Zespół Szkół Samochodowych

im Gen. Józefa Bema w Toruniu

Temat Ćwiczenia:

Weryfikacja i naprawa skrzyni biegów i sprzęgła

Klasa: IVc/4

Wykonali:

Piotr Kryszewski

Bartosz Światowski

Spis Treści:

1.Wstęp

2.Zasady BHP

3.Schemat kinematyczny skrzyni biegów Fiata 125p

4.Obliczenia i podane wyniki

5.Weryfikacja tarczy sprzęgłowej

6.Weryfikacja kół zębatych

7.Weryfikacja synchronizatora

8.Weryfikacja łożysk tocznych

9.Zasada regulacji sprzęgieł ciernych

1.Wstęp

Skrzynia biegów - mechanizm umożliwiający zmianę przełożenia, a przez to służący do efektywnego przekazywania mocy wytwarzanej przez silnik do napędu maszyny roboczej lub pojazdu. Przełożeniem nazywa się stosunek prędkości obrotowej na wale wejściowym, do prędkości obrotowej na wale wyjściowym. Zmiana przełożenia jest wprost proporcjonalna do zmiany przekazywanego momentu obrotowego. Skrzynia biegów łączona jest z silnikiem za pomocą sprzęgła. Biegiem w skrzyni biegów nazywa się realizowanie konkretnego przełożenia.

Funkcja skrzyni biegów :

Skrzynie biegów stosowane w samochodach mają za zadanie:
- umożliwienie optymalnego wykorzystanie mocy silnika. Każdy silnik ma pewien użyteczny zakres obrotów, gdyby nie istniała skrzynia biegów nie było by możliwości zwiększania prędkości pojazdu a w wielu wypadkach stałoby się nie możliwe podjechanie na wzniesienie. Skrzynia biegów dzięki zmianie przełożeń, umożliwia nam utrzymanie optymalnej prędkości obrotowej silnika w zależności od prędkości jazdy i obciążenia pojazdu.
- umożliwić zmianę kierunku przekazywania napędu. Dzięki zastosowaniu biegu wstecznego staje się możliwa jazda w tył pojazdem z wykorzystaniem napędu pochodzącego z silnika. Umożliwia to dodatkowa jakby przekładnia zęba z trzema kołami, z których jedno jest przesuwne.
- trwałe rozłączenie silnika i mechanizmów napędowych. Dzięki położeniu „luz” możliwe staje się rozłączenie silnika i układu napędowego bez konieczności trzymania wciśniętego pedału sprzęgła. Wówczas silnik może
- zmiana przełożeń dynamicznych (tzw. redukcja). W niektórych pojazdach skrzynie biegów wyposażone są w dodatkową skrzynię jedno-lub dwubiegową która znajduje się przed lub za skrzynią właściwą. W ten sposób możliwe staje się zwiększenie przełożenia całego układu przeniesienia napędu. Po załączeniu skrzyni redukcyjnej uzyskujemy stałe przełożenie, np. 1:2 co oznacza, że prędkość wału zdawczego skrzyni biegów zostaje zredukowana dwa razy jednak moment obrotowy, jaki dociera do kół zostaje dwukrotnie zwiększony.
Skrzynią biegów stawia się następujące wymagania:
- duża trwałość i niezawodność pracy uwarunkowana wytrzymałością kół i trwałością łożysk. Dawniej skrzynie biegów posiadały przesuwne koła o zębach prostych. W celu zwiększenia trwałości i obniżenia hałaśliwości stosuje się skrzynie biegów z kołami stale zazębionymi o zębach skośnych. Takie koła mogą przenieść większe obciążenia.
- cichobieżność - osiąga się również dzięki zastosowaniu kół o zębach skośnych.
- łatwe przełączanie biegów. Aby możliwe stało się przełączenie biegów staje
się konieczne wyrównanie prędkości łączonych elementów. Z pomocą przychodzą nam tutaj synchronizatory, które samoczynnie wyrównują owe prędkości bez udziału kierowcy.
- zwartość budowy. Skrzynia biegów w swej budowie powinna być możliwie najmniejsza i najlżejsza, gdyż wtedy zostaje większa przestrzeń do wykorzystania
dla pasażerów i ładunku lub innych podzespołów pojazdu.
- możliwie duża rozpiętość przełożeń. Duża rozpiętość przełożeń zapewnia lepsze wykorzystanie roboczego zakresu obrotów silnika. Im większa jest ta rozpiętość tym kierowca rzadziej zmuszony jest do zmiany biegu w calu jazdy z zadaną prędkością pojazdu.
- prosta technologia wykonania. Skomplikowana technologia wiąże się z kosztami.

Budowa :

W obudowie umieszczone są trzy wałki: sprzęgłowy, pośredni i główny. Na wałku sprzęgłowym znajduje się jedno koło zębate, które przekazuje napęd na koło zębate wałka pośredniego. Na wałku pośrednim i głównym umieszczone są pary kół odpowiadające poszczególnym biegom. Dawniej koła tychże biegów były przesuwne i miały zęby proste. Jednak ponieważ sprawiało kierowcom wiele problemu zmiana biegów i niewielka trwałość układu dziś się ich nie stosuje. Obecnie stosuje się przekładnie ze stale zazębionymi kołami zębatymi o zębach skośnych. Koła tu są obrotowo osadzone na wałku głównym. Sprzęgnięcie ich z wałkiem głównym odbywa się za pomocą sprzęgieł cierno zębatych zwanych synchronizatorami. Sprzęgnięcie koła danego biegu z wałkiem głównym powoduje włączenie biegu i jednoczesne odłączenie pozostałych kół.
W celu zapewnienia trałowości skrzyni stosujemy również smarowanie. Cały układ zanurzony jest w oleju przekładniowym.

Sprzęgło

Sprzęgło to urządzenie stosowane w budowie maszyn do łączenia wałów w celu przekazywania momentu obrotowego. Inaczej jest to zespół części służących do połączenia dwóch niezależnie obrotowo osadzonych wałów, czynnego - napędowego i biernego - napędzanego, w celu przeniesienia momentu obrotowego.

Sprzęgło składa się z członu napędzającego (czynnego) zainstalowanego na wale napędzającym, członu napędzanego (biernego) zainstalowanego na wale napędzanym oraz elementów łączących. Elementem łącznym może być jedna lub więcej części maszynowych lub czynnik, tak jak to ma miejsce w sprzęgle hydrokinetycznym.

Dzięki sprzęgłom silniki, zespoły układu napędowego oraz mechanizmy robocze można wykonywać w postaci odrębnych zespołów maszyn i urządzeń, a następnie łączyć je za pomocą montażu.

2.Zasady BHP

1.Należy stosować odzież ochronną

2.Należy zachować czystość na stanowisku pracy

3.Stosować odpowiednie narzędzia i przyrządy pomiarowe

3.Schemat kinematyczny skrzyni biegów Fiata 125p

Z1- koło zębate 4 biegu ( ilość zębów=17) S1-2- synchronizator 1,2 biegu

Z2- koło zębate 4 biegu ( ilość zębów=28) S3-4- synchronizator 3,4 biegu

Z3- koło zębate 3 biegu ( ilość zębów=21)

Z4- koło zębate 3 biegu ( ilość zębów=24)

Z5- koło zębate2 biegu ( ilość zębów=27)

Z6- koło zębate 2 biegu ( ilość zębów=20)

Z7- koło zębate 1 biegu ( ilość zębów=33)

Z8- koło zębate 1 biegu ( ilość zębów=15)

4.Obliczenia i podane wyniki

Wyznaczanie przełożeń na poszczególnych biegach :

I1= Z2/Z7×Z7/Z8= 28/33×33/15=3,6

I2= Z2/Z1× Z5/Z6= 28/17×27/20=2,2

I3 Z2/Z1×Z3/Z4= 28/17×21/24=1,4

5.Weryfikacja tarczy sprzęgłowej

Grubość okładzin tarczy=8,6mm

Odległość główek nitów od powierzchni okładzin ciernych= 4mm

Wielowypust: brak odkształceń,rys,wżerów lub skorodowań

Sprężyny: brak pęknięć skrzywień i sprężystość zachowana

Pęknięta osłona mocowania sprężyn

6.Weryfikacja kół zębatych

Zachowana odpowiednia grubość i długość zębów

Brak wykruszeń pow. Zębów

Stopniowe zużycie zębów koła zębatego biegu wstecznego

Brak pęknięć i odłupań na zębach na wałku wyjściowym

7.Weryfikacja synchronizatora

Oględziny zewnętrzne: stan dobry

8.Weryfikacja łożysk tocznych

Oględziny zewnętrzne sprawdzenie pierścieni, bieżni, kulek: stan dobry. Okładziny sprzęgła są w dobrym stanie, należy wymienić pęknięta osłonę mocowania sprzęgła

9.Zasada regulacji sprzęgieł ciernych

1) Regulację przeprowadzamy, gdy silnik jest zimny - pozwoli nam to uniknąć poparzenia jego gorącymi elementami.

2) Lokalizujemy linkę sprzęgła - wystaje ona z obudowy skrzyni biegów, najczęściej na jej końcu zauważymy gwint (śruba bez łba). Na gwint nakręcona jest nakrętka, którą reguluje się położenie pedału sprzęgła.

3) Należy chwycić za linkę (nie za pancerz!), pociągnąć ją „do siebie” i dokręcić nakrętkę w prawo.

4) Następnie powinniśmy wsiąść za kierownicę i wciskając kilka razy pedał sprzęgła i obserwować, do jakiej pozycji on powraca. Należy przyjąć, iż przy prawidłowo wyregulowanej lince sprzęgła pedał wraca do pozycji nieco wyższej niż pozycja pedału hamulca.

5) Czynnością, którą musimy wykonywać równolegle jest uruchamianie silnika i sprawdzanie, czy pedał nie „bierze” za wysoko. Przy bardziej zużytym sprzęgle czynnością pozwalającą na jakiś czas zapomnieć o zbliżającej się wymianie sprzęgła jest podciągnięcie linki nieco wyżej - sprzęgło będzie wówczas wyżej „brać”.

6) Pamiętajmy, aby zachować ostrożność podczas regulacji sprzęgła - zbyt mocne dokręcenie nakrętki może spowodować stałe, nieodczuwalne ślizganie się sprzęgła, natomiast zbyt lekkie dokręcenie uniemożliwi nam wrzucenie biegu.

Wnioski:

Po przeprowadzonym ćwiczeniu stwierdzono dobry stan skrzyni biegów oraz tarczy sprzęgłowej.

---