13.10.2011r.

Tematyka wykładów:

1. polityka edukacyjna Unii Europejskiej;

2. istota i geneza współczesnych problemów edukacyjnych;

3. przydatność badań komparatystycznych;

4. paradygmat szkoły alternatywnej;

5. systemy edukacyjne w teorii i praktyce;

6. międzynarodowe standardy kwalifikacji kształcenia;

7. analiza struktur edukacyjnych.

Literatura:

1. Ryszard Padziński „Pedagogika porównawcza”.

2. Czesław Kupisiewicz „Paradygmaty i wizja reform oświatowych”.

3. Dobromir Dziewulak „Systemy szkolne Unii Europejskiej”.

4. Urszula Świętochowska „Systemy edukacyjne cywilizacji przełomu XX/XXI w.”.

Temat: Polityka edukacyjna.

Pojęcie polityki edukacyjnej ma dwojakie znaczenie, jest to:

1. dyscyplina naukowa, która zajmuje się podstawami teoretycznymi działalności w systemie edukacji;

2. celowa działalność władz państwowych i samorządowych zapewniająca dzieciom, młodzieży i dorosłym zdobywanie wiedzy, umiejętności zawodowych, rozwijanie osobowości, a także zaspakajanie aspiracji.

Zadaniem polityki edukacyjnej jest formułowanie zadań edukacyjnych oraz celów z uwzględnieniem warunków ekonomicznych i gospodarczych.

Politykę edukacyjną oraz inne nauki edukacyjne wyróżniają różne programy szkolne:

1. ogólna filozofia edukacyjna;

2. podstawy programowe;

3. programy nauczania i podręczniki szkolne;

4. kształtowanie ustroju szkolnictwa;

5. kształcenie i doskonalenie nauczycieli;

6. określenie zaniedbanych pól edukacji.

Obszar działalności edukacyjne jest niezwykle szeroki. Należy dostosować odpowiednie warunki i podstawy programowe do rozwoju ludzi. Podstawa programowa powinna być określona dla konkretnego etapu edukacyjnego.

Cele, zadania o narzędzia polityki edukacyjnej wymagają analizy i projekcji wielodyscyplinowej oraz znajomość strategii i reform edukacyjnych.

Nauczanie to nie kształcenie, kształcenie to nie wychowanie. Stąd też dla nauczyciela powinna być przystępna wiedza: psychologii rozwojowej, socjologii edukacyjnej, czy fizjologii.

W 1990r. przyjęto ustawę o systemie edukacji, w której przyjęto, że działania w obszarze wychowania, kształcenia oraz nauczani - to edukacja. Stąd też powstają równe raporty odnośnie edukacji.

Funkcje polityki edukacyjnej:

1. edukacja społeczna - przygotowanie ludzi do życia w różnych wspólnotach ludzkich (obywatel demokracja);

2. funkcja poznawcza - proces zdobywania wiedzy, umiejętności, uczenia się, analizy faktów i procesów zachodzących w środowisku i różnych dziedzinach życia oraz w środowisku i różnych dziedzinach życia oraz wykorzystywania zdolności intelektualnych do twórczej adaptacji, rozwijania dialogu i kształtowania nowej rzeczywistości;

3. funkcja ekonomiczna - obejmuje przygotowanie do pracy oraz zdobywanie środków do egzystencji materialnej i duchowej;

4. funkcja kulturowa - poznawanie wartości humanistycznych, także znajomości języków obcych, historii i współczesności kraju, Europy i świata.

20.10.2011r.

Polityka edukacyjna w XXI w. będzie organizowana wg zasad:

1. powszechności kształcenia;

2. ???????? poziomej i pionowej;

3. ustawiczności kształcenia;

4. jednolitości i różnicowania systemu;

5. szerokiego profilu kształcenia;

6. wielostronnego rozwoju intelektualnego, psychicznego, społecznego, zawodowego i fizycznego.

Może być realizowana wg tych zasad.

Temat: System instytucjonalny Unii Europejski.

EWG - Europejska Wspólnota Gospodarcza

1992 w Mastrick - Traktat Unii Europejskiej. Obejmował 3 zasadnicze filary:

1. Filar dotyczący państw istniejącej wspólnoty Europejskiej z możliwością poszerzania na inne obszary.

2. Filar dotyczący polityki zagranicznej.

3. Filar dotyczył Wymiaru Sprawiedliwości i spraw wewnętrznych.

W ramach traktatu podejmowano różne działania.

W roku 2000 powstała Rada Unii Europejskiej i w jej ramach podejmowano działania: dążenie do wspólnej waluty, systematyczna ciągłość do rozszerzania granic Unii Europejskiej.

W ramach Unii Europejskiej istnieją różne instytucje, które zajmują się problematyką.

Zasadniczym celem jest integracja wszystkich działań o charakterze edukacyjnym:

1. równość szans edukacyjnych (szanse edukacyjne dla dzieci różnych narodowości);

2. dążenie do objęcia ochroną zdrowia;

3. podniesienie jakości kształcenia:

• reforma programów;

• eliminowanie encyklopedyzmu;

• reforma systemu poradnictwa zawodowego;

• podniesienie jakości kształcenia;

• korzystanie z osiągnięć techniki.

modelowanie nowoczesnego kształcenia nauczycieli;

wychowanie europejczyka:

• tolerancja religijna.

Cele edukacyjne ????? UE:

1. umacnianie wśród młodzieży poczucia europejskiej jedności (kwestia poszanowania praw człowieka);

2. przygotowanie do udziału w rozwoju społeczno-gospodarczym wspólnoty;

3. przybliżenie wiedzy o życiu mieszkańców w poszczególnych państwach (historii wiedzy o kulturze).

Cele szczegółowe w XIX/XX w. w okresie edukacji:

1. postawiono na rozwój europejskiego rozwoju edukacji;

2. popieranie wymiany studentów, uczniów i nauczycieli;

3. wspieranie współpracy między ośrodkami Edukacyjnymi;

4. rozwój wymiany informacji i doświadczeń w zakresie edukacyjnym i nie tylko.

Temat: Programy edukacyjne Unii Europejskiej.

Program Sokrates powstał w połowie 90 lat - program edukacyjny kierowany do młodzieży i dorosłych, wiąże się z doskonaleniem procesów kształcenia. Główne cele to:

1. rozwijanie kształcenia w wymiarze Europejskim;

2. poprawa stopnia znajomości języków Unii Europejskiej;

3. wspieranie współpracy i mobilności w obszarze kształcenia ogólnego;

4. wspieranie mobilności w oświacie;

5. wpieranie wolności ???????? we wszystkich gałęziach szkolnictwa.

Program Leonardo da Vinci - jest realizowany w dwóch fazach. Pierwsza faza zrealizowana do 2001r., druga jest realizowana wspiera edukację zawodową.

Program Młodzieży - obecny w wolontariatach, w obszarze wspierania młodych ludzi jeśli chodzi o wspieranie kształcenia. Młodzież uzdolniona jest finansowana, aby mogła się uczyć. Powstają fundacje, które je wspierają.

Program Tempu - aktualnie realizowana trzecia faza. Program akademicki, możliwość wymiany studentów. Celem programu jest wspieranie zmian i reform w sferze szkolnictwa wyższego.

Strategia Edukacyjna Unii Europejskiej na XXI w.:

1. została opracowana przez Radę Europejską;

2. założenie dotyczy tworzenia Europy Wiedzy;

3. Europa do 2010r. powinna stać się najbardziej konkurencyjną i dynamiczną gospodarką opartą na wiedzy, zdolną do trwałego wzrostu, tworzącą coraz większą liczbę miejsc pracy.

Konstruowanie strategii edukacyjnej Unii Europejskiej na pierwszą dekadę XXI w.:

Temat: Proces Boloński.

Geneza i rozwój idei Procesu Bolońskiego:

1. 1998.r Deklaracja Sorbońska - Francja, Niemcy, Wielka Brytania, Włochy;

2. 1999r. Deklaracja Bolońska - 29 państw, w tym Polska;

3. 2001r. Komunikat Praski - 33 państwa;

4. 2003r. Komunikat Berliński - 40 państw, w tym Rosja;

5. 2005r. konferencja ministrów w Bergen;

6. 2010r. Europejski Obszar Szkolnictwa Wyższego.

Koordynacja i realizacja Procesu Bolońskiego:

WYKRES

Realizacja Procesu Bolońskiego przebiega w 3 płaszczyznach:

1. współpraca komisji akredytacyjnych;

2. działania podejmowane bezpośrednio przez instytucje szkolnictwa wyższego;

3. współpraca organizacji studenckich działających w poszczególnych krajach.

System punktów ECTS:

27.10.2011r.

Temat: Istota współczesnych problemów edukacyjnych w Polsce i na świecie.

Wyróżniamy następujące problemy edukacyjne:

1. promowanie europeizmu;

2. kształcenie i doskonalenie nauczycieli;

3. edukacja międzykulturowa;

4. wychowanie do demokracji i tolerancji;

5. zagadnienie dotyczące niepowodzeń szkolnych;

6. uczenie języków obcych;

7. równość szans edukacyjnych;

8. kształcenie na potrzeby rynku pracy;

9. edukacja zdrowotna;

10. edukacyjna współpraca szkoły ze środowiskiem;

11. edukacja ekologiczna.

Promowanie europeizmu:

1. skutki globalizacji, kształtowanie wielostronności osobowości;

2. położono nacisk na kształtowanie pełnych wartości, ogólności są to:

• pokojowe współistnienie narodów;

• demokracja w sprawowaniu władzy;

• sprawiedliwość;

• równość obywateli wobec prawa;

• poszanowanie mniejszości narodowych;

• postęp gospodarczy i społeczny;

• wspólnota różnorodności;

• poszanowanie praw człowieka.

3. studiowanie na kierunku europeistyka, zarządzanie w Europie.

Państwa Demokracji Ludowej - powstały po wyzwoleniu kraju po klęsce Niemiec.

Kształcenie i doskonalenie nauczycieli - zjawisko oświaty w Polsce jest zagadnieniem złożonym, polega na tym, że efektywność systemu oświatowego zależy od wkładu finansowego. Grupą znaczącą, która uczestniczy w tym systemie edukacji jest nauczyciel. Nauczyciel jest osobą uczącą. Czynnik niżu lub wyżu demokratycznego. Spadek lub wzrost nauczycieli. Problem upowszechnia wykształcenia średniego.

1. narastanie presji społecznej na szkołę - charakterystyczne dla innych również państw;

2. mierzenie jakości pracy szkoły;

3. jaki jest poziom nauczania na danym etapie, ewaluacja jakości kształcenia;

4. wydłużanie czasu trwania obowiązku szkolnego;

5. relatywizm wartości;

6. szkoła w Polsce jak i w innych państwach podlega wpływowi informacji, kształtowanie się opinii społecznej o szkole;

7. nauczyciel podlega ciągłemu, systematycznemu doskonaleniu;

8. wprowadzony awans zawodowy nauczyciela;

9. umiejętność nawiązywania kontaktów z uczniem przez nauczyciela.

Niemcy:

1. organizator doskonalenia:

• instytut doskonalenia nauczycieli znajdujące się pod opieką władz oświatowych w poszczególnych landach;

• ponadregionalne instytuty doskonalenia nauczycieli, będące w rękach prywatnych;

• uniwersytety;

• regionalne instytuty doskonalenia nauczycieli;

• miejskie instytuty doskonalenia nauczycieli;

• Niemiecki instytut Kursów Korespondencyjnych.

• formy: kursy, konferencje, zjazdy organizowane przez związki i organizacje nauczycielskie poświęcone aktualizacji wiedzy nowych proponowanych technik, środków, metod nauczania, form racy nauczycieli.

Polska:

1. organizator doskonalenia: doskonalenie zawodowe nauczycieli organizują i prowadzą zgodnie z zarządzeniem nr 41 MEN z dn. 21 listopada 1990r.:

• Centralny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli;

• szkoły wyższe;

• wojewódzkie ośrodki metodyczne;

• doradcy metodyczni;

• dyrektorzy szkół w porozumieniu z radą pedagogiczną;

• ośrodki doskonalenia zawodowego innych resortów, różnorodne instytucje i organizacje, osoby prawne i fizyczne zgodnie ze swoim zakresem działania;

• wewnętrzne doskonalenia nauczycieli (WDN).

• formy:

• studia specjalne, kursy, seminaria i konferencje;

• studia podyplomowe (doskonalące, kwalifikacyjne);

• studia doktoranckie;

• warsztaty;

• doradztwo metodyczne;

• wizyty studyjne.

Etapy rozwoju człowieka, cechy dotyczące rozwoju zawodowego:

1. świadomość siebie i swojego systemu wartości;

2. przeżywanie i okazywanie uczuć (okazywanie szacunku);

3. pełnienie funkcji związanych z zadaniem;

4. zainteresowanie ludźmi i sprawami społecznymi;

5. jasne zasady etyczne;

6. poczucie odpowiedzialności.

Warunki ułatwiające rozwój zawodowy nauczyciela:

1. empatia;

2. ciepło i opiekuńczość;

3. otwartość i autentyzm;

4. pozytywny stosunek i szacunek dla wspomaganego;

5. konkretność i specyficzność.

03.11.2011r.

Temat: Edukacja międzykulturowa.

Problemy międzykulturowe słabo się zarysowują, ale występują. Pewne grupy napływają ze względów typowo narodowościowych, wyznaniowych.

1. rasizm - to wielość, różnorodność poglądów opartych na irracjonalnych przesłankach o nierówności, np. biologicznej, społecznej, intelektualnej;

2. ksenofobia - niechęć lub wrogość w stosunku do obcych (innych osób);

3. etnocentryzm - występuje dążenie członków pewnej grupy społecznej do uważania się za lepszą od innych. może przejawiać się w postaci fanatyzmu, rasizmu, nacjonalizmu;

4. stereotyp - zjawisko, które funkcjonuje w świadomości społecznej. Jest to uproszczony obraz rzeczywistości, zabarwiony pewnymi wartościami.;

5. dyskryminacja - zjawisko o charakterze prześladowania. Upośledzenie, prześladowanie ludzi ze względu na wyznanie, pochodzenie, rasę.

Rola edukacji jest zapobieganie rozszerzaniu się tych zjawisk, które niosą za sobą negatywne skutki. Przygotowanie młodych pokoleń do życia w państwie wielokulturowym.

Społeczeństwo międzykulturowe to grupy żyjące na tym samym terytorium, ale wchodzące w otwarte interakcje.

Temat: Wychowanie do demokracji i tolerancji.

Rozumienie występuje w znaczeniu węższym i szerszym. Demokracja to jest władza społeczeństwa, ludu, ????????? charakterystyczne stosunki społeczne.. Państwo demokratyczne charakteryzuje się równością obywateli wobec prawa, szansą do zdobyczy kultury i cywilizacji, możliwością korzystania z edukacji, poznawaniem tradycji i cywilizacji. Człowiek jest osobą wolną, samodzielnie decyduje jaką drogę życiową wybierze.

Wg Kwiecińskiego wyróżniamy 2 modle demokracji:

1. model modernistyczny - wywodzi się z ideałów oświecenia. Stawia na określone kanony kultury, moralność, sprawiedliwość społeczną, lepszą organizację życia społecznego, właściwą prezentację polityczną (wolne wybory i wolny rynek);

2. model postmodernistyczny - dotyczy głoszenia prymatu różnicy, prawo każdej jednostki i grupy społecznej do konstruowania własnej tożsamości lub prawo o tworzenia własnej tożsamości. Człowiek jest podmiotowy.

10.11.2011r.

Komu i dlaczego są potrzebne dane w zakresie edukacji?

??????????????????????????????????????????????????

Temat: Szkoły alternatywne.

Wiek XX nazwano wiekiem dziecka, skierowano wtedy swoją uwagę na jego dobro. Ivan Illich zyskał sławę negując powszechnie uznane autorytety i stanowiska dotyczące takich problemów edukacji. Jego najbardziej znane dzieło to „Społeczeństwo bez szkoły”. Nie wyodrębnił na czym polega przystosowanie.

Edukacja alternatywna kierowała się osiągnięciami w tym zakresie. Wyniki badań w zakresie pedagogiki eksperymentalnej, pedagogiki różnic indywidualnych. Szkoły alternatywne przyjęły nazwę od nazwiska swojego autora.

W 1924r. wydano Deklarację Praw Dziecka.

Szkoły alternatywne obejmowały dziedzinę dydaktyczną i dziedziną wychowania oraz obszar organizacji nauczania. Były oparte na podstawach:

1. psychologicznych, czyli wykorzystanie natury dziecka;

2. socjologicznych, czyli treści nauczania powinny zawierać taki materiał, który ma wprowadzać w dorobek społeczeństwa;

3. filozoficzny, czyli tworzenie wielorakiego poglądu o funkcjonowaniu człowieka, poznawanie pewnych teorii.

Zadaniami nadrzędnymi, dominującymi nad wypracowywaniem danej szkoły alternatywnej były:

1. rozwijanie myślenia przez działanie instrumentalne;

2. wychowanie obywatela praktycznego dla państwa;

3. nauczanie zawodu, umoralnienie wykonywanego zawodu.




Porównanie jakościowe koncepcji szkół alternatywnych.

Nazwa	Założenia teoretyczne	Zasada nauczania	Organizacja nauki	Program	Cele dydaktyczne	Cele wychowawcze	Metody
„Szkoła dla życia przez życie” Owidiusza Decroly'ego	Spontaniczna aktywność dziecka w jego naturalnym środowisku stanowi najbardziej dynamiczny czynnik w jego przygotowaniu do życia i do uczenia się.	Respektowanie w procesie kształcenia i wychowania naturalnych zainteresowań dzieci.	Praca w kolektywach; praca w mały kilkuosobowych grupach; praca indywidualna. Zastąpienie przedmiotów nauczania tematami zwanymi „ośrodkami zainteresowań”.	Programy autorskie opracowywane wspólnie przez nauczycieli i uczniów, uwzględniające ośrodki zainteresowań, obejmujące zagadnienia życia człowieka od okresu pierwotnego do czasów współczesnych.	Rozwijanie umiejętności obserwowania zjawisk, kojarzenia faktów, wyrażania opinii i przeżyć. Wszechstronny rozwój intelektualny dziecka.	Przygotowanie do dorosłego życia. Rozwijanie umiejętności kierowania własnym postępowaniem. Pobudzenie inicjatywy aktywności twórczej indywidualnej i zbiorowej. Rozbudzenie ciekawości świata.
Odenwaldschule - Wolna Szkoła Paula Geheeba	Swoboda wyboru drogi własnej edukacji oraz zapewnienie odpowiedniego repertuaru propozycji programowych jest czynnikiem silnie motywującym młodzież do pracy. Wychowanie to nie urabianie według szablonu, ale budzenie w człowieku jego własnych sił i zdolności w celu tworzenia elit intelektualnych, moralnych, artystycznych i technicznych.	W procesie kształcenia i wychowania stosować minimum przymusu, maksimum swobody.	Uczenie się społeczne w koedukacyjnych wspólnotach 5-10-osobowych, podział na grupy szybko i wolno ucząc się oraz na grupy według upodobań.	Programy alternatywne dostosowane do norm w obowiązujących programach państwowych poszerzone o atrakcyjną dla uczniów tematykę, dające możliwość wyboru interesujących zagadnień nadobowiązkowych.	Szeroki kontakt z dobrami natury. Prezentacja najtrudniejszych problemów ludzkości naszych czasów. Wzbogacenie obowiązujących programów państwowych w sferze zagadnień przyrodniczych, technicznych i rzemieślniczych.	Wdrażanie do odpowiedzialności za swoje czyny funkcjonowania w demokratycznym społeczeństwie, uspołecznienie, przygotowanie do życia w rodzinie.
Metoda Winietki - szkoła Carletona W. Washburna	Uczeń ma prawo do wolności w wyrażaniu własnej indywidualności.	Kształcenie zindywidualizowane.	Uczenie się „pod kierunkiem” według zróżnicowanych rozkładów zajęć. Poczynając od klasy VII, wychowawca układa dla każdego ucznia indywidualny rozkład przedmiotów obowiązkowych i dowolnych.	Programy jednolite z przedmiotów obowiązkowych, takich jak: matematyka, przyroda oraz zróżnicowane do wyboru przez ucznia z przedmiotów artystycznych.	Wdrażanie do „samouctwa”. Rozwijanie naturalnych uzdolnień. Opanowanie niezbędnego w życiu minimum wiedzy teoretycznej.	Zaszczepienie młodzieży wspólnych całej ludzkości ideałów. Rozwijanie świadomości społecznej. Pobudzenie do pracy twórczej na rzecz społeczeństwa.	Zróżnicowanie metod w zależności od sytuacji. Bogactwo form pracy.
Nowoczesna szkoła Celestyna Freineta	Dziecko ma taką samą naturę jak człowiek dorosły. Jego naturalną potrzebą nie jest zabawa, lecz prac.	Respektowanie naturalnych zainteresowań dzieci. Stwarzanie warunków do swobodnej eksperci w mowie, w piśmie i w pracy samorządowej. Wychowanie bez stosowania przymusu.	Podział na cztery klasy: przygotowawczą, elementarną, średnią i wyższą. Nauka w bogato wyposażonych pracowniach według uzgodnionych z nauczycielem indywidualnych planów tygodniowych.	Około stu programów alternatywnych do arytmetyki, geometrii i ortografii dostosowanych do centralnych wymogów egzaminacyjnych, obowiązujących po każdym roku kształcenia.	Rozwój wielostronnej inteligencji poznawczej, twórczej, politycznej i społecznej.	Maksymalny, wszechstronny rozwój osobowości. Harmonia oddziaływań wychowawczych z celami dydaktycznymi.	„Techniki Freineta”: swobodnego tekstu, drukarnia w szkole, gazetka szkolna, korespondencja.
Szkoła Michała Sjudaka w Turkowiczach na Wołyniu	Powiązanie nauki szkolnej z problemami życia na wsi i życiem przyrody. Podejście globalne do treści kształcenia.	Wiązanie edukacji dzieci z przebudową zacofanej, prymitywnej wsi wołyńskiej.	Zajęcia praktyczne na działkach, w polu i na łące. W okresie zimowym lekcje w budynku poświęcone na omawianie.	Oryginalny autorski program uwzględniający potrzeby środowiska konkretnej wsi, akceptowany przez władze oświatowe.	Przygotowanie do nowoczesnego gospodarowania na roli. Wzrost kultury upraw. Opanowanie gruntownej wiedzy o wszystkich przejawach życia.	Przełamanie bierności typowej dla wsi wołyńskiej. Rozwój ambicji życiowych. Rozwój form.	Pionierskie zastosowanie metody projektów (na działce i w sadzie). Metoda problemowa.
Szkoła swobodnego wychowania Aleksandra Neilla	Wolność od lęku to warunek racjonalnego rozwoju dziecka. Człowiek rodzi się jako istota wolna i zadaniem edukacji jest tę wolność zachować poprzez zapobieganie konfliktom natury religijnej, społecznej, materialnej, seksualnej.	Zapewnić dziecku szczęśćcie poprzez zagwarantowanie mu swobody wyboru i indywidualnego postępowania.	Nauka w grupach wiekowych lub w kołach zainteresowań.	Brak programów nauczania. Respektowanie w doborze zajęć indywidualnych zainteresowań uczniów. Dla kandydatów na studia, trzyletnie kursy przedmiotowe na bardzo wysokim poziomie.	Rozwijanie pomysłowości, oryginalności myślenia; umiejętność rozwiązywania problemów nietypowych.	Pozytywne nastawienie do świata. Zdobycie zaradności życiowej. Rozwój pasji poznawczych i zainteresowań.. Traktowanie pracy z radością	Gry, zabawy, udział w kołach zainteresowań, kto ma się nauczyć, nauczy się niezależnie od sposobu w jaki go uczą.
Nowa Poststeinerowska Hibernia Schule	Wychowanie ma być udzielaniem wychowankowi pomocy w procesie jego samorealizacji. Człowiek powołany jest do tego, by ziemski dom swego ducha sam sobie budował, a zadaniem pedagogiki jest proces ten wspierać i nawet go umożliwiać. Wychowuje się nie tylko dlatego weku, lecz dla całego ziemskiego życia człowieka, a także i poza nie.	Łączenie edukacji ogólnej z zawodową. Kształcenie praktyczne, teoretyczne i artystyczne. Wyrównanie szans uczniów o różnym pochodzeniu, a nie selekcji na podstawie ich osiągnięć. Prowadzenie ucznia od zabawy do pracy.	Jednolity charakter zajęć w 6 klasach podstawowych według ściśle określonych planów i rozkładów. Zróżnicowanie programów przedmiotów zawodowych na szczeblu średnim i specjalizacja zawodowa w 11 i 12 roku kształcenia. Ostatnie 2 lata kształcenia umożliwiają zdawanie matury uprawniającej do studiowania w szkołach wyższych. Sztuka funkcjonuje w programach wszystkich przedmiotów łącznie z technicznymi przez cały czas nauki.	Dokładne, jednolite, ściśle realizowane programy uwzględniające wychowanie estetyczne i religijne, Zróżnicowanie pojawia się przy wyborze przyszłego zawodu.	Rozwój umiejętności samodzielnego myślenia, Obserwowania i badania rzeczywistości. Poznanie czynności przydatnych w życiu zawodowym. Opanowanie podstaw nauk społecznych i przyrodniczych w stopniu umożliwiającym pracę zawodową lub studia wyższe.	Przygotowanie do pełnienia rozmaitych ról społecznych. Uwrażliwienie na potrzeby drugiego człowieka. Wpajanie przestrzegania zasady staranności i konsekwencji w wykonywaniu swej pracy.	Połączenie zajęć nauczaniem praktycznym i artystycznym. Bogactwo metod nauczania. Ćwiczenia muzyczne i rytmiczne, bajki, zabawy muzyczne, zręcznościowe. Uczenie się epokowe.
Jenaplan-Schule Petera Petersena	Dziecko jest członkiem wspólnoty (rodzinnej, szkolnej, narodowej) która na niego oddziałuje. Wychowanie dokonuje się nie przez akty nauczania, lecz w toku życia wspólnoty poprzez wspólną pracę i pomaganie sobie.	Szkoła to wspólnota życia i pracy, w której panuje tolerancja i humanitaryzm. Wspólnota ustanawia prawa i dba o ich respektowanie przez swych członków.	Praca w trzech zespołach czterdziestoosobowych. Każdym uczniem opiekuje się dwóch starszych kolegów. Brak stałych programów nauczania i dziennych rozkładów zajęć. Praca według ustalonych planów tygodniowych.	Brak sztywnych programów dydaktycznych. Intensywne kursy przedmiotowe w ostatnich latach nauki dla kandydatów na studia wyższe. Program wychowawczy uwzględniający dużą ilość obchodów uroczystości szkolnych, państwowych, religijnych.	Pozostawały na tzw. drugim planie w cieniu realizowanych zadań wychowawczych. Preferencja dla „naturalnego uczenia się”.	Rozwijanie stosunków społecznych w grupie, tak by była zdolna sama wychowywać swych członków.	Samodzielna praca wspólnoty pod dyskretnym wpływem i kontrolą nauczyciela. Służba życia, pomoc dla samopomocy. Brak stałej nauki pracy.




Cechy charakterystyczne szkoły alternatywnej:

1. właściwa atmosfera wolności, poświęcono dużą uwagę udziału w samowiedzy;

2. właściwa organizacja pracy pobudzająca ucznia do aktywności;

3. budynki bogato wyposażone w celu pobudzenia ucznia do aktywności;

4. uczeń klasy I-III nie mógł mieć więcej niż 3km do szkoły;

5. szkoły powinny były zapewnić odpowiednie warunki do przedłużenia pobytu dziecka w szkole.

To co zostało ze szkoły alternatywnej to:

1. podstawa programowa;

2. łączenie nauki szkolnej z pracą, łączenie teorii z praktyką;

3. wyrabianie samodzielności, samorządności i samodyscypliny, a także koleżeńskości.

Wg Czesława Kupisiewicza szkoła nie może być instytucją przekazującą dzieciom tylko wiadomości, oprócz tego musi kształtować kryteria i sposoby wartościowania, musi je wdrażać do oceny zjawisk z którymi spotykają się codziennie.

Szkoła i rodzina są odpowiedzialne za rozwijanie się, stosowanie do potrzeb właściwych do danego wieku.

W szkole alternatywnej wiedzę o świecie nie należy dzielić na niepowiązane ze sobą fragmenty. Tak wychowane dziecko ma szanse stać się zrównoważonym i dojrzałym członkiem społeczeństwa, zdolnym do jego krytycznej oceny i zarazem do pomnażania jego potencjału o nowe wartości.

17.11.2011r.

Szkoła alternatywna jest to pewien typ szkoły, charakteryzujący się pewnymi wartościami:

1. ścisła współpraca między rodziną a szkoła w zakresie wychowania;

2. możliwość wyrównania przeszkód, które hamują rozwój ucznia;

3. przywiązuje się dużą wagę do kształcenia indywidualnego;

4. stwarza się możliwość do bezpośredniego kontaktu z rzeczywistością;

5. tworzy się właściwe warunki do rozwijania samodzielnej ekspresji i twórczości;

6. uczeń w szkole alternatywnej zdobywa wiedzę nie o charakterze fragmentarycznym, ale wiedzę łączącą się w formy, typu zabawa i nauka oraz praca wzajemnie się przenikają.

Charakterystyczne cechy, które przetrwały jako doświadczenie szkół alternatywnych w różnych krajach, a przede wszystkim w Niemczech:

1. równowaga między nauczaniem:

• przedmiotowym, a ponadprzedmiotowym;

• klasowo-lekcyjnym i pozalekcyjnym;

• koncentracją na uczniu jak i nauczycielu.

Np. program nauczania.

2. interdyscyplinarne projekty uczniowskie połączone z nauczaniem przedmiotowym. Interdyscyplinarne połączenie wiedzy z różnych dziedzin w jeden projekt, np. nauczanie blokowe (w klasach IV-VI przyroda: fizyka, geografia, biologia, chemia) lub nauczanie zintegrowane (w klasach I-III).

Analiza systemowo-morfologiczna procesu kształcenia i wychowania.

Kryterium	Stan aktualny	Skutki stanu aktualnego	Oczekiwania (pożądane kierunki zmian)
Ideał pedagogiczny	Jednostka ludzka kształtowana w procesie dydaktyczno-wychowawczym według wzorców preferowanych przez wychowawcę.	Częsta alienacja, frustracja, dysfunkcje i zaburzenia rozwijającej się osobowości (parafilie) ogarniające coraz to młodsze roczniki dzieci i młodzieży	Osoba świadoma swej wartości i indywidualnej godności, miejsca i roli w systemie wszechświata, zdolna do pogłębionej refleksji natury filozoficznej i samodoskonalenia się.
Ogólne cele kształcenia	Brak dokładnego określenia celów etapowych umożliwiających nauczycielom i wychowawcom operacjonalizację zadań dydaktycznych. Hołdowanie materializmowi dydaktycznemu: usiłowanie dogonienia lawinowego przyrostu informacji; przekonanie o tym, że wykształcenie jest lepsze, im więcej zapamiętanych trwale informacji; przesadne trzymanie się mało istotnych obecnie pryncypiów. Nieuwzględnianie aktualnych potrzeb społecznych, ekonomicznych, nowości naukowo-technicznych i indywidualnych dążeń uczniów.	Spłycenie istoty wychowania do kształcenia tzw. „obycia szkolnego”, „obycia testowego”. Konformizacja rzeczywistego charakteru uczniów - wypaczenie osobowości, tolerowanie swoistej hipokryzji uczniów w zachowaniach i poglądach. Przemęczenie fizyczne i psychiczne uczniów i nauczycieli. Zaniedbywanie pracy wychowawczej - brak czasu na refleksje etyczno-moralne podczas lekcji. Częsta bezradność intelektualna uczniów słabszych. Brak kompetencji do rozwiązywania problemów.	Rozwijanie umiejętności samokształcenia się - ustawicznego zdobywania wiedzy, selekcjonowania i wartościowania informacji. Doskonalenie umiejętności obserwacji otoczenia, opisywania wrażeń, wnioskowania i przekazywania zwięzłych komunikatów. Rozwój operatywności nabywanej wiedzy, zrozumienie praw rządzących przyrodą, techniką, nauką, społeczeństwem.
Programy nauczania	Wszechobecny uniformizm. Treści kształcenia niedokładnie opracowane, słabo urozmaicone, przestarzałe i nie pasujące do potrzeb i możliwości intelektualnych dzieci. Opieranie się ciągle na starych wzorach. Sztucznie szufladkujące wiedzę na przedmioty nauczania i traktujące ją w sposób mechanistyczny, addytywny. Brak korelacji i możliwości integrowania wiedzy z różnych dziedzin poznania.	Powierzchowna realizacja materiału. Problemy z dyscyplinowaniem uczniów podczas lekcji. Nieustanny pośpiech na lekcjach. Obciążenie uczniów koniecznością douczania się w domu tego, czego nie zdążono zrealizować podczas lekcji. Nadmiar zadań domowych. Przemęczenie uczniów i nauczycieli. Tolerowanie bylejakości.	Zróżnicowane programy alternatywne dostosowane do różnego tempa pracy i możliwości intelektualnych każdego dziecka, opracowane wspólnie z uczniami, rodzicami i specjalistami z danej dziedziny. Programy uwzględniające zainteresowania i talenty uczniów. Możliwość planowania długoterminowego, krótkoterminowego i doraźnego pracy z uczniami. Współpraca całego zespołu uczących przy układaniu programów kształcenia dla poszczególnych uczniów. Pełna korelacja treści nauczania w czasie.
Organizacja procesu kształcenia	Brak możliwości stosowania alternatywnych rozwiązań organizacyjnych poza systemem klasowo lekcyjnym. Brak zajęć pozalekcyjnych - kół zainteresowań. Brak przedmiotów integrujących wiedzę z poszczególnych dyscyplin poznawaną w ramach nauki przedmiotów szkolnych. Trudności w praktycznym wykorzystywaniu metody projektów w pracy z uczniami. Trudności w organizowaniu wycieczek, krótszych i dłuższych wyjść poza teren szkoły. Ograniczanie odbywania lekcji jedynie do izby klasowej. Zbyt liczne zespoły klasowe. Częste przypadki nauki na dwie zmiany. Nierównomierne obciążenie uczniów lekcjami w poszczególne dni tygodnia.	Monotonia pracy - zmęczenie fizyczne i psychiczne nauczycieli i uczniów po kilku godzinach nauki. Przepadanie lekcji - nadrabianie jednych kosztem drugich. Wieczny pośpiech nauczycieli i napięcie nerwowe uczniów.	Bloki zajęciowe, w których przerwy regulowane są według potrzeb w zależności od kondycji uczestników procesu kształcenia. Liczebność zespołów klasowych nie przekraczająca 20 osób. Możliwość pracy w grupach uczniowskich metodą projektów. System zajęć wyrównawczych i wzmożonej opieki nad uczniami słabszymi. Regularne zajęcia w kołach zainteresowań posiadających bogatą ofertę tematyczną. Programy zajęć dla uczniów wybitnie zdolnych, posiadających talent w określonym kierunku - opieka specjalistyczna.
Status ucznia	Anonimowy członek dużego zespołu. Przedmiotowe traktowanie ucznia. Stosunki nauczyciel - uczeń oparte a zasadzie podległości przełożony - podwładny. Nauczanie pod przymusem. Wymuszanie uległości uczniów wobec przełożonych. Prymat komfortu pracy nauczyciela pracowników administracji szkolnej nad potrzebami uczniów.	Częsty stres uczniowski (fobia szkolna). Konflikty uczniów z nauczycielami. Brak szczerości we wzajemnych kontaktach nauczycieli z uczniami. Niecelowa rywalizacja uczniów między sobą o względy nauczycieli i przywileje.	Podejście podmiotowe do ucznia. Uczenie się w wyniku zrozumienia potrzeby rozwoju intelektualnego. Tolerancja, cierpliwość i wyrozumiałość wobec uczniów. Szacunek, życzliwość, serdeczność we wzajemnych kontaktach nauczycieli z uczniami. Empatia.
Kadra pedagogiczna	Nauczyciele posiadający w większości przestarzałą i niepełną wiedzę, zwłaszcza w przedmiotach przyrodniczo-technicznych. Brak opieki metodycznej i realnej możliwości ustawicznego dokształcania. Słabo przygotowana do pracy z uczniami nietypowymi i rozwiązywania sytuacji konfliktowych. Nie posiadający doświadczenia w pracy metodami aktywizującymi. Tradycjonaliści w poglądach na metody i zasady nauczania. Nie znający zasad funkcjonowania psychiki dzieci i młodzieży. Przemęczeni i nieufni wobec zmian, przenoszący swe frustracje na uczniów (małostkowi, pryncypialni).	Zwątpienie z sens poznawani wiedzy szkolnej. Poszukiwanie źródeł wiedzy poza szkołą. Plaga korepetycji. Unikanie szkoły przez młodzież. Malejący w oczach ucznia autorytet nauczycieli. Pogarszający się kontakt między uczniem a nauczycielem. Obniżający się systematycznie poziom wykształcenia absolwentów szkół podstawowych. Przesadny kult oceny szkolnej. Nadużywanie dyscyplinującej funkcji oceny szkolnej.	Wszechstronni, ustawicznie doskonalący się specjaliści wychowawcy, dysponujący szerokim wachlarzem umiejętności pracy metodami aktywizującymi, odpowiedzialni za losy wychowanków. Skoncentrowani głównie na jednej pracy zawodowej, społecznicy, pasjonaci traktujący swój zawód jak powołanie. Przygotowani do tworzenia elastycznych autorskich programów kształcenia i wychowania.

TABELA (finansowanie)

Przez co jest kształtowany system w każdym państwie:

1. ustrój;

2. kształtowanie wg warunków społeczno-ekonomicznych;

3. możliwość wykorzystywania wiedzy w naukach.

Temat: Zarządzanie systemami edukacyjnymi w wybranych państwach.

TABELA (zarządzanie systemem szkolnym - program nauczania)

Porównanie szkół kryteriami:

1. autonomia;

2. brak autonomii;

3. czasu;

4. środki finansowania;

5. kadry nauczycielskiej;

6. dydaktyki.

Zarządzanie - to zestaw działań¹⁾ skierowanych na zasoby organizacji²⁾ i wykonywanych z zamiarem osiągnięcia celów, organizacji w sposób sprawny i skuteczny³⁾.

1. to planowanie i podejmowanie tego zarządzenia, organizowanie i kierowanie.

2. mamy do czynienia z zasobami ludzkimi, rzeczowymi, finansowymi i informacyjnymi.

3. każde działanie musi mieć jasno określony cel.

Tok nauczania składa się z ogniw wg których powinno organizować się przebieg nauczania. Nauczyciel kieruje procesem dydaktyczno-wychowawczym.

Zarządzanie składa się z następujących elementów:

1. planowanie i podejmowanie decyzji - określamy cele organizacyjne i decydujemy o określeniu sposobu ich osiągnięcia;

2. organizowanie - określenie sposobu grupowania typów działań;

3. przewodzenie - to jest kierowanie ludźmi, motywowanie pracowników do pracy w interesie organizacji;

4. kontrolowanie - polega na obserwowaniu i wprowadzaniu korekt do bieżących działań la ułatwienia realizacji celu.

Funkcje zarządzania (proces zarządzania):

1. planowanie;

2. organizowanie;

3. motywowanie;

4. kontrolowanie.

Typy zarządzania w systemach oświatowych ze względu na kryterium stopnia demokratyzacji:

1. system w zasadzie scentralizowany - obowiązki państwa: finansowanie, ustalanie programów nauczania, kontrola metod nauczania, tworzenie struktury stanowisk pracy dydaktycznej i administracyjnej;

2. system scentralizowany, zregionalizowany - uprawnienia do realizacji ustaw przekazywane są do władz lokalnych, departamentów edukacji, gmin, powiatów i województw;

3. system w zasadzie zdecentralizowany - wszystkie aspekty zarządzania należą do kompetencji władz lokalnych.

Zalety centralizacji systemu oświaty:

1. zapobieganiu rządzeniu autorytarnemu;

2. ograniczenie samowoli dyrektorów szkół i nadzoru pedagogicznego;

3. zapobieganie skutkom niekompetencji;

4. przeciwdziałanie partykularyzmem;

5. ujednolicenie oceniania, egzaminowania, świadectwa, procedur promowania i naboru szkół.

Wady centralizacji systemu oświaty:

1. trudności w precyzyjnym uwzględnianiu różnych potrzeb, np. w zakresie nakładów finansowych, zatrudnienia kadry pedagogicznej;

2. większe koszty administracyjnego kontrolowania systemu.

Decentralizacja zarządzania sprzyja:

1. ściślejszemu dostosowaniu oferty edukacyjnej do potrzeb środowiska lokalnego;

2. pozyskiwaniu środków finansowych przez placówkę oświatową;

3. przestrzeganiu podmiotowości ucznia w procesie edukacyjnym;

4. ograniczeniu biurokratycznych praw.

1. Przez kogo finansowana jest działalność instytucji oświatowych?

2. Kto stanowi przepisy prawne regulujące zasady funkcjonowania edukacji w państwie?

3. Jak rozkładają się kompetencje pomiędzy szczeblami centralnymi, lokalnymi i regionalnymi?

4. Kto i w jakiej formie sprawuje nadzór nad funkcjonowaniem oświaty?




18

STRATEGIA LIZBOŃSKA

Lizbona, marzec 2000r.

Europa Wiedzy

gospodarka oparta na wiedzy

RAPORT SZTOKHOLMSKI

Sztokholm, marzec 2001r.

strategiczne cele edukacyjne i ich spójność ze strategią

ekonomiczną i społeczną Unii Europejskiej

PROGRAM BARCELOŃSKI

Barcelona, luty 2002r.

program realizacji strategicznych celów edukacyjnych

---