ZAGADNIENIA EGZAMINACYJNE

PRAWO ADMINISTRACYJNE GOSPODARCZE

[ Rok akademicki: 2009 / 2010 ]

1.Pojęcie administracji gospodarczej i jej główne obszary.

2.Prawo publiczne - prawo prywatne w sferze gospodarczej.

3.Prawo administracyjne gospodarcze jako część prawa publicznego.

4.Pojęcie prawa administracyjnego gospodarczego.

5.Zasady prawa administracyjnego gospodarczego.

6.Władztwo publiczne w administracji gospodarczej.

7.Ustawy i rozporządzenia jako źródło prawa administracyjnego gospodarczego.

8.Akty prawa miejscowego jako źródło prawa administracyjnego gospodarczego.

9.Uchwały Rady Ministrów i zarządzenia ministrów jako .źródło prawa

administracyjnego gospodarczego.

10.Rola norm sytuujących i wskazujących w prawie administracyjnym

gospodarczym.

11.Prawo Unii Europejskiej (wspólnotowe) w obszarze prawa

administracyjnego gospodarczego

12.Prawo pierwotne jako źródło prawa administracyjnego gospodarczego.

13.Prawo wtórne jako źródło prawa administracyjnego gospodarczego.

14.Stosowanie prawa administracyjnego gospodarczego w warunkach Unii

Europejskiej.

15.Organy administracji gospodarczej.

16.Minister Skarbu Państwa jako organ administracji gospodarczej.

17.Jednostki organizacyjne wykonujące funkcje państwa.

18.Minister Gospodarki jako organ administracji gospodarczej.

19.Podmioty prawa administracyjnego gospodarczego.

20.Zadania i kompetencje organów samorządu terytorialnego w sferze

działalności gospodarczej.

21.Osoba fizyczna jako podmiot prawa administracyjnego gospodarczego.

22.Spółki osobowe handlowe jako podmioty prawa administracyjnego

gospodarczego.

23.Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i spółka akcyjna jako podmioty

prawa administracyjnego gospodarczego.

24.Przedstawicielstwa i oddziały przedsiębiorców zagranicznych.

25.Osoby zagraniczne i przedsiębiorcy zagraniczni jako podmioty

działalności gospodarczej.

26.Przedsiębiorstwo państwowe jako podmiot prawa publicznego gospodarczego.

27.Jednoosobowa spółka Skarbu Państwa jako podmiot prawa administracyjnego

gospodarczego.

28.Działalność gospodarcza fundacji.

29.Działalność gospodarcza organizacji społecznych.

30.Samorząd gospodarczy i izby gospodarcze.

31.Gmina jako podmiot działalności gospodarczej.

32.Pojęcie gospodarki komunalnej.

33.Organizacyjno - prawne formy wykonywania zadań gminy w sferze

użyteczności publicznej i poza tą sferą.

34.Umowne powierzanie wykonywanie zadań z zakresu gospodarki komunalnej

35.Przedsiębiorstwo użyteczności publicznej a zakład administracyjny.

36.Charakterystyka norm materialnoprawnych kształtujących sytuację

administracyjno - prawną przedsiębiorcy.

37.Nakazy i zakazy o charakterze generalnym jako źródło obowiązków

przedsiębiorców.

38.Obowiązek a warunek w administracyjnym prawie gospodarczym.

39.Decyzja administracyjna jako źródło praw i obowiązków przedsiębiorców.

40.Podstawy prawne decyzji administracyjnych w prawie administracyjnym

gospodarczym.

41.Treść decyzji administracyjnych w prawie administracyjnym gospodarczym.

42.Prawa podmiotowe w prawie administracyjnym gospodarczym.

43.Administracyjno - prawne formy ochrony interesów przedsiębiorców.

44.Nadzór administracyjny nad działalnością gospodarczą.

45.Stosunek prawny kontroli.

46.Kryteria kontroli gospodarczej w prawie administracyjnym gospodarczym.

47.Decyzje nadzorcze.

48.Wolność gospodarcza jako prawo podstawowe w unijnym porządku prawnym

49.Swobody rynku wewnętrznego.

50.Pojęcie działalności gospodarczej.

51.Pojęcie przedsiębiorstwa.

52.Pojęcie przedsiębiorcy i rodzaje przedsiębiorców.

53.Mikro, mali i średni przedsiębiorcy.

54.Wpis do rejestru przedsiębiorców i jego skutki, ewidencja działalności

gospodarczej.

55.Przedmiotowe ograniczenia wolności gospodarczej.

56.Podmiotowe ograniczenia wolności gospodarczej.

57.Prawne warunki podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej.

58.Dopuszczalność ograniczeń wolności gospodarczej w prawie polskim i

wspólnotowym.

59.Kompetencje kontrolne organów gminy wobec przedsiębiorców.

60.Pojęcie reglamentacji gospodarczej i jej główne obszary.

61.Instrumenty prawne reglamentacji.

62.Działalność gospodarcza regulowana.

63.Koncesjonowanie działalności gospodarczej.

64.Koncesja a zezwolenie.

65.Koncesja jako prawna forma działania administracji gospodarczej.

66.Prawne warunki udzielenia koncesji.

67.Postępowanie w sprawach o uzyskanie koncesji.

68.Trwałość decyzji koncesyjnej.

69.Nadzór organu koncesyjnego.

70.Zezwolenie jako prawna forma działania administracji gospodarczej.

71.Prawne warunki udzielenia zezwolenia.

72.Trwałość zezwolenia.

73.Nadzór nad wykonaniem zezwolenia.

74.Akty kwalifikujące (kwalifikacyjne) jako forma działania administracji

gospodarczej.

75.Praktyki ograniczające konkurencję.

76.Antykonkurencyjna koncentracja gospodarcza.

77.Organy ochrony konkurencji i ich kompetencje.

78.Reglamentacja zatrudnienia cudzoziemców w Polsce.

79.Warunki prawne nabywania nieruchomości przez podmioty zagraniczne.

80.Reglamentacja cen.

81.Pojęcie policji administracyjnej w gospodarce i jej rodzaje.

82.Ciężary policyjne.

83.Prewencyjno-zachowawczy charakter działalności organów policyjnych.

84.Policja urządzeń technicznych (dozór techniczny).

85.Policja handlowa.

86.Policja sanitarna.

87.Sposoby nabycia mienia publicznego ze szczególnym uwzględnieniem nacjonalizacji i komunalizacji

88.Pojecie mienia publicznego jego rodzaje i przeznaczenie.

89.Podmioty zarządu mieniem publicznym i ich organy.

90.Komercjalizacja przedsiębiorstw państwowych.

91.Spółki Skarbu Państwa, ich ustrój i sytuacja prawna.

92.Zasady prywatyzacji jednoosobowych spółek Skarbu Państwa.

93.Prywatyzacja bezpośrednia.

94.Pojęcie i zakres zamówień publicznych.

95.Zasady i tryb udzielania zamówień publicznych.

96.Pomoc publiczna dla przedsiębiorców i zasady jej udzielania.

załączniki:

- wykład prof. Kieresa o Unii Europejskiej - (27 s.)

- prezentacja "Działalność gospodarcza i inwestycje zagraniczne w Polsce" - mgr T. Sobel

(29 s.)

- prezentacja " Elementy prawa ochrony konkurencji i konsumentów" - mgr T. Sobel

(34 s.)

- policja administracyjna a reglamentacja administracyjna (40 s.)

- Dopuszczalność prowadzenia działalności gospodarczej przez jednostki samorządu

terytorialnego (42 s.)

strony wyszczególnione na podstawie podręcznika:

A. Borkowski, A. Chełmoński, M. Guziński, K. Kiczka, L. Kieres, T.

Kocowski, M. Szydło, Administracyjne prawo gospodarcze, L. Kieres (red.),

Wrocław 2008.

1.Pojęcie administracji gospodarczej i jej główne obszary.

Administracja publiczna jest to:

1. w znaczeniu podmiotowym:

• struktury organów powołanych i wyodrębnionych do realizacji zadań publicznych

• ludzie zatrudnieni w tych organach

w znaczeniu przedmiotowym:

• przejęte przez państwo i realizowane przez jego zawisłe organy, a także przez organy samorządu terytorialnego zaspokajanie zbiorowych i indywidualnych potrzeb obywateli wynikających ze współżycia ludzi w społecznościach

Administracja gospodarcza jest pojęciem węższym w stosunku do adminisrtracji publicznej. Administracja gospodarcza to ta część administracji, która dotyczy przedsiębiorców i prowadzonej przez nich działalności gospodarczej. Administracja gospodarcza regulowana jest prawem administracyjnym gospodarczym.

Organy administracji gospodarczej:

• naczelni ministrowie

• terenowe organy administracji ogólnej

• wojewodowie

• jednostki samorządu terytorialnego

• jednostki administracji nie zespolonej (np. urzędów miar)

Funkcje administracji gospodarczej:

• policja

• ochrona życia i zdrowia ludzkiego oraz środowiska naturalnego

• zapewnienie spokoju, porządku i bezpieczeństwa publicznego

• reglamentacja ochrona rynku wewnętrznego

• przeciwdziałanie praktykom monopolistycznym i nieuczciwej konkurencji

• stabilizacja rynku

• zapewnienie bezpieczeństwa obrotu gospodarczego

• piecza administracyjna

• zapewnienie ludności odpowiednich świadczeń materialnych i niematerialnych

• zarząd mieniem publicznym

• opieka nad majątkiem powszechnego użytku (np. drogi publiczne)

• opieka nad mieniem podmiotów użyteczności publicznej (np. szkoły, szpitale)

• zarząd publicznym majątkiem produkcyjnym (np. przedsiębiorstwa państwowe)

• prowadzenie działalności gospodarczej

• utrzymywanie przedsiębiorstw o niskiej rentowności, ale niezbędnych ze względu na interesy zbiorowe interwencjonizm państwowy

• roboty publiczne

• prowadzenie działalności gospodarczej w celu zwiększenia dochodów budżetowych

Najważniejszymi instrumentami osiągania celów administracji gospodarczej są:

• wydawanie aktów administracyjnych

• pomoc finansowa (dotacje, subwencje, ulgi, itp.)

• pomoc niematerialna (np. w zakresie doradztwa i szkoleń, promocja eksportu)

• interwencja na rynku (np. zakupy interwencyjne w razie załamania cen na rynku)

Główne obszary administracyjnego prawa gospodarczego:

• reglamentacja - ochrona interesów zbiorowych przed konkurencją zewnętrzną oraz przed wewnętrznymi praktykami nieuczciwej konkurencji

• policja - nadzór nad różnymi obszarami działalności gospodarczej sprawowany ze względu na bezpieczeństwo, ochronę środowiska naturalnego oraz porządek i spokój publiczny

• piecza administracyjna - organizowanie dostępu do świadczeń ze strony państwa np. za pośrednictwem przedsiębiorstw użyteczności publicznej, gromadzenie środków i zarząd własnością publiczną

2.Prawo publiczne - prawo prywatne w sferze gospodarczej.

strona: 17-18

3.Prawo administracyjne gospodarcze jako część prawa publicznego.

strona: 17-18

4.Pojęcie prawa administracyjnego gospodarczego.

strona: 13,33

Prawo administracyjne gospodarcze to przepisy regulujące podstawy funkcjonowania tej sfery administracji, która wiąże się z działalnością podmiotów gospodarczych. Normuje stosunki pomiędzy organami administracji publicznej, a podmiotami prowadzącymi działalność gospodarczą. Administracyjne prawo gospodarcze jest prawem gospodarczym publicznym. Normy administracyjnego prawa gospodarczego można podzielić na:

• ustrojowe - regulują organizację i zasady funkcjonowania aparatu administracyjnego powołanego do czuwania nad podejmowaniem i prowadzeniem działalności gospodarczej

• materialne - regulują uprawnienia i obowiązki organów administracji gospodarczej oraz przedsiębiorców

procesowe (formalne) - regulują tok czynności podejmowanych przez organy administracji i przedsiębiorców w celu realizacji norm prawa materialnego

5.Zasady prawa administracyjnego gospodarczego.

strona: 51-65

6.Władztwo publiczne w administracji gospodarczej.

strona: 12

Władztwo publiczne to atrybut organu władzy publicznej polegający na możliwości jednostronnego określenia praw i obowiązków innego podmiotu jako uczestnika stosunku publicznoprawnego.

Rola organów władzy publicznej w stosunkach publicznoprawnych:
1. Mogą one na podstawie i w granicach przyznanych im przez prawo kompetencji określać za pomocą aktów generalnych i indywidualnych szczegółowe prawa i obowiązki.
2. Polega na sprawowaniu nadzoru nad przestrzeganiem przez uczestników obrotu publicznoprawnego (gospodarczego) ustalonych dla nich praw i obowiązków

7.Ustawy i rozporządzenia jako źródło prawa administracyjnego gospodarczego.

strona: 38-40

8.Akty prawa miejscowego jako źródło prawa administracyjnego gospodarczego.

strona: 40-41

Akty prawa miejscowego są stanowione przez wojewodów, organy administracji niezespolonej oraz przez organy jednostek samorządu terytorialnego na podstawie upoważnienia zawartego w ustawie. Akty te są wydawane z uwagi na zróżnicowanie kraju i brak możliwości wydawania optymalnych przepisów, dostosowanych do wymagań lokalnych na szczeblu centralnym. Akty prawa miejscowego dziela się na:

1. Stanowione przez organy administracji rządowej:

• Wydawane przez wojewodę:

• Rozporządzenia wykonawcze

• Rozporządzenia porządkowe

• Wydawane przez organy administracji niezależnej:

• Rozporządzenia wykonawcze

• Rozporządzenia porządkowe

• Stanowione przez organy jednostek samorządu terytorialnego:

• Przepisy prawa miejscowego wydawane przez:

• Radę gminy

• Radę powiatu

• Sejmik województwa

• Przepisy prawa miejscowego porządkowe wydane przez:

• Radę gminy

• Radę powiatu

• a w sprawach nie cierpiacych zwłoki przez:

• Zarząd gminy

• Zarząd powiatu

Porządkowe akty prawa miejscowego mają ze swej istoty charakter policyjny. Wydawane są w celu ochrony dóbr o szczególnej wartości, takich jak np. życie i zdrowie ludzkie, bezpieczeństwo i spokój publiczny, środowisko naturalne itp., gdy brak jest odpowiednich przepisów ustawowych. Zwykle wchodzą w życie z chwila ogłoszenia przez rozplakatowania, w środkach masowego przekazu lub w sposób zwyczajowo przyjęty. Wykonawcze akty prawa miejscowego wydawane są na podstawie ustaw i w celu ich wykonania. Co do zasady wchodzą w życie 14 dni po ich ogłoszeniu w wojewódzkim dzienniku urzędowym. W sytuacjach nie cierpiących zwłoki przepisy wykonawcze mogą wejść w życie w trybie przewidzianym dla przepisów porządkowych.

9.Uchwały Rady Ministrów i zarządzenia ministrów jako źródło prawa

administracyjnego gospodarczego.

strona: 40

Uchwały rady Ministrów i zarządzenia ministrów nie stanowią źródeł prawa powszechnie obowiązującego - są prawem wewnętrznym, obowiązującym jedynie jednostki organizacyjne podlegające organowi, który taki akt wydał. Akty prawa wewnętrznego nie mogą zawierać norm sytuujących, a jedynie normy wskazujące. Uchwały i zarządzenia podlegają kontroli w zakresie ich zgodności z prawem powszechnie obowiązującym. Uchwały Rady Ministrów mogą być wydawane bez szczegółowego upoważnienia ustawy. Są one wydawane na podstawie ogólnych norm kompetencyjnych. Zarządzenia wydawane są na podstawie upoważnienia zawartego w ustawie. Uchwały i zarządzenia nie mogą stanowić podstawy do wydawania decyzji administracyjnych, ale mogą one wpływać na treść decyzji ograniczając swobodę organu orzekającego.

10.Rola norm sytuujących i wskazujących w prawie administracyjnym

gospodarczym.

strona: 50

Norma sytuująca to norma określająca zakres kompetencji organu administracji gospodarczej i wskazująca warunki oraz formy działania tego organu. Normy sytuujące są skuteczne względem wszystkich - wiążą zarówno organ administracji, jak i podmiot gospodarczy. Stanowią podstawę stosunku prawnego pomiędzy państwem, a przedsiębiorcą. Normy sytuujące zawarte są w ustawach lub aktach wykonawczych. Normy wskazujące to reguły postępowania wskazujące organowi administracji, czym ma się kierować korzystając z przyznanego normami sytuującymi zakresu samodzielności. Są uzupełnieniem norm sytuujących. Normy wskazujące wiążą jedynie organ administracji, ale wywierają pośrednio wpływ na sytuację prawna przedsiębiorcy. Nie mogą stanowić samodzielnej podstawy stosunku prawnego. Mogą być zawarte w aktach powszechnie obowiązujących (zwykle w formie odesłania do pozaprawnego systemu norm - np. wartości chrześcijańskiej, moralności, itp.) lub w przepisach wewnętrznych.

11.Prawo Unii Europejskiej (wspólnotowe) w obszarze prawa

administracyjnego gospodarczego

załącznik -wykład prof. Kieresa o Unii Europejskiej (27 s.)

12.Prawo pierwotne jako źródło prawa administracyjnego gospodarczego.

załącznik -wykład prof. Kieresa o Unii Europejskiej (27 s.)

13.Prawo wtórne jako źródło prawa administracyjnego gospodarczego.

załącznik -wykład prof. Kieresa o Unii Europejskiej (27 s.)

14.Stosowanie prawa administracyjnego gospodarczego w warunkach Unii

Europejskiej.

załącznik -wykład prof. Kieresa o Unii Europejskiej (27 s.)

15.Organy administracji gospodarczej.

Organami administracji gospodarczej są te organy administracji publicznej, których władcze działania odnoszą się do przedsiębiorcow w związku z prowadzoną przez nich działalnością gospodarczą oraz organy upoważnione do dysponowania majątkiem publicznym.

W szczególności organami administracji gospodarczej są:

• Ministrowie:

• Minister Gospodarki

• Minister Skarbu Państwa

• Minister finansów

• Minister Transportu i Gospodarki Wodnej

• Minister Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej

• Inni ministrowie - w zakresie wpływu wykonywania przez nich ich obowiązków na gospodarkę

• Wojewodowie

• Organy administracji niezespolonej

• Organy jednostek samorządu terytorialnego

16.Minister Skarbu Państwa jako organ administracji gospodarczej.

Minister Skarbu Państwa jest naczelnym organem administracji państwowej oraz członkiem organu kolegialnego Rady Ministrów. Jest reprezentantem Skarbu Państwa jako osoby prawnej w rozumieniu prawa cywilnego we wszystkich sprawach nie zastrzeżonych dla innych organów. Ponadto jest on odpowiedzialny za:

• Gospodarowanie mieniem państwowym

• Wykonywanie uprawnień wynikających z praw majatkowych Skarbu Państwa

• Składanie w imieniu Skarbu Państwa oświadczeń woli związanych z dokonywaniem czynności o charakterze cywilnoprawnym

• Przygotowanie programów prywatyzacji mienia państwowego

• Komercjalizację i prywatyzację przedsiębiorstw państwowych

• Prywatyzację Narodowych Funduszy Inwestycyjnych

• Prowadzenie ewidencji majątku Skarbu Państwa

• Powoływanie i odwoływanie organów państwowych osób prawnych

• Tworzenie, likwidację, łączenie, dzielenie i przekształcanie państwowych osób prawnych

• Ochrona interesów Skarbu Państwa

• Przygotowanie corocznych sprawozdań o stanie mienia Skarbu Państwa oraz o skutkach prywatyzacji

• Wyrażanie zgody na dokonanie czynności prawnej przez państwową osobę prawna, jeżeli wartość przedmiotu tej czynności przekracza kwotę 50000 EURO

• Sprawowanie kontroli nad dokonywaniem przez państwowe osoby prawne czynności prawnych w zakresie rozporządzania ich majatkiem trwałym lub oddanie tego majątku do nieodpłatnego korzystania

• Sprawowanie kontroli nad wykonywaniem uprawnień wynikających z praw majątkowych Skarbu Państwa oraz czynności związanych z przekształceniami własnościowymi przez:

• Organy administracji państwowej

• Państwowe osoby prawne

• Inne państwowe jednostki organizacyjne

• Sprawowanie nadzoru nad:

• Agencją Prywatyzacji

• Agencją Własności Rolnej Skarbu Państwa

• Agencją Mienia Wojskowego

• Wojskową Agencją Mieszkaniową

17.Jednostki organizacyjne wykonujące funkcje państwa.

strona: 115

18.Minister Gospodarki jako organ administracji gospodarczej.

Minister Gospodarki jest naczelnym organem administracji państwowej oraz członkiem organu kolegialnego Rady Ministrów, Odpowiada za wszystkie sprawy związane z gospodarką, a nie zastrzeżone do kompetencji innych organów. Minister Gospodarki jest w szczególności odpowiedzialny za sprawy:

• Współpracy gospodarczej z zagranicą

• Kontroli obrotu z zagranicą towarami i technologiami

• Ustalenia:

• Taryf celnych

• Kontyngentów

• Zakazów przywozu lub wywozu towarów lub technologii

• Energetyki

• Wykorzystania energii jądrowej

• Certyfikacji

• własności przemysłowej

• działalności gospodarczej

• współpracy z organizacjami samorządu gospodarczego

Minister Gospodarki sprawuje nadzór nad:

• Urzędem Dozoru Technicznego

• Państwową Agencją Atomistyki

• Urzędem Regulacji Energetyki

• Urzędem Patentowym Rzeczypospolitej Polskiej

Ministrowi Gospodarki podlegają:

• Polskie Centrum Badań i Certyfikacji

• Agencja Rezerw Materiałowych

• Agencja Techniki i Technologii

19.Podmioty prawa administracyjnego gospodarczego.

Podmioty administracyjnego prawa gospodarczego podzielić można na:

• Organy administracji:

• Państwowej:

• Centralne

• Terenowe

• Samorządu terytorialnego

• Inne podmioty administrujące

• Podmioty administrowane (przedsiębiorców): Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą (również w formie spółki cywilnej)

• Spółki prawa handlowego OSOBOWE: Jawna, Partnerska, Komandytowa, Komandytowo akcyjna

• Spółki prawa handlowego KAPITAŁOWE: Z ograniczona odpowiedzialnością, Akcyjna

• Przedsiebiorstwa państwowe

• Towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych

• Spółdzielnie

• Jednostki badawczo rozwojowe

• Stowarzyszenia

• Fundacje

• Partie polityczne

• Przedsiębiorcy zagraniczni

• Oddziały przedsiębiorstw zagranicznych

• Inne osoby prawne, jeżeli prowadzą działalność gospodarczą

20.Zadania i kompetencje organów samorządu terytorialnego w sferze

działalności gospodarczej.

strona: 185

21.Osoba fizyczna jako podmiot prawa administracyjnego gospodarczego.

strona: 106

22.Spółki osobowe handlowe jako podmioty prawa administracyjnego

gospodarczego.

strona: 110

23.Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i spółka akcyjna jako podmioty

prawa administracyjnego gospodarczego.

strona: 326

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest spółką kapitałową opiera się na wkładach wniesionych przez wspólników i ich ograniczonej odpowiedzialności. Może być utworzona w dowolnym celu gospodarczym. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością może być założona także jako spółka jednoosobowa służy wtedy wyłącznie ograniczeniu odpowiedzialnosci zakładającego ją podmiotu do wysokości majątku przeznaczonego na kapitał zakładowy tej spółki.

Założycielem jednoosobowej spółki z ograniczona odpowiedzialnością, chyba że jest to jednoosobowa spółka Skarbu Państwa. Spółka akcyjna jest kapitałową spółką prawa handlowego i posiada osobowość prawną. Może być powołana do realizacji dowolnego celu zgodnego z prawem, nie musi to być cel gospodarczy zawsze będzie kupcem w rozumieniu prawa handlowego, ale nie zawsze będzie przedsiebiorcą (nie musi prowadzic działalności gospodarczej).

Spółka akcyjna co do zasady powstaje w trybie normatywnym po spełnieniu wymaganych prawem warunków zostaje wpisana do rejestru handlowego i od tej chwili nabywa osobowość prawną. Niekiedy na powołanie spółki akcyjnej wymagana jest zgoda właściwego organu administracji publicznej jest to tryb koncesyjny. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i akcyjne są spółkami kapitałowymi prawa handlowego. Charakteryzują się tym, że:

• Podstawa ich istnienia jest kapitał wniesiony przez wspólników

• Posiadają osobowość prawną

• Odpowiadaja za zobowiazania własnym majątkiem

• Wspólnicy są odsunięci od podejmowania bieżących decyzji w sprawach spółki i sprawowania bieżącej kontroli nad jej działalnośćią

Spółki działają poprzez swoje organy:

• Wolne zgromadzenie akcjonariuszy lub zgromadzenie wspólników

• Komisje rewizyjne

• Rady nadzorcze

• Zarząd spółki

Wspólnicy mogą swobodnie rozporządzać swoimi udziałami. Zakres praw wspólników powiązany jest z wartością wniesionych przez nich wkładów, Nie wymagają osobistego zaangażowania się w sprawy spółki

24.Przedstawicielstwa i oddziały przedsiębiorców zagranicznych.

strona: 214, 221

załącznik-prezentacja "Działalność gospodarcza i inwestycje zagraniczne w Polsce" (32s.)

25.Osoby zagraniczne i przedsiębiorcy zagraniczni jako podmioty

działalności gospodarczej.

strona: 208, 210

załącznik - prezentacja "Działalność gospodarcza i inwestycje zagraniczne w Polsce"

26.Przedsiębiorstwo państwowe jako podmiot prawa publicznego gospodarczego.

strona: 273

27.Jednoosobowa spółka Skarbu Państwa jako podmiot prawa administracyjnego gospodarczego.

strona: 281

28.Działalność gospodarcza fundacji.

strona: 120

29.Działalność gospodarcza organizacji społecznych.

strona: 120

Organizacje społeczne(Stowarzyszenia) mogą być tworzone przez co najmniej 15 obywateli polskich posiadających pełną zdolność do czynności prawnych i korzystających z pełni praw publicznych. Stowarzyszenie obowiązane jest posiadać zarząd i organ kontrolny. Stowarzyszenie może tworzyć terenowe jednostki organizacyjne. Osoba prawna może być członkiem wspierającym stowarzyszenia.

Stowarzyszenia lub inne osoby prawne w liczbie co najmniej 3 mogą tworzyć związki stowarzyszeń, z tym, że osoba prawna o celach zarobkowych może być jedynie członkiem wspierającym. Majątek stowarzyszenia pochodzi z:

• Składek członkowskich

• Darowizn

• Spadków

• Zapisów

• Dochodów z własnej działalności

• Dochodów z majątku stowarzyszenia

• Ofiarności publicznej

• Dotacji

Stowarzyszenie może prowadzić działalność gospodarczą. Dochód z tej działalności powinien być w całości przeznaczany na realizację celów statutowych stowarzyszenia i nie może ulegać podziałowi pomiędzy jego członków. Uproszczona, nie posiadająca osobowości prawnej formą stowarzyszenia jest stowarzyszenie zwykłe. Może być ono założone przez co najmniej trzy osoby. Założyciele informują na piśmie właściwy organ nadzorujący i jeżeli w ciągu 30 dni sąd rejonowy nie zakaże jego działalności, może ono rozpocząć działalność. Stowarzyszenie zwykłe może uzyskiwać środki na swoją działalność ze składek członkowskich. Stowarzyszenie zwykle nie może:

• Powoływać terenowych jednostek organizacyjnych

• Łączyć się w związki stowarzyszeń

• Zrzeszać osób prawnych

• Prowadzić działalności gospodarczej

• Przyjmować darowizn, spadków i zapisów

• otrzymywać dotacji

• korzystać z ofiarności

30.Samorząd gospodarczy i izby gospodarcze.

Samorząd gospodarczy to zrzeszenia przedsiębiorców, zwykle nazywane izbą gospodarczą. Zrzeszenie takie może być utworzone, jeżeli z taką inicjatywą wystąpi co najmniej 200 osób prowadzących działalność gospodarczą w zakresie transportu lub co najmniej 50 osób prowadzących inna działalność gospodarczą.

Głównymi zadaniami zrzeszeń są:

• Utrwalanie więzi środowiskowych

• Utrwalanie postaw zgodnych z zasadami etyki i godności zawodu

• Prowadzenie na rzecz członków działalności kulturalnej, oświatowej i socjalnej

• Zakładanie i prowadzenie kas oraz funduszów zapomogowo-pożyczkowych

• Reprezentowania interesów członków wobec organów administracji państwowej

Zrzeszenia (w liczbie co najmniej 10) mogą powoływać ogólnokrajowe reprezentacje. Celem reprezentacji zrzeszeń jest:

• Zapewnienie zrzeszonym w niej organizacjom pomocy w realizacji zadań statutowych

• Rozwijanie działalności społeczno-zawodowej

• Reprezentowanie interesów członków zrzeszeń w kraju i za granicą

Szczególną formą samorządu zawodowego jest samorząd rzemieślniczy. Organizacjami tego samorządu są:

• Cechy

• Spółdzielnie rzemieślnicze

• Izby rzemieślnicze - zrzeszające cechy i spółdzielnie rzemieślnicze

• Związek Rzemiosła Polskiego - stanowiący ogólnopolską reprezentację organizacji samorządu rzemieślniczego

Definicja :

Dobrowolne zrzeszenie przedsiębiorców reprezentujące interesy gospodarcze zrzeszonych w nich podmiotów, działające na rzecz przedsiębiorców, w szczególności w kontaktach z organami władzy państwowej.

Dodatkowe wyjaśnienia metodologiczne:

1. Członkostwo w organizacji samorządu gospodarczego jest dobrowolne, natomiast organizacja nie może odmówić członkostwa przedsiębiorcy, który spełnia kryteria członkostwa określone w statucie tej organizacji.
2. Samorząd gospodarczy nie może ograniczać zakresu wykonywanej przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej lub podejmować działań godzących w zasadę konkurencji.
3. Samorząd gospodarczy nie posiada uprawnień władczych wobec przedsiębiorców w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.
4. Samorząd gospodarczy jako instytucja prawa prywatnego jest jednym z rodzajów samorządu specjalnego.
5. Samorząd gospodarczy działa poprzez organizacje przedsiębiorców - izby gospodarcze oraz organizacje samorządu gospodarczego rzemiosła.

IZBY GOSPODARCZE
1) Reprezentują interesy gospodarcze zrzeszonych w niej podmiotów w zakresie ich działalności wytwórczej, handlowej, budowlanej lub usługowej, w szczególności wobec organów państwowych oraz kształtują i upowszechniają zasady etyki w działalności gospodarczej.
2) Są uprawnione do wyrażania opinii o projektach rozwiązań odnoszących się do funkcjonowania gospodarki oraz mogą uczestniczyć, na zasadach określonych w przepisach prawa, w przygotowaniu projektów aktów prawnych w tym zakresie oraz mogą dokonywać ocen wdrażania i funkcjonowania przepisów prawnych dotyczących prowadzenia działalności gospodarczej.
3) Jakie zadania wykonuje dana izba gospodarcza - określa statut danej izby w granicach swej właściwości zgodnych z przepisami prawa.
4) Izba gospodarcza, utworzona przez grupy producentów rolnych i ich związki oraz przedsiębiorców prowadzących działalność przetwórczą lub handlową w zakresie produktów lub grupy produktów w rozumieniu przepisów o grupach producentów rolnych i ich związkach, powinna działać na rzecz dostosowania produkcji, przetwórstwa i handlu do wymogów rynku, w szczególności w zakresie ilości i jakości produktów.
5) Na wniosek lub za zgodą izby gospodarczej Rada Ministrów może, w drodze rozporządzenia, powierzyć tej izbie wykonywanie niektórych zadań zastrzeżonych w przepisach prawa dla administracji państwowej.
6) Izba gospodarcza może być utworzona, jeżeli taką inicjatywę podejmie co najmniej 50 podmiotów prowadzących działalność gospodarczą, zwanych dalej "założycielami", na obszarze działania tworzonej izby, obejmującym obszar województwa. W przypadku, gdy terytorialny zakres działania izby będzie przekraczać obszar województwa, liczba założycieli powinna wynosić co najmniej 100.
7) Najwyższą władzą izby gospodarczej jest walne zgromadzenie członków.
8) Izba gospodarcza uzyskuje osobowość prawną z chwilą wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego.
9) Izby gospodarcze mogą na zasadzie dobrowolności zrzeszać się w Krajowej Izbie Gospodarczej.
10) Dla wykonywania wspólnych zadań w zakresie promocji handlu zagranicznego Krajowa Izba Gospodarcza tworzy funkcjonalnie i organizacyjnie wyodrębnioną Polską Izbę Handlu Zagranicznego.

SAMORZĄD GOSPODARCZY RZEMIOSŁA
1) Organizacjami samorządu gospodarczego rzemiosła są:
- cechy,
- izby rzemieślnicze,
- Związek Rzemiosła Polskiego.
2) Wyżej wymienione organizacje mają osobowość prawną.
3) Cechy zrzeszają rzemieślników według kryterium terytorialnego lub według rodzaju działalności gospodarczej.
4) Izby rzemieślnicze zrzeszają cechy, spółdzielnie rzemieślnicze, rzemieślników nienależących do cechów, a także inne jednostki organizacyjne, jeżeli ich celem jest wspieranie rozwoju gospodarczego rzemiosła. Izby mogą w swych statutach przyjmować nazwy z dodatkiem wyrazów "przedsiębiorczości" lub "przedsiębiorca" użytych w odpowiednim przypadku, a także określeń zawierających wskazanie regionu.
5) Związek Rzemiosła Polskiego to ogólnopolska reprezentacja izb rzemieślniczych oraz cechów o zasięgu ogólnopolskim.
6) Szczególne zadania organizacji samorządu gospodarczego rzemiosła, ich ustrój, stosunki prawne członków są w statutach uchwalanych przez zjazdy lub walne zgromadzenia tych organizacji.

Sposób tworzenia izb zgodnie z przepisami prawa ma 3 etapy. Pierwszy to inicjatywa założycieli. Aby inicjatywa taka była ważna wystąpić z nią musi co najmniej 50 podmiotów prowadzących działalność gospodarczą na obszarze działania tworzonej izby, która obejmować ma swoim zasięgiem terytorium jednego województwa. W przypadku gdy podmioty zarejestrowane są na terytorium co najmniej dwóch województw, liczba inicjatorów musi wynosić co najmniej 100. Kolejnym etapem jest uchwalenie statutu na zasadach ogólnych, który następnie winien być podpisany przez założycieli. Ostatnim etapem kreowania izby jest uzyskanie wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego. Z chwilą wpisu Izba uzyskuje osobowość prawną.

31.Gmina jako podmiot działalności gospodarczej.

Jednostki samorządu terytorialnego są podmiotami prawa publicznego oraz posiadają osobowość prawną w rozumieniu prawa cywilnego. Działają we własnym imieniu i na własny rachunek. Za zobowiązania odpowiadają własnym majątkiem. Są reprezentowane przez własne organy. Ich dochody i wydatki podlegają szczególnym regulacjom ze strony prawa publicznego. Gmina, podobnie jak wszystkie inne jednostki samorządu terytorialnego może prowadzić działalność gospodarczą w zakresie użyteczności publicznej działalność ta może być prowadzona za pomocą zakładu budżetowego lub gminnej spółki kapitałowej. Działalność wykraczająca poza zakres użyteczności publicznej może być prowadzona tylko w granicach przewidzianych ustawą i jedynie w formie spółki prawa handlowego.

32.Pojęcie gospodarki komunalnej.

Gospodarka komunalna to działalność jednostek samorządu terytorialnego polegająca na wykonywaniu zadań własnych w celu bieżącego i nieprzerwanego zaspokajania zbiorowych potrzeb ludności poprzez świadczenie usług powszechnie dostępnych.

Gospodarka komunalna może być prowadzona w formie:

• Zakładu budżetowego

• Spółki prawa handlowego

• Zlecenia świadczenia usług podmiotom prywatnym na podstawie przepisów o zamówieniach publicznych

Odpłatność za usługi świadczone przez jednostkę samorządu terytorialnego w ramach prowadzonej przez nią gospodarki komunalnej nie jest ustalana w oparciu o kryterium ekonomiczne (maksymalizacja zysku), ale w oparciu o kryterium maksymalnego zaspokojenia potrzeb wspólnoty samorządowej.

Jednostki samorządu terytorialnego mogą wykonywać swoje zadania z zakresu użyteczności publicznej w formie:

• Spółki prawa handlowego (z ograniczoną odpowiedzialnością lub akcyjnej) działającej na podstawie kodeksu handlowego. W przypadku jednoosobowych spółek gminy funkcje walnego zgromadzenia akcjonariuszy lub zgromadzenia wspólników pełni zarząd jednostki samorządu terytorialnego. Spółka określa regulamin korzystania ze świadczonych przez nią usług publicznych, który następnie jest zatwierdzany przez zarząd jednostki samorządu terytorialnego.

• Zakładu budżetowego nieposiadającej osobowości prawnej jednostki organizacyjnej rozliczającej się z budżetem jednostki samorządu terytorialnego netto (przychody zakładu budżetowego przeznaczone są na pokrycie kosztów jego działalności, a następnie na koniec roku budżetowego zakład budżetowy odprowadza nadwyżkę do budżetu jednostki samorządu terytorialnego lub otrzymuje dotację w wysokości odpowiadającej wysokości deficytu)

Powierzenia wykonywania zadania osobom fizycznym, osobom prawnym lub nieposiadającym osobowości prawnej jednostkom organizacyjnym powierzenia wykonywania zadań publicznych dokonuje się w drodze umowy zawartej w trybie przewidzianym w ustawie o zamówieniach publicznych.

33.Organizacyjno - prawne formy wykonywania zadań gminy w sferze

użyteczności publicznej i poza tą sferą.

strona: 321

Działalność gospodarcza mająca na celu realizacji zadania o charakterze użyteczności oraz formy organizacyjno-prawne jej prowadzenia.
Działalność użyteczności publicznej odznacza się tym że:
1. realizuje potrzeby o charakterze zbiorowym, które w większych skupiskach wymagają oddzielnej organizacji ich zaspokajania.
2. oparte jest na bazie majątku publicznego.
3. nie jest ekwiwalentna tzn. odbiorcy nie ponoszą pełnej odpowiedzialności za usługi.
4. nie jest nastawiona na osiąganie zysku co nie wyklucza jej osiągnięcia.
5. wymaga zasilenia ze środków publicznych
Są to zadania własne: wodociągów, cmentarzy, transportu, targowisk. Są one gromadzone w formie organizacyjno - prawnej- Jednostka budżetowa - zakład budżetowy - gospodarstwo pomocnicze - środki specjalne. Działalność gosp. w zakresie użyteczności publicznej: j.b, z. b, g. p, sr. Sp, j.st., umowy cywilno-prawne.

Działalność gospodarcza poza strefą użyteczności publicznej oraz formy organizacyjno-prawne jej prowadzenia
Działalność poza zakresem użyteczności publicznej, prowadzi się w formie spółek:
-Spółka z udziałem jednostki samorządu terytorialnego powstaje przez przystąpienie j.s.t do istniejącej już spółki lub są tworzone w drodze umowy spółki, mogą to być spółki kapitałowe i osobowe. Wspólnikami mogą być osoby fizyczne lub prawne.
-Jednoosobowe spółki gminy powstałe z przekształcenia przedsiębiorstw komunalnych. Te spółki powstają z przedsiębiorstw komunalnych, wstępują we wszystkie prawa w których było to przedsiębiorstwo.
-Możliwe są spółki kapitałowe w postaci spółek kapitałowych osobowych.
Gmina może prowadzić działalność poza zakresem użyteczności publicznej
W odróżnieniu od powiatu, województwo może prowadzić działalność gospodarczą poza sfera użyteczności publicznej.

34.Umowne powierzanie wykonywanie zadań z zakresu gospodarki komunalnej

Ustawa o gospodarce komunalnej. Gospodarka komunalna obejmuje w szczególności zadania o charakterze użyteczności publicznej, których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych. Dzięki niej przestały istnieć przedsiębiorstwa komunalne, określiła ona również formy działania gospodarki komunalnej jakimi są obecnie zakłady budżetowe lub spółki prawa handlowego, a także, co istotne umożliwiła powierzenie przez gminy świadczenia usług komunalnych przez wszystkie podmioty rynkowe. Jednostki samorządu terytorialnego mogą więc powierzać wykonywanie zadań z zakresu gospodarki komunalnej osobom fizycznym, osobom prawnym lub jednostkom nie posiadającym osobowości prawnej, w drodze umowy na zasadach ogólnych, z zastosowaniem przepisów o zamówieniach publicznych. Ustawa zapewnia znaczącą autonomię gminie, pozwala na samodzielne ustalenie zasad, form i warunków prowadzenia gospodarki u siebie. Istnieją dwa podstawowe modele organizacji usług komunalnych w gminie. W pierwszym, usługi komunalne są świadczone przez gminne jednostki organizacyjne, zaś w drugim świadczą je inne podmioty gospodarcze.

Ustawa o gospodarce komunalnej:

Art. 3.

1. Jednostki samorządu terytorialnego mogą powierzać wykonywanie zadań

z zakresu gospodarki komunalnej osobom fizycznym, osobom prawnym lub

jednostkom organizacyjnym nieposiadającym osobowości prawnej, w drodze

umowy na zasadach ogólnych - z uwzględnieniem przepisów o finansach publicznych

lub, odpowiednio, przepisów o partnerstwie publiczno-prywatnym,

przepisów o koncesji na roboty budowlane lub usługi, przepisów o zamówieniach

publicznych i przepisów o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.

2. Jeżeli do prowadzenia danego rodzaju działalności na podstawie innych ustaw

jest wymagane uzyskanie zezwolenia, jednostki samorządu terytorialnego mogą

powierzyć wykonywanie zadań wyłącznie podmiotowi posiadającemu wymagane

zezwolenie.

35.Przedsiębiorstwo użyteczności publicznej a zakład administracyjny.

Przedsiębiorstwo użyteczności publicznej ma na celu bieżące i nieprzerwane zaspokajanie potrzeb ludności (np. przedsiębiorstwo wodociągowe). Organ założycielski ma obowiązek dotowania działalności przedsiębiorstwa użyteczności publicznej, jeżeli jest ona deficytowa, ale niezbędna za względu na konieczność zaspokojenia potrzeb ludności. Przedsiębiorstwo Użyteczności publicznej świadczy usługi na zasadach określonych prawem cywilnym. Pomiędzy przedsiębiorstwem użyteczności publicznej, a korzystającym z jego usług nie występuje stosunek władztwa administracyjnego. Przedsiębiorstwo użyteczności publicznej posiada osobowość prawną, która jest mu niezbędna dla nawiązania stosunków cywilnoprawnych w celu świadczenia usług.

Zakład administracyjny jest to jednostka organizacyjna powołana do świadczenia usług niematerialnych na podstawie nawiązanego z użytkownikiem stosunku administracyjnoprawnego. Zakłady administracyjne w zasadzie nie posiadają osobowości prawnej (z wyjątkiem szkół wyższych). Tworzone są przez organy administracji publicznej. Nie kierują się kryterium ekonomiczno-finansowym korzystanie z ich usług jest przeważnie nieodpłatne lub częściowo odpłatne, a zakłady finansowe są z budżetu państwa lub jednostki samorządu terytorialnego. Korzystanie z usług zakładu administracyjnego może być przymusowe (np. zakład karny, szkoła podstawowa).

36.Charakterystyka norm materialnoprawnych kształtujących sytuację

administracyjno - prawną przedsiębiorcy.

Normy materialno-prawne kształtujące sytuację administracyjno-prawną przedsiębiorcy mogą mieć charakter norm:

• w pełni precyzujących wymogi ustawowe działania organów administracji i określających jednoznacznie treść działania administracyjnego jeżeli zachodzą wskazane w ustawie warunki, to określony organ powinien zachować się w oznaczony sposób,

• zawierające pojęcia niedookreślone, w których interpretacja pozostawiona jest organowi administracji

• blankietowych pozostawiających organowi administracji gospodarczej sferę swobodnego uznania (normy kompetencyjne zawierające upoważnienie organu do podjęcia działania, nie precyzujące warunków, w których to działanie ma być podjęte lub określające warunki podjęcia przez organ działania, ale pozostawiające mu swobodę co do wyboru sposobu zachowania, bądź określające w sposób niepełny warunki podjęcia działania przy równoczesnym pozostawieniu organowi swobody wyboru sposobu zachowania.)

37.Nakazy i zakazy o charakterze generalnym jako źródło obowiązków

przedsiębiorców.

Źródłem generalnych nakazów i zakazów są przepisy prawa powszechnie obowiązującego zawarte w konstytucji, ratyfikowanych umowach międzynarodowych, ustawach, rozporządzeniach oraz aktach prawa miejscowego. Mogą mieć one charakter policyjny (wynikające z potrzeby ochrony pewnych niezmiennych wartości) lub reglamentacyjny (podyktowane troską o prawidłowe funkcjonowanie rynku). Generalne zakazy i nakazy wyznaczają pewne ramy, w obrebie których przedsiębiorca może podejmować działania w sposób swobodny. Jest on podstawowym adresatem przepisów zawierających nakazy i zakazy.

Drugim adresatem tych przepisów jest organ kontrolujący ich przestrzeganie oraz sposób ich interpretacji przez przedsiębiorców. Normy zawierające wyrażone wprost zakazy i nakazy skierowane bezpośrednio do przedsiębiorcy i nie wymagają konkretyzacji w postaci wydania aktu administracyjnego. Rola organu administrującego ogranicza się do zapewnienia kontroli zgodności podejmowanych przez przedsiębiorców działań z przepisami prawa oraz ewentualnego wymuszenia wykonania obowiązku za pomocą zastosowania środków przymusu. W niektórych przypadkach przedsiębiorca może ubiegać się o uchylenie w stosunku do niego powszechnie obowiązującego zakazu przez wydanie zezwolenia.

38.Obowiązek a warunek w administracyjnym prawie gospodarczym.

strona: 353, 145, 396

Obowiązki, np.:

Podstawowe obowiązki przedsiębiorcy
- Wpis do Krajowego Rejestru Sądowego
- Obowiązek uzyskania wpisu w rejestrach i ewidencjach specjalnych (REGON, NIP)
- Obowiązki dotyczące oznaczenia przedsiębiorcy
- Obowiązki dotyczące sposobu dokonywania transakcji pieniężnych
- Obowiązki dotyczące sposobu wykonywania działalności gospodarczej

Warunek - sytuacja gdy przepisy prawa formułują materialnoprawne przesłanki określonych czynności organów administracji publicznej, np.:

Warunki prawne prowadzenia działalności gospodarczej regulowanej.
Działalność gosp. regulowana- działalność gospodarcza, której wykonanie wymaga spełnienia szczególnych warunków określonych przepisami prawa .Działalnością regulowaną jest ta działalność, która jest określona w ustawie jako regulowana.
Przedsiębiorca chcąc podjąć działalność regulowaną musi złożyć wniosek do organu rejestrowego plus oświadczenie, że spełnia prawem wymagane szczególne warunki wykonywanej działalności.
Warunek prowadzenia działalności regulowanej
- przedsiębiorca może wykonywać tę działalność jeśli:
1) spełnia szczególne warunki określone przepisami odrębnej ustawy
2) uzyska wpis w rejestrze działalności regulowanej
Dział regulowana to np. organizowanie wyścigów konnych, usługi detektywistyczne, działalność kantorowa.

39.Decyzja administracyjna jako źródło praw i obowiązków przedsiębiorców.

strona: 377

Decyzja jest indywidualnym aktem wydawanym przez właściwy organ w celu załatwienia sprawy z zakresu administracji. Wydawanie decyzji administracyjnych służy indywidualizowaniu praw i obowiązków przedsiębiorców w warunkach określonych regulacji powszechnie obowiązujących i dopuszczających równocześnie stosowanie indywidualnych wyjątków. W drodze decyzji administracyjnej można: ustanowić na rzecz przedsiębiorcy nowe uprawnienie (koncesja), uchylić powszechnie obowiązujący zakaz (zezwolenie, pozwolenie, itp.), potwierdzić spełnienie przez przedsiębiorcę określonych warunków (akty kwalifikacyjne np. certyfikaty, atesty, dyplomy, świadectwa, itp.), nałożyć na przedsiębiorcę obowiązek (np. nakaz rozbiórki obiektu budowlanego), odebrać przyznanie uprawnienia (np. cofnięcie zezwolenia).

40.Podstawy prawne decyzji administracyjnych w prawie administracyjnym

gospodarczym.

strona: 377

Każda decyzja musi być wydana w oparciu o przepisy prawa powszechnie obowiazujacego. Podstawa prawna decyzji administracyjnej składa się z elementów:

• ustrojowego regulujacego właściwość rzeczową miejscową i instancyjną organu administrującego wydajacego decyzje

• procesowego regulującego tok czynności prowadzących do wydania decyzji np. terminy, obowiązek współdziałania (np. uzgodnienia, zasięgnięcia opinii) z innymi organami itp.,

• materialnego warunkującego treść wydawanej decyzji w zależności od istniejącego stanu faktycznego

Decyzja administracyjna może być decyzją:

• związaną - organ musi wydać decyzje o określonej treści, jeżeli przedsiębiorca spełnia wszystkie przewidziane prawem warunki

• swobodną (uznaniowa) - organ wydaje decyzje w oparciu o swoje swobodne uznanie w granicach określonych ustawą

41.Treść decyzji administracyjnych w prawie administracyjnym gospodarczym.

strona: 377

Decyzje wydawane na podstawie administracyjnego prawa gospodarczego można podzielić ze względu na ich treść na:

• koncesje - ustanowione w dziedzinach o szczególnym znaczeniu ze względu na interes publiczny, tworzą uprawnienie przedsiębiorcy do prowadzenia określonej działalności

• zezwolenia (pozwolenia) - stanowiące uchylenie powszechnie obowiązującego zakazu:

• policyjne, jeżeli zakaz został ustanowiony ze względu na ochronę szczególnych wartości, takich jak np. życie i zdrowie ludzi

• reglamentacyjne, jeżeli zakaz został ustanowiony w celu zapewnienia prawidłowego funkcjonowania obrotu gospodarczego

• proste - przedsiębiorca zostaje dopuszczony do prowadzenia określonej działalności gospodarczej pod warunkiem przestrzegania norm powszechnie obowiązujących

• uwarunkowane - uchylają powszechnie obowiązujący zakaz obciążając jednocześnie przedsiębiorcę obowiązkiem spełnienia dodatkowych warunków zawartych w zezwoleniu

• akty kwalifikacyjne decyzje deklaratoryjne potwierdzające określony stan faktyczny lub prawny:

• akty kwalifikacyjne osobowe dotyczące osób:

• dotyczące kwalifikacji osobistych np. kategoria zdrowia

• dotyczące kwalifikacji zawodowych np. dyplomy uczelni, prawo jazdy

• akty kwalifikacyjne rzeczowe dotyczące właściwości rzeczy (np. atest, certyfikat),

• akty nadzoru:

• nakazujące wykonanie określonych czynności faktycznych

• stwierdzające nieważność czynności prawnych

• odbierające nadane uprzednio uprawnienia

42.Prawa podmiotowe w prawie administracyjnym gospodarczym.

strona: 362

Publiczne prawo podmiotowe to wynikające z publicznego prawa w znaczeniu przedmiotowym (przepisów) uprawnienie przedsiębiorcy.

Elementami prawa podmiotowego są:

• norma prawa powszechnie obowiazującego

• stan faktyczny

• indywidualny akt administracyjny

Prawa podmiotowe:

• wynikają z indywidualnej sytuacji obywatela

• są trwałe, mogą być zmienione tylko, gdy przepis prawa wyraźnie na to zezwala

• maja charakter osobisty - zasadniczo nie są zbywalne, ani dziedziczne

Publiczne prawa podmiotowe na gruncie administracyjnego prawa gospodarczego mogą być:

• Pozytywne prawa do świadczenia ze strony administracji polegającego na:

• wydaniu aktu administracyjnego

• wypłaceniu świadczenia o charakterze materialnym

• świadczeniu o charakterze niematerialnym

• Pozytywne prawa podmiotowe mogą być:

• formalne - interes prawnie chroniony polega na możliwości żądania od organu zajęcia w określonej sprawie stanowiska i wypowiedzenia się w przewidzianej prawem formie

• materialne - roszczenie publicznoprawne polega na możliwości żądania od organu zachowania określonej treści i w określonej formie

Negatywne prawa wolnościowe polegające na zakresie ingerencji ze strony administracji w pewne sfery życia obywateli

43.Administracyjno - prawne formy ochrony interesów przedsiębiorców.

Przedsiębiorcy maja prawo do obrony swoich interesów przed organami administracji publicznej poprzez:

• Przedstawianie w toku postępowania administracyjnego wyjaśnień i dowodów potwierdzających ich prawa

• Żądanie wyłączenia organu lub pracownika, co do którego zachodzą wątpliwości dotyczące bezstronności prowadzenia postępowania administracyjnego

• Składanie odwołań od decyzji do organu wyższego stopnia

• Składanie wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy w wypadku, gdy decyzja została wydana w pierwszej instancji przez ministra

• Składanie zażaleń na postanowienia wydawane w toku postępowania administracyjnego

• Żądanie stwierdzenia nieważności decyzji w rażący sposób naruszających prawo

• Żądanie wznowienia postępowania, jeżeli było ono dotknięte poważnymi nieprawidłowościami

• Żądanie sprostowania treści decyzji

• Składanie środków zaskarżenia w postępowaniu egzekucyjnym

• Składanie skarg i wniosków odnośnie działania organu administracji

44.Nadzór administracyjny nad działalnością gospodarczą.

strona: 517

Nadzór administracyjny nad działalnością gospodarczą sprawowany jest przez kompetentne organy administracji publicznej. Stosunek nadzoru to zespół relacji prawnych nawiązywanych przez nadzorującego (organ administracyjny) z nadzorowanym (podmiot administrowany). Stosunek nadzoru nawiązywany jest w celu zapobiegania zagrożeniom mogącym powstać w wyniku prowadzenia przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej. Uprawnienia nadzorcze z reguły powiązane są z uprawnieniami kontrolnymi organ nadzoru może po przeprowadzeniu kontroli władczo ingerować w prowadzona działalność gospodarczą w celu zapobieżenia wystąpieniu zagrożenia, przeciwdziałania zagrożeniom lub usunięcia ich skutków. Nadzór administracyjny nad działalnością gospodarcza może mieć charakter nadzoru:

• Prewencyjnego (zapobiegawczego) - obejmuje działania poprzedzające wydanie uprawniającego aktu administracyjnego polegające na sprawdzeniu, czy podmiot ubiegający się o wydanie takiego aktu spełnia wszystkie przewidziane prawem warunki

• Bieżącego - obejmuje działania podejmowane w trakcie prowadzenia przez przedsiębiorcę działalności polegające na sprawdzaniu, czy działalność ta prowadzona jest zgodnie ze wszystkimi wymaganiami i czy nie powoduje zagrożenia

Nadzór administracyjny nad działalnością gospodarczą sprawowany jest przez organy:

• Policyjne np.:

• Inspekcji Sanitarnej

• Dozoru Technicznego

• Inspekcji Budowlanej

• Państwowej Straży Pożarnej

• Inspekcji Weterynaryjnej

• Inspekcji Farmaceutycznej

• Inspekcji Ochrony ¦rodowiska

• Reglamentacyjne np.:

• Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

• Inspekcji Hodowlanej

• Powiatowych rzeczników konsumentów

• Kontroli skarbowej i celnej:

• Urzędy skarbowe

• Izby skarbowe

• Urzędy celne

• Inspekcję celną

• Koncesyjne:

• Właściwych ministrów i organy specjalistyczne przez nich upoważnione

• Krajowa Radę Radiofonii i Telewizji

45.Stosunek prawny kontroli.

strona: 519

Stosunek prawny kontroli jest stosunkiem materialno - prawnym. Podstawą stosunku kontroli są normy powszechnie obowiązującego prawa administracyjnego. Jego podmiotami są przedsiębiorca, jako kontrolowany i organ administracji gospodarczej jako kontrolujący. Treścią stosunku kontroli są prawa i obowiązki kontrolowanego oraz odpowiadające im kompetencje kontrolującego. Przepisy o kontroli ustalają:

• organy powołane do prowadzenia kontroli

• podmioty podlegające kontroli

• przedmiot kontroli

• granice kontroli

• kryteria kontroli

• czas i miejsce prowadzenia kontroli

• dopuszczalne czynności kontrolne

• formy ustalenia wyników kontroli

• środki prawne przysługujące kontrolowanemu

46.Kryteria kontroli gospodarczej w prawie administracyjnym gospodarczym.

strona: 519

Kryteria kontroli gospodarczej:

• legalność - zgodność z prawem

• rzetelność - należyte prowadzenie dokumentacji działalności gospodarczej

• gospodarność - właściwe wykorzystanie posiadanych środków

• celowość - wykorzystanie posiadanych środków zgodnie z celami, dla jakich zostały one przeznaczone

• kryteria szczególne przewidziane w ustawie dla danego rodzaju kontroli np. ochrona bezpieczeństwa i dóbr osobistych obywateli

Wszystkie podmioty gospodarcze mogą być poddane kontroli w zakresie legalności i rzetelności, a przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą z wykorzystaniem mienia publicznego również w zakresie celowości i gospodarności.

47.Decyzje nadzorcze.

strona: 521

Decyzje nadzorcze to akty administracyjne:

• indywidualne

• władcze

• zewnętrzne

• skierowane na wywołanie określonych skutków prawnych

wydawane przez organy administracji publicznej w zakresie ich właściwości rzeczowej, miejscowej i instalacyjnej z zastosowaniem wymaganej procedury, na podstawie przepisów administracyjnego prawa materialnego. Decyzje nadzorcze wydawane są po przeprowadzeniu kontroli.

Ze względu na ich treść można je podzielić na decyzje:

• prewencyjne polegające na odmowie wydania aktu administracyjnego (koncesji, zezwolenia, aktu kwalifikacyjnego) podmiotowi, który nie spełnia przewidzianych prawem skutków

• nakazujące dokonanie odpowiednich czynności faktycznych (np. z zakresu stanu bezpieczeństwa i higieny pracy, stanu sanitarnego, ochrony przeciwpożarowej itp.)

• dotyczące czynności prawnych (np. stwierdzające ich nieważność lub zakazujących dokonywania podobnych czynności w przyszłości)

• uchylające - decyzje zezwalające na prowadzenie określonej działalności gospodarczej lub wykonywanie zawodu (koncesji, zezwolenia, licencji)

48.Wolność gospodarcza jako prawo podstawowe w unijnym porządku prawnym

załącznik - prezentacja "Działalność gospodarcza i inwestycje zagraniczne w Polsce"

49.Swobody rynku wewnętrznego.

załącznik - prezentacja "Działalność gospodarcza i inwestycje zagraniczne w Polsce"

swobody:

- kapitału

- towaru

- osób

- przedsiębiorczości

- świadczenia usług

50.Pojęcie działalności gospodarczej.

strona: 68

Działalność gospodarcza jest to działalność zarobkowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły, w zakresie:

• wytwarzania

• handlu

• budownictwa

• usług

• poszukiwania

• rozpoznawania i eksploatacji zasobów naturalnych

Działalnością gospodarczą w rozumieniu ustawy z dnia 19 XI 1999 r. prawo działalności gospodarczej nie jest:

• działalność wytwórcza w rolnictwie w zakresie:

• upraw rolnych

• chowu i hodowli zwierząt

• ogrodnictwa

• warzywnictwa

• leśnictwa

• rybactwa śródlądowego

• wynajmowanie przez rolników pokoi i miejsc na ustawienie namiotów

• sprzedaży przez rolników posiłków domowych

• świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów

51.Pojęcie przedsiębiorstwa.

strona: 92

Przedsiębiorstwo w znaczeniu:

• podmiotowym - wyposażona w osobowość prawną jednostka organizacyjna utworzona w celu prowadzenia działalności gospodarczej np. spółka z ograniczona odpowiedzialnością, przedsiębiorstwo państwowe, bank

• przedmiotowym - wyodrębniony kompleks składników majątkowych o charakterze materialnym i niematerialnym przeznaczony do wykonywania określonych zadań gospodarczych

• funkcjonalnym - zawodowa działalność gospodarcza prowadzona w celach zarobkowych (wytwórcza, budowlana, usługowa, handlowa)

W skład przedsiębiorstwa w znaczeniu przedmiotowym wchodzą w szczególności:

• firma (nazwa)

• znaki towarowe

• inne oznaczenia indywidualizujące przedsiębiorstwo i jego produkty

• księgi handlowe

• nieruchomości

• rzeczy ruchome, a w szczególności produkty i materiały

• patenty

• wzory zdobnicze i użytkowe

• prawa wynikające z najmu i dzierżawy lokali zajmowanych przez przedsiębiorstwo

• papiery wartościowe

• pieniądze na rachunkach bankowych

• wierzytelności

• długi i inne obciążenia związane z realizacją określonych zadań gospodarczych

• inne aktywa i pasywa

52.Pojęcie przedsiębiorcy i rodzaje przedsiębiorców.

strona: 85

Przedsiębiorcą jest:

• osoba fizyczna

• osoba prawna

• nie posiadająca osobowości prawnej jednostka organizacyjna, która zawodowo i we własnym imieniu podejmuje i prowadzi działalność gospodarczą

Przedsiębiorca nie musi prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek. Przedsiębiorcami są osoby prowadzące zawodowo i we własnym imieniu działalność gospodarczą polegającą na dokonywaniu czynności na rachunek innych podmiotów np. makler, komisant itp.

Małym przedsiębiorcą jest przedsiębiorca, który w poprzednim roku obrotowym: zatrudniał średnio rocznie mniej niż 50 pracowników oraz osiągnął przychód netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nie przekraczający równowartości w złotych 7 milionów EURO lub suma aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec poprzedniego roku obrotowego nie przekroczyła równowartości w złotych 5 milionów EURO.

Średnim przedsiębiorcą jest przedsiębiorca nie będący małym przedsiębiorcą, który w poprzednim roku obrotowym: zatrudniał średniorocznie mniej niż 250 pracowników oraz osiągnął przychód netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nie przekraczający równowartości w złotych 40 milionów EURO lub suma aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec poprzedniego roku obrotowego nie przekroczyła równowartości w złotych 27 milionów EURO. Nie jest małym (średnim) przedsiębiorcą przedsiębiorca, w którym przedsiębiorcy inni niż mali (mali lub średni) posiadają:

• więcej niż 25% wkładów, udziałów lub akcji

• prawa do ponad 25% udziału w zysku

• więcej niż 25% głosów w zgromadzeniu wspólników (akcjonariuszy)

Przedsiębiorcą zagranicznym jest osoba zagraniczna wykonująca działalność gospodarczą za granicą.

Osobą zagraniczną jest:

• osoba fizyczna mająca stałe miejsce zamieszka za granicą

• osoba prawna z siedziba za granicą

• nie mająca osobowości prawnej spółka osób fizycznych lub prawnych, z siedziba za granicą

53.Mikro, mali i średni przedsiębiorcy.

strona: 153

54.Wpis do rejestru przedsiębiorców i jego skutki, ewidencja działalności

gospodarczej.

strona: 130

55.Przedmiotowe ograniczenia wolności gospodarczej.

strona: 173 (właściwa od 176)

56.Podmiotowe ograniczenia wolności gospodarczej.

strona: 173 (właściwa od 181)

Podmiotowe ograniczenia działalności gospodarczej to ograniczenia wprowadzone ze względu na podmiot zamierzający prowadzić działalność gospodarczą określonego rodzaju np.:

• bank może być prowadzony jedynie w formie spółki akcyjnej lub banku spółdzielczego

• bezpośrednim wykonawcą określonych czynności może być jedynie osoba posiadająca wymagane kwalifikacje (np. licencja pilota)

• cudzoziemiec musi uzyskać zezwolenie na zakup nieruchomości

• osoby sprawujące funkcje publiczne podlegają ograniczeniom w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej

57.Prawne warunki podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej.

strona: 145

58.Dopuszczalność ograniczeń wolności gospodarczej w prawie polskim i

wspólnotowym.

strona: 173

załącznik -wykład prof. Kieresa o Unii Europejskiej

załącznik - prezentacja "Działalność gospodarcza i inwestycje zagraniczne w Polsce"

59.Kompetencje kontrolne organów gminy wobec przedsiębiorców.

strona: 134

60.Pojęcie reglamentacji gospodarczej i jej główne obszary.

strona: 487

załącznik - 40 s.

Reglamentacja gospodarcza jest forma interwencji państwa w działalność gospodarczą w celu ochrony interesów zbiorowych, ochrony rynku wewnętrznego przed konkurencją zewnętrzną oraz zwalczania nieuczciwej konkurencji wewnętrznej. reglamentacja ogranicza zasadę wolności gospodarczej w celu zapewnienia odpowiedniej struktury gospodarki oraz zapobieżenia ewentualnym kryzysom ekonomicznym. katalog dóbr podlegających ochronie przez ograniczenia reglamentacyjne jest zmienny i zależy od aktualnych interesów Gospodarczych i politycznych państwa, a także od realizowanej przez naczelne organy państwowe polityki ekonomicznej.

Za pomocą reglamentacji chroni się najczęściej:

• interesy polityczne państwa (np. Zakaz sprzedaży broni do Iraku)

• prawidłowe funkcjonowanie rynku wewnętrznego (np. Ograniczenia importu lub eksportu)

• wyczerpywalne zasoby naturalne (np. Ograniczenia połowu ryb)

• zasady współżycia społecznego (np. Regulacja cen)

• interesy konsumentów (np. Obowiązek uzyskania certyfikatu jakości)

• interesy gospodarcze państwa (np. Monopole prawne)

• wolna konkurencja (np. Ustawodawstwo antymonopolowe)

61.Instrumenty prawne reglamentacji.

strona: 493

Reglamentacja może być prowadzona za pomocą:

• powszechnie obowiązujących zakazów lub nakazów (np. Ograniczenia antymonopolowe, ograniczenia w prowadzeniu działalności gospodarczej przez osoby sprawujące funkcje publiczne)

• ograniczeń co do swobody wyboru formy prowadzenia działalności gospodarczej (np. Banki mogą funkcjonować tylko w formie spółki akcyjnej lub banku spółdzielczego)

• bezpośrednia interwencję państwa na rynku (skup interwencyjny, sprzedaż rezerw)

• obowiązku uzyskania aktu administracyjnego:

• koncesji

• zezwolenia

• aktu kwalifikacyjnego , standaryzacji, normalizacji i certyfikacji

• kontroli obrotu gospodarczego z zagranicą

• ustalenia taryf celnych oraz kontyngentów

62.Działalność gospodarcza regulowana.

strona: 437

63.Koncesjonowanie działalności gospodarczej.

strona: 177

Koncesje to akty administracyjne wymagane do podjęcia działalności gospodarczej w tych dziedzinach, które mają szczególne znaczenie ze względu na bezpieczeństwo państwa lub obywateli albo inny ważny interes publiczny. Uzyskanie koncesji wymagane jest do podjęcia działalności gospodarczej w zakresie:

· poszukiwania rozpoznawania i wydobywania kopalin ze złóż, bezzbiornikowego

magazynowania oraz składowania odpadów w górotworze, w tym w podziemnych

wyrobiskach

· wytwarzania i obrotu: materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją, wyrobami i

technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym

· wytwarzania, przetwarzania, magazynowania, przesyłania, dystrybucji i obrotu

paliwami i energią

· ochrony osób i mienia

· transportu lotniczego oraz wykonywania innych usług lotniczych

· budowy i eksploatacji autostrad płatnych

· zarządzania liniami kolejowymi oraz wykonywania przewozów kolejowych

· rozpowszechniania programów radiowych i telewizyjnych

Organem wydającym koncesję jest właściwy minister (wyjątkiem jest Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji wydająca koncesje na rozpowszechnianie programów radiowych i telewizyjnych). Sprawuje on nadzór nad wykonywaniem koncesjonowanej działalności gospodarczej. Jeżeli organ koncesyjny przewiduje wydanie ograniczonej liczby koncesji obowiązany jest o możliwości uzyskania koncesji ogłosić w Monitorze Sądowym i Gospodarczym oraz w dzienniku o zasięgu ogólnokrajowym.

Ogłoszenie powinno zawierać:

· określenie przedmiotu i zakresu działalności gospodarczej, na którą ma by wydana

koncesja

· szczególne warunki wykonywania działalności gospodarczej, na którą ma być

wydana koncesja

· termin składania wniosków o udzielenie koncesji

· wymagane dokumenty i informacje dodatkowe

Jeżeli wnioski złożyło kilku przedsiębiorców, organ prowadzący postępowanie w sprawie udzielenia koncesji prowadzi jedno postępowanie, w którym przeprowadza rozprawę administracyjna. Koncesja jest wydawana na czas oznaczony, nie krótszy niż 5 lat i nie dłuższy niż 50 lat.

64.Koncesja a zezwolenie.

strona: 177, 178, 399

Koncesje wiążą się z odstąpieniem od monopolu prawnego państwa na rzecz podmiotów prawnych zazwyczaj w celu wykonywania zadań o charakterze publicznym. Wydawane są przez naczelne organy administracji publicznej. Jest to akt nadający nowe uprawnienia. Koncesjonowaniu podlegają dziedziny działalności o szczególnym znaczeniu ze względu na bezpieczeństwo państwa lub obywateli albo inny, ważny interes publiczny. Koncesje wydaje się na czas oznaczony nie krótszy, niż 2 lata i nie dłuższy, niż 50 lat. Koncesja może być cofnięta, jeżeli działalność na jej podstawie prowadzona jest z naruszeniem prawa lub niezgodnie z zawartymi w niej szczególnymi warunkami.

Zezwolenia - stanowią uchylenie ogólnie obowiązującego zakazu. Dzielą się na:

• reglamentacyjne jeżeli zakaz został ustanowiony z uwagi na ochronę interesów gospodarczych państwa lub rynku krajowego przed konkurencją zagraniczną

• policyjne jeżeli zakaz został ustanowiony z uwagi na ochronę bezpieczeństwa, spokoju i porządku publicznego, życia i zdrowia ludzkiego, środowiska naturalnego, bezpieczeństwa lub obronności państwa itp.

Zezwolenia wydaje się z zasady na czas nieoznaczony. Mogą być cofnięte jeżeli działalność na ich podstawie prowadzona jest z naruszeniem prawa lub szczególnych warunków określonych w zezwoleniu. Zezwolenia tylko wyjątkowo są wydawane przez organy naczelne i centralne. Koncesje maja charakter uznaniowy, a zezwolenia, to z reguły decyzje związane.

Do różnic między koncesją a zezwoleniem zalicza się m.in.:

• zezwolenie nie oznacza rezygnacji państwa z monopolu i najczęściej nie dotyczy działalności nieobjętej monopolem.

• zezwolenia są wydawanie w wyniku sprawdzenia możliwości wykonywania działalności przez danego przedsiębiorcę, który spełnia wszystkie warunki (nie ma więc w nich elementu uznaniowości)

• udzielenie zezwolenia następuje w trybie k.p.a., bez istotnych modyfikacji

• zezwolenia jako decyzje administracyjne podlegają ochronie przed zmianą i modyfikacjami według przepisów k.p.a.

• zezwolenia mają charakter decyzji związanej

• często wydanie zezwolenia wiąże się z wyrażeniem zgody na utworzenie (w sensie prawnym) organizacji, za pomocą której można prowadzić działalność gospodarczą

• o zezwolenie mogą ubiegać się również podmioty państwowe

65.Koncesja jako prawna forma działania administracji gospodarczej.

strona: 177, 178, 399

66.Prawne warunki udzielenia koncesji.

strona: 177, 178, 399

67.Postępowanie w sprawach o uzyskanie koncesji.

strona: 177, 399

Jedną z podstawowych cech koncesji wyróżniającą ją formalnie od zezwolenia jest wyodrębnienie ogólnej regulacji dotyczącej postępowania o dzielenie koncesji w ust. O swobodzie działalności gospodarczej^[6]. W akcie koncesyjnym - a szerzej w stosunku koncesyjnym - zachodzącym między organem koncesyjnym a koncesjonariuszem przeplatają się elementy klasycznego stosunku administracyjno - prawnego z elementami dodatkowymi, czyniącymi zeń szczególną postać stosunku administracyjno - gospodarczego. Nadal występuje w nim podległość kompetencyjna petenta, wyrażająca typową dla stosunków administracyjnych nierównorzędność podmiotów. Jednak jest ona ograniczona obowiązkiem organu (wynikającym z powinności ochrony - realizowania - interesu publicznego) jakim jest zabezpieczenie określonej ilości i jakości świadczeń koncesyjnych. Organ koncesyjny nie tylko może ale musi dokonać wyboru koncesjonariusza. Zaspokojenie potrzeb społecznych jawi się tu jako cel podstawowy działań organu administracji publicznej. Organ koncesyjny może nie przyznać koncesji jakiemuś konkretnemu wnioskodawcy, nie może jej jednak nie przyznać nikomu, a więc w efekcie koncesja musi być przyznana. W obecnym stanie prawnym nie ma jednak odpowiedzi na pytanie co się stanie jeśli w sytuacji gdy konieczne jest udzielenie koncesji nie zgłosi się po nią żaden podmiot. Pytanie to jest związane z kolejną cechą wyróżniającą stosunek koncesyjny. W przeciwieństwie bowiem do stosunku administracyjnego, który jest obowiązkowy, stosunek koncesyjny jest woluntatywny. Postępowanie inicjowane jest złożenie wniosku przez podmiot zainteresowany w uzyskaniu koncesji. Treść wniosku określona jest przepisy; jak mówi ust. O swobodzie działalności gospodarczej

Art. 49. 1. Wniosek o udzielenie lub o zmianę koncesji zawiera:

1. firmę przedsiębiorcy, oznaczenie jego siedziby i adresu albo miejsca zamieszkania i adresu oraz adresu głównego miejsca wykonywania działalności gospodarczej;

2. numer w rejestrze przedsiębiorców lub w ewidencji oraz numer identyfikacji podatkowej (NIP);

3. określenie rodzaju i zakresu wykonywania działalności gospodarczej, na którą ma być udzielona koncesja.

2. We wniosku, o którym mowa w ust. 1, należy podać także informacje oraz dołączyć dokumenty określone w przepisach regulujących działalność gospodarczą wymagającą uzyskania koncesji.

Należy jednak pamiętać o odrębnych regulacjach znajdujących się w ustawach szczególnych. Organ koncesyjny może wezwać wnioskodawcę do uzupełnienia (w wyznaczonym terminie) brakującej dokumentacji poświadczającej, że spełnia ona warunki określone przepisami prawa, wymagane do wykonywania określonej działalności gospodarczej (pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia). Może on również dokonać sprawdzenia faktów podanych we wniosku o udzielenie koncesji w celu stwierdzenia, czy przedsiębiorca spełnia warunki wykonywania działalności objętej koncesją. Organ jest obowiązany przekazać szczegółową informację o warunkach, niezwłocznie po wszczęciu postępowania w sprawie udzielenia koncesji. Standardowe postępowanie doznaje dwóch dalszych modyfikacji ;

• Gdy liczba koncesji jaką zamierza udzielić organ jest mniejsza od liczby zgłoszonych wniosków (zakładając, że przedsiębiorcy spełniają wszystkie wymagania), wówczas po ogłoszeniu liczby przewidywanych koncesji w dzienniku urzędowym Monitor Polski przeprowadzany jest przetarg. O tym który z ubiegających się podmiotów dostanie koncesję decyduje wysokość opłaty jaką deklarują poszczególni przedsiębiorcy^[7] .

• Drugą modyfikacją jest instytucja promesy, jak stwierdza ustawa

Art. 60.

1. Przedsiębiorca, który zamierza podjąć działalność gospodarczą wymagającą uzyskania koncesji, może ubiegać się o przyrzeczenie wydania koncesji, zwane dalej "promesą". W promesie uzależnia się udzielenie koncesji od spełnienia warunków wykonywania działalności gospodarczej wymagającej uzyskania koncesji.

2. W postępowaniu o udzielenie promesy stosuje się przepisy dotyczące udzielenia koncesji, z wyłączeniem art. 52-54.

3. W promesie ustala się okres jej ważności, z tym że nie może on być krótszy niż 6 miesięcy.

4. W okresie ważności promesy nie można odmówić udzielenia koncesji na wykonywanie działalności gospodarczej określonej w promesie, chyba że:

1. uległy zmianie dane zawarte we wniosku o udzielenie promesy;

2. wnioskodawca nie spełnił wszystkich warunków określonych w promesie;

3. wystąpiły okoliczności, o których mowa w art. 56 ust. 1 pkt 1 i 2.

Konstrukcja ta w rzeczywistości niemalże przekształca samą decyzje o przyznaniu koncesji w akt deklaratoryjny, ponieważ organ dokonuje tu samozwiązania. Samo przyznanie koncesji następuje niejako samoistnie po spełnieniu przesłanek, akt koncesji jest formalnym potwierdzeniem. Ciężar rzeczywistego podjęcia decyzji o przyznaniu koncesji przesuwa się w stronę aktu promesy. Pozwala to działać przedsiębiorcy w większym zaufaniu do przyszłych działań organu.

Ust. o swobodzie działalności gospodarczej stwierdza, że organem udzielającym koncesję jest minister właściwy ze względu na przedmiot działalności gospodarczej wymagającej uzyskania koncesji. przepisy szczególne wprowadzają jednak liczne odstępstwa od tej reguły, przyznając te uprawnienia innym podmiotom (np. Prezesowi URE . Co więcej, w wielu przypadkach centralizacja kompetencji koncesyjnych jest koniecznością, nie dotyczy to jednak wszystkich dziedzin objętych w Polsce koniecznością uzyskania koncesji np. w prawie energetycznym samą decyzje wydaje Prezes URE jednak procedura przygotowania koncesji przewidziana przez przepisy ustawy (oraz kontroli wykonania decyzji) zastała przeniesiona na niższe jednostki organizacyjne powodując faktyczną decentralizację^[8] rozwiązanie takie powoduje, że trudno mówić , że rzeczywistych rozstrzygnięć w sprawie koncesji dokonuje Prezes URE, choć to on jest wskazany w ustawie^[9]. Należy zauważyć, że chociaż koncesja wydawana jest w formie decyzji doznaje silnej modyfikacji zasada trwałości decyzji wprowadzona w k.p.a. Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej i ustawy szczególne wprowadzają liczne przypadki, gdy zmiana decyzji koncesyjnej jest możliwa w przypadkach nieprzewidzianych w k.p.a.

68.Trwałość decyzji koncesyjnej.

strona: 177, 399

69.Nadzór organu koncesyjnego.

strona: 177, 399

70.Zezwolenie jako prawna forma działania administracji gospodarczej.

strona: 178, 399

71.Prawne warunki udzielenia zezwolenia.

strona: 178, 399

72.Trwałość zezwolenia.

strona: 178, 399

73.Nadzór nad wykonaniem zezwolenia.

strona: 178, 399

74.Akty kwalifikujące (kwalifikacyjne) jako forma działania administracji

gospodarczej.

strona: 430

75.Praktyki ograniczające konkurencję.

strona: 173, 493, 494, 496, 498

załącznik: prezentacja " Elementy prawa ochrony konkurencji i konsumentów"

76.Antykonkurencyjna koncentracja gospodarcza.

strona: 497

załącznik: prezentacja " Elementy prawa ochrony konkurencji i konsumentów"

77.Organy ochrony konkurencji i ich kompetencje.

strona: 509

załącznik: prezentacja " Elementy prawa ochrony konkurencji i konsumentów"

78.Reglamentacja zatrudnienia cudzoziemców w Polsce.

strona: 225

79.Warunki prawne nabywania nieruchomości przez podmioty zagraniczne.

strona: 249

80.Reglamentacja cen.

strona: 500, 501, 502

81.Pojęcie policji administracyjnej w gospodarce i jej rodzaje.

strona: 451

82.Ciężary policyjne.

strona: 471

83.Prewencyjno-zachowawczy charakter działalności organów policyjnych.

strona: 459

84.Policja urządzeń technicznych (dozór techniczny).

strona: 468

85.Policja handlowa.

strona: 509

Inspekcja Handlowa jest wyspecjalizowanym organem kontroli państwowej powołanym do ochrony interesów i praw konsumentów oraz interesów gospodarczych państwa. Działa na podstawie ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o Inspekcji Handlowej (Dz. U. z 2001 r. Nr 4, poz. 25 z późn. zm.). Do zadań Inspekcji należy wykonywanie zadań określonych we wspomnianej ustawie oraz innych ustawach. Zadania Inspekcji wykonują Prezes Urzędu Ochrony konkurencji i Konsumentów oraz wojewodowie przy pomocy wojewódzkich inspektorów inspekcji handlowej wchodzących w skład zespolonej administracji rządowej w województwach. Działalnością IH kieruje Prezes UOKiK przy pomocy Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. W skład Urzędu wchodzi Centrala i delegatury UOKiK. W skład Centrali wchodzą departamenty i komórki równorzędne, (w tym Departament Inspekcji Handlowej) oraz 9 laboratoriów kontrolno-analitycznych wykonujących zadania na rzecz Inspekcji Handlowej. Inspekcja prowadzi kontrole artykułów i usług dostępnych na rynku oraz legalności działania przedsiębiorców uczestnicząch w obrocie tymi artykułami i usługami.

86.Policja sanitarna.

strona: 464

87.Sposoby nabycia mienia publicznego ze szczególnym uwzględnieniem nacjonalizacji i komunalizacji

strona: 259

88.Pojecie mienia publicznego jego rodzaje i przeznaczenie.

strona: 255

89.Podmioty zarządu mieniem publicznym i ich organy.

strona: 263

90.Komercjalizacja przedsiębiorstw państwowych.

strona: 281

91.Spółki Skarbu Państwa, ich ustrój i sytuacja prawna.

strona: 284

92.Zasady prywatyzacji jednoosobowych spółek Skarbu Państwa.

strona: 287

93.Prywatyzacja bezpośrednia.

strona: 289

94.Pojęcie i zakres zamówień publicznych.

strona: 294

95.Zasady i tryb udzielania zamówień publicznych.

strona: 294

96.Pomoc publiczna dla przedsiębiorców i zasady jej udzielania.

strona: 527

WYKŁAD - prof. Kieres

UNIA EUROPEJSKA, a APG

Regulacje apg składają się z dwóch grup aktów prawnych determinowanych wyłącznie wewnętrznym systemem prawa lub tworzonego pod wpływem inspiracji wspólnotowej:

• Akty prawa pierwotnego (akty tworzące unię, traktatowe) i

• akty prawa wtórnego (dyrektywy, rozporządzenia, decyzje, zalecenia i opinie) - są także źródłami prawa wewnętrznego Polski.

Są 3 zasady które wpływają na nasze apg:

• pierwszeństwa prawa unii - gdy mamy do czynienia z sytuacją gdzie są właściwe zarówno akty wewn. i unijne to stosujemy unijne, ale tylko w zakresie spraw gospodarczych.

• bezpośredniego stosowania,

• bezpośredniej skuteczności.

Unia odnosi się przede wszystkim do spraw gospodarczych; przejawy:

• problematyka wolnego handlu, 3 elementy:

-zniesienie granic celnych na wewnętrznym rynku

-wolność obrotu i świadczenia usług w zakresie importu

-wolność obrotu i świadczenia usług w zakresie eksportu,

• unia celna prowadzenie wspólnej polityki celnej na zewnątrz- towary i usługi są poddane tym samym regulacjom co te wewnątrz, zniesienie granic wewnętrznych,

• unia jako wspólnota gospodarcza- swoboda w poruszaniu się- każdy ma swobodę w podejmowaniu i prowadzeniu działalności gospodarczej, świadczenia usług- prawo niezbywalne; wolność gospodarcza -każdy ma prawo do podejmowania działalności gospodarczej, także samozatrudnienia, lub przez tworzenie odrębnych jednostek organizacyjnych (spółki, spółdzielnie i inne)-wyraz pozytywny;

wyraz negatywny- zakaz (zwrot imperatywny) dla władz publicznych podejmowania działań dyskryminujących, ograniczających wolność gospodarczej, unia określa to mianem wolności przedsiębiorczości, zwłaszcza nie można dyskryminować oddziałów, agencji i firm

wolność świadczenia usług- 2 aspekty-

• wolność przedsiębiorcy do ich świadczenia na terenie całej unii i

• wolność do korzystania z usług bez względu na jego miejsce działania

usługi - każda działalność o charakterze zarobkowym, niezaliczana do działalności wytwórczej, budowlana, handlowa, zwłaszcza będzie to działalność rzemieślnicza, wolnych zawodów, handlowa zaliczana do usług

unia gospodarcza- na obszarze unii prowadzi się wspólną politykę gospodarcza harmonizowanie polityki w wybranych sektorach, nie jest ona domeną państw, (np. rolna, ochrona konsumentów i konkurencji, antymonopolowa)

Służy temu harmonizowanie prawa wewnętrznego. Odnosi się ona do przepisów prawnych zawarte w ustawach, aktach wykonawczych i decyzji(chodzi o te które zawierają przepisy pow. ob.,) np:

2 dyrektywy unijne w sprawie zamówień:

• Zamówienia klasyczne- dostawy i usługi

• Zamówienia sektorowe- transport, energetyka, poczta

Polskie prawo zamówień publicznych musi zawierać regulacje zgodne z nimi (to samo u nas co we Włoszech)

Doktryna imperatywnych wymogów ochrony interesu publicznego - jest reakcją na zasadę pierwszeństwa prawa unijnego przed krajowym, prawo unijne dopuszcza jednak możliwość w systemach prawnych krajowych tworzyć regulacje ograniczające wolność gospodarczą tylko jeśli ma to służyć ochronie interesu publicznego. Przesłanki graniczeń te nie mogą stanowić przedmiotem uznania administracji, muszą one być jasne, jednoznaczne, konkretne, nadające się do bezpośredniego stosowania (art.31ust.3 -tam gdzie można ograniczać wolność gospodarczą- porządek publiczny... katalog zamknięty)

unia walutowa- nie ma jeszcze powszechnego odniesienia, wspólna polityka finansowa- kursy, procenty. Chodzi o zależność od banku centralnego unii.

Zasada bezpośredniego skutku

Dyrektywy nie wywołują bezpośrednich skutków, one harmonizują, nie obowiązują wprost, określają cel jaki musi być osiągnięty przez prawo wewnętrzne, jednocześnie wskazują jak to zrobić, np. próg 14 tys euro przy zamówieniach publicznych, status spółki europejskiej (może zmieniać swą siedzibę bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego).

Rozporządzenia są aktami bezpośredniej skuteczności, nie potrzeba regulacji wewnętrznych. Z chwilą upływu vacatio legis obowiązują na całej unii.

Decyzje to akty wykonawcze które wiążą bezpośrednio, mogą mieć charakter indywidualny lub generalny, mają charakter instrukcyjny (np. Kontrola sanitarna)

Opinie mają charakter wewnątrz ustrojowy, organy organom unii je przesyłają, mogą też państwa się o nie zwracać

Zasada bezpośredniego stosowania

Obowiązek przywoływanie aktów prawa unijnego w stosunkach z przedsiębiorcami, a także przed sądami państw członkowskich (prawo zwracania się do ETS o wydanie orzeczeń prejudycjalnych, wstępnych- wniosek o ustalenie kierunku rozstrzygnięć, np. czy wojewoda zlecając coś do załatwienia własnej jednostce organizacyjnej musi korzystać z pzp czy nie- prawo krajowe i unijne nie stanowi o tym- wyrok ETS nie musi.

Zasada bezpośredniej skuteczności

Normy aktów prawa unijnego kształtują prawa podmiotowe przedsiębiorców, może on się domagać ochrony swych praw, powołując się na regulacje unii.

1962 rok- ETS w orzeczeniu „gent and loss” uznał, że normy prawa unii mogą mieć pierwszeństwo przed prawem wewnętrznym i obowiązują one sądy krajowe

1964-reguła endel- w sprawach uregulowanych przez prawa unijnego obowiązek władz krajowych dostosowania prawa wewnętrznego do prawa unii

1968-reguła walt wilhelm- przesłanki pozwalające władzom krajowym na odchodzenie od rozwiązań unijnych:

względy kontroli przedsiębiorców, ochrona wolności gospodarczej, rzetelność obrotu oraz ochrona konsumentów

1977-reguła zimentag- wskazał na sądy krajowe i ETS jako odpowiedzialne za ochronę praw podmiotowych przedsiębiorców przez uwzględnianie prawa unii

Działalność gospodarcza
i inwestycje zagraniczne w Polsce
w ujęciu prawnym z elementami ekonomicznymi.

Ewolucja polskiego ustawodawstwa w zakresie działalności gospodarczej

Ustawa o działalności gospodarczej z 23 grudnia 1988 r. (weszła w życie 1 stycznia 1989 r.)

Przywróciła zasadę wolności działalności gospodarczej.

Ustawa Prawo działalności gospodarczej z 19 listopada 1999 r. (weszła w życie 1 stycznia 2001 r.)

Do 1 lipca 2011 r. obowiązują jej art. 7a - 7i odnoszące się do rejestracji przedsiębiorców - osób fizycznych w Ewidencji Działalności Gospodarczej

Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej z 2 lipca 2004 r (weszła w życie zasadniczo 21 sierpnia 2004 r.)

Przedsiębiorczość w Polsce w okresie komunistycznym

Polska nie była „pustynią przedsiębiorczości” przed 1989 r.

Akceptacja „prywaciarzy” ale pod ścisłą kontrolą państwa.

Rolnictwo w okresie PRLu znajdowało się w rękach prywatnych w skali niespotykanej w bloku sowieckim.

Poza rolnictwem w 1988 r. funkcjonowało 572 tys. drobnych prywatnych przedsiębiorców:

-Rzemieślnicy - 388 tys.

-Taksówkarze, transport prywatny - 123 tys.

-Handel i gastronomia - 53 tys.

-Placówki usługowe - 7 tys.

Polska na tle innych krajów postkomunistycznych

Jedynie Węgry dorównywały Polsce poziomem prywatnej aktywności (ponad 300 tys. podmiotów) w końcu lat `80 XX w..

Czechy - 10 tys., Słowacja - 2 tys. przedsiębiorców prywatnych.

NRD - „prywatne firmy” włączone w system centralnej gospodarki planowej - de facto brak swobody działalności drobnych przedsiębiorców prywatnych.

W byłych republikach Związku Radzieckiego - brak sformalizowanej aktywności prywatnej - zawsze istniał tzw. „czarny rynek”.

Przedsiębiorcy w roku 1988 i 2007 - porównanie

Liczba przedsiębiorców („podmiotów gospodarczych” wg ustawy o dział.gosp. z 1988 r.):

1988 r. 2007 r.

572 tys. 3 646 tys.

•Liczba aktywnych przedsiębiorców wzrosła ponad 6 - krotnie.

•W obydwu latach w zbiorowości podmiotów dominują przedsiębiorcy „jednoosobowi”.

•Wedle statystyk za rok 2007 - ilość mikroprzedsiębiorców sięga 95 % ich ogólnej liczby.

Ewolucja polskiego ustawodawstwa o inwestycjach zagranicznych

•Ustawa o zasadach prowadzenia na terytorium PRL działalności gospodarczej w zakresie drobnej wytwórczości przez osoby prawne i fizyczne, z 6 lipca 1982 r.

-Pierwszy powojenny akt rangi ustawowej w tym przedmiocie.

-„Ustawa polonijna” - stwarzała preferencje faktyczne dla Polaków z zagranicy.

-Konieczne zezwolenie na prowadzenie działalności, która mogła być prowadzona tylko w zakresie tzw. drobnej wytwórczości (ustawa nie precyzowała tego terminu).

-Co ciekawe, ustawa ta obowiązuje do dzisiaj.

•Ustawa o spółkach z udziałem zagranicznym, z 23 kwietnia 1986 r.

-Dopuszczenie inwestorów zagranicznych do działalności także poza „drobną wytwórczością” - tylko w formie spółek z o.o. i s.a.

-Konieczne zezwolenie Ministra Handlu Zagranicznego, wydawane w oparciu o uznanie administracyjne.

•Ustawa o działalności gospodarczej z udziałem podmiotów zagranicznych, z 23 grudnia 1988 r.

-Utrzymana wyłączna forma prawna spółek: sp. z o.o. i s.a.

-Szeroki zakres reglamentacji. Nadzór Prezesa Agencji ds. Inwestycji Zagranicznych (zezwolenia, kontrola działalności spółek).

•Ustawa o spółkach z udziałem zagranicznym, z 14 czerwca 1991 r.

-Zasadą staje się wolność tworzenia i funkcjonowania spółek (tylko z o.o. i s.a) z udziałem zagranicznym - zezwolenie należy do wskazanych w ustawie wyjątków.

-Nowelizacja z 1996 r. zniosła nakaz uzyskania zezwolenia.

•Ustawa prawo działalności gospodarczej z 19 listopada 1999 r.

-Uchyliła wraz z wejściem w życie 1 stycznia 2001 r. moc obowiązującą ustawy o spółkach z udziałem zagranicznym z 1991 r.

-Nastąpiła dalsza liberalizacja - możliwość podjęcia działalności na zasadach obowiązujących przedsiębiorców polskich uzależniono od istnienia zasady wzajemności, a w przypadku jej braku - dopuszczalne formy dla osób zagranicznych - sp. k., sp. z o.o., s.a.

-Możliwość tworzenia oddziałów i przedstawicielstw przedsiębiorców zagranicznych.

Działalność gospodarcza osób i przedsiębiorców zagranicznych
według ustawy o swobodzie działalności gospodarczej i TWE

Swoboda przedsiębiorczości (art. 43 TWE)

•Ograniczenia swobody przedsiębiorczości obywateli jednego Państwa Członkowskiego na terytorium innego Państwa Członkowskiego są zakazane w ramach postanowień art. 43 i nast. TWE.

•Zakaz ten obejmuje również ograniczenia w tworzeniu agencji, oddziałów lub filii przez obywateli danego Państwa Członkowskiego, ustanowionych na terytorium innego Państwa Członkowskiego.

-Tzw. przedsiębiorczość wtórna (możliwość rozszerzenia działalności na inne państwo członkowskie)

•Swoboda przedsiębiorczości obejmuje podejmowanie i wykonywanie działalności prowadzonej na własny rachunek, jak również zakładanie i zarządzanie przedsiębiorstwami, a zwłaszcza spółkami (...) na warunkach określonych przez ustawodawstwo Państwa przyjmującego dla własnych obywateli.

-Tzw. przedsiębiorczość pierwotna.

-Zasada traktowania narodowego.

Swoboda świadczenia usług (art. 49 TWE)

•Polega na zakazie ustanawiania ograniczeń w świadczeniu usług na terytorium UE.

-podobnie jak w przypadku swobody przedsiębiorczości

•nie dotyczy przypadków objętych „klauzulą policyjną” z art. 46 TWE. (zdrowie, porządek, bezpieczeństwo publ.)

•Trudna do rozróżnienia względem swobody przedsiębiorczości.

-Przyjmuje się, że usługi w przeciwieństwie do przedsiębiorczości mają charakter czasowy (nie stały),a „przebywanie” na terenie innego państwa członkowskiego związane jest z czasem trwania usługi.

-Dodatkowo względem swobody usług mają zastosowanie przepisy dot. swobody przedsiębiorczości (z mocy art. 55 TWE).

Swoboda przedsiębiorczości i świadczenia usług

•Swobody wymienione w TWE - w tym wskazane w tytule slajdu - są fundamentem jednolitego rynku wewnętrznego UE.

•Prawo unijne nie posługuje się pojęciem działalności gospodarczej.

-W pewnym uproszczeniu można stwierdzić, że swoboda świadczenia usług i przedsiębiorczości są odpowiednikiem swobody (wolności) działalności gosp. w prawie polskim.

•Dlatego też swobody te powołane są w art. 13 usdg.

•Swobody rynku wewnętrznego mają zastosowanie w stosunkach transgranicznych:

-W przypadku usług granicę (państwa członkowskiego) musi przekroczyć usługa/usługodawca/usługobiorca.

-W przypadku przedsiębiorczości granicę (państwa członkowskiego) musi przekroczyć osoba/przedsiębiorca zagraniczny.

Osoby zagraniczne a przedsiębiorcy zagraniczni
(art. 5 usdg)

•Osoba zagraniczna:

-(a) osoba fizyczna nieposiadająca obywatelstwa polskiego,

-(b) osoba prawna z siedzibą za granicą,

-(c) jednostka organizacyjna niebędącą osobą prawną posiadającą zdolność prawną, z siedzibą za granicą

•Przedsiębiorca zagraniczny - to osoba zagraniczna wykonującą działalność gospodarczą za granicą.

Obywatel polski mieszkający za granicą nie jest osobą zagraniczną - nie podlega reżimowi art. 13 usdg. Może podjąć działalność gosp. po wpisie do EDG właściwej ze względu na miejsce jej prowadzenia!

I. Osoby zagraniczne pochodzące z państw UE i EFTA (EOG)

•Mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą w Polsce na takich samych zasadach jak obywatele polscy (zasada traktowania narodowego) - art. 13 ust 1 u.s.g.d.

•Wyraz swobody przedsiębiorczości w ujęciu pierwotnym (podjęcie nowej działalności - art. 43 TWE, polegającej na stałym działaniu na terenie innego państwa członkowskiego).

•Mogą świadczyć czasowo usługi na terenie RP, bez konieczności rejestracji w EDG lub KRS - jako wyraz swobody świadczenia usług (art. 49 TWE) - art. 13 ust 1a usdg.

•Powyższe zasady odnoszą się również do osób zagranicznych z państw, które z WE lub RP zawiązały umowy międzynarodowe ustanawiające zasadę traktowania narodowego (większość krajów OECD).

II. Obywatele państw spoza UE, posiadający status określony w art. 13 ust. 2 usdg

•Mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą w Polsce na takich samych zasadach jak obywatele polscy .

•Dotyczy tylko osób fizycznych - cudzoziemców spoza UE (także EFTA).

-Cudzoziemiec = każdy kto nie posiada obywatelstwa polskiego (wg art. 2 ustawy o cudzoziemcach).

•Status tych osób wynika z posiadania m.in.:

-Zezwolenia na osiedlenie się,

-Zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE

-Statusu uchodźcy

-Karty Polaka

-Zgody na pobyt tolerowany

III. Osoby zagraniczne nie pochodzące z państw UE oraz nie posiadające statusu z art. 13 ust 2 usdg

•Mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą w Polsce wyłącznie w formie spółek: sp. z o.o., s.a., sp. k., s.k.a.

•Przeważnie jednak istnieją umowy międzynarodowe, gwarantujące podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej na zasadzie traktowania narodowego dla osób zagranicznych pochodzących z państw - stron danej umowy.

Oddziały przedsiębiorców zagranicznych

•Wyodrębniona i samodzielna część działalności gosp. przedsiębiorcy zagranicznego.

•Brak podmiotowości prawnej - oddział związany jest z podmiotowością prawną przedsiębiorcy zagranicznego, a zatem:

-Występuje w obrocie w imieniu przedsiębiorcy zagranicznego.

-Nie ma zdolności upadłościowej, układowej.

-Posiada jedynie zdolność likwidacyjną.

-Przedsiębiorca zagraniczny może być także osobą fizyczną.

•Przesłanka wzajemności - państwo pochodzenia zapewnia przedsiębiorcom polskim możliwość tworzenia oddziałów na jego terytorium.

-wobec przedsiębiorców zagranicznych pochodzących z państw UE (oraz EFTA) - zapewniona ex lege, z mocy art. 43 TWE (swoboda przedsiębiorczości w ujęciu wtórnym polegającym na możliwości rozszerzenia działalności na teren innego państwa członkowskiego).

•Obowiązek wpisu do rejestru przedsiębiorców w KRS

•Możliwość działania jedynie w zakresie przedmiotu działalności przedsiębiorcy zagranicznego.

•Obowiązek ustanowienia „osoby upoważnionej” w oddziale do reprezentowania przedsiębiorcy zagranicznego.

•Dodatkowe obowiązki rejestracyjne (art. 89 usdg).

•Obowiązek prowadzenia oddzielnej rachunkowości dla oddziału, m.in. w celach zapłaty podatku dochodowego w Polsce.

•Nadzór ministra gospodarki nad oddziałami

-Możliwość wydania decyzji o zakazie prowadzenia działalności gospodarczej w ramach oddziału (przesłanki z art. 91 ust. 1 usdg).

•Likwidacja oddziału możliwa wg przepisów k.s.h. o likwidacji sp. z o.o.

Przedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznych

•Działalność możliwa wyłącznie w zakresie reklamy i promocji przedsiębiorcy zagranicznego.

•Obowiązek wpisu (czynność mat. - techn.) do rejestru przedstawicielstw przedsiębiorców zagranicznych prowadzonego przez ministra gospodarki.

•Brak przesłanki wzajemności.

•Nadzór ministra gospodarki:

-Decyzja o odmowie wpisu (art. 99 usdg).

-Decyzja o zakazie wykonywania działalności w ramach przedstawicielstwa (art. 101 usdg).

•Zdolność likwidacyjna (wg przepisów o likwidacji spółki z o.o.).

Elementy prawa ochrony konkurencji i konsumentów

Konkurencja - jej znaczenie w gospodarce i prawie

• Wolna (swobodna), uczciwa i równa konkurencja jest fundamentem gospodarki rynkowej.

• Negatywnym przeciwieństwem wolnej konkurencji są zjawiska monopolistyczne.

• Ochrona konkurencji skorelowana jest z ochroną konsumentów.

• Działania polegające stanowieniu i stosowaniu norm prawnych w celu ochrony konkurencji i konsumentów (interwencja państwa w gospodarkę) mają zapewnić:

• pożądaną z punktu widzenia polityki ekonomicznej -efektywną konkurencję na rynku.

• Jeśli są to działania o charakterze administracyjnoprawnym, podejmowane w interesie publicznym, to mieszczą się w zakresie reglamentacji gospodarczej.

• Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów z 2007 r.

• Przepisy art. 81-86 TWE i akty prawa wtórnego.

- Wyżej wymienione tworzą tzw. publicznoprawne reguły konkurencji.

- Ochrona wolnej konkurencji.

- Działania w interesie publicznym, środkami administracyjnoprawnymi.

• Ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym z 2007 r. (B2C).

• Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji z 1993 r. (B2B).

• Akty unijnego prawa wtórnego (liczne dyrektywy i rozporządzenia).

- Wyżej wymienione tworzą tzw. prywatnoprawne reguły konkurencji.

- Ochrona uczciwej konkurencji.

- Działania (co do zasady) w interesie indywidualnym (przedsiębiorców lub

konsumentów) środkami prywatnoprawnymi.

Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów (dalej u.o.k.k.) - zagadnienia ogólne

• Zakres regulacji ustawy:

• Rozwój i ochrona konkurencji poprzez określenie obowiązków antymonopolowych ciążących na przedsiębiorcach (wytyczenie granic wolności gospodarczej).

• Podejmowanie przez organy władzy publicznej nadzoru na wykonaniem ww. obowiązków.

• Określenie organów właściwych w tych sprawach oraz procedury postępowania.

• Zasadniczą przesłanką zastosowania ustawy jest naruszenie interesu publicznego = naruszenie przepisów ustawy dotykające szeroki krąg uczestników rynku (przedsiębiorców i konsumentów), mające charakter powszechny.

• Ustawa nie znajduje zastosowania w przypadkach gdy konkurencję ograniczają działania organów władzy środkami prawa publicznego (stanowienie / stosowanie prawa).

• Zasada eksterytorialności (art. 1 ust 2) - ustawę stosuje się jeżeli działania antykonkurencyjne przedsiębiorców wywołują lub mogą wywołać skutki na terenie RP. (Zakres terytorialny obowiązywania u.o.k.k.)

Zakres podmiotowy ustawy

• Ustawa adresowana jest do przedsiębiorców - ze względu na cele ustawy określonych szerzej niż w u.s.d.g.

• Przedsiębiorca (art. 4 pkt 1 u.o.k.k.):

• ten sam co w art. 2 u.s.d.g. (w tym wolne zawody wyróżnione w art. 4 ust pkt 1 lit b u.o.k.k.);

• podmiot świadczący usługi o charakterze użyteczności publicznej:

• np. j.s.t. (zwłaszcza gminy), podmiot prowadzący szkołę niepubliczną, fundusz zdrowia, kościół (np. jako właściciel cmentarza);

• osoba fizyczna, nawet jeśli nie prowadzi działalności gospodarczej w rozumieniu u.s.d.g., gdy: (1) posiada kontrolę nad co najmniej jednym przedsiębiorcą oraz (2) podejmuje dalsze działania podlegające kontroli koncentracji.

• Związek przedsiębiorców (wyłącznie w zakresie zastosowania przepisów dot. praktyk ograniczających konkurencję oraz praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów).

• np. izby, zrzeszenia i inne organizacje w tym m.in. samorządy zawodowe.

Zakres przedmiotowy ustawy

• Przepisy materialne u.o.k.k. regulują przeciwdziałanie (ustanawiając nakazy i zakazy):

• Praktykom ograniczającym konkurencję:

• Porozumieniom,

• Nadużywaniu pozycji dominującej;

• Antykonkurencyjnej koncentracji przedsiębiorców;

• Praktykom naruszającym zbiorowe interesy konsumentów;

• Przepisy proceduralne ustawy regulują tryb postępowania („procedurę hybrydową”), a ustrojowe określają organy właściwe (głównie pozycję Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów).

Rynek właściwy (art. 4 pkt 9 u.o.k.k)

• Konkurencja jest zjawiskiem występującym na określonym rynku - rynku właściwym, dlatego jego wyznaczenie jest konieczne ażeby ustalić, czy złamane zostały reguły konkurencji.

• Rynek właściwy wyznacza się w oparciu o trzy kryteria:

• Kryterium produktowe - rynek towarów (w tym usług) które zaspokajają te same potrzeby, mają zbliżone właściwości oraz podobny poziom jakości i ceny.

• Kryterium geograficzne - wyodrębniony obszar wyznaczony barierami dostępu do rynku, przepisami prawa, kosztami transportu, właściwościami towaru, preferencjami konsumentów.

• Kryterium czasowe - rynek jest właściwy tylko w określonych ramach czasowych.

• Przykłady rynków właściwych: rynek usług pogrzebowych na cmentarzu parafialnym w Środzie Śląskiej, rynek sprzedaży piwa w sklepach w Polsce, rynek usług kserograficznych czytelni biblioteki uniwersyteckiej; rynek przystanków autobusowych we Wrocławiu.

Praktyki ograniczające konkurencję - uwagi ogólne

• Praktyki ograniczające konkurencję są:

• nielegalne z mocy prawa,

• nieważne ze skutkiem ex tunc,

• stwierdzane w drodze orzeczenia Prezesa Urzędu lub sądu.

• Jeżeli dana praktyka ograniczająca konkurencję (porozumienie lub nadużycie pozycji dominującej) przybierze postać czynności prawnej (np. umowy) to wówczas czynność ta będzie nieważna z mocy prawa.

• Bezwzględna nieważność w rozumieniu art. 58 kc (sprzeczność z ustawą).

• Można się na tę nieważność powoływać także przed sądem cywilnym, nawet jeśli dana praktyka antykonkurencyjna w postaci czynności prawnej nie została poddana kontroli Prezesa UOKiK.

Praktyki ograniczające konkurencję

• Porozumienia ograniczające konkurencję (Porozumienia (art. 4 pkt 5) to umowy, uchwały, inne uzgodnienia bez względu na ich formę prawną.):

• art. 6 i 9 u.o.k.k. oraz 81 TWE

• Wyłączenia z art. 7 i 8. - względność zakazu.

• Nadużywanie pozycji dominującej (Pozycja dominująca (art. 4 pkt 10) - przedsiębiorca może skutecznie zapobiegać konkurencji na rynku właściwym gdy ma możliwość działania niezależnie od innych podmiotów. Domniemanie tej pozycji - gdy udział w rynku wynosi 40%):

• Art. 9 u.o.k.k. i 82 TWE

• Brak wyłączeń - zakaz bezwzględny.

Porozumienia ograniczające konkurencję (art. 6 ust 1)

• Zakazane są porozumienia, których celem lub skutkiem jest wyeliminowanie, ograniczenie lub naruszenie w inny sposób konkurencji na rynku właściwym, polegające w szczególności na:

• 1) ustalaniu, bezpośrednio lub pośrednio, cen i innych warunków zakupu lub sprzedaży towarów

- tzw. zmowy cenowe (kartelowe).

• 2) ograniczaniu lub kontrolowaniu produkcji lub zbytu oraz postępu technicznego lub inwestycji

- tzw. porozumienia kontyngentowe.

• 3) podziale rynków zbytu lub zakupu;

- tzw. porozumienia podziałowe.

• 4) stosowaniu w podobnych umowach z osobami trzecimi uciążliwych lub niejednolitych warunków umów, stwarzających tym osobom zróżnicowane warunki konkurencji

- tzw. porozumienia dyskryminujące.

• 5) uzależnianiu zawarcia umowy od przyjęcia lub spełnienia przez drugą stronę

innego świadczenia, niemającego rzeczowego ani zwyczajowego związku z

przedmiotem umowy

- tzw. porozumienia wiązane.

• 6) ograniczaniu dostępu do rynku lub eliminowaniu z rynku przedsiębiorców

nieobjętych porozumieniem

- tzw. bojkot (nieuczestniczącego w porozumieniu).

• 7) uzgadnianiu przez przedsiębiorców przystępujących do przetargu lub przez

tych przedsiębiorców i przedsiębiorcę będącego organizatorem przetargu

warunków składanych ofert, w szczególności zakresu prac lub ceny

- tzw. zmowa przetargowa

Porozumienia ograniczające konkurencję - przykład 1 zmowa cenowa.

• Przedsiębiorcy PKS Zielona Góra oraz MARVEL posiadają łącznie 90% udział w rynku autobusowych przewozów pasażerskich na trasie Zielona Góra - Krosno Odrzańskie

• Obaj przewoźnicy stosują jednolite ceny za bilety jednorazowe i miesięczne na tej trasie i w jednakowym czasie podnoszą ich ceny. Na innych porównywalnych długościowo trasach tych przewoźników stosuję się niższe ceny.

• Brak dowodów bezpośrednich na zawarcie porozumienia (np. umów pisemnych), kontrola i postępowanie dowodowe UOKiK wykazało jednak spotkania szefów ww. przedsiębiorców.

• Prezes UOKiK stwierdził zmowę cenową z art. 6 ust 1 pkt 1 u.o.k.k. - zawarcie porozumienia ograniczającego konkurencję. (decyzja o: (1) uznaniu praktyki za ograniczającą konkurencję i nakazującą zaniechanie jej stosowania oraz (2) wymierzenie kary pieniężnej przedsiębiorcom.

• Naruszenie interesu publicznego:

• Pasażerowie linii objętej zmową pozbawieni zostali korzyści wynikającej z konkurencji cenowej (por. cel eliminacji konkurencji - to też przesłanka naruszenia interesu publ.)

• Rynek właściwy - rynek autobusowych przewozów pasażerskich na linii Zielona Góra Krosno Odrz. Rynek na którym panuje duopol (przedsiębiorcy mają udział w rynku 90 %)

• Porozumienie.

• Ustalono jego fakt na podstawie dowodów pośrednich (dokumenty i notatki prywatne przedsiębiorców, zeznania świadków).

• Cel lub skutek wyeliminowania, ograniczenia lub innego naruszenia konkurencji.

• Korzystając z wiedzy ekonomicznej (ekonomiczna analiza prawa) UOKiK przyjął, że przez samo zawarcie takiego kartelu cenowego przedsiębiorców mających 90 % udział w rynku powoduje, że konkurencja cenowa została wyeliminowana, gdyż to nie rynek (prawo popytu i podaży) dyktował ceny, a sztuczne porozumienie przedsiębiorców.

Wyłączenia spod zakazu porozumień ograniczających konkurencję art. 7 u.o.k.k.

• Reguła de minimis - ustawowe wyłączenie porozumień bagatelnych zawieranych między (art. 7 ust 1):

• 1) konkurentami, których łączny udział w rynku w roku kalendarzowym poprzedzającym zawarcie porozumienia nie przekracza 5 %;

• 2) przedsiębiorcami, którzy nie są konkurentami, jeżeli udział w rynku posiadany przez któregokolwiek z nich w roku kalendarzowym poprzedzającym zawarcie porozumienia nie przekracza 10 %.

• Przepisów o wyłączeniach de minimis nie stosuje się do przypadków określonych w art. 6 ust. 1 pkt 1-3 i 7 (najcięższe porozumienia mogące skutkować naruszeniem konkurencji bez względu na wielkość uczestniczących przedsiębiorców

Wyłączenia spod zakazu porozumień ograniczających konkurencję art. 8 u.o.k.k.

• Reguła rozsądku - wyłączenia grupowe (art. 8) stosowane do porozumień które:

• 1) przyczyniają się do polepszenia produkcji, dystrybucji towarów lub do postępu technicznego lub gospodarczego;
  2) zapewniają nabywcy lub użytkownikowi odpowiednią część wynikających z porozumień korzyści;
  3) nie nakładają na zainteresowanych przedsiębiorców ograniczeń, które nie są niezbędne do osiągnięcia tych celów;
  4) nie stwarzają tym przedsiębiorcom możliwości wyeliminowania konkurencji na rynku właściwym w zakresie znacznej części określonych towarów.

• Ciężar udowodnienia ww. okoliczności spoczywa na przedsiębiorcy.

• W drodze rozporządzeń Rady Ministrów wyłączono określone kategorie porozumień spełniających powyższe przesłanki (art. 8 ust 3 u.o.k.k.).

Nadużywanie pozycji dominującej - art. 9

• Zakaz nadużywania pozycji dominującej na rynku właściwym przez jednego lub kilku przedsiębiorców może polegać w szczególności na:

• 1) bezpośrednim lub pośrednim narzucaniu nieuczciwych cen, w tym cen nadmiernie wygórowanych albo rażąco niskich, odległych terminów płatności lub innych warunków zakupu albo sprzedaży towarów;

• Np. Gmina będąc monopolistą na rynku usług składowania odpadów komunalnych nadużywa pozycji dominującej, pobierając zróżnicowane opłaty za przyjmowanie odpadów na wysypisko, niższe - jeżeli sama wykonuje ich przywóz i wyższe, gdy czynności te wykonuje inny przedsiębiorca.

• 2) ograniczeniu produkcji, zbytu lub postępu technicznego ze szkodą dla kontrahentów lub konsumentów;

• 3) stosowaniu w podobnych umowach z osobami trzecimi uciążliwych lub niejednolitych warunków umów, stwarzających tym osobom zróżnicowane warunki konkurencji;

• 4) uzależnianiu zawarcia umowy od przyjęcia lub spełnienia przez drugą stronę innego świadczenia, niemającego rzeczowego ani zwyczajowego związku z przedmiotem umowy;

• 5) przeciwdziałaniu ukształtowaniu się warunków niezbędnych do powstania bądź rozwoju konkurencji;

• Np. Gmina będąca właścicielem przystanków autobusowych na jej terenie odmawia zawierania umów z wszystkimi lub niektórymi przewoźnikami na korzystanie z tych przystanków.

• Np. Parafia będąca właścicielem cmentarza odmawia przedsiębiorcy pogrzebowemu wykonywania usług pogrzebowych na danym cmentarzu.

• 6) narzucaniu przez przedsiębiorcę uciążliwych warunków umów, przynoszących mu nieuzasadnione korzyści;

• Np. Stosowanie przez monopolistę - gminę działającą przez zakład budżetowy w umowach o usługi doprowadzania wody klauzul wyłączających jego odpowiedzialność za przerwy w dostawie wody.

• 7) podziale rynku według kryteriów terytorialnych, asortymentowych lub podmiotowych.

Kontrola koncentracji - obowiązek uzyskania zgody (w formie decyzji) na dokonanie czynności cywilnoprawnych

• Obowiązek (nakaz) zgłoszenia zamiaru koncentracji (art. 13) jeżeli:

• 1) łączny światowy obrót przedsiębiorców uczestniczących w koncentracji w roku obrotowym poprzedzającym rok zgłoszenia przekracza równowartość 1 000 000 000 euro lub

• 2) łączny obrót na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przedsiębiorców uczestniczących w koncentracji w roku obrotowym poprzedzającym rok zgłoszenia przekracza równowartość 50 000 000 euro.

• Obowiązek zgłoszenia zamiaru koncentracji dotyczy:

• 1) połączenia dwóch lub więcej samodzielnych przedsiębiorców;

• 2) przejęcia - przez nabycie lub objęcie akcji, innych papierów wartościowych, udziałów lub w jakikolwiek inny sposób - bezpośredniej lub pośredniej kontroli nad jednym lub więcej przedsiębiorcami przez jednego lub więcej przedsiębiorców;

• 3) utworzenia przez przedsiębiorców wspólnego przedsiębiorcy;

• 4) nabycia przez przedsiębiorcę części mienia innego przedsiębiorcy (całości lub części przedsiębiorstwa), jeżeli obrót realizowany przez to mienie w którymkolwiek z dwóch lat obrotowych poprzedzających zgłoszenie przekroczył na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej równowartość 10 000 000 euro.

• Wyłączenia spod tego obowiązku określa art. 14.

Naruszenie zbiorowych interesów konsumentów
(art. 24 i nast. u.o.k.k.)

• Zakazane jest stosowanie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, przez które rozumie się godzące w te interesy bezprawne działanie przedsiębiorcy, w szczególności:

• 1) stosowanie postanowień wzorców umów, które zostały wpisane do rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone, o którym mowa w art. 47945 Kodeksu postępowania cywilnego;

• 2) naruszanie obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji;

• 3) nieuczciwe praktyki rynkowe lub czyny nieuczciwej konkurencji

• Nie jest zbiorowym interesem konsumentów suma indywidualnych interesów konsumentów.

• Ochrona zbiorowych interesów konsumentów przewidziana w ustawie nie wyłącza ochrony wynikającej z innych ustaw, w szczególności z przepisów o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym i przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Przepisów u.o.k.k. nie stosuje się do spraw o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone.

Inne istotne elementy prawa antymonopolowego

• Procedura - specyfika postępowania przed Prezesem Urzędu.

• Wszczęcie postępowania przed Prezesem Urzędu.

• Tryb odwoławczy od tych decyzji - kontrola sądu powszechnego - sądu ochrony konkurencji i konsumentów.

• Rodzaje decyzji wydawanych przez Prezesa Urzędu.

• Organizacja ochrony konkurencji i konsumentów - rola Prezesa Urzędu i rzeczników konsumentów.

• Administracyjne kary pieniężne za naruszenie przepisów ustawy i możliwość ich łagodzenia (art. 106 - 113 ustawy).

REGLAMENTACJA ADMINISTRACYJNA

A POLICJA ADMINISTRACYJNA

Reglamentacja gospodarcza

Sfera restrykcyjnej działalności organów państwa, jej celem jest preferencja i ochrona gospodarcza pewnych zbiorowości w przeciwstawieniu do przedsiębiorców. Polega na ustanawianiu warunków, od których spełnienia przez podmioty gospodarujące, uzależniona jest możliwość skutecznej realizacji ich publicznych praw podmiotowych.

REGLAMENTACJA OGRANICZA SWOBODĘ DZIAŁANIA PODMIOTÓW GOSPODARUJĄCYCH W ICH REALIZACJI WOLNOŚCI DZIAŁALNOSCI GOSPODARCZEJ.

Interesy i dobra podlegające ochronie w reglamentacji gospodarczej.

Interesy zewnętrzne (polityczne państwa)

Prawidłowe funkcjonowanie rynku wewnętrznego i wspólnotowego

Wyczerpywalne zasoby naturalne kraju

Zasady współżycia społecznego, interesy producentów i konsumentów

Interesy gosp. państwa

Wolna konkurencja

Przyczyny uzasadniające wprowadzenie ograniczeń reglamentacyjnych mają charakter NIESTAŁY I ZMIENNY - wynikają z sytuacji gospodarczej, która jest zmienna i podlega ocenom.

Reglamentacyjne zakazy i nakazy

Zakaz porozumień ograniczających konkurencję - podział rynku zbytu, kontrolowanie produkcji, ustalanie cen w sensie negatywnym

Zakaz praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów - niedozwolone wzorce umów, nierzetelne inf. Konsumentów, nieuczciwa reklama

Nakaz zgłoszenia zamiaru koncentracji przedsiębiorstw (ochrona przed koncentracją)

Ograniczenia w prowadzeniu działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne

Nakaz stosowania cen urzędowych

Obowiązek obniżenia ceny - wadliwy towar

Obowiązek oznaczenia towaru ceną

Interwencje

Długookresowe - przepisy o u.o.k.i.k, działania normalizacyjne, konieczność uzyskiwania certyfikatów

Doraźne - ustalenie urzędowych cen, ograniczenia w nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców

Źródła ograniczeń

Zawsze USTAWA

Rozporządzenie nie może być samoistnym źródłem wprowadzenia ograniczeń

Istotne ustawy: o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemca, o radiofonii i telewizji, o Inspekcji Handlowej, o ochronie konkurencji i konsumenta, o cenach

Organy nadzoru reglamentacyjnego

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

Komisja nadzoru finansowego

Reglamentacja a policja gospodarcza

reglamentacja gospodarcza:

Cel - kształtowanie działalności gospodarczej, ingerencja w sferę gospodarki w celu wywołania skutków uznanych przez organy państwowe za pożądane z punktu widzenia interesu publicznego

CHARAKTER KREACYJNY

Udzielanie koncesji, licencji, zezwoleń

Forma interwencjonizmu państwowego

policja gospodarcza:

Cel - zagwarantowanie nienaruszalności dotychczasowego stanu porządku prawnego, mienia, dóbr osobistych(zdrowie, życie),

CHARAKTER OCHRONNY

Ustanowienie wymogów motywowanych względami bezpieczeństwa i porządku publicznego, sanitaryjnymi, przeciwpożarowymi

Możliwość stosowania środków przymusu bezpośredniego

Reglamentacja a regulacja

reglamentacja gospodarcza:

Cel - kształtowanie działalności gospodarczej, ingerencja w sferę gospodarki w celu wywołania skutków uznanych przez organy państwowe za pożądane z punktu widzenia interesu publicznego

CHARAKTER KREACYJNY

Udzielanie koncesji, licencji, zezwoleń

Forma interwencjonizmu państwowego

regulacja:

Ogranicza wolność gospodarczą firm działających w sektorze użyteczności publicznej

Zapewnienie przez państwo skuteczności funkcjonowania tzw. sektorów infrastrukturalnych(sieciowych)

Przedmiot = budowa, utrzymanie, eksploatacja sieci przemysłowych

Udzielanie koncesji, licencji, zezwoleń

Korekta nieprawidłowego z punktu widzenia interesu publicznego działania mechanizmu rynku i konkurencji

Cechy wspólne reglamentacji, policji gospodarczej i regulacji

Ograniczenia formułowane w interesie publicznym

Władcze formy działania,

Stanowienie przez organy państwa wymogów, warunków, których konieczność spełnienia przez przedsiębiorców powoduje ograniczenie ich samodzielności

Restrykcyjny charakter

Dopuszczalność prowadzenia działalności gospodarczej przez jednostki samorządu terytorialnego

Jednostki samorządu terytorialnego a wolność gospodarowania

Jednostki samorządu terytorialnego jako część administracji publicznej, w przeciwieństwie do podmiotów prywatnych (które mogą czynić wszystko, czego prawo im nie zabrania), mogą tylko tyle i tylko to czynić, co zostało wyraźnie przyznane przez przepisy prawa do ich kompetencji.

Wolność gospodarowania nie ma zastosowania do podmiotów, które należą do Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego (dalej: j.s.t.). Prawodawca może ograniczać albo nawet wykluczać możliwość prowadzenia działalności gospodarczej przez takie podmioty. Oznacza to jego powściągliwe podejście do możliwości prowadzenia działalności gospodarczej przez samorząd terytorialny, który powinien koncentrować swą aktywność na wykonywaniu zadań publicznych, bez bezpośredniego zaangażowania w przedsięwzięcia gospodarcze. Regulacje ustaw ustrojowych poszczególnych jednostek samorządowych uzależniają prawo do prowadzenia działalności gospodarczej od wyboru form i spełnienia ustawowych warunków, w szczególności zawężają zasadniczo dziedziny, w których może być podejmowana taka działalność i określają jej funkcje.

Gospodarka komunalna 

Zgodnie z ustawą o samorządzie powiatowym, powiat nie może prowadzić działalności gospodarczej wykraczającej poza zadania o charakterze użyteczności publicznej. Zadaniami o charakterze użyteczności publicznej są zadania, których cel stanowi bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych. Do form prowadzenia przez powiat tej działalności stosuje się w pełni przepisy ustawy o gospodarce komunalnej, odpowiednio znowelizowanej w tzw. ustawie kompetencyjnej z 1998 r.

Ustawa z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej określa zasady i formy gospodarki komunalnej jednostek samorządu terytorialnego, polegającej na wykonywaniu przez te jednostki zadań własnych, w celu zaspokojenia zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej. Gospodarka komunalna obejmuje w szczególności zadania o charakterze użyteczności publicznej, których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych. Zatem "zadania z zakresu gospodarki komunalnej" (art. 3 ust. 1) to więcej niż zadania użyteczności publicznej w rozumieniu ustawy o gospodarce komunalnej.

Gospodarka komunalna - polega na realizacji jedynie zadań własnych. Zadania zlecone z zakresu administracji rządowej, ze względu na ich charakter, mogą być wykonywane jedynie w oparciu o zasady i formy działania określone ustawą o finansach publicznych. Dopiero przekwalifikowanie ich, w drodze ustawy, na zadania własne samorządu terytorialnego umożliwia wykorzystanie zasad i form działania określonych również w ustawie o gospodarce komunalnej.

Gospodarka komunalna realizowana jest zarówno w drodze działań faktycznych (obsługa i organizacja przedsięwzięć oraz imprez mających na celu zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty, współpraca w tym zakresie z instytucjami pozarządowymi oraz z obywatelami etc.), jak i prawnych (np. tworzenie i przystępowanie gmin, powiatów i województw do spółek, fundacji lub stowarzyszeń, wyłanianie wykonawców w trybie ustawy o zamówieniach publicznych i podpisywanie z nimi umów, udzielanie dotacji itd.). 

Działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej 

Regulacje prawne dotyczące działalności gospodarczej j.s.t. zawierają wiele luk i niejasności. Jednak gospodarki komunalnej nie należy identyfikować z działalnością gospodarczą w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, głównie dlatego, że jej cel nie jest zarobkowy i służyć ma zaspokojeniu potrzeb ludności w zakresie zadań własnych j.s.t.. Jedynie w niewielkim wycinku działalność w zakresie gospodarki komunalnej pokrywa się z działalnością gospodarczą w rozumieniu o swobodzie działalności gospodarczej.

Działalnością gospodarczą w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Natomiast w myśl art. 4 u.os.d.g. “przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej”.  

J.s.t. może prowadzić (w różnych formach prawnych) działalność gospodarczą w celu zaspokajania potrzeb wspólnoty samorządowej bez dążenia do osiągnięcia zysku, natomiast definicja działalności gospodarczej w rozumieniu u.os.d.g. zakłada cel zarobkowy jako konstytutywny element tego pojęcia. Zatem nie dotyczy j.s.t. (j.s.t. nie jest przedsiębiorcą w jej rozumieniu), a ustawa o gospodarce komunalnej jest regulacją szczególną, pozwalającą j.s.t. na tak definiowaną działalność gospodarczą. Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów za przedsiębiorców uznaje przedsiębiorców w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz między innymi “osobę fizyczną, osobę prawną, a także jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej, organizującą lub świadczącą usługi o charakterze użyteczności publicznej, które nie są działalnością gospodarczą w rozumieniu przepisów o działalności gospodarczej”. Oznacza to, że są takie usługi o charakterze użyteczności publicznej świadczone przez j.s.t., które nie mieszczą się w pojęciu działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Jednostki samorządu terytorialnego w zakresie świadczenia tych usług nie obowiązują zatem rygory dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej przewidziane przez ustawę o swobodzie działalności gospodarczej. Jednak zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności przez świadczenie usług powszechnie dostępnych w zakresie niektórych takich usług należy uznać za cel gospodarczy. Jeśli więc działalność tych jednostek podlega ustawie o swobodzie działalności gospodarczej (jest ukierunkowana również na cel zarobkowy), to stosuje się wymogi tej ustawy z uwzględnieniem specyfiki j.s.t., jako osób prawa prywatnego i publicznego, mających na celu realizację zadań o charakterze publicznym, w oparciu o mienie publiczne (dodatkowe wymagania i ograniczenia z ustawy o g.k.). J.s.t. musi zarządzać mieniem komunalnym ze szczególną starannością i zgodnie z jego przeznaczeniem. To mienie służy bowiem zaspokajaniu potrzeb publicznych.

Do gospodarki komunalnej należały też m.in. zadania jednostek samorządu terytorialnego przewidziane w art. 61 dawnej ustawy Prawo o działalności gospodarczej, a polegające na promowaniu przedsiębiorczości, organizowaniu działalności informacyjnej i oświatowej z tego zakresu oraz współdziałaniu z samorządem gospodarczym.  Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej, która zastąpiła P.d.g. mówi już tylko ogólnie, że „organy administracji publicznej wspierają rozwój przedsiębiorczości, tworząc korzystne warunki do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej, w szczególności wspierają mikroprzedsiębiorców oraz małych i średnich przedsiębiorców”.   

Charakter działalności gospodarczej jednostek samorządu terytorialnego 

Wśród zadań własnych samorządu terytorialnego, służących zaspokajaniu zbiorowych potrzeb wspólnoty, wiele ma charakter gospodarczy. Jednak działalność samorządu zmierzająca do ich realizacji jest specyficzną działalnością gospodarczą, m. in. jej celem jest, nie maksymalizacja zysku, lecz zaspokajanie powyższych potrzeb. Uzależnienie przyznania jednostce samorządu terytorialnego statusu przedsiębiorcy w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej od spełnienia przesłanki zarobkowego charakteru jej działań nie wydaje się prowadzić do racjonalnych rezultatów. Wszak jednostki samorządu przede wszystkim realizują ciążące na nich zadania, a zarobek jest osiągany niejako ubocznie, a często nie jest w ogóle osiągany. Trudno sobie wyobrazić, że w jednym miesiącu jednostka samorządu będzie uznawana za przedsiębiorcę, natomiast w następnym już nie.

Działalność gospodarcza j.s.t. nie jest przejawem realizacji zasady wolności gospodarczej, gdyż j.s.t. nie jest tylko osobą prawa cywilnego, ale również (przede wszystkim) organem władzy, wykonującym zadania publiczne. Organy administracji samorządowej winny kierować się przede wszystkim interesem publicznym - dbać o dobro wspólne całej społeczności lokalnej - a nie wizją maksymalizacji zysku. Jednostki samorządu terytorialnego nie są w zasadzie powołane do prowadzenia działalności gospodarczej. Jako osoby prawa publicznego mają obowiązek realizacji ciążących na nich zadań publicznych, w tym w zakresie użyteczności publicznej. W tym zakresie mieszczą się też potrzeby gospodarcze wspólnoty samorządowej, zatem j.s.t. nie powinna pozostawać obojętna wobec niektórych zjawisk życia gospodarczego.

J.s.t. mogą podejmować działalność gospodarczą, która:

• nie jest klasycznym przykładem realizacji zasady wolności gospodarczej, gdyż jest nastawiona na zaspokajanie potrzeb wspólnoty,

• jest limitowana zadaniami publicznymi nałożonymi na j.s.t.,

• nie jest ukierunkowana na osiągnięcie maksymalnego zysku, choć rentowność może lub powinna być uwzględniana przy jej prowadzeniu,

• jest nastawiona na świadczenie usług publicznych, chociaż może być działalnością poza  tymi usługami, jeżeli tylko mieści się w zadaniach j.s.t. (ta możliwość nie dotyczy powiatu, który nie może prowadzić działalności wykraczającej poza zadania użyteczności publicznej),

• jest prowadzona na ich rachunek bądź na rachunek samodzielnych przedsiębiorców powołanych przez te jednostki,

• jest skierowana do konkretnego odbiorcy a nie do wszystkich uczestników wolnego rynku, natomiast wzajemne relacje między j.s.t., a tym odbiorcą reguluje prawo cywilne lub/i administracyjne, w zależności od charakteru stosunku prawnego łączącego te podmioty. 

Zakres dopuszczalności prowadzenia działalności gospodarczej przez jednostki samorządu terytorialnego 

Zgodnie z konstytucyjną i ustawową zasadą subsydiarności każda wspólnota samorządowa winna angażować się w realizację określonych przedsięwzięć wtedy i tylko o tyle, gdy i o ile nie mogą ich z sukcesem zrealizować sami obywatele lub wspólnoty niższego rzędu. W ten sposób ustawodawca przymusza j.s.t. do koncentracji nad działalnością w zakresie zadań własnych, w tym o charakterze użyteczności publicznej. Ta regulacja chroni także rynek przed monopolizowaniem go przez j.s.t., szczególnie przez gminę, która ma najszersze możliwości prowadzenia działalności gospodarczej.

Dopuszczalność prowadzenia działalności gospodarczej przez j.s.t. jest uzależniona od następujących warunków:

1. musi to być uzasadnione lokalnym interesem publicznym,

2. powinna zagwarantować lepsze i bardziej ekonomiczne rezultaty, aniżeli gdyby była prowadzona przez inne podmioty,

3. działalność gospodarcza powinna być podejmowana tylko w granicach rzeczywistych możliwości danej wspólnoty.

Gospodarka rynkowa to system gospodarczy oparty w przeważającej części na przedsiębiorstwach prywatnych. W systemie tym alokację zasobów gospodarczych zapewnia mechanizm cen, który jest wyrazem gry podaży i popytu. Niedoskonałość jego funkcjonowania powoduje konieczność poszukiwania nowych metod oddziaływania na gospodarkę. Cechą współczesnych gospodarek rynkowych jest interwencjonizm państwowy, czyli aktywne oddziaływanie państwa na procesy społeczne i gospodarcze. Jednostka samorządu terytorialnego jest jednocześnie odbiorcą działalności gospodarczej innych podmiotów oraz władzą publiczną stymulującą, reglamentującą lub nadzorującą prowadzoną na jej terenie działalność, a także może być przedsiębiorcą (powiat tylko w zakresie użyteczności publicznej). 

2

---