenowy organ administracji państwowej

  12. organ samorządu terytorialnego

  13. inny organ przewidziany przez ustawę do wykonywania orzeczeń

Dodatkowo przepisy KKS przewidują:

  1. urząd celny

  2. izbę celną

Ze względów ustrojowych wymienione organy można podzielić na 5 grup:

  1. organy sądowe:

  1. sąd I instancji

  2. sąd penitencjarny

  3. Prezes sądu lub upoważniony sędzia

  4. sędzia penitencjarny

  1. organy organizacyjnie z sądem związane:

  1. sądowy kurator zawodowy

  2. sądowy organ egzekucyjny

  1. organy pozasądowe powołane wyłącznie do wykonywania orzeczeń:

  1. dyrektor zakładu karnego, dyrektor aresztu śledczego, okręgowi dyrektorzy służby więziennej, Dyrektor Generalny Służby Więziennej

  2. komisja penitencjarna

  1. organy pozasądowe, które wykonywaniem orzeczeń zajmują się incydentalnie

  1. osoba kierująca innym zakładem przewidzianym w przepisach KKW

  2. administracyjny organ egzekucji

  3. Urząd Skarbowy

  4. organ TOAP

  5. organ samorządu terytorialnego

  1. wszystkie instytucje niepubliczne zajmujące się wykonaniem kary

Ad. 1) organy sądowe

Omawiając organy sądowe mówimy o dwóch stronach tego zjawiska:

      1. rozumiejąc pod tym pojęciem sąd jako organ orzekający

      2. rozumiejąc pod tym pojęciem sąd jako urząd podejmujący decyzje o charakterze administracyjnym

Zasadą jest, że sąd, który wydał orzeczenie w I instancji (SR, SO) jest właściwy również w postępowaniu wykonawczym, chyba że ustawa stanowi inaczej (art.31 §1 KKW). Najczęstszym wyjątkiem jest zastrzeżenie właściwości dla sądu penitencjarnego (art.3 §2 KKW). Sąd penitencjarny to sąd okręgowy.

W wielu przypadkach istotną rolę w postępowaniu wykonawczym odgrywa sąd okręgowy i sąd apelacyjny orzekający jako sądy odwoławcze (art.3 §2 p3 KKW).

Również sąd rejonowy odgrywa w postępowaniu wykonawczym istotną rolę - jest najczęściej sądem I instancji; przepisy przewidują jego właściwość w innych sprawach, np. wykonanie kary ograniczenia wolności, warunkowe umorzenie postępowania karnego.

Ad. 2) organy organizacyjnie z sądem związane

  1. Kurator sądowy

W świetle nowych przepisów ulega zdecydowanie zwiększeniu rola kuratora sądowego. Wynika to z części szczególnej KK i KKW.

Wyróżniamy kuratorów sądowych zawodowych i społecznych. Kuratorzy sądowi wykonujący orzeczenie w sprawach karnych - to kuratorzy dla dorosłych; w sprawach nieletnich i rodzinnych - to kuratorzy rodzinni.

3 wymogi do spełnienia, aby zostać kuratorem:

  1. studia magisterskie z zakresu prawa, socjologii, pedagogiki

  2. aplikacja (roczna)

  3. złożenie egzaminu kuratorskiego

Kuratorów mianuje, odwołuje lub przenosi do innego sądu lub zawiesza w czynnościach Prezes sądu okręgowego na wniosek kuratora okręgowego.

  1. Sądowy organ egzekucyjny

podstawa prawna: ustawa z dn. 29 sierpnia 1997r. o komornikach sądowych i egzekucji

Art.758 KPC: „Sprawy egzekucyjne należą do właściwości sądów rejonowych i działających przy tych sądach komorników”.

Art.759 §1 KPC: „Czynności egzekucyjne są wykonywane przez komorników z wyjątkiem czynności zastrzeżonych dla sądów”.

Ad. 3) organy pozasądowe powołane wyłącznie do wykonywania orzeczeń

  1. Dyrektor zakładu karnego, dyrektor aresztu śledczego, okręgowi dyrektorzy służby więziennej, Dyrektor Generalny Służby Więziennej

Podstawy prawne:

  1. KK, KKW (art.208)

  2. ustawa o służbie więziennej z 2010 r.


Ustawa z dn. 9 kwietnia 2010r. o Służbie Więziennej

- art.208

§ 1. Areszty śledcze podlegają Ministrowi Sprawiedliwości.

§ 2. Tymczasowe aresztowanie wykonuje się w aresztach śledczych.

§ 3. Areszty śledcze mogą być tworzone jako samodzielne areszty lub jako wyodrębnione oddziały zakładów karnych. Kilka aresztów śledczych może posiadać wspólną administrację bądź wydzielone służby.

§ 4. Aresztem śledczym kieruje dyrektor; wyodrębnionym oddziałem może kierować podlegający dyrektorowi kierownik.

§ 5. Minister Sprawiedliwości, w drodze zarządzenia, tworzy i znosi areszty śledcze, mając na względzie istniejące potrzeby w tym zakresie.

§ 6.  Dyrektor Generalny Służby Więziennej określa, w drodze zarządzenia, przeznaczenie aresztów śledczych, uwzględniając w szczególności potrzebę zapewnienia oraz racjonalnego wykorzystania miejsc zakwaterowania dla wszystkich tymczasowo aresztowanych.

- art.2 Organami postępowania wykonawczego są:

[...]  5)   dyrektor zakładu karnego, aresztu śledczego, a także dyrektor okręgowy i Dyrektor Generalny Służby Więziennej albo osoba kierująca innym zakładem przewidzianym w przepisach prawa karnego wykonawczego oraz komisja penitencjarna[...]

dyrektorzy SW

Ustawa i przepisy KKW przesądzają, że Służba Więzienna jest umundurowaną i uzbrojoną formacją apolityczną podległą Ministrowi Sprawiedliwości i posiadającą własną strukturę organizacyjną.

  1. 0x08 graphic
    zakłady karne, areszty śledcze

  2. okręgi podgalają Min. Sprawiedliwości

  3. Dyrektorzy Generalni

Organem służby więziennej jest dyrektor każdego szczebla (konkretnej jednostki). Ustawa ta przesądza pragmatykę służbową i zawiera (co jest błędem) regulację dotyczącą stosowania środków przymusu bezpośredniego, użycie broni palnej czy psa służbowego. Regulacja ta nie powinna się znajdować w tej ustawie, ale w kodeksie!!

  1. Komisja penitencjarna

O funkcjonowaniu komisji penitencjarnych jako organów administracyjnych przesądzają

Art. 74 KKW § 1.  Zmianę określonego w wyroku rodzaju i typu zakładu karnego, a także orzeczonego systemu terapeutycznego wykonywania kary może orzec tylko sąd penitencjarny, z zastrzeżeniem, że w wypadku ucieczki skazanego z zakładu karnego typu półotwartego albo otwartego lub niezgłoszenia się do takiego zakładu po jego opuszczeniu na podstawie stosownego zezwolenia, decyzję o skierowaniu skazanego do danego rodzaju i typu zakładu karnego podejmuje komisja penitencjarna.

§ 2. Jeżeli po wydaniu postanowienia przez sąd penitencjarny zajdą nowe okoliczności uzasadniające zmianę typu zakładu karnego i systemu terapeutycznego, decyzję w tym przedmiocie może podjąć komisja penitencjarna.

Art. 75 KKW § 1. W zakładach karnych działają komisje penitencjarne.

§ 2. W skład komisji penitencjarnej dyrektor zakładu karnego powołuje funkcjonariuszy i pracowników tego zakładu. Do udziału w pracach komisji, z głosem doradczym, dyrektor może zapraszać także inne osoby godne zaufania, zwłaszcza przedstawicieli stowarzyszeń, fundacji, organizacji i instytucji, o których mowa w art. 38 § 1, oraz kościołów i innych związków wyznaniowych.

Art. 76 KKW § 1. Do zakresu działania komisji penitencjarnej należy:

  1)   kierowanie skazanego do właściwego zakładu karnego, jeżeli nie określił tego sąd w wyroku,

  2)   kierowanie skazanego do określonego systemu odbywania kary, jeżeli nie określił tego sąd w wyroku,

  3)   ustalanie indywidualnych programów oddziaływań na skazanego i dokonywanie ocen ich wykonywania,

  4)   dokonywanie ocen okresowych postępów skazanego w resocjalizacji,

  5)   kwalifikowanie skazanych do nauczania w szkołach i na kursach,

  6)   kwalifikowanie skazanych, o których mowa w art. 84 § 2, do zakładów karnych dla młodocianych oraz skazanych, o których mowa w art. 96 § 3, do odbywania kary w oddziałach terapeutycznych,

  7)   kwalifikowanie skazanego, o którym mowa w art. 88 § 4, jako wymagającego osadzenia w zakładzie karnym typu zamkniętego w warunkach zapewniających ochronę społeczeństwa i bezpieczeństwo zakładu, oraz wymienionego w art. 88 § 3, jako wymagającego osadzenia w tym zakładzie w wyznaczonym oddziale lub celi oraz dokonywanie, co najmniej raz na 3 miesiące, weryfikacji tych decyzji,

  8)   weryfikowanie indywidualnych programów oddziaływania albo indywidualnych programów terapeutycznych, a także kierowanie i wycofywanie skazanych z oddziałów terapeutycznych,

  9)   wyrażanie opinii w sprawach przyznania skazanemu przepustki, o której mowa w art. 91 pkt 7 lub art. 92 pkt 9, oraz nagrody, o której mowa w art. 138 § 1 pkt 7 lub 8, wówczas gdy są one udzielane:

a)  po raz pierwszy,

b)  po przerwie trwającej dłużej niż 6 miesięcy,

c)  po powstaniu istotnych zmian w sytuacji prawnej lub rodzinnej skazanego,

  10)  wyrażanie opinii w sprawach:

a)  przyznania nagrody, o której mowa w art. 138 § 1 pkt 7 lub 8, skazanemu skierowanemu do odbywania kary w zakładzie karnym typu zamkniętego,

b)  projektu porządku wewnętrznego zakładu karnego oraz zmiany tego porządku,

c)  innych przekazanych jej przez dyrektora,

  11)  podejmowanie decyzji w sprawie korzystania przez skazanego z uprawnień określonych w art. 107 oraz zwolnienia z wykonywania pracy, na podstawie art. 121 § 7,

  12)  wykonywanie innych zadań przewidzianych w ustawie i w przepisach wydanych na jej podstawie.

§ 2. Jeżeli decyzja komisji penitencjarnej w przedmiocie klasyfikacji jest sprzeczna z prawem, o jej zmianie lub uchyleniu orzeka sąd penitencjarny; art. 7 § 5 stosuje się odpowiednio.

§ 3. W wypadku określonym w § 2 decyzję komisji penitencjarnej może także uchylić dyrektor okręgowy Służby Więziennej albo Dyrektor Generalny Służby Więziennej.

Ad. 4) organy pozasądowe, które wykonywaniem orzeczeń zajmują się incydentalnie

  1. zakłady psychiatryczne i zakłady leczenia odwykowego - podległe są Ministrowi Zdrowia i Opieki Społecznej, świadczą usługi medyczne dla ludności, natomiast wykonywaniem środków zapobiegawczych zajmują się incydentalnie, np. poprzez wydzielony oddział.

  1. administracyjny organ egzekucyjny, Urząd Skarbowy i organ administracji

  1. Organ postępowania wykonawczego w sprawach skarbowych - Urząd Celny i Izba Celna, działające na podstawie przepisów z dnia 21 czerwca 1996 r. o urzędach i izbach skarbowych, a także ustawa z dn. 19 marca 2004r. prawo celne.

KARA POZBAWIENIA WOLNOŚCI

Kara pozbawienia wolności ma kilka form:

  1. od 1 miesiąca do 15 lat - art.37 KK

  2. 25 lat pozbawienia wolności - art.32 KK

  3. dożywotnie pozbawienie wolności - art.32 KK

  4. kara aresztu wojskowego - art.322 KK

  5. zastępcza kara pozbawienia wolności orzeczona za grzywnę - art.46 KKW

  6. zastępcza kara pozbawienia wolności orzeczona za karę ograniczenia wolności

  7. kara porządkowa lub środek przymusu skutkujący pozbawieniem wolności - art. 242 §3 KKW

  8. zastępcza lub zasadnicza kara pozbawienia wolności

Akty prawne regulujące karę pozbawienia wolności

CELE WYKONANIA KARY POZBAWIENIA WOLNOŚCI

Cel wykonywania kary pozbawienia wolności to najbardziej sporna i najtrudniejsza kwestia. Aktualne ujęcie zadań wykonywania kary różni się od dawnego zwłaszcza tym, że oddziaływanie resocjalizacyjne ma stać się dla skazanego jego uprawnieniem lub ofertą ze strony organy wykonującego, z której nie musi on skorzystać.

Odrzucenie przymusu resocjalizacji wychodzi:

Cele wykonywania kary określa art. 67 §1 kkw: „Wykonywanie kary pozbawienia wolności ma na celu wzbudzanie w skazanym woli współdziałania w kształtowaniu jego społecznie pożądanych postaw, w szczególności poczucia odpowiedzialności oraz potrzeby przestrzegania porządku prawnego i tym samym powstrzymania się od powrotu do przestępstwa.”

Dla osiągnięcie tego celu prowadzi się zindywidualizowane oddziaływanie na skazanych w 3 systemach wykonywania kary, 4 rodzajach zakładów karnych i 3 jego typach.

TRZY SYSTEMY WYKONYWANIA KARY - nowość!!!

  1. programowego oddziaływania - jedna kategoria odbywa karę obowiązkowo - skazani młodociani, a dobrowolnie pozostali (muszą wyrazić zgodę na objęcie ich tym systemem, biorą czynny udział w opracowywaniu systemu)

W programach oddziaływania ustala się zwłaszcza:

  1. rodzaje zatrudnienia i nauczania skazanych,

  2. ich kontakty przede wszystkim z rodzina oraz i innymi osobami bliskimi (miejsce odbywania kary ułatwiające ten kontakt),

  3. wykorzystywanie czasu wolnego,

  4. możliwości wywiązania się z ciążących na nich obowiązków (łożenie na utrzymanie rodziny, spłacanie grzywny, rat ,pożyczek)

  5. przedsięwzięcia niezbędne dla przygotowania skazanych do powrotu do społeczeństwa (pomoc w znalezieniu pracy lub miejsca zamieszkania, ułatwienie kontaktu z kuratorem sądowym)

Wykonywanie programów oddziaływania podlega okresowym ocenom, programy te mogą ulegać zmianom. Zasada okresowych ocen wykonywani programów zakłada, że każdy program powinien być dostosowany do postępów resocjalizacji i zmieniających się okoliczności. Intencją ustawy jest dynamiczny charakter oddziaływania wychowawczego w omawianym systemie odbywania kary.

  1. programowego oddziaływania -system terapeutyczny - odbywają karę 4 grupy skazanych:

Wykonując karę w tym systemie uwzględnia się w postępowaniu ze skazanymi w szczególności potrzebę zapobiegania pogłębianiu się patologicznych cech osobowości, przywracania równowagi psychicznej oraz kształtowania zdolności współżycia społecznego i przygotowywania do samodzielnego życia. Warunki odbywania kary przy takich skazanych dostosowuje się do tych zadań. Dotyczy to w szczególności zatrudnienia, nauczania, zajęć kulturalno-oświatowych i sportowych. Skazanych, którzy nie wymagają już oddziaływania specjalistycznego przenosi się do odpowiedniego systemu wykonywania kary.

  1. zwykły - w tym systemie znajduje się reszta.

Mają do nich zastosowanie wszystkie przepisy KKW i regulaminu wykonania kary pozbawienia wolności. Praca z tymi skazanymi obejmuje wszystkie rozwijane w zakładach karnych formy oddziaływania przez pracę, naukę, zajęcia społeczno-wychowawcze, sportowe, oddziaływanie przez stosowanie kar i nagród. Zasada okresowych ocen resocjalizacji odnosi się także do tych skazanych, a stwierdzone w tej mierze postępy uwzględnia się przez stosowne awansowanie lub degradowanie skazanych w obrębie poszczególnych typów zakładów karnych. W systemie tym jednak nie ma wymogu sporządzania indywidualnych programów oddziaływania i okresowej oceny tych programów oraz korygowania ich w toku realizacji.

Odchodzimy od przymusu resocjalizacji skazanego.

RODZAJE ZAKŁADÓW KARNYCH

  1. dla młodocianych - z zasady przeznaczony dla osób, które nie ukończyły 21 lat, przy czym na podstawie art. 84 §1 i 2 kkw mogą tam odbywać karę również dorośli skazani, jeżeli jest to uzasadnione przyczynami określonymi w artykule:

„§ 1. W zakładzie karnym dla młodocianych odbywają karę skazani, którzy nie ukończyli 21 roku życia; w uzasadnionych wypadkach skazany może odbywać karę w tym zakładzie po ukończeniu 21 roku życia.

§ 2. Jeżeli jest to uzasadnione potrzebami oddziaływania, dorosły skazany po raz pierwszy, wyróżniający się dobrą postawą, może, za swoją zgodą, odbywać karę w zakładzie karnym dla młodocianych; korzysta on wtedy z takich uprawnień jak młodociany”

  1. dla osób odbywających karę po raz pierwszy

  2. dla recydywistów penitencjarnych - odbywają skazani karę z art. 86 kkw: „W zakładzie karnym dla recydywistów penitencjarnych odbywają karę dorośli skazani za przestępstwo umyślne na karę pozbawienia wolności lub zastępczą karę pozbawienia wolności oraz ukarani za wykroczenia umyślne zasadniczą lub zastępczą karą aresztu, którzy uprzednio już odbywali takie kary lub karę aresztu wojskowego za umyślne przestępstwa lub wykroczenia, chyba że szczególne względy resocjalizacyjne przemawiają za skierowaniem ich do zakładu karnego dla odbywających karę po raz pierwszy”

  1. dla odbywających karę aresztu wojskowego

TYPY ZAKŁADÓW KARNYCH

Zakłady karne różnią się od siebie stopniem zabezpieczenia i izolacji skazanych oraz wynikającymi z tego obowiązkami i uprawnieniami w zakresie poruszania się po zakładzie i poza jego obrębem.

Art. 70 §1 kkw: „Zakłady karne wymienione w art. 69 mogą być organizowane jako:

1) zakłady karne typu zamkniętego,

2) zakłady karne typu półotwartego,

3) zakłady karne typu otwartego”

Art. 90 kkw: „W zakładzie karnym typu zamkniętego:

1) cele mieszkalne skazanych mogą być otwarte w porze dziennej przez określony czas, jeżeli względy bezpieczeństwa nie stoją temu na przeszkodzie,

2) skazani mogą być zatrudniani poza terenem zakładu karnego w pełnym systemie konwojowania,

3) zajęcia kulturalno-oświatowe i sportowe oraz nauczanie organizuje się w obrębie zakładu karnego,

4) ruch skazanych po terenie zakładu karnego odbywa się w sposób zorganizowany i pod dozorem,

5) skazani mogą korzystać z własnej bielizny i obuwia, a za zezwoleniem dyrektora zakładu karnego - także z odzieży,

6) skazani mogą korzystać z dwóch widzeń w miesiącu, a za zgodą dyrektora zakładu karnego, wykorzystać je jednorazowo,

7) widzenia skazanych podlegają nadzorowi administracji zakładu karnego; rozmowy skazanych w trakcie widzeń podlegają kontroli administracji zakładu karnego,

8) korespondencja skazanych podlega cenzurze administracji zakładu karnego, z wyjątkiem korespondencji, o której mowa w art. 8 § 3, art. 102 pkt 11 i art. 103 § 1, która może podlegać jedynie nadzorowi,

9) rozmowy telefoniczne skazanych podlegają kontroli administracji zakładu karnego”

Art. 91 kkw: „W zakładzie karnym typu półotwartego:

1) cele mieszkalne skazanych pozostają otwarte w porze dziennej, natomiast w porze nocnej mogą być zamknięte,

2) skazani mogą być zatrudniani poza terenem zakładu karnego w systemie zmniejszonego konwojowania lub bez konwojenta, w tym również na pojedynczych stanowiskach pracy,

3) skazanym można zezwalać na uczestniczenie w nauczaniu, szkoleniu oraz w zajęciach terapeutycznych organizowanych poza terenem zakładu karnego,

4) skazani mogą brać udział w organizowanych przez administrację poza terenem zakładu karnego grupowych zajęciach kulturalno-oświatowych lub sportowych,

5) skazani mogą poruszać się po terenie zakładu karnego w czasie i miejscach ustalonych w porządku wewnętrznym,

6) skazani mogą korzystać z własnej odzieży, bielizny i obuwia,

7) skazanym można udzielać przepustek z zakładu karnego, nie częściej niż raz na dwa miesiące, łącznie na okres nie przekraczający 14 dni w roku,

8) skazani mogą korzystać z trzech widzeń w miesiącu, które za zgodą dyrektora zakładu karnego mogą być połączone,

9) widzenia skazanych podlegają nadzorowi administracji zakładu karnego; rozmowy skazanych w trakcie widzeń mogą podlegać kontroli administracji zakładu karnego,

10) korespondencja skazanych może podlegać cenzurze administracji zakładu karnego,

11) rozmowy telefoniczne skazanych mogą podlegać kontroli administracji zakładu karnego”

Art. 92 kkw: „W zakładzie karnym typu otwartego:

1) cele mieszkalne skazanych pozostają otwarte przez całą dobę,

2) skazanych zatrudnia się przede wszystkim poza terenem zakładu karnego, bez konwojenta, na pojedynczych stanowiskach pracy,

3) skazanym można zezwalać na uczestniczenie w nauczaniu, szkoleniu oraz zajęciach terapeutycznych organizowanych poza terenem zakładu karnego,

4) skazani mogą brać udział w organizowanych przez administrację, poza terenem zakładu karnego, grupowych zajęciach kulturalno-oświatowych lub sportowych,

5) skazanym można zezwalać na udział w zajęciach i imprezach kulturalnooświatowych lub sportowych organizowanych poza terenem zakładu karnego,

6) skazani mogą poruszać się po terenie zakładu karnego w czasie i miejscach ustalonych w porządku wewnętrznym,

7) skazani mogą korzystać z własnej odzieży, bielizny i obuwia,

8) skazani mogą otrzymywać z depozytu zakładu karnego pieniądze pozostające do ich dyspozycji,

9) skazanym można udzielać przepustek z zakładu karnego, nie częściej niż raz w miesiącu, łącznie na okres nie przekraczający 28 dni w roku,

10) skazany może korzystać z nieograniczonej liczby widzeń,

11) widzenia skazanych mogą podlegać nadzorowi administracji zakładu karnego. Rozmowy skazanych w trakcie widzeń nie podlegają kontroli administracji zakładu karnego,

12) skazanym, w miarę możliwości, stwarza się warunki do przygotowywania dodatkowych posiłków we własnym zakresie,

13) korespondencja skazanych nie podlega cenzurze administracji zakładu karnego,

14) rozmowy telefoniczne skazanych nie podlegają kontroli administracji zakładu karnego”

MOŻLIWOŚCI OPUSZCZENIA PRZEZ SKAZANYCH CZASOWO ZAKŁADÓW KARNYCH

  1. możliwość z elementu typu dla typu półotwartego i otwartego (art. 91 pkt 7 i 9 kkw)

  2. jako nagroda - art. 138 § 1 pkt 7 i 8 kkw:

„Nagrodami są:

7) zezwolenie na widzenie bez dozoru, poza obrębem zakładu karnego, z osobą najbliższą lub osobą godną zaufania, na okres nie przekraczający jednorazowo 30 godzin,

8) zezwolenie na opuszczenie zakładu karnego bez dozoru, na okres nie przekraczający jednorazowo 14 dni”

  1. losowe - art. 141a kkw:

„§ 1. W wypadkach szczególnie ważnych dla skazanego można mu zezwolić na opuszczenie zakładu karnego, na czas nieprzekraczający 5 dni, w miarę potrzeby pod konwojem funkcjonariusza Służby Więziennej lub w asyście innej osoby godnej zaufania.

§ 2. W stosunku do osadzonych w zakładzie karnym typu zamkniętego zezwolenia, o którym mowa w § 1, udziela sędzia penitencjarny, a w wypadkach niecierpiących zwłoki - dyrektor zakładu karnego.

§ 3. Udzielenie zezwolenia, o którym mowa w § 1, tymczasowo aresztowanemu mającemu prawa i obowiązki skazanego odbywającego karę pozbawienia wolności wymaga wydania zarządzenia o zgodzie przez organ, do którego dyspozycji tymczasowo aresztowany pozostaje.

§ 4. Przepis art. 139 § 8 stosuje się odpowiednio.

Klasyfikacja skazanych

Celem umożliwienia zindywidualizowania oddziaływania w różnego rodzaju typach, rodzajach i systemach zakładów karnych dokonuje się klasyfikacji skazanych dzieląc ich na określone grupy i podgrupy.

Kryteria klasyfikacji

Art. 82 § 2kkw: „Klasyfikacji skazanych dokonuje się mając na względzie w szczególności:

1) płeć,

2) wiek,

3) uprzednie odbywanie kary pozbawienia wolności,

4) umyślność lub nieumyślność czynu,

5) czas pozostałej do odbycia kary pozbawienia wolności,

6) stan zdrowia fizycznego i psychicznego, w tym stopień uzależnienia od alkoholu,

środków odurzających lub psychotropowych,

7) stopień demoralizacji i zagrożenia społecznego,

8) rodzaj popełnionego przestępstwa”

Cele klasyfikacji

Art. 82 § 1 kkw: „W celu stwarzania warunków sprzyjających indywidualnemu postępowaniu ze skazanymi, zapobieganiu szkodliwym wpływom skazanych zdemoralizowanych oraz zapewnieniu skazanym bezpieczeństwa osobistego, wyboru właściwego systemu wykonywania kary, rodzaju i typu zakładu karnego oraz rozmieszczenia skazanych wewnątrz zakładu karnego - dokonuje się ich klasyfikacji”

Badanie osobopoznawcze skazanych

Ocenne kryteria klasyfikacji pozwanych skutkuje potrzebą badania przeprowadzenia badań osobopoznawcznych w trybie art.82 §3 KKW - nie mylić z badaniami psychologiczno - psychiatrycznymi.

art. 83 §2 kkw: § 2. Badania, o których mowa w § 1 (Skazanego poddaje się w miarę potrzeby, za jego zgodą, badaniom psychologicznym, a także psychiatrycznym. Sędzia penitencjarny może zarządzić przeprowadzenie badań bez zgody skazanego) przeprowadza się przede wszystkim w odpowiednich ośrodkach diagnostycznych”

Klasyfikacja skazanych polega na podziale ich na grupy przez skierowanie skazanych do właściwego rodzaju i typu zakładu karnego, systemu odbywania kary oraz poprzez odpowiednie rozmieszczenie ich wewnątrz zakładu. Zadaniem klasyfikacji jest także zorganizowanie warunków odbywania kary i takie zabezpieczenie zasad funkcjonowania ZK, aby zapobiegało wzajemnej demoralizacji skazanych i zapewniało skazanym bezpieczeństwo osobiste, pozwalało na stosowanie względem skazanych zindywidualizowanych metod i środków oddziaływania.

Podstawą klasyfikacji są w szczególności badania osobopoznawcze.

Podstawę klasyfikacji skazanych stanowią:

  1. treść podlegającego wykonaniu orzeczenia

  2. uzasadnienie orzeczenia

  3. przekazane przez sąd informacje dotyczące osoby skazanego

  4. wyciąg z poprzednich akt wykonawczych skazanego

  5. orzeczenie psychologiczno-penitencjarne

Grupy i podgrupy klasyfikacyjne

dla celów klasyfikacji skazanych w regulaminie wykonania kary pozbawienia wolności przyjęto następujące oznaczenia:

  1. rodzaje zakładów karnych oznacza się literami